LEIDSCH
DAGBLAD
Verkiezingen in Frankrijk en Italië
RAPPORT OVER SPANJE
Sjalirir zal niet aftreden
WEERBERICHT
Met een enkel woord
.J
Majoor Brexmese over de „Yierdaagsche"
STADSNIEUWS
I 85ste Jaargang
Levenslang geëischt tegen
Ex-Burgemeester van
Westerbork.
De advocaat-flscaa van het byz. ge-
rechtshof Leeuwarden Drentsche kamer, j
elschte tegen den ex-burgemeester van
Westerbork W. M. A Pijbes, dierenarts,
levenslange gevangenisstrai met het ver-
bod eenlg ambt te bekleeden en ontzet- I
ting uit belde kiesrechten In zijn lunc-
tie van burgemeester liet hy tydens de
bezetting tal van personen ophalen, die Waarnemend Directeur: A. Poortman
bij de O. T. te werk werden gesteld. Hoofdred.: Mr. M. B. van der Hoeven
Uitspraak 14 Juni as.
MAANDAG 3 JUNI 1946
No. 25794
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Tel. Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 - Giro no..: 57055
Gisteren hebben wederom na een zeer
lelie campagne, de 25.800.000 Fransche
kiezers weer gesproken ter verkiezing van
een nieuwe Constituante, die een nieuwe
grondwet zal hebben samen te steller..
Hielden de communisten vast aan de
oude grondwet, ook al is die per refe
rendum verworpen, de socialisten daar
entegen ziln over stag gegaan. Gouln
heeft zelfs aan den vooravond van de
verkiezingen verklaard accoord te gaan
met het vormen van een Tweede Kamer
met beperkte macht In bet Fransche par-c
lement. Als deze Tweede Kamer zou wor
den ingesteld, zoo zeide Gouln. moet haar
taak beperkt worden tot het onderzoeken
van de wetsontwerpen, die door de Kamer
van Afgevaardigden worden aangenomen,
en deelneming aan het kiezen van een
president van de republiek. (De ontwtrp-
grondwet, die door het laatste referen
dum ls verworpen, voorzag ln een parle
ment met slechts één kamer).
Incidenten schijnen gisteren niet
plaats gehad te hebben. Reunion kiest
op 16 Juni.
Volgens de definitieve resultaten van
vanmorgen vroeg hebben de socialisten
in het Fransche moederland 14 zetels
verloren. In October 1945 kregen zij
130 zetels tegen thans 116. De com
munisten verliezen een zetel, de M.R.P.
wint 14 zetels en de rechtsche groepen
winnen vier zetels.
De M.R.P. Is thans de grootste party.
Het aantal stemmen, dat door de voor
naamste partijen ls behaald, ls als volgt:
M.R.P. 5.491.180 stemmen (4.817.603).
Comm. 5.136.334 stemmen (4 842.371).
Soc. 4.165.813 stemmen (4.495.402).
Radicalen 1.537.395 stemmen (1.188.352)
Tusschen haakjes de cyfers van Octo
ber.
Het referendum Is dus bevestigd! Hoe
het' nu met de regeering zal gaan? Een
handhaving der drie partijen-regeerlng
(M.R.P., communisten en socialisten) is
niet waarschijnlijk. Maar welke combina
tie dan zal optreden?
Alle kopstukken der partijen zijn her
kozen.
In Italië gingen sinds 20 Jaar 29 mil-
lloen kiezers ter stembus Voor het eerst
ook de vrouwen. Het geldt hier de sa
menstelling van een parlement en te
vens een referendum over de vraag: re-
pxibliek of monarchie. Behoudens enkele
kleine Incidenten verliep ook-hier de ver
kiezing rustig De eindresultaten zullen
hier pas over 2 weken bekend zijn.
Het bestuur van de Itallaansche Chris
telijke democratische partij heeft een
BANANEN VOOR KLEINE KINDEREN.
Voor kindereiflr geboren In 1942 of
later, zal 500 gram bananen beschikbaar
worden gesteld. De aflevering zal plaats
hebben haar gelang de bananen geïmpor
teerd worden, waarmede waarschynlljk
geruime 'tyd gemoeid zal zijn. Ter ver
krijging der bananen moet men bon 822
der bonkaart KD of KE 606 bij een de
taillist in groene en/of fruit 'Inleveren
en wei ulteriyk op 8 Juni a.s.
ïiiiiiniiininnniiiniiiininjiiiiniiiiiinniiininiiniiiniininTiiniiiiiiniunmiiiüüiii
Voorloopig geen nieuwe
'aardappelen meer.
Het waren stevige prijzen, welke
de nieuwe aardappelen, die de af-
geloopen weken aan de vellingen
werden aangevoerd, opbrachten.
Maar nu zullen er voorloopig geen
nieuwe aardappelen meer komen,
want slnd6 Zaterdag mogen zy niet
meer ter velling worden aangevoerd.
Deze maatregel, aansluitend bij het
algemeene roolverbod. ls genomen
om te voorkomen, dat men nog niet
volgroeide aardappelen, die dus een
matig beschot geven, ter wille van
den noogen prijs gaat rooien.
Vermoed el ijk zal het nog wel en.
kele weken duren, alvorens de offl-
cieele oogst mag beginnen.
JiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiniiniiiiinniiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiniiiiiiiiiunniiiiiiiRiiii
Natte trouwpartij te Kampen.
