Het Cheribonsche Protocol WEERBERICHT De mijnwerkersstaking in Amerika Het vuren is niet gestaakt Begrootingen Oorlog en Financiën Commissie-Generaal terug in Mei een enkel woord 85ste Jaargang WOENSDAG 27 NOVEMBER 1946 No. 25943 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny. Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN t. 3.30 per 3 maanden; 26 cents per week Telefoon Directie en Administratie: 25041 Telefoon Redactie: 21507 - Giro no.: 57055 Oplossing is primair, een nieuw staatkundig verband. Erkent men eenmaal het verschil in uitgangspunt tusschen staatkundige een heid en verdrag, dan komen de econo mische betrekkingen in een geheel an der licht te staan. Indië verwacht van Nederland medewerking voor zijn we deropbouw; zakelijk gesproken dollars en menschen. De verlaten ondernemingen en leeggeroofde fabrieken vormen een boedel, welke op dit oogenbllk voor de Repoeblik niet zoo heel veel attractie heeft. Dat alles moet eerst weder op gebouwd worden. Binnen een staatkundig verband zal Nederland's economische bijdrage ge makkelijker en voor de Repoeblik ook aantrekkelijker kunnen zijn dan bij een verdrag het geval is. De zekerheden bij economische hulp zullen bij verdrag veel deugdzamer moeten zijn, dan anders het geval zou wezen. In den verfoeiden ko lonialen tijd garandeerde Nederland met gerustheid Indische leeningen, waar door het Indische landscrediet op het peil van het Nederlandsche werd op getrokken. Dat delcredere werd onder de bestaande staatkundige verhoudin gen als iets vanzelfsprekends be schouwd. Zoo zou het bij bestendigd staatkundig verband voor Nederland vanzelfsprekend kunnen zijn zooveel mogelijk bij te springen met deviezen, ook al is onze voorraad beperkt. En nu tusschen verdragspartners? Wil tot opbouw is er zeker. Zal men echter met enthousiasme zijn guldens of zijn spaarzaam verworven dollars naar een land dragen, dat zoo weinig waarborg biedt voor stabiele rechten en een billijke fiscale politiek? Wereldconcerns kunnen zooiets gemak kelijk ondernemen. Zij zijn gewend za ken te doen in slecht bestuurde landen kennen al de knepen van dat handwerk. De middelgroote en de kleine onderne mers kunnen dat evenwel niet. Zal men verder van de Nederlandsche Regee ring verwachten, dat zij verbintenissen blijft aangaan ten behoeve van Indië, zonder dat daarvoor eenige zekerheid wordt gesteld? Het economisch en het staatkundig probleem hangen ten nauwste samen. Naarmate op het eene veld meer zeker heid wordt ontvangen, kan op het an dere meer toeschietelijkheid worden be tracht. Een verdrag blijft altijd een ver drag, een overeenkomst; iets wat men commercieel moet bezien. De besprekingen te Cheribon zijn trouwens alleen met de Repoeblik ge voerd. Het stempel dier Repoeblik is zonder meer gedrukt op de Vereenigde Staten van Indonesië. Blijkbaar is niet rekening gehouden met de mogelijkheid, dat de Indonesische Federatie een vol kenrechtelijke betrekking van zeer in- tiemen aard zou kunnen zijn tusschen eenige staten, welker verhouding tot Belgische eischen op Duitsch gebied. Het Belgische Rijncomité heeft een motie aangenomen waarin ojn. wordt gezegd: Aangezien de Nederlandsche regee ring een duidelijk programma van ter ritoriale eischen naar voren gebracht heeft en de LuxemburgsChe regeering eveneens haar eischen reeds geformu leerd heeft. Aangezien het voor België van belang is niet door een langdurig stilzwijgen den schijn te verwekken als zou het geen belang stellen in een vraagstuk dat integendeel