LEIDSCH
DAGBLAD
Brieven uit Indië
Het Prins Bernhard Fonds
WEERBERICHT
De Indische tegenvoorstellen
Een ernstige terugtred
De nieuwe bonnen
Leidsche textiel-dagschool in oprichting
Met een enkel woord
Reeds in 1940 werd te Londen
een ronds gesticht, waarvan Prins
Bernhard regent werd en naar
wlen het dan ook genoemd werd,
met als doelstelling: De Nederlandsche
bijdrage aan de geallieerde oorlogvoering
vergrooten. Onze landgenooten in de nlet-
bezstte gebieden hebben ln die oorlogs
jaren r. 21.000.000 bijeengebracht en door
deze offers mogelijk gemaakt, dat heel
wat oorlogsmateriaal aangeschaft kon
worden.
Mede'door deze bijdrage, hoe gering ook,
vergeleken by de. totaalultgaven, werd de
oorlog gewonnen. En daarmede kon dit
fonds practlsch gesproken verdwijnen.
Maar de rust ls slechts tijdelijk geweest.
Neen, schrik niet, het fonds gaat niet
herleven om oorlogstuig koopen. Het
fonds blijft wel bestaan, maar de doel
stelling wordt een geheel andere. Daar
van vertelde de Prlne, die ook nu weer
zijn naam en steun aan het fonds blijft
geven, op prettige wijze.
HIJ stelde tegenover elkaar de mate-
rleele weerbaarheid en de geestelijke weer
baarheid van ons volk. De eerste ls nu
weer volledig regeerlngstaak geworden,
maar op het terrein 7an de geestelijke
weerbaarheid kunnen we niet alles aan
de regeerlngslnstantles overlaten. Hier
ligt een ruim arbeidsveld voor het parti
culiere Initiatief
Er zijn organisaties te over, die deze
doelstelling thans reeds trachten te ver
wezenlijken: die arbeiden aan de geeste
lijke en cultureele weerbaarheid van ons
kleine volk. Maar dezen organisaties ont
breken vaak de middelen, om het doei te
bereiken. Het Prins Bernhard Fonds wil
nu het groote fonds, het reservoir worden,
dat door middel van flnancleele steun
verlening den strijd voor de cultureele en
geestelijke zelfstandigheid van ons volk
kan stlmuleeren.
Het ls dus niet de bedoeling, zelf een
nieuw object te gaan entameeren. Zoowel
jeugdorganisaties, vereenlgingen op ont-
spannlngsgebled als zuiver wetenschap
pelijke Instellingen missen zoo vaak de
middelen, een hoogst gewenscht doel te
verwezenlijken. Daar ls steun noodlg. Die
Bteun kan gegeven worden voor den aan
schaf van materiaal, het uitgeven van
een boek of een blad, het vervaardigen
van een film, ln orde maken van bulten-
landsche uitwisseling van studenten en
professoren. En als men er over gaat
denken ls er nog zooveel meer.
Het eerste werk van Prins Bernhard
was dan ook een waarlijk nationaal gees
telijk leider zoeken. En hij vond, tot zijn
en aller groot vreugdeProf. Cleverlnga
bereid, het algemeen voorzitterschap te
aanvaarden. Volgende taak. waar beiden nu
aan bezig zijn lr een representatief be
stuur te vormen, en daarna een nieuw
statuut samenstellen.
Niemand twijfelt aan den uitslag, nu de
leiding ln deze handen ligt. En ai kon op
de conferentie ten Paielze nog niets
nauwkeurigs worden medegedeeld, dat
prof. Cleverlnga Vrijdagavond voor de
radio ons heele volk duidelijk zal maken,
wat het nieuwe statuut ons brengen zal,
daar kan op vertrouwd worden.
De eerste groote Inzameling voor het
Prins Bernhard Fonds zal op 's 'Prinsen
verjaardag gehouden worden. En dat zal
de groote Anjerdag zijn.
Kweekers en bloemenhandelaren gaven
'het eerste., zoo sprekende en veelbelovende
voorbeeld: Alle witte anjers worden gratis
geleverd en verkocht. De prijs voor zoo'n
..ofer-anjers" ls f. 2.50 maar deze komt
ook volledig 1n het fonds. De bloemen
winkels. die deze toezegging tot vrijwillige
hulpverleening hebben toegezegd, zullen
dien dag officieel kenbaar zijn
Men kan zich ook tooien met een
anjer-embleem en zelf zijn bijdrage be
palen. Voor de witte anjers geldt één
prijs. Zooals reeds gezegd, ontvangt de ge
meente. waar de gemiddelde oobrengst per
hoofd het grootst ls, een prijs
Zouden wij op dit Prinselijk appél geen
duidelijk en sprekend antwoord geven?
Een antwoord, tot heil van de geestelijke
weerbaarheid van ons Nederland!
85 ste Jaargang
DONDERDAG 20 JUNI 1946
No. 25808
Waarnemend Directeur. A. Poortman
Hoofdred.: Mr. M. B van der Hoeven
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Tel. Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 Giro no.: 57055
IETS WARME*.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Heldere, koude nacht, morgen over
dag wisselende bewolking met lnhet
Oosten van het land plaatselijk nog
enkele buien. Overdag matige wind
tusschen West en Zuid-West. Iets
warmer.
De RegeeTlngsvoorllchtingsdlenst deelt
mede:
Op den 17den Juni zijn aan den lult.
gouverneur-generaal vanwege den heer
SJahrlr de voorstellen overhandigd, waar
mede hij die van Nederlandsche zyde be
antwoordt. De voorstellen omvatten het
slvlten van een verdrag, Inhoudende in
hoofdzaak een de facto erkenning van het
gezag der regeering van de Republiek
Indonesia over Java en Sumatra en de
samenwerking met die regeering tot de
vestiging van een Indonesischen vryen
staat, die met Nederland in een bondge
nootschap zal treden.
