sanatogen
Nederlandsche troepen op Java
sterk in de meerderheid
Oorlogsellende in Siam
Het paradijs der lang vingers
25.000 auto's zijn te Deelen bijeen
JANTJE PEK EN DE WEZELS
,Het Leidscli Dagblad
„De Partij van
de Vrijheid"
Brieven uit Indië
Bevolking is onrust en terreur
meer dan beu.
MEN VERWACHT ECHTER NOG WEL
EXTREMISTISCHE UITSPATTINGEN.
I.
De op den eersten dag der besprekin
gen te Londen gesloten overeenkomst,
waarbij het nog onvoltooide deel van de
geallieerde taak ln NcderlandschHlndlc
door Engeland aan Nederland werd over
gedragen moge principieel een zeer be
langrijke beslissing schijnen. In wezen
was het niets anders dan een bekrachti
ging „op het hoogste niveau" van een
In een eerder stadium genomen besluit,
waarvan de uitvoering reeds weken lang
ln vollen gang is, zooals ledereen hier te
lande, die zyn oogen niet ln zijn zak
heeft, zelf heeft kunnen constateeren.
Een paar maanden geleden beheersch-
ten Brltsche en Brltsch-Indlsche unifor
men het stadsbeeld nog volkomen, niet
slechte te Batavia, maar ook ln alle an
dere onder geallieerd gezag gebrachte
eteden. Slechts bi) uitzondering zag men
Nederlandsche troepen, cn dat waren dan
nog meerendeels bevrijde krijgsgevange
nen. Alle kazernes en een groot aantal
scholen en andere gebouwen waren voor
de Brltsche troepen ln beslag genomen.
Batavia was zoó vol met Tommies,
Gurkhas, Mahrattas en andere Britsch-
Indlërs, dat, toen de eerste Nederlandsche
troepen eindelijk vergunning kregen hier
te landen, er geen plaats voor hen ln de
stad zelf was en zij ln vèr bulten het
centrum gelegen wijken, zooals Polonla,
ondergebracht moesten worden.
Er is heel wat veranderd sinds het
eerste bataljon mariniers hier voet aan
wai zette! De situatie ls thans precies
omgekeerd. Van de 10 militairen, die
men op straat tegenkomt, zijn zeker 9
Nederlanders en hoogstens één ls een
Brltsch-Indlër. Engelschen ziet- men haast
heelemaal niet meer. Dagelijks vertrek
ken er Brltsche troepen. Geen dag gaat
voorbij of men ziet een of meer groote
gebouwen, die den vorlgen dag nog voor
hulsvesting of als hoofdkwartier ln ge
bruik waren by onze bondgenooten, door
onze Jongens overnemen Het enorme
wagenpark, dat. de Brltsche troepen hier
heen gebracht hebben blijft gelukkig ach
ter. By honderden tegelyk worden de
vrachtauto's, de Jeeps cn zelfs de Sher
man-tanks, die de Britten hier ..wegens
gebrek aan scheepsrulmte" (wat een
trouvaille!) moeten achterlaten, door onze
troeüen overgenomen.
Het tempo van overname wordt nog
voortdurend versneld. Semarang en Soe-
rnba-la zijn al geheel door onze troepen
bezet. Naar TJlmahi ls deze weok een ge_
heele Noderlandsche brigade (de V-brl-
gade) van 2500 man overgevlogen. Ban
doeng ls op het oogenbllk nog de eenige
groote plaats op Java waar nog Britsche
troepen ln eenlgszlns beteekenenden ge
tale aanwezig zijn. Als het zoo doorgaat
een geiyk aantal Brltscne troepen te
zwaar bleek (wat wel duidelijk ls geble
ken uit het feit. dat zij een belangryk
deel van die taak, de evacuatie der ge
ïnterneerden en Japanners uit het bin
nenland naar de kust aan de T.R.I heb.
ben overgedragen)?
Met volle overtuiging durven wy te
voorspellen, nu wy onze Jongens hier
bezig hebben gezien dat zij er zich kra
nig doorheen zullen slaan en dat zij
zelfs als de door generaal Spoor ver
wachte hulp van de T.R.I. achterwege
zou blijven ln staat zullen blijken te
zijn de orde en rust op Java alom te
herstellen. Niet omdat zy dapperder of
bekwamer zyn dan de ervaren troepen,
die Mountbatten hierheen gezonden had,
maar omdat zij, als onverhoopt de wa
penen zullen moeten besll&sen. zullen
vechten met een bezieling, welke onze
Brltsche en Brltsch-Indlsche bondgenoo
ten ten eenenmale misten. De oorlogs
moeheid en het helmwee. welke na zoo
vele campagnejaren het mo-eel der Brlt
sche troepen aantastten, ontbreken by
onze troepen evenzeer als de helmeiyke of
soms zelfs openiyk aan den dag gelegde
sympathie voor onze tegenstanders welke
by de Brltsch-Indlërs tot onverschillige
uitvoering der gegeven opdrachten en
soms zelfs tot verraad van voorgenomen
verrasslngs-operatles aan den vyand
leidde.