voor dit land van essentieel belang is, en waaraan het land en het parlement terecht het grootste belang hechten, - Vestigt de aandacht van de regeering op het dringend karakter van een openbare bekendmaking van een klaar omlijnd programma der Belgische eischen. Is van oordeel dat dit programma, be nevens den eisch van economische voor- deelen, ook den eisch moet bevatten van de kantons Mondschau, Schleiden en Prum. Deze kantons zijn rijk aan bos- schen, afdammingen en ertsen. De in woners zijn er weinig talrijk en het meerendeel was vroeger Belgen. Wij moeten die kantons opeischeri tot aan de lijn die voor onze militaire verdediging noodig is. Ook moeten wij het bezit op eischen van de mijnen rond Aken. Dit gebied zou van Duitschland moeten worden gescheiden, om een Belgisch— NederlandschLuxemburgsch protecto raat te worden. Engeland en Egypte. Bij Kon. Besluit is de Egyptische de legatie voor onderhandelingen over her ziening van het Britsch-Egyptisch ver drag ontbonden. Dit omdat de meer derheid geweigerd had de ontwerp overeenkomst te aanvaarden De Egyptische Kamer van Afgevaar digden heeft na het aanhooren van uit gebreide verklaringen van minister-pre sident Sidky pasja en den minister van Buitenlandsche Zaken Ibrahim pasja en na een debat van vier uur met alge- meene stemmen besloten de regeering van Sidky pasja te verzoeken, de on derhandelingen met Engeland te her vatten. De kamer nam met 159 stem men voor en drie onthoudingen een motie van vertrouwen in de regeermg aan. De 62 leden van de oppositie had den tevoren de zitting verlaten. 40 le den waren afwezig, grootendeels in ver band met pelgrimsreizen naar Mekka. DE ENGELSCHE PRINSESSEN LEEREN A^RIKAANSCH''- Naar de „Daily Mail" meldt, leeren Prinses Elizabeth en Prinses Margaret van Engeland thans Afrikaansch. met het oog op haar a.s. reis naar Zuid- Afrlka. ONBESTENDIG WEER. De Bilt verwacht tot morgenavond: Zwaar bewolkt me* nu en dan eenlgen regen en enkele tydeiyke opklaringen. Aan de kust tijdelijk harde, overigens krachtlgen tot mati gen Zuidelijken tot Zuidwestelijken wind. aanvankelijk Iets zachter, later weer Iets kouder. het Koninkrijk niet dezelfde is. Een ver drag met de Repoeblik, daarnaast an dere, en dan staatkundige betrekkingen met andere deelen van den Archipel is geenszins ondenkbaar. Het protocol houdt met dat geval echter geen reke ning. DE CONCLUSIE. Het voorgaande samenvattende kom ik tot de conclusie, dat Op de vraag „wat dan wel" na het ,.neen" op het Cheribonsche Protocol tweeërlei ant woord kan worden gegeven. Allereerst zal de oplossing gezocht moeten worden in een nieuw staat kundig verband. Het is de vorm, wel ke het meest vereenigbaar Is met onze verantwoordelijkheid tegenover aldegenen wien anders ongevraagd een andere nationaliteit wordt opge drongen. Het is bovendien een vorm, welke voor Indië groote economische attractie zal hebben en die ook de hechte grondslag is voor militairen en maritiemen steun door het kleine Nederland. Vervolgens, een verdrag zonder Kroon waarbij dan wellicht langs internationalen weg waarborgen voor rechtszekerheid moeten worden in het leven geroepen, wil dat ver drag niet met de Pilatus-figuur be drukt worden. Zoolang dat verdrag niet is tot stand gekomen, dient Ne derland uiteraard de zekerheden te behouden, welke het heeft. Utrecht, November 1946. E. H. 's Jacob. De vorige artikelen van prof. 