Een paartje uit de Groenestraat te
Kampen heeft een onaangename trouw
partij gehad. Toen de bruiloftsstoet met
zes rijtuigen naar het stadhuis reed,
sprong aan den Singel een jong paard,
dat voor één der rytuigen gespannen was.
opzij en holde den Parkvijver in Met
nat costuum overleefden de inzittenden
den zijsprong Erger werd het echter na
het trouwen. Van het stadhuis af reed
de stoet langs de IJsselkade Ter plaatse
waar de kademuur is weggezakt, aldus de
„Zw. Crt.", passeerde een wagen met
leege melkbussen Door het rommelen
der bussen schrok het paard van één der
rijtuigen, waarin zes bruiloftsgasten za
ten. Het dier nam een zijsprong, twee
wielen kwamen boven den ÏJssel te han
gen en de koets met inhoud plus het
paard kwamen in de rivier terecht. Er
werd direct hulp geboden en vier per
sonen werden met lichte kwetsuren uit
het rijtuig gehaald. Twe6 vrouwen kwa
men er eohter minder goed al Mevrouw
v. d. B. uit Loosduinen brak een dij- en
sleutelbeen en moest in het ziekenhuis
worden opgenomen. Mevrouw S uit Kam
pen kreeg een paar diepe vleeschwonden,
die door een geneesheer moesten worden
gehecht. Daar alle voorbereidselen voor
het vieren van de bruiloft waren getrof
fen. ls het feest 's avonds nadat men van
den schrik bekomen was. toch maar door.
gegaan.
communiqué uitgegeven waarin wordt
verklaard, dat er geen sprake zal zijn van
een tweede referendum over de consti-
tutloneele kwestie zooals voorgesteld
door een koninklijk manifest van koning
Umberto.
De koning zeide voorts in zijn manifest
o.m.. dat hij zich wil neerleggen bil de
vrije uiting van de volksmeening en
spoort de aanhangers van de monarchie
aan zonder uitzondering de wenschen
van een meerderheid te eerbiedigen. Ik
zou niet willen aldus de koning
dat een groot aantal menschen met bit
terheid ln het hart de kroon zouden die
nen. omdat de voorstanders van de repu
bliek menschen met groot verstand en
open hart zijn, die eerlijk eenradicale
wijziging van den staatsvorm wenschen.
De koning wil, indien voor de monarchie
gekozen wordt, een nieuwe stemming op
lateren datum, omdat de menschen nu
niet ln staat zlln geweest hun keus zui
ver te stellen. Als de passie geluwd ls zal
men opnieuw kunnen kiezen en zullen
de krijgsgevangenen en de grensbewoners
aan de stemming kunnen deelnemen
De Kabinetsvorming.
Nadat de kabinetsformateur gedu
rende de vorige dagen den voorzitter
van de Kamerfractie van de Katholieke
Volkspartij ontvangen had, zal hy
lieden den voorzitter van de Kamer
fractie van de Partij van den Arbeid
ontvangen. Het ligt ln 7.yn voornemen
in den loop van deze weck ter be
spreking van het door hem ontworpen
regeerlngsprogxam met de voorzitters
van andere fracties contact op te
nemen.
Antonescu c.s. terechtgesteld.
Maarschalk Antonescu, de voormalige
dictator van Roemenië en Mlhall Anto
nescu, Constantln Vasiliu en Georges
Alexlanu zijn, nadat hun gratieverzoe
ken door koning Michael op advies van
de regeering afgewezen werden, terecht
gesteld.
De subcommissie vooi Spanje van den
Veiligheidsraad heeft rapport uitgebracht.
De commissie stelt voor. dat. tenzy
de regeering van Franco aftreedt de
algemeene vergadering van de Veree-
nlgde Volken er by de leden op aan
zaj dringen de diplomatieke betrekkin
gen van Spanje te verbreken.
De regeering van Franco vormt geen"
bedreiging voor, den vrede, doch .schept
een situatie, die een potentleele bedrei
ging vormt voor den Internationalen
vrede en die' het handhaven van den In
ternationalen vrede wellicht in gevaar
brengt, zooals bedoeld :n artlke] 34 van
het handvest der Vereenlgde Naties. De
subcommissie onderschrijft de oeglnselen
van de verklaring: „inalen tct tevreden
heid van de algemeene vergadering van
de Vereenlgde Naties ls aangetoond dat
alle voorwaarden vermeld ln deze ver
klaring. zljh vervuld, n.I. het aftreden
van de regeering Franco, politieke am
nestie, terugkeer van verbannen Span
jaarden, vrijheid van politieke vergade
ring en vereenlglng en drukpers en vrye
openbare verkiezingen, dan stelt de sub
commissie voor. dat de Vereenlgde Naties
ln overweging nemen een vrijeiyk geko
zen Spaansche regeering tot het lid
maatschap van de Vereenlgde Volken toe
te laten.
Het rapport wordt gesteund door alle
leden van de commissie. De Poolsche af
gevaardigde wenschte echter zoowel de
potentleele als de onmiddellijke bedrei
ging van den vrede opgenomen te zien.
Het rapp.ort verklaart voorts: het getal
mannen onder de.wapenen in Spanje Is
veel grooter dan verwacht mag worden in
een vredelievend en nlet-agressléf land.
