LEIDSCH
DAGBLAD
r
Les in geschiedenis
Seyss vertier aan
den tand gevoeld
Verstoorde eenheid
WEERBERICHT
STADSNIEUWS
Met een enkel woord
Het artikel over „Historische les
sen" heeft eenige merkwaardige
reacties opgewekt. Behalve een
vrijwel zuiver wetenschappe
lijk debat over de waarde der geschie
denisstudie en een uiteenzetting van het
gewenschte uitgangspunt laat zich uit
de gemaakte opmerkingen nog iets an
ders afleiden. Mén heeft aan het woord
lessen in het opschrift vastgekoppeld de
gedachte aan les-geven. Men meende,
dat ook wel eens aandacht gewild had
kunnen worden aan de practlsohe zijde.
Dan gaat het echter over de les of het
onderwijs ln de geschiedenis.
Intusschen. het onderwerp ls stellig
niet van belang ontbloot. Want het his
torisch onderwijs is in ons huidige school
stelsel zeer belangrilk. Niet voor niets
trachtten de nationaal-socialistische op
voeders vooral het geschiedenis-onderwijs
te beïnvloeden. Er ls zelfs een prijsvraag
uitgeschreven Indertijd voor een nieuw
leerboek voor de lagere scholen.
Nu ls inderdaad het onderwils in de
geschiedenis langen tijd schromelijk ver
waarloosd. Op de lagere school om ons
eerst tot deze te bepalen bleef het
beperkt tot min of meer spannende ver
haaltjes bij eenige platen of, op de z.g.
opleidingsscholen tot een sterke eenzij
dige training Plaatselijk stelde de lagere
school zich ln op wat gevraagd werd door
de middelbare school: Jaartallen of een
Invuloefening.
Te Nijmegen werd een jaar bij het toe
latingsexamen voor de H.BB.-B gevraagd:
Noem eens eenige oude gebouwen of
plaatsen ln de stad en vertel er wat van.
Practisch geen enkel goed antwoord en
verontwaardiging bij de opleiders. Zij
hadden een invuloefening verwacht.
Zulk onderwijs heeft weinig waarde
Het geeft bovendien geen enkele waar
borg, de Juiste leerlingen op de Middel
bare School te brengen. Elk historisch
onderwijs, dat niet de zin der „eenheid
in de verscheidenheid" weet bij te bren
gen, is eigenlijk waardeloos. En als het
kind Jong is. beperke men het gebied
naar tijd en plaats (een stad. een pro
vincie. een land), maar men brenge het
beerip van een cultureele eenheid bij.
Daarbij overweegt niet het kennen van
een serie Jaartallen, het kennen van veel
al of niet belangrijke personen. Daarbij
komt het aan op het leeren zien van den
historischen groei. En nu weten we wel.
dat niet alle steden kunnen bogen op
een dergelijk oud verleden als Nijmegen
of Leiden. Dan valt natuurlijk de na
druk op de moderne tijden. Of het land
schap wordt dadelijk, wat ruimer getrok
ken.
Maar zoo lang het onderwijs in de
geschiedenis niet bij machte ls, de be
langstelling en de liefde te wekken voor
de eigen omgeving, zoolang dat onder
wijs niet vermag bij te brengen, de een
heid in een cultureele samenhang, die
haar- rtlkdom ontplooit in de verschei
denheid. is dat onderwijs een bijbrengen
van parate kennis zonder diepte.
Men moet zijn eigen kinderen maar
eens de zlnlooze „rijtjes" hebben hooren
opdreunen, zonder samenhang, om te
weten, hoe dit soort onderwijs alle liefde
voor de geschiedenis van stad en land
moet dooden.
En op de Mldelbare School moge het
-iets anders zijn, ook daar, de practijk
heeft he$ bewezen, vermogen slechts wei
nig leeraren in de geschiedenis liefde
voor dat vak bij te brengen Dat zit niet
alleen ln den aard van het vak: dat moet
leiden tot bezinning.
Waren en zijn we met onze lessen ln
de geschiedenis op den Julsten weg?
Suiker voor kleine
kinderen.
EEN EI VOOR VOLWASSENEN,
MAAR MINDER CACAO.
-Op 13 Juni zal de ln het vooruit
zicht gestelde bon voor 400 gram
suiker voor de jongste kinderen
(0 t.m. 4 jaar) werden bekend ge
maakt. Hierdoofr is de distributie
van geraffineerde suiker voor deze
leeftijdsgroep hervat. In verband
met de bevoorrading van den han
del is het mogelijk, dat de suiker
niet overal onmiddellijk verkrijg
baar zal zijn.
Het aardappelrantsoen voor per
sonen boven 4 jaar is voor de week
van 16 t.m, 22 Juni met 1 kg. ver
laagd. Daartegenover zal op een
aardappelbon voor deze leeftijds
groepen 200 gram brood per per
soon verkrijgbaar zijn.
Een verassing vormt de bon voor
een ei voor volwassenen, welke a.s.
Donderdag bekend zal worden ge
maakt. Door moeilijkheden bij den
aanvoer is. zooals reeds eerder ge
meld, het rantsoen cacao vermin
derd van 100 gram tot 50 gram per
persoon.
HET PROCES TEGEN GENERAAL
MIHAILOWITSJ.
Nadat gisteren de beschuldiging was
voorgelezen, hetgeen acht uur duurde,
heeft generaal Dragomir Mihailowitsj,
de vroegere Joegoslavische minister van
oorlog en leider van de Tsjetnik guerilla-
troepen, een kruisverhoor ondergaan.
Hij verklaarde onschuldig te zijn. „Ik
was de eerste in Europa, die tegen
Duitschland in opstand kwam", zei hy
onder gelach van de aanwezigen.
NIEUWE 11 UIJLNGI'RIJZEN OP i? JUNI.