Een Hollandsche Jongen, die weet waar
hy voor vechten moet, ls tienmaal zoo
veel waard als een Brltsche of een
Brltsch-Indlsche soldaat die niets voelt
voor onze zaak en wiens eenige gedachte
ls: Hoe kom Ik zoo gauw mogeiyk naar
huls? En wie dat ook drommels goed
weten, dat zyn de Indonesische extre
misten, die ln de bloedige gevechten
rondom Batavia een ontzag voor de Hol-
landsche troepen hebben gekregen, dat al
als een loopend vuurtje door heel Java
is gegaan.
Al blijven de extremistische radiozen
ders nog steeds hetzen tegen de „Nlca-
bandleten" en de „Hollandsche moorde
naars", de naar rust en orde hunkerende
bevolking begint meer en meer ln te zien,
zleld zijn van één verlangen: een eind te
dat de Nederlandsche troepen slechts be-
maken aan de extremistische terreur,
welke den weg naar vryheld en welvaart
verspert 1
Het feit, dat de overname der Brltsche
posities op Java op groote schaal en ln
zoo korten tijd heeft kunnen plaats
vinden 'zonder dat dit ergens tot moei
lijkheden met de Indonesiërs heeft ge
leld, toont wel duidelijk aan. dat de be
volking de onrust en de terreur van het
laatste halve Jaar meer dan beu ls en dat
het vertrouwen ln de goede bedoelingen
der Nederlanders meer en meer begint
door te dringen. Dat wil niet zeggen, dat
do moeliykheden overwonnen zijn en dat
nu verder alles vlot en rustig zaFverloo-
pen. Integendeel, met zekerheid moeten
wij er op rekenen, dat er nog heel wat
extremistische uitspattingen zullen ko
men vóór de nieuwe orde, welke thans ln
de maak 16, zal zyn geconsolideerd.
(en dat staat nu na de conferentie te
Londen, wel vast) dan ls Java binnen
enkele weken geheel door de Brltsche en
Brltsch-Indlsche troepen ontruimd, en
rust de omvangrijke taak van het herstel
van rust en orde op dit uitgestrekte en
dicht bevolkte eiland uitsluitend op de
schouders van onze stoere Hollandsche
Jongens.
Zullen zy tegen deze taak opgewassen
zijn? Zullen 30 000 man Nederlandsche
troepen een taak aankunnen, welke voor
Bloesempracht In Noord-Holland Een
ln ryken bloei staande vruchtboom in do
omgeving van Scholllnkhout.
A.H.F. P.
Grepen uit het
Radio-programma
VOOR WOENSDAG 8 MEI.
Hilversum I (301 M.) RVU 18.15—
18.30 uur: prof. H .Wagenvoort over hoo-
ger onderwQs ln de oudheid; VARA 19.00
19.15 uur: Johan Jong, orgel; 20.05
20.25 uur: Protetantsche Unie; 20.25
21.10 uur: operette-programma; 21.10
21.50 uur: hoorspel „De keizer en de
comGdlant" door Frledrlch Feld; 22.00
22 40 uur: Residentie-orkest: 22.4523.00
„Waarom lk als Katholiek socalist ben"
door J. Willemso; 23.1523.45 uur: Eddy
Walls speelt; 23.4524 00 uur: gramo-
ïoonmuziek.
Hilversum II (415 M.) RNIO 18.30
18.45 uur: Ph. Quanjer over het Alge
meen Ned, Verbond ln Oost en West en
elders; NCRV 19.30—19 50 uur: Partij van
den Arbeid: 19.50—20.00 uur: Bronlslaw
Huberman. viool: 20.05—23.20 uur: Ora
torium „Judas Maccabeus" van Handel,
uit Westerkerk te Amsterdam; 23.30
23.50 uur: gramofoonmuzlck.
Funk onder kruisverhoor.
Walther Funk. die te Neurenberg klaag
de, dat hy tot de kleinere mannen ln de
partij had behoord, die tot aan de deur
mochten komen, maar nooit binnen, moest
ln kruisverhoor toegeven, dat hij ln één
opzicht wel binnen geraakt was: hij be
hoorde namelyk tot de gelukkigen, die
hun diensten aan het Nazibewind baloond
zagen door den Ftlbrer met een schenking
van een half mlllloen. Mllch en Rlbben-
trop ontvingen dezelfde bedragen, terwijl
Fr lek, Rosenberg von Neuvath en Keitel
het met de helft moesten doen. Het is
opvallend, dat Hitler's systeem van pot-
verdeelen begon te werken ln de jaren,
waarin Dultschland's kansen op de oor-
logstooneelen zienderoogen verminderden.
De kleine, gedrongen man, die vermoeid
over de katheder leunde, zeide. dat het
Dultsche bestuursapparaat geleidelijk aan
zoo'n wirwar was geworden, dat hy er zelf
niet meer uit wys kon. Hy wilde het ge
recht doen gelooven, dat hy dc oprechte
bedoeling had gehad Dultschland's door
warenroof ln bezet gebied fabelachtig ge
stegen clearlngschulden na den oorlog
terug te betalen. Het eenige punt uit dc
aanklacht, waarvoor Funk „diep schuld
gevoel en schaamte" erkende ls de Joden
vervolging, die hem voor zware gewetens
conflicten gesteld had, omdat hij zc als
„zwaar onrecht" voelde.
