VIER DOODEN BIJ AUTO-ONGELUK
In Duitschen spionnage-dienst
DE DRIE DOMMELDORPERS
Het Leidsch Dagblad
Vrachtauto ramde een autobus
Gisterochtend is er tusschcn Hak-
kelaarsbrug en Muiden een ernsti
ge autobotsing geschied j die aan
vier personen het leven gekost heeft
terwijl er talrijke gewonden zijn. De
vrees bestaat dat zij het niet allen
zullen overleven.
Een militaire auto wilde omstreeks 12
uur een zware truck met oplegger pas
seer en, juist op het moment dat deze
snelheid vermeerderde. De vrachtauto
moest uitwijken en ramde een autobus,
van de Gooische tram, die uit Amster
dam in de richting Laren reed, in de
flank. De bus, een van het bekende
type omgebouwde vrachtauto's werd
hevig gekraakt. Twee passagiers waren
op slag dood, een derde overleed spoe
dig daarna, terwijl een vierde vrouwe
lijke passagier in het Diaconessenzie-
kenhuls te Naarden den geest gaf.
In de garage van het café Wegman,
werden nog vijf zwaar gewonden on
dergebracht. In het café zelf werden
vijf licht gewonden geborgen. Dadelijk
na het ongeluk werd alarm gegeven aan
de alarmposten der E.H. Spoedig was er
voldoende hulp aanwezig om de slacht
offers te verbinden.
De militaire auto werd flink geha
vend, m aar de inzittenden kwamen er
goed af. De chauffeur had een hoofd
wonde en een der begeleiders een ge
broken been.
De chauffeur van de bus kwam met
den schrik vrij en de conductrice liep
slechts lichte verwondingen op.
Zóó hevig was de botsing, dat vrijwel
alle passagiers uit de bus geslingerd
werden en op den weg verspreid lagen
toen de helpers arriveerden. Door de
ravage die in de bus werd aangericht
lagen kleedihgstukken en papieren der
passagiers door elkaar zoodat het aan
vankelijk niet mogelijk was de identi
teit der overledenen vast te stellen.
Gelukkig Luxemburg.
Het Groothertogdom Luxemburg is een
kleine oase in het hongerige Europa. Er
is genoeg voedsel, de rantsoenen zijn
ruim, de winkeletalages vol aantrekkelij
ke goederen. De menscheh werken en
zijn tevreden, er is geen zwarte markt.
Wel zijn, vergeleken met vooroologsche
standaarden, de prijzen hoog, maar zij
zijn belangrijk lager naar verhouding
dan die in Londen, Brussel, Parijs, Am
sterdam en andere Europeesche hoofd
steden. Zuivelproducten zijn overvloedig
in Luxemburg, evenals gevogelte. In de
beste restaurants b.v. kost een Russisch
een kip f. 1.60, een portie ijs (roomijs!)
slaatje met twee eieren nog geen 80 ct.,
ruim een kwartje. Een flesch droge Moe
zelwijn kost nog geen f.2.een flesch
whiskey f. 10.
De regeeringsautoriteiten zijn gemak
kelijk toegankelijk. Als een Luxemburger
met het ministerie van bultenlandsche
zaken wil spreken, schakelt de telefoniste
hem over naar den onderstaatssecretaris
zonder zelfs den naam van den oproeper
te vragen.
De welvaart keert terug in het land.
Werkloosheid Is er practisch niet. De
staalindustrie, ruggegraat van de econo
mie des lands, verhoogt gestadig haar
productie. Tweemaal sinds de bevrijding
heeft de regeering een algemeene loons-
verhooging toegepast, om tegemoet te
komen aan de gestegen kosten van le
vensonderhoud.
De Luxemburgers hebben een tradi-
tioneele haat tegen de Duitschers, een
gevoelen dat tijdens de bezetting na
tuurlijk nog werd aangewakkerd. De
Duitschers vernielden het monument,
opgericht ter nagedachtenis van de in
den eersten wereldoorlog gesneuvelde
Luxemburgsche soldaten. Zij annexeer
den het land en riepen de jongemannen
op om in de Duitsche „Wehrmacht" te
dienen. Dat alles bracht reeds heel vroeg
een georganiseerde verzetsbeweging tot
stand.
Het kleine Luxemburg, 300.000 inwo
ners op een gebied van ongeveer 900
vierkante mijl, is vrijwel in staat in
eigen behoeften te voorzien. De land
bouw levert overvloedig voedsel voor de
eigen bevolking, en de welvarende staal
industrie zorgt voor de ruilmiddelen
voor den invoer van goederen en le
vensmiddelen die een zekere variatie
moeten waarborgen.
DE CONFERENTIE DER F.A.0. TE
KOPENHAGEN,
Gistermorgen werd de voedselconfe-
rentie van de voedsel- en landbouwkun-
dige organisatie (F.A.O.) door koning
Christiaan van Denemarken te Kopen
hagen geopend. Sir John Boyd Orr, di
recteur-generaal der F.A.O.presideerde
de eerste plenaire bijeenkomst der con
ferentie. Het voorstel van het dage-
lijksch 'bestuur, dat Australië, Chili,
China, Tsjecho-Slowakije, Frankrijk,
Britsch-Indië Noorwegen, Nederland,
Zuid-Afrika, Engeland en de V. St. de
commissie voor de benoemingen zullen
vormen, werd met algemeene stemmen
aangenomen. Daarna werd de bijeen-
knmst verdaagd, terwijl de pasbenoemde
commissie een aparte vergadering be
legde.
