Minister-president Beet schetst
recent en toekomstig Indonesisch beleid
Aan Linggadjati en vreedzaam herstel wordt
vastgehouden
Brood, melk. en kaas gaan achteruit
WEERBERICHT
1. Kern der voorlopige federale regering
2. Beperkte Grondwetswijziging
3. Nieuwe taak voor aftredende
Commissarissen-Generaal
Met een enkel woord
Harde winter, droge zomer en int. voedsel-situatie oorzaak
86ste Jaargang
DINSDAG 23 SEPTEMBER .1947 1
No. 26192
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredactie: B W. Menkhorst en J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.3,30 per 3 maanden: 26 cents per week
Telefoon Dli. en Adm.: 25041; Red.: 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 67055
Vol vertrouwen worden de
rapporten der consuls en
commissie van drie afgewacht.
Hedenmiddag om één uur heeft mi
nister-president dr. L. Beel de aange
kondigde regeringsverklaring over het
Indonesische beleid in de Tweede Ka
mer afgelegd.
Dr. Beel ving deze verklaring aan
met het betuigen van leedwezen over
het feit, dat hij de Kamer langer dan
aanvankelijk in het voornemen lag in
het ongewisse heeft moeten laten om
trent de ontwikkeling van het Indone
sische beleid. Het ontbreekt de rege
ring niet aan bereidwilligheid om de
Staten Generaal van haar politiek op
de hoogte te brengen en met de Ka
mer van gedachten te wisselen, doch
de regering meent dat een vruchtbare
gedachtenwisseling eerst mogelijk is na
dat de feiten en omstandigheden die
het "beleid bepalen voldoende overzien
kunnen worden en het nodig geoordeel
de interne overleg is 'geëindigd.
Op 23 Juli. na de aanvang van de
politionele actie heb ik gemeend dui
delijk in de Kamer te moeten zeggen,
dat dit middel gelijk ieder middel zijn
begrenzing vond in zijn doel. De rege
ring stelde zich ten doel een einde te
maken aan een onhoudbare noodtoe
stand binnen de toenmalige demarca
tielijnen, een noodtoestand, ontstaan
doordat de regering van de Republiek
de verplichtingen, die zij bij het slui
ten van het bestand van 14 October
1946 vrijwillig had aangegaan, niet na
kwam. De regering hoopte door het op
heffen van deze onhoudbare toestand
betere voorwaarden te scheppen voor
de uitvoering van het staatkundig be
ginselprogramma, neergelegd in de over
eenkomst van Linggadjati.
DE BEPERKTHEID VAN DE
POLITIONELE ACTIE.
Deze doelstelling kon slechts een be
perkt gebruik van de aanwezige mili
taire machtsmiddelen tot een zuiver po
litionele actie, begrensd zowel in om
vang als in tijdsduur, rechtvaardigen.
Een dergelijk ingrijpen mocht tot niets
anders dienen dan om het onhoudbare
karakter van de toestand op te heffen.
Zeker zou het niet ten doel mogen heb
ben de vernietiging van de Republiek
zelf. Het verloop der politionele actie
heeft duidelijk aangetoond, dat deze
beperkte doelstelling inderdaad als
richtsnoer is gehouden.
Dr. Beel beschreef voorts de territo
riale beperking die aan deze actie was
gegeven. Deze actie kon mede beperkt
blijven omdat aan Republikeinse zijde
geen sprake was van een goed geor
dende weerstand. De Republikeinse
troepen trokken zich in de regel terug
of spatten .uiteen voordat ernstige ge
vechten plaats konden vinden. De ver
tragingen die hier en daar ondervonden
werden waren slechts het gevolg van
hindernissen en vernielingen. Slechts
zelden werd een redelijk werkend ge-
zagsapparaat aangetroffen en de be
volking werd veelal gebukt onder wille
keur en terreur gevonden.
De politionele actie bleef ten slotte
ook in tijdsduur zeer beperkt. Op 26
Juli, dus vijf dagen na de aanvang,
seinde de Luitenant-Gouverneur-Gene
raal dat de actie in verschillende ge
bieden reeds was voltooid, en in de
overige in het begin van Augustus zou
kunnen worden beëindigd.
Tussen het eerste optreden in de
nacht van 20 op 21 Juli en de order:
„Staakt het vuren", zijn niet meer
dan twee weken verlopen. Het direct
doel der operatie was zo goed als be
reikt.
