LEIDSCH
DAGBLAD
Nacht over Indië
f
Arnold Meyer meldt zich
Geen, vrijstelling meer wegens
broederdienst
Afschaffing herhalingsoefeningen
voor de zeemacht
WEERBERICHT
Een vliegtuig kost 4 Vi millioen gulden
Eerste zitting van het
Tribimaal
Mei een enkel woord
Ruim i maanden geleden
capituleerde Japan: 15 Augus
tus 1945! De stralen van hoop
en nieuw leven gloorden aan
de poorten van de concentratiekampen,
gloorden aan den lngan* van de duizen
den desa's, gloorden alom waar 4 Jaar
lang onderdrukking, vernedering. mis
handeling en moora had geheerscht Ein
delek nieuw leven, vrijheid, genezing,
herstel en opbouw!
Het eerste weerzien van onze bruine
broeders, de Javanen was vol hoop, vol
verwachting voor een nieuw tijdperk van
samenwerking, tan grooter- vrijheid ook
voor hen; Met bloemen en met vruchten,
jnet biyneld en vriendelijkheid werden
de bevrijde blanken door hen tegemoet
getreden, vreugde heerschte over het
weerzien, over het aanbreken van een
nieuwen dag, over de overwinning op
een gemeenschappelljken vijand.
Die jonge dag, dat hoopvolle verwach
ten, die toekomstdroom is ondergegaan
In een bloedrooden avond de nacht ls
gedaald over Indlë.
Japansche officiëren r^den gehee] al
leen met hun Japansche chauffeurs ln
prachtige auto's door de hoofdstad! Ge
vangen? De ruim honderd duizend Jap
pen gevangen op Java? ZIJ hebben den
oorlog verloren maar den vrede gewon
nen. zij spelen dóór, liur spei van blan
ken-haat, van intriges, zij de zonen uit
het land van de rljzendb zon Die zon zal
voor hen toch opgaan. zy zu'len toch
de wereld beheerschen en ai vast nu.
In deze gedwongen periode van rust en
van uitstel, nu zaaien zij de kiemen van
haat in de harten van den Jongen Ja
vaan. zy leeren hem zich de vrijheid te
verwerven Merdeka! Zij geVcn hen htm
wapens, die krachtens de capitulatie
moesten worden uitgeleverd. Maar als
er niemand komt om die capitulatie ook
uit te voeren, als zij hun wapen* aan
niemand kunnen uitleveren?
De overwonnen vyand uit het land van
de rijzende zon keert njet terug om eigen
akkers te bebouwen met voedsel, dat
alom ter wereld te kort «s Hij kan hier
op dit gezegende eiland onbekommerd
zijn geliefde spel blijven spelen, hll kan
oorlogje blijven voeren tegen dem geha-
ten blanke.
De vijand zet zijn spel voort ln de hei
lige overtuiging van de overwinning,
want ai zal dan eenmaal wel het oogen-
bllk komen, wie weet hoe lang nog?, dat
zij hier zullen moeten verdwijnen, dan
ls een leger van fascistische Javaansche
Jeugd gevormd, gewapend en geïnstru
eerd. vervuld van dezelfde intense haat
tegen den blanke Dan zaï dat leger den
verloren strijd van de zonen uit het land
van de tuzénde zon voortzetten, dan zal
den blanke uiteindelijk toch worden
overwonnen.
Vrijheid, merdeka! De drie vrllheden
uit het Atlantic Charter zij vervullen de
hoofden en harten van de Jonge wereld.
85stó Jaargang
DINSDAG 16 APRIL 1946
No. 25755
Waarnemend Directeur: A Poortman
Hoof tired.: Mr. M. B. van der Hoeven
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Tel. Directie en Administratie: 25041
Tel. Redactie: 21507 - Girq no..: 57055
Thans opgesloten in een kamp te Tilburg.
Vafhwegc den minister van justitie wordt het volgende bekend gemaakt:
De minister van justitie heeft den procureur-fiseaal by het bUzonder R®-
leclitslior te 'sHerLogcniiosrii opgedragen om. ongeacht dc in de afgeloopen weken
kunstmatig ontwikkelde agitatie rond dit geval, voort te gaan met het treffen
van die maatregelen, welke tot een regelmatig verhoor von Arnold Meyer, voor
malig „leider" van dc door den bezetter ontbonden organisatie Nationaal Front,
en tot een onderzoek naar diens houding en gedragingen tydens de bezetting
zouden kunnen lelden.
Deze maatregelen hebben er tof geleld, dat Arnold Meyer zich gisteravond
l»U" voornoemden procureur-fiscaal heeft gemeld.
Deze heeft hem ter begunstiging van bet onderzoek in het interneerlngs-
kamp te Tilburg in bewaring doen stellen en liem, hangende liet onderzoek, dit
kamp tot vcrbiyfplaats aangewezen. Arnold Mever heeft zich aan deze maat
regelen onderworpen.
