Leidscb Tribunaal
STADSNIEUWS
Het Leidsch Dagblad
Laatste Berichten
Het Leidsche Tribunaal deed heden
ochtend allereerst uitspraak in de vol
gende zaken:
D. van Dam te Bergambacht, inter
fering voor den tijd van één jaar en
tien maanden tot 29 Maart 1947, ont
zetting uit de belde kiesrechten, het
bekleeden van openbare functies en het
dienen bij de gewapende macht;
A. C. Fakkel te Lelden, die veertien
dagen geleden reeds in vrijheid was
gesteld, ontzetting uit de belde kies
rechten;
H. Bakker te Voorschoten, interfe
ring voor den tijd van één jaar en ze
ven maanden tot 5 Mei 1947 en ontzet
ting uit de beide kiesrechten;
J. Fijn uit Alphen aan den Rijn, ln-
terneering voor den tijd van één jaar
en zeven maanden tot 8 Januari 1947
en ontzetting uit de beide kiesrechten;
Mej. E. Ramb te Leiden, interfering
voor den tijd reeds in interfering
doorgebracht en ontzetting uit de beide
kiesrechten; verd. werd onmiddellijk in
vrijheid gesteld.
Hierna nam de behandeling van de
nieuwe zaken een aanvang, waarbij het
Tribunaal gepresideerd werd door den
plv. voorzitter, mr. M. G. A. M. v. d-
Kamp. Als eerste verdachte verscheen
W. Momberg, rijwielhersteller te Leiden,
in de beklaagdenbank. Hem werd ten
laste gelegd het lidmaatschap van de
N.S.B., den Ned. Volksdienst en de W.A.
Voorts was hij blok-, buurt- en colpor-
tageleider van de N.S.B. te Oegstgeest,
heeft hij deel uitgemaakt van een
transportcolonne der Duitsche weer
macht, had hij voor de Ortskomman-
dantur op wacht gestaan en mocht hij
zijn radio behouden. Verd. verklaarde,
dat hij bij de N.SJ3. was gegaan, om
dat hij meende, dat deze beweging de
werkeloosheid zou opheffen. Lid van de
WA. was hij geworden om hierdoor uit
Duitschland te blijven. Als blok- en
buurtleider had hij zich beschouwd als
een loopjongen van de N.SJ3. Overigens
had hij weinig tot zijn verdediging aan
te voeren. Ook zijn verdediger, mr. J.
de Jong, wees op deze overwegingen
van verdachte.
N. KWESTROO STAAT TERECHT.
Vervolgens stond N. Kwestroo, auto
monteur te Leiden terecht, wien ten
laste werd gelegd het lidmaatschap van
N.SJ3. en den Volksdienst. Voorts was
hij opgetreden als blok-, buurt- en
kernleider en als groepspropagandist-
penningmeester-beheerder van de N.S.
B. te Leiden. Verder was hij geruimen
tijd chef-colporteur-verspreider van het
Nat. Dagblad en Vova geweest en had
hij zich zoowel te Leiden als te Rotter
dam en Utrecht als chef met het ver
voer van het Nat. Dagblad belast. Ten
slotte was hij leider van de transport-
colonne geweest en had hij tot driemaal
toe de N-S.B.-vlag uitgestoken. Verd.,
die uit financieele overwegingen lid van
de N.S.B. was geworden, zeide, dat hij
een goed NB.B.-er was geweest, in dien
zin. dat hij nooit iemand had verraden.
Het optreden der Duitschers heeft hij
nooit kuünen prijzen. Verd., die in 1934
lid van de NSJB. was geworden, had
daarvoor in 1940 bedankt, maar was
kort daarop weer lid geworden, omdat
hij bevreesd was, dat hij anders in zijn
garage voor de Duitschers moest wer
ken. Van den Volksdienst, welke verd.
eerst niet als een nevenorganisatie der
N.SB. beschouwde, was hij maar vijf
maanden lid geweest. In al zijn overige
functies, welke hem waren opgedragen,
had verd. weinig gepresteerd. Bij het
uitsteken van de vlag had verd. nooit
hinder van zijn buren in de Cobetstraat
ondervonden.
De pres.: „Neen, maar dt buren wel
van U".
Verdachte's raadsman, mi. A. J. Sor-
mani, wees er o.m op dat K. geen uit
gesproken fel lid is geweest: hij was
echter politiek volkomen ongeschoold.
Hij was een fatsoenlijk man met een
klein, bekrompen inzicht. Mr. Sormani
wees er nog op, dat verd zijn buurman,
die eenige joden in huis had, waarvan
hij op de hoogte was, nooit heeft ver
raden. Verder legde mr. Sormani
eenige tientallen verklaringen over van
buurtbewoners, waarin dezen verklaar
den nooit van K. last te hebben gehad.
Met het oog op zijn zeer geschokten
gezondheidstoestand en zijn leeftijd
vroeg mr. Sormani onmiddellijke invrij
heidstelling. Het Tribunaal kon tot dit
laatste niet besluiten.
Als laatste verd. stond J. W. Burger-
Jon, stucadoor te Leiden terecht, wien
ten laste was gelegd het lidmaatschap
van de N.S.B. en de W.A. Voorts had
hij bij het overlijden van zijn vader
opdracht gegeven tot. het maken van
camouflage-werkzaamheden in de dui
nen te Wassenaar, had hij vrijwillig bij
een transportcolonne dienst genomen
en als hulpmonteur en grondwerker voor
de Duitschers gewerkt. Ook had hij
nog aan den toenmaligen burgemeester
van Leiden om een baantje bij het
distributiekantoor gevraagd en met „De
Zwarte Soldaat" gecolporteerd. Verd.
verklaarde op aandrang van zijn vader
lid van de N.S3. te zijn geworden. Hij
had zich bij de W A. aangemeld om uit
Duitschland te blijven, voor de Land
wacht heeft hij echter steeds dienst ge
weigerd. Bij de transportcolonne was
hij gegaan omdat hij dacht in tijd van
evacuatie menschen te moeten vervoe
ren; via het gewestelijk arbeidsbureau
was hij aangewezen om als hulpmon
teur en grondwerker dienst te doen.