STEENKOOLRANTSOENEERING
IN AMERIKA.
De Amerikaansche minister van bin-
nenlandsche zaken. Krug. heeft mede
gedeeld. dat de terugkeer tot de oor-
logsrant-soeneering van steenkool in de
Vereenigde Staten waarschijnlijk is,
zelfs indien de stakende mijnwerkers
spoedig aan hun werk gaan. Krug zei
de, dat de staking, welke op 1 April is
begonnen, zulk een tekort ln den voor
raad heeft veroorzaakt, dat haar uit
werking vele maanden zou worden ge
voeld en dat een terugkeer tot de
oorlogsrantsoeneerlng noodig zou zijn
om de verdeeling van den voorraad
voor den volgenden winter r billijk
mogelijk te doen geschieden. President
Truman en de minister van arbeid.
Schwellenbach. hebben gisteren gedu
rende meer dan een uur besprekingen
over de steenkoolcrisis g- '-rd,
HOE STAAT HET IN PERZIE?
De Perzische ambassadeur te Washing
ton, Hoessein Ala, heeft ln een brief aan
den secretaris-generaal van de V.N, ver
klaard. dat de sovjettroepen de vier
Noordelijke provincies van Perzlë geheel
hebben ontruimd. Hy kon eohter geen
vaststaand bericht over de ontruiming
van Aserbeidsjan geven. Ala zeide. dat de
Perzische regeering vla andere bronnen
heeft vernomen, dat de ontruiming van
Aserbeidsjan voortgaat en dat er gez<
wordt, dat deze voor 7 Mel zaï zijn be
ëindigd. De brief voegde hieraan toe:
„Deze berichten zijn niet door directe
waarnemingen van officieele Perzische re-
geeringspersonen bevestigd". De ambas
sadeur gaf al* reden hiervoor op. dat
de Perzische regeering geen voldoende ge
zag ln Aserbeidsjan kan uitoefenen we
gens sovjetinmenglng ln Perzische bin-
nonlandsche aangelegenheden.
Het Openluchtspel te Utrecht.
NIET „HUGO GROTIUS" MAAR
„QUO VADIS".
Naar de Reotor van den Senatus Vete-
ranorum van het Utrechtsch Studenten-
Corps, de heer D- v. d Most van Spijk,
tyóens een persconferentie mededeelde,
zal het openlucht lustrumspel .iHugo
Grotlus", dat met den eersten prijs was
bekroond, niet worden opgevoerd.
Het stuk, dat zich zoowel hier te lande
als ln Indic afspeelt, gaf problemen weer,
die op het oogenbllk zeer actueel zyn.
De regeer lug achtte het ongewenscht, dat
hierover een discussie zou ontstaan. Daar
het stuk geen politieke strekking heeft,
werd het van regeeringswege niet ver
boden, maar werd tooh door de regeering
ten sterkste afgeraden „Hugo Grotlus"
op te voeren.
Het ligt thans ln de bedoeling het nog
ln bewerking zijnde openluchtspel ,,Quo
Vadls" te doen uitvoeren. Dit stuk. waar
van het Idee ls ontstaan onder den in
druk van den Juist voorbyen. oorlog,
wordt momenteel uitgewerkt door den
heer Schmidt, den auteur van het vorige
lustrumspel „De Groote Geus'ln overleg
met enkele Reünisten en de Maskerade-
Commissie.
..Quo Vadls" ls verdeeld in ec-n voor
spel en drie scènes, welke laatste weer
voorafgegaan worden door een tusschen-
spel. Het voorspel ls vo'komen tijdloos,
de eerste scène speelt zich af ln 1495.
aan het Hof van de Medici's, de tweede
scène tydens de Fransche Revolutie en
de derde scène In den tegenwoordlgen
tl)d. De regie zal worden gevoerd door
Carei Briels. De première zal plaats vin
den op 16 Juli a s.
Voorts deelde de heer v. d. Most van
Spijk mede, dat dit Jaar hoogst waar
schijnlijk geen maskerade zal worden ge
houden. Een dergeiyke optocht brengt
zooals men weet zeer hooge kosten
met zich mede en men acht het In dezen
tijd niet verantwoord, groote sommen
gelds voor dit doel uit te geven.
Jeugdige Londensohe meisjes bewonderen de ln vollen bloei staande tulpen ln
Regent's Park, een gift der Nederlandsche bevolking aan de Engelsche bevolking als
uiting van haar dank voor de bevrydlng van de Dultsche bezetting,
Amsterdam P.
Zij hadden een eigen
distributiedienst.