VERKLARING VAN BRITSCHE
COMMUNISTISCHE PARTIJ.
De Britsche communistische partij
heeft ter gelegenheid van het feit, dat
7 jaar geleden de tweede wereldoorlog
uitbrak, een verklaring gepubliceerd,
waarin o.m. gezegd wordt: „De vrede
is in gevaar. De reactie steekt wederom
den kop op en ditmaal is haar instru
ment het imperialistische Amerika". Zij
wordt grootendeels geholpen door de
buitenlandsche en koloniale politiek der
labour-regeering, voornamelijk met be
trekking tot Spanje en Griekenlanden
door haar groeiende vijandschap Jegens
de Sovjetunie, aldus de verklaring.
Tevens wordt het Britsche volk ver
zocht er bij de regeering op aan te drin
gen, dat zij de betrekkingen met het
Spanje en het royalistische Griekenland
verbreekt, de koloniale volkeren onaf
hankelijkheid verleent en de troepen
uit India, Birma, Malakka, Indonesië,
Perzië, Palestina, Egypte en Grieken
land terugtrekt.
Aangedrongen wordt op een politiek
van ware vriendschap met de Sovjet
unie en alle nieuwe democratische lan
den van Europa.
Tenslotte worden de V S. beschuldigd
van te trachten de wereld te overheer-
schen. zooals Hitier dit heeft gewild,
waarbij verwezen wordt naar de ulti
matums aan Joego-Slavië en de aan
wezigheid der vlootmacht in de Mid-
dellandsche Zee.
MILITAIRE TRAINING VAN JEUGD
NISOVJET-UNIE.
De regeering van de sovjet-urne heeft
de militaire training voor jongens en
meisjes van 12 tot 14 jaar afgeschaft.
Zij zullen nu gedurende een uur per
week gewone lichamelijke oefeningen
doen. Jongens van 15 tot 18 jaar heb
ben twee uur per week militaire en
lichamelijke oefening op hun rooster
staan met 20 dagen militaire oefening
in een zomerkamp voor 17-jarlgen, on
der leiding van reserve-officieren.
Nieuwe actie op Ypenburg.
WELDRA EEN CENTRUM VAN
LUCHTVERKEER.
Het vliegveld Ypenburg is thans defi
nitief door de militairen verlaten. Het
wordt nu geheel door Frlts Diepen, den
bekenden vliegtuigbouwer, geëxploi
teerd. Het veld is thans weer zoover,
dat kleinere vliegtuigen er kunnen lan
den en er wordt hard aan gewerkt om
het geheel in orde te maken, zoodat het
spoedig ook voor internationaal ge
bruik met reis- en zakenvliegtuigën
geschikt zal zijn.
Met de inrichting van dc gebouwen
is gisteren begonnen en alle krachten
worden ingespannen om het veld in
den kortst mogelijken tijd weer te ma
ken tot een centrum van de vliegerij,
waar natuurlijk ook sport- en zweef
vliegers hartelijk welkom zijn.
De A.N.W.B. heeft er, in samenwer
king met de K.N.V.V.L., al een infor-
matiekantcor voor het luchttoerisme
geopend. De nationale luchtvaartschool
komt ook binnenkort op Ypenburg te
rug en 1 October zal de Rijkslucht
vaartschool er 100 leerlingen met in
structeurs en 24 lestoestellen station-
neeren.
Verder werkt men aan de uitbreiding
van het onderhouds- en reparatiebe
drijf, hetgeen noodig is om snel allo
service te kunnen geven voor de par
ticuliere luchtvaart.
Indië en de politieke
delinquenten.
HERPLAATSING IN OVERHEIDSDIENST
MOGELIJK.
De regeering te Batavia heeft in een
rondschrijven (haar standpunt uiteengezet
ten aanzien van de weder Indienstneming
van diegenen, tegen wie destijds maatre
gelen zijn getroffen ln verband met hun
fascistische of nazi-opvattingen. Daarbij
wordt onderscheid gemaakt tusschen de
gevallen, dat de betrokkenen nazi-sympa-
thlën hadden, en de gevallen, dat de be
trokkenen zich tijdens de bezetting goed,
althans behoorlijk gedragen hebben, zoo
dat mag worden aangenomen, dat hun In
zichten thans ten goede zijn gewijzigd.
De regeering Is van oordeel, dat aan
de laatsten onder zekere voorwaarden
een kans behoort te worden gegeven
om hun plaats in de maatschappij weer
ln te nemen. Tot dit doel zal herplaat
sing ln overheidsdienst mogeiyk zyn.
Het standpunt van de regeering Is te
vens bedoeld als een suggestie voor de
oplossing van het probleem voor de parti
culiere werkgevers. De dienst van de al
gemeene recherche ls bijzonderlijk bestemd
om na te gaan, of cle betrokkenen aan de
eischen der aanstelling voldoen.
DE 100.000STE PASSAGIER OP HET
BINNENLANDSCHE LUCHTNET
Donderdag a.s. is er weer een belang
rijke dag voor de K.L.M. Dan gaat n,l.
de 100.000ste passagier op het binnen -
landsche luchtnet sinds de bevrijding de
lucht "in. 14.000 hiervan vlogen in den
beginne met den Regeeringsvliegdienst.
de rest weer, zooals voor den oorlog, met
K.L.H.-machines naar Groningen, Leeu
warden, Twenthe, Eindhoven of Maas
tricht. Het ligt in de bedoeling om ook
deze 100.000ste een passende herinnering
aan dit feit aan te bieden. Dit zal ge
schieden op Donderdag 5 Sept a.s. des
namiddags om ongeveer 15.30 uur op
Schiphol.
