50.000 man in Nederlanden60.000.in Indië Dit seizoen wederom 12 eenheden huisbrand Als situatie in 1948 gunstig is: Dr Van Mook weer in Batavia WEERBERICHT ,Wij slaan nog dichter bij U dan vroeger" President Soèkawati weer naai de Oost H. M. de Koningin moet rust nemen Aflevering in sneller tempo Met- een enkel woord 86sEe Jaargang WOENSDAG 24 SEPTEMBER 1947, No. 26192 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f. 3.30 per 3 maanden: 26 cents per week Na 1 October resp. f. 3.90 en 30 cents Telefoon Dlx en Adm.: 25041; Red.: 21507 Witte SlngeJ l, Lelden Giro no.: 57055 Van het Indische front geen nieuws DE regeringsverklaring, welke mi nisterpresident dr, Beel gistermid dag in de Tweede Kamer heeft af gelegd en welke algemeen tegemoet werd gezien als een, voor een duidelijke be paling van het toekomstig Indië-beleid, noodzakelijk complement op hetgeen ter zake in de Troonrede was opge merkt, opent desondanks weinig nieuwe gezichtspunten. Het is duidelijk dat de reden van het langdurig stilzwijgen der Regering t. a. v. de ontwikkeling der Idonesische zaak, is gelegen in het uitstel, dat het recente bezoek van de Luitenant G.G., dr. van Mook aan de Ver, Staten en dat ten doel had leidende Amerikaanse kringen meer begrip bij te brengen omtrent het Nederlandse standpunt, noodzakelijker wijs tengevolge moest hebben. De Re gering heeft kennelijk gewacht met haar verklaring totdat zij in de gelegenheid was geweest uit dr. Van Mook's eigen mond de resultaten van dat bezoek te vernemen. Ofschoon deze reis ongetwijfeld van nut is geweest, omdat zij de mogelijkheid van persoonlijk contact met de Ameri kaanse en Australische ministers van buitenlandse zaken Marshall en dr. Evatt opende, heeft zij anderzijds niet aan de bedoelingen en verwachtingen beantwoord. Dr. van Mook vloog naar Amerika om de gezaghebbende figuren aldaar te overtuigen van Nederland's recht en plicht tot het handhaven van orde en veiligheid in het Indonesische gebied en om tevens Amerika's houding te peilen in geval Nederland eens niet in alle opzichten de'wensen en adviezen van de Veiligheidsraad zou volgen. De Amerikaanse reactie daarop is zonder enige vorm van twijfel van zodanige aard geweest, dat dr. van Mook naar Nederland terugkeerde met de overtuiging, dat een even tueel rechtstreeks ingaan tegen de wensen van de Veiligheidsraad tot zeer ernstige consequenties voor ons land zou kunnen leiden en naar alle waarschijnlijkheid ook zou •eiden. Men moge dit Amerikaanse standpunt betreuren, de Nederlandse regering moest om der wille van de realiteit en ejus om redenen van pvactische politiek met deze zienswijze niettemin ernstig reke ning houden en zij heeft dan ook in overheersende mate de inhoud der gis teren afgelegde verklaring bepaald. Het heeft geen zin ons andermaal te verdiepen in de oorzaken, waardoor het mogelijk was. dat de wereldopinie zo weinig begrip toont voor het Neder landse standpunt. Zij zijn voor een zeer belangrijk deel terug te voeren tot de fundamentele nalatigheid der officiële Nederlandse voorlichtingsdiensten sedert het prille begin van het conflict. Vóór dat di'. van Mook enige weken geleden naar Nederland vertrok tot het plegen van overleg met de regering, heeft de Landvoogd zelf er 'zijn twijfel» over uit gesproken of het wel verstandig is ge weest, dat in vroegere stadia der onder handelingen onzerzijds stelselmatig de ergste tekortkomingen en woordbreuken der Republiek zijn verzwegen, waardoor deze laatste in buitenlandse ogen een