DIRECTEUR HAD 50 TEXTIELKAARTBW
Zelfverzorgcrs moeten hun. bonnen
voor vleesch, melk en boter enz. inle
veren. In Houten (Utrecht) zijn er veel
zelf verzorgers, doch de distributie-amb
tenaren namen daar de Ingeleverde bon
nen mee naar huls om er met kennissen
en familie een partioulleren dlstrlbutle-
en rulldienst mee in te richten. Evenzoo
ging dat met dokterstoewijzingen en
extra-rookerskaorten. Ook de ingeleverde
inlegvellen van overleden Houtenaren
werden door deze particuliere rullaffalrea
benut. Dat leverde de heeren alstrlbutle-
ambtenaren weer schoenenbonnen en tex-
tlelkaa-rten op.
Door een toevallige onregelmatig
heid is een enveloppe met dergeiyken
ruillnboud op weg van Rotterdam
naar Houten door de post geopend,
waardoor de zwendelaffairo uitkwam.
Zeven ambtenaren zitten achter slot,
waaronder de directeur, die 50 textlel-
kaarten en 5 extra-rookerskaarten ln
zijn bezit bleek te hebben.
HOE STAAT HET MET DE NIEUWE
SPELLING?
Wetsontwerp ls nu by de Raad van State.
Van sommige zijden wordt gevraagd
hoe het eigeniyk staat met de regeling
van de spelling der Nederlandsche taal.
Naar men weet ls de nieuwe spelling,
waarover een Nederlandsoh-Belgl6che
commissie het eens werd, ln België reeds
Ingevoerd. Hier te lande wordt de zaak
echter ln de volksvertegenwoordiging ge
bracht, htgeen uiteraard eenlgen tyd
neemt. Het desbetreffende wetsontwerp
ls thans bij den Raad van State. De regels
die als gevolg van een aanneming van dit
ontwerp zullen kunnen worden Ingevoerd,
zijn geheel dezelfde als de Belgische.
AUTOBANDEN WORDEN GOEDKOOPER.
Van bevoegde zyde vernemen wy. dat
de pryzen van geïmporteerde autobanden
aanzieniyk verlaagd zijn Deze verlaging
bedraagt voor buitenbanden ongeveer 25
tot 35 pCt. van den prijs, die ln 1945 be.
rekend werd. terwyi de binnenbanden
met 25 tot 41 pCt. ln prys dalen.
HOLLANDSCH OFFICIER
NAAR TRUMAN.
Als vertegenwoordiger der illegaliteit.
Naar men ons mededeelt, zaï uit Ne
derland. België, Frankrijk en Denemarken
een vertegenwoordiger uit de illegale be
weging door president Truman ontvangen
worden. Voor Nederland ls dit de luite
nant-adjudant van n-l-R.I. in het gar
nizoen te Bloemendaal, eerste luitenant
P. J. van der Hurk (uit Meppel). die mo
menteel te Parys vertoeft op het Ame
rikaansche hoofdkwartier.
Luitenant Van der Hurk dankt deze
onderscheiding aan de groote hulp, die
hy aan neergekomen geallieerde piloten
heeft verleend ln samenwerking o a. met
zijn echtgenoote. Belden waren door de
bezetters ter dood veroordeeld, doch zij
werden door hun kameraden uit het po
litiebureau te Meppei bevryd
Zweedsche hulp.
De Zweedsche consul-generaal te
Bangkok, Folke G. Entstedt, ls een
man aan wien vele Nederlanders in
het Oosten hun leven te danken heb
ben, misschien dikwijls zonder het te
weten. Tijdens de Japansche bezetting
was hy belast met het behartigen der
Nederlandsche belangen in Siam en
toen duizenden Nederlandsche krijgs
gevangenen aan den Birma weg moesten
werken en er als ratten stierven was
hy het, die door middel van Chineesche
kooplieden in geregeld contact met hen
stond en met gevaar voor eigen leven
brieven, geld en geneesmiddelen de kam
pen binnensmokkelde.
Folke Entstedt is het type van een
echte Noorderling, een waardige ver
tegenwoordiger van zijn land temidden
van de bruine Siameczen. Hy is onge
veer 40 jaar, heeft blond haar en
staalgryze oogen en behoort tot die
zeldzame categorie van buitenlanders
in Siam, die zelfs bij een temperatuur
van 105 graden Fahrenheit nog een
stropdas dragen.
„Het was helaas niet genoeg wat ik
voor de Nederlanders heb kunnen
doen", zoo zegt hy op spijtige toon ty
dens een gesprek dat een vertegen
woordiger van het A.N.P. met hem had.
„Langs legalen weg was het evenwel
zeer moeiiyk medicynen en geld de
kampen binnen te krijgen. Hiervoor
was toestemming noodig van de Ja-
paneezen cn deze werd vrywel steeds
geweigerd. Eerst nai 1943 mocht ik zoo
nu en dan wel eens wat geneesmidde
len sturen. De toegestane hoeveelheid
was evenwel volkomen onvoldoende en
het was altijd nog de vraag of derge
lijke zendingen wel zouden aankomen.