In aansluiting op het bericht over de
nieuwe vastgestelde maximumprijzen voor
haring, woidt thans meegedeeld, dat de
datum, waarop de nieuwe prijsregeling
van kracht wordt, nader ls, bepaald op
Zaterdag 15 Juni a.s., teneinde den over
gangstermijn naar de nleuWe prijsregeling
met enkele dagen te verlengen..
Aangezien deze maxlmumprlizcn eerst
Zaterdag aan den afslag geiden, zal de
nieuwe detailprijs met ingang vac Maan
dag 17 Jur.i aan den corns'- '.ment, bejekend
worden
ONDERWIJZERS SALARISSEN.
De commissie van advies en overleg In
zake de herziening van de onderwyzers-
salarlssen heeft aan den minister een een
stemmig advies uitgebracht over de wijzi
ging van de receüng. In zake het voor
periodieke salarlsverhooging medetellen
van den tijd welken de onderwijzers na
hun 21ste Jaar bulten het onderwijs
hebben doovcobrnchl. Verder kwam zy tot
volledige overeenstemming omtrent het
treffen van een voorloopige maatregel ln
afwachting van haar advies omtrent de
nieuwe se!?-:-- voor de onderwijzers
BON 09 VOOR SCHOENREPARATIES.
Bon C9 der lederkaart is aangewezen
voor het doen repareeren van schoenen
met leder zolmmateriaal.
Nieuwe beschuldiging tegen
Leembruggen.
De voorzitter van de 20ste Kamer van
het Amsterdamsche Tribunaal zelde he
denmorgen tot den 49-jarigen commissio
nair ln effecten G. Leembruggen uit Am
sterdam, die meerdere maien als aan
voerder van de Nederlandsche tennis-
ploeg de nationale kle-urei heeft verde
digd, dat hij het onderzoek in een andere
richting wenschte voort te zetten
Leembruggen zal thans opnieuw op 19
Juni terecht staan. De dagvaarding zal
dan aangevuld worden met de volgende
ten laste legging: voordeel trekkend van
den bezettingstoestand heeft Leembrug
gen zich als vennoot van het effecten
kantoor ..Leembrugger.. Guépin en Muys-
ken" 50% van de netto-winst toegeëigend.
Deze winst bedroeg ongeveer 67.000 gul
den over 4 bezetingsjartn en was ln
hoofdzaak verkregen, doordat Leembrug
gen. dank zij zijn nationaal-socialistische
georiënteerdheld het agentschap Amster
dam van het departement van financiën
op zich had genomen, voor den aanvoer
en uitvoer van een groot aantal orders
tot aan- en verkoop van ter Amsterdam
sche beurs verhandelde obligaties Neder
landsche staatsleening.
85ste Jaargang
WOENSDAG 12 JUNI 1946
No. 25801
Waarnemend Directeur; A. Poortman
Hcofdred.: Mr. M, B. van der Hoeven
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Tel. Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 - Giro no..: 57055
Weinig nieuw bewijsmateriaal.
Wat de plundering van Nederland be
treft gaf Seyss toe., dat deze ten deele
door zijn diensten was uitgevoerd, of
schoon het initiatief en de omvang van
Berlijn uitgingen. HM trachtte de „be
nutting van het economisch potentieel"
te rechtvaardigen door te zeggen, dat de
bepalingen van het Haagsche landoor
logsreglement in deze door den modernen
oorlog achterhaald zijn. Seyss zelde van
Goerlng de toezegging te hebben ge-
elscht. dat Nederland minstens het
zelfde levenspeil als Duitschland zou
houden, doch gaf toe. dat men zich aan
deze .toezegging niet gehouden had. Hij
beweerde voor lncidenteele gevallen te
gen overbrenging van installaties naar
Duitschland te zijn opgetreden en zoo
de afbraak van de margarlnefabrlek te
Dordreoht en de centrale te Leeuwarden
te hebben voorkomen.
Onherstelbaar verlies voor Nederland
heb Ik voorkomen door te verhinderen,
dat hel wereldberoemde „Kamerllngh-
Onnes-laboratorlum" te Lelden naar
Dultsehland zou worden gebracht, liet
rijk had dit Instituut opgevorderd" /oo
deelde hij mede.
Het transport van het wals-bedrijf
IJmuiden naar Duitschland was volgens
Seyss door Goerlng terecht bevolen, om
dat de centrales van het bedrijf toch
voortdurend op aanwllzing van de ver
zetsbeweging werden gebombardeerd.
Waarom de toegezegde schadevergoeding
niet betaald werd kon Seys niet zeggen.
Over de vorderingen der transportmid
delen had hij niets te vertellen gehad,
met uitzondering van de fletsenvorderlng
Kunstwerken der Nederlandsche musea
waren volgens hem bijzonder beschermd
en slechts Jocdsche stukken zouden zijn
opgevorderd. Uit de Kroeller Mueller
stichting waren drie schilderijen wegge
haald, doch daarvoor waren andere te
ruggegeven die „zelfs beter pasten".
Goebbels had in den herfst 1944 ge-
eischt de- in kelders geborgen kunstschat
ten naar Duitschland te brengen doch
Seyss had dit voorkomen. De vordering
en de liquidatie van het bezit van het
koningshuis had hij verordend, omdat de
koningin tot actieven weerstand had op
geroepen. doch hil beweerde deze order
zoodanig te hebben uitgevoerd, dat slechts
drie tot vijf Drocent werd geliquideerd.
Ondermeer had hij voorkomen, dat de
door Berlijn opgevorderde inboedel van
het Huis ten Bosch verloren ging. Arn
hem was leeggehaald, omdat de stad ver
baten was en het Ruhrgebled meubels
noodig had. Seyss betreurde het. dat er
geen schadevergoeding was gegeven.
