LEIDSCH
DAGBLAD
DE NAMEN DER GEKOZENEN
De Tweede Kamerverkiezing
van 17 Mei 1946
GEKOZEN ZIJN:
PARTIJ v. d. ARBEID
KATH. VOLKSPARTIJ
A.R PARTIJ
CHR. HIST. UNIE
PARTIJ v. d. VRIJHEID
COMM. PARTIJ NED.
STAATK. GEREF. PARTIJ
DE UITSPRAAK
De uitslag der
2e Kamerverkiezingen
WEERBERICHT
Officieuze uitslag
PARTIJEN
Nieuwe
Samen
stelling
Oude
Samen
stelling
1946
1937
Partij v. d. Arbeid
29
31
Kath. Volkspartij
32
31
A. R. Partij
13
17
Chr. Hist. Unie
8
8
Partij v. d. Vrijheid
6
4
Comm. Partij
10
3
Protest. Unie
Staatk. Ger. Partij
2
2
Partij Lopez
Partij Bellamy
Kiesdeeler
47.602 40.580
w
I Elders in dit nummer vinden
\J0 de lezers de volledige uitslagen
vermeld en de resultaten, voor
wat de bezetting der Kamerze
tels betreft. Welke conclusies kunnen
wy uit de gehouden verkiezingen trek
ken?
In de eerste plaats valt dan op het
teleurstellend resultaat voor de Party
van den Arbeid, de regeeringspartij,
met 7 ministers als lijsttrekkers. Wat is
er van de hooggespannen verwachtin
gen der heeren geworden? De party
met de meeste vooruitgang zou het in
de nieuwe legislatieve periode voor het
zeggen hebben, verklaarden de leiders.
Een absolute meerderheid verwachtte
Vorrink nog wel niet. maar wel een
schitterende vooruitgang. Welnu, tellen
we de samenstellende groepen op
waaruit deze party is samengesteld,
dan is zy achteruitgegaan en neemt in
de nieuwe Kamer de tweede plaats in.
De doorbraak naar de Roomsch-
Katholieke zyde is volmaakt mislukt;
dit volksdeel is en biyft uitermate
hecht aaneengesmeed. Weliswaar zou
de K.V.P., gerekend naar den geboorte-
aanwas, nog meer zetels moeten heb
ben en is er dus een kleine afbrokke
ling, maar zy keert als grootste partij
terug.
Trouwens, ook het Protestantsche
volksdeel is trouw gebleven. De A.R.
verloren hun winst, welken men stellig
het persoonlijke succes van Coiyn kan
noemen. Met 13 zetels vormen zy de
derde party. Het meest valt echter het
succes der S.H. Unie op. Niemand had
durven voorspellen, na alles wat er ge
beurd was, dat het Kerkelijk Protestant
sche deel zoo duidelyk neen zou zeggen
in de Synode en de plaatselyke kerken,
die de geloovigen opriepen, hen 'te vol
gen naar de Party van den Arbeid. Het
Christelijk volksdeel met 32 13 8
2 55 zetels vormt voor de zedelijke
orde van ons volk een hecht geheel.
De Partij van de Vrijheid mag, gege
ven de korte voörbereidingstyd en de
scherpe reacties van linksche zyde te
vreden zijn. al verwierf zij slechts 6
zetels. In het nieuwe Parlement kunnen
zij een waardevolle bijdrage leveren, in
dien zij niet van te voren in den oppo-
sitiehoek worden gedrongen.
Voor velen de verrassing van den dag
was de winst der Communisten. En in
derdaad ware het dwaasheid, de positie
van het tiental in de Kamer te verdoe
zelen, Toch was het te voorzien. En ne
men we dan de geheele situatie in het
oog, vergeleken met de omringendelan
den, dan is de verschuiving naar links
bij ons nog niet zoo erg indrukwekkend.
Toch moet het ons wel iets te zeggen
hebben, dat in Amsterdam 30% com
munistisch heeft gestemd.
Dat een drietal kleine partyen niet
vertegenwoordigd zal zyn, is geen ge
mis. Zes partyen in de Kamer is meer
dan welletjes.
En hiermede raken we tegelijk het
gewichtigste punt. Uit deze zes par
tyen zal dan toch een ministerie ge
vormd moeten worden en dc vraag
ryst: welke combinatie heeft de meeste
kans.
