LEIDSCH
DAGBLAD
J
Hoe het Churchill verder verging
Interview met Churchill
Churchill's woord in de
Pieterskerk
De gasten loven de
ontvangst
Ohurchlll verklaarde gisteren dat
de ontvangst ln Nederland een
diepen. Indruk op hem had gemaakt.
Een van de personen van Chur
chill's gevolg deelde ons mede, dat ln
géén stad ln Nederland een guller en
hartelijker ontvangst was bereid
dan in Lelden.
Winston verovert
Studentenharten
Wij kunnen niet nalaten, nog even
terug te komen op het 'bezoek van Chur
chill aan Leiden. Verschillende aardige
momenten, die wü daarbij meemaakten,
willen wij onze lezers niet onthouden.
CHURCHILL ZIET HULDIGING
VAN HET PRINSELIJK PAAR.
Wij berichtten gisteren reeds, dat de
hooge gasten zich na afloop van de pro
motie te voet naar de Academie be
gaven.
Hierbij deed zich nog een aardig
schouwspel voor. Churchill bevond zich,
natuurlijk luide toegejuicht, om. in ge-
zelslhap van zijn familie, reeds op de
brug over het Rapenburg, toen een
ovatie ver achter hem zijn aandacht
trok. Omziende bleek hem, dat dit een
stormachtige hulde was aan het Prin
selijk Paar, dat op geruimen afstand
volgde, en hij maakte hierop zyn gezel
schap attent. Bij de Academie gekomen,
kon Churchill niet de verleiding weer
staan het Prinselijk Paar gade te slaan,
dat middelerwijl op de brug gekomen
en daar bleef staan om de grootsche
toejuichingen van de toeschouwers in
ontvangst te nemen. Kennelijk genoot
Churchill van deze hulde, die ditmaal
niet hem gold doóh de Kinderen van
zijn Gastvrouwe.
Op het plein van het Academiegebouw
inspecteerde Churchill evenals nader
hand het Prinselijk Paar de eerewacht
van Pro Patria, onder bevel van kapt.
P. d'Aulnis Bourouill, die getooid- was
met de versierselen van het Air.borne-
divdsion-kruis, hem verleend wegens in
den oorlog als parachutist bewezen dien
sten. Verscheidene malen werd kapt.
d'Aulnis boven Nederland neergelaten
als koerier, om de verbinding met het
bezette vaderland te onderhouden.
In het Groöt Auditorium vond een
receptie plaats.
Receptie in het Gioot-
Auditorium.
Ter receptie bood Churchill uit zijn
sigarenkoker een sigaar van enorme af
metingen aan aan zijn promotor prof.
Clevermga.
Overigens is het aardig te weten, dat
Churchill steeds deze sigaren bij zich
heeft in een lange platte doos, waarin
er precies vier passen. Bij het zien van
de lengte en omvang dier sigaren wordt
het duidelijk, hoe Churchill steeds een
„rookertje" voorhanden heeft. Zelfs als
hij er maar tien per week op een bon
netje kreeg!
Prinses Juliana en Prins Bernhard
onderhielden zich eveneens op onge
dwongen wijze met eenige aanwezigen.
Enorm enthousiasme
op de Sociëteit.
Op Sociëteit Minerva, waarheen Chur
chill na de receptie vertrok, hadden zich
honderden studenten vereenigd om den
Britschen staatsman te huldigen.
De Praeses Collegii sprak Churchill
toe, waarna deze met eenige bezielende
woorden antwoordde. Nederland, aldus
Churchill, dient met zijn 9 millioen in
woners een belangrijke plaats in de
wereld in te nemen. Sterk is het verzet
geweest van de studentengemeenschap
in den bezettingstijd. Sterk moet de
eenheid blijven. In de zestiende en ze
ventiende eeuw drukte Nederland een
stempel op de beschaving van de ge-
heele wereld. Spreker hoopte dat een
hechte eenheid het zijn toehoorders
mogelijk zou maken, een stempel te
drukken op de wereldbeschaving van
het laatste deel der twintigste eeuw.
Nadat de Praeses ook Prins Bernhard
had toegesproken, zegde deze toe, ook in
de toekomst de Sociëteit te zullen be
zoeken.
Helaas was de ontvangst in de Colle
giumskamer niet mogelijk gebleken, om
dat het bestijgen van de trap den grij
zen gast te zeer zou inspannen na de
vermoeiende bezigheden van de afge-
loopen dagen.