De vernieling van havens en sluizen
was een eist-li van de weermacht, doch
Seyss' Interventie zou hebben voorko
men, dat in Rotterdam alles vernield
werd. Seyss deelde mede In 1945 van
Borinann order tc liebben gehad ln Ne
derland de tactiek der verschroeide
aarde toe te passen en alle technische
installaties te vernielen. HU was zich er
van bewust, dat dit den ondergang van
Nederland zou hebben beteekend en
kwam met Speer overeen de order niet
uit te voeren. Ook het ln 1944 gegeven
bevel om de mijnen op te blazen bij den
Amerikaansehen opmarsch in Limburg
liet hij na afspraak met Speer niet uit
voeren.
Na uitvoerig gesproken te hebben over
de hongerperiode ln Westelijk Nederland,
die hU een gevolg noemde van bet stop
zetten van het transport door de spoor
wegstaking en door de weermachtsvorde
ring van binnenschepen, zelde Seyss. dat
hij niet meer ln staat geweest was het
transport op gang te brengen en daarna
Hirschfeld de vrlle hand gelaten had om
dit te bewerkstelligen.
Over de laatste maanden van de be
zetting zelde Seyss, dat hij op 1 April
naar Speer te Oldenburg ging en daar de
overtuiging kreeg, dat voortzetting van
den oorlog onmogelijk was. Daarom heeft
hij vla Hirschfeld en de verzetsbeweging
contact met de geallieerden gezocht,
waarna 30 April de ontmoeting met lult.-
gen. Beddell Smith plaats vond. waar
Seyss toezegde, dat het militaire verzet
in Nederland zou worden opgeheven.
Blaskowltz was eenlgzins tegen dit ad
vies. doch Seyss had zelf de geheele ver
antwoording overgenomen. Daarna was hij
naar Flensburg geroepen voor een on
derhoud met Doenitz, die tenvolle met de
afspraak met de geallieerden instemde.
Op den terugweg naar Nederland werd
Seyss in Hamburg gearresteerd. Op een
vraag van den verdediger waarom hU
naar Nederland wilde terugkeeren, ant-
wordde bl1:om te zorgen voor mijn me
dewerkers ,om rekenschap af te leggen
over mijn daden en omdat ik als leidend
nationaalsoclallst. die ln tijden van voor
spoed vooraan gestaan had. meende ook
in dagen van ongeluk de verantwoorde
lijkheid ten volle te moeten dragen.
Voorts heeft Seyss ten aanzien der In
undaties opgemerkt, dat deze volgens
Amerlkaansch oordeel tot 30 April bin
nen de mate van het militair geoorloofde
gebleven waren. Volgens den vertegen
woordiger der Nederlandsche regeering te
Londen was op de technische uitvoering
der inundaties niets aan te merken, zelde
hij. Van cle inundatie van de Wieringer-
meer was hij niet ln kennis gesteld.
Nadat verschillende andere verdedigers
vragen hadden gesteld, ving het kruisver
hoor door den Franschen aanklager aan.
Een van de eerste punten die daarbij ter
sprake kwamen was de benoeming van
N.S 3.-burgemeesters. Seyss zelde dat hij
alleen de burgemeesters ontsloeg, die
daartoe door daden aanleiding gaven en
dat de politieke instelling daarbij niet in
overweging kwam. Zoo meende hij den
burgemeester van Amsterdam terecht te
hebben ontslagen, omdat hij de staking
niet verhinderd, dooh eerder bevorderd
had. Tot. 1943 waren de benoemingen van
burgemeesters ln overeenstemming met
Frederiks geschied; volgens Seyss werden
vooreerst niet alleen N.S.B.'ers, doch ook
niet-,politici en zelfs anti-nazi's benoemd.
Mettertijd werd het echter onmogelijk
anderen dan N.S.B.'ers te vinden. Er wa
ren geen anderen meer beschikbaar, om-
i dat de verzetsbeweging samenwerking
met cle Duitschers had verboden. Ik moet
zeggen, dat de Nederlanders ons nbsolu-
ten polltieken tegenstand hebben gebo
den. Dit acht lk van beteekenis bij het
geen Nederland in dezen oorlog gepres
teerd heeft" zoo zelde Seyss.
Bi) de behandeling van het onderwijs
legde de aanklager een verklaring van liet
Nedorlandseli ministerie van onderwijs
over, wdarln gezegd wordt dat Seyss' po
gingen om jn Leiden een nationaal so-
elaBstlschc universiteit te stichten strand-
den op de zelfbewuste houding der pro-
fessoren en studenten. Sevss zelde. dat
j deze voorstelling te ver ging. Volgens
hem was er nooit sprake van geweest en
1 wilde hl) niet meer dan twoe of drie
natlonnal-soclallstlsclie professoren be
noemen. Dat hij het plan niet heeft uit
gevoerd. noemde hl| een bewys, dot' hl)
niet tegen de arwljzende houding der
professoren en studenten wilde ingaan.
Waarom de studenten de loyallteits-ver-
klaring niet wilden afleggen, noemde
Seyss- onbegrypeiyk.
Seyss zelde. de sterilisatie van Joodsche
vrouwen terstond verboden te hebben,
T00F mannen gedurende een zeker
tijdpers te hebben toegelaten. HU be
weerde. dat de sterilisatie vrijwillig was.
Hy voegde er aan toe: „Hoe verder men
van deze dingen afraakt, hoe minder
verklaarbaar zy worden."