veel grotter relief verwierf dan zij in werkelijkheid bezat, en reliëf dat de republikeinse propaganda niet verzuimde tot vèr boven reële proporties op te bla zen Het blijft onze vaste overtuiging, dat de idealistische politieke instelling van de ministers Logemann en Jonk man en van de Commissie-Generaal onze zaak nationaal en internationaal onberekenbare schade heeft berokkend en een vertraging in de ontwikkeling heeft veroorzaakt, welke van republi keinse zijde als winst wordt aangemerkt. Of het dat inderdaad zal opleveren, zal de toekomst moeten leren, doch voor ons èn voor de volken van Indonesië valt het verlies niet te ontkennen. ZICH schikkend naar de onverbid delijke feiten, herhaalt de regering thans in hoofdzaak wat zij reeds eerder tot uitdrukking bracht. Onver kort handhavend haar standpunt om trent de uiteindelijke opperste verant woordelijkheid en betwistend de compe tentie van de Veiligheidsraad, aan vaardt zij de beide door dit college aan genomen resoluties ter vreedzame oplos sing van het geschil. Zij k&n dit ook zonder al te grote gewetensbezwaren doen aangezien beide wegen gaan in een richting, welke zijzelve reeds tevoren had aangegeven en omdat zij inder daad alle reden heeft om het resultaat van een onpartijdig onderzoek met vol ledig vertrouwen af te wachten. Het is van belang erop te wijzen.dat de regering vasthoudt aan de door dr. van Mook na de politionele actie op nieuw vastgestelde demarcatielijnen op Java en Sumatrd, als zijnde het gebied waarbinnen de Ned-Indische regering de jure èn de facto het gèzag uitoefent. Deze verklaring betekent een grote mo rele steun voor de bevolking der van terreur bevrijde gebieden, die zich daar door van de bescherming door het Ne derlandse gezag verzekerd weet, hetgeen het tempo der consolidatie niet anders dan ten goede kan komen. Aan een kor telings door een der deelstaten officieus uitgesproken wens, komt de regering eveneens tegemoet: de met hen bereikte overeen stemming zal worden, be krachtigd en officieel vastgelegd in een overeenkomst. Voortreffelijk, hoe hechter de band, hoe beter. Een tweede stao op de weg der staatkundige conso lidatie zal zijn de vorming van een cen trale organisatie, welke geleidelijk zal kunnen overgaan in een voorlopige fe derale regering. Teneinde een en ander te bespoedigen wordt een beperkte Grondwetswijziging aangekondigd. Daarnaast overweegt de regering de instelling van een „collegiaal" orgaan, waarin de Luitenant-G.G. zijn verant woordelijkheid met anderen zal delen. Waar de regering de taak der Commis sie-Generaal als öeë r- .j doch gelijktijdig spreekt over nieuwe ta ken voor derzelver leden, dringt zich de veronderstelling naar voren, dat de he ren Schermerhom en Van Poll voor deze functie in aanmerking zouden kunnen komen. Er bestaat diepgaand verschil van mening over de wijze, waarop zy zich als leden der C. G. van hun op- Bijzonderheden der Oorlogsbegroting. le en 2e divisie volgend jaar naar huis? Indien de toestand in Ned.-Inlië zich zodanig ontwikkelt als de regering hoopt, zullen in het jaar 1948 terugkeren de dan nog niet afgeloste delen der beide lichte dïvisiën: de le divisie ,,7 December", de zes met deze divisie uitgezonden bewakingsbataljons en de tweede serie van zes bewakingsbataljons. Indien mogelijk maar dat hangt af van vele, thans nog moeilyk te berekenen, factoren zal ook de in Juni/Juli 1947 naar Indië vertrokken 2e divisie tegen het einde van 1948 nog geheel of gedeeltelijk naar Nederland terugkeren, aldus wordt meegedeeld in de Rijksbegroting van 1948. De gemiddelde sterkte der troepen der Koninklijke Land macht in Ned.