Voorts schynen dé bewegingen aan de
Fransche grens er op te dulden, dat Spanje
een conflict mogeiyk acht. Het ls echter
Juist een wezenlijk bestanddeel van een
militaire dictatuur om groote legers op de
been te houden met het doei interne
oppositie den kop ln te drukken. Dat er
twee rlvallseerend Spaansohe regeeringen
bestaan, ls op zichzelf reeds een bedrei
ging voor den vrede, daar er dus steeds
de mogeiykheid van een burgeroorlog be
staat, evenals de mogelijkheid van inter
ventie door andere mogendheden. De sub
commissie verklaart echter dat er geen
vredebreuk of een daad van agressie heeft
plaats gevonden en dat zy daarom den
vereenlgden Naties geen dwangmaatregelen
kan voorstellen, waaronder het onmlddel-
lyk verbreken van de diplomatieke en eco
nomische betrekkingen ingevolge het
handvest. De subcommissie overweegt der
halve andere maatregelen in verband met
j de voorzieningen getroffen ln hoofdst. 6
van het handvest, aangezien, „het onder
zoek heeft uitgewezen dat er niet slechts
reeds wryvlngen zijn ontstaan, doch dat
het ook vrywel zeker ls dat er in de toe
komst weer wrijvingen zullen zijn".
De Spaansche pers neemt het rapport
voor kennisgeving aan!
Hij zal vandaag
tegenvoorstellen doen aan
Van Mook.
Sjalirir en Soekarno kwamen giste
ren met het volledige Indonesische
kabinet tezamen om de laatste hand
te leggen aan de verklaring van de
Indische regeering", waarbij het laat
ste Nederlandselie aanbod wordt ver
worpen en tegelljkertyd tegenvoorstel
len worden gedaan.
Tegenover United Press verklaarde
Sjalirir, dat Soekarno en alle andere
leiders hem de verzekering van hun
volledigen steun hadden gegeven,
waardoor hij ln staat is gesteld zyn
mandaat te contlnueeren.
Hij zeide, dat de ontmoetingen van de
afgeloopen week in Djokjakarta het doel
hadden „de regeering te versterken en te
consolldeeren en haar op alle eventuali
teiten voor te bereiden". De Indische re
geering, alaus SJahrlr, heeft bezwaar tegen
„den geheelen toon van het Nederlandsohe
aanbod". Dc overeenkomst moet een ver
drag zijn van gelijken en geen „protocol",
dat door Den Haag overhandigd wordt. De
laatste Nederlandsche voorstellen -bevatten
volgens hem minder dan de overeenkomst,
welke door bemiddeling van Clark Ken-
tot stand ls gekomen en hebben een ern
stig wantrouwen bij de Indiërs Jegens de
Nederlanders veroorzaakt. De Indiërs heb
ben thans meer vertrouwen ln de Britten,
omdat de Brltsche troepen geen offensieve
houding tegenover hen hebben aangeno
men.
Sjalirir zeide voorts, dat de Indische
verklaring een duidelijk program zal bie
den, dat de basLs zou kunnen leggen voor
bemiddeling van de vereenlgde naties, zoo
de Nederlanders weigeren aan de verlan
gens tegemoet te komen. De verklaring zal
ook een*omschryving geven van de hou
ding der Indiërs tegenover „de andere
landen en volken van de pacific". SJahrlr
keert heden naar Batavia terug om de ver
klaring aan dr. van Mook voor te leggen.
STICHTING NEDERLAND HELPT INDIE.
Verantwoording eerste vj|f mllHoen.
Ie Hulp aan Indië: Melk in blik, ha
vermoutpap, vleeschconserven, vischcon-
serven, biscuits, ongebleekt katoen, mol
tondekens en andere textielwaren. In
totaal lncl. transport en assurantie
f. 3.000.000.2e Toeslag dekenpakketten
(voorloopig geraamd op 50.000 st.)
f. 1.000.000. 3e Welkomstpakketten (voor
loopig idem) f, 100.000.4e Verpak-
klngs- en sorteerkosten 50.000 aanvul
lende kleedingpakketten (gratis uit te
deelen) f. 250.000.—5e 70.000 fruitpak-
kettfn f. 65.000.6e Kosten uitzending
en uitrusting welfareteams aan boord van
elk der repatrleeringsschepén .lncl. uit
zending vertegenwoordigers en contro
leurs naar Indlë f. 150.000. 7e Propagan
da en kosten Inzamelingsacties f. 100.000.
8e De eerstnoodlge voorlooplge voorzie
ning in de interneerlngskampen op Java,
telegrafisch overgemaakt f. 100.000.9e
Inrichting 20 tehuizen repatrieerenden
(Biyft ons eigendom) f. 100.000.10e
Kosten administratie en boekhouding
f. 50.000.11e Reis- en verbiyfkosten
f. 10.000.12e Risico diverse verstrek
kingen f. 20.000. 13e Onvcrzlen f. 55.000.
Totaal f. 5.000.000.—
STIJGING VAN TEMPERATUUR.
De Bilt verwacht tot Dinsdagavond:
Aanvankelijk nog tijdeiyk krachtig*
wind tusschen Z.W. en W. met plaat-
seiyke regenbuien. Morgen hier en
daar nog een enkele verspreide bul
by wisselende bewolking. Matige naar
Z.W. of W. terugloopendo wind. Sty.
ging van temperatuur.
LEIDSCH STUDENTEN-TOONEEL.