..Met Christiansen heb lk altijd goed
samengewerkt. Het gerecht zal moeten
beslissen of lk lieg of hy zich vergist"
zelde de beschuldigde, toen Dubenest
hem een verklaring voorlegde door Chris
tiansen by het vooronderzoek in Neder
land afgelegd, Inzake de executie van
5 gijzelaars na den mislukten spoorweg
aanslag te Rotterdam Christiansen heeft
in zijn verhoor gezegd- zich te herinne
ren, dat Seyss zelde. dat de 5 ghzelaars
moesten worden gedood. Christiansen
zelf beweert hiermede niets te doen te
hebben gehad, daar het een politieke aan
gelegenheid was. Seyss zelde, dat zUn ge
tuigen zullen komen bevestigen, dat deze
zaak van Rauter en Christiansen uitging
en dat hij geïntervenieerd heeft om niet
doch slechts 5 menschen neer te schie
ten Voorts werd den beschuldigde een
verhoor van Rauters plaatsvervanger dr.
Schoenhardt v voorgelegd, waarin wordt
gezegd, dat- Seyss na den aanslag op Rau
ter het bevel gegeven had 200 gevange
nen neer te schieten Ook hiertegen kwam
Seyss krachtig op Wèl had hij gezegd,
dat ln dit geval maatregelen moesten
worden genomen, die uitwerking op de
bevolking zouden hebben, doch bij zou
geenerlei bevoegdheid hebben gehad om
Schoenhardt dergelijke bevelen te geven.
Overigens bevestigde dit stuk volgens
Seyss, dat hier geen sprake was van gij
zelaars. doch van menschen. die op Hit
lers bevel als leiders van het verzet toch
moesten worden gedood. Dubenest stélde
den geheelen middag een lange reeks
van vragen over vele detailpunten, zoo
als over het ingrijpen in het bestuur het
opdringen der nationaal-soclalisten. het
ontslag der rechters van Leeuwarden de
organisatledwang. de vervolging der ker
ken. de gelijkschakeling der pers. de
standgerechtén en de èconomiscne plun
dering.
De aanklager stelde den beschuldigde
\°?r. moeilijkheden en wel zeer
duidelijk bleek bet bezwaar, dat bet ver
boor niet door een Nederlander, 'die met
de Nederlandsche zaken volkomen op de
hoogte is, werd afgenomen. Ofsglioon Du
benest zlJn verhoor nog niet beëindigd
beeft, hecrsclit liler reeds de indntk.
dat het weinig aan bewijsmateriaal tegen
Seyss beeft toegevoegd.
Tijdens het verhoor heeft Seyss her
haalde malen een eeresaluut gebracht
aan de verzetsbeweging. Wel had hij het
zich tot een plicht gerekend de politie
te verwittigen, wanneer het verzet zich
ergens openbaarde, maar hij zelde zich
daarbij steeds bewust te zfjn geweest, dat
hij deze vervolging slechts Juridisch kon
rechtvaardigen en niet moreel, daar hij
als Nederlander waarschijnlijk evenzoo ge
handeld zou hebben, als Nederland' heeft
gedaan. Voorts zelde Sevss dat hij ge
noodzaakt was geweest den' voedselcom-
mlssaris Louwes te handhaven, ondanks
zijn anti-Duitsche en antl-nazl gezind
heid, omdat hij bij het allermoeliykste
voedselprobleem de onmisbare man was.
Het Labour-congres.
ATTLEE SPREEKT.
Gisteren heeft de Britsche minister
president Attlee, het woord gevoerd op
het congres van de Labourparty te
Eornemouth. Hij wees er op, dat de
Labourregeering reeds 73 wetsontwer
pen bij het parlement had ingediend en
dat 55 daarvan al de koninklijke goed
keuring hadden verkregen Hij ver
klaarde, dat de Britsche Labourbewe-
ging nimmer een tot dc Britsche eilan
den beperkte beweging was geweest,
doch altijd had erkend dat de zaak van
de arbeiders over de geheele wereld
ondeelbaar is.
„Wy hebben steeds voor oogen gehou
den, dat men zichzelf niet een kleine
zóne van veiligheid kan scheppen en de
rest van de wereld in de ellende laten".
In onze buitenlandsche politiek zien wij
den toetssteen van ons socialistisch ge
loof, zeide hij. Wy streven er naar, den
wereldvrede te bevorderen door collec
tieve veiligheid. Wy moeten leven ln een
wereld met staten van verschillend ka
rakter. Wij vragen voor anderen de vry-
heid, zooals wij die zelf verlangen., wy
pogen ook die vryheid tot effect te
brengen, getuige Indië".
Attlee's rede werd met donderend ap
plaus beloond.
Prof. Laski werd herkozen als voor
zitter. Arthur Gfeerrwcod als penning
meester
Minister Shlftwel] hield een inleiding
over de socialisatie, in welker succes hy
volledig vertrouwen stelde. Socialisatie
beteekent niet alleen technische reorga
nisatie maar ook verbetering der men-
schelyke verhoudingen in het bedryfs-
leven. De toekomst van Labour hangt
van het welslagen van dit experiment
af. Het financieel succes is, aldus de
minister, verzekerd.
Door de nationalisatie van de sleutel-
industrieën krygt de regeering een
machtig instrument in handen.
BYRNES OVER DE A.S. BIJEENKOMST
TE PARIJS.
De Amerikaansche minister van bui
tenlandsche zaken, Byrnes, heeft tydens
de laatste persconferentie voor zyn vers
trek naar de byeenkomst der ministers
van buitenlandsche zaken te Parys ver
klaard. dat een mislukking der confe
rentie, welke op 15 Juni begint, zoowel
een nederlaag zou zyn voor de geheele
menschheld als voot de vertegenwoordigen
de mogendheden. Hij zelde dat er sinds
de laatste conferentie geen vorderingen
zyn gemaakt in het oplossen der geschil
punten.
*NOG ONRUST IN ITALIË.
Gisteren werden alle troepen rond het
Quirinaal teruggetrokken, hoewel de
konlnkiyke standaard nog geheschen ls.