-Indië zou dan in 1948 60.000 man bedragen. Hoewel de samenwerking tussen het K.N I.L. en de K.L. ook in het jaar 1948 zeer nauw zal blijven, lykt de regering een volledige samenwerking van deze legers voorlopig niet aan de orde. uitzending van Nederlandse troepen noodzakelijk maken, zij het ook. dat de sterkte van deze troepen aanmerkelijk geringer zal zijn dan in 1946 en 1947 het geval was. Zij zullen uitsluitend dienen ter aflossing van eenheden wier tijd in de tropen verstreken is. In verband daarmee en door de eco nomische en financiële omstandigheden van het land zal het, gelijk gemeld, in 1948 nog niet mogelijk zijn een bijdrage van enige betekenis te leveren aan de militaire bezetting van Duitsland. De internationale situatie maakt het voor de regering nog steeds onmogelijk zich een welomlijnd denkbeeld te vor men omtrent de militaire verplichtin gen. welke uit het buitenlandse beleid, gegrond op het lidmaatschap der Ver. Naties, zullen voortvloeien. ZELFSTANDIGE BRIGADES Het voornemen bestaat de ïn 1948 naar Ned.-Indië te zenden troepen dei- Kon. Landmacht te formeren in zo danige eenheden der verbonden wa pens, dat deze, na terugkeer, in de hier te lande op te bouwen oorlogs organisatie zullen passen. Daarom zul len de eenheden, gevormd uit de lich ting 1948, bestaan uit zelfstandige bri gades. Het ligt in het voornemen, per jaar twee van deze zelfstandige brigades uit te zenden en gedurende een jaar in de tropen te doen vertoeven. Indien de. po litieke omstandigheden dit mogelijk ma ken. zal de troepensterkte in Neder- landsch-Indië, door het aldus verkorten yan de duur van het verblijf in de tro pen en het doen repatriëren van ster kere onderdelen dan worden uitgezon den. worden verminderd. MINDER TROEPEN NAAR INDIË. Het handhaven en waar nodig her stellen van de rechtsorde in Neder- landsch-Indië zal echter ook in 1948 de ZELFSTANDIGE VERDEDIGING ONMOGELIJK. De regering acht het noodzakelijk maatregelen te treffen om in Nederland de beschikking te krijgen over land- en luchtstrijdkrachten van zodanige be perkte omvang als door haar hoe de internationale ontwikkeling ook moge zijn in ieder geval nodig wordt ge oordeeld. De regering gaat hierbij uit van de gedachte, dat zelfstandige landsverde diging onmogelijk is, dat onze land en luchtstrijdkrachten slechts kunnen optreden in internationaal verband en dat de grootte onzer strijdmacht zal worden bepaald door de eis. dat wij onze vitale punten kunnen bevei ligen tegen een overrompeling, in het bijzonder met luchtlandingstroepen. Voorts, dat wij in onze luchtverdedi ging kunnen voorzien, dat wij voor onze binnenlandse rust kunnen zorgdragen en' dat wij een harmonische bijdrage kunnen leveren aan een internationale strijdmacht. De legerluchtmacht in Nederland wordt in de eerste plaats gericht op de behoeften van Ned.-Indië. terwijl daar naast een bescheiden begin wordt ge maakt met de luchtverdediging van Ne derland. 