LEIDSCH DAGBLAD r De zee-engten de beurt aan WEERBERICHT Het „werk" te Parijs is begonnen f Commissie-Generaal aanvaard Na langdurig debat in de Tweede Kamer Export wordt misschien vrijgegeven Met een enkel woord Waarom distributie van fruit? Feiteiyk reeds van, Peter den Groote »f, heeft Rusland een oog geworpen op de zee-engten, waarmede dan worden bedoeld de Dardanellen en de Bosporus, die de Zwarte Zee hermetisch kunnen afsluiten van Iedere verbinding over water met de overige wereld. Langen tijd hebben de Russen zelfs gedroomd van het volledig bezit van Konstantlnopel, .tegenwoordig Instamboel geheeten, en wat momenteel Europeesch Turkije ls. Maar voor een der gelijk lmperialisUsdh^ begeerte ls ln den huldigen tijd nu eenmaal geen plaats meer; dat beseffen zelfs de sovjets, die overigens niet aarzelen om de oude Rus sische Imperialistische wenschen tot wer kelijkheid te brengen, voor zoover dat slechts eenlgszlns mogelijk ls. Europa's. Oosten kan er van meespreken! Erkend dient te worden, dat de Russen bij uitstek groote belangen hebben bij de zee-engten. In wezen vormen deze zee straten Immers de groote toegang voor het Russische rijk. daar by beroering ln mid den-Europa de Oostzee versperd ls voor eiken aanvoer en aanvoer vla het Noorden met groote moeilijkheden gepaard gaat. Weliswaar ls er in tijd van nood ook nog toegang naar de sovjet-unie vla de Per zische Golf. doch dat beteekent eveneens een grooten' omweg met tal van bezwaren, waar het spoorwegnet door Iran nu niet bepaald op massa-vervoer ls berekend. Voor een vlugge en uitgebreide ravltall- leering van Rusland blijven de zee-engsten de groote mogelijkheid. Wat sluiting van deze engten beteekent, hebben de Russen in den eersten wereld oorlog aan den lijve ondervonden. Toen •tond Turkije immers aan de zijde van Duitschland en de Ineenstorting van het Tsarenrijk voor den Teutoonschen aan valler ls voor een groot deel toe te schrij ven aan de onmogelijkheid, om den Rus sen vla dezen weg voldoenden toevoer van wapentuig te doen geworden. En ook ln den Jongsten wereldoorlog ondervonden de Russen de nadeelen van het feit, dat de zee-engten niet vrij waren. Wel bleef Turkije toen bulten den strijd, zoodat wel Iets werd doorgelaten, doch veel te beteekenen had dit toch niet. Men weet. hoe tot dicht aan de beslissing Tur kije 'n sflnx-achtlge houding bleef aanne men trots het verbond met Engeland en Frankrijk en zelfs den Dultschers af en toe begunstigde ln 'n mate, die een party-kie zen ln die richting scheen te suggeeren. Het Juiste over Turklje's gedragingen is nog nimmer opgehelderd, doch afgaande op hetgeen nog onlangs ls gepubliceerd, zy het van Russische zijde, geeft de Turk- sche houding alleszins aanleiding tot de grootste argwaan Inzake de plannen, die toen gekoesterd werden. In leder geval heeft Turkye steeds belet, dat een gealli eerde vloot de Zwarte Zee kon bereiken en zoodoende den Russen ln hun moel- lyke periode een zeer gewpnschten en noodzakelijken steun onthouden. Daarom was niet anders te verwachten, dan dat de Russen de eerste de beste ge legenheid zouden aangrijpen om te trach ten zoodanige vert>eterlngen aan te bren gen, dat zy niet voor de derde maal slacht offer zouden worden van deze afsluiting van de wereldzeeën. Die gelegenheid deedi zich als van zelf voor. waar dit Jaar het verdrag van Montreux van 1936 voor tien jaren gesloten afliep. En die kans hebben de Russen zich niet laten ontglip pen' zy hebben Turkije doen weten, dat zij het verdrag wel wilden vernieuwen, doch dat de bepalingen moesten worden gewijzigd. Zooals 'gezegd, is dat te begrijpen en te vens te billijken! Edoch de Russen moesten geen Russen zijn, als'zy van hun zyde nu niet gingen overdrijven ln hun richting In de eerste plaats treft ln hun nota, over de zee-engten tot Turkije gericht, dat er alle reden ls om te veronderstellene, dat zy tot een regeling wensohen te komen bulten de andere onderteekenaars van het verdrag van Montreux om. Die andere on derteekenaars zijn; Engeland, Frankrijk, Griekenland, Bulgarije en Roemenie. De Vercenlgde Staten hebhen geen deel aan het