Koning Umberto zou weigeren Italië te
verlaten, voordat het Hooggerechtshof op
18 Juni officieel uitspraak zou hebben
gedaan over den uitslag van het refe
rendum.
Tydens het afgeloopen weekend heeft de
Britsche minister van buitenlandsche za
ken, Bevln, den Itallaanschen premier de
Gasperl medegedeeld, dat naar zyn mee
ning de verkiezingen en het referendum
op behooriyke wyze zijn gehouden. Bevln
wyst er op, dat er geen verandering zal
zijn ln de vriendschappelijke Brltsohe ge
voelens voor Italië
Te Rome en Florence hadden republl-
kelnsche demonstraties plaats, te Rome
en Napels monarchistische. Te Napels
heeft een groep monarchisten getracht
met brandbommen het gebouw der com
munisten in brand te steken. Acht per
sonen zyn gedood, w.o. eenige politie
agenten. Velen zijn gewond.
GERHART HAUPTMANN t
Gerhart Hauptmann ls op 84-Jarigen
leeftyd te Agnetendorf in Zuidoost
Duitschland overleden.
Hauptmann werd 15 Nov. 1862 te Ober-
sa Izbrunn in Silezië geboren. Als tooneel-
schrljver is hij hier te lande vooral be
kend geworden door zyn stukken „Ein-
sarae Menschen", Die Weber", „Der Bi-
berpelz". Hanneles Hlmmelfahrt", „Fuhr-
mann Henschel", waarin Louis en Theo
Bouwmeester trlömphen vierden, „Rose
Bernd" en „Vor Sonnenuntergang", een
der rollen van Cor v. d. Lugt Melsert.
In 1912 kreeg hy den Nobelprijs voor
letterkunde.
PROCES TEGEN DEN GRAAF
VAN CAPELLE.
De Belgische minister van justitie
heeft dezer dagen een auditeur-gene
raal bevel gegeven een gerechteiyk on
derzoek in te stellen tegen den graaf
van Capelle, inzake deelneming of mede
plichtigheid aan 's vyands politiek.
De graaf van Capelle was voor en ge
durende den oorlog particulier secreta
ris van koning Leopold III. Hy werd
enkele maanden na den oorlog door den
koning uit zyn functie ontsjagen, samen
met een paar andere hooggeplaatste
personen van het koninkiyk hof.
VALKENBURG TOCn TER
STEMBUS.
De Valkenburgers zullen voor de
samenstelling van den nieuwen
gemeenteraad toch ter stembus
moeten gaan! De A.R., C.H. en
Chr. Arb. Party hebben een ge
combineerde lyst ingediend om
daardoor een stemming overbodig
te maken. Onverwachts ls echter
bij de candldaatstelllng nog een
wilde hjst ingediend, waarop vo
gels voorkomen van diverse poli
tieke pluimage.
Vrachtauto door tram gegrepen
ZES DOODEN EN VIER GEWONDEN TE
DR ACHTSTER-COMPAGNIE.
Na afloop van ko'rfbalwedstryden te
Rotter alle (Fr.) keerde een groepje uit
Makkinga, Nyehorne en De Knljpe met
een vrachtauto huiswaarts. Op den on-
bewaakten overweg even voorbij het
tramstation te DrachtsterCompagnie
kwam de auto in botsing met een Juist
passeerende tram. waardoor de dames M.
de Boer, uit Makkinga en A. Mulder, uit
Nyehorne, alsmede de heerèn J. Bergsma,
H. TJassing en P. Nlenhuls, alle drie uit
Makkinga en J. Jansma. uit Nyehorne,
op slag werden gedood.
Behalve de chauffeur A. Slot, uit
Noordwolde, werden ook mej. J. de Boer
en mej. R. Bystra, belden uit Makkinga
en de heer A. de Vries, uit De Knype,
gewond, zy het niet levensgevaarlijk,
Veto van president Truman.
Over wet op de arbeidsgeschillen.
President Truman heeft zyn veto uit
gesproken over de „wet op de arbeids
geschillen", die voorziet in een raad van
bemiddelaars by het departement van
arbeid, teneinde by geschillen bemidde
ling te verleenen. Als reden noemde de
president, dat de wet in een vredes-
democratie zou dwingen tot werken voor
particuliere ondernemers. Staking zou
niet kunnen plaatsvinden dan na 60
dagen na de bemiddeling. De wet be
paalt tevens, dat werkgevers en vak-
vereenigingeiu gereohteiyk kunnen wor
den vervolgd als zy inbreuk maken op
collectieve arbeidscontracten.
De president zeide, dat hy de wet
had beschouwd van het standpunt van
algemeen landsbelang, Hy hernieuwde
zyn pleidooi voor zyn eigen voorstellen
inzake stakingen, die een algemeenen
noodtoestand veroorzaken.
Mat 255 tegen 135 stammen heeft het
Huis van Afgevaardigden besloten, te
berusten in het veto. Hiermede is de
zaak afgedaan, aangezien de Senaat
had besloten geen verdere stappen tegen
het veto te ondernemen.
Wisselend bewolkt.
De Bilt verwacht tot Donderdag
avond:
Wisselend bewolkt. Hier en daar nog
enkele buien. Aanvankeiyk verander-
ïyke wind, later uit richtingen tus-
schen West en Noord. Vry koel.
Proces tegen Arnold Meyer
begonnen.
ER WORDEN ONTHULLINGEN
VERWACHT.
Het was precies tien uur vanmorgen
toen Arnold Meijer de civiele z^ial van het
Bossche hof werd binnengeleid om de
behandeling van zyn zaak door het bij
zonder gerechtshof mede te maken. De
zaal was tot ln de uiterste hoeken gevuld
met verslaggevers en belangstellenden en
er heerschte een sfeer van spanning.