Intussen werd de Indonesische kwes
tie door de regering van India en door
de vertegenwoordiger van Australië te
gelijkertijd in de Veiligheidsraad aan
hangig gemaakt.
Hoewel de vertegenwoordiger van Ne
derland, welk land overeenkomstig het
Handvest uitgenodigd was om aan de
beraadslagingen deel te nemen, er met
klem op wees, dat hier van geen oorlog
sprake was, dat het een polltiemaat-
regel gold en dat Nederland slechts aan
anarchie, chaos en rechteloosheid een
einde wenste te maken, hoewel hij met
de meeste nadruk het recht van de
Veiligheidsraad ontkende om door het
in behandeling nemen van deze aange
legenheid buiten de grenzen van het
Handvest te treden, hoewel hg daarin
werd bijgevallen door de Belgische en
Franse vertegenwoordigers, die de Raad
voorhielden, dat Nederland op het ogen
blik als de souverelne macht ook in
Indonesië moet worden beschouwd, hoe
wel Nederland ten slotte verklaarde
gaarne een terzelfdertijd gedaan aan
bod der Verenigde Staten tot het verle
nen van goede diensten te zullen aan
vaarden, nam de Veiligheidsraad op 1
Augustus een resolutie aan, waarbij een
beroep werd gedaan op Nederland en de
Republiek beide om de vijandelijkheden
onmiddellijk te staken, hun geschillen
door arbitrage of andere vreedzame
middelen te beslissen en de Veiligheids
raad op de hoogte te houden van de
.rang van zaken. Een Russisch voorstel
om beide partijen eveneens uit te no
digen haar strijdkrachetn terug te trek-
VRIJ KOEL WEER.
De Bilt verwacht tot Woensdagavond:
Wisselend bewolkt met af en toe regen
buien, vooral langs de kust. Meest
matige Noord-Westelijke wind. Koele
nacht. Overdag ongeveer dezelfde tem
peratuur als vandaag.
24 September.
Zon op: 6.27 uur; onder: 18.36 uur.
Maan op: 16.59 uur.
Hoogwater te Katwijk-aan-Zee te
11.25 uur.
ken op "haar oorspronkelijke posities,
werd verworpen.
De uitnodiging van de Veiligheids
raad om het vuren te doen staken
kwam op een ogenblik, waarop Ne
derland het doel van zijn politionele
actie vrijwel had bereikt. In de nacht
van 4 op 5 Augustus werd het ge
vraagde bevel gegeven en de politio
nele actie beëindigd. De regering der
Republiek gaf eveneens bevel tot sta
king der vijandelijkheden.
De verejere behandeling van deze
kwestie in de Veiligheidsraad achtte dr.
Beel bekend, doch hij weidde over en
kele punten daarvan nader uit. De al
gemene neiging om de bevoegdheid van
de Raad buiten beschouwing te laten
bleek zelfs zo sterk, dat een Belgisch
voorstel om het advies van het Inter
nationaal Gerechtshof te vragen werd
verworpen. Verder hield de Raad geen
rekening met het feit, dat Nederland
Bij hen die zich aanvankelijk bereid
verklaarden tot samenwerking met de
Nederlanders vertoonden zich door de
Republikeinse propaganda terreur en
bedreigingen allengs tekenen van onze
kerheid. Dit werd sterker toen de Vei
ligheidsraad" deze kwestie in behande
ling nam en de Republiek tot een vol
kenrechtelijk met Nederland gelijkwaar
dige partij scheen te verheffen. Reeds
enkele dagen na het bestand bleek de
Republiek in haar propaganda tot
voortduren van de strijd aan te sporen.
Spr. gaf daarvan enige overtuigende
voorbeelden. Sedert 5 Aug. hebben de
Republikeinen dan ook bijna 1400 aan
vallen op Nederlandse troepen gepleegd
langs de grenslijnen en diep in de be
vrijde gebieden, soms zelfs binnen de
oude demarcatielijnen.