„Do Ridders van de Tafelronde".
zyn experimenten voortzettend, heeft
het Leidsche Studenten-Tooneel gegrepen
naar den man der avant-garde Jean
Cocteau. in diens „De Ridders van, de Ta
felronde". Cocteau heeft hier de bekende
sage volgens nieuwe visie uitgewerkt met
groote fantasie, maar welke hoogere be
doeling hierbij vooizJt, ls ons niet dui
delijk geworden. Na een te lange Inlei
ding volgt een juweeltje van fantasie In
het tweede bedrijf, waarna het derde
Ietwat zwaarwichtig een oplossing brengt,
die o.i. weinig bevrediging sohenkt.
Heeft het Leidsche Studenten-Tooneel
hiermee het seizoen ln het Schevenlng-
schc Kurhaus geopend, hier heeft hot
Zaterdagavond het tooneelselzoen er mee
beëindigd, voor zoover althans hier ter
stede van een seizoen gesproken kan wor
den. Immers, practlsch genomen, heeft
het amateur-tooneel gezorgd, dat althans
nog iets goeds in de Sleutelstad ls be
land; het beroepstooneei heeft ons wel
zeer ln den steek gelaten. Hopen we vol
gend seizoen op beterschap!
En ai was het Leidsche Studenten-
Tooneel dan niet zoo gelukkig ln zlin
laatste voorstelling, «het bracht toch Iets,
dat zelfs ln zyn te hoogo greep en dus
minder geslaagde opvoering, verre stond
boven hetgeen hier afgeloopen seizoen
door de menschen van het vak ls ten
beste gegeven.
De inzet was zwakjes .dan volgde een
prachtig 2de bedryf, vooral door het keu
rige spel van mej, J. E. Boon als de
pseudo-Genevère, om dan weer danig
terng te vallen, xiitgezonderd de vertol
king van Galahad door den heer W.
Blok. Het geheel bereikte derhalve niet
de hoogte van de twee vorige stukken.
Het'eenvoudige decor voldeed wel.
Niettemin heeft een uitstekend gevuld
huis, ook al duurden de pauzes wat te
lang. zich wel vermaakt en ln warm
applaus daarvan getuigenis afgelegd.
fJL
DAGORDER VAN ANDERS.
In een dagorder tot zijn troepen, waarin
het aanstaande vertrek naar Engeland
wordt aangekondigd, heeft de bevelhebber
van het Poolsche legercorps in Italië,
generaal Anders, gezegd: „De bedoeling is,
soldaten, piloten en marinemannen voor
te bereiden op nlexiwe werkzaamheden in
het burgerleven en vestiging op de Brlt
sche eilanden en ln overzeesche geleden,
j Een nauwkeurig te rade gaan bij mijn ge-
1 weten, en het realistisch beschouwen van
de politieke situatie hebben my er toe ge
bracht dit gewichtige "besluit, dit eenzy-
dige besluit van de Brltsche regeerlng, te
aanvaarden. Wij zullen den Itallaanschen
grond verlaten er. naar de Brltsche eilan
den gaan, en morgen, langs een nog on
bekenden weg. naar Polen. Wy zullen gaan
naar het Polen, waar wij voor gestreden
hebben en dat geen Pool "zich kan voor
stellen zonder Lemberg en Wilna. Niemand
kan ons van deze historische zending af
houden Onze taak is nog niet ten einde
gebracht.
TOENEMENDE CHAOS
OP SUMATRA.
In een mededeeilng van den ïeger-
voorlichtlngsdlenst voor Sximatd
wordt o.m. gezegd: e
De berichten uit alle deelen van
Sxunatra wijzen op een toenemende
chaos. Zeer betrouwbare informaties
ontvahgen ter Oostkust van Suma
tra verklaren letteriyk: „De bevol
king ls radeloos Zy wordt verhin
derd landboxiwwerk te doen en wan
neer deze menschen ook maar een
kleinigheid bezitten, worden zij
voor gefortuneerd xiitgetoreten,
waarna alles wat hun toebehoort
geplunderd en geroofd wordt en
zyzelf dikwijls vermoord worden.
Dit alles duurt nu ai vele maanden
voort zonder dat Iemand er een
einde aan kan maken".
YehUdl Menuhln. die Amerikaansch staatsburger is, bevindt zich op het
oogenblik ln Zwitserland. Men ziet hem hier o.m. in gezelschap van Wilhelm
Furtwangler ln den tuin van diens buiten in Zürlch (A.N.P.-foto).
BINNENLAND.
Zaterdagmorgen werden te Amster
dam weer de vlaggen geheschen op het
hospitaalkerkschip „De Hoop" ten tee-
ken dat dit schip van de gelijknamige
vereenlglng opnieuw gaat uitvaren naar
de vissohers en andere zeevarenden op de
Noordzee om hun medlschen en religieu
zen bystand te verleenen.
De heer H van Galen Last is be
noemd tot directeur-generaal van het
verkeer.
Vrywel zonder eenig ceremonieel
heeft de minister van blnnenlandsche
zaken. dr. Beel. Zaterdagmiddag de voor
looplge zitting dei Staten-Generaal voor
gesloten verklaard.
Zaterdagmorgen is den oxxrgèmeester
van Rotterdam, mr F J. Oud. in de
Burgerzaal vaa het Rotteidamsche raad-
huls bij monde van den'burgemeester van
's-Hertogenbosch, den heer Loeff, het
eereburgerschap van de stad 's-Hertogen-
bosch aangeboden, uit dank voor de
hulpactie „Rotterdam helpt 's-Hertogen-
bosoh". die het vorige Jaar met zooveel
succes ls gevoerd
Te Amsterdam zyn twee jongens van
resp. 12 en 13 Jaar die een granaat de
monteerden gedood doordat het projec
tiel ontplofte.