De vijandelijkheden zullen worden ge
staakt en van weerszijden geen uitbrei
ding worden gegeven aan de Ingenomen
posities en aanwezige troepenmachten.
Vertegenwoordigers der buitengewesten
zullen deelnemen aan de onderhandelin
gen over de vestiging van den Indone
sischen vrijen staat. Een bijzondere ver
houding daartoe en tot het Koninkrijk
der Nederlanden zal worden geschapen
voor die gebledsdeelen, die bezwaren ma
ken tegen een onvoorwaardelijke toetre
ding. Over deze verhouding zal na drie
Jaren verder bij volksstemming worden ge
decideerd.
Deze voorstellen vormen een ernstl-
gen terugtred ten aanzien van die,
welke ln April J.l. aan de Nederland
sche regeering ter beoordeeling zyn
\oorgelegd. .Deze laatste toch voor
zagen o.a. in een Intrede van de repu
bliek als constitueerend onderdeel
van een Vrijstaat Indonesië In het
Koninkrijk en hielden geen beperking
ln £an de toevoer van Nederlandsche
troepen.
In de besprekingen op de Hooge Veluwe
werd ten aanzien van 2 punten geen over
eenstemming bereikt, t.w. de verdragsvorm
(waartegen uit constitutloncele redenen
bezwaren moesten worden gemiakt) en de
erkenning van het de facto gezag der
republiek over Sumatra (hetwelk ln strijd
werd geacht met de feiten)
Verwacht inoclit worden, dat op
deze basis naar verdere overeenstem
ming zou worden gezocht. Het plotse
linge loslaten van het geleidelijk be
reikte doet nu de hoogst ernstige -
vraag rijzen of de gesprekspartner der
Nederlanders wel in een positie ver
keert, waarvan men zich resultaten
mag voorstellen.
De regeering bestudeert de thans ont
stane situatie.
75 Leerlingen van de Rijksluchtvaarschool te Gilze Rijen- krijgen een opleiding
als piloot voor de burgerlijke luchtvaart. In ongeveer anderhalf laar zullen
zij voor hun brevet kunnen vliegen.
De leerlingen krijgen les ln vliegkunst van den heer J. K. Hoekstra
waarnemend directeur van de R.L.S. en recordhouder zweefvliegen
De lessen worden gegeven In Tiger Moth-vliegtulgen. waarvan de schooi er
12 bezit. (Foto ANP—W).
18 Mei 1946.
Ons bataljon bevindt zich sinds eind
Maart ln een' kazerne, eenlge K.M, Oost
van Batavia Deze streek wordt nu reeds
enkele weken als volkomen gezuiverd be
schouwd en inderdaad, de lichte scher
mutselingen, schietpartijen enz. van het
begin van ons verblijf hier. doen zich niet
meer voor. Al en toe voeren we nog wel
eens een kleine actie uit tot op 20 K.M.
afstand, maar altijd zijn dc ..perloppers"
reeds gevlogen en dan moeten we meestal
genoegen nemen met Inbeslagname van
wapens, handgranaten, opruiende geschrif
ten e.d. Soms slagen we er ln om enkele
aanvoerders te arresteeren, zooals in de
laatste dagen, waarop dan de geheele In
donesische radio dreigt de bezetting
van de kazerne, waarin we gelegerd zijn.
den hals af te snijden. Sinds een week
echter ls er een andere taak voor ons
weggelegd: het bataljon wordt geheel ge
decentraliseerd en krijgt diverse bewa
kingsopdrachten in de stad, w.o. één voor
de deur van de kamer van den ïult.-G.G..
verder voor verschillende regeerlngsge-
bouwen, ziekenhuizen enz. Veder zijn er
ook nog 250 man in Prlok voor bewaking
van loodsen, toezicht houden op laden en
lossen van schepen, voor het regelen van
het verkeer enz.
Voor de tweede helft van de 7de periode
1946 (23 Juni t/m. 6 Juli)
Elk der volgende bonnen geeft recht
op het koopen van:
BONKAARTEN KA. KB. KC 606:
340 t/m. 344 800 gram brood
algemeen
345 algemeen 400 gram brood
346 algemeen 200 gram kaas
347 algemeen 100 gram bloem
348 algemeen 100 gram gedroogde
Zuidvruchten
A 64 reserve 1 el
B 64 reserve 1600 gram brood
C 64 reserve 800 gram brood
B 66 reserve 100 gram kaas
BONKAARTEN KF 606:
380 BIVIV250 gram boter
381 DMV 125 gram margarine
BONKAARTEN LA. LB LC 600:
255 vleesch 200 gram vleescli
256 7leesch 300 gram tleesch
A, 52 melk 2 liter melk
B 52, C 52 melk 3% liter melk
BONKAARTEN KD KE 606:
840, 841 algemeen 800 gram brood
812 algemeen 100 gram kaas
843 algemeen 100 gram bloen)
844 algemeen 100 gram gedroogde
Zuidvruchten
D 64 reserve 800 gram brood
E 64 reserve 500 gram. ryst, kin
dermeel ot kinder
biscuits
BONKAARTEN KG 606:
880 BMV 250 gram boter
881 BMV125 gram margarine
BONKAARTEN LD. LE 606:
755 756 vleesch 100 gram vleesch
D 52, E 52 melk C liter melk
TAB A KSK AARTEN ENZ.:
T 332 rantsoenen tabaks
artikelen
V 33 100 gram chocolade
of suikerwerken
X 332 rantsoenen' tabaks-
artikelen
De bonnen voor melk z(Jn geldig tot
en met Zaterdag 29 Juni as
Het aardappelransoen zal nader en af
zonderlijk worder bekenu gemaakt.
