Behandeling van Onderwijsproblemen Gaan „studenten - teekenaars" 1 Januari het werk? aan De zienswijze van dr. Van Mook WEERBERICHT Met een enkel woord 85ste Jaargang DONDERDAG 19 DECEMBER 1946 No. 25962 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W.-Heiiny. Hoofdredactie: B. W. Menkfliorst en J. Brouwer. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f. 3.30 per 3 maanden; 26 cents per week. Telefoon Directie en Administratie: 25041 Telefoon Redactie: 31507 - Giro no. 57055 Motie-Roosjen terzake aangenomen. In de Tweede Kamer hebben talrijke sprekers het woord gevoerd tijdens de behandeling van de begrooting O. K. en W Minister Gielen dankte de leerkrach ten bij het onderwijs speciaal bij het L. O. voor de wijze, waarop zij de laat ste jaren hun taak hebben vervuld en voor den geest van verzet tijdens de be zetting, waarvan zij over het algemeen hebben blijk gegeven. Het tekort aan leerkrachten is erg, maar men moet het niet erger maken dan het is. Wanneer 2668 klafeen zon der leerkracht zijn, beteekent dan niet, dat er zooveel vacatures zijn. In die cijfers zijn ook begrepen de afwezigen door militaire dienstplicht. In Amster dam zijn nög 175 boventallige onderwij zers; daar zijn 125 vacatures, maar er zijn slechts 22 onvervulde plaatsen, al wil spr. het getal 22 niet minimalisee- ren. De komende salarisregeling kan een uitweg geven om in het tekort te voor zien. De aanmerk 'te verbetering in de salarissen kan iantrekkelijk zijn voor vele jongens t.i meisjes. Wat de onderwijsvernieuwing betreft, zegt spr. in hoofdzaak te staan achter 5 het schema-Bolkestein. Dat is te ex terne organisatie. Tegelijk zal hij zijn aandacht schenken aan een verbeterde opleiding. De minister is voornemens een disco theek te maken, die hij wil noemen „de stem der dichters" en waarin de stem men der grooten van de kunst van het woord voor de toekomst zullen worden vastgelegd. De opvoeding van het Nederlandsche kind, op welke school ook, in nationa- len zin zal binnenkort 's ministers bij zondere belangstelling hebben. Het voeren van een actieve cultuur politiek acht spr. noodzakelijk. Bij de behandeling „Lager Onderwijs" zeide de heer Van Sleen (P. v. d. A.) opheffing van den Rijksdienst vobr de Lichamelijke Opvoeding en sport te betreuren, alsmede de bedoe ling van den minister om het 8e leer jaar niet verplicht te stellen. De. rege ling van het buitengewoon L. O. be hoeft naar sprekers inzicht verbetering; nog heele streken kennen dit onderwijs niet dan bij naam. Mevr. FortanierDe Wit (P. v. d.V.) is van oordeel, dat de salarissen van het onderwijzend personeel een post vor men, waarop pas het allerlaatste be zuinigd zou mogen worden. De heer Peters (KVP) zegt te hopen, dat door de salaris-herziening aan re delijke verlangens kan worden voldaan. Wat de inspecteurs betreft zou hij den maximum-eisch willen stellen, dat ze algemeen paedagogisch georiënteerd zijn. De heer Terpstra (A.R.) meent, dat het 8e leerjaar een mislukking is ge worden, waarvoor diverse oorzaken zijn aan te wijzen. Voorts betoogt hij, dat de eerbied voor de leerplichtwet vooral ten plattelande veel heeft geleden. Hij vindt het daarom toe te juichen, dat het 8e leerjaar, door den bezetter in gevoerd, zal worden opgeschort. De heer Deering (P. v. d. A.) is van meening, dat het dringend noodig is, dat het Rijk zich met de eischen om de Mulo-examens gaat bemoeien. Er dienen gecommitteerden te komen bij het Mulo-verband. Het geeft te den ken, dat een derde der leerkrachten voor kleuter-onderwijs onbevoegd is. De heer Krol (C.H.) acht, meer dan voör den ambtenaar, medisch onderzoek voor den onderwijzer noodig, vóór hun een vaste aanstelling wordt uitgereikt. Minister Gielen zegt, dat bij onder wijzers de promotiekansen groot zijn; daarin ligt naar 's ministers meening voldoende prikkel tot het verwerven van 1 