GAAT CONFERENTIE OVER
PALESTINA TE LONDEN
TOCH DOOR?
Ondanks de moeilijkheden, die zich
hebben voorgedaan, is het onwaarschijn
lijk, dat de conferentie te Londen over
Palestina uitgesteld zal worden. Het
ligt in de bedoeling, dat zij a.s. Maan
dag zooals oorspronkelijk werd vast
gesteld zal beginnen, zelfs indien
slechts de Arabische landen zonder de
Palestijnsche Arabieren vertegenwoor
digd zullen zijn. Het is mogelijk, dat de
Palestijnsche Arabieren nog van ge
dachten zullen veranderen. Het is ech
ter niet waarschijnlijk, dat de Britsche
regeering haar houding t.a.v. den Moefti
zal wijzigen. Er hangt een zekere vaag
heid over de berichten, dat Bevin
nieuwe stappen zou hebben ondernomen
om het Joodsche bureau te overreden
tot deelneming aan de conferentie. De
werkelijke toestand schijnt te zijn, dat
dr. Goldman, een van de leiders van het
Joodsche bureau en niet Bevin een
nieuwe stap heeft gedaan. Azzam Pasja,
secretaris-generaal van de Arabische
liga, heeft met den Moefti van Jeruza
lem de Arabische vertegenwoordiging
in Londen besproken. Azzam Pasja
denkt binnen twee dagen naar Londen
te vertrekken.
Van 40.000 valsche textiel
punten 9000 achterhaald.
COMPLOT TE UTRECHT
ONTMASKERD.
De Utrechtsche politie heeft in de af-
geloopen maand een twaalftal arresta
ties verricht, waarmede klaarheid ge
komen is in een zwendelcomplot met
valsche textielpunten. Einde Juli werd
op aanwijzing van een Hagenaar op het
Stationsplein te Utrecht gearresteerd
een zekere G. S. uit Den Bosch, die
4800 valsche textielpunten in zijn bezit
had, welke eigendom bleken te zijn van
zijn broer, die reeds voor handel in
valsche tabaksbonnen te Amsterdam ge
vangen zit, Men kwam hierdoor een uit
gebreid complot op het spoor. Arresta
ties werden verricht te 's-Hertogen-
bosch, Vught, Amsterdam en Tilburg.
30.000 pimten waren reeds verhandeld
toen de politie ingreep. Ingekocht tegen
150 gulden per duizend punten wer
den ze met bijna honderd procent winst
van de hand gedaan. 9000 punten kon
den door de politie achterhaald worden.
In totaal zitten 12 personen achter
slot en grendel, die in 's-Hertogen-
bosch en Breda zullen berecht worden.
Uit het onderzoek bleek tevens dat de
Hagenaar, die de zaak oorspronkelijk
had aangegeven deel uitmaakte van
het complot en bovendien nog een
aparten handel dreef in suikerbonnen.
VLIEGTUIGEN VOOR DE
WALVISCHVAART.
Naar wij vernemen heeft de eerste
Nederlandsche walvischvaart maat
schappij in Engeland twee walrus-
amphibietoestellen aangekocht. Deze
zullen dienen voor het opsporen van
walrussen en als hulp bij de navigatie
in de Poolijsstreken. Hierbij is de mede
werking verkregen van het ministerie
van marine, dat ervaren personeel voor
dit doel heeft afgestaan.
MK, STEENBERGHE GEEN LID VAN DE
COMMISSIE-GENERAAL.
Naar aanleiding van desbetreffende cou
rantenberichten deelt mr. M P, L. Steen.-
berghé het A.N.P. mede, dat hij, hoewel
hij geheel accoord gaat met de politiek van
het huidige kabinet ten opzichte van Ne-
derlandsch-Indlë, wegens verschil van in
zicht nopens de samenstelling der com
missie gemeend heeft, een benoeming tot
commissaris-generaal niet te mogen aan
vaarden.
WIE BRENGT DE BEST VERZORGDE
VISCH AAN?
Een „bedryfschapsprijs" ingesteld.
De door het bedrijfschap voor vis-
scherijproducten in het leven geroepen
adviescommissie voorlichting visscherij-
producten heeft besloten over te gaan
tot het instellen van een „bedrijfschaps-
prys" voor den schipper van het schip,
dat in een seizoen de best verzorgde
visch heeft aangevoerd. Het ligt in het
voornemen ook de leden der bemanning
bij deze onderscheiding niet te verge
ten.
Bij de keuring van versche visch zal
een cijfer worden gegeven, dat waar
deert het strippen wassohen, ijzen en
bewaren van de visch.
Bjj de keuring van haring waardeert
het cijfer het kaken, zouten, pakken,
kantjes dichtslaan enz. Voor ieder der
haringplaatsen (Vlaardingen, Scheve-
ningen en Katwijk) wordt een prijs be
schikbaar gesteld.
De keuring wordt door een boven de
partijen staande persoon verricht.
Uiteraard is voor het welslagen van
dezen opzet noodig de medewerking van
alle betrokkenen. Het aanvoeren van
goed verzorgde visch en haring is im
mers een bedrijfsbelang van de eerste
orde.
De „wedstrijd" is 1 September j.l. be
gonnen.