Gelukkig heeft deze kentering van
bereidheid tot medewerking en onze
kerheid daaromtrent uit angst voor
de Republiek niet blijvend doorgezet
In de naaste toekomst
de uiteindelijke verantwoordelij kheid
draagt voor de handhaving van recht
en veiligheid in de Indische Archipel,
dat de Republiek geen souvereine staat
is en dit ook krachtens de door haar
zelf getekende overeenkomst van Ling
gadjati niet zou worden en dus niet
door de Raad kon worden gehoord, dat
bij horen van de Republiek ook de an
dere deelstaten gehoord dienden te
worden. Voorts vestigde spr. de" "aan
dacht op de houding van Nederland
t.o.v. de Veiligheidsraad. De regering
heeft gemeend, onverkort handhavend
haar standpunt omtrent eigen verant
woordelijkheid en incompetentie van
de Raad. zover haar standpunt zulks
toeliet zich te moeten richten naar de
uitspraken van de Raad. Zij overwoog
dat verzwakking van het aanzien der
Verenigde Naties en de Veiligheidsraad
zo enigszins mogelijk moet worden ver
meden. 4
NEDERLANDSE VOORSTELLEN
BLEKEN CONSTRUCTIEF TE
ZIJN.
Spr. herinnerde vervolgens aan het
Nederlandse voorstel tot aanwijzing
van staten door Nederland en de Re
publiek, die gezamenlijk een derde
staat zouden kiezen, die vertegen
woordigers naar Indonesië zou moeten
zenden om toezicht te houden op het
bestand en aan de Nederlandse uit
nodiging tot het opstellen van een
rapport door de beroepsconsuls te
Batavia.
Het eindresultaat van de behande
ling der Indonesische kwestie in de
Veiligheidsraad heeft aangetoond,
dat Nederland met deze voorstellen
een constructieve bijdrage tot een
aanvaardbare oplossing van de moei
lijkheden heeft geleverd. In de uit
eindelijke resoluties vindt men met
enige wijzigingen in grote trekken
de Nederlandse voorstellen terug. De
regering heeft gemeend tegen de uit
voering van deze resoluties geen over
wegende bezwaren te moge laten gel
den en heeft de consuls te Batavia
iedere mogelijke medewerking toege
zegd en verleend en heeft België aan
gezocht om zitting te nemen in de
.commissie van drie".
TWEEMAAL KENTERING IN DE
HOUDING DER BEVOLKING.
Inmiddels ontwikkelde de toestand in
Indonesië zich in meer dan één opzicht
in ongunstige richting. De aanvankelij
ke gunstige ontwikkeling werd door de
Republiek doorkruist door een ophit
sende propaganda en een terreur, die
paal noch perk scheen te kennen. Spr.
herinnerde aan de in het bijzonder te
gen de Chinezen gerichte terreurdaden
reeds vóór de komst der Nederlanders
en de vernielingen door de Republiek.
en mag men thans wederom van een
neiging tot kentering ten goede spre
ken. Het blijven van de Nederlandse
troepen, het niet bereiken van enig
wezenlijk resultaat in de Veiligheids
raad door de Republiek en de Neder
landse verzekeringen doen het ver
trouwen weer ingang vinden. De Re
publiek verliest haar vat op de vre
delievende bevolking der bevrijde ge
bieden. Het beperkte doel, dat de
regering zich aanvankelijk stelde
komt daarmee in zicht.
Hoewel de opzet beperkt was gedacht
kon uiteraard, daar dit ook van de
houding der tegenpartij afhing, niet
uitgesloten worden, dat voortzetting der
actie noodzakelijk zou blijken. Bij de
opstelling der troepen na de voltooiing
der politionele actie heeft bij het op
perbevel deze mogelijkheid zwaar ge
wogen. En toen gedurende de behande
ling der Indonesische kwestie in de
Veiligheidsraad de ondermijningstactiek
van de Republiek het opbouwwerk in
de bevrijde gebieden meer en meer on
doenlijk scheen te maken, groeide al
lengs de mogelijkheid van een nood
zakelijk verder oprukken tot steeds drei
gender waarschijnlijkheid. Tegelijkertijd
echter groeide het besef, dat een derge
lijk verder oprukken, gegeven de stem
ming in de Veiligheidsraad, steeds ern
stiger bezwaren mee zou brengen. De
spanning tussen het Indonesische en
het internationale aspect van het beleid
werd groter.
Zolang echter zoals thans de moge
lijkheid weer groter schijnt, dat het ge
stelde doel zonder voortzetting der ac
tie van onze troepen kan worden be
reikt moeten de zeer ernstige repercus
sies met name van buitenlandse zijde
bij een dergelijke voortzetting te ver
wachten. te sterker in aanmerking wor.
den genomen.