27.000 DIENS IN 1948. fPLICHTIGEN De sterkte van het in Nederland ver toevende gedeelte van de Kon. Land macht, met inbegrip van de lucht strijdkrachten, zal worden terugge bracht tot een gemiddelde van 50.000 man. Het hiervan deel uitmakende contingent dienstplichtigen in oplei ding bedraagt 11.150 man. Aangezien het in Nederland te vol brengen gedeelte van de eerste oefen tijd in 1948 op 5 6 maanden is gesteld, komt een contingent van deze sterkte dus tweemaal per jaar onder de wape nen en wordt het totaal uit de lichting in dat jaar te betrekken aantal dienst plichtigen 22-300. Hierbij komt een con tingent voor de legerluchtmacht van 5349 man. Aan ongeveer 20.000 militairen zal in 1948 het oorlogsherinneringskruis wor den uitgereikt. De begroting wijst een eindcijfer aan van f 470.114.000 hetgeen f. 172.276.004 lager is dan in 1947. Driemogendheden-commissie naar Indonesië? Naar in kringen van internatio nale delegaties van de Veiligheids raad te New York verluidt zal de op voorstel van de Veiligheidsraad ingestelde driemogendhedencom-4 missie voor Indonesië althans een deel van haar taak in Indonesië verrichten. Hierover kan eerst of ficieel een beslissing worden geno-. men, wanneer alle drie de afge vaardigden zijn benoemd -en deze aangelegenheid hebben bestudeerd. „Verwarring in Nederland aanmerkelijk verminderd" GROTE WAARDERING IN AMERIKA VOOR ONZE HOUDING. De Lt. G.-G. dr. H. J. van Mook is gisteravond te Batavia gearriveerd- Hy werd verwelkomd door Lt. Gene raal S. H. Spoor en vele andere mi litaire en burgerlijke autoriteiten. Dr. Van Mook zeide in een korte ver klaring voor de microfoon nogmaals, dat hij tijdens zijn kort verblijf in de V.S. veel begrip had gevonden Ten aanzien van de Indonesische kwestie bestaat in Nederland een groot verschil met April vorig jaar. De toen bestaande grote verwarring is .aanmerkelijk ver minderd. dank zij grote eenstemmig heid over de doelstelling van de Indo nesische politiek, n.l, „het tot -stand brengen van een vrije natie", In Ame rika heb ik grote waardering gevonden voor het feit, dat Nederland, ondanks de verwerping door de Veiligheidsraad van de jurisdictiekwestie, niet ingaat tegen de resoluties, aldus dr. Van Mook. NIEUWE VERKLARING VAN WALLACE. De V.S kunnen geen derde wereld oorlog winnen, zo heeft Henri Wallace op eeit vergadering verklaard. De oud- vice-president is van oordeel, dat de geallieerden van de V.S. in Europa zo zwak zijn, dat hun regeringen ineen, zouden storten in geval van oorlog met de Sovjet-Unie. AFNEMEND BUIIG. De Bilt verwacht tot morgenavond: Koude nacht met kans op lichte nachtvorst op beschutte plaateen, nog enkele buien in de kuststreek. Morgen overdag: wisselende bewolking en bijna nergens buien meer. Ongeveer dezelfde temperatuur als vandaag. Zwakke tot matige wind tussen Noord en West. 25 SEPTEMBER. Zon op: 6,29 uur: onder: 18,34 uur. Maan op: 17,29 uur; onder: 0,22 uur (30 Sept. V.M.). Hoogwater te Katwijk te 0.14 en 12,53 uur. dracht hebben gekweten. Ons standpunt dienaangaande mogen wy bekend veron derstellen de feiten hebben hun falen teli duidelijkste gedemonstreerd. Ten slotte spreekt de regering nogmaals haar voor keur uit voor een vreedzame oplossing volgens de beginselen van het Lingga- djatti-accoord en geeft zij uiting aan haar bereidheid tot eerlijke samenwer king met-de goedwillende elementen in de Republiek. Mits deze blijk geven van een dergelijke gezindheid, daarenboven spoed betrachten en zich geen positie aanmatigen, welke hun in het Lingga- djati-accoord bepaalde functie ais fede rale staat met gelijke rechten als de overige deelstaten verre te boven gaat. Mèt de regering hopen wy, dat dit alles mogelyk zal blijken, maar op grond van de nog dagelijks uit Djokje klinkende geluiden, kan niemand ons euvel duiden, dat wy er vooralsnog uitermate scep tisch tegenover staan! Hedenochtend om halfzeven is de minister-president van Oost-Indonesië, Tjokorde Gde Soèkawati per K.LM.