De te Amsterdam dieigende staking
van bakkersgezellen is niet doorgegaan
omdat de deur tot onderhandeling ls ge
opend. De werknemers elschen: 12 volle
werkdagen vacantle mee 50 pet vacantie.
toeslag.
Luitenant-generaal C A. Rijnders
heeft afscheid genomen als commandant
van het Kon. Koloniaal Militair Invali
denhuis Bronbeek, waarna generaal-ma-
joor N. L. W. x-an Straten met ingang
van heden het commando heeft overge
nomen.
In de vergadering der A.V.O. (Ver.
tot bevordering van den arbeid voor on-
volwaa/rdigen) ls de vice-voorzltter. prof.
dr. L. van der Horst, tot voorzitter be
noemd.
BUITENLAND.
Vijf wandelaars, die geen acht gesla
gen hadden op de waarschxiwlngen van
Brltsche militairen belast met het ver
nietigen van oorlogstuig ln de bosschen
te Bertem bil Leuven, werden gedood bij
een munitie-ontploffing.
Na een proces van ongeveer een
maand zijn tien voormalige bewakers van
het concéntratiekamp bij Dantzig ter
dood veroordeeld. Twee kregen gevange
nisstraf en twee Werden vrijgesproken.
De Brltsche en Amerlkaansche bases
op de Azoren zijn formeel aan Portugal
teruggegeven Intusschen blijven de on
derhandelingen voor het stichten van
blijvende Britsche en Amerlkaansche ba
ses voortgezet.
Alle rechters van het Chlneesche
hooggerechtshof te Nanking zyn ln sta
king gegaan. ZIJ elschen meer salaris
De Ameril&ansche Senaat heeft een
wetsontwerp aangenomen, waanby de re
geering de contróle wordt opgedragen op
de atoomenergie.
Lord Stansgate, de leider der Brit
sche missie ln Egypte, is naar Londen
teruggekeerd: blijkbaar om nieuwe in
structies te halen.
Een lading van bijna 5000 dieren,
bestemd om als eenige levende wezens
zich te bevinden binnen het uifcwerklngs-
gebled van de atoombomproevon Is aan
boord van een Amerikaansch .«hip naar
Bikini in den Grooten Oceaan op weg.
Het zijn 4000 witte ratten. 200 geiten. 200
varkens en eer» verzaméllrig ziektekie
men, Insecten, marmotten en muizen
Aan den ïyve van deze dieren hoopt men
een schat van gegevens over de inwer
king van atoom-uitstralingen op levende
organismen te verkrijgen.
Het nationaal .negercongres te De
troit (V. St.) heeft besloten een beroep
te doen op de Vereenlgde Naties wegens
de verdrukking van 13 mlllioen van hun
rasgenooten in de Vereenlgde Staten.
In Juli zullen eer groot aantal kin
deren uit Engeland naar Nederland gaan.
terwyi de uitzending van Nederlandsche
kinderen naar Engeland wordt voortgezet.
President Benesj van Tsjecho-Slo-
wakije heeft den leider der communisten
Gottwald ontvangen en heeft er ln toe
gestemd, dat deze- als kabinetsformateur
zaï optreden.
j De aardbeving die zich ln het Oos
ten van Anatollë heeft voorgedaan, heeft
meer dan 250 mensohen het leven gekost,
tcrwyi bijna 150 personen gewond wer
den.
Gandhl schrijfft In zyn blad „Ha-
rldzjan", dat het plan om de souverel-
niteit te doen overgaan op een Indische
regeerinf» van moed getuigt. Een fout
vindt G%dhl, dat de overgangsregeerlng
niet vóór het uitgeven van een commu
niqué daaromtrent gevormd ls. terwijl hy
voorts tegenstander ls van het hoxiden
van Brltsche troepen ln'Voor-Indlë ge
durende de overgangsperiode.
Dultschers" m Beriyn hebben een de
monstratie gehouden, waarin zy vroe
gen om een vrijen soclallstischen staat.
De demonstratie nam een antl-geallleerd
karakter aan. De politie greep echter
niet in.
Een 4-motorIg Amerikaansch'passa
giersvliegtuig. met 30 passagiers en 8 le-
den der bemanning" aan boord. Is in brand
gevlogen en ter hoogte van Salerno ln
zee gestort. 8 personen kwamen om het
leven en 22 worden vermist. Volgens of-
ficleele Amerlkaansche bronnen hebben 8
personen zich met een parachute gered.
I Itallaansche sohepen zyn op zoek naar de
vermisten.
Geen tentenkamp en geen
marsch naar Arnhem.
In een onderhoud met majoor Breunese
omtrent de ..vlerdaagsche", welke van
2326 Juli te Nymegen gehouden zal
worden, deelde deze ons mede dat dit Jaar
zeker wandelaars uit Denemarken en
Frankryk aan de marschen zullen deel
nemen en het aantal deelnemers geschat
kan worden op 4500.
Ditmaal zal de start niet geschieden
vanuit de Prins Hendrikkazerne, maarxiit
„De Vereenlglng". het bekende concert
gebouw aan het Keizer Karelpleln.
Den derden dag zal de marsch niet
naar Arnhem geleld worden daar de weg
NijmegenArnhem totaal ongeschikt ls
geworden. Inplaats daarvan zdl nu de
route loopen dwars door de Overbetuwe
langs de dorpen Lent, Bemmel, Hulssen,
Elden, Drlel, Eist, Valburg, Herveld,
Loenen, Lent, Nymegen. Do vlaggen-
parade vindt weer plaats op de z.g. wed
ren, terwijl de taptoe voor „De Vereenl
glng" zal worden geblazen.