Gedurende deze 14 dagen wordt 100
gTam vleesch extra beschikbaar gesteld.
In totaal heeft men dus over 500 gram
de beschikking.
Voor de week van 30 Jum t/m. 6 Juli
zullen nog bonnen worden aangewezen
voor melk, aardappelen, vet. jam, thee.
tabak, versnaperingen en huishoudzeep.
Bovengenoemde bonnen kunnen reeds op
Vrijdag 21 Ju>. as worden gebruikt, met
uitzondering van de bonnen vqot vleesch,
melk en aardappelen, waarop eerst met
ingang van Maandag 24 Juni mag worden
afgeleverd.
Zooals u zich zult kunnen voorstellen
ls het vrij eentonig wachtjes kloppen,
hoewel zich vooral ln Prlok genoeg po
gingen tot diefstal voordoen, die voor
komen, dat de Jongens zouden afstompen.
Van mijn compagnie zit een detachement
van 50 man op het eiland Onrust, dat
ln de Java-Zee ligt op ongeveer 12 K.M.
van Prlok. .Hier zitten krijgsgevangen
Jappen, Indonesiërs en zelfs eenlge hon
derden Moffen Juist deze week beu lk er
geweest en het ls precies een dierentuin,
met groote kooien. Ook deze^Jongens van
het bewakingsdetachement kloppen hun
wachtjes en brengen oen overigen tijd
door met roeien, vlsschen en zwemmen
Op zichzelf geen onprettig leven, maar
toch zijn er velen teleurgesteld, omdat ze
zich de taak ln Indlë heel anders hadden
voorgesteld, dan deze tot nu toe blijkt
te zijn
Myn werkzaamheden bestaan, m een
paar woorden verteld, uit soms wat ad
ministratief werk soms er opuit, een pa
trouille loopen, dan weer een theorie hou
den, lnspacteeren en geïnspecteerd wor
den. probeeren overal wat materiaal, wa
pens. transport amusements- en sport
artikelen op den kop te tikken, versche
groenten en fruit trachten te koopen als
bijvoeding op de Ingeblikte spullen, die
we maar steeds eten enz. Van offlcleele
verstrekkingen, zooals dat vroeger ln het
leger ging, moet Je het niet hebben, dan
krijg je niets. Ik zal maar niet spreken
over den politleken chaos, over de cor
rupties en connecties, over het lage mo-
reele peil van de samenleving in Batavia,
van de liefdes-affaires en het onrustba
rend groote aantal echtscheidingen, van
oplichterijen op zeer groote schaal en van
achterbaksch gekuip, want dan ben lk
voorlooplg nog niet klaar en er moeten
vanavond nog meer brieven ln de „lucht".
Bij één van mijn pogingen om wat
transportmateriaal te bemachtigen, kreeg
lk een tip om eens In het binnenland te
gaan kijken, naar een autokerkhof, dat
daar ln den Japanschen bezettingstijd
was ontstaan uit alle mogelijke soorten
vervoermiddelen, welke deze spleetoogen
hadden buitgemaakt en zelf niet hadden
kunnen gebruiken. En op die tochten, tot
op 30 tot 40 K M. Zuid van Batavia, kreeg
ik een heel klein beetje het gevoel van
wat er moet zijn omgegaan In de kun
stenaarsziel van Multatuli toen hil schreef
van „de gorden van smaragd". Prachtig
was het, beboschte gedeelten, en meer
tjes, sawahs en akkertjes met een soort
knolgewas, diepe voren m roodbruine aar-
V
COMMUNISTEN DEMONSTREEREN
TEGEN KABINET-BEEL.
Bereid tot samenwerking met de
Party van den Arbeid.
Vele duizenden hebben in Amsterdam
deelgenomen aan een demonstratie-op
tocht van de C.P.N. tegen het nog te
vormen kabinet-Beel. Op het Museum
plein, waar de stoet zich opstelde, werd
de menigte toegesproken door het com
munistische Tweede Kamerlid. Gerben
Wagenaar.
Wil willen, aldus spr.. een nationale
democratische regeering. Gkarne willen
wl| een vertegenwoordiger van de Partij
van den Arbeid aanvaarden als forma
teur.
de kampongs met de typische, vry zin
delijke huisjes vap bamboe en atap met
tuintjes, waarin bloemen en plsangpal-
men, vergezichten met vulkanen op den
achtergrond en Inlanders, die beginnen te
grijnslachen als Je Je duim opsteekt en
het Je nadoen en Je als het ware met hun
oogen vragen een einde te maken aan hun
ellende, heu te bevrijden van een handje
vol terroristen, die onder het roepen van
„Merdeka", Vrijheid, plunderen, moorden
en brandschatten onder hun eigen volk
om zichzelf te verrijken.