's Jacob vindt men in onze nummers van 20, 21, 25 en 26 November j.l. Red. „L. D." Naar het herstel der tinbedrijven. De „Karimata" weer in bedrijf. De tinbaggermolen Karimata die in 1939 naar Indië werd gesleept en alge meen bekendheid verwierf door het on derzoek naar den goudschat van de Lu- tine bij Terschelling, werd na de ca pitulatie van Japan in een zeer verwaar loosden toestand op Banka (Ned.-Indië) aangetroffen. Thans is bericht ontvangen dat de Karimata weer in bedrijf is genomen en wel op Billiton. Van alle molens zijn er thans slechts twee nog niet in bedrijf. Dit beteekent een belangrijke bijdrage op den weg naar het herstel der tinbe drijven in Nederlandsch-Indië, een her stel dat van zooveel belang is voor de versterking onzer deviezen-positie. MAURITS DE VRIES OVERLEDEN. Gisteren is te Amsterdam overleden de tooneelschrijver, tooneelspeler en re gisseur Maurits de Vries. Hij werd op 28 December 1885 geboren. Hij trad ach tereenvolgens bij de gezelschappen van Brondgeest, Heyermans, Royaards en „Het Schouwtooneel" op. Van zijn hand verschenen om. „De beschadigde", „Het web", „Verzengend vuur", „De man zonder moraal" en „Een mensch". Voor den oorlog was De Vries werk zaam in anti-fascistische organisaties, zoodat hij tijdens de bezetting moest on derduiken. In dien tijd is hij ziek ge worden tengevolge waarvan hy heden is I overleden. Indonesiërs te Semarang weigeren toenadering. Het Indonesisch-republikeinsche pers bureau Antara deelt mede, dat tot dus ver nog geen pogingen zyn aangewend om de vyandeiykheden by Semarang te staken en dat er evenmin besprekin gen zyn gehouden teneinde een defini tieve demarcatieiyn rond deze stad te trekken. Telkens wanneer Nederlandsche mi litairen de Indonesische verdedigings linies naderen, aldus Antara, wordt hun een „ontvangst" bereid. Nederlandsche vliegtuigen verrichten verkenningsvluchten; Nederlandsche infanterie werd op 23 November by het oprukken in Westelijke richting voorafgegaan door zwaar boordvuur van vliegtuigen en mortiervuur. De Nederlandsche bevelhebber van Semarang zegt in een officieel commu niqué in het te Semarang verschonende blad „Het Midden" ojn.: „Als gevolg van ontvangen instruc ties is van Nederlandsche kant op 9 en 14 November een schryven gezonden aan den Indonesischen kolonel Soenar- to, waarin aangegeven wordt, op welke wy'ze contact, tot stand zou kunnen komen met den Nederlandschen bevel hebber te Semarang. Voor zoover aan Nederlandsche zode kan worden vast gesteld, heeft Soenarto nog geen poging gedaan zich met den Nederlandschen commandant in verbinding te stellen noch heeft hy gebruik gemaakt van het door dezen commandant gedane aanbod deze verbinding per radio tot stand te brengen. Teneinde onnoodig bloedvergieten te voorkomen acht de Nederlandsche commandant zich ver plicht een demarcatieiyn tusschen het i door de Nederlanders bezette gebied en dat der Indonesiërs te bepalen. De Indonesische commandanten heb ben tot 28 November den tyd hun troepen uit het aangegeven Neder landsche gebied terug te trekken. Na deze datum zal tot actie tegen over treders worden overgegaan. Eveneens zullen maatrgelen worden genomen, indien het Nederlandsche gebied zal worden beschoten. Intusschen blyft het aanbod aan kolo nel Soenarto om contact per ra4lio tot stand te brengen van kracht. DE „PIET HEIN" WEER BESCHOTEN. Indonesische battery en, die de „Piet Hein" op de kust van Atjeh opnieuw hebben beschoten, zyn door vliegtuigen en granaatvuur van de „Piet Hein" tot zwygen gebracht. Aan Nederlandsche zyde waren peen verliezen. Uitslag Roemeensche verkiezingen niet door Amerika