Het vertrek van de sociëteit werd
een schitterend moment, Geruimen
tijd voordat de auto was voorgereden,
verscheen Ch'irchill op dq stoep van
het gebouw, waar hij zonder omhaal
op den steenen pilaar ging zitten wach
ten. Een gebaar, dat hem wel ieder
studentenhart zonder slag of stoot
deed veroveren. Ruim vijf minuten
bleef h(j zoo te midden van de stu
denten, die zulk een beeld wel nim
mer droomden te zruflen aanschouwen,
wachten tot de voorgereden open auto
hem kon brengen naar de V.V.S.L.,
waar zijn echtgenoote zou worden af
gehaald.
Deze was evenwel reeds vandaar ver
trokken op weg naar de societet, om
haar man te halen! zy werd ter hoogte
van het Stadhuis eenigen tijd opgehou
den doordat de auto van Prins Bern
hard voor de sociëteit was voorgereden.
Ook toen Prins Bernhard joviaal groe
tend uit het gebouw kwam, scheen aan
bet gejuioh geen einde te komen.
Prof. Gerbrandy, die eveneens aanwe
zig was geweest, sprak op de stpep bij
zijn vertrek nog zijn dank uit voor de
houding van de Leidsche Universiteit
in de oorlogsjaren, die hem tot grooten
steun was geweest in Londen.
Inmiddels had de auto van Churchill
het doellooze van de rit langs de V.V.
S.L. opmerkende, besloten via Kaiser-
straat en singels naar Den Haag te ver
trekken. Churchill wist zoodoende te
„ontsnappen" aan het bewakingscordon,
dat hem elders wachtte voor den terug
tocht! Sleohts door één motor begeleid
verliet hij Leiden, rijker dan hij het
was binnen gereden, en het rijker ach
terlatend dan hij >het had betreden. En
met dit laatste doelen wij niet alleen
op het „peukje", dat bij de Kaiserstraat
uit de auto werd geworpen en waarop
de toeschouwers zich stortten als hon
gerige wolven op een lam!
Daarmede waren de plechtigheden en
feestelijkheden in Leiden geschiedenis
geworden, geschiedenis voor de Acade
mie en de Sociëteit in het bijzonder, ge
schiedenis die in gulden letters geschre
ven zal worden,
HET PROMOTIEDINER
TE DEN HAAG.
Op de Britsche Ambassade te Den
Haag vond gisteravond het promotie-
diner plaats, terwijl de dames dineerden
bij Mevrouw van Royen. Nabij de Am
bassade wachtte een groote menigte om
Churchill toe te juichen.
Behalve de Britsche oud-premier, wien
de eereplaats aan de feestelijk versierde
tafel was ingeruimd, zaten bij het diner
aan: prof. ir. W. Schermerhorn, sir Ne
ville Bland, Britsch Ambassadeur te
's-Gravenhage, mr. P. Dupuy, Cana-
deesch gezant te 's-Gravenhage, mr. L.
A. Kesper, Comm. der Koningin in de
provincie Zuid-Holland, mr. S. J. R. de
Monchy, burgemeester van 's-Graven
hage, mr. J. H. van Royen, minister van
buitenlandsche zaken, prof. R. P. Cle-
veringa, de promotor, prof. B. G Escher,
rectox-magnificus van de Leidsche Uni
versiteit, prof. dr. P. S. Gerljrandy, oud-
minister-president, Jhr. mr. F. E. M. H.
Michiels van Verduynen, Nederlandsch
ambassadeur te Londen, mr. P. Grey,
eerste secretaris van de Britsche am
bassade te 's-Gravenhage, mr. Uys,
zaakgelastigde van de Unie van Zuld-
Afrika, mr. J. D. L. Hood, zaakgelastigde
van Australië, j]ir. mr. A. M. Snouck
Hurgronje, secretaris-generaal van het
departement van buitenlandsche zaken,
W. J. Geertsema, Praeses Collegii van
het L.S.C., kapitein baron d'Aulnis de
Bourouill, commandant van de eere
wacht van Pro Patria, prof. mr. J. C.
van Oven, kapitein vlieger H. E. A. M.
van Zinnicq Bergmann, adjudant van
H.M. de Koningin, toegevoegd aan
Churchill en dr. J. E. baron de Vos van
Steenwyk, president-curator der Leid
sche Universiteit.
zy, die buiten de ambassade wachtten
op het vertrek van Churchill, moesten
geduld oefenen.
Te halfelf arriveerden mevrouw Chur
chill en haar dochter aan de Britsche
ambassade en korten tyd hierna ver
schenen nog enkele gasten.
DE KEUZE VAN EEN AUTO
BLEEK MOEILIJK!