In afwyking van de vroegere gewoonte
zullen nu de deelnemers ondergebracht
worden bij de burgerij, zoodat ditmaal
het tentenkamp achterwege zal blijven.
Voor huisvesting en ontvangst der deel
nemers en voor eventueele feestelijkheden
ls te Nijmegen een comité van actie ge
vormd. dat nauw samenwerkt met de
technische leiding van de vlerdaagsche en
nu reeds beschikt over 2500 bedden bil
particulieren, die ook voor de voeding der
deelnemers zullen zorgen. Ook de U.V.V.
heeft haar volledige medewerking toege
zegd.
45-jarig bestaan der
Coöp. „Vooruit".
VELE BLOEMEN EN TOESPRAKEN EN
EEN GESLAAGDE FEESTAVOND.
De Leidsche Coöperatieve Broodbakkery
en Verbruiksvereeniglng „Vooruit", welke
Zaterdag hét feit mocht herdenken, dat zy
voor 45 Jaar in deze stad op zeer be
scheiden wyze haar taak begon en zich
sindsdien heeft uitgebreid tot een ver
bruikscoöperatie, waanby drie duizend
leden zijn aangesloten en die over een
moderne bakkerij en vijf kruidenierswin
kels beschikt, heeft het dien dae ixlet aan
belangstelling ontbroken. Dit valt te meer
te begrijpen aangezien indertijd de viering
van het 40-Jarlg bestaan, ln verband met
de oorlogsomstandigheden, is overgeslagen.
In de receptiekamer der Stadsgehoorzaal
werd 's middags een zeer druk,-bezochte
receptie gehouden, waar talrijke relaties
en vrienden het bestuur kwamen geluk-
wenschen. Vele bloemstukken wij telden
er vyf en twintig gaven aan het geheel
een feestelijk karakter.
De receptie.
Voordat de receptie een aanvang nam,
heeft de voorzitter, de heer C. Koole, een
overzicht van het doel en de uitbreiding
der Coöperatie gegeven. Het Initiatief tot
de oprichting werd genomen door den
Leidschen Bestuurderebond, waarby het
streven om de arbeidersklasse in haar
economischen en politieken stryd tot ver
betering van de maatschappeiyke toestan
den te ondersteunen voorop stond. Be
gonnen werd ln 1903 met het bakken van
brood ln een bovenwoning ln de Lange
Schoolsteeg Met 60 leden en 18 verbrui
kers werd de proef gewaagd. De omzet
over het eerste halfjaar bedroeg f.4000.
waarop een verlies werd geleden van f. 79.
Na anderhalf Jaar verhuisde meix naar een
gebouw aan de Haarlemmerstraat. In 1904
werd reeds een omzet bereikt van f. 22.000.
vyf Jaar na de oprichting bedroeg het
ledental 360. In den joop der Jaren werden
ook vyf kruidenierswinkels opgericht. Kort
voor den oorlog bedroeg het ledental
3000 en waren de omzetten voor de bak-
kery f. 242.000. voor de koekbakker ij
f. 36.850 en voor de kruidenierswinkels
f 248.000. De groote Inzinking kwam ln
het hongerjaar 1944/45 toen de winkels
leeg waren en de broodomzet tot een mini
mum was teruggeloopen. Er ging toen
Iedere week f. 2000.by. Ook werd de
bakkerij door de Duitschers gevorderd.
Thans vertoont alles weep een stijgende
lijn en ls het ledental weer normaal. Spr.
eindigde met te wijzen op de beteekenis
der coöperatieve gedachte. Tenslotte
wenschte spr. den secretaris, den heer J.
J. van Stralen, geluk met zlin 25-jarig
bestuurslidmaatschap. Spr. schetste hem
als een bestuurder van groot formaat, die
het coöperatief beginsel hartelijk lief heeft.
In lntlcmen kring zal dit Jubileum nog
worden herdacht. Voorts deed spr. mede
deeilng. dat het personeel reeds een tegel
tableau heeft aangeboden.
Achtereenvolgens boden vervolgens hun
gelukwenschcr aan de heeren Sanders na
mens den Centr. Bond van Ned. Verbruiks
coöperaties, de Munnlk van den Centr.
Bond van Ziekenfondsen. Hageman van de
Handclskamer, wethouder A. J. Jongeleen
namens het gemeentebestuur. Hartlng
voor de firma J- Olivier en Llgtvoet, v. d.
Woerd namens de Tooneelver D.O.S., het
personeelslid v. d. Zeeuw. Fuchs namens
de Coöperatie „Ons Doel", Holllnga voor
den Leidschen Bestuxirdersbond, Heljkoop
van de Coöp. „De Volharding" te Den
Haag, H. van Woudenberg namens de P.
v. d. A. en Baart als oud-bestuurslid der
Coöperatie. Met een enkel woord heeft de
voorzitter alle sprekers bedankt.
Frenc Nagy, de Hongaarsche pre
mier en leider van de party der kleine
boeren, heeft te kennen gegeven, af te
treden, Indien de llnksche partijen niet
tegemoet kor»en aan de voorwaarden,
die hij haar voorgelegd heeft t.a.v. haar
verdere medewerking met de regeering.