erkend. De Amerikaansche regeering heeft ge weigerd den uitslag- van de Roemeen sche verkiezingen te erkennen en be schuldigt de Roemeensche regeering in dat verband van terreurdaden en ma nipulatie met kiezerslysten. Acheson weigerde voorspellingen te doen over een mogelyke volgende actie der Amerikaansche regeering te dezer zake en legde er den nadruk op, dat niet-erkenning van de Roemeensche re geering niet in zyn verklaring was ver vat. Doet zich reeds allerwege gevoelen. De staking der mynwerkers in Ame rika doet zich nu geducht gevoelen. United Press meldt daarover: De regeeringsautoriteiten dringen aan op individucel sparen van kolen en electricitelt en het ministerie voor de productie heeft orders uitgevaardigd, die er op gericht zyn de toewyzing voor gas- en electriciteitsverbruik te verla gen. De spoorwegen hebben het reizi gersverkeer beperkt en ook het vracht vervoer wordt door beperkende maat regelen bedreigd. In industrieele ge bieden als Pittsburgh en Detroit zyn tal van employé's tot werkloosheid ge doemd en men verwacht dat twintig procent van alle Amerikaansche arbei ders naar huis zal kunnen gaan als de staking langer dan twee weken duurt en veertig procent ingeval van vier weken staking. Inmiddels is alle kolenuitvoer naar vreemde landen stopgezet en is bepaald, dat de aanwe zige voorraden niet verscheept mogen worden. De staking bedreigt tevens de voedselvoorraden van de geheele we reld, wegens de transportmoeiiykheden en de vermindering van de productie. De minister van Oorlog, Patterson, verklaarde, dat de staking nieuwen hongersnood in Europa tengevolge kan hebben, mede omdat de langdurige scheepsstaking die aan het laatste con flict voorafgegaan is, het Amerikaan sche leger verminderd heeft in over- zeesche gebieden voedselreserves te vormen. Een autoriteit van het departement van Buitenlandsche Zaken waarschuw de, dat het stopzetten van voedselver- schepingen en kolenleverantie een be dreiging vormt voor het geheele fun dament van de Unrra. De staalindustrie heeft zich reeds aanzieniyke beperkingen moeten opleg gen en nog drastischer maatregelen lig gen in het verschiet. Gebrek aan staal en kolen zal het stilleggen van de auto- HET DAKOTA-ONGEVAL. Na een operatie te hebben ondergaan, heeft de gezagvoerder van de in de Alpen verongelukte Dakota, Ralph Tate verklaard, dat het ongeluk te wyten was aan den buitengewoon sterken wind een onklaar raken van het radio- compas, dat de positie van het vlieg tuig ten Westen van Genève opgaf, terwyi het er by na pal ten Oosten van was. De „met geluk" volbrachte landing schreef Tate toe aan zyn lange vlieg- ervaring in het Himalaja-gebied. Het vliegtuig bleek byna geheel onbescha digd. Indien de accu's voor den radio zender de landing niet hadden over leefd, zou het vliegtuig waarschynlyk nooit zyn gevonden. ATTLEE OVER DEMOBILISATIE. In een verklaring in het Britsche La gerhuis over demobilisatie zeide Attlee, dat een snelle oplossing van het vraag stuk niet geheel ln de macht der regee ring lag. Het geringere tempo van de mobilisatie was te wyten aan het ge ringere tempo voor het afdoen van vre desverdragen e.d. Men was van meening dat tegen eind 1947 allen, die voor 1 Juni 1944 waren opgeroepen, uit den militairen dienst ontslagen zouden zyn. Tegen het eind van dit jaar zouden 4.300.000 mannen en vrouwen van de 5.100.000, die op Ve-day in dienst waren, gedemobiliseerd zyn. COMPLOT TEGEN ENGELSCH KONINGSPAAR. Het federaal recherche-bureau van de Vereenigde Staten heeft