Ei- bleef toen niets anders over dan
langs ondergrondsche kanalen te zor
gen. dat de Nederlanders medicijnen en
geld toegestuurd kregen. Als vertegen
woordiger van het centrale comité van
de Young men's Christian Association
heb ik ook nog getracht geneesmidde
len te zenden, doch men stond mij
slechts enkele keeren toe wat domino-,
schaak- en kaartspelen naar de krygs-
gevangenen en burgergeïnterneerden
te sturen. Boeken en tijdschriften wer
den streng geweerd, daar men hier in
een middel zag tot het overbrengen van
berichten, By het aanschaffen van de
geneesmiddelen deden zich ook groote
moeiiy'kheden voor. De medicynen die
het dringendst noodig waren, waren
dikwijls niet meer of nog slechts op de
zwarte markt verkrijgbaar, maar ten
slotte slaagde ik er toch ln een vry
aanzleniyke hoeveelheid de kampen
binnen te smokkelen. Ik wist waaraan
in de kampen behoefte bestond op
Veel medewerking heb ik ook onder
vonden van den Zwitserschen consul,
den heer W. Siegentnaler, die in het
bijzonder de Engelsche en Amerikaan
sche belangen behartigde".
De heer Entstedt laat ons vervolgens
eenige van deze brieven lezen. Het zyn
dikwijls vluchtig neergeworpen woor
den, maar iedere brief is een kreet om
hulp en dringt aan op leniging van de
ellende waarin meer dan 100.000 krijgs
gevangenen verkeerden. Een van de
brieven is afkomstig van een Engelsch-
man, den Evening Standard-correspon
dent Mark F. Guin. Deze schrijft o.a.
op 9 Juni 1943: „Tsjungkai, het kamp
waar ik op het oogenblik verblijf houd.
is een hospitaalkamp. Ei- zijn 4800 man,
waarvan 4.000 ziek: WU hebben onge
veer 4 dooden per dag. De verstrek
king van medicynen voor de behande
ling van amcebe-dysenterie, dyphterie,
beri-beri, malaria en de duizenden ge
vallen van tropische zweren, is vol
strekt onvoldoende.
Een zeer groot percentage van onze
troepen heeft geen kleeren en moet zich
met een lendendoek behelpen. Zy heb
ben ook geen geld om zeep te koopen.
Velen zitten onder de luis. De zieken
liggen in hutten, die iedere beschrij
ving tarten. De toestand stroomop
waarts ls echter nog veel erger. Mar-
schen van tien dagen door een knie
diepe modder en een voortdurend dieet
van gedroogde visch en gebroken rijst
elschen honderden dooden per dag. Op
ieder verzoek om verbetering dat wij
doen, zegeen die gele zwynen slechts:
to-morrow, to-morrow. In Tarklan is
een cholera-epidemie uitgebroken en er
zyn reeds 64 dooden. Serum is niet
voorhanden
„Onmiddellijk na de Japansche over
gave. zoo zeide de heer Entstedt ver
der. ben ik door de Japansche wacht
posten heen naar dc Nederlandsche
krijgsgevangenkampen gereden waar de
toestand vreeselijk was. In overleg en
n nauwe samenwerking met het gealli
eerde opperbevel, dat zijn hoofdkwar-
tier in Bangkok vestigde, werden van
wege mijn sonsulaat op korten termijn
maatregenen genomen tot leniging van
den nood. Ook de Siameesche en ge
allieerde „relief detachments" de Rap-
wi en de plaatselijke hulporganisaties
(o.a, het Ladies Welfare Committee,
een hulpactie georganiseerd door de
Europeesche dames in Siam), begon
nen onmiddellijk hun werkzaamheden.
Veel hulp werd ook ontvangen van de
zijde der Siameesche bevolking, die
niet minder dan 700.000 tikal byeen-
bracht en de krijgsgevangenen iedere
denkbare gastvrijheid verschafte". Voor
de inrichting van een Nederlandsch
hoofdkwartier verschafte de heer Ent-
grond van de brieven, die ik door mid- stedt de schryfmachines, bureaux en
del van mijn boodschappers ontving. 1 knatoorbehoeften.
Ingezonden Mededeeling
Voor
herstellenden
en xicakhen
Tn dien moeilijken tijd van her*
I stel wanneer de ziekte ge*
X nczen is ma3r de kraphten
zoo langzaam terugkomen - is
Sanatogen een heerlijke uitkomst.
Het is een geconcentreerd kracht
gevend voedsel, t dat door de
zwakste maag verdragen wordt
en dat de krachten zienderoogen
doet toenemen.
Ook gij kunt Uw herstel met
Sanatogen bespocdigc-n. Begin er
vandaag nog mee.