Met „De Zwarte Soldaat" had hi) gecol
porteerd omdat hij op zijn vingers was
getikt, dat hy zoo weinig voor de bewe
ging deed.
Zijn verdediger, mr. Tj. D. Schaper,
teekende verd als een klein mannetje,
dat sterk onder den invloed van zijn
vader stond. Als hulpmonteur bij de
Junkerfabriek te Apeldoorn heeft verd.
ernstig gesaboteerd, zoo zelfs, dat hy
nog in de S.D.-gevangenis te Arnhem
terecht kwam. Slechts zijn lidmaat
schap van de N.S.B. heeft hem toenter
tijd kunnen redden. Voor wat het wer
ken bij de weermacht betreft, merkte
mr. Schaper op, dat dit duizenden ar
beiders hebben gedaan, die evenwel niet
vervolgd worden. Ten slotte vroeg spr.
verd., die nu reeds anderhalf jaar in
een kamp is opgesloten en daar ook
T.B.C. heeft opgeloopen, onmiddellijk
in vrijheid te stellen. Het Tribunaal
achtte hiertoe echter geen termen aan
wezig.
Uitspraak in alle zaken over veer
tien dagen.
Wij vernemen nog, dat in de zitting
van volgende week alleen slechts de
zaak tegen mr. dr. C. E. van Strijen,
voormalig gemeentesecretaris te dezer
stede, zal worden behandeld. De zaak
tegen den heer Brinkers, directeur van
een boterfabriek te Zoetermeer, is uit
gesteld.
UIT DE OMSTREKEN.
OEGSTGEEST.
Fancy-fair „Jong Oegstgeest" Dat
de jeugd in onze gemeente weer actief
in actie is gekomen, bleek Vrijdagavond
weer overduidelijk. De groote zaal van
„Irene" was in korten tijd van voor
bereiding in een ware feestzaal her
schapen voor het houden van een twee-
daagsche Fancy-fair, georganiseerd dooi
de Chr. Jeugdvereeniging „Jong Oegst
geest". aangesloten bij het Ned- Pad-
vindsters Gilde en de Ned. Padvinders-
vereeniging.
Ij zijn openingswoord riep de aeex
W. Duyverman de aanwezigen een har
te lijk welkom toe, inzonderheid ver
heugde spr. zich over de aanwezigheid
van den burgemeester Baumann en de
gemeente-secretaris den heer Jac. de
In korte trekken schetste spr. het tot
stand komen van deze Fancy-Ia.r en
dankte allen die daaraan hebben mede
gewerkt, alsmede voor het welwillend
beschikbaar stellen van het Bebouw
Irene". Vervolgens schetste hy het
werk van J. O., waarbij hij wees op de
zoo goede samenwerking mei de mili
taire en burgerlijke autoriteiten en de
opbouwende kracht welke mede uitgaat
van de samenwerking met andere
jeugdvereenigingen.
„Miva-avond" In het Patronaatsge
bouw is een „Mlva"-avond gehouden Na
opening en een causerie over het Mlva
werk, waarin o.m. met nadxuk werd ge
wezen op het mooie doel, de ïeeds ver
kregen resultaten en het werk van de
verkeersmiddelenactie heeft het Amster-
darasche Tooneelgezelschap onder ïegle
van Jos. v. d. Valk. opgevoerd het tooneel-
spel ln drie bedrijven „Blank en Zwart"
van Ed. Terlingen.
Dit, voor deze actie zoo mooi passende
tooneelwerk, ls door dit bekende tooneel-
eezelschap op waarlijk treffende wijze ge
speeld waarvoor alle medewerkenden met
een daverend applaus en welverdiende
bloemenhulde werden beloond.
Ir. Cramer over Indonesië In een
vergadering van de afdeellng Oegstgeest
van de Party van de.n Arbeid sprak het
oud 2e Kamerlid Ir. Cramer die, na ope
ning wees op de fout die gemaakt wordt,
als zouden de moeilijkheden ln Indonesië
plotseling uit de lucht zyn komen vallen.
Er was aldus spr., vóór den oorlog reeds
een sterke beweging te bemerken, alleen ls
deze door den oorlog versneld. Aan poli
tieke verlangens van het Indische volk
werd nooit tegemoet gekomen.
Het gebrekkige onderwijs was reden dat
Japan den inlander heeft kunnen be
ïnvloeden. De leiders hebben zich goed
gedragen. Soekamo heeft inderdaad gecol
laboreerd. maar dat moet men anders zien
dan de samenwerking van Nederlanders
met de Duitschers.
Men kan hoogstens zeggen dat Soekamo
de koloniale zaak heeft verraden. Wij
moeten genoegen nemen met de leiders die
de republiek zelf naar voren brengt.
Spr. ging de overeenkomst na van
Cheribon welke hy toejuicht. Nederland
wacht een groot-sche taak mits men bereid
ls tot samenwerking.
Na deze rede volgde een geanimeerde
ged achtenwLsselIng.
WASSENAAR
Ver. Vreemdelingenverkeer In Hefc
Wapen van Wassenaar werd een buiten
gewone algemeene vergadering gehou
den van de Wassenaarsche vereeniging
tot bevordering van het Vreemdelingen
verkeer, de eerste sinds vele jaren. De
voorzitter zeide in zijn openingsrede.dat
de wederopbouw krachtig ter hand ge
nomen moet worden. Van de 500 leden
van voorheen bleven er door evacuatie
en overlijden 255 over, maar spr. twij
felde er niet aan of de achterstand zal
weer worden ingehaald.
Uit het financieel verslag bleek, dat
de vereeniging er zeer goed voorstaat,
dank zij het feit, dat het bestuur de kas
voor inbeslagneming door de Duitschers
heeft kunnen bewaren. Gegeven de om
standigheden trad het bestuur in zyn
geheel af. waarna het opnieuw werd
samengesteld als volgt: voorzitter de
heer H. L, N. Laurep, le secr. de heer
G. L. C. Zeedijk. 2e secr. de heer D. J.
Hofman, penningmeester de heer W.