thans mede- deelingen gedaan over een moordcom plot tegen het Engelsche koningspaar by gelegenheid van zyn bezoek aan de Vereenigde Staten in 1939, dat door twee Duit-schers was gesmeed. Naar aanleiding van de ontdekking van het complot werden zulke uitge breide voorzorgsmaatregelen getroffen, dat er geen mogeüjkheid tot uitvoering van het complot overbleef. mobielindustrie veroorzaken, mogeiyk reeds binnen veertien dagen, en onge- twyfeld zal de uitwerking op andere industrieën van gelyken aard zyn. De regeering is van een volledige productie afhankelyk om het prijzenpeil te kunnen handhaven, maar economische deskun digen zyn de meening toegedaan, dat tengevolge van den nieuwen toestand de pryzen beïnvloed zullen worden en een periode van nieuwe inflatie voor de deur staat. Het onmiddeliyke effect van de sta king op de bevolking van de Vereenig de Staten wordt van niet zoo ernstigen aard geacht, als dit by een voortduren der staking voor de wereldeconomie zal zyn. De spoorwegen beschikken over voldoende dieselmotoren om de noodza kelijke voorraden naar de steden te transporteeren en via de pypleidingen wordt die uit de petroleumgebleden naar het Oosten van de Vereenigde Staten gebracht. Echter is het land in zyn geheel thans minder deugdeiyk op een langdurige staking voorbereid, dan by de mynwerkersstaking ln het afge- loopen voorjaar het geval was. De Amerikaansche radiocommentator Grew Parson zeide gisteravond, dat John Lewis een poging deed om par ticulier een bespreking te voeren met de belangrijkste myndirecteuren. Tot een der directeuren had Lewis ver klaard, dat hy hoopte, dat de regeering •hem in de gevangenis zou zetten, zoo dat hy alle arbeiders der Vereenigde Staten achter zich zou krygen. Lewis had tevens gezegd, dat de staking drie tot negen maanden zou duren, wanneer hy gevangen zou worden gezet. ITALIË REEDS IN LAST. Ten gevolge van de Amerikaansche mynwerkersstaking ziet Italië zich voor een ernstige crisis geplaatst. Het land beschikt nog over een voorraad van 600.000 ton kolen en de industrieele be- dryven zullen op halve kracht moeten gaan werken. Dit zal de werkloosheid doen toenemen, met alle politieke en sociale gevolgen van dien. Het passagiersvervoer per trein is reeds tot op twee derde ingekrompen. Het huidige gasrantsoen van 4 uur per dag zal moeten worden gehalveerd. Men bestudeert thans een voorstel, volgens hetwelk aan Engeland, Fr ank- ryk en België zal worden verzocht hun aandeel in de Duitsche steenkool ge- deeltelyk af -te staan ten behoeve van Italië. De Belgische „Blokzijl". JULIAAN PEREMANS TE AMSTERDAM GEARRESTEERD. In het perceel Waalstraat 57 te Am sterdam is gearresteerd Juliaan L. A. Peremans, by genaamd de Belgische Blokzyl, als verdacht van politieke ac tiviteit in Nederland tydens de bezet ting. Peremans, die te Jette in België geboren is, werd tot Nederlander ge naturaliseerd. Hy behoorde in den eersten wereld oorlog tot de Belgische „activisten" en werd by verstek door een Belgische rechtbank in 1919 ter dood veroordeeld. Hy was toen n.l. reeds naar Nederland uitgeweken. Tot 1943 toe verbleef hy in ons land, waar hy het contact met de Duitsche bezettingstroepen opnam. Op hun ver zoek keerde hy terug naar zyn vader land. waar hy zich liet verbinden aan een Belgisch blad (dit zou „Het laatste Nieuws" zyn geweest). Vlak voor de be vrijding van België in 1944 nam hy op nieuw de vlucht naar ons land en werd kort daarop voor de tweede maal in Bel gië by verstek ter dood veroordeeld. Nadat ook