De organisatie berust bij den secreta
ris der adviescommissie, den heer J. G.
Kolkman, hoofd van de afdeeling visch
van het voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad, Industriestraat 23 rd.,
IJmuiden, telefoon 5434.
IMPEX-DIRECTEUR OP VRIJE
VOETEN GESTELD.
Op verzoek van het bijzonder ge
rechtshof te Amsterdam heeft de advo-
caat-fisoaal, mr. Gelinck, den vroegeren
directeur van den Amsterdamsche han
delsmaatschappij Impex N.V., den 40-
jarigen Daniel Scholtz, een dag na de
behandeling van zijn zaak in vrijheid
gesteld. Scholtz was o.m. ten laste ge
legd den Duitschers tijdens de bezet
ting bij hun streven om Nederlandsche
textielwaren naar Duitschland te voe
ren hulp te hebben verleend. De wijzk
waarop Scholtz deze hulp had verleend,
bleek echter minder ernstig te zijn, dan
men aanvankelijk meende.
Gisteren heeft het hof Scholtz ver
oordeeld tot 1 jaar gevangenisstraf met
aftrek van voorarest en met ontzetting
uit diverse rechten vóór den tijd van
10 jaar. In de sententie was om. ver
meld, dat verdachte inderdaad niet ge
heel de Nederlansche belangen uit het
oog heeft verloren toen hij in functie
bleef bij de Impex, nadat het aandee
lenkapitaal der Maatschappij was over
gegaan in Duitsche handen. Gebleken
is voorts, dat hij de Duitsche maatre
gelen bij den textielexport naar Duitsch
land in niet onbelangrijke mate heeft
gesaboteerd.
DE „SNIP" NAAR EEN MUSEUM.
De K.L.M.-persdienst deelt het vol
gende mede: De K.LJVI. heeft haar laat
ste Fokker F-18 aan het museum te
Curasao ten geschenke gegeven. Het is
de beroemde „Snip", die in 1934 als
eerste een Kerstpostvlucht naar West-
Indië maakte en in Januari 1935 de
eerste lijn van het West-Indischen
luchtnet der K.L.M., n.l. die van Cura
sao naar Aruba opende. Op het oogen-
blik vliegt de „Snip" nog.
Gemeenteraad van Leiden.
(Zitting van gistermiddag).
In de gisteren onder voorzitterschap
van den burgemeester jhr. mr. F. H. van
Kinschot gehouden zitting van den tijde-
lijken gemeenteraad de laatste van dit
college! werd allereerst rapport uitge
bracht over de geloofsbrieven van de le
den van den nieuwen gemeenteraad. Dé
commissie bestond uit belde heeren Van
Dijk en mr. Vos.
DE HEER PI EN A IN DEN RAAD.
Bfj monde van den heer Vos werd ge
rapporteerd dat alle stukken ln orde wa
ren bevonden, maar dat een van de ge
broeders Smit plaats zal moeten maken
voor een ander, daar de gemeentewet het
zlttlng-nemen vap. twee broers verbiedt.
Zooals men weet, ls één lid van de P. v. d.
A., de ander communist.
Bjj loting moest worden uitgemaakt,
welke broer ln den raad zitting zal .nemen
Deze loting had tot uitslag dat zitting
zal nemen de heer W. F. Smit (Commu
nist). In de plaats van den heer A. Smit
£P. v. d. A.) zal nu zitting nemen de heer
J. Plena.
ONTSLAG.
Eervol ontslag werd verleend aan den
heer J. Teeuwen. als onderwijzer, aan mej.
C. Schipper als onderwijzeres, aan mej. C.
R. Kok. als leerares ln de L.O aan de HBS
voor meisjes en aan de HBS Hooge Rijn
dijk. aan mej A. B W. Jonqulère als on
derwijzeres, aan mej. N. H. Mak als on
derwijzeres L.O.
BENOEMINGEN.
Benoemd werden tot onderwijzer aan de
opleialngssc holen Kernstraat en Mare-
slngei de heer T. L. Groenendijk en mevr
B. A. Klaren belden alhier.
Benoemd werd tot directeur van de Gem.
Volkscrediethank de heer J. A. van Zan
ten. thans wnd. directeur. De heer Plena
stelde nog voor. de benoeming te doen
ingaan van 5 Mei 1945 af ln plaats van
1 Jan. 1&46 af. Nag eenig debat wet
houder Menken ontried het werd dit
voorstel aangenomen met 1410 stem
men.
Benoemd werd tot leerares ln het tee
kenen en de kunstgeschiedenis aan de
HBS voor Meisjes mej. A. B. W. Jonqulère,
tot leeraar ln de natuurkunde aan die
school dr. J. B. Ubblnk, tot leerares ln
de L.O. mej, N. H. Mak.
Aan de Meisjes HBS werden benoemd,
tot tijdelijk leera(a)r(es)in de Hant-en
dierkunde mej. Dra M. L. W. Baron, ln
het Engelsoh mej. H. van Laar. ln de
scheLkunde mej. Ir. N E. Hartmans, ln
het Duitsch A. J. M Bus, en in de aard
rijkskunde en geschiedenis J. van der Werf
Aan de HBS (Hooge Rijndijk werden be
noemd tot tijdelijk leera(a)rfes)ln de
wiskunde en mechanica Ir A. M. Over-
eynder, in de natuurkunde J. Stark, en
ln het Engelsch mevr. Dra. J E. Wlssen-
burghE a vesteyn
Benoemd weiden aan het Gymnasium
tot tijdelijk leerares in het Hebreeuwsch
mej. Dra C. L. j. Kooman, terwijl eenige
tijdelijke aanstellingen aan deze Inrich
tingen werden verlengd.