Intussen dienen alle andere middelen,
die tot het gestelde doel leiden te wor
den aanvaard.
DE BESPREKINGEN MET
DE LUIT.-G. G.
De regering heeft, ten einde zich me
de hieromtrent met hem te bèraden, de
Luitenant-Gouverneur-Generaal uitge
nodigd naar Nederland te komen en in
overleg met hem en met de Commissie-
Generaal een overleg, voortgezet na
zijn bezoek aan de Verenigde Staten
van Amerika de richtlijnen van het
verder te voeren beleid uitgestippeld en
stelt het op prijs de Kamer hiervan
mededeling te doen.
Het 'gestelde doel was drieledig.
Voorop stond een onhoudbare toe
stand te beëindigen, die zich door de
onverzoenlijke houding van de Repu
bliek binnen de oude demarcatielijnen
had ontwikkeld.
DE BEVOLKING VERLANGT
RUST EN ORDE.
Welnu: Het gebied waarover de poli
tionele actie zich heeft uitgestrekt, is
op zich zelf voldoende om dit doel te
bereiken. Het totale thans binnen onze
contróle gestelde gebied, bevat voldoen
de economische levensmogelijkheden
voor de hele binnen dit gebied wonende
bevolking. Deze bevolking verlangt ech
ter één ding in ruil voor haar mede
werking aan de vreedzame opbouw: de
verzekering, dat het terreur-regime der
onverantwoordelijke elementen in de re
gering en de gewapende macht der Re-
pübliek niet. terugkeert. De Luitenant-
Gouverneur-Generaal heeft daartoe
uitdrukkelijk door de regering gemach
tigd, tot tweemaal toe deze verzekering
gegeven. Hij heeft duidelijk de grenzen
aangegeven van de gebieden „waarbin-
hij voortaan niet meer de jure, maar
ook de facto het gezag zal uitoefenen
en waar dus het de facto gezag van de
Republiek niet meer geldt.
De consolidatie van deze gebieden is
inmiddels reeds begonnen.
De zorg voor orde en veiligheid zal
worden opgedragen aan een gemengd,
voornamelijk Indonesisch politic-ap
paraat, hetgeen thans reeds in op
bouw is. Deze consolidatie zal voort
gang vinden door de opbouw van een
eigen voorlopig bestuur in deze ge
bieden.
Het tweede punt van de doelstelling
der politionele actie was: het scheppen
van betere voorwaarden tot het uit
voeren van het staatkundig hervor
mingsplan neèrgelegd in de overeen
komst van Linggadjati.
Ondanks alle moeilijkheden met de
Republiek gaat het staatkundig hervor
mingswerk gestadig voort.
De staat Oost-Indonesië heeft zich in
korte tijd onder de goedkeuring van het
eigen parlement op het regeringspro
gram met een dynamiek, die tot vol
doening stemt, Vérder ontwikkeld-
Constant ook vordert de voorberei
ding in de vestiging van de toekomsti
ge staat Borneo. De daerah West-Bor
neo heeft door de ondertekening van
het West-Borneo Statuut op 12 Mei de
status van op zich zelf staand gebied
met eigen bestuur verkregen en daar
mede het recht, om indien met de vor
ming der Verenigde Staten van Indo
nesië en met de oprichting der Neder
lands-Indonesische Unie wordt begon
nen voordat de staat Borneo tot stand
is gekomen, met gelijke rechten als een
staat aan deze handelingen mee te wer
ken. In Zuid-Borneo werden de daerah's
Groot-Dujak en Borneo Tenggara op
Zuid-Oost-Borneo gevormd, terwijl in
Oost-Borneo op 26 Augustus j.l. de eer
ste zitting plaats vond van de federale
raad van Oost-Borneo.
Het enige gebied, dat tot dusver ten
achter gebleven is bij deze staatkun
dige opbouw en dientengevolge de op
richting van de staat Borneo nog niet
mogelijk maakt omvat de afdeling
Bandjermasin' en Hoeloe Soengeivan
Zuid-Borneo, waar mede ten gevolge
van terreur en intimidatie o.m, uit
geoefend door van uit Java geïnfil
treerde TRI-eenheden, nog geen vrije
verkiezingen hebben kunnen plaats
vinden doch waar het ogenblik na
dert, waarop dit wel het geval zal
kunnen zijn.
