LEIDSCH
DAGBLAD
WEERBERICHT
Staten-Generaal verwelkomt generaal Smuts
Sjalirir wenscht een compromis
De Minister van Marine over tie ramp
te Apeldoorn
Met een enkel woord
Een Nederlandsche kermis in Egypte
HET PROCES TE TOKIO.
De sovjet-aanklager heeft tydeijs het
proces tegen de Japansche oorlogsmis
dadigers te Tokio een bewijsvoering
overgelegd om aan te toonen, dat kei
zer Hirohito een Japansch geheim plan
van 1935 voor een aanval op Siberië
heeft gezien en goedgekeurd.
De Amerikaansche verdediger ver
klaarde. dat deze bewijsvoering niet op
haar plaats was, daar de keizer niet
tot de beschuldigden behoorde.
85ste Jaargang
VRIJDAG II OCTOBER 1946
No. 25903
Directeur: J. W. Henmy.
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst.
J. Brouwer.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 3.30 per 3 maanden: 26 cents per week
Tel. Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 - Giro no.; 57055
einde .van het zonnige webfe
De Bilt verwacht tot Zaterdagmv«^i
TÜdens den nacht vorming van mle%
en gesloten bewolking, die morgen
overdag aanleiding geven tot som
ber, kil weer. Geen neerslag van be-
teekenls. Zwakke of matige naar
Noord of West terugloopende wind.
Pleidooi voor een
Europeeschen
economischen raad.
In een plechtige zitting van de Sta
ten-Generaal te Den Haag, is generaal
Smuts- hedenvoormiddag op hartelijke
wijze verwelkomd. Prof. dr. Kranen
burg zei o.m.
,,Wij verheugen ons er over, dat wij
thans van aangezicht tot aangezicht
staan tegenover een staatsman, in
wiens persoonlijkheid en in wiens naam
zelfs wij zoo sterk de stamverwant
schap met ons eigen volk aanvoelen,
één der grooten en sterken van onzen
stam, wiens leven en werken wij met
bewondering hebben gevolgd. Dat Ie-
ven en dat werken zijn van een ver
wonderlijke veelzijdigheid: staatsman,
krijgsman, geleerde, wijsgeer. Uw leven
is als een heldendicht en een boeiende
roman beide. En toch, er is één groote
lijn in, één groot streven, dat wij be
grijpen en meevoelen, omdat het ook
in onze geschiedenis en tradities is te
rug te vinden: de strijd voor het „regts-
genootschap der volken"!
„Wanneer gij", zoo besloot spr., naar
Uw land en volk terugkeert en in de
raadszaal der Ver. Naties het woord
voert, breng dan de boodschap mee,
dat dit volk van de „lage landen bi der
see" bereid is zijn volle aandeel te ne
men in de verwezenlijking van het
grootsche doel. dat u bezielt: de ves
tiging van het rechtsgenootschap der
volken, omdat ook onze ziel hongert
en dorst naar de gerechtigheid".
SMUTS AAN HET WOORD.
Generaal Smuts, in het Afrlkaansch
het woord voerende, zeide dat Zuid-
Afrika de eer,« welke hem vandaag
wordt betoond, op zeer hoogen prijs
zal stellen. „Daar is en blijft", zeide hij.
„het gevoel voor het oude Nederland en
den Nederlandschen stam nog sterken
levendig. De Afrikaners weten dat zij,
door Nederland te eeren, ook zichzelf
eeren. Zij zijn trotsch op de prestatie
van het oude Moederland in Europa en
dn de wereldgeschiedenis".
Spr. wees er op, dat zijn land geoe
fende mannelijke krachten noodlg
heeft en hoopte dat ook Nederland
daar toe zal bijdragen. Verder het
vraagstuk van Europa aanroerende,
pleitte hij, evenals indertijd Churchill
deed. voor een Europeeschen Staten
bond. Wanneer echter niemand de lei
ding van zulk een groep op zich durft
te nemen, laat men dan een begin
maken op economisch terrein.
Alle gratie-verzoeken
afgewezen.
VON PAPEN MAG NEURENBERG
NIET VERLATEN.
Naar thans verluidt, zijn alle ver
zoeken om gratie of clementie der
te Neurenberg veroordeelden thans
afgewezen.
De geallieerde bestuursraad bevestig
de dat alle te Neurenberg ter dood ver
oordeelden 16 October in het bijzin van
een viermogendhedencommissie zullen
worden opgehangen. Twee persverte
genwoordigers van elk der vier bezet
tende mogendheden en één officieele
fotograaf zullen de executie mogen bij
wonen.
Volgens majoor Fred Teich, beambte
van de gevangenis te Neurenberg, heb
ben de Amerikaansche autoriteiten be
sloten, de hersenen van de ter dood ver
oordeelden na de executie niet voor
pathologisch onderzoek naar Amerika
te zenden.