Uit gesprekken bleek dat de stemming
minder de rèchtzaak zelve betrof, dan
wel de politieke merites. Men verwachtte
onthullingen, die verder reiken dan de
zaak zelf. Meyer is weinig veranderd. Hij
ziet wat bleek, maar een enkel onbewust
gebaar zou kunnen beteekenen, dat dit
veroorzaakt wordt door een geladen span
ning. die hem vervult, nu de dag van zijn
berechting Is aangebroken.
Het bijzonder gerechtshof nam onder
volkomen stilte zijn plaats ln. Het stem
mige zwart van de togas werd gebroken
door de met goud gegalonneerde uniform
van den kapitein ter zee Dallnghaus en
de roode kraag van generaal majoor ba
ron van Lawick.
De publieke tribune was compact ge
vuld met belangstellenden, toen de be
handeling een aanvang nam. Op de for-
meele vragen van den president, mr. Th.
R. J. wyers, antwoordde Meijer, dat hij
ln 1905 te Haarlemmermeer ls geboren,
dat zyn voornamen Arnoldus Josephus
zUn en dat hy te Oisterwljk woonachtig
ls. Als zijn beroep gaf hij op landbouwer.
Toen nam de procureur-fiscaal het woord
voor het voorlezen van zijn zeer lange
tenlastelegging. Hij las het document met
zijn vele citaten op rustlgen, afgemeten
toon. met nadruk en klemtoon, waardoor,
ondanks de lengte van het stuk, de ln-
houd ervan voor de aanwezigen ging le
ven. Er werd met aandacht naar hem ge
luisterd. Als een film rolde de lange dag
vaarding door zijn handen. Het. was elf
uur. toen de procureurfiscaal zijn voorle
zing had beëindigd
De beide getuigen Petillon en Van
Schalk werden hierna gehoord.
Zy verklaarden, desgevraagd, naaste
medewerkers van Meyer te zijn geweest
en zlln streven en bedoelingen precies te
kennen. Arnold Meyer erkende hierop,
dat alle artikelen, waaruit passages wa
ren voorgelezen, van zijn hand zyn, op
drie na, die door medewerkers van hem
zijn geschreven.
Gedurende zijn ondervraging betoogde
Meyer, dat het schrijven van zijn artike
len niet alleen diende om zijn volgelin
gen voor te lichten, maar ook om de be-
zettingsautorltelten te bewegen een voor
Nederland gunstige politiek tevoeren. De
arlkelen werden dan ook altijd in het
Duitsch vertaald en aan de autoriteiten
verstrekt. Meyer verklaarde, toen de
president hem er op wees dat de passa
ges in de tenlastelegging hem toch tot
slecht Nederlander stempelden, dat hy
zich steeds gehouden had aan de voor
schriften van de Nederlandsche regee
ring van 1939 en zelfs nog verder was
gegaan ln den goeden zin.
Men moet de aangehaalde uitlatingen
dan ook zien ln onverbrekelijk verband
met het tijdstip waarop en dé gebeurte
nissen. ln verband waarmede zy geschre
ven werden. Sommige zijn zeer duidelijk
gericht tegen de N.S.B.
President: maar ondertusschen Ijverde
u toch voor duurzame vriendschap en
samenwerking met Duitschland.
Meyer: politiek ls bereiken van het
mogeiyke. Ik moest door sommige vrien
delijk geschreven uitlatingen het den
Duitschers mogelijk maken op mUn voor
stellen ln te gaan.
(Wordt vervolgd).
Goedewaagen gearresteerd.
Naar „Trouw" meldt Is dr. T. Goede
waagen dezer dagen in de Engelsche zóne
in Duitschland gearresteerd. De voorma
lige secretaris-generaal van het depar
tement van volksvoorlichting en kunsten
was ondergedoken ln het administratief
apparaat van het geallieerd hoofdkwar- j
tier te Hannover, Hy zal binnenkort wor
den overgebracht naar Nederland.
BETERE SIGARETTEN.
Het feest van „Prediker"»
EEN DER BEST GESLAAGDE LUSTRUM
VIERINGEN.
Ter gelegenheid van het 85-Jarlg be
staan van de C.J.V. Prediker XII la,
werd gisteravond ln het vereenlglngsge-
bouw een groote feestavond gehouden,
welke een ln alle opzichten geanimeerd,
verloop heeft gehad.
Nadat te ongeveer 8 uur de deelnemers
aan den boottocht over de Kager- en
Brasemermeren waren ontscheept wat
was er een uitbundig enthousiasme op
dezen merentocht en het in aansluiting
hierop gehouden diner ln „De Brasem" to
Oude Wetering, waarby de ouderen ln 'hun
luidruchtigheid voor de Jongeren zeker
niet hebben ondergedaan heette de
voorzlter van de jubileerende vereenlglng
de heer J. Slerat allen welkom. Dankbaar
heid vervult ons allen aldus spr., dat vyf-
en-tachtlg jaar geleden zes mannen het
Initiatief namen tot oprichting van Pre
diker, welke vereenlglng in den loop der
Jaren hier ter stede zulk een belangrijk
aandeel in het Jeugdwerk heeft mogen
hebben. Onze taak is bij dit Jubileum
echter nog niet ten einde, Integendeel ons
wacht ln de wereld nog een verhevener
opdracht: de Jeugd te wijzqn op en te
brengen tot Jezus Christus. Moge God
Prediker nog tal van jaren tot een grooten
zegen voor velen stellen.