Het is tamely k voorbarig, hier uitvoe
rig in te gaan, op hoe het allemaal kan.
Het gaat slechts om de groote punten
hier.
Dan. is het nu wel duidelyk, dat de
pretenties van de Heeren Schermer-
horn en Logemann, namens de groote
meerderheid van het Nederlandsche volk
te spreken, schromelyk overdreven wa
ren. De duidelijke uitspraak van ons
volk kan op dit punt niet misverstaan
worden. Dat er kabinetsformatie onder
roode signatuur zal zyn gelooven wy
dan ook niet.
Neen kans is er. dat de opdracht tot
vorming van een ministerie aan een
Roomsch-Katholiek zal worden opge
dragen. In welke richting (of richtin
gen) kunnen we dan een samengaan
verwachten? Het is duidelyk, dat de
Partij van den Arbeid een samengaan
der twee groote partijen zal propagee-
85ste Jaargang
ZATERDAG 18 MEI 1946
No. 25780
Waarnemend Directeur: A. Poortman
Hoofdred.: Mr. M. B van der Hoeven
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
TeL Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 - Giro no..: 57055
ENORME BELANGSTELLING IN
STAD EN DORP.
Wij moeten ver terug gaan ln het ver
leden- om ons verkiezingen te herinneren,
waarvoor zóó overweldigende belangstel
ling heeft bestaan als gisteren voor het
resultaat der Tweede Kamerverkiezingen.
En dat Is volkomen begrijpelijk. Na de als
gevolg van den oorlog en de bezetting
ongewoon, lange onderbreking van den
electoralen strijd ln ons land, nam de pu
blieke Interesse voor de eerst-mogelljke
onderlinge krachtmeting der politieke
partijen ongekend groote afmetingen
aan. Deze verhoogde belangstelling open
baarde zich reeds tydens de verklezlngs-,
campagnes der afgeloopen weken. De ver
gaderingen waren, vrijwel zonder uitzon
dering. veel beter bezocht dan voor den
oorlog het geval was. En het is verheu
gend om ln dit verband te mogen con-
stateeren, dat de strijd, ondanks de ver
hoogde intensiviteit, waarmede de pro
paganda werd gevoerd, over het algemeen
een waardig karakter heeft gedragen. De
tijd, waarin de gemoederen nog al eens
tijdens het debat warm liepen, schynt
voorby, waar alle partyen uitsluitend de
gelegenheid openstellen tot het Indienen
van vragen en dan meestal nog alleen
schrlfteiyk, doch ook deze stonden op een
hoog peil. Het plak- en kalkverbod bulten
de daarvoor speciaal aangewezen plaatsen
ls door alle partijen gerespecteerd, maar
desniettemin stond stad en land ln de
afgeloopen weken duidelyk merkbaar ln
het teeken van de komende verkiezingen.
De klok van vijven, Ihet sluitingsuur der
stembureau*. was gistermiddag nauwe
lijks koud of een onzer abonné's het
was natuuriyk een vrouwelijke 1 kon
haar nieuwsgierigheid niet langer bedwin
gen en informeerde telefonisch naar den
Uitslag der verkiezingen.
zy was kenneiyk diep teleurgesteld, dat
wij op dat moment nog niet ln staat wa
ren haar het landelijk resultaat mede te
deelen, doch inmiddels prezen wy ons
gelukkig, dat de door ons Blad georgani
seerde publicatledlenst zoo vlot marcheer
de. Om halfzeven kwam de uitslag van
het eerste stembureau ln ons bezit en
daarna bleven ze elkaar met regelmatige
tusschenpoozen opvolgen; de belangstel
ling voor onze Bureaux groeide met de
minuut en bereikte haar culminatiepunt,
toen het prachtige korps van „Werkmans
Wilskracht" met vroolljke marschmuzlek
de stemming kwam verhoogen.