verdrag. Onnoodag te zeggen, dat Engeland dat niet zal nemen om van Turkye zelf maar niet te praten. De Turk is veel te blij. dat het niet alleen staat tegenover de sovjets; hf) zal zich ongetwijfeld met hand en tand' vastklampen aan het verdrag en zal, wan neer de Vereenlgde Staten moeite zouden doen om ook deelgenoot te worden, het geen lang niet uitgesloten moet worden geacht, gelet op de volkomen veranderde houding der Amerikanen wat betreft par ticipatie ln Europeosche aangelegenheden, zoo'n poging krachtig steunen. Te meer, daar Immers Bulgarije en Roemenië thans geheel ln Russisch vaarwater varen. Het laat zich aanzien, dat ln dit op- zlclyt de eerste botsing tusschen Turk en Rus zal plaats vinden; waarby de Rus ln het .nadeel is en het pleit wel zal moeten verliezen. Dooh dan komen de andere Russische elsohen nog! De Rus wil feitelijk een rege ling. waardoor alleen de landen aan de Zwarte Zee medezeggenschap zouden ge nieten Inzake de zee-engten, alle andere landen zouden worden uitgeschakeld. In dit opzicht zal het wederom Engeland met zyn groote belangen ln de Mlddelland- sche Zee tegenover zich vinden en na tuurlijk ook weer Turkye! En do klap op de vuurpijl in de Russi sche elschen is wel, dat de sovjets deel willen hebben aan de verdediging der zee-straten. Dat laat aim duidelijkheid niets te wenschen over. In de practljk zou dat natuurlijk beteekenen, dat de sovjets volledig heer en meester zouden worden over de zee-straten Van Turksche zijde ls reeds duidelijk uitgesproken, dat over dit laatste niet zal worden onderhandeld, daar dit de Turk sche souverelnlteit zou aantasten en de Russen feitelijk ln het bezit zou stellen van deze belangryke toegangsroute naar de Zwarte Zee. Waar de Russen den voet strak zullen houden, belooft deze kwestie dus weer de noodilge spanning te zullen brengen! Een lijdensweg. Hij, die op dit moment een huis wil bouwen, moet daarvoor eerst bij 33 instanties de noodige ver gunningen halen. Aldus heeft men aan het Kamerlid, den heer Ande- riessen verteld en deze heeft nu aan de regeering gevraagd of dit juist is. 85ste Jaargang ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1946 No. 25858 Waarnemend Directeur: A, Poortman Hoofdredactie: B. W. Menkhorst, J. Brouwer. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Tel, Directie en Administratie: 25041 Tel. Redactie: 21507 - Giro no„: 57055 TIJDELIJKE WEERS VERBETERING Do Bilt verwacht tot Zondagavond: Gedeelteiyk bewolkt met plaateeiyk een enkele regenbul. Matige wind, voornameiyk tusschen West en Zuid. Iets hoogere temperaturen. Weer met Russische incidenten Gisteren hebben de openingsbyeen- komsten plaats gehad van acht com missies, die de ontwerpvredesverdragen moeten bestudeeren. De commissies kwamen byeen na telkens drie kwartier pauze om hun voorzitter, vice-voorzltter en rapporteurs te kiezen. De rapporteurs zyn vera-ntwoordelyk voor het opstellen der rapporten, die ter plenaire zitting van de conferentie in behandeling komen. De eerste commissie, die vergaderde, was de politieke en territoriale com missie voor Roemenië. Hier had een in cident plaats, nadat de sovjet-afgevaar digde Wysjinsky vyftig minut-en lang gesproken had over de kwestie, dat Frankrijk niet behoorde deel te nemen aan de discussies, daar dit land niet in oorlog met Roemenië is geweest. De afgevaardigde van Nieuw-Zee- land, Jordan, protesteerde daarna op emotioneele wyze tegen het feit, dat dc vorige spreker een onderwerp, dat niet ter zake deed, had behandeld „Ik zou by mijn leven nog resultaten wil len zien", zeide hy, „we hebben weken met de plenaire zitting verknoeid. Gaan we nu hier ook weken ver knoeien?" Naar Jordans meening ging er te veel tyd verloren met redevoe ringen houden, „wauwelen" en ver talen. In de daarop volgende discussie bleek de bedoeling van Wysjrnsky's rede niet geheel duidelyk, daar volgens eenige sprekers Frankryk als lid van den raad van ministers van buitenlandsche zaken uiteraard zitting had in alle commis sies. Tengevolge van deze gedachtenwisse- ling moest de bijeenkomst van de vol gende commissie worden afgelast. Ruim