De hoofdcommissaris van politie te
Neurenberg heeft instructie gekregen
van den Beierschen minister-president,
dr. Wilhelm Hoegner, dat von Papen
Neurenberg niet mag verlaten of anders
onmiddellijk moet worden gearresteerd
Hoegner's instructie is goedgekeurd
door het Amerikaansche militaire be
stuur. x
Frankrijk heeft nota's doen toeko
men aan Groot-Brittannië, de Sovjet-
Unie en de Vereenigde Staten, waar
in 't verzoekt een gerechtelijke vervol
ging op touw te zetten tegen de leden van
de vier naionaal-socialistische organisa
ties. die door het tribunaal van Neu
renberg misdadig verklaard zijn. Er is,
aldus de Fransche nota, gegronde re
den te veronderstellen, dat alle leden
van de organisaties, welker leiders te
Neurenberg zijn veroordeeld, deel heb
ben aan oorlogsmisdaden.
In Europa, aldus bericht de com
missie der V. N. voor de oorlogsmisda
den, zijn reeds meer dan zevenhonderd
oorlogsmisdadigers ter dood veroor
deeld. Van de 1018 verdachten, berecht
door de Vereenigde Staten, Engeland
of Frankrijk, kregen 392 de doodstraf,
438 werden tot gevangenisstraf veroor
deeld en 188 kwamen vrij.
In het Verre Oosten werden van de
1120, 240 vrijgesproken, 554 gevangen
gezet en 326 ter dood veroordeeld.
De Parijsche conferentie.
ROEMEENSCH VERDRAG AFGEDAAN
Gisteren is de plenaire zitting van de
Vredesconferentie te Parijs begonnen
hiet de behandeling van het vredesver
drag met Roemenië.
Langdurig werd gediscuseerd over de
scheepvaart op de Donau. Engeland en
Amerika verdedigden het voorstel om
een internationaal bestuurslichaam te
vormen ter regeling Zuid-Slavië en
Sovjet-Rusland bestreden dit; zij wilden
de Donauleider alleen laten beslissen.
Het Fransche voorstel tot vrijheid van
scheepvaart op de Donau werd met 2/3
meerderheid aanvaard, zoodat het voor
stel naar den raad der groote vier gaat.
Het Britsche voorstel tot speciale be
scherming van de verzekering maat
schappijen der V.N. in Roemenië werd
met een meerderheid van twee derde
aangenomen. De voornaamste punten
van de economische besluiten zijn:
1) De Sovjet-Unie krijgt 75 millioen
pond sterling aan herstelbetalingen, 2)
Roemenië moet 75 schadevergoeding
betalen voor oorlogsschade aar eigen
dommen van de geallieerden in Roeme
nië, 3) Gedurende 18 maanden zullen
de V.N in Roemenië voorkeursbehande
ling genieten op basis van wederkeerig-
heid.
Om even voor 1 uur vannacht was
het geheele verdrag afgewerkt!
Laat men een Europeeschen eco
nomischen raad instellen om de
algemeene economische belangen en
de ontwikkeling van Europa te co-
ordineeren en te regelen, of ten
minste zooveel van Europa als aan
dit plan wenscht deel te nemen.
„Laat Europa opstaan", zoo be
sloot generaal Smuts.
De Ridderzaal bood ongeveer het
zelfde beeld als tijdens de ontvangst
der familie Cchurchill.
In de "ambtswoning van den minister
van Buitenl. Zaken is den veldmaar
schalk eer dejeuner aangeboden.
GEEN PROJECTIELEN BOVEN
ZWEDEN.
De staf van de Zweedsche defensie is
tot de conclusie gekomen, dat de op
meteoren gelijkende voorwerpen, die
tusschen 1 Mei en 30 September boven
Zweden zijn waargenomen, gewone na
tuurverschijnselen waren. Er is niets
dat er op wijst, dat het V-bommen of
andere projectielen zijn geweest.
Rouwdienst te Apeldoorn. Staking op de effectenbeurs. I Iff oil ai UI (dl V» ai irt wpPir
EEN DER SLACHTOFFERS TE ontf-. rfnfxl.rtt, nvrn iliidLTl ©61T
HARDENBERG BEGRAVEN.
Op de Algemeene Begraafplaats te
Hardenberg is gistermiddag de eerste
van de 24 slachtoffers van de ramp te
Apeldoorn aan den schoot der aarde
toevertrouwd.
Het was het -stoffelijk overschot van
Henk Schuite, wiens vader ter plaatse
burgemeester is geweeset.
Vertegenwoordigers van den minister
van marine, het gemeentebestuur van
Apeldoorn, het schoolbestuur der Chris
telijke H.B.S., alsmede van de leerlin
gen waren op den doodenakker aan
wezig en gaven door kransen uiting aan
de algemeene deelneming. Een groote
schare padvinders gaf blijk van het
medeleven der Hardenbergsche jeugd.
Te Apeldoorn 'is gisteravond in de
Groote Kerk een rouwdienst gehouden
onder leiding van ds. J. J. C. Kar-
res, voorzitter van het schoolbestuur. Het
was een aangrijpende plechtigheid,
waarbij ook de directeur der H.B5., dr.
F. A. de Planqne, het woord voerde.
Met het zingen van Gezang 282, „blijf
bij mij, Heer, want. de avond is nabij",
werd de dienst beëindigd.