Hel rtrxjviltritnd rcWwi
„Hier in Bangkok woonden ongeveer
250 Dultschers", merken wy op. „Hoe
hebben deze zich gedragen tijdens de
Japansche bezetting?" „Het is merk
waardig". antwoordde de heer Ent
stedt, „dat wy tijdens de Japansche be-
zettng vrij vaak door de Dultschers zyn
geholpen, al was het dan ook meestal
uit welbegrepen eigenbelang. De Dult
schers verkeerden in Bangkok in een
moeilyke positie. Het verbond, dattus-
schen Duitschland en Japan bestond,
dwong hen een loyale houding aan te
nemen tegenover de Jappen. Wederzijds
nam men elkaar echter niet au serieux,
de een vertrouwde de ander niet en
dikwijls deed de tegenstelling tusschen
blank en bruin zich gelden, Zoo her
inner ik my nog, dat de Japanners,
kort nadat zij het land binnenkwamen,
het Europeesche ziekenhuis wilden rc-
quireeren. Door bemiddeling van de
Duitschers werd toen bereikt, dat de
Japanners ervan afzagen en het zieken
huis voor de blanke menschen behou
den bleef. Dit was natuurlijk ook een
welbegrepen eigenbelang. De Dult
schers deden echter niets om het lot
te verbeteren van de tienduizenden
blanken die als slaven aan den Birma-
weg moesten werken en waarvan er
meer dan 20.000 stierven
De geallieerde legermachten hebben op
het Europeesche continent vele groote
depots van goederen aangelegd. Nu deze
troepen grootendeels zyn of worden te
ruggetrokken, zijn deze goederenvoorra
den niet meer voor hun oorspronkeiyke
bestemming noodig. Het deel, dat niet
naar het eigen land wordt teruggevoerd,
wordt ten verkoop aangeboden
Over Nederland, Engeland, België,
Frankrijk, Italië en Duitschland zijn En
gelsche, Canadeesche en Amerikaansche
depots verspreid. Speciaal de laatste be
zitten een grooten omvang: hun waarde
wordt op ongeveer negen milliard dollar,
dat ls enkele malen het geheele Neder
landsche volksinkomen van een jaar, ge
schat!
De goederen worden, naar gelang de
troepen repatrleeren, tot surplus ver
klaard, waarna catalogi worden gezonden
aan de regeeringen van verschillende lan
den. onder uitnoodlglng een bod te doen
op de producten, waar zy belangstelling
voor bezitten. Nederland heeft reeds voor
ettelijke mlllioenen aan overtollige leger-
goederen aangekocht In het algemeen
moeten deze goederen contant worden be
taald Nederland heeft van Amerikaan
sche zyde speolaai voor deze doeleinden
een credlet van 10 mlllloen dollar ver
kregen. Dit bedrag is thans, uit hoofde
van reeds verrichte aankoopen of loo-
pende biedingen, uitgeput.
Het gebrek aan deviezen vormt ook
op dit terrein een handicap. Aangezien
ook vele andere gegadigde landen krap
ln, hun dollars zitten, verloopt de ver
koop van de surplus-goederen moeiza
mer dan de aanbieders wenschen. Wel
licht zal dit er toe leiden, dat de ver-
koopende landen al oh bereid zullen too-
nen. langdurige credleten te verleenen.
Nederland heeft voor ca. 2 mlllloen
dollar uit Amerikaansche depot-s gekocht,
o.m. een groote hoeveelheid gereedschap
pen. touw en staaldraad; voor een kwart
mlllloen autobanden en coverrubber: 430
ton krantenpapier: een aantal Jeeps;
pyama's voor het leger; 13 millloen doo_
zen lucifers; filmmateriaal, een aantal
Dakotavllegtulgen, enz.
ALS MUGGEN OM DE KAARS.
De depots ook die in ons land, zijn
veelal vah zeer grooten omvang. Zoo zyn
er ln het autopark te Deelen (Veluw*!
waar, naar men weet, zoo ontzaggelijk
veel gestolen ls, op een gegeven oogen
bllk niet minder dan 40 Ö00 motorvoer
tuigen byeen geweest, een aantai dat
sindsdien tot 2o.000 ls gedaald.
Natuurlijk ls het voor do Canadeesche
autoriteiten en het leidende Hollandsche
personeel een probleem hoe dit honder
den hectaren groote autopark, tegen on
bevoegde „bezoekers" te beschermen, nl.
tegen zwarthandelaren, die van meet af
aan by drommen om het park zwierven
als muggen om een kaars, en die zy tot
op het oogenbllk nog niet heelemaal de
baas hebben kunnen worden.
Men heeft daartoe burgcr-wacliten
Ingesteld en militaire wachten, civiele
politie en speciale detectives, men
heeft zelfs een electrlsche afraste
ring om het geheele terrein gezet met
1000 volt hoogspanning erop, maar
geen van die maatregelen ls geheel
afdoende geweest.
Volgens de „Arnh, Crt." zullen, de
Hollanders thans de geheele bewaking
van de Canadeezen overnemen.
De Hollandsche waoht is trouwens al
gearriveerd, een heel regiment zelfs en er
wordt beweerd, dat zij ln de grensstrook
om het park landmijnen gaan leggen.
Drastisch ls het en men mompelt dat de
zwarte bandenprljs sinds hun komst al
met vijftig procent ls gestegen.