M. Lankhorst', leider van het Informa
tiebureau de heer H van Elk, commis
sarissen H. C. D. den Hertog. C. v,
Drent. H. G. Hendriks, H. J. H. Harnas,
C. J. Breedveld, J. J. Verboom, A. L
de Gast, P. Zegwaard, J. Maltha. J.
v.d. Berg, tevens adviseurs in diverse
commissies vereenigd.
Gemeenteraad De Raad dezer ge
meente komt a.s. Woensdag in open
bare vergadering bijeen.
UIT DE RIJNSTREEK
LEIDERDORP.
FELLE BRAND IN
AARDEWERKFABRIEK.
Bewonderenswaardig snel Ingrijpen
der Leidsche brandweer.
Hedenmorgen omstreeks half zes werd
de Leidsche brandweer gealarmeerd voor
een felle brand ln Leiderdorp, en reeds
vier minuten later werd door de wel zeer
snel ter plaatse zllnde motorbrandspuit
onder leiding van den waarnemend com
mandant Kosten met vier spulten een
zee van water geworpen in de ln lichter
laaie staande draaierij van de aardewerk
fabriek van Wetzelaar en Stelnz aan den
Zljldllk. Vermoedelijk door oververhitting
van een der onder de draaleril gelegen
bakovens was het vuur uitgebroken, en
bil het begin van het blusschlngswerk
stond deze verdieping over een lengte
van ongeveer 30 meter ln brand Onder
de (intact gebleven) bakkerij bevond
zich een fabriek van celluloselakken. en
het gevaar was niet denkbeeldig dat de
brand zich tot daar zou uitbreiden, het
geen tot onoverzienbare gevolgen had
kunnen lelden. Gelukkig heeft het be
wonderenswaardig snelle IngTijpen van de
Leidsche brandweer dit weten te verhin
deren. zoodat noch de bakkerij noch de
cellulosefabrlek schade opliep. De ver
woestende werking van het vuur beperkte
zich tot de draaleril. die geheel verloren
ging. Na één uur was men het vuur mees
ter Inmiddels was 25 minuten na de
Leidsche brandweer ook de motorspuit uit
Leiderdorp ter plaatse. Twee uur na het
brandalarm rukte de Leldsohe ploeg weer
in. om het nablusschingswerk aan deLel-
derdorpsche spuit over te laten.
De burgemeesters Van Kinschot van
Lelden en Van Dlepenlngen van Leider
dorp waren op het terrein van de brand
aanwezig, evenals de Leidsche brandweer
commandant.
De aangerichte schade valt nog niet te
schatten, doch de fabriek was verzekerd.
Als bijzonderheid kan nog vermeld wor
den dat de heer Stelnz eerst sinds giste
ren mede-eigenaar var. de fabriek was.
Bilna op den dag af een Jaar geleden, na
melijk op 2 Deo. 1945. werd de fabriek
eveneens door brand geteisterd doch het
staat wel vast. dat de schade ditmaal aan
zienlijk meer bedraaRt.
Opening busdienst N.Z.H.T.M. - Deze
busdienst werd Maandagmorgen officieel
geopend bij de Doesbrug alhier. Aan
wezig waren hlerhy o.a. burgemeester en
wethouders van onze gemeente en de
onderdirecteur van het vervoerwezen van
de Maatschappy. Het woord werd gevoerd
door den burgemeester en vervolgens
voor de buurtvereeniglngen door den heer
van Stralen. Hierna sprak nog de ver
tegenwoordiger van de N.Z.H.T.M. waarna
de burgemeester het lint doorknipte. Het
officleele gezelschap maakte hierna de
eerste rit ln de met vlaggen getooide
autobus mee. Van bet nieuwe vervoer
middel, dat van de Doesbrug rydt tot
over de Wilhelmlnabrug by het begin
punt van de tram, werd vervolgens al
meteen een druk gebruik gemaakt.
Humanistisch Verbond
DS. P. ELDERING SPREEKT OVER
„HET GEWETEN"
Voor de afdeellng Lelden van het
Humanistisch Verbond sürak Maan
dagavond in het Federatiehuis, Ge
recht 10 ds. P. Eldering over het Ge
weten.
Spr. begon met er op te wijzen, hoe
van vele kanten tegenwoordig beweerd
wordt, dat er normen, objectieve waar
den, moeten zyn, vooral nu, daar zoo
vele menschen alle houvast verloren
hebben. Hierbij wordt wel eens verge
ten, dat er steeds een subjectieve maat
staf was en nog ls, nJ. het geweten.
Dit geweten dwingt den mensch om
goed en slecht te onderscheiden en
dringt hem tot wat hij als goed erkent.
Het is ook richting wijzend, waarschu
wend en oordeelend. Het geweten is
een algemeen menschelijk verschijnsel.
Het geweten is voorts zuiver per
soonlijk; van een maatschappelijk ge
weten moet men liever niet spreken.
De onbekende schrijver van de eerste
brief aan de Corinthlërs zegt in hoofd
stuk X. dat de mensch alleen door zijn
eigen geweten geoordeeld wordt, niet
door dat van een ander.
Een gewichtige vraag is of het ge
weten dwalen kan. De wijsgeer Kant
ontkent dit. Volgens spreker moet men
geweten onderschelden van zedelijk
oordeel of inzicht. Dit laatste kan dwa
len, een verkeerde richting wijzen,
maar de mensch, die door zijn geweten
gedwongen, dit dwalend inzicht volgt,
dwaalt niet. Als voorbeeld wijst spre
ker op Luther, die in 1505 zyn geweten
gehoorzaamt en in een klooster gaat
en later inziet dat dit een dwaling was.