We zouden hier veel goed werk kunnen
doen; we zouden het eene gedeelte van
het land na het andere orde en rust en
vrijheid kunnen brengen en levensmidde
len en vooral ook geneesmiddelen kun
nen aanvoeren om de bevolking te hel
pen; onder onze leiding zouden bruggen
en wegen hersteld kunnen worden, maar
nu kloppen ze hun wachtjes en hopen
maar, opdat misschien de uitslag van de
verkiezingen in Nederland mede voor ons
op den duur een andere taak met zich
zal brengen
We hebben succes gehad, zyn erin ge
slaagd een viertal carriers weg te slee-
gen, die daar drie Jaar ln een bosch
adden gestaan. Carriers zijn kleine ge
pantserde voertuigen op rupsbanden be
wapend met 1 lichte mitrailleur l anti-
tankgeweer en 2 stenguns. Officieel moe
ten we er zes toegewezen krijgen, maar
„officieel" krijgen w© niets, tlda ada, er
ls niet. Wei dan doen we het op deze
manier; er ontbraken verschillende on-
derdeelen en ze waren natuurlijk erg ver
waarloosd, maar we hebben ze opgeknapt^
hebben overal de ontbrekende onderdee-
len bij elkaar geschoold en toen had u
die t-rotsche gezichten van de Jongens
moeten zien, toen ze de eerste carrier aan
het loopen kregen. Prachtkerels zijn het.
Dertig helden gedecoreerd.
PLECHTIGHEID OP SOESTERBERG.
Ondanks zwaren regen- en hagelbuien,
ls vanmorgen op Soesterberg de militaire
plechtigheid doorgegaan, waarbil H.M. de
Koningin dertig helden van de fronten
en van het verzet heeft gedecoreerd. Prin
ses Juliana en de kleine prinsesjes waren
daarbij tegenwoordig.
De kleuters droegen blauwe manteltjes,
die zij. als de zon even doorbrak, uit
trokken om ln haar vlotte geruite Jurk
jes. of wel ln de auto van de Koningin
te klauteren .of zich onbevangen te be
wegen tusschen de vele fraaie uniformen.
Op de startbaan, Juist voor de Konin
klijke auto stonden naast elkaar opge
steld de 30 mannen, die van H. M. de
Koningin de decoraties ontvingen. Het
waren: generaal H. G. Winkelman, groot
kruis in de orde van den Nederlandschen
Leeuw, Z-K-H. Prins Bernhard der Ne
derlanden, het commandeurs-kruis der
Militaire Willemsorde („wegens de uit
nemende en bezielende leiding bij de be
vrijding van het vaderland als bevelheb
ber der Nederlandsche strildkrachten en
tevens als erkenning van de uitstekende
daden van moed. beleid en trouw, door
genoemde troepen ln dit tijdperk, bil
•herhaling bedreven"), vervolgens tot rid
der ln de militaire Willemsorde: kol. W.
F. Hermdnk, lt. kol. T. Beets, maj. G. J.
W. Gelderman. Ie It. H. J. Mulder. Ie lt.
J. van der Houwen, serg maj. A. van
Vlierden, serg. J. F. C. Toelen, wachtm.
A. M. Schouten, opl sold, C. J. H. Slee-
gers. De bronzen leeuw werd uitgereikt
aan: lt kol. H. D. Scherpenhuyzen. lt.
kol. S. Mante. maj. N W. Sluyter. mej. B
van der Stok. ritmeester J. L. Hollert. Ie
It. A. J. Eenkhoorn, le It. R. B. Lewis,
2e lt. Th. J. Vrlns, 2e lt. S. J. Postma,
serg. C. van der Wetering, serg. J. Wlardi
serg. J. van Rcssum. serg. Ch. J. P Bakx
serg L. Holtz, korp. L. Breevoort, korp.
J. H. Mertens, korp. G. Hekhulzen, hu
zaar le klasse H. A. Barendreft.
DE „WILLEM BARENDSZ" MOET
TIJDIG KLAAR ZIJN.
De arbeiders van de Nederlandsche dok
en scheepsbouw mil. te Amsterdam, die
nu na 8 weken staking, het werk heb
ben hervat, bleken niet bereid met eenlge
overuren per dag de zooveel verloren ar
beidsuren geleidelijk ln te halen. Alleen
de werkzaamheden aan de „Willem Ba-
rendsz". de as. drijvende traankokerll van
de „Nederlandsche maatschappij voor de
walvlschvaart". zullen in versneld tempo
worden voortgezet, opdat dit schip tlidig
gereed is voor de campagne. „Het schip
móét tijdig klaar", aldus de directie van
de N.D.S.M, Hieraan zal dan ook wel
overwerk worden verricht.
Leembruggen weer voor het
Tribunaal.
In voortgezette behandeling hoorde het
tribunaal te Amsterdam met gesloten deu
ren den compagnon van den effectenhan
delaar G. Leembruggen, die tot kort voor
den oorlog aanvoerder was van onze na
tionale tennlsploeg. Nadat de deuren wa
ren geopend nam de verdediger van Leem
bruggen. mr. Terwlndt (de vader van onze
nationale tenniskampioene, mevr. Blalsse-
Terwlndt) het woord Noar zyn meening
was Leembruggen ln geen gevai een pro
fiteur geweest, ai had hij dan door zijn
lidmaatschap der N.SJB. order© van de Ne
derlandsche Bank tot verkoop van obli
gaties Nederlandsche staatsleenlng ver
kregen. Bovendien zoo zelde mr. Ter
wlndt hebt u uit den mond van ge
tuige Muysken (den compagnon) verno
men. dat hij daarmede geenszins de staat
benadéeld heeft.
Een beurshandelaar verklaarde daarop,
dat hoewel hy den beschuldigde per
soonlek nooit gekend had hy wist, dat
Leembruggen niets van de beurs begreep
en er ook nimmer lets van af had ge
weten.