Benoemd werd tot onderwijzer ln het
teekenen by het ULO de heer p. J. J.
van Weerlee
AGENDA AFGEWERKT.
In vlot tempo werd voorts de gansche
agenda afgewerkt, zooals wij die reeds on
der Gemeentezaken ln het kort hebben
vermeld. Vrijwel alle punten gingen zon
der meer onder den hamer door. zelfs het
voorstel om voor 1946 een begrooting gel
dig te verklaren gelijk aan die van 1945.
B(j het
de Sted, Werkinrichting ln verband met
de tijdelijke hulsvesting van vrijgelaten
politieke delinquenten maakte de heer A.
van Dijk bezwaar tegen de aanstelling van
een maatschappelijk werkster, daar z.i. de
directeur dat werk wel aankon, en vroeg
gegevens over de Sted. Werkinrlohtlng
zelve.
Wethouder Menken zelde, dat deze In
richting op de helling staat. Dezen winter
zal zij zeker nog voortbestaan om mis
schien volgend Jaar voor wfjziglng ln aan
merking te komen. Een maatschappeiyk
werkster was z.l. naast den directeur noo
dig
Namens de illegaliteit zelde de heer Van
Stralen, dat z(1 noodgedwongen het voor
stel zou aanvaarden, maar dat zij het vol
slagen oneens was met den gang van za
ken wat de politieke delinquenten betreft.
De heer v. Dijk wilde geacht worden te
hebben tegengestemd.
Bij het voorstel Inzake bijdrage der ge
meente ln de kosten van een psychologisch
onderzoek van een aantal bij het Gew.
Arbeidsbureau ingeschreven werklooze
'Leidsche arbeiders maakte de heer A. van
Dyk aanvankelijk ook eenige bezwaren,
vragend of hier geen sprake was van een
„modegril".
Wethouder Menken, er op wijzend, hoe
zoowel van de zijde der werknemers als
va.n die der werkgevers gunstig was gerea
geerd. zette uiteen, hoe speciaal getest was
voor textiel-, bouw- en metaal-nijverheid
en dat het resultaat vrij gunstig was te
noemen.
KERMIS-INTERPELLATIE HENDRIKS.
De heer Hendriks vroeg verlof B. en W.
te lnterpelleeren over de kermis aan de
Heerengracht. Hij stelde een aantal vra
gen. in het kort hierop neerkomend:
le. Of B en W het raadsbesluit van 20
Oct. 1910 tot afschaffing van de kermis
kenden?
2 Of B. en W. meenden, dat dit besluit
nog van kracht was?
3. Waarom B. en W. dan goedkeuring
hadden gehecht aan de gehouden kermis?
4e. Of B en W. van plan zijn het be
sluit tot opheffing onverkort te handha
ven.
De voorzitter antwoordde:
Ad 1 Ja.
Ad 2 Ja.
Ad. 3. Van een Invoering van de kermis
ls geen sprake. Het betrof alleen een Lune-
park, zooals geregeld voorkomt, mede tot
vacantie-vertler, lmpllceerend tot niets.
Ad 4, Waar niets ls geschied ln strijd
met dit besluit, behoeft geen antwoord
te worden gegeven.
De heer Hendriks meent, dat als men
kermis wil, men deze kwestie In den raad
behoort te (brengen. Laat men het kind
bij den naam noemen, op de Heerengracht
was het z.l. een zuivere kermis. Hy erkent
dat de toestand anders ls dan ln 1910,
gelet op het toenmalige drankmisbruik,
doch men geeft te veel gelegenheid geld
uit te geven, dat anders noodig is.
De heer Stokman vraagt, wie B. en W
de bevoegdheid geeft, gezien de opheffing
der kermis, een Lunapark toe te staan
De Voorzitter merkt op. dat afgeschaft
is de Jaarmarkt, die leder laai1 op "vasten
tijd terugkeert, maar het college van B. en
W. kan zalfstandig een Lunapark toestaan
op het moment, dat het wil.
DE LICHTFABRIEKEN.
Wethouder Riedel geeft den heer v. Wei
zen antwoord op zyn vragen over de po
sitie der Lichtfabrieken. Hoewel nog geen
vast beeld ls te geven na 1943, kon over
1945 toch een tekort geschat worden van
f. 1 300.000, n.l. f. 539.000 voor de electrlcl-
teitsfabriek. f. 794 000 voor de gasfabriek.
Nu behoeft de gemeente niet meer toe te
leggen. Integendeel zal de electrlclteltsfa-
brlek wel weer een paar ton opleveren,
voorstel Inzake Inrichting van de gasfabriek echter zeer weinig.
Verraderswerk kostte
54 Britsche agenten
het leven.
Een verrader, die er ondanks zijn
weinig vertrouwen wekkende ver
schoning tydens de bezetting in
slaagde als contra-spion der Duit
sche Abwehrorganisation ln ons land
dermate belangrijke aanwijzingen te
geven, dat niet minder dan 60
agenten van de Britsche Intelligence
Service in handen van de bezetters
vielen (54 van hen moesten dit met
den dood bekoopen) en tallooze goe
de Nederlanders gearresteerd en ge
fusilleerd werden, moest zich voor
het Bijzonder Gerechtshof te Am
sterdam voor zyn judas werk verant
woorden.