Spr. betwijfelt of Luther de gewetens-
held van Worms geworden zou zijn. als
hy ln 1505 aan zijn geweten niet had
gehoorzaamd. Geert Ruygers schreef
eens ln „Je Maintiendrai": „Wij we
ten, dat hij het beste kiest, die de stem
van zijn geweten volgt, ook al kost
het hem het leven". Kant zou dit met
hem eens geweest zyn. Maar prof. de
Bussy zegt ergens, dat men voorzich
tig moet zijn met menschen, die zich
met veel aplomp op hun geweten be
roepen en ln die waarschuwing ligt
waarheid, doch het is geen argument
tegen de meening van Kant,
Men spreekt van menschen met een
eng en een ruim geweten, en een En-
gelsch geleerde. Butler, zegt dat de
werking van het geweten versterkt,
maar ook verslapt kan worden, welke
uitspraak door spr. beaamd wordt.
Men zou misschien ook kunnen spre
ken van een slapend geweten, wan
neer menschen door hevige hartstocht,
lust of begeerte gedreven, wonden en
schandelijke dingen doen, zonder last
te hebben van hun geweten. Als voor
beelden hiervan wijst spr. op koning
David en op Leidsche en Engelsche
fabrikanten, die jonge kinderen als
goedkoope werkkrachten uitbuitten. In
zulke gevallen kan het slapend zedelijk
oordeel en het geweten door anderen
gewekt worden. Wat kwaad (aankla
gend) en goed (goedkeurend) geweten
betreft onderscheidt spr. drie soorten
van menschen en noemt als typen
hiervan: de tollenaar, de pharlzeeëren
een persoon als de dichter de Génestet.
Een goed geweten kan de mensch in
sommige omstandigheden hebben (b.v.
Alfred Dreyfus), als hij beschuldigd
wordt van iets, dat hij niet gedaan
heeft.
Ten slotte besprak ds. Eldering nog de
vraag naar den oorsprong van het ge
weten, waarover de geleerden het nog
niet eens zijn. Sommigen beweren het
ls door God in den mensch gelegd, an
deren, dat het door maatschappelijke
oorzaken ontstaan is.
Er volgde op deze lezing een leven
dige discussie.
Na een dankwoord aan ds. Eldering
voor zijn interessant betoog, sloot de
voorzitter de vergadering.
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank ls gedu
rende de maand Novembei ingelegd
f. 332.209,65 en terugbetaald f376.625.23;
ingeschreven zijn 174 nieuwe inleggers,
terwijl 131 boekjes geheel werden uit
betaald.
Het tegoed der 24.611 inleggers, hier
onder begrepen 1464 deelnemers aan
den Afhaaldienst, bedroeg einde Nov.
1946 f. 14.310.398,99
Door den Afhaaldienst ls in deze
maand f. 12.967,75 ontvangen in 4266
posten.
99 Spaarbusjes werden ter lediging
aangeboden met een gezamenlijken in
houd van f1654,59. Op de scholen werd
f. 227,60 gespaard.
25-JarIg bestaan van de Lelderdorpsclie
Scbaakvereenlglng Deze vereeniging
vierde haar 25-Jarlg bestaan ln het
„Wapen van Leiderdorp". De voorzitter
deelde ln zyn openingswoord mede, dat
het bestuur eerst van plan was voor deze
gelegenheid een to urn ooi te organlseeren.
doch om verschillende redenen dit plan
had laten varen. Nu werd het meer een
viering ln lntlemen kring. Ook de burge
meester. de heer van Dlepenlngen. was
aanwezig. Na de opening voerden enkele
afgevaardigden het woord. Hierna werd
door Mr. Oskam van Rotterdam een gees
tige causerie gehouden over „Wanhoop bij
het schaakspel".
Na de causerie van mr. Oskam volgde
nog een gongwedstryd.
Geref. Kerken Ds. H. van Rhyn.
Geref. predikant te Nymegen, heeft be
dankt voor het beroep der Geref. Kerken
alhier.
HAZERSWOUDE.
De collecte voor de diaconie braoht
f. 275 op. die voor de kerk f. 107.
Burgerlijke Stand Geboren: Arle z. v.
D Harkes en T. Bos; Pist Jan z. v. A. van
Elswyk en N. Lagerwaard: Agatha Jo
hanna d. van M. Nahon en C- M. van
e'er Berg; Christina Wllhelmlna d. van
E. W. Bearveldt en W. van Stiet: Cor
nelia d van J. van der Berg en J. Loeve;
Elisabeth Cornelia Maria d. van P. van
der Haas en M. W. Bosman. Ondertrouwd
N. J. van der Vlugt, 36 Jaar en C. A. H.
de Groot, 33 Jaar. Getrouwd: C, A, Ha-
bermehl en K. D. Quiet; J. N. van der
Vlugt en C. A. H. de Groot. Overleden:
C. M. van den Lig, 2 Jaar; W, Straver,
47 Jaar; J. J. Schmal. 54 Jaar: C. M. van
d:r Zwaan. 2 weken.
Notabelen Ned. Herv. Kerk Tot
notabelen der Ned. Herv. Gemeente al
hier zijn gekozen de heeren Chr. Bui
tenhuis en A. A Boehmer, en herkozen
de heer J. P. J. Voets.
De collecte voor de classicale zen
ding heeft alhier opgebracht f. 559.76.
De collecte op den Dankstond voor
het gewas bracht voor de diaconie op
f 275.—.
Illllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De krant voor iedereen.
iiiiliiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiliiiiiiiiliiiiiniiiii
C. J. HELLEMAN t
In den ouderdom van 68 jaar is bi»*
ter stede overleden de heer C. J. Helle
man, eertijds een 40 A 50 jaar gele
den een bekende figuur in het plaat
selijk vereenigingsleven, waar hy teza
men met zijn trouwen compagnon, den
heer Van Leeuwen, op tal van vergade
ringen en uitvoeringen vroolijke ont
spanning bracht door het houden van
komische voordrachten, korte tooneel-
stukjes e.d. Er was in dien tijd nauwe
lijks een feestelijke jaarvergadering
denkbaar of het duo Helleman en Van
Leeuwen prijkte op het programma,
waarbij vooral de oude Graanbeurs, de
zaal Ephraïm aan de Haarlemmerstraat
(tegenwoordig het pand van de firma
Leeuwin) of de tooneelzaal van Hotel
,du Nord" aan de Steenstraat het ope
ratieterrein vormden.