ons land was bevryd dook hy in Amsterdam onder. De kans bestaat dat België zyn uit levering zal vragen. CONFERENTIE INZAKE VOOR-INDIË Naar Reuters diplomatieke correspon dent meldt, heeft de Britsche regeering den onderkoning van Britsch Indië, lord Wavell, en vyf Voor-Indische lei ders van verschillende party en en volksgroepen uitgenoodigd naar Londen te komen om besprekingen te voeren over de basis, waarop de byeenkomst van de Voor-Indische wetgevende ver gadering gehouden zal worden. Naar verluidt is deze stap genomen met het oog op de moeibjkheden, die gerezen zyn in verband met het deel nemen van de Mohammedaansche Liga aan deze vergadering, die voor 9 De cember te Delhi byeengeroepen is. Indien echter de Voor-Indische lei ders de uitnoodiging niet zullen aan nemen, zal de onderkoning alleen naar Londen vliegen om met de Britsche re geering besprekingen te voeren. Het vat deze stap, die de Britsche regeering heeft ondernomen, op als een bewys, dat de regeering tot eiken prys het goed van stapel loopen der wetge vende vergadering wil bewerkstelligen. Eerste woorden over Indië. (Van onzen parlementairen redacteur) Tot de belangrykste punten, die tot dusverre by het debat in de Tweede Kamer over de begrooting van Minister Fiévez aan de orde kwamen, behoorde ln de eerste plaats de kwestie van de taakomschrijving van onze krijgsmacht om voorts misschien tenslotte eigen- Ujk bovenal het Indische probleem, dat de gemoederen thans hevig beroert en bezig houdt, ook in de Kamer. Zag de heer Vorrink (P. v. d. A.) met den Minister voor alles als doelstelling ons aandeel in de handhaving van dë internationale rechtsorde, dr. Bruins Slot (AR.), welke heel ciie rechtsorde nog rykeiyk vaag vond, meende, dat de Rykshandhaving veeleer op den voor grond hoorde te staan. En in verband daarmee diende men dan onze krijgs macht te organiseeren, zoodat hy pleit te voor samenvoeging van de Depar tementen van Oorlog en Marine, voor harmonieuse samenwerking tusschen leger, vloot en luchtmacht. En nu Indië Mr. Roosjen (A.R.) bracht die kwestie ter sprake, toen hy als de zienswyze van hem en zyn fractiegenootcn te kennen gaf, dat de beste definitie van de taak, die op de schouders van on ze troepen ginds rust, neerkomt op: „behoud van Indië als onderdeel van het Koninkrijk". Bas Paauwe (links) speelde ln Engeland een partytje biljart met den Engelschen mldvoor Tommy Lawton In Majestic hotel te Harrogate. Gedrang op Schiphol. Nadat Zondag J.l. de heer Max van Poll uit Indonesië was teruggekeerd, ar riveerden gisteravond de twee andere le den van de commissie-generaal op het vliegveld Schiphol. Een groot aantal journalisten, persfo tografen, radioreporters en filmopera teurs waren in de douaneloods aanwe zig ^m de terugkeerende leden der commissie te begroeten. Voorts waren er de heer Max van Poll en vertegen woordigers van de vereeniging Neder landIndonesië en de Perhimpoenan Indonesia. BINNENLAND. inbrekers hebben hun slag geslagen door uit de levensmlddelenzaak van A C. ln de Hoefstraat te Tilburg 5000 ievens- mlddeleiubonnen te stelen, alsmede een bedrag van f. 50.en een damesrijwiel. Morgen zal de chef van den genexalen staf, luitenant-generaal Kruis, een be leefdheidsbezoek brengen aan den chef van den Belgischen generalen staf, gene- raal-majoor Baele. Zulks geschiedt naar aanleiding van bet bezoek, dat generaal- majoor Baele eenige weken geleden aan Nederland heeft gebracht. De 20-Jarige korporaal B van Wol veren te Loosdrecht Is bij het verrichten van