Het is de 51-jarige Matthijs Adolf
Ridderhof uit Amsterdam, koopman van
beroep, die op de heftige beschuldigin
gen van een der getuigen, den vroegeren
reclamechef van de Bijenkorf te Am
sterdam, J, E. Keman, wiens vertrouwen
hij op geraffineerde wyze trachtte te
winnen terwijl Keman sectiecomman
dant der B.S. was, niets anders dan be
vestigen kon, dat hij zich had willen
verrijken.
De verdachte was al spoedig een der
belangrijkste handlangers van den Duit
schen contra-spionnagedk-nst. Hij wist
in 1941 het vertrouwen te winnen van
kapitein Van den Berg uit Den Haag.
Het gevolg daarvan was. dat hij zijn
GESCHIL BOUWBEDRIJF
OPGEHEVEN.
De Bedrijfsunie voor het Bouwbedrijf
heeft, op advies van de Stichting van
den Arbeid, besloten, tot- intrekking van
de circulaire van 10 Juli 1946, waarin
aan arbeiders, werkzaam in de geteis
terde gebieden, werd aangeraden den
arbeid te beëindigen, daar waar loons
verlaging zou worden toegepast.
Het bestaande geschil zal worden on
derzocht door een commissie, bestaande
uit vertegenwoordigers van de departe
menten van Sociale Zaken, Openbare
Werken en Wederopbouw en van het
College van Rijksbemiddelaars, bene
vens van de Stichting van den Arbeid.
Deze commissie zal advies uitbrengen
aan het College van Rijksbemiddelaars.
Jaap is in de macht van poes
AGENDA:
WOENSDAG:
Stadszaal: Teddy Walker's Tropical-
express. 8 uur nam.
DE BIOSCOPEN.
Lido „George wint op alle fronten"
(alle leeft.) dag 2Vs. 7 en 9 uur; Zat. en
Zond. 2y2. 4%, 7 en 9 uur.
Trianon „Het boek der wildernis"
(14 J.). Zat. en Zond. 2 1/4, 4%, 7 en
9 1/4 uur; overige dagen 2%, 7 en 9 1/4 u.
Luxor „Hls butlers sister" (alle
leeft.), dag. 2J,i. 7 en 9 1/4 uur. Zond,
2V3. 4 3/4, 7 en 9 1/4 uur.
Casino „Contrabande" (14 J.) dag.
2Vz, 7 en 9 1/4 uur; Zat. en Zond. 2>/a,
4 3/4. 7 en 9 1/4 uur.
Rex „De speurhond van Alaska" (14
Jaar) Zat. en Zond. 2 1/4, 4 1/4, 7 1/4 en
9 1/4 uur; overige dagen 2 1/4, 71/4 en
9 1/4 uur.
82). „Maar lk ben helemaal geen muis" verdedigde Jaap
zich, terwyi hij verontwaardigd naar Poes keek.
„Je komt uit een muizengat, dus Je bent een muis" zei
Poes beslist en om kracht aan dit argument bil to zetten,
pakte ze Jaap ln haar bek en nam hem mee onder de
kast. waar ze hem tamelijk hardhandig neerzette. Nauwe-
H1ks voelde Jaap vaste grond onder zijn voeten of hij zette
het weer op een lopen, maar hierbij had hy niet op de
grote snolheid en bewegeiykheid van Poes gerekend. Na en
kele passen reeds voelde Jaap hoe de grote, zachte poot
hem omverwierp, terwijl de grote gele ogen van Poes hem
oplettend aankeken en. elke beweging van hem bespiedden.
Weer krabbelde Jaap overeind maar weglopen deed hij niet
meer. Dat hielp toch niet, dat begreep hij nu wel. Het enige
wat hem kon helpen was de poes te overtuigen, van zijn
niet-muis-zijn.
„Poes" zei hy met een poes-vriendelijk gezicht „ik ben een
mens. Ik ben alleen maar zo klein als een muis omdat lk
een speciale cpdradht te vervullen heb!"
opdrachtgevers kon vertellen hoe van
den Berg een Engelsch vliegtuig ver
wachtte, dat wapenen zou deponeeren in
de buurt van Beilen, dat-hy bevel kreeg
(zoowel van kapitein van den Berg als
van zijn Duitschen chef Gieskes) zelf
deze „dropping" in ontvangst te nemen,
dat de wapenen naar verdachte's huis
in Amsterdam werden vervoerd onder
het mom van illegale activiteit en door
een gefingeerden overval op diens huis
door de Duitschers in beslag werden ge
nomen. Majoor Gieskes liet daarop ka
pitein van den Berg net zoo lang scha
duwen, waaraan ook Ridderhof zijn hulp
verleende, tot zekerheid was verkregen
over het feit, dat hy ln een zijner ver-
biyfplaatsen te Den Haag een geheime
zender had verborgen. Het huis werd
omsingeld en met den zender viel den
Duitschers een medewerker van den ka
pitein, de luitenant H. M. G. Lauwers
uit Bussum in handen, die den zender
bediende. Voor een andere zaak is Van
den Berg later gefusilleerd. De Duit
schers zonden daarop Ridderhof uit vei
ligheidsoverwegingen eenigen tyd naar
België,
Intusschen begon de Abwehrorganisa
tion het door hen zelf „Nordpohlspiel"
genoemde spel te spelen. Zy verzochten
luitenant Lauwers, die in het huis van
Van den Berg met den zender was ge
arresteerd en ln de gevangenis te Sche-
veningen was opgesloten, thans Voor
hen valsche boodschappen naar Enge
land te sturen, waarmede zy den indruk
wilden wekken, alsof er met den zender
en de illegale groep, die er achter stond,
niets aan de hand was. Op deze wyze
hoopten zy achter allerlei geallieerde
geheimen te komen, of althans sabotage
tegen de Duitsche oorlogsmachine op
het continent te kunnen dwarsboomen.