- vliegtuig naar Cairo vertrokken om van daar uit' de reis naar Indonesië voort te zetten. Voor zijn vertrek gaf de minister president uiting aan zijn voldoening over zijn verblijf in Nederland. Hij zei- de: „Ik heb een prachtige indruk ge kregen van wat Nederland aan zijn wederopbouw doet. Ik heb hier véél ge zien en véél gehoord. De regering heeft alles gedaan om ons op de hoogte te brengen van de verhoudingen hier te lande Dit heeft er niet weinig toe bijgedra gen, dat wij thans nog dichter bjj Nederland staan dan vroeger reeds het geval was. Nu zullen wy met spoed gaan werken aan de juiste vorm van een overeenkomst, waar over wy het in principe eens zijn". Op de vraag of de minister-president bereid was iets te zeggen over het ont slag van Minister Nadjamoeddin ant woordde hij: „Laat ons over deze pijn lijke geschiedenis maar niet spreken. T-a.v. de opvolger van Minister Nadjamoeddin heb ik nog niets be sloten. Daarover moet nog (Dverleg ge pleegd worden. Ik heb in mijn kabinet 2 Nederlandse ministers, de overige le den zijn allen Indonesiërs. Ik kan U wel zeggen, dat als opvolger van Nadja moeddin naar alle waarschijnlijkheid een Indonesiër zal worden aangewezen". De minister-president werd op1 het vliegveld uitgeleide gedaan door zijn Minister van Binnenlandse Zaken Anak DE ILLEGALE IMMIGRATIE IN PALESTINA. Volgens een bericht uit Rome van de correspondent van de „News Cronicle" wijst het feit. dat Zondagnacht duizend Joden heimelijk uit een vissersdorp na bij Gaeta in Italië van wal zijn gesto ken. er op, dat de clandestiene emigra tie van Joden zich van de Ligurische en Adriatische kus<- naar het gebied van Gaeta, Napels en Salerno heeft ver plaatst. Tevens doen berichten de ron de, dat geheimzinnige vliegtuigen in de buurt van Salerno opstijgen met Joden als passagiers. Agoeng, de minister van Financiën M. Hamelink en de secretaris van zijn ka binet de heer R. E. Kwantus, terwijl namens de Nederlandse règering aan wezig waren R.E. kolonel W. J. V. Gulik, chef van de militaire afdeling van het departement van O-G. en de secretaris-generaal van dit departement de heer J. Klveron. Wenst sobere viering van Haar jubileum Na een verblyf op de Ruigenhoek, waar Hare Majesteit gedurende tien dagen herstel van gezondheid heeft gezocht, heeft de Koningin^ die heden de landbouwtentoonstelling te Leeuwarden heeft bezocht," wederom Haar intrek op het Loo genomen. Toen Hare Majesteit aan het begin van deze zomer Haar voornemen t# kennen gaf om zes weken vacantie te nemen, hoopte Zy in de loop van September weer geheel uitgerust Haar arbeid te kunnen hervatten. De uit zonderlijke warmte en de vele noodzakelyk gebleken onderbrekingen van deze rustperiode maken, dat de Koningin zich nog zeer vermoeid voelt en zich opnieuw genoopt ziet rust te nemen. In verband hiermede en met het oog op thans reeds binnen komende verzoeken, acht de Koningin het gewenst er reeds nu de aandacht op te vestigen, dat nog niet gezegd kan worden of, en zo ja, welke plechtigheden naar aanleiding van Haar regerings jubileum Zy met het oog op Haar leef- tyd en gezondheid zal kunnen mede maken. Het is overigens de wens van de Koningin, dat Haar aanstaand jubi leum in soberheid zal worden gevierd cn dat daarby het maken van grote onkosten zal worden vermeden. Men zal er de Koningin een persooniyk ge noegen mee doen de gelden, die men aan de jubileumfeesten ten koste zou willen leggen, te gebruiken ter leniging van de noden hier te lande en in Indonesië. De terechtstelling