Ten slotte zijn in Juli op Banka, Bil-
liton en de Riouw-Archipel raden inge
steld. die zullen optreden als overheids
organen en het bestuur zullen voeren
over de betrokken gebieden.
De besprekingen die in de laatste we
ken zijn gevoerd met de thans hier te
lande vertoevende delegaties van Oost-
Indonesië en de drie voornaamste ge
biedsdelen van Borneo, alsmede met de
vertegenwoordigers van belangrijke be
volkingsgroepen op Java en Sumatra,
hebben de regering nog eens duidelijk
gemaakt hoe constructief de beginselen
van Linggadjati werken, wanneer zjj
aan beide zijden eerlijk en loyaal wor
den toegepast. Ik mag daaraan wel
toevoegen, dat deze besprekingen aan
de andere zijde nog eens duidelijk heb
ben gemaakt, dat de gebieden, waar
zich het proces der hervorming langs j
de weg der vreedzame evolutie heeft
voltrokken, er op mogen rekenen, dat
dit proces, voor zover het van de re
gering afhangt, ten sr^elste voortgang
zal vinden. Van de zijde der Oost-In
donesische regering is de wens te ken
nen gegeven om de overeenstemming
tussen haar en de Nederlands-Indonesi
sche regering verkregen en tot uit
drukking gebracht in een ordonnantie
op grond der qvergangswetgeving, te
bevestigen in een overeenkomst. De re
gering is bereid hieraan tegemoet te
komen.
CENTRALE ORGANISATIE ALS
VOORLOPER DER FEDERALE
REGERING.
Ten einde deze vooruitgang te be
spoedigen, stelt de regering zich ten
eerste voor in de naaste toekomst over
te gaan tot de vorming van een cen
trale organisatie, die zich zal kunnen
ontwikkelen tot de voorlopige federale
regering als waarover sprake is ge
weest in laatste phase van de onder
handelingen met de Republiek, in de
KI NMKN LAM)
Gisteravond liep een extra trein be
staande uit repatrieringswagons van de
Tsjechische spoorwegen, waarin zich on
geveer 450 Joodse Jongehs en meisjes uit
Midden- en Oost-Europa bevonden, het
station Nijmegen birmên.
De kinderen worden ondergebracht in
het v.m. Israëlietische Krankzinnigenge
sticht te Apeldoorn en zullen een spe
ciale opleiding krijgen voor de nodige
vakbekwaamheid.
De grote Friese wapenschouw, de
lanbouwtentoonstelllng 1947. is gisteren
door minister Manshold geopend.
Met medewerking van de directie
der Nederlandse Spoorwegen ls een con
tract tot samenwerking tot stand geko
men. tussen de General Railway Signal
Company te Rochester N.-Y. en Philips'
Gloeilampenfabrieken N.V. te Eindhoven,
welke te zamen besloten tot de oprich
ting van de Spoorweg Sein Industrie N.V.
De serie frankeerzegels van 1. 2- en
4 cent, ontworpen door de heer J. van
Krimpen, ls uitgebreid met een zegel
van 2 >4 cent kleur oranje Men is tot
vervaardiging van dit zegel overgegaan,
omdat bij het publiek behoefte bleek te
bestaan aan een zegelwaarde van 2& ct.
ter blj-frankerlng.
Vrijdag as. om 11 uur zal In de
Grote of St, Jacobskérk te 's-Gravenhage
een herdenkingsdienst worden gehouden
ter gelegenheid van het 30-jarlg bestaan
van de Marine Luchtvaartdienst. Prins
Bernhard zal deze herdenkingsdienst bij
wonen. Als sprekers zullen optreden admi
raal C. E. L. Helffrich, de hoofdvlootaal-
moezenler De Salne en de vlootpredlker
ds Sillevis Smit,
Omstreeks 10 October zal Lord Ro-
wallan. Chief Scout van Engeland, een
bezoek van ongeveer vier dagen aan ons
land brengen. Hij wordt vergezeld door
Lord Peter Baden Powell, een zoon van
de stlohter der Padvindersbeweging en mr.
Blncham, commissaris voor het buiten
land van het hoofdkwartier der Engelse
Padvindersbeweging. De Engelse gasten
zullen o.a. verschillende geallieerde kerk
hoven bezoeken.