F
L -
Tekeningen van Rein Stuurman
V;'
-iI
121. Door 'n kier ln de wand komt wat
daglicht binnen, zodat Jantje kan tleü
waar hij ls. Hy bekijkt de wanden, de
zolder, de vloer, maar nergens ziet hy
•n gaatje om te ontsnappen. Bedroefd
gaat bü in 'n hoekje zitten. HU hoort
de hoge stemmen van de wezeltjes en
de bromstem van vader wezel, die zwak
ait het hol in zUn oren klinken. Dan
.wordt het stil en langzamerhand pik
donker.
MARKTBERICHTEN.
LEIDEN, 6 Mei. Coöp. Groenteveiling.
Postelein f. 82—90, Prei I f. 9—18; Prei
II f. 4—14, rabarber f. 11—16, stoofsla"
f. 1224, Spinazie f. 820.10, uien f. 18
witlof f. 93, aardbeien f. 720860, alles
per 100 kilo. Bloemkool I f. 92—135.
bloemkool II f. 5194, bloemkool III
X. 4064, kaskomkommers I f. 105140.
kaskomkommers II f. 72, glassla I f4 50
—7.60, glassla II f. 2.604.80. alles per
100 stuks. Peen f. 4266, radijs f. 2 50
3.30, selderij f. 1.60—2.60 per 100 bos.
IJmulden 2 en 3 Mei. De eerst nu vast
gestelde besommingen van 2 Mei bedroe
gen- Motorlogers: KW 83 f.7244; KW 5
f.3061; KW 108 f.4186; KW 42 f.5361:
kustvlsschers: KW 109 f. 167; KW 160
f.403- KW 148 f.605; KW 125 f.226; KW
228 f.482; KW 185 f.280; KW 226 f.289.
De besommingen van 3 Mei bedroegen:
,oo kt u w. u Motorloggers: "KW 20 f.2736; KW
122. Nu is het nacht. Jantje zit in hel f.5728; KW 130 f,4729; KW 104 f.2043;
donker, klaarwakker. Dat 19 voor het
eerst in zijn leven, dat hij 's nachts
niet slaapt. Maar nu is hij zo bang en
zo bedroefd, dat bij helemaal niet aan
slapen denkt Hij zit maar *n beetje te
knipogen. En dan. Ineens, hoort hij
wat. E>r wordt op de wand van de
schuur geklopt. „Wat zal dat nu weer
zijn", denkt Jantje verschrikt en hij
staat haastig op. Daar hoort hy het
yfeer. Kiop-klop-klop.
KW 4 f. 298; KW 166 f.4665; kustvlsschers-
KW 12 f 496; KW 62 f.1108; KW 21
f.757; KW 190 f.446; KW 34 f.558; KW
203 f.865; KW 185 f.256.
I De krant voor iedereen.
Kerkelijk leven
Een nieuw predikantstype in Rusland
In aansluiting op ons bericht inzake een
nieuw predikantstype ln Rusland, waarin
6prake is dat bisschoppen in de Russisoh-
Orthodoxe Kerk naast hun kerkelijke
funotle ook een burgeriyk ambt beklee-
den, vestigt men er ons de aandaoht op.
dat ook de Vrije Katholieke Kerk ln Ne
derland deze combinatie kent. Zoo is de
eerste Nederlandsohe bisschop van deze
kerk F. A. Brandt weliswaar thans ge
penslonneerd ingenieur van een maat
schappij. Ook met den tweeden bissohop,
mgr. dr. A G. Vreede, ls dit het geval
Ook de priesters öekleeden ln het dage-
lljksche leven een burgerlijk beroep, dat
varieert van leeraar en boekhandelaar tot
eenvoudig postbode. In deze kerkgemeen
schap heeft niemand een salaris, geeste
lijken noch. leeken, zooals de orga
nist terwyi er geen plaatsengelden wor
den opgehaald. Kerken en kapellen ln
Nederland, Zwitserland, Frankryk, Ned.-
Indlë. Scandinavië, Frankryk enz. worden
onderhouden uitsluitend van gaven, die
de leden vrijwillig daartoe beschikbaar
stellen.
NAAR HET ZENDINGSVELD.
Op Dinsdag 30 April zijn per „Slbajak"
weer zeven door „Oegstgeest" uitgezon
den zendelingen vertrokken. De zende
lingen J- Schuurmans en F. Slump aan
vaarden voor de derde maal de reis naar
het zendingsveld, respectievelUk Zuld-
Oost-Celebes en Nieuw Guinea. De ove
rige vyf gaan voor het eerst uit.
Voor Zuid-Oost-Celebes z(ln bestemd de
zendelingen: L. Boer en Th. S. Houtsma;
voor Halmahelra W. van der Hoc-k en voor
Nieuw Guinea mr. R. G. ten Kate en A.
M. Middag.
Het vertrek van zendeling E. Dijkhuis,
die voor de tweede keer naar Midden-
Celebes hoopt te gaan. Is door familie
omstandigheden wat vertraagd. Waar-
schyniyk vertrekt hij over eeniee weken
per vliegtuig,
Ds. B. J. GEERLING t
In den ouderdom van bijkans 70 Jaar ls
te Leeuwarden overleden ds. B. J. Geer-
llng, em. predikant der Ned. Hew. Kerk.