van Petkof De Amerikaanse regering heeft ver klaard, dat de Bulgaarse regering door de terechtstelling van Petkof getoond heeft geen eerbied voor „de elementaire principes van rechtvaardigheid en rech ten van de mens" te bezitten. De exe cutie had plaats ondanks de herhaalde protesten van Engeland en de VjS. De Amerikaanse regering noemt het proces een „travestie vdn rechtspraak". Dit proces is slechts een der maatregelen om een' totalitaire regeringsvorm t» consolideren. Van Be vin, de Engelse minister, wordt een scherpe veroordeling verwacht. NIEUWE HONGAARSE REGERING. De nieuwe Hongaarse regering be staat uit vyf. communisten, vier leden van de partij der kleine boeren, vier socialisten en twee leden van de natio nale boerenpartij. Lajos Dinnyes blijft premier. Het vliegtuig, dat een trip van 2400 mijl over de Atlantische Oceaan maakte zonder dat één van de inzittenden (die men op de voorgrond ziet) een der in strumenten aanraakte. Het vliegtuig werd radiografisch bestuurd. Uiteraard waren er piloten en andere deskundigen aan boord om in te grijpen als er iets mis ging maar zulks bleek niet nodig. Van het ogenblik van de start in Ame rika af tot het stilstaan op een Engels vliegveld, vond de besturing geheel van de diverse vliegvelden plaats. Minder beperking in 1948? (Van een onzer Redacteuren). Met herinneringen aan de ondrage lijke koude van verleden jaar zitten we na een héél wat minder ondragelijk warme zomer, alweer te bibberen in het' vooruitzicht van een ondragelyk koude winter. Laten we hopen, dat de natuur het ditmaal „zacht en mild" met ons zal maken! Dan kan het nog meevallen1 Wat niet meevalt is: van opheffing der kolendistributie kan nog géén sprake zyn! Wij weten maar al te goed, hoe we in het afgelopen seizoen met 12 een heden moesten zien uit te komen. Dat zal, geiyk bekend, ook ditmaal het ge val moeten zyn. 12 eenheden of 12 'mud. Prepareren we er ons op, daarmee even zorgvuldig om te gaan als ver leden jaar. TOEWIJZING DIT SEIZOEN TE GEBRUIKEN. Het was de heer H. H. Wemmers Jr., directeur van het Rijkskolenbureau, die op een persconferentie nadere medede- Ingen omtrent orize kolenvoorziening deed. De genoemde 12 eenheden dienen af geleverd op bijna 2% millicen kolen- kaarten. Van 1 Mei '47 t/m 30 April 48 komt elke maand ruim 1 eenheid an- thraciet, eierkolen, ga-scokes of ditmaal naar ons verzekerd werd uitste- BINNEN LAN1> Uit een textielfabriek aan de Mussen- straat te Hilversum hebben Inbrekers een partij van ruim 1000 kilogram wol gestolen, welke zij pe'r vrachtauto hebben wegge voerd. Bij de Tweede Kamer ls Ingediend het wetsontwerp: .Regelen voor de opspo ring, de vervolging en de berechting van economische delicten (wet op de economi sche delicten)". De dichter-zanger Cllnge Doorenbos zal in October a.s. zijn 40-Jarig artisten- jubiieum vieren. Een landelijk ere-comité is ln voorbereiding. De nieuwe Griekse gezant ln ons land, de heer Nicolaas Lells. ls gistermorgen op zijn post gearriveerd. Hr Ms mijnenvegers ,,P. Florisz" en „A v, d. Hulst" zullen van 29 September— 2 October as. Malta aandoen. Wil men er voor zorgen, dat de opvarenden aldaar post gewone en aangetekende brieven en briefkaarten uitgereikt krijgen, dan moet deze uiterlijk 25 September ln de bus gedaan zijn. Door dë Ned. Spoorwegen ls bfj de Electroteohnlsche Industrie te Slikkerveer een order geplaatst voor 200 motoren voor elect#soh materieel. Voorts zijn bij de Attercllffe fabrieken van de Metropolitan Vlckers Electrical Company