Het wachten duurde tot circa kwart
voor twaalf. Inmiddels waren de auto's,
waarmee de Britsche oud-premier en
zyn familie zich naar Amsterdam zou
begeven, voorgereden en hadden zich in
de poort opgesteld, evenals het politie-
escorte, dat in het. Westeinde startklaar
stond. Toen tenslotte tegen het midder-
nachteiyk uur Winston Churchill, uit
geleide gedaan door sir Neville Bland,
p.aar buiten kwam, werd hy stormachtig
begroet. De staatsman stapte echter niet
direct in de gereedstaande auto van
HM. de Koningin, doch b&gaf zich, ge
wapend met zijn onafscheideiyke zwarte
hoed. wandelstok ensigaar naar
buiten, waar hy in een gereedstaanden
kleinen wagen stapte Dit bleek echter
niet juist te zyn. waarop Churchill zich
opnieuw naar de Koninkiyke auto be
gaf en tenslotte zyn keus te bepalen op
den daarop volgenden wagen, waarin hy,
samen met zijn echtgenoote, plaats nam,
terwyl miss Mary Churchill in den Ko
ninklijken wagen stapte Het gebrul der
In de Mosezaal van het Koninklijk
Palels op den Dam te Amsterdam ont
ving Ohurchlll gistermorgen een zestigtal,
voor het grootste deel Nederlandsche,
Journalisten.
Er was een diepe fauteuil voor den
Britschen staatsman gereed gezet, waar
voor een tafeltje- met twee doozen siga
ren en een aantal Engelsche bladen.
Foto- Van Vliet
„Wat een formidabele menigte", zei
hij, toen hij binnenkwam, daarby doelen
de op de groote groep Journalisten, en na
een sigaar te hebben opgestoken, vroeg
hij met een innemenden glimlach: „En
wat kan lk voor U doen?"
Het resultaat was een stroom van vra
gen, waarby hij zich o.m. optimistisch
uitliet over het herstel van Frankrijk.
DE POSITIE VAN DUITSCHLAND.
Over de positie van Duitschland spre
kende. zelde Churchill o.m.: „de ontwik
keling van Duitschland na den oorlog
heb lk met gToote bezorgdheid gevolgd.
Ik kan thans geen bepaalde gedragsiyn
voor de politiek, die wy mat Duitschland
moeten volgen, geven, maar er zyn nu
eenmaal 70 80 millioen Dultechers in
Europa en we zullen moeten probeeren
met ze te leven. Ze moeten echter nooit
meer de gelegenheid hebben zich te be
wapenen, en daarby bedoel lk niet alleen,
dat ze geen kanonnen, kogels en vlieg
tuigen meer mogen bezitten, maar ook
geen industrieën meer, waarmede ze het
moderne oorlogsmateriaal kunnen ver
vaardigen. Ik zou den economlschen we
deropbouw van Duitschland zoo spoedig
mogeiyk voltooid willen zien, maar het
zou belachelijk zyn, wanneer wy onszelf
door de hulp, die wy het land daarby
verleenen, het brood ul£ den mond zou
den nemen. Overigens stelt u mij. als par
ticulier persoon hier vragen, waarop tot
dusver voltallige regeeringen het antwoord1
schuldig zyn gebleven".
Churchill was het met een anderen
vragensteller eens, die van meening was,
dat ln Duitschland ln het bijzonder de
provincie Pruisen steeds het grootste ge
vaar opleverde. „Ik zou zyn begonnen"
zoo zelde hij, „met Pruisen af te schel
den van de rest van Duitschland en in
de andere deelen een wat zachtaardiger
regiem te vestigen".
Iemand vestigde toen Ohurchill's aan
dacht op de resten van het fascisme en
totalitaire beginselen, waarmede de di
verse landen van Europa nog niet vol
ledig hebben afgerekend.
„We moeten hiertegen ln overeenstem
ming met ons geweten optreden", was
Churchill's antwoord, „en trachten onder
vrye grondwetten een veiliger wereld te
soheppen. Het ïykt *me van weinig nut
ons eerst te ontdoen van de eene soort
totalitaire staat en daarna een andere te
tolereeren. Fascisme was de schaduw van
het bolsjewisme Het nazidom was de
boosaardige leerling van fascisme. Ik ben
voor vrye liberale Instituten".
MOSLEY HEEFT MET EENS EEN PARTIJ
„Acht U daarmede het vrye rondloo-
pen van den Engel6chen fasclstenlelder
Mosley niet ln stryd?" vroeg daarop een
der journalisten.
„De man heeft niet eens meer een
party", gaf de groote Brit ten antwoord,
„en wy houden er ln Engeland niet vaai
menschen op te sluiten In vredestyd zon
der een proces tegen hen te beginnen.