Hij zal niet toestemmen in
een verdeeling der
souvereiniteit over Java.
Sjahrir heeft, tijdens een interview
met. den correspondent van de New
York Times te Batavia; verklaard, dat
de Indonesiërs bereid zijn de aanwe
zigheid van Nederlandsche troepen te
aanvaarden, nadat de republiek is er
kend, mits voordien een overeenkomst
is tot stand gekomen, volgens welke
dergelijke troepen nooit in strijd met
de belangen van de Indonesische re
geering zullen worden gebruikt.
Sjahrir verklaarde verder, dat de
Indonesiërs nooit zullen toestemmen in
een verdeeling van de souvereiniteit
over Java tusschen hen en de Neder
landers, terwijl hij hoopte, dat te zij
ner tijd alle Indonesische eilanden on
der republikeinsche vlag zullen gorden
gebracht.
Voorloopig zal de republiek zich
t.a.v. haar cischen beperken tot
Java en Sumatra, terwijl de bevol
king van de andere eilanden van
haar aanhankelijkheid bij plebisciet
zal kunnen getuigen.
Sjahrir gaf uitdrukking aan zijn
bereidheid om met de Nederlan
ders tot een compromis te komen,
ofschoon hij onvermurwbaar was
op het punt van republikeinsche
souvereiniteit over geheel Java.
Volgens den correspondent wensch-
te Sjahrir niet. nader in te gaan
op de kwestie-Sumatra.
Sjahrir garandeerde den Nederlan
ders hun vooroorlogsche bezittingen en
sprak de hoop uit, dat onder de be
lofte van de Indonesische regeering,
dat de Nederlandsche ondernemingen
een prachtige toekomst van de Neder
landsche technici en geleerden zou
worden begrepen. Het eenige voorbe
houd bij die belofte is, dat de eilanden
een grooter aandeel in de winst zou
den moeten hebben dan voor den oor
log.
Op de vraag, of de republiek gebruik
zou willen maken van Nederlandsche
troepen tegen ongewenschte elementen,
antwoordde Sjahrir: „Ik hoop van niet.
Het denkbeeld, dat wij buitenlandsche
troepen noodig hebben voor onze in
terne aangelegenheden, is smadelijk".
Wel gaf hi] toe. dat bandieten hun
practijken uitoefenen onder het mom
van nationalisme, doch hij achtte hun
aantal zeer gering. Hij was er volko
men van overtuigd, dat de republiek in
staat zou zijn de orde te herstellen,
.zoodra aan de binnenlandsche aange
legenheden voldoende aandacht zou
kunnen worden besteed".
ontevredenheid over minister
lieftinck.
Op de persconferentie te Den Haag
heelt minister Lleftinck het een en an
der gezegd over het effctenbedrljf, het
geen beroering heeft veroorzaakt op de
effectenbeurs te Amsterdam. Met het re
sultaat. dat men gisteren daar ls gaan
staken.
De minister jieeft volgens de beurslle-
den te weinig met hun belangen reke
ning gehouden. De handel ln Amerikaan
sche fondsen zou wel degel Uk mogelllk
geweest zUn, indien de adviezen van de
Ver. voor den Effectenhandel waren op
gevolgd. Thans wordt het werken onmo
gelijk en er ls geen uitzicht dat er ver
betering komt. indien de minister geen
wijziging ln zijn plannen brengt. Het ls
de eerste maal ln de geschiedenis van de
Amsterdamsche beurs dat er gestaakt
wordt.
Bom ontploft op zandzuiger.
Woensdag was in de tweede petroleum
haven te Pernis de zandzuLger „Slie-
drecht No. 6" van de firma Volker uit
Slledrecht aan het werk. toen met den
gebaggerden grond een bom van naar
schatting 80 tot 150 k.g. ln de pomp
van de machinekamer terecht kwam en
met een hevlgen knaj ontplofte. Zoodra
de paniekstemming, die er zooals te be
grijpen ls, aanvankelijk heerschte, ver
dwenen was en men op onderzoek uit
ging. bleek geen der werklieden eenlg
letsel te hebben opgeloopen. De mate-
rieele schade is evenwei aanzienlijk. Ge
lukkig is een der andere pompen intact
gebleven en daarmee kunnen de werk
zaamheden, zij het niet op volle kracht,
worden voortgezet.
GRANATEN OVER HET
GRENSGEBIED.
Gisteren werden te Nijmegen uit
Oostelijke richting weer zoo hevige
ontploffingen waargenomen, dat de rui
ten ervan trilden. Naar wij vernemen
zijn er de laatste dagen weer verschil
lende granaten, vermoedelijk afkom
stig uit het Reichswald, over de omge
ving van Gennep en Groesbeek geko
men.
de trambotsing tusschen
koedijk en bergen.
Gemeld wordt, dat de naam van den
uit Indlë gerepatrleerden militair, die
by de trambotsing bij Bergen om het
leven kwam luidt E. J. Döcker, geboren
te Bandoeng en wonende te Amsterdam.
Parlementair Overzicht
Zuurstofcylinder uit elkaar
gesprongen.