ln Engeland 100 van dergelijke motoren besteld. B-UITEN LAND. Het eerste Zweedse vliegtuig met straalaandrijving ls in de lucht geëxplo deerd De piloot kwam om het leven. Veldmaarschalk Montgomery en lucht- maarschalk Tedder, die de oefeningen bij woonden, zagen 1000 parachutisten met kanonnen, jeeps en andere uitrustings stukken uit de lucht dalen. In antwoord op een Britse nota heeft de Hongaarse regering verklaard, dat zy geen onderscheid zal maken tussen de ln Hongarye gevestigde Hongaarse, Sovjet- russlsche, Engelse of Amerikaanse in dustrieën Gisteren hebben op Sallesbury Plan in Engeland de grootste manoeuvres met luchtlandingstroepen sinds de oorlog plaats gehad. Helnrich Mertens. burgemeester van Jena in Thueringen, die veertien dagen geleden spoorloos verdween, ls in Frankfort aangekomen. Mertens zou gezegd hebben, gevlucht te zijn, daar hij anders op last van de S.E.D. zou pijn gearresteerd. Te Pogglo Renatico, bij Ferrara in Italië, is een munitiedepot ln de lucht ge vlogen. Er zijn drie doden en enige ge wonden. Opnieuw zijn 5000 Duitse arbeiders te werk gesteld ln de uranlummljnen ln het ertsgebergte nabij Aue en Schwarzen. berg in Saksen. Australië heeft besloten 18.000 ver plaatste personen uit de Britse en Ame rikaanse zones van Duitsland voor werk ln dit land oP te nemen en hen even tueel ln de economie van het gemenebest in te schakelen. Bij Great Yarmouth in Norfolk, ls een viermotorig vliegtuig van de R.A.F. tijdens het landen ln brand gevlogen. Vier geheel verkoolde lijken zUn geborgen. Ver moedelijk zijn nog 5 anderen omgekomen. kende bruinkoolbriketten per brand- stoffenkaart beschikbaar. De handelaar kan dus zijn afnemers bijv. in de koud ste maanden Januari en Februari niet alvast helpen, door de Maart- of April- eenheid in voorschot af te leveren, om de eenvoudige reden, dat de kolen daar voor, op dat tijdstip nog gedolven moe ten worden. Verheugend is echter het feit, dat het tempo van aflevering, sneller zal kun nen verlopen dan verleden jaar, toen de handelaar eerst ln April met de laatste mud kwam aanzetten. Zulks tengevol ge van een verhoogde productie, ingezet voor de brandstoffenvoorziening van het Nederlandse volk. Ditmaal zal de aflevering vande eerst-e 6 mud reeds half October be ëindigd zyn. Nadien komen de andere 6 mud zo vlug mogelyk aan de beurt. Absolute garantie voor een vlot ver loop bestaat natuurlyk ook nu niet, maar ys en weder dienende en ram pen in de Limburgse productie uitge sloten. zal het ditmaal in orde ko men, zodat men zijn toegewezen hoe veelheid nog dit seizoen gebruiken kan. WAAROM DISTRIBUTIE. Wij willen U niet met cijfers lastig vallen, maar toch een enkel aanroeren. In 1939 verbruikte ons land rond 14 millicen ton kolen, een productie, wei nig meer, dan de totale der Limburgse mijnen. De geraamde productie voor '47 is 10 millioen ton, de import uit Duit land, Amerika en Polen bedraagt teza men, 3.838.456 ton en onze export (uit sluitend 'grove cokes) ongeveer 525.000 ton. Dit eenvoudige optel- en aftreksom metje leert, dat de hoeveelheid vaste brandstoffen, voor '47 ter beschikking, 13.3 millioen ton bedraagt, waarmede 't voor-oorlogs gebruik benaderd wordt. „Waarom is dan tóch distributie no dig?" zult U vragen. Het antwoord luidt: „Omdat de be volking sinds '39 met 10% toenam en dus de behoefte, zowel aan huisbrand als industriekolen, zeer belangrijk steeg. Voorts omdat de Limburgse productie lager is dan vóór de oorlog, evenals de huidige invoer van huisbrandkolen. De