De voorzitter las nog een brief voor van
oppergroepleldster S. Plekker van dens
Jeugdstorm, gedateerd: 23 hooimaand,
waarin zij kameraad Leembruggen ver
zocht de training op zich te willen nemen
van jeugdige Nederlandsche tennisspeel
sters, die uitgezonden zouden worden
naar de Internationale jeugdwedstrijden
ln Italië
Leembruggen antwoordde hierop dat
dit een zuivere sportaangelegenheid was
geweest, waarby over politiek met geen
woord was gerept
..Het Is nooit mijn bedoeling geweest",
zoo was het laatste woord van den be
schuldigde ..Nederlandsche belangen te
benadeelen Ik heb ze slechts willen die
nen en zoo ik daarin heb gefaald, dan
split dat me buitengewoon."
Uitspraak 26 Juni a.8.
Plaatselijk belang van
eerste orde.
ONDERHOUD MET WETHOUDER
VAN SCHAIK.
Naar aanleiding van een mededeellng
van wethouder Riedel tydens zyn lnstal-
latlerede van Maandag J.l. betreffende een
door het college van B. on W. genomen
besluit tot oprichting van een land- en
tuinbouwschool en een textielschool te
dezer stede, hebben wy ons gewend tot
den wethouder van onderwys, den heer J.
C. van Schalk met het verzoek ons. zoo
mogeiyk, daaromtrent nadere byzonder-
heden mede te doelen. Ten aanzien van
de land- en tuinbouwschool achtte de
heer Van Schalk een nadere publicatie
momenteel praematuur, doch over de
textielschool wilde hy onsvgraag Iets meer
vertellen.
Het verloop van de totdusverre hier
over gevoerde besprekingen en onder
handelingen, aldus de heer Van S.,
mnakt de oprichting van een textiel-
dagschool nauwelUks meer twyfel-
achtlg, al is de offlcleele goedkeuring
op de plannen nog niet verkregen.
Zoowel het Gemeentebestuur als de
in eersten aanleg belanghebbende
kringen van werkgevers en werknemers
ln de textielindustrie hebben de nood-
zakeiyklield en urgentie van een der-
geiyke school bepleit en wy koesteren
goede hoop dit opleidingscentrum ln
het begin van het volgende Jaar te
kunnen openen.
Misschien zal ze nog niet In een eigen
gebouw gehuisvest kunnen worden, trou
wens er bestaan andere mogeiykheden. Ik
denk bijvoorbeeld aan de school van
„Mathesis", waar momenteel alleen avond-
onderwys wordt verstrekt. De opleiding
zal twee Jaar duren en ongeveer op de
zelfde leest worden geschoeid als het on
derwys aan de Ambachtsschool met dien
verstande, dat naast vakonderrlcht ook
algemeen vormend onderwijs zal worden
gegeven. De school zal administratief een
onderdeel zyn van de Ambachtsschool,
doch overigens geheel zelfstandig.
Uitvoerig verhaalde de heer Van Schaik
ons aangaande de voorgeschiedenis dor
door het Gemeentebe^uur aa/ihanglg ge
maakte plannen. Reeds vele Jaren deed
zich de behoefte gevoelen aan Jonge werk
krachten. die op den duur de plaatsen der
oudere, geschoolde textielarbeiders zouden
kunnen vervangen. Er was evenwel onder
het opgroeiend geslacht weinig animo om
zich ln deze richting te bekwamen. De
oorzaak daarvan moet ongetwyfeld voor
een belangryk deel worden gezocht ln de
slechte sociale toestanden, welke ln vroe
ger Jaren heerschten in de Leidsche tex
tielbedrijven, waardoor de aldaar werk
zame arbeidskrachten eeesteiyk en llcha-
meiyk ten achter stonden by de arbeiders
ln andere Industrieën. Van de ouders, zelf
werknemers ln do textielbranche, ging niet
de minste aanmoediging tot hun kinderen
uit om ook in deze fabrieken te gaan
werken; eerder het tègendeel en zoo ont-
Zoo spoedig mogelijk een
Rijksconferentie.
ALS RICHTDATUM 1 SEPTEMBER.
Naar aanleiding van de ulteenloopende
berichten omtrent den vermoedeiyken da
tum van de RUksconferentle wordt van
bevoegde zijde het volgende vernomen:
De huidige regeering houdt haar stre
ven gericht op zoo spoedig mogelilk© bll-
eenroeplng van de RUksconferentle. Ten
einde paraat te zijn is als richtdatum 1
September aangenomen.
Voor het overige kan uiteraard niet
voorultgeloopen worden op de beslissin
gen van het nieuw te vormen kabinet.
Dat vrijwel alle partijen het spoedig hou
den van een Rljksconferentle voorstaan,
ls duldelllk gebleken bij het debat ln de
Tweede Kamer, dat eindigde met het
aannemen van de motie-Van Poll. waarin
eveneens werd verzocht, de RUksconfe
rentle zoo spoedig mogelijk bijeen te
roepen.
Een van de factoren, waarvan de aan
vangsdatum echter ln elk geval afhan
kelijk zal zyn. ls het verloop van de be
sprekingen met de buitengewesten en
andere bevolkingsgroepen ln Indlë. Deze
besprekingen beginnen volgende maand
en zullen zeker eenlge weken ln beslag
nemen.
Slechts korte zitting ter Parijsche conferentie
De conferentie van ministers van bui-
tenlandsche zaken kwam gistermiddag
slechts gedurende twee uur bUeen, om
dat Bldault door binnenlandsche aange
legenheden verhinderd was. langer aan
de besprekingen deel te nemen.