akten. De lichamelijke opvoeding bespre kend, verklaart spr. het eens te zijn j met den heer Peters. Voor de opleiding leeraar lichamelijke opvoeding ligt een plan gereed, waar van spr. een belangrijke toeneming van het aantal deskundige leerkrachten verwacht. r Toelating van de gehuwde onderwij zeres zou spr. niet willen bevorderen, z.i. behoort de gehuwde vrouw in het gezin thuis. Van afschaffing van het 8ste leerjaar is geen sprake; het gaat om opschorting. Op dit moment be wijst men de lagere school een dienst door het 8ste leerjaar gedurende eenige jaren recultatief te stellen. Bij de afd. „voorbereidend hooger en middelbaar onderwijs" spijt het den heer Terpstra, dat de minister voorne mens is de inspectie voor de lycea op te heffen. DE AVONDVERGADERING. In de avondvergadering zeide de heer Lucas (KVP) de voorbereiding voor het leeraarambt onvoldoende te achten, het huiswerkloos weekend is z.i. tot misluk king gedoemd. De heer Hoogcarspel (CPN) acht een huiswerkloos weekend juist van groote beteekenis, terwijl mevr. Fontanier-De Wit (P. vd V.) zich afvraagd of het huiswerkloze weekend kans van slagen heeft. Minister Gielen merkt op, dat men zal moeten komen tot beperking van het aantal uren waardoor men de ver- eischte vrijheid krijgt voor velerlei. De afd. Nijverheidsonderwijs wordt aangenomen. Bij de afd. „Hooger onderwijs en we tenschap" geeft de heer Roosjen (AR), de kwestie der studentenzuivering be sprekend, als zijn oordeel te kennen, dat onder deze zaak radicaal een streep dient te worden gezet. De heer Stokman (KVP) heeft met instemmng kennis genomen van den minister om neuro-chirurgie in Leiden te doen doceeren. Er zijn z.i. termen aanwezig om aan de studentenzuivering een einde te ma ken. Deze studenten zijn naar zijn mee ning voldoende gestraft Mejuffrouw Tendeloo (P. v.d. A.) merkt op, dat er nog eenige honderden studenten zijn, die nog niet veroordeeld zijn, omdat zij zich niet willen laten veroordeelen. Zij wil aan deze zaak een eind gemaakt zien b.v. met een alge meen pardon. De heer Van Dis (SG) is van mee ning, dat als men Soekarno op vrije voeten laat loopen. de studenten, die geteekend hebben, zeker onmiddellijk van lederen vorm van uitsluiting moe ten worden ontheven. Hij dringt aan op een rechtvaardige behandeling der 300 studenten, die na 1946 nog uitgeslo ten zullen zijn. Minister Gielen verklaart, dat hij be reid is de zaak der studenten-teeke naars zeer ernstig te overwegen in den zin als door de Kamer naar voren ge bracht. De heer Roosjen (AR) dient daar op een motie in, waarin de Kamer als haar oordeel uitspreekt, dat het gewenscht is de uitsluitingvan de studenten-teekenaars te beëindigen en waarin de minister wordt uitge- noodigd maatregelen te treffen opdat zij met ingang van 1 Januari 1947 hun studies kunnen hervatten. De motie wordt z.hs. aangenomen. De afd. „Hooger Onderwijs" wordt z.h.st. goedgekeurd. Majoor Breunese onvoorwaardelijk buiten vervolging. De Procureur-Fiscaal bü hat Büz. Gerechtshof te 's-Gravenhage deelt ons mede, dat Majoor Breunese de commandant van den van. opbouw- dienst-arbeidsdienst, onvoorwaardelijk buiten vervolging is gesteld, omdat de tegen hem gerezen verdenking onge grond is gebleken. Majoor Breunese, aldus de procureur- fiscaal heeft als goed Nederlander het commando over den opbouwdienst aan vaard en gevoerd, doch was op den duur niet opgewassen tegen de Duit- sche en landverraderlijke invloeden, en nam in Juli 1941 reeds ontslag. In de zser moeilijke positie waarin hij ver keerde door de bijzondere belangstelling van den vijand voor dezen dienst, wa ren grootere diplomatieke gaven noodig geweest, dan die, waarover deze officier beschikte. Werd door zijn optreden wel eens een verkeerde indruk gewekt, het is aan geen twijfel onderhevig, dat hij den opbouwdienst in Nederlandschen geest heeft geleid. Geen