In zijn functie van Inspecteur-Gene
raal der Kon. Marine bracht ZK.H. Prins
Bernhard gistermorgen een bezoek aan de
afd. Mariniers te volkel (Brabant).
Op een te Luxemburg gehouden ver
gadering, waarbij 8 landen vertegen
woordigd waren, is de heer P. Visser,
voorzitter van het Alg. Vebond van
Volkstuindersverenlgingen in Nederland,
gekozen tot vice-voorzltter van de Inter
nationale Organisatie van Volkstuinders-
verenigingen.
BUITENLAND.
Te Londen ls officieel medegedeeld,
dat luchtmaarschalik sir Sholto Douglas
ontslag heeft genomen als Brits opperbe
velhebber in Duitsland. Generaal sir Brian
Robertson, de huidige plaatsvervangende
militaire gouverneur, zal hem opvolgen.
Een der wagons van een bedevaarts-
treln uit de Elzas naar Lourdes ls in een
afgrond gestort, waarbij twee personen om
het leven kwamen en 15 ernstig werden
gewond.
Als protest tegen het drastische op
treden van de autoriteiten tegen over
treders van de distributievoorschriften
zullen de Belgische winkeliers heden een
staking van 48 uur beginnen. In Augustus
zijn van overheidswege 865 winkels tijde
lijk en 1512 voor goed gesloten.
Het Griekse ministerie van openbare
veiligheid heeft bekend gemaakt, dat alle
Griekse mannen van 84 en 35 jaar zullen
worden opgeroepen voor dienstneming in
een nieuwe „nationale garde".
De laatste tijd zoeken voortdurend
kleine groepen politieke vluchtelingen uit
de Balkan en Griekenland hun toevlucht
in Turkije.
Het Amerikaanse departement van
buitenlandse zaken heeft de Albanese re
gering er van beschuldigd, te pogen zich
zelf staande te houden door onderdruk
king en terrorisering van de liberale op
positie.
Drieërlei rantsoen-vermindering
Met ingang van 28 September a.s., dus bij liet ingaan van de nieuwe
bonnenlijst. zal het broodrantsoen voor personen van vijf jaar en ouder
met 200 gram per week worden verlaagd.'In de broodbloem-melange
wordt vijf procent aardappelmeel opgenomen.
Het melkrantsoen wordt per 28 September a.s. verlaagd: voor kinderen
van 0-4 jaar van 12 titer tot 10 liter per 2 weken; voor kinderen van
5-14 jaar van 7 liter tot 6 1/2 titer per 2 weken; voor personen van
15 - 20 jaar van 7 liter tot 6 liter per 2 weken; voor personen van
21 jaar en ouder van 4 titer tot 33/4 liter per 2 weken.
Zolang de grote aanvoer van slachtvee een extra rantsoen vlees nood
zakelijk maakt, wordt het kaasrantsoen gehalveerd. De extra-toeslag
voor 15 -20-jarigen van 50 gram blijft gehandhaafd.
Dit deelde minister Mansholt gisteravond mede in een radio-rede. Oorzaak
van een en ander is: de regering wil onze voedsel positie beveiligen voor de
gevolgen van de precaire internationale levensmiddelensituatie en van de
schade die een harde winter en een uitzonderlijk droge zomer aan de land
bouw hebben toegebracht en dat brengt mede, dat wij reeds thans de
rantsoenen zullen moeten verminderen om kritieke perioden in de toekomst
op te vangen en te ingrijpende besnoeiingen te voorkomen. De regering tracht
het peil van de rantsoenering zo goed mogelijk te handhaven, maar zij mag
het er niet op aan laten komen. Het eind zou dan de lasten moeten dragen
voldoende rekening houden met onze
gestegen importbehoefte.
Minister Mansholt stelde eerst zijn
gehoor gerust omtrent de beperkingen,
welke echter geen angstaanjagende
rantsoenverlaging betekent.
Vervolgens besprak hij uitvoerig de
problemen der internationale voedsel
voorziening.
De graanexporterende landen in
Noord-Amerika kunnen niet voldoen
aan de grote wereldbehoeften en dat
heeft ernstige consequenties, want de
V.S. en Canada leveren thans 84 van
den wereldgraanimport, tegen 37
vóór de oorlog.