De Duitschers hielden er echter geen
rekening mede, dat de Engelschen met
deze mogehjkheid van den beginne af
rekening hadden gehouden en er hun
maatregelen voor hadden getroffen. Met
luitenant Lauwers, die eveneens in En
geland was opgeleid en aan een para
chute in Nederland was neergelaten, was
van te voren afgesproken, dat hy zou
trachten zelf den zender te bedienen,
zoo de Duitschers hem met het appa
raat gevangen mochten nemen. Door
het veranderen van een bepaalden letter
(zoo vertelde Lauwers als getuige) zou
hy dan de Britten ongemerkt voor de
Duitschers van zyn arrestatie, kennis
geven. Het verzoek der Duitschers om
voor hen het seintoestel te bedienen
kwam den gevangen Lauwers dus uiter
mate van pas. Om geen achterdocht te
wekken stribbelde hij eerst tegen, maar
voldeed tenslotte aan het verzoek. Hy
seinde het afgesproken waarschuwings-
teeken in een Duitsche boodschap door
en naar zyn meening was dit in Enge
land begrepen.
LAUWERS GING DOOR.
Fortuna was echter op de hand der
Duitschers. Of de Britten het geheime
teeken al dan niet hebben opgevangen
is niet zeker. Uiteriyk lieten zy hier
echter niets van blijken, zoodat zy zelfs
doorgingen met het zenden van nog by-
na 60 andere hunner agenten naar Ne
derland en België, waarvan zy via een
Londensche tender en Radio Oranje
de Duitschers, in antwoord op hun vra
gen door den zender van Lauwers, voor
uit op de hoogte stelden. Allen werden
daardoor gepakt.
Hoewel Lauwers hiervan niet on
kundig bleef, is hij 6 maanden lang
voortgegaan voor de bezetters de val
sche boodschappen naar Engeland te
seinen. Hfj is na de capitulatie eige
ner beweging teruggekeerd naar het
hoofdkwartier in Londen waar hy
opnieuw als luitenant in functie
trad, hoewel men van het werk, dat
hy voor de Duitschers had verricht
op de hoogte was. Dit verwonderde
AFSCHEID NOOD-GEMEENTERAAD.
De voorzitter zegt:
Met het einde van deze vergadering is
tevens een einde gekomen aan de werk
zaamheden van den tydeiyken Gemeente
raad. Ge hebt, dames en heeren. ln Uw
korte zittingsperiode van 12 November
1945 af geen zaken van groot gewicht te
behandelen gekregen en ook waren tal van
onderwerpen, die tot de taak van een nor
malen Gemeenteraad behooren, aan Uw
oordeel onttrokken. Toch aarzal lk niet te
zeggen, dat Uw werk van bijzonder groote
beteekenls is geweest voor de gemeente.
Toen op 5 Mei 1945 het vooze bouwsel
van het natlonaal-soclallstlsche bewind
werd weggevaagd- werd het Gemeentebe
stuur ln handen gelegd van de Colleges
van B, en W. of wat daarvan, zelfs na aan
vulling, nog over was. Wij kunnen ons ge
lukkig prijzen, dat verstandige mannen,
onder leiding van den voortreffeiyken
Verwey met groot verantwoordelijkheids
gevoel onze gemeente door de eerste moei
lijkheden heen hebben gestuwd zy zullen
echter de eersten zijn geweest om te er
kennen, dat deze „dictatuur" hoe zacht
moedig ook ons Nederlanders, democra
ten in hart en nieren, niet kon bevredi
gen. Door Uw yprklezing nu, hoewel deze
op zich zelf niet democratisch geschiedde,
werd wederom het fundament gelegd,
waarop een normaal, democratisch ge
meentebestuur kon worden opgebouwd. In
Uw eerste vergadering werden de verschil
lende raadscommissies gekozen en deze
hebben het College waardevollen bijstand
verleend bij de uitoefening van zijn taak
en bij de voorbereiding van talryke raads
voorstellen. Tal van belangrijke benoe
mingen werden door U gedaan en naar
beste krachten heeft U medegewerkt aan
den wederopbouw van ons openbare leven.
Een schaduw werd op Uw werken gewor
pen door het overlijden op 17 Februari
1946 van den wnd. burgemeester, Wethou
der M. G. Verwey. In plechtige zitting her
dacht Uw vergadering twee dagen later
zijn groote verdiensten voor onze stad.
Ik weet mil den tolk van de geheeie
burgery, wanneer lk dank zeg voor het
vele, dat U ln goede harmonie en onder-
llngen waardeering voor de gemeente hebt
verricht, Voor velen van U beteekent dit
oogenblik, dat zy althans voorlooplg
afscheid nemen van dit werk De heeren
Carton, Huurman, Koole en Plena waren
ook reeds tevoren lid van den Gemeente
raad, mevr. van Traa en de heeren Bur-
gersdijk, Gobée, Koesomo Oetoyo, Leicher,
Stokman van Stralen Tesselaar Tlëien-
burg en wittenaar maakten op 12 Novem
ber 1945 voor het eerst deel uit van deze
Vergadering. Ik hoop, dat zi| allien een
goede herinnering medenemen aan deze
zaal. Den overigen leden roep ik een tot
weerziens toe in de eerste vergadering van
den nieuwen Gemeenteraad op 11 Septem
ber as.