Nadat nog het vaanddellled was gezon
gen. zette men zich aan de afwerking van
een zeer gevarieerd programma, dat geheel
door eigen krachten werd verzorgd en
waarbij het Ohr. muziekgezelschap ,,Sym-
phonla" o. 1. v. den heer J. J. van Waas
zijn voortreffeiyke medewerking had aan
geboden. Alle nummers te noemen er
waren er een tiental ls ons ten oenen-
male ondoenlijk, laten wij ons dus be
perken tot den hoofdschotel van dezen
avond: de opvoering van het tooneestuk
„De nieuwe typiste", een kluchtig, vlot
gespeeld spel waarmede de aanwezigen
zich enkele uren harteiyk hebben geamu
seerd. Voor den heer C. W. Oudshoorn,
die de regie had, hebben wy niets *üan
lof. Een afzonderlijk woord van hulde
past hier zeker aan het adres van A. de
Vogel, die kans zag om op origlneele wyze
de verscheidene programmapunten aan
elkander te praten. Een geboren confe
rencier
Dat de aanwezigen en_dlt ls de groot
ste lof, welke wij allen medewerkenden
kunnen toezwaaien bet gebodene op
hoogen prijs hebben gesteld, bewees wel de
collecte, welke werd gehouden ter dek
king van de onkosten van dezen avond en
die in vyf piinuten tyds ruim f 360.in
de kas van het feestcomité bracht.
En zoo behoort dan ook deze lustrum
viering voor zoover wy ons kunnen
herinneren één der best geslaagde weer
tot het verleden en zal ook Prediker zich.
ln de eerstkomende Jaren weer moeten,
beramen op haar prijzenswaardige doel
stelling, die zoo schoon is uitgedrukt in
het eerste couplet van het vaandellied:
„Biy willen w' onze vaan
In onze Jonge dagen
Tot eer van God den Heer
Door 't volle leven dragen".
Vermelden wij nog, dat ln de komende
dagen verschillende feestavonden zullen
worden gehouden voor leden en belang
stellenden der diverse onderafdeelingen.
De vele nieuwe soorten sigaretten,
welke dezer dagen ln den handel komen
(volgens „Trouw" niet minder dan 36; I
zullen vervaardigd zijn van Amerikaan
sche en Turksche tabak.
WAT IN ONZE KAZERNES NIET
GEZIEN MAG WORDEN,
Plaat van „Indië ln Nood" verboden.
Naar de Nieuwe Crt. verneemt heeft dc
Lt.-Generaal, chef van den Generalen
Staf, mr. Kruis Ingevolge bevel van den
Minister van Oorlog, verboden in de ka
zernes te verspreiden de plaat, uitgege
ven door „Indië in Nood", voorzien van
de opschriften: „Onder de rood-witte
vlag terreur en armoede" en „Onder het
rood-wlt-blauworde en welvaart".
Tusschen deze opschriften ls op de
plaat een° landschap afgebeeld met op
den achtergrond een vulkaan, die vlam
men en rook uitstoot, waarin een draak
(met opschrift „Japan") zioh verheft.
ROUWDAG DER CHINEEZEN OP JAVA.
Honderdduizend Chlneezen namen gis
teren deel aan den „rouwdag" die ge
houden werd op Java, uit protest tegen
den massamoord van Tangerang cn het
feit, dat de geallieerden, naar Chlnee-
sche opvatting, in. gebreke zijn gebleven
bij de bescherlng van de bedreigde Chl
neezen. De straten ln de Chineesche wijk
van Batavia waren uitgestorven. Win
kels, café's en amusementsgelegenheden
waren gesloten. De chineesche arbeiders
hebben het werk neergelegd. (U.P.).
DIRECTEUR-GENERAAL VAN DE
VOLKSHUISVESTING.
Met Ingang van 16 Juni ls dr. Ir. Z. Y.
v. d. Meer, lid van het c<ülege van alg.
comm voor den wederopbouw benoemd
tot directeur-generaal van de volkshuis
vesting, tevens belast met de waarneming
van het ambt van hoofd-lnspecteur voor
de volkshülsvestlng, onder geiyktijdlg eer
vol ontslag als hoofdingenieur van den
rijkswaterstaat.
BINNENLAND
In het kader van de Engelsche Jeugd
uitzendingen zullen in Augustus en Sep
tember twee groepen van 100 meisjes een
bezoek aan Nederland brengen.
Het ms. Sibajak ls 6 Juni J.l. uit
Tandjong Prlok vertrokken met 1341
repatrleerenden aan boord. Het scblp zal
vermoedelijk 20 Juni a.s. te Sue2 aan
komen.
Naar wij vernemen ls de Nederland
sche gezant te Parijs, Jhr. TJarda van
Starkenborch Steehouwer die korten tyd
In het vaderland heeft vertoefd, gister
middag pe> K.L.M. naar Parys terugge
keerd.
De Ned. Bond van Chr. Prot. Post-,
Telegraaf- en Telefoonpersoneel „Door
plicht tot recht" heeft op zyn Jongste al-
gemeene vergadering met algemeene stem
men besloten tot concentratie met de
andere bonden van Ohr. Overheidsperso
neel.
Door de regeering ls een college ln
het leven geroepen, dat van advies zal
dienen op het gebied van bescherming van
de natuur en van het landschapsschoon.
Hiertoe ls Ingesteld een „voorloopige na-
tuurbeschermlng8raad".
De uitspraak in het kort geding tus
schen de E.V.C. en minister Drees (en den
Staat) ls gisteren bepaald op 17 Juni.
De Nederlandsche kunstweek zal
worden gehouden van 13—21 Augustus.
Dinsdag 18 Juni zal het zeemans
instituut aan de Plater de Hooghweg te
Roterdam officieel worden geopend. Deze
plechtigheid zal worden bygewoond door
den Brltschen ambassadeur en vele andere
autoriteiten.
Mr. Claudius B. Webster, die door het
Amerikaansche roode kruis naar Nederland
was afgevaardigd, heeft gisteravond af
scheid genomen van zijn Nederlandsche
collega's in het hoofdkwartier van het
Nederlandsche roode kruLs te Den Haag.