Het laatste van de vijftig Leld6Che stem-
bureaux veroorzaakte eenige stagnatie,
welk oponthoud ons ter Redactie gelegen
heid schonk den totaalultslag van de stad
Lelden, behoudens dit ééne stembureau
bij te werken, zoodat. toen deze laatste
resultaten om kwart over acht binnen
kwamen, de verschijning van het eerste
bulletin met den volledigen uitslag een
kwestie van luttele minuten was. Om 8.20
uur reden de eerste bezorgers met groote
pakken bulletins op hun fietsen de stad
ln om de burgery kond te doen van den
verklezingswil van het Leldsche kiezers
corps en nog geen vyf minuten later
kwam het tweede bulletin van de pers:
het resultaat ln Lelden, wanneer deze ver
kiezingen zouden hebben gegolden voor
de verkiezing van den Gemeenteraad De
bulletins werden onzen bezorgers uit de
handen gegrist als waren het bonkaarten!
Behalve dat wij per telefoon een on-
noemiyk groot aantal vragenstellers kon
den inlichten over den stand van zaken,
verzorgden wij den publicatledlenst op
verzoek eveneens voor de leden van de
Clir. Historische Unie, die ln het gebouw
„Prediker" in vergadering byeen waren en
waar onze mededeellngen met groot
enthouslsme werden ontvangen!
Nadat de resultaten van Leidén aldus
ln breeden kring waren bekend gemaakt,
volgde een groote pauze ln onze publica
ties. Wel waren wy reeds ln den loop van
den avond ln het bezit gekomen van alle
uitslagen ln de omliggende gemeenten
hulde aan onze correspondenten! dooh
deze gaven zoo min als de per Telex bin
nenkomende resultaten een voldoende in
zicht in het algeheele verloop van zaken
dan dat het nut zou hebben gehad deze
per bulletin bekend te maken. Wèl publi
ceerden wij in verscheidene gemeenten
den uitslag van de plaatselyke verkiezin
gen, doch daarna was het wachten op de
binnenkomst der onderschelden kieskrin
gen.
In den loop van den nacht druppelden
deze geleldeiyk binnen, de kieskring Am
sterdam sloot de ry en omstreeks halfvyf
ln den morgen was het volledig resultaat
met de namen der gekozenen bekend.
Toen stad en dorp vanmorgen ontwaak
ten, stonden daar weer onze menschen,
die in gedrukten vorm den uitslag van de
Kamerverkiezingen 1946 uitreikten
Foto Van Vliet, Lelden.
De publicatie der verkiezingsuitslagen in combinatie met het optreden van Werkmans Wilskracht" hadden gisteravond duizenden stad-
genootcn naar onze Bureaux aan het Noordeindsplein gelokt. Onze foto geeft een indruk van de drukte voor ons gebouw.
WEINIG VERANDERING.
De Bilt verwacht tot Zondagavond:
Zwakke of matige wind tussche®
Oost en Noord, meest zware bewol
king met hier en daar oenlge lichte
regen, ongeveer dezelfde tempera
tuur als vandaag.
IMPORTSIGARETTEN OP T 35 EN X 35.
zy, die op de bonnen T 35 en X 35
nog geen Importsigaretten hebben kunnen
koopen, kunnen deze bonnen op Maandag
20 of Dinsdag 21 Mel a.s. by een detaillist
ln tabak6artlkelen Inleveren tegen ont-
vangstbewllr. Zoodra de detaillist op deze
bonnen ls bevoorraad zal de aflevering der
sigaretten plaats hebben.
Truman
neemt Amerikaansche
spoorwegen over.
President Truman heeft het bevel
geteekciu), wqarby de door een sta
king bedreigde spoorwegen door de
regeerlng worden overgenomen.
Truman heeft dezen maatregel ge
troffen 24 uur voor een staking
van treinpersoneel uit zou breken.
Het bureau voor militair vervoer
zal de spoorwegen exploltceren.
Voor bet uitvaardigen van dezen
order had Truman afgevaardigden
van het personeel ontvangen en
een beroep op hen gedaan om sa
men te werken met de regeerlng
door op hun post te biyven. Vak-
vereenlglngsbestuurders hadden
reeds eerder verklaard, dat zy de
mannen niet zouden vragen op
post te biyven, wanneer de regee-
ring de voorwegen zou overnemen.
V-J
De verkiezingscijfers toegepast
voor Prov. Staten en
Eerste Kamer.