Een van deze voorwaarden ls. dat de
party der kleine boeren, die 60% van
het aantal stemmen in de laatste verkie
zingen verwierf, een aandeel krijgt ln
politloneele en administratieve functies,
zoowel als belangrijke regeerlngsfuncties.
De Britsche nieuwsdienst in Dultsch-
land meldt, dat- de Duitsche Evangelisch.
Luthersche Kerk heeft besloten een on
derzoek ln te stellen naar de gedragin
gen van alle geestelijke en andere diena
ren van die kerk tydens het nazi-regime
Eenige geestelijken zouden reeds zijn verj
wijderd.
t De eerste feestavond.
In de geheel bezette Stadsgehoorzaal
werd 's avonds de eerste van de vhf feeste
lijke samenkomsten gehouden. Onder de
aanwezigen merkten wij o.m. op de wet
houders J. C. van Schalk en A. J. Jonge
leen. Na een openingswoord van den voor
zitter. den heer C. Koole, heeft de heer W.
M. Metman'van Den Haag een kort pro-
pagandawoord uitgesproken, waarin deze
er op wees. dat niet allen doordrongen ziin
van den grooten rykdom, welke men in
een coöperatie bezit. Zy toch wil er zorg
voor cfragen, dat het verdiende loon zoo
efficiënt mogeiyk wordt besteed. In de
banier der coöperatie staat geschreven,
dat er niet geproduceerd wordt om winst,
maar c~i behoefte. Spr. hoopte, dat de
drie coöperaties te dezer stede, zullen stre
ven naar een gemeenschappeiyk optrekken.
Reeds verkeeren de plannen ln een ver
gevorderd stadium en spr. heeft de ver
wachting, dat deze in den loop van dit
Jaar nog worden verwezenlijkt.
Een aantrekkeiyk en op hoog peil staand
cabaretprogramma, waaraan o.m. Alex de
Haas, Scholten en van 't Zelfde en de
Kllima-Hawailans medewerkten, werd
hierna door Herman Rlnket's variété-ge
zelschap afgewerkt, waarna een geanimeerd
bal o. 1. v. den heer N. A. van Wyk en
met medewerking van „The Gold Star
Band" dq feestviering besloot.
JUBILEUM DER
NED. REJSYEREENIGING.
Gevierd inet „Comcdiespelen".
Het 35-Jarlg Jubileum der afd. Leiden
van de Ned. E^elsvereenlglng is gisteren
in de Stadszaal herdacht met een uitvoe
ring van het biyspel „Comedlespelen"
van Joh. W. Broedelet door de tooneel-
groep „Comedla". Dit stuk kwam ln de
plaats van het „Heilige Onschuld" daar
tengevolgé van brand ln Almelo alle re-
quisleten daarvoor verloren waren ge
gaan. Doch deze plotselinge verandering
is zeker geen teleurstelling geworden!
Want toen, na een kort openingswoord
van den voorzitter der Leldsohe afdeeling,
den heer J. J. A. van der Horst, dit blij
spel aan de orde kwam. bleek al spoedig,
dat hiermee een voortreffelljken keuze
was gedaan!
Dit geestige stxik van „schijn en wer
kelijkheid", waarin het aloude driehoek
conflict op origlneele wilze ls uitgewerkt,
boeide niet slechts door het vlotte spel.
doch ook door de levendige Inhoud. In
het leven van drie acteurs spelen zloh
dezelfde compllcatie's af als ln het stuk,
waarin één hunner de hoofdrol zal moe
ten spelen. Tenslotte weten zij zelf niet
meer, wat realiteit en wat verbeelding is
en ook de toeschouwer raakt ln deze war
reling verstrikt. Schijnbare ernst en
speelsche vrooiykheld wisselen af, tot aan
het verrassende slot.
Cruys Voorbergh. Ank van der Moer en
Guus Oster zorgden voor beschaafd, mee
slepend en spannend spel. Zy schonken
genotvolle xiren!
In de pauze heeft de voorzitter der Afd.
Amsterdam van de Necl. Relsvereenlglng
den voorzitter der Leidsche afdeeling ge
complimenteerd met dit heugelijk jubi
leum.
De leden der Leidsche afdeeling zullen
aan dezen avond ongetwijfeld de prettig
ste herinneringen bewaren!
CIRRUS VAN BEVER.
Voor de eerste maal na den oorlog ls
er weer een circus ln Leiden. En wat voor
één! De tent. die als gebrulkeiyk op het
Schuttersveld is opgeslagen, kan zich mis
schien 3 of 4-maal omdraaien in de
enorme complexen, welke ln vroeger Jaren
Krone, Strassburger. Amar of 6arassanl cr
opsloegen, dooh het programma, dat ge
boden wordt, is van prima gehalte. Ei zijn
nummers bij, ale in een grootere onderne
ming een eereplaats op het programma
konden innemen,' waarvan we in de eerste
plaats noemen de hippische nummers on
der leiding van het echtpaar van Bever en
hun schoonzocn E. Karoly, die prachtig
materiaal in dc piste breiigen en schitte
rende staaltjes van dressuur laten zien.
Dan ls er Alberto, die zich zoodanig ln
bochten weet te wringen, dat Je je nart
vast houdt, dst hy niet meer uit de knoop
komt en welhaast een anatomisch wonder
mag heeten. Voorts treedt dezelfde op als
Treblas. de man met de IJzeren schouder
bladen. die wel zéér ongebrulkeiyke pres
taties leve *t. terwyi Cuoauos ln den nok
van de tent adembenemende toeren ver
richt. Verder zijn er nog voortreffelijke
parterre-acrobaten, twee goede koorddan
seressen en een tweetal clowns, wier grol
len en grappc-r. het publiek kostelijk ver
maken. Men zlPt voor elk wat wils. Circus
van Bever, dac hier tot, en met 2en Pink
sterdag blijft, verdient een druk bezoek.