twee uur, nadat de vergadering was aangevangen, koos men met alge- meene stemmen Manoeilsky (Oekraine) tot voorzitter. Wysjinsky diende Jordan van repliek en verklaarde o.m. dat een slecht hu meur het werk nooit bevordert. Hy stelde zich op het standpunt, dat zyn (Wysjinsky's) opmerkingen correct en noodig waren geweest, daar men alvo rens met het werk te beginnen zeker moest weten, welke landen lid van de commissie waren. Later zou men hem misschien hebben verweten, dat hy met zyn be2iwaren niet eerder was gekomen. In de commissie voor Finsche poli tieke en territoriale aangelegenheden werd aan Australië met algemeene stemmen het voorzitterschap toegekend. Engeland werd rapporteur. Vervolgens zette de sovjet-afgevaar digde Nivokof uiteen, dat Frankryk en den Vereenigden Staten, die niet in oor log met Finland waren geweest-, maar wel zitting hadden in de commissie, geen stemrecht toekwam. De Fransche afgevaardigde Douve de Murville, meende, dat deze zaak, indien er twyfel bestaat aangaande de inter pretatie van het reglement, naar de commissie voor het reglement of naar de plenaire zitting moet worden ver wezen. McNeill (Groot-Brittannië) nam het sow jet-standpunt niet in en verklaarde, dat dit een zaak was voor de commissie voor het reglement resp. de plenaire zit ting. Novikof voerde er nog aan toe, dat hy geen bezwaar heeft tegen deelnemen der betrokken landen aan de discussies, zyn verklaring sloot aan by die van Wysjins ky en verduidelykte het feit, dat de sov jet-unie niet wenscht, dat landen, die met een land geen oorlog hebben ge voerd, hun stem uitbrengen by het ne men van beslissingen over de betrokken voormalig vyandelyke mogendheid. Novikof verlangde, dat zyn verklaring zou worden opgenomen in de notulen. De economische commissie voor de Balkanlanden en Finland heeft Tsje- cho-Slöwakye aangewezen voor het voor zitterschap. De sovjet-afgevaardigde Goeseh her haalde hier het bezwaar tegen het stem recht van landen, die niet in oorlog waren geweest met het land, waarvoor het verdrag werd opgesteld. Na eenige discussie gaf hy echter toe, dat deze aangelegenheid niet onder de bevoegd heid der commissie viel. De politieke en territoriale commissie voor Italië kende Nieuw-Zeeland de functie van rapporteur toe, nadat eerst drie landen hadden geweigerd deze functie door hun vertegenwoordigers te doen waarnemen. China weigerde, daar het geen deel had gehad in het opstellen van de ontwerp-verdesverdragen. De commissie keurde verschillende voorstellen van den Zuid-Afrikaanschen voorzitter. Egeland, goed. Deze stelde om. voor, dat de Itallaansche delegatie zou worden uitgenoodigd een memo randum voor te leggen over haar ver zoek, dat het de commissie vrij zou staan een lid van de Italiaansche delegatie te vragen voor haar te verschenen. Brooke Claxton (Canada) werd een stemmig gekozen tot voorzitter van de rechtskundige commissie van redactie. Francois (Nederland) tot rapporteur. De Noorsche afgevaardigde Lange werd eenstemmig tot voorzitter gekozen van de algemeene commissie. Naszkofski (Polen) werd gekozen tot voorzitter van de militaire commissie. Perzië heeft alsnog gevraagd toege laten te worden tot de conferentie. Indonesiërs bereid evacuatie te hervatten. De Indonesiërs hebben het geal lieerde hoofdkwartier ervan in kennis gesteld, dat zij bereid zyn de evacuatie uit het binnenland te hervatten. Onmiddellijk nadat Sjahrir gis teravond in Batavia was terugge keerd, werd het geallieerde hoofd kwartier mondeling medegedeeld, dat de Indonesische republikeinen bereid waren de evacuatie in de onmlddeliyke toekomst te hervat ten. Soedlbyo heeft verzocht, een vertegenwoordiger van de geallieer den naar Djokjakarta te sturen, teneinde over de byzonderheden van de evacuatie in het begin van de volgende week te onderhan delen. DE FRANSCHE TEGENVOORSTEL LEN VOOR ECONOMISCHE EENHEID VAN DUITSCHLAND. De Britsche en Amerikaansche ver tegenwoordigers hebben tydens de byeenkemst van de coördinatiecommis sie van den bestuursraad te Beriyn de Fransche tegenvoorstellen betreffende het door de Engelschen gesteunde Ame rikaansche plan voor