De oudere generatie van Leidenaars
zal zich bij het lezen dezer regelen zün
nagedachtenis ongetwijfeld dankbaar
herinneren.
„DE SLEUTELSPELERS".
„De Sleutelspelers", de na de bevrij
ding opgerichte tooneelclub der Stede
lijke Lichtfabrieken gaf gisteravond ln
den geheel bezetten Schouwburg een
opvoering van het vroolijke vacantie-
spel „Een wespennest" en dat doet zien
tot welke moeilijke situaties een „leu
gentje om bestwil" leidt. Natuurlijk
komt alles nog op zijn pootjes terecht
en zyn het vier gelukkige menschen, die
na vele amusante verwikkelingen, tot
een vacantiereisje besluiten.
„De Sleutelspelers", die over goede
krachten beschikken, hebben zich dezen
avond van hun beste zijde doen zien,
zoodat het publiek zich uitermate heeft
eamuseerd.
In voortreffelijk samenspel hebben
allen er van gemaakt wat er van te ma
ken was: een kostelijk spel. waarby
vooral het optreden van aardappe
lengrossier Gerrit Koeman en diens
vrouw tot vele vermakelijke scènes aan
leiding gaf. Naast de regie, welke in
goede handen van den heer J. Padden
burg was, dienen de aankleeding en
décors geprezen.
Aan het begin van den avond, welke
o.m. werd bijgewoond door den wethou
der van Financiën, den heer D. v.d.
Kwaak, den directeur en adj .-directeur
van de Sted. Lichtfabrieken, de heeren
ir. Y. Ykema en dr. ir. P. Fehmers, heeft
de voorzitter van de „Sleutelspelers",
de heer C. H. H. Staats, een kort inlei
dend woord gesproken, waarin hij o.m.
opwekte om als donateur toe te treden.
GEVEN AAN DE DEUR.
De Secretaris van den Armenraad
waarschuwt tegen het geven aan de
deur aan bedelaars of aan personen, die
voorgeven vcor een Instelling te col-
lécteeren, doch in gebreke blijven zich
behoorlijk te legitlmeeren.
Wie deze waarschuwing in den wind
slaat, werkt bedelarij en oplichting in
de hand.
Wie de behoeftigen wil helpen, geve
zijn steun aan de kerkelijke ot particu
liere instellingen, in wier werk hij ver
trouwen heeft en lette er op. dat hij
zijn gift ter hand stelt aan iemand, die
inderdaad voor de bedoelde instelling
komt.
In het bijzonder zij men op zijn hoede
voor personen, die beweren in te zame
len voor het Ned. Leger des Heils, of
iets van dien aard.
Hiermede willen wij niet zeggen, dat
het Leger des Heils, gesticht door Wil
liam Booth, geen steun verdient. Inte
gendeel. Dit collecteert echter alleen in
de week 1621 December en met per
sonen, die zich kunnen legitimeeren als
te behooren tot het Leger des Heils.
BONKAARTEN HALEN.
Morgen zijn aan de beurt de letters
S (beginnende bij Sj) en T (tot en
met Te).
De Buurtver. „Noordeinde en Om
geving" organiseerde een feestavond in
't Raedhuis, waaraan om. medewerk
ten het Dubbelmannenkwartet „Sempre
Avanti" en de goochelaar „prof." Guan-
dini, terwijl Lo Leeuwen een schetsje
bracht. Een en ander viel bijzonder in
den smaak! Na afloop werd er nog een
dansje gemaakt.
Burgerlijke Stand van Leiden
GEBOREN:
Thomas, zn. van T. van Wijk en M. F.
Kantebeen; Geliln, zn. van W. G. Markus
en J. Trouwee; Maria Wllhelmlna, clr.
van C. van Tongeren en M. Sierat; Wll
helmlna Johanna, dr. van J. Lepelaar en
J. C. Faas; Willem, zn. van W. van West-
broek en A. E van den Broek; Abraham
Louwerens. zn. van T, van Norden en L.
M. Bouwman: Gerrit Dirk. zn. van T. van
Norden en L. M. Bouwman.
Catharlna Wilhelmina Elisabeth, dr.
van G. Groen en L. S. van der Vijver;
Alida, dr. van W. van der Tuin en A.
den Os; Hendrlcus Johannes Plechel-
mus Maria, zn. van H. J. Nijssen en
M. M. Langezaal; Jansje, dr. van D.
van den Bos en J. Schaft; Emanuel
Petrus Cornells Joseph, zn. van C. M.
A. A. Mol en E M. F. A. Bolsius; Eli
sabeth Maria, dr. van K. F. Korenhof
en M Blok; Simon, zn. van A. N. van
den Berg en C. A. P. Vliet Vlieland;
Johanna, dr. van A. N. van den Berg
en C. A. P. Vliet Vlieland; Gljsbertha
Maria Gemma, dr. van J. J. Nederlof
en G. A. Zwartjes.
Neeltle. dr. van G. B. van WUkC. de
Beer; Jacqueline Maria, dr. van J. P.
Melier en J. M. G. van Rbn: Maria Ja-
coba Theresia, dr. van E. M. de Koning
en J. C. Bakker: Anna Franclsca Maria,
dr. van A. S. W. van der Linden en H.
M. A W. Paardekooper; Wllhelmlna. dr.
van H. van der Heyden en P. Koet; Alida
Christina Maria, dr.van W. J. Piket en
K. Huner; Gerrit Dirk. zn. van B. van
Kruistum en A. Haasnoot; Cornells, zn.
van W. Sip en M. H. de Ruilter; Johan
nes. zn. van M. Honsbeek en C. Petlet;
Johanna Hubertha Jozefa, dr. van C. J.