TWEE DOODEN EN TWEE ZWAAR
GEWONDEN TE AMSTERDAM.
Gistermiddag omstreeks kwart over
twaalf heeft zich ln de plaatwerkerij van
de firma Stork aan de Doorstraat te Am
sterdam Noord een ernstige ontploffing
voorgedaan, welke aan twee menschen
het leven kostte, tetwiil twee personen
zwaar werden gewond.
De ontploffing ls te wijten aan het uit
elkaar springen van een zuurstofcylinder.
Er bevonden zich een 40-tal arbei
ders in de plaatwerkerij. De 17-Jarlge
Jolian M. Bouliuls uit Amsterdanr en
de 21-jarige Jan Mens, eveneens uit
Amsterdam, werden dusdanig gewond,
dat 7.1] ter plaatse overleden. De 16-
Jarige Jacob Roemer uit Ilpendam en
de 23-jarige Ilelnrlch Herman Jozef
Westerman uit Amsterdam werden
zwaar gewond.
Een zestal andere arbeiders liep min
of meer ernstige verwondingen op.
Hun toestand Is echter bevredigend.
Een gelukkige omstandigheid bij dit
tragische ongeval ls het feit dat het dak
van de plaatwerkerij bedekt was met ge
golfde eternlet-platen. die onmiddellijk
voor den druk weken
Generaal Smuts bezocht
Zeeland.
Generaal Smuts bezocht gisteren Zee
land. Om kwart voor elf landde hij op
het vliegveld Woensdrecht. Vla Kromme-
dljke ging het naar Goes, waar op het
marktplein een groote menigte bijeen was.
Een Zeeuwsch meisjeskoor zong het Zuld-
afrlkaansche volkslied, waarna de lunch
werd gebruikt ln hotel ..De Korenbeurs".
Vervolgens werd naar Walcheren gereden.
De mooie oude torens droegen alle de
driekleur in top en overal langs de we
gen stonden de Zeeuwsche mannen en
vrouwen den hoogen gast hartelijk toe te
Juichen. Middelburg werd bezocht en
Domburg. Westkapelle en Vllsslngen.
Om 5 uur is de terugreis naar Den
Haag aanvaard, waar de regeerLng gister
avond ln de Trèveszaal een diner aan
bood. Minister-president Bes! voerde daar
het woord.
(Van onzen parlementairen redacteur).
Minister Schagen v. Leeuwen heeft
er goed mee gedaan, zonder daartoe
te zijn aangezet, met een verklaring in
de Tweede Kamer te komen naar aan
leiding van het vlieg-ongeluk te Apel
doorn. Dit bleek duidelijk een gevolg
te zijn van een onverantwoordelijke,
roekelooze daad van hem, die zelf
mede het slachtoffer is geworden van
het feit, dat hij in strijd met de hem
gegeven schriftelijke opdracht een
tochtjè is gaan ondernemen. Overigens
had het den verongelukten sergeant-
viieger van de Marine geenszins aan
een goede opleiding noch aan bekwaam
heden ontbroken. Het was dan ook op
zichzelf volkomen verantwoord geweest,
dat men hem alleen een vliegtuig had
laten besturen.
Het wetsontwerp, dat beoogde aan
de Regeering blanco-volmacht te ge
ven som met behulp van algemeene
maatregelen van bestuur van tal van
bepalingen der Dienstplichtwet af te
wijken, ontmoette veel staatsrechtelijke
bezwaren. Mr. Stokvis (comm.) wap
perde zelfs met het Wetboek v. Straf
recht in verband met de daarin voor
komende strafbepalingen tegen Minis
ters die afkondiging van ongrondwet
telijke maatregelen voor hun verant
woording nemen. Met hem koesterden
echter de heer v. Seeln (P. v. d. A.),
Dr. Bierema (P. v. d. V.). tot op zeke
re hoogte Mr. Roos jen (A.R.) alsook
jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck (K.V.P.)
principieel hetzelfde staatsrechte
lijke bezwaar: dit was een noodeloos
ver-gaande, niet meer oorbare delega
tie van wetgevende bevoegdheid. Al
leen de Heer Tilanus (C H.) vond het
best om den Ministers zulk een ruime
blanco machtiging te geven. Het mooi
ste was, dat Minister Fievez zelf wel
inzag, dat het te ver ging, al kon hfi
zich ten opzichte van het verleden
eenigermate op overmacht beroepen.
Een amendement-Ruys de Beeren
brouck, waardoor ten minste wettelijke
bekrachtiging der algemeene maatre
gelen vereischt zal zijn, ontmoette bij
den Minsiter veel welwillendheid. Aan
gezien 'de communisten dit maar lap
werk vonden, stemden zij er, met een
deel der C.H. tegen. Het werd met 53
12 stemmen aangenomen, waarna
het wetsontwerp zelf er met 578
(louter communistisch verzet) door
ging.