Ook Nederland is voor een belangrijk
deel op import van graan aangewezen,
zodat, nu met vermindering der leve
ranties rekening moet worden gehou
den, de graan- en vetvoorzieriing van
buiten gevaar loopt. Nog moeilijker wordt
de situatie, nu bijzondere weersomstan
digheden ook nog de eigen productie
hebben aangetast,
GRAANTEKORT VAN 200.000 TON.
De droogte en de strenge winter heb
ben onze graanoogst 'n verlies be
zorgd van 350,000 ton, waardoor een
oogstderving van 25 ten opzichte
van 1946 is ontstaan, voornamelijk
doordat het wintergraan voor een
belangrijk deel is uitgevroren. Aan
broodgraan is ten gevolge hiervan uit
eigen oogst 200,000 ton minder be
schikbaar.
Gerekend naar het huidige brood
rantsoen zouden we deze 200,000 ton
meer moeten importeren, waardoor
onze totale broodgraaninvoer 1 millioen
ton zal moeten bedragen voor een ter
mijn tot eind Augustus 1948. Helaas
kan de internationale nood-voedselraad
bij zijn toewijzing aan Nederland on-
GEHALVEERE OOGSTEN.
Door de droogte is de oogst aan hooi,
stro en voederbieten dit jaar gehal
veerd, hetgeen geleid heeft tot het te
ruglopen van de melkproductie. Met
een verlies van ten minste 200,000 ton
moet rekening worden gehouden.
Zodra een verminderde aanvoer van
slachtvee geen extra vleesbonncn
meer mogelijk maakt, zal het kaas
rantsoen weer worden verhoogd, zo
mogelijk tot het oude peil, terwijl het
tevens in de bedoeling ligt, terzelfder
tijd het basisrantsoen van 150 gram
vlees per week tot het oude peil van
200 gram te verhogen. Het vleeste
kort van eigen productie zal dan uit
import moeten worden aangevuld.
Ten slotte zal het programma voor
de export van zuivelproducten ter
stond worden herzien en in overeen
stemming worden gebracht met de
gewijzigde omstandigheden. Het is
natuörlijk waar, dat deze export ons
de zo broodnodige deviezen verschaft
en op de afzetmarkten het contact
met onze oude afnemers herstelt,
maar een redelijke voedselrantsoe
nering voor de eigen bevolking blijft
primair.
In ben er mij van bewust, dat het
geen ik u heb moeten aankondigen,
onplezierig voor u is, maak ik kan u
de verzekering geven, dat Ik goede
hoop heb, dat wanneer er geen ver
dere tegenslagen komen, het bij deze
beperkingen zal kunnen blijven", al
dus besloot de Minister.
nota der Commissie-Generaal van 27
Mei en de daaropvolgende documen
ten en laatstelijk in onze verklaring
van 11 Augustus, welke in de Chinees-
Australische resolutie van de Veilig
heidsraad een plaats heeft gevonden.
BEPERKTE GRONDWET
WIJZIGING.
Ten tweede stelt de regering zich
voor om, gelijk in de Troonrede reeds
werd aangekondigd, te bevorderen
door een beperkte herziening der
Grondwet de mogelijkheid te openen,
dat wettelijke voorzieningen ter voor
bereiding van 'Öe nieuwe staatkundige
structuur van het Koninkrijk op de
kortst mogelijke termijn kunnen'wor
den getroffen. Een definitieve herzie
ning der Grondwet kan uiteraard eerst
plaats vinden, wanneer deze nieuwe
structuur, door de Rijksconferentie
voorbereid, als een afgerond geheel
kan worden overzien. De regering
heeft besloten een onderzoek naar de
ze mogelijkheid op te dragen aan een
beperkte commissie, waarvan de sa
menstelling dezer dagen bekend zal
worden gemaakt.
COMMISSIE-GENERAAL
GAAT HEEN.
Ten slotte meent de regering dat
de wet op de Commissie-Generaal
niet meer aansluit aan de inmiddels
zozeer veranderde omstandigheden.
Zij overweegt, o.rn. ten einde om in
de naaste toekomst de bijzonder «wa
re taak van de Luitenant-Gouverneur-
Generaal te verlichten, de instelling
van een collegiaal orgaan, waarin de
Luitenant-Gouverneur-Generaal zijn
verantwoordelijkheid mede door an
deren gedragen zal zien.