luchthaven bij Rottterdam? BETER IN HET ZUIDEN VAN DE HAARLEMMERMEER. Met betrekking tot den aanleg van een nieuw centraal vliegveld onder Overschie (gemeente Rotterdam) heeft de directeur der KLM., de heer A- Plesman, in een bijeenkomst van het Dep. Rotterdam van de Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel als zijn meening te kennen gegeven, dat men niet het voorbeeld van Manchester dient te vol gen,' waar men een vliegveld heeft aan gelegd, dat in de practijk onbruikbaar bleek te zijn. Naar de meening van den heer Ples man leent de bodem in den Zestienho- venschen Polder zich geenszins voor een vliegveld van Klasse A, dat circa 100 150 millioen gulden zou kosten. Spreker gaf den raad elders een com pleet nieuw vliegveld te maken. Het Zuiden van de Haarlemmermeer komt wat de bodemgesteldheid betreft, daarvoor het meest in aanmerking. ONDERZOEK NAAR DE INTERNEERINGSKAMPEN. Een gecombineerde commissie be staande uit leden van de subcommissie ter bespoediging van de evacuatie van geïnterneerden is begonnen met het in stellen van een onderzoek naar den toe stand van de injorneeringskampen in het binnenland van Java. Aan dit on derzoek wordt van Nederlandsche zijde deëlgenömen door dr. R. Prins, lid van het Nederl. Roode Kruis en W. Albers, lid van het bureau voor verplaatste personen en van Indonesische zijde door dr. Sjamsoedin en dr. Poedjo. Openingsrede te Den Pasar Dr. H. J. van Mook heeft gisterochtend de conferentie van Den Pasar ge opend met een rede, waaraan wü het volgende ontleenen: „Het is misschien op dit oogenblik voor Nederland en Indonesië het moeilijkste vraagstuk om te midden van de gebeurtenissen in verschillende deelen van den Archipel het einddoel en den samenhang in het oog te houden, de volgorde der beslissingen te bepalen en voor ieder onderdeel van het totale vraagstuk de plaats binnen het geheel te vinden. Naar gelijkwaardigheid en samenwerking". Het is begrijpelijk, dat een ieder snel vooruit wil, om na eindelijk tastbare resultaten te verkrijgen. Het is ook be grijpelijk, dat de hier verzamelde ver- tegenwqordigers van de Groote Oost, het gevoel moeten hebben, dat de aan dacht gedurende de laatste maanden wel sterk geconcentreerd is geweest op Java en Sumatra en dat gebied, dat zij vertegenwoordigen, nog steeds ver van Batavia is. Toch geloof ik, dat een andere snel lere werkwijze onmogelijk zou zijn ge weest of onvruchtbaar zou zijn geble ven. Uiteindelijk is het streven der regee ring steeds gericht op samenbrenging van al die deelen van Indonesië, die onder waarborgen voor het behoud van hun eigen karakter de eenheid van het land nastreven en welker deelneming aan het geheel een on misbare eisch is, willen wij hier een krachtige natie vormen. Het streven naar bijeenbrenging van hetgeen door feiten en sentimenten verdeeld is geraakt, maakte noodzake lijk om te Malino rekening te houden met Java en Sumatra, evenals te Ling- gadjati rekening is gehouden met Bor neo en de Groote Oost. Er moest een grondslag gevonden - worden, waarop men bijeen kon komen en daarvoor was de ontwerp-overeenkomst van Ling- gadjati even noodzakelijk als het over leg dat daaraan te Malino en te Pang- kalpinang is voorafgegaan. Daarbij moet de zekerheid gewonnen worden, dat voor de burgers en de ingezeténen recht en veingheid in het nieuwe staatsbestel zullen be staan, NOG VORST. De Rilt verwacht tot morgenavond: Zwakke of matige wind. overwegend tusschen Zuid en Oost. Tijdelijk weer afnemende bewolking, vrijwel nergens neerslag. Langs de kust temperatuur om het vriespunt tot llohte vorst. Overigens des nachts matige tot strenge vorst, vooral in Oostelijk noord-Brabant en Limburg en over dag matige tot lichte vorst. In het stadje Chur in Zwitserland is het proces begonnen tegen dr. J. F. Bar- wisch, oorspronkelijk Oostenrijker, die gedurende den oorlog als