De verkiezingsdien.st van het A.NP.
heeft aan de hand van den verkiezings
uitslag voor de Tweede Kamer bere
kend, dat als de stemming had gegol
den voor de Prov. Staten, die voor Zuid-
Holland aldus zou zyn uitgevallen:
Party van den Arbeid 27 zetels
Kath. Volksparty 15
Anti Rev. Party 14
Chr. Hist. Unie 7
Party v. d. Vryheid 7
Comm. Party Nederl. 9
Staatk. Geref. Party 3
Voor de Eerste Kamer zou de ver
houding zyn geworden:
Party v/d. Arbeid 15
Kath. Volksparty
Anti Rev. Party
Chr. Hist. Unie
Party v/d. Vryheid
Comm. Party Ned.
(14)
(16)
7)
6)
3)
50 (w.o. nog 4
N.S.B.'ers)
ren. En ook in het Zuiden van ons land
is daar wel een strooming voor. Toch
zullen de heeren van de Party van den
Arbeid dan heel wat water in den wyn
moeten doen. De Indische politiek en
het staatssocialisme zullen de groote
struikelblokken wel zyn.
Is de oude coalitie uitgesloten? Met
55 positieve Christelyke stemmen be
hoeft dat niet en een gemeenschappe
lijk program moet te vinden zyn.
Waarom evenwel, juist in deze be
narde tijden en dezen uitslag, die toch
de Party van den Arbeid speciaal iets
te zeggen heeft, niet een poging ge
waagd tot een nationaal kabinet? Na
tuurlijk moeten de principieele punten
dan blyven rusten. Staatssocialisme en
Indische politiek zuhen nauwkeurig
vastgesteld moeten worden, maar uit
gesloten behoeft de kans niet. En ja,
als een der partijen weigert aan zulk
een kabinet mee te werken, moet van
zelf de kleinere formatie volgen.
De komende weken zullen de bespre
kingen brengen, die ons een nieuw mi
nisterie zullen opleveren. Moge men
alle constructieve krachten samenbren
gen om ons land en ons volk door zijn
moeilyken tyd heen te leiden.
AUTEURSRECHT A.N.P.
-
MERKWAARDIG GEVAL TE UTRECHT.
Kardinaal de Jong kwam gistermorgen
ook zyn stem uitbrengen op het stem
bureau van zyn district In Utrecht. De
ambtenaar kon echter zyn persoonskaart
niet ln het register vinden. De kardinaal
is daarop naar het bevolkingsbureau ln
het stadhuis gegaan en heeft er zyn be
klag gedaan. Een ambtenaar van dit
bureau heeft den kardinaal toen verge
zeld naar het stembureau, waar deze
ambtenaar de persoonskaart wel vond. De
kardinaal heeft daarop zyn stem zonder
meer kunnen uitbrengen.
Te Hemer, in de Britsche bezettingszóne
van Dultschland, zyn 3300 Nazi's (meest
van de Gestapo en SS) ln het kamp „Roo
sevelt". voormalig Duitsch krygsgevan.
genenkamp, geïnterneerd. De geïnterneer
den moeten de meest ulteenloopende
werkzaamheden verrichten. De „Edelger-
manen" ondervinden thans aan den lijve
het kampleven, zy het dan op veel huma
ner wijze dan hun vroegere slachtoffers
In 1937 werden bovendien ge
kozen 4 N.S.B.'ers.
In de Partij v. d. Arbeid zijn ver-
eenigd de vroegere S.D.A.P., Vrijz.
Dem. Bond en Chr. Dem. Unie.
In de Partij v. d. Vrijheid is op
genomen de Lib. Staatspartij.
Bij de eerste verdeeling van de
zetels werden aan de Partij van den
Arbeid toegewezen 28 zetels, aan
de Kath. Volkspartij 30 zetels, aan
de Anti-Rev. Partij 12 zetels, aan
de Chr. Hist. Unie 7 zetels.
Daarna verkregen rest-zetels: de
Partij van den Arbeid 1, totaal 29,
de Kath. Volkspartij 2. totaal 32,
de Anti Rev. Partij 1, totaal 13; de
Christ. Hist. Unie I, totaal 8.
De andere partijen verkregen
geen restzetels.