INTERNAAT INTERKERKELIJK
GEZINSZORG GEOPEND.
Zaterdagmiddag werd het tehuis van»
Interkerkelijke Gezinszorg, gevestigd Bocr-
haavelaan 30. officieel geopend. Twintig
meisjes, die zich beschikbaar stelden om
haar krachten te wijden aan huishoudens,
waar de hxüsvrouw door deze of gene om
standigheid niet in staat ls, haar werk
zaamheden te verrichten, ontvangen in
dit Internaat haar opleiding. De heer dr.
G. Brouwer opende -het Internaat met oen
korte toespraak, waarin hij o.m. verwel
komde mr, Heerlng, afgevaardigde van het
Departement van Sociale Zaken, verte
genwoordigers van verscheidene kerken,
vhet bestuur van Ned. Volksherstel, afge
vaardigden van Sociale Werken. Roode
Kruis, Vereenlglng van Hulsvrouwen en
Huishoudelijke Voorlichting, de sociale
werkster van het Academisch Ziekenhuis,
U.V.V:; R.K. Gezinshulp. Huishoudscho
len en eenige andere Instanties, welke
zlldelings met deze nieuwe stelling ln
verband staan. Spreker schetste de tot
stand koming van het internaat, dat
thans d© eerste moeilijkheden te boven is
gekomen en wecs er op. dat leder zonder
onderscheid van richting een beroep kan
doen op de (hulpvaardigheid van do twin
tig met idealisme bezleldé en practlsch©
kennis toegeruste meisjes. i
MeJ. Sauer. directrice van het Inter
naat, sprak over het werk, dat ln de
huishoudens wordt verricht. Wanneer de
kosten, welke aan de hulp verbonden zyn.
de draagkracht der geholpen gezinnen te
boven gaat, kunnen kerk en andere in
stellingen bilspringen. Behalve met het
werk in de gezinnen, houden dc meisjes
zich bezig met regelmatige cursxxssen en
excursies. Ook het onderling contact
werkt ln hooge mate ontwikkelend, aan
gezien welhaast alle provincies en ker-
keiyke richtingen ln de ploeg zyn verte
genwoordigd, hetgeen bevofderiyk ls voor
de verdieping van het karakter door wc-
üerzljdsche waardeering van andere op
vattingen.
Ds. Vossers sprak namens het mode-
ramen van N.V.H.. dat do totstandkoming
van deze inrichting ten zeerste heeft ge
stimuleerd. Dr. zyerveld, hoofd van den
G.G.D, alhier, wees op hot groote belang
van dc volksgezondheid, dat met dit
werk is gediend, terwyi dr. Llgtvoet het
Idealisme en de onderlinge verdraagzaam
heid prees, die uit .dit werk bleken. Na
nog eenige sprekers besloot de heer Brou
wer met dc hoop, dat de Instelling haar
weg mocht vinden ln de practyk.
PROF. VAN OVEN EERVOL ONTSLAGEN.
Als raadsheer ln Byz. Gerechtshof.
Bij K3. Is op zyn verzoek aan. prof.
mr. J. C. van Oven, hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit eervol ontslag ver
leend als rechtsgeleerd raadsheer in het
Byzonder Gerechtshof te 's Gravenhage.
ZILVEREN ZAKENJUBILEUM.
Onder groote belangstelling is Zater
dagmiddag en -avond het 25-Jarlg be
staan van het 6Chlldersbedryi van den
heer J. A. Verwer aan den Apothekcrsdyk
herdacht, 's Middags hield de heer Ver
wer te zijnen huize een door meer dan
100 personen ibezochte receptie, waar
onder de loco-burgemeester, de heer J.
A. Riedel, de oud-commandant van 4
R. I., luit.-kolonel H. D. Buurman en
verscheidene gemeenteraadsleden, zoo
mede vele zakenrelaties, collega's e.a.
Meer dan 25 bloemstukken sierden de
woning en werkplaats. Na afloop der re
ceptie bood de heer Verwer zijn voor
naamste relaties een diner ln „Liberty"
aan.
WIE IS AAN DE BEURT?
zy wier stamkaartcyfer een zes ls en
wier geslachtsnaam begint met de letter
B (t/m. Boender) kunnen morgen een
schoenenbon afhalen.
LEIDSCHE DILETTANTENCLUB.
De voorzitter opende dezen avond met
een hartelijk welkom. Reeds spoedig
spoedig heerschte er een gezellige sfeer,
waartoe de band van den heer Langezaal
zeer veel bydroeg.
Het eerste stuk. „De Ploegbaas", ge
speeld door oud-leden, mocht de voorz.
een oud stxik noemen, het werd met Jong
vuur en zeer goed gespeeld, zoodat het
velen ontroerde.
Het tweede stxik, een humoristisch spel
waarin Jonge krachten medewerkten, ge
tuigde van een behoorlijke rolvasthetd.
In het derde stxik ..Het Slippertje", was
de rolvastheid onvoldoende. Over het ge
heel genomen mag de avond stellig ge
slaagd heeten. Met belangstelling
wy de December-ultvoerlng tegemoet!
Een gezellig bal besloot dezen avond.