Zwitser nauw persoonlijk contact onderhield met Seyss Inquart en Kaltenbrunner, en op grond van allerlei handelingen thans terecht moet staan wegens landverraad en het voorbereiden van een aanslag op de on afhankelijkheid van Zwitserland. De Zwitsersche Quisling in het gerechts gebouw. (Foto ANP-Php.) In Brazilië en Uruguay. Een bijzondere ANP-correspondent schrijft: In opdracht van de Stichting Land- bouwemigratie, die in het leven geroe pen is door de samenwerkende Neder landsche landbouworganisaties, is te Rio de Janeiro aangekomen ir. Heij- meijer, als eerste van een commissie van landbouwdeskundigen, die zich ter plaatse op de hoogte zullen stellen van de mogelijkheden welke Brazilië biedt om Nederlandsche boeren op te nemen. Tegenover dit denkbeeld staat Bra zilië zelf stellig niet afwijzend; Want deze groote tropenrepubliek beseft ter dege. dat zij het onmetelijke grondge bied niet tot ontwikkeling zal kunnen brengen zonder den arbeid van Euro- peesche kolonisten, en van' deze gelden de Nederlanders als een zeer welkome variëteit. Immers, men kent hen als de gelijk en vlijtig, en zonder aspiraties van staatkundigen of anderen aard. Intus- schen kan niet heel Brazilië voor een soortgelijke kolonisatie in aanmerking komen. Zelfs zou men mogen zeggen, dat van alle Zuid-Amerikaansche lan den in de eerste plaats Argentinië in dit opzicht de aandacht verdient, voor al de koelere zone in het Zuiden, waar de graanbouw en aanverwante bedrij ven beoefend kunnen worden onder om standigheden, die, hoezeer ook van hét vaderland verschillend, daarvan toch niet al te erg afwijken. Een geslaagde kolonisatie van Ger. tarwebouwers nabij Tres Arroyos in de provincie Buenos Aires heeft zulks aan getoond. Inzake immigratie staat het over heidsbeleid echter geenszins vast, en het zou op het oogenblik weinig zin heb ben om daar te lande tot concrete da den van eenigen omvang te willen over gaan. De heer Plesman bekijkt een maquette van de uitbreiding van het hoofdkan toor der KLM op een door hem geopende tentoonstelling voor model-vliegtuigen in Den Haag. (Foto ANP-v. R.) EEN PERSOONLIJKHEID IS NOODIG. Spr. gelooft, dat men in de verschil lende besprekingen, overeenkomsten en ontwerpen bij zorgvuldige bestudeering de eenheid en het streven tot samen voeging van gelijkgerechtigde deelen op den achtergrond duidelijk zal kunnen waarnemen, zoodat er geen twijfel be hoeft te bestaan of de aandacht voor en de invloed van de verschillende ge bieden is gelijkelijk verdeeld. Niet al leen het conflict op Java en Sumatra maar ook de algemeene wereldtoestand hebben den wederopbouw vertraagd. Wij zijn hier bijeen om een begin te maken met de staatkundige organisatie van Oost-Indonesië als geheel, ofschoon nog slechts een voorloopige vorm mo gelijk is. Het is noodig in het belang van Oost- Indonesië, dat dit gebied een per soonlijkheid krijgt en als persoonlijk heid zich zal kunnen voegen bij dc andere deelen van den Archipel, om tezamen met Nederland een nieuwen opbouw te overleggen en tot stand te brengen. Wanneer de regeering stelt, dat Oost- Indonesië niet aan de Ver. Staten van Indonesië zal deelnemen op een la ger niveau daij welke andere staat ook, dan beteekent dit dat de regee ring in de allereerste plaats streeft naar het in het leven roepen en hand haven van een innerlijk sterke en eensgezinde organisatie 91 iedere ne gara, dus ook in Oost-Indonesië. Beter is het, voorloopig de ontwik keling van den toestand nog even aan te zien, en intusschen voor de meest dringende noodzaak te zoeken naar mogelijkheid in de aangrenzende landen. Hiervan nu verdient stellig Brazilië als verreweg de grootste een bijzonder deel van onze aandacht. Voorts moet het betrekkelijk kleine maar ordelijke en aantrekkelijke Uru- quay niet vergeten worden. Beide landen hebben een tekort aan broodkoren, in welk opzicht zij