Uit het vlotte, zakelijk goed gefun
deerde "betoog van den Minister zij
nog vermeld, dat de bewindsman „De
Waarheid" voor militairen verboden
heeft en voorts, dat er van oproepen
van de oudere zgn. „bezettings"-lich-
tingen wel niets zal komen. Daaraan
zijn n.l. veel te veel bezwaren verbon
den. Alleen zal in 1947 de keuring
plaats vinden van de lichting 1944 om
daaruit eventueel bepaalde krachten,
als tandartsen, technici enz. te recru-
teeren.
Aartsbisschop Stepinatz
tot dwangarbeid veroordeeld.
Aartsblssdhop Stepinatz van Zagreb is
hedenmorgen door het Joegoslavische
gerechtshof tot zestien jaar dwangarbeid
en verlies van burgerrechten voor den
tijd van vijf Jaar veroordeeld.
Twee medebeschuldigden van den aarts
bisschop werden ter dood veroordeeld.
Tien andere beschuldigden indltOestad-
jis-proces kregen dwangarbeid, voor den
tijd van zes maanden tot veertien jaar.
De „Friesland": een aanwinst
voor onze vloot.
(Van een onzer redacteuren.)
In het jachtende gewoel van de Rot-
terdamsche Maashaven ligt sinds
Woensdag een fraai nieuw stoomschip
op stroom. Boven den majestueuz'en
witten opbouw, domineerend boven de
gansche omgeving, staat een verras
send groote schoorsteen met breeden
gelen band.
„Friesland" staat er te lezen op het
bord er voor!
De „Friesland" is de nieuwste aan
winst van de Ver. Ned. Scheepvaart
Mij. na den oorlog in Amerika ge
bouwd volgens de meest moderne op
vattingen. Het is één van de vele
schepen, welke moeten dienen ter
dekking van het tonnage-tekort, ont
staan door het verlies van meer dan
50 pet. van onze voor-oorlogsche ton
nage, t w. ruim 1.520.000 ton.
Gedeeltelijke aanvulling, doch volko
men ontoereikend, werd verkregen uit
herstelbetalingen. Voor de rest moest
Amerika ons helpen. En langzaam maar
gestaag groeit weer onze vloot: 40 Li
berty-sclicpen, 13 waarschijnlijk van het
type „Victory". 10 van het meer luxueuze
soort dat door de Amerikanen als C 3
wordt aangeduid. Tot deze behoort de
„Friesland". Alle tien hebben ze namen
gekregen naar onze provincies, het
Westen sa&mgevat als „Holland". Reeds
zjjn er vier in de vaart: de Limburg, de
Noordbrabant, da Overijssel en de Dren
te, toebehoorend aan verschillende
maatschappijen. Nu kwam de Friesland
en het is de eerste van de reeks, welke
ons land bezoekt. Vandaar gisteren te
Rotterdam de belangstelling van vele
readers, departementale autoriteiten en
de Pers!
De Friesland is een turbinestoomschip
van 12.500 ton, voorzien van de nieuwste
snufjes op scheepsbouwgebied. voor het
grootste gedeelte gelascht in plaats van
geklonken. Op het gewicht geeft dat
een besparing van niet minder dan 15
pet In plaats van hout overal stalen
wanden met isolatie er tusschen, ter be
vordering van een koele atmosfeer in
de tropen, met een ruime stuurhut als
een landhuis, comfortabele kamers en
salons, en een machine-afdeeling:
schoon en welverzorgd als de huiska
mer van een Hollandsche huisvrouw!
De Friesland is 492 voet lang (dat
ls ongeveer 150 Meter) en 69 voet
breed, met twee geheel doorloopenden en
een korter derde dek, alle van staal. De
bemanning, onder commando van ka
pitein Bakker, bestaat uit 54 koppen,
terwijl er ruimte is voor twaalf passa
giers, over acht hutten verdeeld. De
snelheid is zeer groot. Terwijl 14 mijl
meestal al hoog kan worden genoemd,
maakte de Friesland op haar maiden
trip van Baltimore naar Rotterdam bij
slecht weer niet minder dan 17.6 mijl!
„Zóó bouwen wij weer aan onze toe
komst", zei mr. Oyevaar, directeur-
generaal van het ministerie van
Scheepvaart, en er klonk trots in zijn
stem. r.Ict 912 schepen zullen wü wel
dra weer circa 75 pet. van de voor
oorlogsche tonnage hebben bereikt
en recders en regeering hebben nog
andere plannen voor de toekomst
Straks morgen of overmorgen
vaart de Friesland weer uit. Holland's
glorie uitdragend ovér de zeeën. Van
Hamburg met auto's naar Indlë. daar
na naar Australië, waar de eigenlijke
dienst begint. Een nieuw hoogtepunt
voor onze scheepvaart!
Om met een der woordvoerders aan
boord te spreken: „Wij hebben van de
eerste naar de tweede versnelling over
geschakeld en dat is een reden tot groo
te verheugenis".
Behouden wacht: mannen van de
Friesland!