opruimingswerkzaamheden door het te vroeg ontploffen van een dynamletpatroon ernstig gewond. Hem werden belde han den afgerukt, terwijl hy ook verwondingen aan het gelaat opliep. In ernstigen toe stand ls hy naar het militaire ziekenhuis te Utrecht vervoerd. Voor alle soorten en kwaliteiten koffie-surrogaat ls een uniforme maxi mumprijs vastgesteld. Deze bedraagt voor den consument f. 0.30 per half pond. Op den weg van Bergen-Binnen naar Alkmaar is de melksiyter J. W. Bakker, uit Alkmaar door een auto aangereden en gedood. BUITENLAND Nadat Byrnes een particulier onder houd had gehad met Molotóf, ontmoette hy Bevln. Later werd dit herhaald, Blijk baar tracht men aldus een laatste poging te doen om tot nu toe onoplosbare kwes ties te regelen. Nadat gisteren den geheelen dag ver gaderd was tusschen de federatie van werkgevers en de unie van werknemers ln de machinebouw-lndustrle ln Engeland, ls men overeengekomen den werktijd ln de heele Britsche machlnebouw-lndustrle van 47 op 44 uur per week te stellen. Een schip met 4000 Joodsche emi granten ls naar Haifa gebracht. De eerste poging der Engelschen aan boord te ko men mislukte. Te Haifa is 1% uur ge staakt. Het oude „Gasthof Rössli" te Luzern, dat uit de 15e eeuw dateert, zal worden afgebroken. Naar Reuter van gezaghebbende zijde te Washington verneemt zal de regeering van de Ver. Staten voor half December de Ocstenrijksche activa Ln de Ver. Staten ontdooien. Deze worden op meer dan 6 mlllloen dollar geraamd. Volgens gezaghebbende Italiaansche en Joegoslavische kringen te New York hebben de onderhandelingen tusschen Italië en Joego-Slavië, die een week ge leden te New York zyn begonnen, tot nog toe weinig succes geboekt, Op 3 December zullen 48 Duitsche artsen, verpleegsters en ander ziekenhuis personeel voor een Duitsch hof terecht staan wegens het ter dood brengen van een groot aantal krankzinnigen. Schacht Is van Stuttgart naar een ziekenbarak bil de gevangenis te Lud- wigsburg overgebracht, daar hii lildende ls aan verschillende ziekten. Onbekende daders hebben ln het afgeloopen weekeinde op een Joodsch kerkhof te Hamburg een groot aantal - gTafsteenen gewelddadig om verge worpen, constateer en. Namens de vereeniging Nederland- Indonesië speldde mr. S. J. van Heuven Goedhart, prof. Schermerhorn een em bleem op de borst, voorstellende de een heid tusschen Nederland en Indonesië. Ook voor de andere leden der commis sie-generaal overhandigde hy speldjes aan den leider der delegatie. De commissie werd toegesproken door dr. Loebls van de vereeniging Perhim poenan Indonesia. De douaneloods was inmiddels in 'n waar slagveld herschapen. Drom men journalisten verdrongen zich om de commissarissen. Fotografen en radio-verslaggevers betwistten el kaar den voorrang om de aandacht van de leden der commissie tot zich te trekken. Zoowel prof. Schermer horn als de heer De Boer zagen cr zeer vermoeid uit na de lange reis, die nog door het oponthoud meer in spanning heeft geëischt. Het is dan ook geen wonder, dat geen der le den neiging vertoonde veel te zeg gen. Prof. Schermerhorn vertelde onder het nuttigen van een sand wich iets over de reis zelf, maar liet zich over zyn missie met geen enkel woord uit. Op de vraag van een ANP-verslag- gever of hy weer spoedig naar Indonesië zou vertrekken .antwoordde prof. Scher merhorn, dat zulks wel te verwachten Is. zyn echtgenoote is in Indonesië ge bleven. De heer De Boer meende, dat hy eerst over eenige maanden een positief oordeel zal 'iunru-r geven over