de economische eenheid van Duitschland verworpen. De Britsche woordvoerder zeide, dat Engeland de voorstellen wederom in overweging zou nemen, indien de Fran- schen eenige wyzigingen zouden aan brengen. De sovjetafgevaardigde leverde geen commentaar. (Van onzen parlementairen medewerker) Het was over zevenen, toen de Minister van Overzeesche Gebledsdeelen gisteren ln de Tweede Kamer aan het woord kon ko men en de vergadering tot 's avonds werd verdaagd, aangezien men tenminste even gelegenheid moest hebben den inneriyken mensch te versterken. Opwindend was het debat overigens niet geweest. Toen de heer v. Poll (K.V.P.) een zeer meegaande redevoe ring hield, waarin hy elgeniyk alleen als eenige bezwaar van beteekenls aantipte de door den Ltnt. G.-G. ln de commissie-generaal ln 'te nemen positie, verdween het laatste restje van spanning. Nu toch was het dul- detyk, dat liet wetsontwrp een meer derheid ln elk gevai zou halen. Trouwens, de fractie van de Party v. d, Vryheld sprak zloh by monde van mr. Vonk ook uit voor de zending eener com missie-generaal, al ontbrak het daar al lerminst aan kritiek op het tot dusverre ln en ten opzichte van Indlë gevoerde beleid. Fel tegen waren de antl-revolu- tlonalren van wie de heeren Meyerlnk en Schouten ln het geweer kwamen, terwijl voorts tot de oppositie behoorde de c.-h.- fractle, wier aanvoerder Tllanus geducht van leer trok en ds. Zandt (St. Ger De communisten schenen eerst nog nader licht omtrent de aan de commissie-gene raal mee te geven Instructie te willen krygen. En voor de Party van den Arbeid rezen prof. Logemann en de heer Palar et wetsontwerp warm aan. Heel wat staatsrechteiyke en politieke wijsheden zyn er ln dit debat gedebiteerd, maar na de uitvoerige sohrifteiyke gedachtenwls- seling vlei er nauweiyks nog Iets nieuws te beluisteren. In elk geval kan verder het beste een beeld gegeven worden van dat gene waarom het debat zoo al draaide, door thans het voornaamste van de rede van minister Jonkman te laten volgen. Spoed ls verelscht. zoo betoogde mr Jonkman, wegens de verhoudingen hier te lande, tevens ook ln verband met de situatie ln Indlë en met den interna tionalen kant van het Indonesisch pro bleem. Tegen mr. Vonk getuigde de mi nister van goede en betrouwbare samen werking t.o.v. datf vraagstuk met de Brit sche bondgonooten Omtrent het beleid, dat de Regeering met betrekking tot Indlë denkt te voeren plaatste de minister op den voor grond het streven om het staatsverband te behouden, terwyi dan binnen dat ver band de algemeene en bijzondere rech ten van allen hoog gehouden moeten worden. Intusschen beteekent dit geens zins. dat er verder iets ls vastgelegd om trent de verhouding tusschen de deelen, die elk een eigen staatsvorm kunnen heb ben, waarin zij zich vry zullen kunnen ontplooien, noch zelfs wat het aantal dier deelen betreft. Ondanks de pyniyke her inneringen aan de Japansche overheer- schlng. die ln strke mate eigen zijn aan de Republiek Indonesië, ls de Regeering bereid om te trachten tevens met verte genwoordigers dier organisatie tot over eenstemming te komen. Tenslotte dient toegegeven, dat ln die Republiek tevens een stuk Indonesisch nationalisme leeft, wat men dient te erkennen. Uit de Instructie zal wei blijken, dat Indien de commissie-generaal binnen de grenzen, die hier aangaande behoud van het staatsverband zyn aangegeven, een overeenkomst ln Indlë aangaat, er op ge rekend kan worden, dat het bewind er met zijn leven voor zal Instaan om langs den weg der Ryksconferentle en het con- stitutloneele pad want de Regeering stelt zich op de constitutioneel e basis die overeenkomst verwezenlijkt te krygen. GEEN GEWELD. MAAR OVERREDING. Niet geweld, maar overreding ls de methode, welke dit kabinet voorstaat, maar dan moet zy ook tot toepassing dier methode in staat worden gesteld. Voorwaarde daarvoor is. dat het kome tot herstel van veiligheid en recht en dus kan er geen sprake van wezen om thans geiyk van communistische zijde was gevraagd het zenden van troepen thans te staken. Aangaande de positie van den Luit-, G.G en de cie-generaai gaf de minister te'kennen, dat feitelijk het stemmen ln zooverre geen beslissende beteekenls heeft, dat elk op zijn beurt(LUit.