De nieuwe koers in de Ned. Herv. Kerk
Ds. J. Swiinenbure over de van Jezus Ohrlstus meer was. Reeds
J mannen als Hoedemaker en Gunning
vernieuwing van het interne hebben dit begrepen en er ons voor ge-
vcnucuwing van nel interne waarschuwd. Ook het optreden, in 1938,
t i i 9 van Kerkopbouw en Kerkherstel, was
teven aer KerK. hieraan niet vreemd. Toen kwam de oor-
I log en heeft de Kerk haar geluld laten
hooren over het Jodenvraagstuk, de ver
trapping van ae rechten van den
De Ned. Herv. Kerk, welke 'zich
haar roeping en taak temidden van
het volkerenleven tijdens en ook na
den oorlog meer en meer ls bewust
geworden, heeft niet geaarzeld om
daaraan ook met kracht uitdrukking
te geven. Een nieuwe Synode, een
nieuwe kerkorde en de vorming van
tal van belangrijke commissies ge-
tulgen van de drang naar vernieu
wing, welke zich aJllerwege ln deze
kringen openbaart.
Dat de belangstelling voor dit "her-
mensch, het wegvoeren van Nederlan
ders naar Dultschland enz. Ook heeft
zll niet nagelaten om in het gebed Ko
ningin Wllhelmlna te gedenken. Allengs
brak de drang naar vernieuwing ln de
Kerk door en heeft zij baar lloht laten
sohlJ>nen over vele belangrijke vraagstuk
ken. Er kwam een nieuwe Synode, die
op haar beurt weer verscheidene com
missies ln het leven riep, waarvan spr.
in het bijzonder de commissie voor Ge-
nleuwde ontreden nipt"alléén iTY>ene7-kt 1 meente-opbouw noemde. Verder wordt
gebleven tot Sn eneen krin? van v^r- gewerkt aan een nieuwe kerkorde, welke
gangers en - leidinggevende figuren ligt i ?p ft n5" 1 231 J;?men
voor de hand Prov kerkbesturen, c-las- *fllp ?p,a
sicale vereaderineen en ook kprkevarien 'Jk feit dat de Synode, dus de Kerk, zich
hebben zloh reeds een en andermaal met V*1 dn01^33m!l6d Tn
deze vernieuwing bezig gehouden. Maar hhL noLr.v.P
ook de gemeenteleden volgen met groote' belijdenisgeschriften,
belangstelling dezen vernieuwingsdrang i Uitvoerig wees sor er tenslotte nog
der Kerk. In verband hiermede heeft de op, dat een nieuwe kerkorde dringend
Kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente te 1 noodzakelijk "ls. dat de rlchtlngsstrijd het
dezer stede, die reeds eenige weken ge- i karakter van e'en partijstrijd moet verlie.
leden ln een kanselboodschap heeft ge- I zen en dat Synode "zich op het stand-
wezen op den nieuwen koers, welke de punt stelt, dat bij de eenheid van het
Kerk thans wenscht te volgen, besloten 1 geloof een verscheidenheid van opvat-
om lb. een drietal gemeente-avonden de 1 ting t.o.v. het politieke, maatschappe-
aandacht der leden bij de nieuwe stroo- lljke en organlsatle-leven mogelijk ls. Ds.
ming der Kerk te bepalen. i Swijnenburg eindigde met er op te wij-
Glsteravond vond ln de Marekerk de I dat dc Kerk niet alleen een roeping
eerste samenkomst plaats, waarin ds. J. de getrouwe leden, maar zich
BEGRAFENIS R. DE WILDE.
Onder groote belangstelling vond gis
termiddag op de begraafplaats aan de
Groenesteeg de teraardebestelling plaats
van het stoffelijk overschot van wijlen
den heer R. de Wilde, in leven bestuurs
lid van de 3 Octobervereeniging.
Het voltallige bestuur van deze ver-
eeniging, verscheidene met hun dames,
waren aanwezig om hun. getrouwen col
lega naar zijn laatste rustplaats te ge
leiden. Voorts waren er vertegenwoor
digers van „Oud Leiden", van de Leid-
sche Ver. van Postzegelverzamelaars,
verschillende zakenrelaties en collega
middenstanders vrienden en belangstel
lenden.
Nadat de kist met het stoffelijk over
schot in de groeve was neergelaten, werd
het woord gevoerd door den heer W.
van der Laan, voorzitter der 3 October
vereeniging, die erop wees. dat allen
rond dit graf staan geschaard, over
mand door oprechte droefheid om den
man, die heenging en die voor zoovelen
een trouwe vriend was. Vol vuur heeft
de heer de Wilde altijd gestreden voor
de belangen van zijn stad. Vele jaren
lang is hij bestuurslid geweest van de
3 October-Vereenigng en daarvoor is
spr. en het geheele bestuur oprecht
dankbaar. Tot het laatste oogenblik
heeft hij willen volhouden zijn taak te
vervullen en hoewel dit niet altijd meer
in dezelfde mate mogelijk was, bleef zijn
hart bij deze vereeniging. pen laat-
sten 3den Octoberdag wilde hij nog mee
vieren, hoeveel moeite hem dit ook kost
te. Spr. gaf de Verzekering, dat zjjn
naam immer een goede klank in de
vereeniging zal blijven behouden. Daar
na richtte spr. een persoonlijk woord
van dank mede namens zijn echtgenoote
tot den overledene voor de van hem
ondervonden trouwe vriendschap.