de pre staties der republikeinsche leiders. Hij wilde uit den aard der zaak slechts wei nig hierover zeggen, maar gaf op een vraag toe, dat zich in de laatste vfjf jaren een opmerkelijke verandering doet Indië, en dan in het byzonder de op Cheribon ontworpen overeenkomst, kwam mede aan de orde, toen de heer Vorrink kritiek uitoefende op het feit, dat hooge bevelhebbers als het duo KruisHelffrich, na zich naar de Ko ningin begeven te hebben, om het hun ne te zeggen naar aanleiding van dat document, vervolgens ook hun ziens wyze aan de pers kenbaar hadden ge maakt of laten maken. Dit scheen be paald te wyzen op een in spr.'s oogen ontoelaatbare poging om ten ongunste van het bereiken van overeenstemming met de Indonesiërs stemming te ma ken. Hiertegenover nam de heer Tilanus (C.H.) beide hoofdofficieren in be scherming door de vraag te opperen, waarom zy niet mochten doen, wat zU het dan in andere, n.L juichende richting, verschillende voormannen van de P. v. d. A., door middel van de Radio hadden gedaan, toen zij uiting gaven, aan hun instemming met het op Cheribon bereikte resultaat. De heer Vermeer (P. v. d. A.), die overigens wel accoord kon gaan met andere opmerkingen van den C.H.- fractieleider, te weten, diens yveren voor rechtherstel voor de destyds on dergedoken officieren en diens kritiek op het thans toch wel overbodig ge worden afwikkelingsbureau te Londen (vermoedeiyk zal een amendement-Tl - lanus trachten den betreffenden be- grootingspost met 2/3 te verlagen), wees er op, dat Kamerleden wel, daarentegen onder de Regeering staande militairen niet vrij zyn zich naar buiten te uiten over een dergeiyke aangelegenheid. In het komende jaar, zoo rekende de heer Vorrink voor, zullen er ongeveer 175.000 man onder de wapenen zyn. Mede met het oog op het vele, dat „Oor log" verslindt 1/4 van alle uitgaven bepleitte by matiging, die hy vooral mogeiyk achtte indien de zaak met Indië voor elkaar komt. Dan ware wel licht ae tweede divisie voor deelneming aan bezetting in Duitschland te gebrui ken. en zou opkomen van de derde divisie misschien achterwege kunnen biyven. Natuuriyk roerde deze afge vaardigde o.a. ook nog de tegenstelling oud en nieuw leger aan, in welk ver band hij voor democratiseering van ons leger aandrong, dat in ons volk zelf dient te wortelen. Nadat ik nog vermeld heb, dat de heer Schoonenberg mededeelde, dat hy en zyn communistische vrienden tegen de begrooting zullen stemmen, omdat zy al te zeer een oorlogs-karakter draagt en dat hy met behulp eener mo tie vrijstelling van opkomst wil trach ten te bereiken voor onderwyzers, ge zien het tekort aan leerkrachten, stip ik alleen nog aan, dat met mr. Ruys de Beerenbrouck (K.V.P.), ook mr. Roos- jen (A.R.) bezwaren koesterde tegen het te kostbaar vrouwelyk onderdeel onzer krygsmacht V.HK. en Marva en dat laatstgenoemde klaagde over een te kort aan onderbroeken van onze kranige, naar den Oost getrokken Oor logsvrijwilligers. die aanvankeiyk slechts van twee stuks van dat kleedingsstuk voorzien waren. In de avondvergadering, toen de be grooting van hri; Departement van Fi- nancleën aan de orde was, klonken er heel wat uiteenloopende opmerkingen vooral over belastingperikelen, terwyi onder de vele sprekers roerende een stemmigheid viel waar te nemen, wat hun kritiek betreft op het veel te lang zaam vergoeden van oorlogsschade. De klachten over de slechte organisatie op dit gebied waren niet van de lucht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1946 | | pagina 1