deviezenpositle bracht mee, dat men de invoer van kolen uitsluitend uit oog punt van nuttigheid moest bekijken. Aan de voorziening der industriële be hoeften mag vanzelfsprekend niets ont breken, want het bedrijfsleven móet op gang gehouden worden. In het tekort aan huisbrand kan slechts voor een ge ring gedeelte worden voorzien, omdat invoer belangrijke bedragen aan vreem de valuta kost en als gevolg van de Europese kolenschaarste uiterst moei lijk is. Zodoende blijft slechts ongeveer 3.650.000 ton voor huisbrandvoorziening over, waarbij het niet mogelijk is, liet rant soen hoger te stellen dan 12 eenheden. Te weinig deviezen zijn dus oorzaak, dat U thans niet méér eenheden krijgt. Enwaar niet meer is, verliest de Keizer zyn recht! MEER EENHEDEN IN 1948? De kolenproductie voor '48 wordt echter geraamd op 12 millioen ton. Indien zy werkelyk gerealiseerd wordt zal men trachten het huisbrandrant soen zodanig op te voeren, dat er zo veel mogelyk verlichting in de beper king van thans komt. Grote krachtsontspanning is daartoe echter nodig! Want de macht van de ons verstrekte cijfers bekijkend, valt bijv. op, dat met alle eerbied voor de mijnwerker gesproken! diens arbeidsprestatie nog lang niet de oude is. Gedurende '35'38 gemiddeld gesteld op 100, staat zJj thans slechts op 64, al is de vooruitgang sinds '45 gesteld op 47 opmerkelijk. De gevolgen ener al gemeen tè constateren arbeids„onlust" spreken hier nog sterk. Al willen wij daarbij de achteruitgang der installa- tie's niet onderschatten. Dat de mijnen bovendien nog duizen den arbeiders met liefde gebruiken kun nen, is (bekend. Goede huisvesting, spe ciaal voor vrijgezellen, is gewaarborgd. BEPERKTE ETALAGE VERLICHTING. Putten wy uit de stroom van mede delingen nog de volgende punten: Zolang de kolendistributie gehand haafd blyft, is dit ook het geval met de gas- en electriciteitsrantsoenen. Men zal deze winter op overschryding streng toezien. Bedryven en zaken mogen dit sei zoen nog géén neon-verlichting voor reclamedoeleinden gebruiken. Wel echter ontvangen zy een beperkte toe- wyzing voor étalageverlichting. De voorraadpositle der industrie is thans véél beter dan verleden jaar. Moeilykheden als in Engeland Voorkwa men, worden hier dan ook niet verwacht De turf is geheel vrij gekomen, dorh daar verschillende Drentse bedryven, die altyd turf als brandstof gebruikten, door de grote vraag in het gedrang kwamen, heeft de Minister, geiyk be kend, een vervoersverbod afgekondigd. Zodra de voorziening dezer bedryven is verzekerd, zal het verbod weer opgehe ven worden, - Met betrekking tot de invoer kan nog meegedeeld worden dat uit Duitsland over 1947 1.086.723 ton kolen en bruin koolbriketten komen; uit Amerika 2.413.337 ton kolen en uit Polen 338.396 ton. Men bedenke, dat genoegen geno men moet worden met de soorten, die by de kolenhandelaar voorradig zyn, omdat de keuze uiterst beperkt is. Het is dus niet de schuld van de hande laar, indien hy niet kan leveren wat U wenst. Ten slotte: een regeling voor grote gezinnen is in studie. Met deze groep zal in de eerste plaats rekening gehouden worden, zodra we ruimer in de kolen zitten. Voorlopig zullen ook zy het moe ten doen met het basis-rantsoen van 12 mud, waarmee een „normaal" gezin met ..normale" behoeften van overheidswe ge geacht wordt, te kunnen uitkomen. Wat ons echter voorzichtig gezegd voor velen nog wat laag voor komt. Of is dat misschien te royaal gedacht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1947 | | pagina 1