Namens de illegaliteit legt de heer Plena
een verklaring af. waarom zy ln den Raad
zitting heeft genomen hl| herstel van onze
onafhankeiykheld. Het aanvankelijk idea
lisme heeft later plaatsgemaakt voor te
leurstelling en zelfs voor de vraag of de
gebrachte offers wei gerechtvaardigd zyn
geweest zie b.v. dat straks ln den raad zal
terugkeeren een man, die zeer bewust de
grondslagen van het verzet heeft aange
tast en het anti -semi tlsme steunt. De hoop
op nieuwe vormen ls niet verwezenlijkt,
doch ihij spreekt de hoop uit dat nieuwe
raad en college van B en W. de stad zul
len voeren naar een nieuwe toekomst.
De heer A. van Dyk wijst er op, hoe
bedoelde persoon door 2 Commissarissen-
der Koningin goed werd bevonden voor
het wethouderschap en ook het M G. geen
bezwaar maakte. De beschuldiging van
anti-semitlsme ls er geheel naast (zie de
„L Crt," van Vrijdag J.l.) want hy heeft
gelncrlmlnleerd artikel niet geschreven
Hy vraagt de illegaliteit niet te willen
doorzeuren, waar het betreft een goeden
vaderlander
Hierna sluiting.
Na afloop verbleef men nog eenigen tyd
in de koffiekamer onder ihët genot van een
kop thee met koek en een borrel.
den president van het Hof, mr. van
Schaeck Mathon, dermate, dat hy
getuige Lauwers om opheldering
vroeg. Deze gaf een vry duister ant
woord, waarvan dc hoofdzaak was,
dat hij zich als militair aan zyn op
dracht had gehouden om zoo
eenigszins mogelijk ook na zyn
arrestatie dus in opdracht van dc
Duitschers, zyn zender zelf te biy-
ven bedienen.
„Hebt u niet begrepen dat het mis
was geloopen?" vroeg de president daar -
op. Lauwers antwoordde dat hij daarvan
niet. zeker was en dat hierachter vele
complicaties scholen. Na de zitting ver
klaarde hy aan een verslaggever van
meening te zyn geweest als zou hy in
de veronderstelling hebben verkeerd, dat
Engeland opzettelijk een aantal agenten
op deze wijze had opgeofferd, om het
geraffineerde spel der Duitschers met
nog meer raffinnement te nihileeren. De
Duitschers zouden daardoor Immers de
vaste overtuiging krijgen, dat men in
Engeland niets in de gaten had. Dit zou
de Engelschen de gelegenheid geven de
Duitschers met mededeelingen over de
invasie op een volkomen dwaalspoor te
brengen.
NIEUW VERRAAD.
Intusschen voerde verdachte Ridder-
hof andere opdrachten uit. Een als ge
tuige gehoorde kapitein ter koopvaardij
uit Zoutkamp, lid van den Engelschen
geheimen dienst, J. Bottema, verklaar
de. dat Ridderhof by hem was gekomen,
een medaille op tafel had gegooid, die
hij beweerde als onderscheiding voor
zyn illegale werk te hebben gekregen, en
hem verzocht had hem een illegale zen
der te wyzen, omdat zyn eigen zender
kapot was. Bottema had hem na eenige
aarzeling in contact gebracht met den
reclamechef Keman, alias Engelhart.
Wie het geraffineerde plan had uitge
dacht kwam niet vast te staan, de ver
dachte zag er zeker niet naar uit, maar
Ridderhof vervoegde zich by Keman
met een kameraad-verrader Jan Harm
Brouwer uit Groningen, die ook voor de
contra-spionnage werkte, en zei tegen
Keman: deze Brouwer heeft twee Duit
schers doodgeschoten, hy heeft geen pa
pieren. Laat hem een tydje by je on
derduiken. Je kunt hem vokomen ver
trouwen. maar geef hem geen belang-
ryk werk, want hy is niet erg snugger.
Keman ging hier op in en zoo kreeg
Brouwer gelegenheid op slinksche wijze
na te gaan waar zich de geheime zen
der van Keman bevond. Die is niet ge
vonden maar wel werd Keman's groep
gearresteerd en gefusilleerd. Keman zelf
ontkwam, doordat hij net op tyd was
ondergedoken, toen een zyner medewer
kers in een andere stad voor geheel an
dere redenen was gearresteerd.
In zyn requisitoir zei de adv.-fiscaal,
dat verdachte als betaald spion 3 jaar
lang den vyand hulp heeft verleend en
eigen landgenooten den dood in heeft
gejaagd. Alleen de doodstraf is hier op
zijn plaats. Voorts verzocht hy het Hof
verdachte geen recht op cassatie te ver-
leenen.
Daar verdachte's verdediger hem drie-
dagen geleden in den steek heeft ge
laten zoodat een andere toegevoegde
raadsman geen gelegenheid had gehad
de verdediging van deze uitgebreide zaak
grondig voor te bereiden, willigde het
Hof diens verzoek in de zaak tot 30 Sep
tember a.s. uit te stellen, op welken da
tum getuigen a decharge zullen worden
gehoord.
De krant voor iedereen.