van hun Argentijnschen buurman afhankelijk zijn. Zoowel Brazilië als Uruquay zou den zich gaarne ten aanzien van hun broodvoorziening onafhankelijk willen maken. Evenwel zijn slechts gedeelten van hun grondgebied daarvoor geschikt. In Brazilië valt reeds terstond het heete Noorden weg, alsmede het mee- rendeel van het midden des lands. Het zal voornamelijk in de koelere vlakte van het Zuiden zijn, dat Ne derlandsche graanboeren hun kans mogen verwachten. Op die streek zal zich dan ook in de eerste plaats de aandacht richten van de deskundigen, die thans geleidelijk daar aankomen. Zij worden bijgestaan door de heeren van Scherpenberg, im migratie-attaché, en Keizer, landbouw- attaché bij het Nederlandsche gezant schap, terwijl ook mr. W. L. van Balen, die sinds ruim dertig jaar met deze ma terie vertrouwd is, zijn ervaring ter be schikking van deze nationale zaak heeft gesteld. Uiteraard zal er met het on derzoek eenigen tijd gemoeid zijn, doch een voorloopig rapport schijnt wel bin nen enkele maanden tegemoetgezien te mogen worden. ger. 1 Zaken, Hunnenland. De aspirant-controleur R. Westhof Is In een kamponc, 9 kilometer ten Oosten van Malino, door een bende van 60 man met blanke wapens overvallen en vermoord, terwijl hij ln een jeep met po litie op weg was naar een vernielde brug. Met het K.L.M.-toestel PH TAD Is gisteravond op Schiphol een vijftal leden van de Nederlandsche delegatie bij de Ver. Naties uil New York teruggekeerd. Het waren de heeren mr, J. A. W. Bur- oud-minister van Blnnenlandsche ar M. P. M van Kamebeek, oud-burgemeester van Zwolle, D. Blom, mr. Beucker Andreae en mm. dr. G. H. J. van der Molen, president van de com missie voor oorlogspleegkinderen Doordat te Heinenoord een aanhang wagen losraakte van een auto en tegen een woning botste werd de 63 j. vrouw A. Kooymans van der Helden, die voor die woning stond, op slag gedood. Aan die Delftlaan in Haarlem-N oord Is gistermiddag een 13-J. Jongen bij het schaatsenrijden op de Delft ln een wak gereden en verdronken. Het Nederlandsch-Indisch deviezen- Instituut heeft bekend gemaakt, dat een regeling ls getroffen, waarbij voorloo pig nog ln beperkte mate de uitvoer van postzegels voor ruildoeleinden wordt toegestaan. Reeds geruimen tijd is men te Gro ningen bezig met het vervaardigen van een verzetsfiim, die de komende maand voltooid zal zijn. Prof. dr. Funke. Nederlandsch hoog leeraar aan de faculteit der wis- en na tuurkunde van de Universiteit te Gent, is op 70-jarigen leeftijd aldaar overle den. Het Bijzonder Gerechtshof te Amster dam heeft vanmorgen Th. H. Franse uit Haarlem, die van 1933 af N.S.B.'er was ge weest. zich tijdens den oorlog bl) de S.S. had gemeld en o.m. In September 1944 tegen onze geallieerde bondgenooten b(J Arnhem had. gevochten, ter dood veroor deeld. buitenland. Dinsdagmorgen is de Belgische ge meente Jabbeke in opschudding gebracht door een zware ontploffing, veroorzaakt door het ln de lucht springen van een met landmijnen beladen auto. Bij deze ontploffing werden 7 personen gedood en 9 anderen zwaar gewond. Pomerantz. adjunct-procureur-gene raal te Neurenberg heeft, volgens mede- deeling van Amerikaanse he zijde ontslag genomen. Hét Zwitsarsehie parlement heeft eenstemmig goedgekeurd, dat per Jaar een millioen francs mag worden uitgege ven voor onderzoekingen op gebied van atoomenergie voor vredelievende doelein den. In de Sovjet-Unde zal men komend Jaar beginnen met de massa-productie van een nieuw soort locomotief, welke met een snelheid van 80 a 90 kilometer per uur een lading van vierduizend ton kan trekken De „Taegllche Rundschau", officieel orgaan van het Sovjet-Russische mili taire bestuur ln Dultschland, heeft me degedeeld, dat de meest belangrijke ar tillerie-tank. en andere oorlogsmateriaal- fabrieken in de Sovjet-Russlsciie zone van Dultschland geliquideerd zlln en