-G.G. of minderheid der commissie) eventueel by de kroon ln beroep kan gaan. Na korte re- en dupliek nam de Kamer het wets ontwerp aan; anti-revolutionairen, chr.- hlstorlschen, P. v d. V. en St. Geref. tegen. Onderhoud met minister Huysmans. Onze huidige politiek verelscht, dat in zekeren zin de wederopbouw ver traagd moet worden ten behoeve van den export. Hieruit vloeit voort: 1. dat men er mede rekening moet houden, dat de goederenvoorziening niet zoo zal vlotten als men wel wenscht, 2. dat de export gestimuleerd moet wor den, 3. dat de arbeidsproductiviteit moet worden verhoogd. Aldus de mi nister van economische zaken, dr. Huysmans, tydens een kennismaking met eenige vertegenwoordigers van de pers. De regeering staat dus in de eerste plaats voor de vraag: wat mogen wy aan het eigen verbruik ten behoeve van den export onttrekken? Wanneer men hierbij tevens de geheele devie- zenpositie in het oog houdt, zal de Ne- derlandsche bevolking er goed aan doen, de verwachtingen ten aanzien van de binnenlandsche goederenvoorziening niet te hoog te spannen. Aan vele goederen is een ernstig gebrek. Te denken is byv. aan textiel, aan papier, aan zacht hout voor fusten enz. De kolenproductie stygt weliswaar, maar voldoende sortimenten voor de diverse doeleinden ontbreken nog. Zoo zal men vooralsnog ten op zichte van een aantal artikelen van de hand in den tand moeten leven. Minister Dr. G. W. M. Huysmans De uitvoer, aldus vervolgde de mi nister. is by de plannen ten achter. Er zyn byv. industrieën (welke geen merk artikelen produceer en) die de voorkeur geven aan afzet op de binnenlandsche markt. Alles moet er daarom op wor den gezet, den export te stimuleeren. Een beroep hiertoe zal worden gedaan op de exportindustrieën en de bedryfs- organisaties, terwyl bestudeerd zal wor den, hoe de uitvoer meer aantrekkeiyk kan worden gemaakt. Zelfs zal onder het oog worden ge zien, of het niet mogelijk is den ex port vry te geven, dus de thans gel dende formaliteiten grootendeels af te schaffen, zonder hierbij de bin nenlandsche voorziening te schaden. Er zyn ook veleexporteurs die klagen Inderdaad schuilt hier een zeker ge brek en daarom wordt door de regce- ring ook dit punt bestudeerd. Arbeidsproductiviteit moet worden opgevoerd. Opvoering der arbeidsproductiviteit is tot op zekere hoogte de sleutel van het vraagstuk. Natuurlyk moet alles in het werk worden gesteld, prysdalingen te doen intreden. Zou men hierin niet sla gen. dan zal de regeering moeten over wegen om aan de loonen meer speling te geven. Feitehjk laat de huidige pro- Groote partij koffie in beslag genomen. SMOKKELAARSBENDE ONTMASKERD. Een groote partij koffie, in den zwar ten handel stellig een waarde van een half millioen gulden vertegenwoordi gende en bestemd voor Duitschland, kon door activiteit van een tweetal jonge politiebeambten te Ede in beslag geno men worden. De vrachtautochauffeur vertelde, dat hij een partij koffie vervoerde in op dracht van H. en B. te Ede. Zonder ver dere plichtplegingen werden de truck en J de bestuurder naar het politiebureau overgebracht, waar de recherche het on derzoek overnam en het al heel spoedig duidelyk werd, dat een goede vangst was gedaan. Behalve de hoofdschuldi gen H. en B. bleken twee zwarte hande laren benevens een drietal juist afge zwaaide militairen van de gezagstroepen by de smokkelaffaire betrokken als le- 1 veranciers van groote en kleine partijen koffie, die ten deele gestolen waren. Allen legden een volledige bekentenis af. H. en B. verklaarden tegenover de recherche, dat de chauffeur M. opdracht had de koffie (een party van honderden kilo's) te vervoeren naar een zwarte handelaar, wonende in de nabyheid van de Duitsche grens, die wel verder voor expeditie zou zorg dragen. Het is weer een en al leven in de Rotterdamsche haven. Het lossen van de schepen met dryvende kranen, waarvaneen groot percentage weer in functie is (Foto ANP-de H.) BINNENLAND De Heilige Land-Stlohtlng bij Nij megen ls dezen zomer reeds door ruim 