De ministers kwamen ten aanzien van
de twee punten, dje op de agenda ston
den. niet tot overeenstemming. Bij het
punt: „restitutie van eigendommen der
Vereenlgde Naties" kon men het niet
eens worden over de vraag, op wie de
bewijslast moet rusten btj het aantoonen
van rechten op gallleerde goederen, die
ln Italië worden aangetroffen. De kwes
tie werd verwezen naar de commissie
van juridische deskundigen. Molotof wil
de voorts, naast een vergoeding voor die
genen, die verwondingen hadden opge-
loopen door Italianen op Itallaansch
grondgebied, ook diegenen, die gewond
waren geraakt door Italianen bulten
Italië schadeloos gesteld zien. Hoewel
Be vin de „rechtvaardigheid van het voor
stel van Molotof erknde, kon hy er toch
zyn goedkeuring niet aan hechten. Bl
dault stelde een compromis voor: er zou
een maximumbedrag worden vastgesteld
voor dit sóórt schadevergoedingen. Molo
tof ging hiermee accoord, dooh nu nam
de Amerlkaansohe minister van bulten-
landsche- zaken. Byrnes, een afwyzende
houding aan.
Met betrekking tot het tweede punt:
de Itallaansche eigendom op aan de ge
allieerden af te staan grondgebied, kwa
men de ministers overeen dat de staat,
die het gebied overnam, ook de staats
eigendommen zou overnemen. De rech
ten der Italianen zullen echter op de
zelfde wijze gewaarborgd worden als die
der andere nationaliteiten.
Ook het vraagstuk van schadevergoe
dingen aan geallieerde onderdanen, die
getroffen worden door de conflsoatle van
Itallaansche staatseigendommen, ls ter
sprake gekomen. Byrnes, Bldault en Be-
vin stemden voor onmlddelijke schade
loosstellingen, Molotof wilde geen „auto
matische" vergoedingen, doch wilde het
vraagstuk doen regelen door bilaterale
verdragen tusschen de betrokkenen.
stond een toenemende behoefte aan Jonge
textielarbeiders en aan een Instituut,
waar de Jongelui niet alleen vakkundig
werden geschoold, doch ook volle aandacht
zou worden geschonken aan hun alge-
meene vorming ln cultureelen zin. Immers
de arbeider anno 1946 ls niet meer de
zelfde als die van een halve eeuw geleden;
hy ls niet langer een werkapparaat, dat
mechanisch zyn werkzaamheden verricht
maar hy heeft zich ontwikkeld tot een
denkend mensch ten voordeele van do ar
beidende klasse, het bedryfsleven en do
geheele maatscnappeiyke samenleving.
Reeds lang voor don oorlog, aldU6 de
heer Van Schalk, was het mij door mUn
werk als hoofd by het vervolgonderwys
aan de Jeugd boven 14 Jaar, duldeiyk ge
worden, dat een goede vakopleiding voor
Jeugdige textielarbeiders niet alleen werk
gevers en -nemers ten goede zou komen,
doch een aangelegenheid vormde van
prominent plaatselijk belang.
Na uitvoerige besprekingen mot allo
groepen van belanghebbenden, legde do
heer Van Schalk zyn denkbeelden vast ln
een rapport, dat door de fabrikanten met
groote ingenomenheid werd ontvangen. Op
den grondslag van dit rapport Is In Octo
ber 1945 een avondcursus begonnen, be
staande uit wekeiyks zes lesuren, waar
van er drie waren gewijd aan de bevorde
ring dor vakkennis en drie aan algemeen
vormend onderwys. In tegenstelling met
byna alle andere cursussen van dezen aard
was het verloop nihil: de cursus eindigde
ln Maart J.l. met hetzelfde aantal deel
nemers als waarmee hy was begonnen,
namelijk ongeveer honderd.
Inmiddels zette de onder voorzitter
schap van den heer Van Schalk staande
commissie van advies voor het textlel-
onderwys, waarin werkgevers en -nemers
waren vertegenwoordigd en waarin verder
zitting hadden de heeren Krantz Jr. (fa.
Krantz)van Deventer (Touwfabrie-
ken), lr. van de Koog (Gebrs. van wyk).
Pont, (Clos en Leembruggen) Boom, Rob
bers en Do KruUff (de laatste drie als
representanten der confessloneele en
moderne werknemersorganisaties) hare
besprekingen om deze opleiding een per
manent karakter te geven, gedurig voort.
Met groote erkenteiykheld maakte de
heer Van Schalk gewag van de voortref
felijke medewerking van de zyde der fa
brikanten, die alles deden wat ln hun.
vermogen lag om het onderwys zoo aan-
trekkeiyk mogelijk te maken o.a. door de
lessen te beschouwen als normale arbeids
uren, waarvoor het volwaardige loon werd
betaald. (Hierbij dient opgemerkt, dat ook
oudere arbeidskrachten tot den cursus
werden toegelaten). BU het ln April J.l.
gehouden eindexamen bleken de resulta
ten zeer bevredigend; de stemming onder
de cursisten, die ook verscheidene excur
sies maakten, was uitstekend en zelfs werd
van deze zyde de wensch uitgesproken om
gedurende één avond per week vervolg
onderwys te mogen biyven ontvangen.
Zoo nam geleidelijk het plan tot
oprichting eener dagschool met 2-
Jarige opleiding vasteren vorm aan,
waardoor een Jong geslacht van tex
tielarbeiders zal worden gekweekt, dat
ln vakbekwaamheid niet achter staat
b(.| de Jeugdige metaalbewerkers en
bouwvakarbeiders voor wie eën zoo
danige opleiding middels de Am
bachtsschool reeds vele Jaren bestaat.
Een dcrgeiyk Instituut Is biykens de
ervaring van de laatste decennia niet
slechts noodzakeiyk voor de Instand
houding van de voor onze stad zoo by
uitstek belangrijke textielindustrie,
doch houdt tcgelykertyd ryko toe
komstbeloften in voor haar voor
spoedige ontwikkeling.