dat een groot aantal andere dergelijke fabrie ken is ontmanteld Krachtens een nieuwe maatregel ln de Rritsche zone van Dultschland kun nen alle mannen tusschen 14 en 60 Jaar en vrouwen tusschen 15 en 50 Jaar voor verplichten arbeid worden opgeroepen. Slechts slachtoffers van het nationaal- socialisme vormen een uitzondering. Voormalige actieve Nazis genieten voor rang. Te Silverstreet ln den Amerikaan- schen. staat Caroline zijn negen kinde ren en 'n autobuschaffeur gedood ten ge volge van een botsing tusschen een trein en een autobus. Thomas Dewey, de gouverneur van den staat New York, heeft na een confe rentie met een republikeinsche parlemen taire delegatie verklaard dat hij niet van plan was zich candidaat te stellen voor de presidentsverkiezingen ln 1948. Volgens het Duitsche nieuwsbureau zijn ln dit Jaar te Berlijn 26.000 Jeugdige personen berecht, het grootste aantal tot nog toe. STAATSRECHTELIJKE OPBOUW. Er voltrekt zich thans voor geheel Indonesië een staatsrechtelijk opbouw- proces, dat tijd noodig heeft, om tot definitieve vorming te geraken. Voor dien opbouw is zoowel te Malino, als te Pangkalpinang en te Linggadjati een bepaalde lijn getrokken, die vol doende harmonisch en duidelijk is ge worden, om het ons mogelijk te maken aan het werk te gaan en na een ge definieerd plan ruimte te laten voor bijzondere constructies, indien deze door of voor bepaalde gebieden ge wenscht worden, maar voorts is te vens ontworpen een algemeen schema, waarbinnen naar de overtuiging van de regeering een juister structuur van het geheel zal kunnen worden verkre gen, welke duurzaam ten grondslag kan liggen aan de organisatie van dit land en de samenwerking tusschen In donesië en Nederland, NIET STILSTAAN! Dr. van Mook vervolgde: „Hoewel de omstandigheden ons tot tijdelijke voor zieningen noodzaken, willen wij den wettigen weg niet verlaten, daar juist de ontwikkeling volgens den wettigen weg dit gedeelte van den Archipel on derscheidt van hetgeen zich elders heeft voorgedaan. Wü willen niet stilstaan, totdat el ders de moeilijkheden zijn opgelost en wü behoeven zulks ook niet, want de hier ontworpen regelingen kun nen in voorloopigen vorm onmiddel- !Ük na de overeenstemming in wer king worden gebracht in afwachting van de nadere sanctie van het hoog ste gezag van hét land en van het Koninkrük. DE VOEDSELSITUATIE IN INDIE. Te kort aan werkkrachten, ploegvee en zaairüst. Een overzicht van de voedselpositie toont aan, dat in de streek van Batavia ten gevolge van te lang uitgebleven re gens en het te kort aan werkkrachten, ploegvee en zaairüst, het onmogelük is te beginnen met den aanplant van het natte seizoen, zooals men gehoopt had. Ten gevolge van de langdurige droogte heeft men bovendien een veel kleinere hoeveelheid geoogst dan gewoonlijk. Aanvoer uit het Republikeinsche gebied van Java bedroeg slechts 5 tot 10 van de cijfers van September, met als gevolg een groote prijsstyging. In het gebied van Semarang en Soe- rabaja is geen rystaanvoer van uit het Republikeinsche gebied, zoodat tot rüst- distributie onder de bévolking is over gegaan. In Medan is voldoende rijsfcvoorraad voor eenige maanden. 30 van de rijst oogst op Banka en Billiton is mislukt en de oogst van Januari zal 50 beneden het normale blijven. D? bevolking heeft geen rüstvoorraden, maar de opbrengst van de visschery en de overige gewas sen is voldoende voor eigen consumptie. Op West-Borneo is voldoende regen gevallen, om natte rüstplant mogelijk te maken. de Conferentie te den pasar. Indiening nota van wüzigingen? Naar uit zeer gezaghebbende bron woijdt vernomen, zal de sterkste ter ritoriale fractie, n l. de 18 leden tellen de delegatie van Zuid-Celebes te Den Pasar een nota van wijzigingen op de ontwerpregeling voor de vorming van den staat de Groote Oost indienen. Deze ontwerpregeling is opgesteld door het