G. van der Meer en G, M. Broxterman;
Hendrik Dirk Jan. zn. van H. Stoeken en
H. M. Velberg; Jacoba Rozl, dr. van J.
de Mooll en I. Nagy: Arle Hendrik Teu-
nls, zn. van H. T. Meeldilk en H. C. TU
sen; Ferdinand, zn. van J. van der Laan
en C. Vljlbrlef.
ONDERTROUWD;
M. Sommellng J m36 jaar en H. J. La man
Jd. 33 Jaar; P. Verplanok© Jm 30 Jaar en
J. C. H. Montanus Jd 30 Jaar; A. de Vet
gesch. 53 Jaar en J. C. Westdorp gesch.
43 jaar; A. de Water Jm 24 Jaar en G.
Blelji Jd 18 Ja3r- H. J. F. Wortmon Jm
23 Jaar en C. Raslnk Jd 21 Jaar. J. D. de
Koning gesch. 35 Jaar en C C. W. de
Jong Jd 33 Jaar; M. F. Nieboer Jm. 25 Jaar
en J. M. Siykhuls Jd 26 Jaar; A. Krult
wednr. 61 Jaar en S. Haamke gesch 54
Jaar; J. van der Schalk Jm. 30 Jaar en
D. C. M. E. Klein Jd 27 jaar; C. C. Schoen-
zetter Jm 24 Jaar en D de Kievit Jd. 21
Jaar; K J Metman Jm. 30 laar en M. M.
Maartense Jd. 22 jaar. C. J. H. Drewes Jm.
27 jaar en M. A F Timp Jd 27 Jaar; H.
Eveleens Jm 23 Jaar en C. Geskus Jd. 24
Jaar; w. C. Tyssen Jm. 22 Jaar en M T.
Degenaars Jd 24 Jaar; P. B. Groenveld
Ïesch. 29 Jaar en J. H. Zandvoort Jd. 21
aar; T. T. Kraak Jm 23 Jaar en S. Llgt-
hart Schenk Jd 18 Jaar. C. P. Vingerllnd
Jm. 29 Jaar en A. Pon'se Jd. 28 Jaar, J.
de Vroede gesch, 30 Jaar en A. Brouwer
Jd. 26 Jaar.
GETROUWD:
J. BekooU. jm. en D. M. Axbouw. Jd.
OVERLEDEN:
E. Barnhoorn, hulsvr van H. Hoek,
36 J.; A H. J. Broekhof, man. 40 J.
C. J. Helleman, man, 68 J.; J. O. A.
Goedemondt, zn.. l J.: G M. Herscheid,
dr.. 10 dagen: J. Barnhoorn, hulsvr van
A. van Klaveren, 35 J.; A. J. Houps.
wednr.. 74 J.
Het Ziekenfondswezen in
Nederland.
EENHEID IN VERZEKERINGSVORM
URGENT GEACHT.
In een te Utrecht gehouden buiten
gewone vergadering van den landelijken
raad van de Federatie „Vereenigde
Maatschappij Ziekenfondswezen" om
vattende circa 2.7 millioen ziekenfonds
leden is de bestaande situatie op zie-
kenfondsgebied in hooge mate onbevre
digend genoemd. De vergadering sprak
haar ontevredenheid uit over het ont
werp van wet tot instelling van een
Ziekenfondsraad zooals dat bij de Twee
de Kamer is ingediend. Hierin wordt
te weinig geregeld en te groote ruimte
gelaten aan de bevoegdheid van den
Minister om zeer princlpieele zaken bij
uitvoeringsbesluit vast te stellen.
Eenheid in verzekeringsvorm (d.w.x.
opheffing van het verschil tusschen
verplicht- en vrijwillig verzekeren)
werd urgent geacht, terwijl in dit
verband aan een verplichte zieken
fondsverzekering, met inachtneming
van een nader vast te stellen wei
standsgrens, door de meerderheid de
voorkeur werd gegeven.
Naast de premie, te betalen door de
verzekerden, en een financieele bijdra
ge van het bedrijfsleven, dient de nood
zaak van een staatsbijdrage ter finan
ciering van de sociaal verantwoorde en
medisch noodzakelijke verstrekkingen
te worden overwogen.
Voorts achtte de vergadering het van
zeer groot belang in de naaste toekomst
by een rationeel en economisch ver
antwoorde reorganisatie en opbouw van
het ziekenfondswezen in ons land uit
te gaan van de grondstelling, dat met
één ziekenfonds per nader af te bake
nen gebied dient te worden volstaan.
Regeeringscommissaris
voor Opsterland.
De lieer J. J. G. S. Falkcna, oud
burgemeester van Heerenveen is be
noemd tot regeeringscommissaris in
de gemeente Opsterland.
De heer J. H. Poppinga, tot dusver
belast met de vervulling van het ambt
van burgemeester, heeft den Minister
van Binnenlandsche Zaken verzocht
hem niet voor een benoeming tot re
geeringscommissaris in aanmerking te
brengen, onder mededeeling, dat hij op
deze wijze hoopt, het zijne ertoe bij te
dragen om ln de gemeente Opsterland
zoo spoedig mogelijk weder tot normale
bestuursverhoudingen te geraken.
DE „WILLEM BARENSZ."
TE KAAPSTAD.
Om tien uur z^n wij te Kaapstad aan
gekomen, zoo seint de speciale verslag
gever aan boord van den walvischvaar-
der „Willem Barensz." d.d. 2 Deoem-
ber. Twee uur tevoren waren we de
Tafelbaai binnengevaren, hetgeen aan
leiding was tot een feeststemming on
der de bemanning.
We zullen vermoedelijk een dag of
drie in Kaapstad blijven liggen voor we
den grooten sprong naar de IJszee wa
gen. Er zullen nog enkele voorberei
dende werkzaamheaen moeten geschie
den, en dan: „ter walvischvangst!"
MAATREGELEN VOOR
AARDAPPELENVOORZIENING.