Namens de Leidsche Vér. van Postzegel
verzamelaars herinnerde vervolgens de
heer A. Ensingh, eraan hoe de heer
De Ayilde in 1940 oprichter en daarna
voorzitter van deze vereeniging is ge
weest, hoe hij altijd voor allen en voor
iedereen afzonderlijk klaar stond om
hun wenschen te vervullen en hoe hU
na een slechts vijfjarig voorzitterschap
tot eere-voorzltter werd benoemd. Dat
was een .zeer Juist besluit van de ver
eeniging^ want hij was een goed voor
zitter en een goed vriend.
Tenslotte sprak ds. A. J. Snaaüer,
Doopsgezind predikant, naar aanleiding
van den Tweeden Brief van Paulus aan
de Corinthiërs, die den overledene schet
ste als een man van kracht en over
tuiging. waarna hij voorginf in gebed.
Nadat bloemen in het graf waren ge
strooid, dankte de oudste zoon van den
overledene, dr. F. G. de Wilde, voor de
eer aan zijn vader bewezen.
DE 3 OCTOBER-OPTOCIIT.
Hulde aan de deelnemers.
De voorzitter der 3 October-Vereeniging,
de heer W. van der Laan zendt ons
een sohrljven. dat wij om der wille van
de beperkte plaatsruimte tot ons leed
wezen niet in extenso kunnen opnemen,
doch. waarin hjj woorden van warmdfo
hulde en dank richt tot alle deelnemers
en -neemsters aan den 3 October-op-
tocht, die trots de sleohte weersomstan
digheden op hun post bleven" en den fees-
tolljken stoet tot een goed einde brach
ten. Hoe gunstig, aUdus besluit de heer
v. d. Laan, steekt hun houding af tegen
over die eener Leidsche muzlekvereenl-
glng, die een week vóór 3 October zich
terugtrok, omdat de vergoeding, die ook
aan andere vereonlgingen wordt betaald,
haar niet voldoende was, terwijl zij dio
eerst had geaccepteerd en haar naam
reeds ln het feestprogramma voorkwam.
HET GROENE KRUIS.
Ledenvergadering der Leidsche nfdcelJng,
Gisteravond werd. onder voorzitter
schap van den heer J. C. Meyboom een
ledenvergadering gehouden van Het
Groene Kruis. afd. Leiden.
In het verslag over de afgeloopen jaren
wees de secretaris erop. dat, dank zij <le
volharding van het HJ3,, de dreiging met
opheffing en Inlijving bi) den Ned. Volks-
cllenst niet doorgegaan was. Gelukkig
bleef ook de Leidsche afdeellng bestaan
en kon het werk worden voortgezet. Van
den stand der financiën gaf de pen'nlng-
meesteresse een overzicht, dat bevredi
gende cijfers vermeldde. Aan de geldmid
delen zullen door verhooging van de vaste
hoogc
hoogere eischen
lasten binnenkort ook
worden gesteld.
Er bestaat nog behoefte aan verschil
lende verpleglngs artikelen: langzamer-
«iok Mniciituiuio pittuui, waarin as. <j- «•- 6x.v ui««i hood hoopt men het magazijn weer op
Swijnenburg, Ned. Herv. predikant te ook het lQt van de van God vervreemde peil te brengen door aankoop of ver-
dezer stede, gesproken heeft over „De I mensohheld heeft aan te trekken,
vernieuwing in de NE, Kerk ten op- In cle tweede samenkomst zal ds, D. J
zlehte van haar inwendig leven" i "Assers spreken ove ,,De <aak van de
I Kerk t.a.v het volksleven".
Nadat spr. er allereerst op gewezen had,
dat de Kerk ln vroeger Jaren steeds het
zelfde beeld te zien gaf, toonde bij aan,
dat hieraan thans een einde ls gekomen.
Men heeft begrepen, dat de groote
nood der Kerk was. dat zij geen Kérk
BINNENLAND
Kardinaal De Jong vertrekt Dins
dagavond uit Rome naar Nederland, waar
hij na een oponthoud van een paar
dagen te Lugano op 19 October wordt
verwacht.
Het verleenen van polltiebevoegd-
held aan onderwijzers ter bestrijding van
de baldadigheid der Jeugd heeft te Hil
versum zeer gunstige gevolgen gehad,
zoo deelde de burgemeester gisteren ln
een bijeenkomst mede.
Tot ridder ln de orde van Oranje-
Nassau ls benoemd Ir. P A. den En
gelse. directeur van de Chr Landbouw-
wlnterscbool te Hoofddorp
Op bet Leeuwarder vliegveld wordt
een garnizoen luchtstrijdkrachten geves
tigd. terwijl de Frlesche; hoofdstad bo
vendien de A A F.-troepen zal herbergen
en wel In de Frederlkskazerae
Op 11 November zullen schoolkin
deren bloemen en sparregroen lèggeD op
de graven der Canadeesohe soldaten op
den Holterberg.
Mr Van Klef fens ls gisteren
Schiphol aangekomen.