regeeringscommissariaat voor Borneo en de Groote Oost en reeds tüdens de informeele voorbesprekingen bestudeerd en behandeld. een constructieve taak. Alles is er van afhankelijk of eens gezinde conclusies bereikbaar zijn en of uw vergadering, die de eerste voorloo pige volksvergadering van Oost-Indo nesië vormt, de overeenstemming kan bereiken, welke noodzakelijk is voor het dragen van zoo'n moeilijke, doch schoo- ne en constructieve taak. Blijkt er overeenstemming te bestaan, dan is het dc bedoeling van de re- geering, dat de hier ontworpen orga nisatie aanstonds als eerste voorzie ning in den staatsrechtelükcn op bouw van Oost-Indonesjc en in af wachting van nadere wettelüke rege lingen in werking wordt gebracht op den voet als in het ontwerp is aange geven. Met art. 3 van het ontwerp, dat tracht een plan te schetsen voor be voegdheidsver deeling tusschen de Ne gara's eenerzijds en de Vereenigde Sta ten van Indonsië anderzijds, aldus dr. Van Mook, formuleeren wij als het ware reeds een eerste voorstel voor .den opbouw van een federatief gezag in de toekomstige Vereenigde Staten, welk voorstel een levendige, zakelijke en principieele bijdrage vormt tot verde ren staatkundigen opbouw, evenals de voorstellen' van Malino. Oost-Indonesië wenscht de in art. 3 geschetste taak aan een federatief gezag opgedragen te zien en is derhalve bereid, indien ook de andere staten, dit inzicht deelen, daartoe de noodige bevoegdheden aan het federatief gezag af te staan, waar bij men zich de wysheid voorbehoudt, zijn standpunt nog te herzien. TEGEN DE TERREUR. Dr. Van Mook vervolgde met er op te wüzen, dat een betere organisatie van het politieke leven noodzakelijk was en dat het stelsel van vertegen woordiging zoo zuiver mogelük moest worden aangepast aan dc politieke behoeften van elke streek, waardoor een afdoende bestrijding van de ter reurgroepen welke een absoluut nood- zakelüke voorwaarde voor een werke- lüke democratie is, mogelük zou wor den. Wü moeten komen tot het besef, dat een Negara als Oost-Indonesië alleen reden van bestaan heeft en een juiste plaats kan verkrijgen wanneer er een heid is van overtuiging, waarop alleen een krachtige bewindsvertegenwoordi ging gevestigd kan worden, zonder wel ke" de grootste overdracht van bevoegd heid en de meest fraaie regeeringsma- chine een ledige vertooning, zonder overtuigingskracht en beteekenis voor het samenspel waaruit de Ver. Staten van Indonesië zullen moeten ontstaan. HET KIEZEN VAN FIGUREN. Ook kan te Den Pasar worden be gonnen met het overleg nopens de structuur zoowel van de Ver. Staten, als van de Unie, naast dat nopens de eigen interne organisatie. Daarom is het ook van belang om naast de keuze van de eerste voor loopige bewindslieden in overleg met de Republiek, Borneo en Nederland uit de Negara figuren te kiezen, die Oost-Indonesië zullen vertegenwoor digen en die in het voorloopig te her vormen centrale apparaat van de Indische regeering zullen worden op genomen. Dr. Van Mook besloot als volgt: „Wanneer ln een gedeelte van dezen Archipel de politieke vrede geheel kan hersteld worden, het vertrouwen tus schen Indonesiërs en Nederlanders kan worden gegrondvest en het recohstruc- tlewerk met volle toewijding kan wor den aangevangen, dan zal dit zonder twijfel door dc kracht van het voor beeld ook de anderen meesleepen". „Ik ben overtuigd, dat Oost-Indonesië zoodanige mogelykheden in zich bergt, dat het waard is met vollen inzet van zün persoonlijkheid er voor te strü'den. Moge de Almachtige ons bü de besluiten, waartoe wü geraken en de bü keuze van de- personen, aan wie wü de verdere uitwerking van deze taak toevertrouwen, bü'staan em ons blüven leiden op den weg, die voor Oost-Indonesië en voor Indo nesië als geheel de beste is", aldus eindigde dr. Van Mook.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1946 | | pagina 1