Het bestuur van de K.N.A.C. heeft
zich tot den Minister van Verkeer en
Energie gewend met het verzoek om,
evenals zulks voor motorbooten ls ge
schied, het gebruik van de automobielen
gedurende de vacantlemaanden Juli,
Augustus en September te vereenvoudigen
n.l. door ln dit tydvak geen controle te
doen uitoefenen op de doeleinden waar
voor en de tydstippen waarop de houders
van ryvergunnlngen voor motorrytulgen
voor personenvervoer van hun voertuig
gebruik maken.
BUITENLAND
De hoogste Noorsche onderscheiding,
nameiyk die van Sint Olaf met ster en
grootkruis, ls aangeboden aan mevrouw
Alexandra Kollontal, de eerste sovjet-
russlsche gezante ln Noorwegen.
De Pan American World Airways
zal a.s. Zaterdag een directe luchtlijn van
New York, naar Brussel Praag en Weenen
vla Londen openen. Deze route zal twee
maal per week worden gevlogen.
veldmaarschalk graaf Terautsjl, de
Japansche bevelhebber ln Zuid-Oost-Azlë
en. voormalig minister van oorlog, ls aan
de gevolgen van een beroerte overleden.
Het parlement der Faroer-ellanden
heeft besloten vóór September de 26.000
eilandbewoners door een plebisciet te laten
beslissen, of zy los willen komen van
Denemarken, dat sinds 1380 deze eilanden
ln bezit heeft, of het Deensche aanbod
tot grootere onafhankeiykheld willen aan
vaarden.
President Truman heeft een kablnetsr
commissie benoemd, welke zich zal bezig
houden met het Palestynsche probleem
en hierop betrekking hebbende onderwer
pen en deze gemachtigd met de Britsche
en andere regeeringen te onderhandelen.
De ontwerper van den Elfeltoren,
Maurice Koechlln, een Elzasser van ge
boorte. ls op 90 Jarigen leeftyd te Mon-
treux overleden.
De nieuwe Fransche Constituante 16
gisteren bijeengekomen. Gouin heeft zijn
ontslag aangeboden. De 77-jarige com
munist Marcel Coohln sprak als oudste
lid de openingsrede uit,
Generaal de Gaulle heeft verklaard,
dat het hem minder Juist leek op dit
oogenbllk de nationale plechtigheid bil te
wonen. Hij zal echter op den Mont Vale-
rlen een fakkel ontsteken ter herdenking
van alle dooden, die in dezen oorlog
voor Frankrijk gevallen zijn.
Zes van de dertien repu/blikelnsch
gezinde militairen en burgers, die be
schuldigd waren van poging tot mili
tairen opstand, zijn door het militaire
gerechtshof te Madrid vrygespTOken. De
overige, zeven verdachten werden tot ge
vangenisstraffen veroordeeld.
Een stierenvechtster uit Peru, senorit-a
Conchita Citron, bracht Madrid in ver
voering toen zij een nieuwe arena in
Carabanchel Bajo lnwydde met een op
windend gevecht te paard en to voet.
Senorita Citron, wachtend op de eerste
stieren, die de arena zullen binnen
stormen.
PROMOTIE OUD-WETnOUDER KOMIJN.
Onze oud-stadgenoot en oud-wethouder
van sociale zaken te dezer stede, mr. A. J.
Romljn, tevens oud-voorzitter van cle af
deel lng Lelden van den Kon. Ned. Midden
standsbond, thans burgemeester der ge
meente Winschoten, promoveerde heden
middag aan de Leidsche Universiteit tot
doctor in de rechtsgeleerdheid op een
proefschrift getiteld „Autonomie en zelf
bestuur, vergelijkende studie tusschen
Duitsch en Nederlandsch gemeenterecht".
LEIDSCHE KUNSTKRING
„VOOR ALLEN".
De Jaarvergadering.
De ledenvergadering onder voorzitter
schap van den heer P. van der Hoeven
was goed bezocht en had een geanimeerd
verloop.
Het verslag van den secretaris ver
meldde met dankbaarheid, dat het leden
aantal zich had gehandhaafd en dat het
bestuur er in geslaagd was voor het afge
loopen seizoen een serie concerten samen
te stellen, die een onbetwist succes zyn
geweest.
Uit het verslag van den penningmeester
bleek, dat de vereenlglng op een gezonde
financleele - basis staat. Er was dit Jaar
een batig saldo van f. 330. Weliswaar sluit
de. begrooting voor het nieuwe vereeni-
gingsjaar met een geraamd tekort van
f.200, maar dit kan bestreden worden
uit de beschikbare tnlddelen, welke f 1920
bedragen.
De aftredende bestuursleden, de heer P.
van der Hoeven, alsmede de dames L.
Sibbes en B. Rynders werdon herkozen,
terwyi ln de vacature-mr. C. J. Goud
smit werd voorzien door de verkiezing
van mei. L. Becherer
De algemeene stijging der onkosten
maakt het noodig dat de contributie
eenlgszlns verhoogd wordt. De gewone
abonnementen zullen voortaan f 4 kos
ten, terwijl de prys der Jeugdabonnemen-
ten f- 2 bedraagt.
Voor de nieuwe serie zyn reeds de vol
gende concerten vastgesteld: 2o October
Iscar Arlbo. 22 November Herman Schey,
18 Dec. Rosa Spier-quintet, 22 Januari
Janine Andrade, Voor het 5de en 6de con
cert zyn nog besprekingen gaande.
Alvorens de vergadering te sluiten. dee4
de voorzitter nog een beroep op de
leden om hun vereenlglng trouw te biy-
ven en zooveel mogelijk nieuwe leden te
winnen.