Wanneer hopeiyk binnenkort de textiel
school zal zijn opgericht, ligt het ln de
bedoeling daaraan ln de toekomst ten be
hoeve van hen, die de 2-Jarlge opleiding
hebben doorloopen, ook een vervolgsóhool
te verbinden ln den vorm van een halve
dag-school, waar de ln de fabrieken ver
worven kennis theoretlsoh en practlsch
kan worden aangevuld. De workgovers
hebben ook ln dit opzicht vérgaande toe
zeggingen gedaan teneinde de deelneming
aan dit vervolgonderwys te stlmuleeren.
By den financleelen opzet ls uitgegaan
van den by het Nyverheldsonderwijs ge-
brutkelijken norm, dat het Ryk 70 zal
bydragen ln de kosten, terwyi het Ge
meentebestuur bereid ls daarin voor 30
te partlclpeeren, vanzelfsprekend onder
voorbehoud van goedkeuring door den ge
meenteraad. Gezien het groote belang, dat
hiermede voor de Leidsche industrie en
daarmede voor de geheele gemeente ls ge
moeid, kan daaraan nauweiyks getwyfeld
worden.
wy zien met belangstelling de verdere
Ontwikkeling der plannen tegemoet en
spreken do hoop uit, dat dit pryzenswaar-
dlg Initiatief binnen zeer afzlenbaren tyd
tot het gewenschte resultaat zal lelden.
Muziekavond
Ned. Volksherstel.
BINNENLAND
De Nederlandsch Indische voorlich
tingsdienst heeft bekend gemaakt, dat
het Nederlandsch Indische leger ln ge
heel Nederlandsch Indlë, gedurende Mei
de volgende verliezen heeft geleden: 20
dooden, 2 vermisten en 85 gewonden.
Gisteren ls te Amsterdam h:t eucha
ristisch congTes, dat onder den titel „zes
eeuwen de triomf van het mirakel-
sacrament" gehouden wordt, begonnen.
Na een welkomstwoord van den voorzit
ter van de tentoons* .lllngscommlssle,
den heer O. van der Aa, beeft de bis
schop van Haarlem, mgr. J. P. Hulbers,
ln het waaggebouw de. tentoonstelling
„zes eeuwen katholiek Amsterdam" of
ficieel geopend.
„De staat van beleg" ln Duindorp
biyit voorlooplg gehandhaafd. Dit houdt
In dat de geïnterneerden, die niet by
een werkploeg zyn ingedeeld, binnens
huis moeten Diyven.
Het bestuur der stichting herstel
Zeeland 1945 heeft contact opgenomen
met den regeerlngscommlssaris voor de
vliegtuigindustrie, lr. Tromp, ten einde
te wilzen op de mogelllkheden. welke ln
Zeeland aanwezig zlln voor de vestiging
van een vliegtuigindustrie.
De eerste twee Roode Kruls-ambu-
lancewagens voor Indlë zijn gisteren ver
scheept.
Minister van Royen zal zich dezer
dagen naar Londen begeven, teneinde
aldaar de hoer van Kleffens, minister
zonder portefeuille, te ontmoeten, die per
vliegtuig derwaarts !s gegaan. Bil deze
ontmoeting zullen de loopende zaken ter
sprake worden gebracht.
Nederlandsche troepen hebben de
laatste versterking der Indonesische
Jeugdbeweging tusschen het Towoe-meer
en de Golf van Boni op Celebes bezet.
Jajmnners commandeerden de Jeugdige
Indonesiërs. Een der Japanners werd
tydens een gevecht gedooa. Onder de ge
vangenen ls ook de 70-Jarlge Datoe van
Loeowoe en zyn 17-Jarlge vrouw, de
prinses van Boni (U. Pr.).
Naar het Amerlkaansche hoofd
kwartier te Frankfort mededeelt, zullen
binnenkort rondreizen voor Amerlkaan
sche soldaten door Nederland worden ge
organiseerd. De militaire toeristen zul
len ln groepen van 35 man reizen, 25
uit de Amerlkaansche zone van Duitsch-
land en tien uit de bevrijde gebieden.
Er zal een bezoek worden gebracht aan
Amsterdam, wolendam, Marken, Aals
meer, de Zuiderzeewerken, Alkmaar. Me-
dembllk. Enkhulzen, Hoorn en Pur-
merend. (U. Pr.)
BUITENLAND
De politie te Bergen (Noorw.) etelt
een onderzoek ln naar een belangrijke
falsificatie waaraan een Jonge man zich
schuldig heeft gemaakt door teekeningen
te vervaardigen en deze te verkoopen als
scheppingen van den beroemden Noor-
schen schilder Munch. Hy verklaarde tot
zijn daad te zijn gekomen, omdat hij be
nieuwd was of hij daarmede d© kunsthan
delaren en het publiek om den tuin kon
lelden. HU had met deze poging zeer veel
succes. Hij kocht echter de door hem
verkochte teekeningen terug tegen een
hoogeren prys dan waarvoor hy ze van
de hand gedaan had.
De Roemeensche boerenparty heeft
verklaard, da/t het ontwerp van de kies
wet, door de regeering uitgewerkt, on
aanvaardbaar ls.
Dr. Benesj, de president van Tsjecho-
Slowakye, heeft den leider der commu
nisten, Gottwald. belast met de vorming
van een nieuw kabinet.
Door tot nog toe onbekende oorzaak
ls de hulpbrug over den Ryn bij Koblenz
vernield.