Minister neemt geen risico.
Inzake het verbod tot export van
consumptieaardappelen men zie el
ders in dit blad vernemen wij nog,
dat bij de verdere bestemming van de
consumptie-aardappelen eenige voor
zichtigheid in acht dient te worden
genomen. Gelet op de beteekenis van
den aardappel als volksvoedsel, meent
de minister geen enkel risico bij de
aardappelvoorziening te mogen loopen,
vooral ook omdat de uiterst moeilijke
graanpositie, die door de gebeurtenis
sen in Amerika weer ongunstig wordt
beïnvloed, de regeering noodzaakt op
alle eventualiteiten bedacht te zijn.
Daarbij komt, dat het den minister
is gebleken, dat de verwerking van
aardappelen tot veevoeder, ook van
goede consumptie-aardappelen, een
dergelyken omvang heeft aangenomen,
dat aan deze verwerking paal en perk
moet worden gesteld.
Radio-rede
van prof. mr. R. Kranenburg»
VÓÓR DE OVEREENKOMST
VAN CHERIBON.
In een radio-rede heeft prof. mr. R.
Kranenburg, voorzitter der le Kamer,
zich o.a. gekeerd tegen de meening, dat
onze grondwet geschonden zou wor
den, indien men de grondlijnen van het
acsoord van Cheribon aanvaardt.
Spr. wees er op, dat het ontwerp-ac-
coord een zeer globale, ruwe schets is,
waarin wordt aangegeven, hoe de ont
werpers. na onderling overleg zich in
zeer grove trekken de beginselen van de
verhouding denken. Maar bepaalde
groote beginselen, toegezegd ln de
Koninklijke rede, houdt het ontwerp
zeker in.
De Koningin zal aan het hoofd der
Unie staan, volgens art. 8 van het ac-
coord. De besluiten ter behartiging van
„de gemeenschappelijke belangen" zul
len door de „organen der unie" worden
genomen „ln naam der Koningin".
De staatsvorm, die ln schets wordt
aangegeven, valt voorshands onder geen
enkele bekende staatsrechtelijke term.
Het is er mee. als met de omvorming,
die de Engelschen hun rijk deden on
dergaan op de Imperiale conferentie van
1926, en waarvan zij zeiven verklaar
den, dat zij nooit en nergens elders ter
wereld was voorgekomen. Zij was uniek.
Men stelt nu andere constructies
daartegenover. Van sommige is bü de
uitwerking misschien wel het een en
ander te gebruiken. Maar in het alge
meen is dit alles onvruchtbaar.
Het zou heel aardig zijn, als men
het maar voor het zeggen had. Maar
men heeft het niet voor het zeggen. De
tijd van eenzijdige zeggenschap, de tijd
van overheersching gaat niet alleen
voorby, maar is voorbij. Er is nu een
ontwerp in gemeen overleg, na moeilijk
overleg, tot stand gebracht. Daar iets
anders eenzijdig tegenover te plaatsen
is steriel. Het heeft geen zin alles weer
om te gooien en opnieuw te beginnen.
Ei- is géén tijd; er is haast, groote
haast!
Geen doodgravers zijn allen, die mee
werken aan het tot stand brengen van
het accoord, maar bouwers. Wij maken
thans geschiedenis.
„Sterft af, gij oude vormen en ge
dachten, wat begraven wordt, is een
oude, overleefde staatsvorm, het kolo
niaal bestel. Een nieuwe gemeenschaps
vorm zal ontstaan. Niet de doodsklok
wordt geluid, maar de klok beiert voor
een nieuwe geboort, aldus eindigde spr.
NOODLOTTIGE „VERZAMELWOEDE"
Twee jongens speelden te 's-Graven-
hage met een geladen revolver. Het wa
pen ging af, waardoor de 17-j. J. H. B.
dn de buik werd getroffen. Opgenomen
in het ziekenhuis bleek zijn toestand
gelukkig redelijk te zijn.
Bij een onderzoek in de woningen der
betrokkenen vond de politie twee sten-
guns met 1000 patronen, 3 revolvers, ba
jonetten, een groote hoeveelheid ge
weerpatronen, helmen en gasmaskers l
Deze voorwerpen waren door de jon
gens na de bevrijding in bunkers e.d.
verzameld.
De ouders waren volkomen onkundig
van deze „verzamelwoede".
De verliezen te Medan.
12 DOODEN TE BETREUREN.
De Ned.-Indische Legervoorlichtlngs-
dienst bericht, dat er hedenochtend bij
de geveohten te Medan 12 dooden, w.o.
eenige burgers, te betreuren zyn. Ne
gen van hen waren het slachtoffer
van dum-dum kogels, aldus besluit de
Legervoorlichtingsdienst.
DE ZETEL VAN DE V.N.
De hoofdkwartlercommlssle van de V.N.
heeft achter gesloten deuren gestemd
over de plaats, waar do permanente zetel
van de V.N. zal worden gevestigd.
De beschikbaar gestelde terreinen bil
Philadelphia en San Francisco verwierven
elk 9 stemmen, terwijl Harrison White
Plains ten Noorden van New York 8 stem
men kreeg.
De commissie, die een snelle rondreis
door de Ver. Staten heeft gemaakt, om
de verschillende terreinen te bezien, zal,
naar men verwacht, hedenavond opnieuw
bijeenkomen voor de ultelndeiyke «tem
ming.
UIT DE OMSTREKEN.
KATWIJK AAN ZEE.
ZILVEREN JUBILEUM VAN
ZUSTER RIEK MULLER.
Een zeer geacht plaatsgenoote, Zuster
Riek Muller, die alhier meer dan 20 Jaar
haar liefdewerk verricht, herdenkt heden
den dag. waarop zy zich voor 25 Jaar
als dlr.cones verbond aan het Dlacon©see*o-
huls te Haarlem, waardoor zij nog steeds
uitgezonden ls. Èerst diende Zuster Rick
ruim 7 Jaar hier ter plaatse de KatwUk-
sche ziekenverpleging. In honderden
gezinnen hc-eft zy die Jaren leniging ln
het leed gebracht, zieken verzorgd en ver
bonden en troostryke woorden by zieken
gesproken. Hiermee heeft zij, met haar
rustige Innemende verschijning de alge
meene sympathie van de burgerij ver
worven.