Tijdens.den oorlog moesten we dat doen,
maar nu Is het niet noodig".
Churchill's handteekening
in het zweetkamertje.
Tijdens zUn verbiyf ln het Aca
demiegebouw zette Churchill zyn
handteekening op de beroemde be-
teekende muur van bet zweetkamer
tje. met het Jaartal 1946. Een kost
baar rellqule, dat voor Immer de her
innering zal vasthouden aan dit
onvergetelijk bezoek. Een daad, een
waar lid der universitaire gemeen
schap waardig!
Tel. Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 - Giro no„: 57055
WEERBERICHT.
De Bilt verwacht tot Zondagavond:
Koude ochtend en plaatseiyk
nachtvorst. Morgen zonnig weer met
aanvankeiyk nog een vry frlseche
Noord-Oosteiyken wind.
Met meer animo, dan hy tot dusverre
gedaan had. beantwoordde Churchill
daarop enkele persoonlijke vragen over
zyn loopbaan als Journalist. „Zeker, lk
ben als Journalist begonnen, als oorlogs
correspondent. dat heeft-me bet geld op
geleverd om ln het parlement te komen".
Churchill kon geen direct antwoord
geven op de vraag, welken dag hy als
den zwartsten van den oorlog beschuwde.
De grootste bezorgdheid had hy gevoeld
tijdens de steeds toenemende aotivltelt
van de Dultsche dulkbooten in 1941. Ook
ln 1942 was dit gevaar nog niet geweken.
„Toen hebben we heel wat onplezierige
dagen gehad. Getwijfeld aan onze over
winning "heb lk echter nimmer. Ik heb
nooit geloofd, dat de Duitschers een In
vasie ln Brittannle met 6ucces konden
beginnen".
HITLER'S GROOTSTE FOUT.
„Wat acht U Hitlers grootste fout?"
Zonder mankeeren kwam het antwoord:
„zyn oneeriyke optreden na München.
Menschen worden difcwyis ten val ge
bracht door de buitensporigheid en over
daad van de kwaliteiten die hep tevoren
groot hebben gemaakt".
C"N
CHURCHILL LEEST HET.
LE1DSCH DAGBLAD.
Terwijl Churchill gistermid
dag op Sociëteit Minerva ver
toefde. hadden wij het genoe
gen hem. na eenige mislukte
pogingen, een exemplaar van
ons blad van gisteren aan te
kunnen bieden, waarin het
verslag van de ontvangst te
Leiden en de promotie-plechtig
heid was opgenomen.
HJC.H. Prinses Juliana en ZK.H. Pr Ine
Bernhard, die de e ere-promotie van
Winston Ohurdhlll ln de 8t. Pieterskerk
bewoonden, begroeten Churohlll.
85ste Jaargang
ZATERDAG 11 MEI 1946
No. 25774
Waarnemend Directeur: A. Poortman
Hoofdred.: Mr. M. B van der Hoeven
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
motoren van het poltie-escorte zwol aan
en de stoet zette zich in beweging. On
der geestdriftige toejuichingen van de
duizenden, die het er voor over hadden
gehad het vertrek van den Britschen
staatsman af te wachten, reed de stoet
het Westeinde uit om naar Amsterdam
te vertrekken. Onophoudelijk groette
Churchill de hem enthousiast toejui
chende menigte met zyn V-teeken.
Vannacht om even over halftwee is
Churchill weer op het Paleis op den
Dam te Amsterdam teruggekeerd.
De terugreis van Den Haag is niet
geheel volgens het programma verloo-
pen, want inplaats via den Ryksstraat-
weg Den Haag—Amsterdam en den Slo-
terweg de hoofdstad binnen te komen.
heeft de stoet een route genomen, die
via Haarlem en den Haarlemmerweg
liep. Ondanks het late uur had dgpsoli-
tie de gebruikelyke maatregelen ^trof
fen. Daar echter op het laatste oogeri-
blik de route is gewyzigd, waren de op
post staande agenten niet tydig gewaar
schuwd, waardoor een gTOot deel van
de Amsterdamsche politiemacht tever
geefs in den kouden voorjaarsnacht op
den Britschen oud-premier heeft staan
wachten. Hier en daar heerschte bij de
politiemannen zelfs een zekere onge
rustheid, zoodat, toen om halftwee het
bericht doorkwam dat de hooge gast
reeds ten paleize was gearriveerd, met
dubbele vreugd het warme bed werd
opgezocht.
Foto Van Vliet
Een der glorierijkste momenten van het onvergetelijk bezoek
Churchill op de stoep van Sociëteit Minerva wachtend op zijn auto.