Officieus zijn gekozen tot
lid der Tweede Kamer:
Prof. ir. W. Schermerhorn
J. M. Willems
Mr. M. v. d. Goes v. Naters
Mr. C. J. A. M. ten Hage
J. H. Scheps
Mr. L. A. Donker
H. van Sleen
W. Drees
Dr. J. H. A. Logeman
J. E. Stokvis
Mr. J. A. W. Burger
Mr. G. E. van Walsum
J. J. Vorrink
E. Kupers
Mej. mr. N. S. C. Tendeloo
S. L. Mansholt
J. Schilthuis
L. N. Palar
Jhr. mr. T. A. J. W. Schorer
Prof. mr. P. Lieftinck
H. J. v. d. Born
Mr. A. M. loekes
E. A. Vermeer
Ir. H. Vos
R. v. d. Brug
J. Tuin
Prof. dr. G. v. d. Leeuw
Daar prof. Schermerhorn in
2 kieskringen is gekozen, zal
bij loting worden uitge
maakt of de heer F. J. Goed
hart dan wel de heer C. J.
van Lienden Kamerlid zal
worden.
Hetzefde geldt voor den
heer Vorrink. Hier zal geloot
worden tusschen de heeren
J. G. Suurhoff en ir. A. Von
deling.
F. van Vliet
Mr. J. H. van Maarsseveen
Dr. L. J. M. Beel
Mr. F. G. J. M. Teulings
Dr. Chr. Mol
F. J. M. Smits van Oyen
P. J. S. Serrarens
Pater mag. dr. J. G. Stokman
O.F.M.
Chr. G. Matser
H. Ruyter
W. J. Andriessen
dr. A. M. Lucas
Mr. C. P. M. Romme
M. P. v. d. Weyden
Th. D. J. M. Koersen
J Groen Azn.
W. Steinmetz
Mr. dr. A. J. J- Mes
M. J. M. van Poll
Mr. E. G. M. Roolvink
Mr. J. R. H. van Schaik
dr. L. G. Kortenhorst
dr. W. J. Droessen
Jhr. mr. G. A. M. J. Ruys
de Beerenbrouck
Jos H. Maenen
J. M. Peters
Mr. E. M. J. A. Sassen
Th. S. J. Hooy
J. M. Zegers
W. L. P. M. de Kort
F. J. H. Bachg
H. M. J. Dassen
Gekozen J. Schouten en mr. J.
A. de Wilde. Daar J. Schouten
in niet minder dan i 2 kieskrin
gen gekozen is, zal in vele kies
kringen moeten worden geloot.
Deze lotingen zullen hoogst
waarschijnlijk tengevolge heb
ben, dat gekozen zijn:
Mr. A. B. Roosjen
H. J. W. A. Meyerink
Mr. J. Terpstra
dr. J. A. H. J. S. Bruins Slot
C. v. d. Heuvel (Leiden)
A. Stapelkamp
C. Smeenk
Mr. J. Algera
Mr. dr. C. P. Verkerk
(Boskoop)
Ds. C. v. d. Zaal
Ds. J. F. Fokkema
H. W. Tilanus
Mr. dr. J. J. R. Schmal
J. de Ruiter
Tj. Krol
Mr. H. K. J. Beernink
Jhr. mr. C. W. J. Wttewaal
v. Stoetwegen
Mr. W. F. E. Baron v. d. Feltz
H. Kikkert
Mevr. A. Fortanierde Wit
S. E. B. Bierema
H. J. Korthals
G. Vonk
H. W. Hacke
Daar mevr. Fortanierde
Wit in 2 kieskringen is ge
kozen, zal geloot moeten
worden tusschen de heeren
W. C. Wendelaar en den
heer F. den Hartog.
G. Wagenaar, 6 x gekozen
S. de Groot 2 x en
C. Borst 2 x
Ook hier zullen lotingen
moeten plaats vinden en
als gevolg hiervan zullen
hoogstwaarschijnlijk de na
volgenden zitting krijgen in
de Tweede Kamer:
A. C. Koenen
Mr, dr. B. J. Stokvis
J. Hoogcarspel
Mevr. W. v. d. Muitzenberg-
Willemse
J. H. G. Spijkers
J. Haken
terwijl om de 10e plaats geloot
zal moeten worden tusschen
A. O. Schoonenberg, J. H.
Hermans en J. J. Hofstra.
Ds. P. Zandt
Ir. C.. W. van Dis