Nu ls zij ongeveer 13 Jaar arbeidzaam ln
ons Gasthuis, waar zij de ouden, van dagen
verpleegt, die haar zorgen noodlg hebben.
Toen het Gasthuis naar Paterswolde ln
Drenthe geëvacueerd werd, ging zy ook
met hen daar heen.
Vandaag zal zy ln het Dlaconessenhuls
te Haarlem haar 25 Jarig Jubileum ge
denken: een deputatie van het Gasthuis
zou op de daar te houden receptie aan
wezig zyn. Het ls natuuriyk, dat hier te
Katv.-yk aan Zee. waar zy het grootste
gedeelte van die 25 Jaar heeft doorge
bracht, die herdenking niet onopgemerkt
voorbij zal gaan.
Morgen van 3—5 uur zal er dan ook
receptie gehouden worden ln het Gasthuis
ln de Voorstraat en ongetwijfeld zullen
velen haar dan komen gelukwensohen.
NOORDWIJK.
„Centrum voor Kraamzorg" Met
Ingang van 1 December 1496 zal 't
Groene Kruis zijn werkzaamheden uit
breiden, door de opleiding tot kraam
verzorgster ter hand te nemen.
De volledige naam van de nieuwe in
stelling is „Centrum voor Kraamzorg"
uitgaande van „Het Groene Kruis" te
Noordwyk. Het Bureau zal gevestigd
zyn in het WIjkgebouw van „Het Groe
ne Kruis", Hoofdstraat 12,
Tot docente-directrice is benoemd
zuster Van Engelen.
„Louis Bouwmeester" speelde „Onder
één dak" De Noordwyksche Too-
neelvereenlglng „Louis Bouwmeester"
gaf in „Royal" voor geheel gevulde za
len twee opvoeringen van 't bekende
tooneelspel „Onder één dak" van Joh.
Fabrlcius.
Het vertoonde spel was voortreffelijk
en speciaal de vaderrol (Fr. v. d. Goor-
bergh) werd meesterlijk gespeeld.
Het publiek stak dan ook zijn vol
daanheid niet onder stoelen of ban
ken. en bracht den spelers na afloop
een ovatie. Het stuk was op uitmun
tende wijze geregisseerd door Jan
Steen en de grime en 't kap werk kwa
men uit de kundige handen van v. d.
Pijl uit Leiden.
Na afloop van deze, in alle opzich
ten, geslaagde voorstellingen, was een
gezellig bal.
MARKTBERICHTEN
BOSKOOP, 2 Dec. Rozen, gr.bloemlg
eer bos: Rosalandla 280—340 et.; But-
ïrfly 220—640 et.; Brlarcllff 6080 ct.-
Better Times 540640 ct.. Gemengde ro
zen 460 ct.; Babyrozen per bos: Ingar
Olsson 250350 ct.: Else Poulsen 4060
ct.; Oranje Triumph 3050 ct. Diversen
per bos- Clematis Mevr. le Coultre f.8
10; ld. Prins Hendrik f.4. tros-Ohrysan-
then ln soorten 60190 ct.- Chrysant hen
gr bloemig 480—520 ct.; Hêlleborus 40—
65 ct.. Pernettyatakken 70—130 ct.; ld.
per stuk (kluit) 35—69 ot.; Erlka's per
stuk 16 ct.
IJMUIDEN. 3 December. Te IJmulden
binnengekomen de volgende loggers met
vcrsche haring: KW 79 met f. 464 KW 49
met f.4733; KW 32 met 4768; KW 38
met f. 1183.
AGENDA.
VRIJDAG:
Schouwburg: U.V.K. „Najaarsstormen"
8 uur nam.
DE BIOSCOPEN.
Trianon „Het meisje en hefc man
ster" (14 Jaar). Zat. en Zond, 2 1/4, 4
7 en 9 1/4 uur; overige dagen 2V4. 7 en
9 1/4 uur.
Casino ,,'fc Was bijna mislukt" (14
Jaar) Zat. en Zand,. 2%, 4 3/4, 7 en 9 1/4
uur: overige dagen 2Vfe, 7 en 91/4 uur.
Rex „Liever iul don moe" (alle
leeft.). Zat. en Zond. 2 1/4, 4 1/4, 71/4 «n
9 1/4 uur; overige dagen 2 1/4, 71/4 e>n
9 1/4 uur.
Luxor „Do zanger van Leningrad"
(alle leeft.). Dag, 2ft, 7 en 9 1/4 uur;
Zond. 2>A. 4 3/4. 7 en 9 1/4 uur.
Lldo „Victorie" (alle leeft.). Zat. en
Zond. 2Va, 4«,i, 7 en 9 1/4 uur; overige
dagen 2^. 7 en, 91/4 uur.
BEURSOVERZICHT.
AMSTERDAM, 3 December.
Na de zwakke stemming van giste
ren, was de markt heden veel beter ge
disponeerd. Er was weer eenige vraag.
Het gevolg was, dat het algemeene
beurssentiment veel aangenamer was
en de koersen in vrijwel alle rubrieken
op een hooger peil kwamen. De verbe
terde marktstemming kwam in de eer
ste plaats tot uiting ln de koersontwik
keling van de cultuur-aandeelen en
andere Indische fondsen. HVA's kwa
men een negen punten hooger. Am
sterdam Rubber kon een flink gedeel
te van het gisteren geleden verlies In
halen, Tabakken waren beter gedispo
neerd.
Unilever en Philips vertoonden een
stijging, Scheepvaarten gingen een paar
punten naar boven. Koninklijken kon
den een paar procent avanceeren. Bank»
aandeelen gedrukt.
De beleggingsmarkt was kalm.