„Getwijfeld aan onze overwinning
heb ik nimmer".
Precies 6 jaar geleden.'10 Mei 1940 weerklonk één
roep: „inval in Nederland" maar óók ..Churchill minis
ter-president van Engeland!"
10 Mei 1946 weerklinkt écn roep: ..Churchill doctor
honoris causa" der Leidsche Universiteit!"
De man. die de wereld tijdens den oorlog opbeurde,
de lippen op elkaar deed zetten, was thans in ons
midden
In de Pieterskerk, waar de traditie hoogtij viert.
Een profusie van bloemen, weelderiger en smaakvoller
geëtaleerd, dan hij wellicht óóit gezien zal hebben, be
groette hem daar.
Gespannen verbeidde men zijn komst.
Van hoog tot laag vereend, bezield met slechts één
verlangen: nu eindelijk hém te zien. wiens vertrouwde
stem zoo menigmaal door de radio van overzee tot allen
sprak.
Twee minister-presidenten in afwachting, vóór den
preekstoel, in gesprek: prof. Schermerhorn en prof.
Gerbrandy. de .nieuwe" en de „oude".
Maar hun innerlijke gedachten waren bij Churchill's
komst
Prinses fuliana en Prins Bernhard kwamen binnen:
zittend bewonderden zij kennelijk de bloemenscliat.
Maar ook hun gedachten waren bij Churchill's
komst
Zóó verging het een ieder.
Totdat buiten gejuich weerklonk en het groote moment
aanbrak!
En toen Winston Spencer Churchill zijn entrée maakte,
plechtig in zijn roodc toga. wij hem voor het eerst wer
kelijk in de oogen met de twinkelingmochten zien.
was het. alsof voor één oogenblik. al het verhevene, dat
dit zeldzamesamenzijn kenmerkte, plotseling wég-viel.
Alten voelden, hóe vertrouwd Churchill hun was.
Door stem en beeld kende een ieder hem reeds lang
ats den „vaderlijken" vriend, die van moed en vertrouwen,
van vrede en vrijheid sprak, toen uitkomst zoo héél vaag
leek.
Hier was hij nu. blozend en sterk als steeds: men wist
vooruit met aan zekerheid grenzende overtuiging, dat hij
de hunkerende schare ook nu niet in den steek zou laten en
als van-oudszijn waarschuwend, ernstig en geestig
woord zou doen hooren.
Hij hééft het gedaan: op welke boeiende en véêl-
beteekende wijze, kon U gisteren reeds lezen.
De oude. wijze Pieterskerk: wat maakte zij in 'den
loop der eeuwen veel mede.
Droefheid en vreugde heerschte er tusschen haar sta
tige muren, onder haar hoog koepeldak.
Nu waren er de zon en de blijheid om de aanwezig
heid van Churchill, niet omdat hij de .geleerdste man"
ter wereld schijnt te worden - zooals hij het zelf
spottend uitdrukte -maar omdat hij hier als het sym
bool van het V-teeken stond, naar wien de Leidenaars.
aan „bezet en ontzet" gewend, zoo vurig verlangd
hadden.
Paarse, witte en roze seringen en hortensia's kleur
den. geurden om hem heen. Zij vormden een wonderlijk
bloeiend contrast met het vele zwart der toga's van de
schare „hooggeleerden", rond hem verzameld.
Dat had in een kleurenfilm vastgelegd moeten worden
voor de eeuwigheid! Die kleuren en geuren zullen nu
vergaan, maar wat nooit vergaat is het feit. dat Chur
chill op den preekstoel der Pieterskerk zijn als altijd stimu-
leerend woord sprak en haar daardoor onvergankelijken
roem schonk.
Duizenden beluisterden dit woord ademloos, namen
het in zich op.
Zij gingen naar huis met de overtuiging, 'dat hetweer
góed op deze wereld kan worden, wanneer men zich
strikt houdt aan den waardigen, voortreffelijken geest,
welke eraan ten grondslag ligt.
Churchill's gedachten: zij zullen niet vergaanI
Zij liggen veilig bestoten tusschen de sterke muren
van de kathedraal, waarin zij vormgeving vonden. Zij
zullen daar in den geest steeds wéér opklinken en vrucht
dragen, ook wanneer ons land wellicht weer eens moei
lijke tijden moet doormaken.
Zóó gezien beteekende Churchill's bezoek en zijn nobel
woord een onberekenbare steun voor de thans nog naar
nieuw geluk worstelende menschheidl
Wij danken U. Mr. Churchill!
mmwmam. - u
De familie Cliurcliill tijdens de plechtige promotie in de Pieterskerk.