Het Itallaansche nieuwsagentschap
meldt, dat ln Italië 13 personen werden
gedood en 52 gewond by een treinbotsing
Op Zondag 10 November zullen de
dooden uit de belde wereldoorlogen ln
Engeland worden herdacht. De koning zal
den cenotaaf in Whitehall onthullen.
Attlee deelde ln het Lagerhuis mede. dat de
eerste Zondag voor 11 November, behalve
als 11 of 12 November op een Zondag
valt als herdenkingsdag voor belde oor
logen beschouwd zal worden.
Generaal Elsenhower, de voormalige
geallieerde opperbevelhebber ln Europa,
beeft zyn boek over den oorlog voltooid.
Het zal op 28 Juni gepubliceerd worden
onder den titel: „Eisenhower's eigen ver
slag van den oorlog".
Het kabinet van koning Faroek
heeft naar aanleiding van het verblijf van
den moefti ln Egypte een communique
uitgegeven. Dit zegt. dat de koning den
moefti ontvangen heeft. HIJ zelde den
koning, dat hil een vluchteling was. die
zich onder de hoede van de Egyptische
koninklijke familie stelde,
Meer dan honderd personen hebben
gisteren het leven verloren by een er-
plosle ln een munitieopslag toen brand
uitbrak ln een zoutmijn bij Heanlgaen,
vijfentwintig kilometer van Hannover,
waar tienduizend ton explotleve stoffen
lagen opgeslagen.
Graaf Obert de Thleusles la be
noemd tot Belgische gezant te Londen.
TWEE CENT VOOR HET SCHOONMAKEN
VAN HARING.
De maximumprijs voor maatjesharing
voor den consument ls gehandhaafd op
8 cent per stuk. Voor het schoonmaken
der haring mag echter één cent meer in
rekening worden gebracht dan aanvan
kelijk was bepaald, zoodat het schoon
maken der haring ten hoogste 2 cent
per stuk kan kosten. Op de naleving van
de prUsvoorschrlften voor haring zal
streng worden toegezien.
Egypte en Groot-Brittannië
zijn het in beginsel eens.
De Egyptische delegatie, die belast ls
met de mogeiyke herziening van het
Anglo-Egyptisch verdrag, heeft, naar uit
betrouwbare bron wordt vernomen, de
Britsohe ambassade doen weten, dat zij
ln beginsel accoord gaat met de nieuw©
BTltsche voorstellen tot het sluiten van
een nieuw verdrag tusschen de twee
landen.
Bidault hoofd der Fransche
regeering.
Bldault, de candldaat der MJRP., ls
met 384 van de 545 uitgebrachte stem
men gekozen tot president der Fransche
regeering als opvoleer van Gouin. Er
waren 167 onthoudingen, w.o, do com
munisten.
BURGEMEESTER JHR. Mr. F. H.
VAN KINSCHOT AANWEZIG.
531.... weet U wat dit beteckent?
Antwoord: het aantal aanvragen, dat
moest afgewezen worden voor den der
den muziekavond, georganiseerd door K.
en O. van Ned. Volksherstel voor de
werknemers der Leidsche bcdryven. De
belangstelling ls dus steeds enorm
groeiend: een stampvolle Gehoorzaal
heeft weer genoten van een attractief
programma, met groot enthousiasme
voorgedragen door het R'damsch Pliil-
harmonlsch Orkest. En nöff een voor
naam punt: de voortvarende dirigent
Plet van Mever was natuuriyk aanwezig,
om aan het geheel gloed en verve tc
schenken, waarbij niet te vergeten zyn
Instructieve uiteenzettingen, welke een
Juist begrip stlmuleeren.
Verheugend was ook het feit, dat onze
nieuwe burgemeester, Jhr. mr.. F. H. van
Klnsohot deze uitvoering bywoonde, ln
gezelschap van de wethouders Riedel,
van Schalk en Menken, alsmede den
gemeentesecretaris den heer Bool. HIJ
werd speciaal welkom geheeten door den
secretaris van K. en O., den heer H. do
Wilde.
Voorts werden o.a. nog de directie's
der deelnemende bedrijven begroet. Spr.
wees ook op het door K. en O. In het
afgeloopen seizoen gepresteerde. Er wer
den niet minder dan 40 uitvoeringen ge
geven. „We gaan met dit werk door",
aldus spr.
Voor de pauze beleefden wy nóg een
aardig moment. Wederom was het do
heer De Wilde, die het woord nam, n.l.
om op zeer sympathieke wijze dirigent
en orkest dank te betuigen voor hum
eminent spel. Dit ging gepaard met de
aanbieding van een geschenk aan ieder
orkestlld, alsmede een bloemenhulde aan
den heer Van Mever en mevrouw Flipse,
door de dames Hamstra en Riedel.
Als eerste werd echter de burgemeester
omdat deze eigenlijk hier thans do
„vaste dirigent" ls! met zulk een
cadeau verrast, evena diens echtgenoote
die echter tot haar leedwezen de uitvoe
ring niet zelf kon by wonen, data- zij weer
ln Alkmaar moest vertoeven. De dbee
tle's der bedrijven, wier steun dit werk
mogeiyk maakte, werden mede in dit
dankwoord betrokken.
De serie heeft overduigend aangetoond,
dat aan deze muziekuitvoeringen groots
behoefte bestaat, hetgeen een compli
ment Inhoudt aan het adres der tallooze,
nauwgezette luisterende bezoekers. WIJ
houden er ons van overtuigd, dat het
R. Ph. O. en zyn dirigent het volgend
Jaar eenzelfde groot succes zullen boe
ken!
Aan K. en O. on^e oprechte huidel