I.v.b. hiermede hebben de beide le
den der Commissie-Generaal zich be
reid verklaard hun mandaat ter be
schikking te stellen. De regering zal
beide heren uitnodigen haar voors
hands van advies te blijven dienen.
DE POSITIE VAN DE REPUBLIEK.
Spr. kwam nu op het derde punt in
het doel, dat de regering zich bij de
aanvang der politionele actie had ge
steld. de Republiek als zodanig niet te
vernietigen, doch voor haar de moge
lijkheid open te houden om, zodra aan
bepaalde voorwaarden zal zijn voldaan,
alsnog in het federatieve verband naast
de andere delen van Indonesië haar
plaats in te nemen.
Ook aan deze doelstelling houdt de
regering vast.
Zij ziet de situatie binnen de Repu
bliek aldus: Na een zekere tijd van
opgang hebben zich in het inwendige
van deze organisatie, die aanstonds als
een volwaardige staat wenste te wor
den beschouwd, verwordingsverschijnse
len voorgedaan. Men had een gebouw
geschapen, dat in alle onderdelen zwak
ke punten vertoonde. Uiterlijk trachtte
men de volledige apparatuur van een
staat te vertonen, doch innerlijk ont
brak zowel aan het staatsgezag als aan
de administratie zeer veel.
Twee groeperingen openbaarden zich
nu. De constructief denkende leiders
wilden de weg van samenwerking op
basis van vrijwilligheid met Nederland.
Daartegenover stonden echter de fana_*
tici zonder gevoel voor de juiste verhou
ding en der kwaadwillende elementen,
die zich indertijd van de Japanse wa
penen meester maakten. Met bezorgd
heid heeft de regering waargenomen
hoe deze laatste groep geleidelijk aan
invloed binnen de Republikeinse rege
ring won. Zij heeft de hoop gekoesterd,
dat het bereiken van overeenstemming
in Linggadjati versterking zou brengen
aan de constructieve elmenten in de
Republiek. Het heeft niet zo mogen
zijn.
De regering realiseert zich zeer wel,
dat door het optreden van de Vei
ligheidsraad het internationale as
pect van het Indonesische vraagstuk
een bijzondere belichting heeft ge
kregen. Deze bemoeienis heeft zich
aanvankelijk tegen ons gekeerd.
Thans echter heeft de wereld de ge
legenheid de feiten beter te leren
kennen. De consuls zullen rapport
uitbrengen en de commissie van drie
zal de toestand in ogenschouw ne
men. De regering ziet het resultaat
van dit alles met vertrouwen te ge-
moet.
HUIDIGE TOESTAND KAN
NIET BESTENDIGD BLIJVEN
De regering wijst er echter met
nadruk op, dat de thans bestaande
toestand niet bestendigd kan blijven
en voorts, dat het staakt het vuren
bevel door de Republiek in woord en
daad dient te worden toegepast. Zij
spreekt de dringende wens uit. dat
binnen zeer korte tijd de arbeid der
commissie tot resultaten zal leiden.
Mochten binnen het gebied der Re
publiek toestanden blijven voortduren,
die een gevaar vormen vóór de veilig
heid in het Verre Oosten, mocht daar
"een haard van onrust en terreur blijven
bestaan, dan is Nederland er van over
tuigd, dat het beter begrip zal vinden
voor de taak, die ook tegenover de Ver
enigde Volken op haar rust: de taak
om te zamen met Indonesische gezags
dragers de veiligheid te waarborgen, het
recht gelding te verschaffen en de
voorwaarden te scheppen voor het eco_
nohiisch en geestelijk welzijn der Indo
nesische volken en voor de duurzame
saijzenwerking met Nederland, Suri
name en de Nederlandse Antillen. Dit
is echter alleen mogelijk, indien de be
ginselen van Lingadjati ook ten aan
zien van de Republiek weer tot leven
kunnen komen. Nogmaals: de rege
ring blijft hopen, dat aan Republikeinse
zijde de wil tot werkelijke samenwer
king aanwezig blijkt.
Meermalen reeds heeft de regering
een beroep op de constructieve elemen
ten gedaan. Zij moge dit beroep thans
herhalen, daarbij er op wijzend, dat de
samenwerking nu meer dan ooit ge
boden is, en dat de goede diensten van
de Veiligheidsraad een ontwikkeling in
deze richting kunnen vergemakkelij
ken."