30.000 menschen bezocht. Wegens frauduleuze slachtingen is te Nymegen een zestal slagersbedryven gesloten Deze slachtingen worden in ver. j band gébracht met diefstal van vee uit de welde. Een verdachte uit Oss ls ge arresteerd. Prins Bernhard zal aanwezig z'.jn bij de opening van de Moerdykbrug oP 24 Augustus In den ouderdom van 65 Jaar is gisteren te Amsterdam overleden Ir. Wil lem Theodoor van Schalk, gepenslonneerd hoofdinspecteur, hoofd van den dienst der staatsspoorwegen ln Nederlandsch Indlë. Hotels en restaurants krijgen per 1 September een toewijzing van 50 gram vleesoh per bonloozen maaltijd. De kosten voor het opruimlngswerk in het Bezuldenhout-kwartler te Den Haag biyken aanmerkelijk hooger te zUn dan aanvankeiyk werd geraamd. Er is thans niet minder dan f. 5.400 000 voor uitgetrokken. BUITENLAND Het stakende trampersoneel te Brussel hervat heden den arbeid. Intus schen staakt n.u weer het personeel van twee gasfabrieken. Naar de diplomatieke redacteur van de Dally Telegraph verneemt, zou Argen tinië bereid zijn 20.000 Polen op te ne men. terwijl Canada 4.000 van hen zou willen hebben. Brazilië zou Groot- Brittannië eveneens de verzekering gege ven hebben, dat het bereid ls Poolsche soldaten toe te laten, die niet naar hun vaderland terug willen. Het door de Britten toegelaten Duit sche blad „Telegraf" handhaaft tegen de Russische ontkenning ln. dat de sovjets razzia's onder de Jeugd hebben gehouden. De nieuwe autonome regeering van Slowakije ls door den Tsjechoslowaak- schen premier Gottwald beëedlgd De regeering bestaat uit acht democra ten en vier communisten. De premier dr Gustav Hlssak, ls communist. De voormalige secretaresse van de Zweedsche legatie te Beriyn, Elsa Bar- thel. ls te Stockholm tot 4 Jaar en 6 maanden dwangarbeid veroordeeld, daar zU de Gestapo geheime inlichtingen ver strekt heeft. Luitenant-kolonel Anto Krustef. leider van de ..Tsar Krum". een geheime antl-commurüstlsche organisatie ln Bul garije. werd te Sofia tot den strop ver oordeeld. Volgens Dean Acheson. de Ameri kaansche onderminister van buitenland sche zaken, zal de regeering van de V.S. binnenkort een nota aan de sovjet-unie zenden in verband met het verdrag van Montreux en de kwestie van do Darda nellen. Noodzakelijk om de prijzen in de hand te houden. Binnenkort zullen voor appelen, peren en pruimen maximumpryzen worden bekend gemaakt en zal met de distri butie van dit fruit een aanvang wor den gemaakt. Naar aanleiding daarvan deelt men ons van bevoegde zyde mede, dat de regeering zich op het standpunt heeft gesteld, dat iedere Nederlander in staat moet zyn tegen redelijke prij zen een bepaalde hoeveelheid fruit te koopen. Dit was gedurende de afge- loopen maanden, wegens de abnor male hooge pryzen, voor velen on mogelijk, waardoor een belangrijk voedingsmiddel voor groote groepen van de bevolking onbereikbaar was. De re^eering wenschte, ondanks alle moeilijkheden aan een distributie van fruit verbonden en ondanks alle be zwaren van producenten en hande laren, aan dezen toestand een einde te maken. Het was te verwachten, dat door de ongelykheid van vraag en aanbod o.a. door het uitschakelen van den voor heen belangryken invoer van buiten- landsch fruit de fruitpryzen dit sei zoen zeker zouden uitkomen boven het niveau van vorige jaren. Om aan de algemeene en redeiyke verlangens naar het terugkeeren tot normale maatschappelyke verhoudingen zooveel mogelyk tegemoet te komen, heeft de overheid in de verwachting, dat het prysniveau op een redelijk peil zou koirrn te liggen, aanvankelijk af gewacht, hoe de vrije handel in fruit zich zou ontwikkelen. De pryzen van kersen, aardbeien en ander fruit bleven evenwel, ook na de z.g. primeurs, zóó hoog. dat de regeering zich genoodzaakt zag in te grijpen, om te voorkomen, dat ook de oogst aan appelen en peren ons by uitstek Nederlandsche fruit in de komende maanden als een luxe alleen ton goede zou komen aan hen, die hooge pryzen kunnen betalen. Hoewel dus het ln de hand houden van de prijzen uitgangspunt tot de ge nomen maatregelen is geweest, vergt billijke verdeeling van het beschikbare