Ds Geerllng diende de gemeenten van
Burgwerd, Dorkwercl en O. en N.-Wete
ring, waar hy ln 1942 eervol emeritaat
verkreeg om zich metterwoon te Leeu
warden te vestigen
Dr. G. SMIT t
In den ouderdom van 79 Jaar is te
Zeist overleden dr. G. Smit, em. predi
kant der Ned. Herv. Kerk. Dr Smit, die
ln 1900 te Utrecht promoveerde op een
proefsohrlft over de profetie van Haba-
kuk, was een knap theoloog, die heel
wat gepubliceerd heeft en ook aan de
bekende serie Tekst en Uitleg medewerk,
te. Hy maakte deel uit van de commis
sie voor het Oude Testament voor een
nieuwe bybelvertaling vanwege het Ned.
BIJbelgenootsohap.
Ds. J. M. MULDER t
In den ouderdom van 80 jsar is te Er-
melo overleden ds. J M. Mulder, em.-
predikant der Geref. Kerken. Ds Mulder
werd in 1908 benoemd tot geestciyk ver
zorger van de stiahting Dennenoord te
Zuidlaren In 1910 werd hy het van de
stichting Veldwijk te Ermelo en hy ls het
geweest tot aan eijn emeritaat ln 1932.
PREDIKBEURTEN 7 MEI.
Llssc Oud-Geref, Gem ds, J. v.
Poel uit Glcssendam. 7.30 uur,
Ned. Herv, Kerk Beroepen: te Kam
pen (5de pred.pl.) L. Blok te Mlddelhar-
nls.; te Sluiskil (toez.) G v. Moorsei te
Engelen- te Naaldwijk (2de pred.pl.)
(toez.) G. Scheper tc Leek; te Biezellnge
F. L. v. 't Hooft te IJzendtlke; te Nleuw-
Vennep (toez.) (2de pred.pl met stand,
plaats Aobenes J, Breeuwsma te Garot
huizen.
Bedankt: Voor Vrlezenveen A. J. de
Jong te Ederveen; voor Koudum. H. Roest
te Ransdorp; vor 's-Grevelduin-Capelle,
L. Brasser te Bruohem.
Aangenomen: Naar Steenwyk (3de px-e-
dlkantspl.) G. de Roest te Sebaldeburen;
naar Rotterdom-Feyenoord (toez.) J, v. d.
Velden te Weesp, die bedankte voor
Vlaardingen.
Geref, Kerken Tweetal te Schie
dam: M. Boukema te Zaandam en G.
Brinkmap te Nhkerk o. d Veluwe.
Beroepen: te Lemm~_
Oudeschoot.
Aangenomen: Naar Haarlem (vac.-Js.
v. d. Linden) J. A. v. Arkei te Naaldwyk
Doousgez. Broederschap: Aangenomen
naar Balk-Woudsend H. J. de Wilde te
Stadskanaal.
den Boer te
Ingezonden Mededeeling
VVVVVVVVVVVVV
Voor een sober
overheidsbeheer
Stemt op
VVVVVVVVVVVVV
EERSTE NEDERLANDSCHE GIFT IN
INDIE AANGEKOMEN.
De stichting „Nederland helpt Indië"
heeft een telegram uit Batavia ontvangen,
waarin wordt medegedeeld dat de „Kota
Gedeh" Zondagavond om 10 uur ln Pr lok
is binnengeloopen.
Met deze vaart ls de eerste hjnverbln-
ding in normalen dienst tot stand geko
men.
Zooals bekend, vervoerde het schip een,
groote lading voedlngs- en versterkende
middelen voor de Indische bevolking, bij
eengebracht- uit gelden van het Neder
landsche volk.
Over enkele weken zal een tweede zen
ding. bestaande uit voedingsmiddelen en
textiel, naar Indië gaan.
SCHEEPSBERICHTEN.
Rotterdam. Aangekomen 6 Mei: „Mars-
worth" (Eng.) van Londen, stukgoed;
„Sherlngham" (Eng.) van Harwich, stuk
goed; „Gaasterland" (Ned.) van Graves-
mouth. stukgoed; „Hast 4" (Ned.) van
Londen, cement; „Durward"' (Eng.) van
Boulogne ledig; „Ino" (Ned v. Bristol,
stukgoed; „T. A. Johnston" (Amer.) van
Tokopllla, salpeter; „Surte" (Ned.) van
Mlddlesborough, cokes.
Vertrokken 5 Mei: „Kedoe" (Ned.) naar
Panama City. ledig; ..Bernhard" (Noor
wegen) naar Rio de Janeiro, ledig; „Ma-
coma" (Ned.) naar Curasao, ledig; „Col-
i-illa" (Ned.) naar Amadan. ledig
IJmulden. Binnengekomen 5 Mel: Ned.
m.s, „Eemstroom" van Londen met 400
ton stukgoed; „City -»f Dublin" van Du
blin met 153 ossen, 28 paarden en 1 auto*
„Empire Daffodil" van Londen met 26Ó
ton stukgoed.