In de vergadering der Ver. voor j Volgens den Amerlkaanschen ml-
facultatleve lijkverbranding ls meege- nister van Financiën vertoont het Ame-
deeld, dat de regeering het wetsontwerp rlkaansche staatsbudget over 1946 een
voor de regeling der crematie weer heeft
Ingetrokken. De indiening van een ander
ontwerp valt niet te verwachten.
Het voormalig hoofd van den P.O.D.
te Drachten, de 4l-Jaxlge J. W. S., re
chercheur van politie te Zandvoort, blijkt
zich m de Jaren van '42 tot '45 schuldig
te hebben gemaakt aan verduistering.
Hij is tot een Jaar gevangenisstraf ver
oordeeld.
BUITENLAND.
In "Japan zijn vele stakingen uitge
broken als protest tegen de reactionaire
regeering-Josjida.
Denemarken zaï een volksstemming
vragen voor Zuld-Sleeswljk, tezljnertljd
te houden.
tekort van 1.900.000 dollars
Uit Portugal komën berichten over
opstandige bewegingen van enkele troe
pen afdeellngen, die echter reeds weer
onderdrukt zouden zijn.
Het IJslandsche kabinet is afgetre
den als gevolg van de verbreking der
coalitie door de communisten, wegens
het toestaan aan de V. St van het ge
bruik van de vllegbases bij Reykjavik.
Turkije wil wel over de zeeëngten
onderhandelen, doch geen gezamenlijke
verdediging met de Sovjets aanvaarden.
Het ls een echo van het EngelschAme
rikaansche standpunt.
In een Parilsch warenhuis ls een
fraude ontdekt van eenige tientallen mil-
TToenen francs en van 9 millioen textiel
punten.
BONKAARTEN HALEN.
Morgen zijn aan de beurt de letters
N (beginnende bij Ni) en O (tot en met
Op).
Op grond van het Zuiveringsbesluit
T7Mel '5.15 ontól»s|w Herfst. De "aftredende bertüu?siedé'n
hi. ^2ïn.m' 1 mej. Cr. A. J. steenhauer en de heer
het Gewestelijk Arbeidsbureau alhier. H. FUlppo W.Fzn werden herkozen
nleuwlng.
De veranderde tijdsomstandigheden
vragen ook van Het Groene Kruis nieuwe
bezinning over de wljze^van uitvoering
van zijn taak.
Enkele geraamde uitgaven en Inkom
sten voor 1947 zullen nog nader overwo
gen worden. In November zal de leden
vergadering worden gehouden, waarin
een begrooting voor 1047 in behandeling
komt.
Tot nieuwe bestuursleden werden ge
kozen de heeren J. C. Hartman en mr.
Verscheping begint 15 Nov.
De Zweedsche socialistische parlemen
taire groep heeft gisteren den minister
van onderwijs. Tage Erlander, tot voor- herkozen als pre-
zltter van de partij en de parlementaire sident der Chineesche republiek,
groep gekozen HIJ wordt tevens premier.
Toen de vroegere Oostenrilksche kan-
seiled Schusohnlg ln Bergen (België) een
lezing zou houden.' hebben betoogers de
<:aal bestormd en de lezing onmogelijk
gemaakt. Ook de Fransche socialisten pro
testeeren tegen aangekondigde lezingen
ln Frankrijk
President Truman heeft verklaard,
dat er geen atoombommen van welken
aard ook, aan Engeland zijn afgestaan.
Het gerechtshof te Boekarest heeft
17 ex-mlnlsters en onderministers van
de vroegere regeering Antonescu tol ge- A t -
vangenlsstraf veroordeeld, varleerend au Amusementsbedrijven gaat 1/3 naar
820 jaar dwangarbeid. Egypte, waar het aangevuld zal worden
Gistermorgen vertrok een drietal
directieleden van de amusements
bedrijven, te weten de heeren: N.
Hommerson, H. Janvier en F. Ver
molen in gezelschap van den di
rectiesecretaris den heer P. Kie-
vits, voor een reis naar Cairo, waar
genoemde exploitanten begin De
cember een Lunapark zullen ope
nen, dat daarna een standplaats te
Alexandrië zal innemen. Wanneer
deze exploitatie bevredigend zal
blijken te zjjn, wordt zij aangeslo
ten aan de wereldtentoonstelling
van 1948 te Cairo, waardoor de to
tale exploitatie in Egypte een an
derhalf jaar duren zal.
Van het materieel der Vereenigde
met attracties van andere Nederland
en van enkele Engelsche en Egyptische
ondernemingen.
Het resteerende twee-derde gedeelte
blijft in Nederland en gaat met nieu
wen bijbouw de diverse kermissen en
lunaparken af.
De verscheping van het materieel
neemt I5r November een aanvang.
Het doel van deze tournee is, naast
de exploitatie der amusementsbedrij
ven, een Nederlandsch vlagvertoon en
een versterking van onze deviezenpo-
sitie.
Bij het Lunapark zal een Neder
landsch restaurant in een te bouwen
oud-Hollandschen molen worden inge
richt, waar In Zeeuwsche en Marken-
sche kleedy geserveerd zal worden. De
toegang tot het park zal met bloem
bollen worden beplant.