fruit onvermydeiyk een distributierege- i ling. Maximumprijzen voor den consu- i ment sluiten vaste marges voor den handel en maximumpryzen voor de kweekers in. I Zonder distributieregeling zouden alle i handelaren het aangevoerde fruit ter stond togen den maximumprys willen verkoopen. Reeds op de veilingen zou men dus de beschikbare hoeveelheden onder den handel moeten gaan verdee- len. Dit kan alleen als men den omzet van iederen handelaar kent. Nu is er. sinds het vrylaten van den handel in groenten en fruit op 1 April van dit jaar, in deze branche geen klantenbin ding meer, zoodat onder deze omstan digheden een billijke verdeeling over den handel reeds een distributieregeling voor de consumenten insluit. De abnormale ontwikkeling van de fruitpryzen in de afgeloopen maanden, hoe betreurenswaardig op zich zelf. is zeker ook te wyten aan een gedeelte van het publiek, d&t tegen eiken ge- vraagden prys fruit kocht, waardoor de handel werd verleid tegen hooge pryzen in te koopen en er vaak nog een marge op te leggen, die onevenre dig hoog was ten opzichte van den prys, welken de kweeker voor zyn product ontving. De regeering ontveinst zich niet, dat aan de uitvoering van deze distributie vele moeilykheden verbonden zyn en dat het gevaar voor den zwarten han del in fruit, gezien de ervaringen, zeker niet denkbeeldig is Niettemin elscht het algemeen belang; dat op dit ter rein ingrypende maatregelen worden genomen. ductiviteit loonsverhooging niet toe. Een flinke styglng der loonen op dit oogen- blik zou een ongewenschte geldvermeer- dering beteekenen. Indien het dus eenigszins mogeiyk is den druk op het pryspeil te versterken, dan moet dit worden gedaan, byv. op de wijze als dit in de meubelindustrie is geschied. De hoofdzaak is echter hlerby ver» hooging van den goederentoevoer vl% een vergroote productiviteit. Deze kan tot stand komen door- middel van een grooteren toevoer van brandstoffen en grondstoffen, door middel van bestry- ding van den zwarten handel en door het Inwerken op den psychologlschen factor. Van belang by dit alles is natuurlyk ook het prijspeil in het buitenland, spe ciaal de Ver. Staten. Te dien aanzien moet een afwachtende houding worden aangenomen. Er moge in dit opzicht echter op worden gewezen, dat de mi nister zeide den indruk te hebben, dat in elk geval in Engeland geen wyziging in het prysbeleid zal worden doorge voerd. Bedrijfsorganisatie. Over de wetgeving ten aanzien van de publiekrechteiyke bedryfsorganlsatie deelde de minister tenslote nog mede, dat de tyd van voorontwerpen nu ach ter den rug ligt en dat eerlang (wan neer, ls nog niet te zeggen) een wets ontwerp kan worden tegemoet gezien. Hierby zal gebruik worden gemaakt van het voorontwerp-Vos. doch ook het plan door het centrum voor staatkundige vor ming naar voren gebracht en tevens van de vele wenken die via de veel vuldige critiek zyn gegeven. Het wets voorstel zal daarom gedragen worden door een zoo breed mogeiyke laag der bevolking, werknemers en werkgevers. De Graaf uit Frankrijk. VELE OUD-GEVANGENEN UIT BUCHENWALDE OPGELICHT Een groot aantal oud-gevangenen uit het concentratiekamp Buchenwalde, uit verschillende landen in Europa, zijn het slachtoffer geworden van de oplichters- praktyken van een Franschen mede gevangene, die zelf ook geruimen tyd in het kamp heeft gezeten. Hy bezocht zyn vrienden en leende groote geldbe dragen van hen. waarna hij plotseling spoorloos verdween en nooit meer iets van zich liet hooren. Alleen in Neder land heeft hij op deze wyze een bedrag van f. 8.000.— by elkaar ..geleend" Nog onlangs heeft hy een bezoek ge bracht aan een Amsterdamschen boek houder en deze voor een flinke som op gelicht. De Franschman. die vergezeld was van zyn vrouw, vertelde van adel te zyn en inviteerde zyn gastheer tot een bezoek aan het grafelyk kasteel van zyn vader in Frankryk. Toen hy ont maskerd werd wist hy echter nog juist de politie te ontloopen. Hy is nog steeds niet gevonden. Moordaanslag op Soekamo? Het Fraixsohe persbureau A.F.P. bericht, dat volgens berichten uit geloof waardige Nederlandsche particuliere bron twee we ken geleden een moordaanslag op lr. Soe kamo zou gepleegd zyn. De aanslag zou gepleegd zyn door een groep van 6 onbe kend gebleven Indonesiërs. Republlkeln- sche kringen bewaren hierover het diepste stilzwijgen. Volgens dezelfde bron zou Soekarno ln verband met minder goeden gezondheids toestand een kort verlof hebben genomen. Opheffing der R ijks verkeersinspectie. MOTORRIJDEN DAN GEHEEL VRIJ. Naar de „Tilb. Crt." uit betrouwbare bron verneemt, zal zeer binnenkort de Ryksverkeersinspectie in zyn geheel worden opgeheven, waardoor het auto verkeer geheel vry zou komen en waar door tevens ryvergunningen overbodig worden. Het bureau tot verkrijgen aan- koopen van een auto blijft evenwel nog bestaan. Het motorrijwiel zou dan evenwel aan geen enkele vergunning of ver ordening meer gebonden zijn. Arts poogde S.S.-bloedgroep- teeken te verwijderen. Dr. DE KLEIJN IN VRIJHEID GESTELD. De Utrechtscho arts, dr. G. H. de Kleijn, die er o.m. van beschuldigd was op ver zoek der Dultschers geëxperimenteerd te hebben met het bekende bloedgroeptee- ken, aangebracht onder den arm van SB.-soldaten, ls door het Tribunaal te Utrecht veroordeeeld tot een lnterneerlng van tien maanden, met alrek van den tbd. dien de beschuldigde sedert 16 Oct. 194<5 ln voor-lntemeerlng heeft doorge bracht. Dr. de Kleyn is dientengevolge ln vryheld gestold. Van zyn vermogen werd een bedrag van f50.000 verbeurd verklaard. Voorts werd de arts voor het leven uit de belde kiesrechten en het recht tot bekleeden van openbare ambten ontzet. De veroordeelde had zich 14 dagen ge leden, toen zyn zaak door het Tribunaal behandeld werd. verdedigd door op te merken, dat hij de gewraakte operatie op den S.S.-er Strieker slechts had toege past, om tegenover den S.D.-er Proeb- stlng te bewijzen, dat er na de operatie steeds een lidteeken zichtbaar bleef. Hy had hiervoor geen honorarium ontvangen. Nederlandsche studenten naar Praag. Ook twee Lcldenaars. Heden vertrok een delegatie van zes studenten vertegenwoordigers van de Ne derlandsche studenten, naar Praag, ter bijwoning van 'het studenten-congres dat daar van 1831 Augustus wordt gehou den en dat door vertegenwoordigers van vrywei alle landen ter wereld zal worden bijgewoond. Doel van dit congres ls te komen tot de oprichting van een nieuwe wereldor ganisatie van studenten en te confcree- ren over de taak van den student ln deze na-oorlogsche wereld. De Nederlandscho delegatie, afgevaar digd door den Nederlandschen Studenten Raad. het lichaam waarin alle Neder landsche studenten zbn vertegenwoordigd, bestaat uit mej. Roeters van Lennep en de heeren Geertsema, president NBR. (Lelden). Cath. secretaris NB.R. (Lelden), Hartgerlnk, Van Omme van Rutten. Miniatuurvliegtuig op Schiphol 11 L. BENZINE OP 100 K.M. Op Schiphol stond gisteren een klein, doch sierlijk vliegtuigje met op den romp den naam Solcol, hetgeen „adelaar" be teekent Het stak wel sterk af tegen de luchtreuzen, die links cn rechts van dit kleine toestel geparkeerd stonden en on der tvler vleugels het zonder moeite door kon taxiën. De Tsjechische fabriek Mraz uit Chocen heeft dit vliegtuig geconstrueerd voor particuliere doeleinden en poogt thans de lnteresee van het buitenland voor dit product te wekken door het maken van een Europa-vlucht. Het vliegtuig, «lat riechts 11 liter benzine op 100 K.M. verbruikt, prae- tlsch geheel van bout Ls en een ma ximum-snelheid van 240 K.M. per uur heeft, kan 120 liter benzine mee voeren en kost f. 14.000. Na een kort oponthoud is de Sokol weer van Schiphol vertrokken met be stemming Malmö. Vandaar gaat de reis naar Stockholm. Oslo, Kopenhagen, waar na de terugreis vla Frankryk en Zwitser land zal worden genomen. Na 40 meter was het toestel reeds los trok het In trekbare landingsgestel onmiddellijk in en was binnen enkele oogenbllkken aan het 002 onttrokken. Een concurrentJe van den volkswagen? IN SEPTEMBER GEDROOGDE ZUIDVRUCHTEN. In September zal een bon worden aan gewezen, welke voor allo leeftyden recht geeft op het koopen van 100 gram ge droogde zuidvruchten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1946 | | pagina 1