De uitslag van een onbevangen onderzoek door de bevoegde Justltloneele
autoriteit kan thans zonder verdere politieke opwinding worden afgewacht.
-
In eon bij de Tweede Kamer ingediend haiia, dat, zoolang de tegenwoordige bul-
wetsontwerp „dienstpllchtvoorzlenlng" tengewone omstandigheden voortduren
wordt vastgesteld dat er voor vrijstelling het verblijf ln werkeiyken dienst niet be-
wegens broederdienst geen plaats meer
zal zijn.
Ook vrijstelling wegens kostwinnerschap
zn!. althans ln den naasten tyd. bulten
Maar waar blijft de basis, waarop deze toepassing blijven daar het ln de bedoe
vryheden moeten worden gefundeerd? De
grondslag van plicht en werk en orde.
van Ingespannen arbeid om den akker
te beploegen voor een komenden oogst,
de pulnhoopen te ruimen voor den op
bouw? Merdeka ls de .door Japansche
tongen ingesiste vrijheid om eiken blanke
te vermoorden, om eiken eigen landge
noot, die anders zou willen, het zwijgen
op te leggen Merdeka ls het recht om
te rampassen, te 6telen wat onbeheerd
of zwak beveiligd vooi. net grijpen ligt.
Merdeka ls het recht om brand te stich
ten en te verwoesten, wat ln Jaren van
samenwerking werd tot stand gebracht ln
Indlë ten behoeve van blank, maar ook
en vaak ln de eerste plaats van bruin!
Nacht over Indlë Een n.et overmees
terde, sarrende haatzaaiende "vyaiM. vrij
ln het binnenland. Jonge, in jaren van
oorlog en verwaarloozlng gekweekte, ban-
delooze Jeugd met de wapens en de leu
zen van den overwonnen vijand als
nieuwe fakkels m handeD en hoofden
Geknechte. gevangen blanken in
de concentratiekampen, zeven maan
den na de capitulatie! Een vertwijfelde,
geïntimeerde, verhongerende, in lompen
gehulde, lnheemsche bevolking die het
niet meer begrijpt maar alleen ziet dat
de blanken hebben gefaald en de zonen
van de rijzende zon toch heboen" over
wonnen l
En waar biyft de op eiken donkeren
nacht volgende dageraad? Waar blijft de
hoop. waar biyft de door bezieling ge
dreven daad? Vanwaar moer het volk
van Java. blank en bruin zijn redding
verwachten? Waar biyft de man, die de
ware fakkel van het komende licht
draagt, waar de drager van de ware ba
nier der vryheld?
Onze Engelsohe vrienden? Die allang
genoeg hebben van den oorlog en alleen
één gedachte hebben ..terug naar huls".
Onze vrienden, die m de mooiste hulzen
wonen, ln de mooiste auto's rijden, die
flirten en dansen met de overgebleven
blanke vrouwen en meisjes? Onze vrien
den. die het zelf niet begrijpen maar
een speelbal zUn ln handen van een dui_
velsche macht, die een zeer perfide spel
speelt voor de zooveelste maal ln de
geschiedenis van Holland Niemand be
grijpt het. niemand kent die macht, dien
Hollands Invloed. Hollands welvaart,
Hollands glorie wil, breken en knechten
Onze eigen, krachtige mannen, onze
regeering? ZIJ zijn nog steeds- overtuigd
dat door onderhandeling een oplossing
ls te verkrijgen Z|1 gelooven nog steeds
ln Singapore en ook In Batavia, de da
geraad zal kunnen aanbreken, dat de
nacht zal kunnen wijken voor het licht
Zij gelooven nog oat dan honderd dui
zend zonen uit het land der rijzende
zon zullen aankomen loopen uit de vei
lige binnenlanden en hun wapens zullen
leggen aan de voeten van de praters. ZIJ
gelooven nog, dat honderd duizenden
Javaansche Jongens, die door fanatisme
zijn opgezweept en bloed hebben geroken,
die hebben leeren rooven en moorden
en brandstichten, gedwee zullen komen
boete doen. hun messen zullen inruilen
voor een griffel en op de schoolbanken
zullen komen zitten om te zwelgen ln
de vrijheden van het Westen?
Schermerhorn. Logemann. Van Mook,
gelooven Jullie dat werkelijk?
Onze sterke mannen praten, spreken
vriendelijk Engelsch naar rechts, spreken
Maleisch naar links en vergenoegen zich
over het diner en over het vlotten van
de onderhandelingen Alles waar Indlë
op wacht ls de samenstelling van een
constitutie!
Neen- Daar wacht Indië niet op!
Indlë wacht op dc krachtige hand. die
de orde' weet te herstellen, die den vij
and weet te ontwapenen en te inter
neeren en weg te voeren. Die onze eigen
blanke gevangenen weet te bevrijden en
langs de beveiligde wegen weet te ver
voeren. Die ln staat, ls den hongersnood
te lenigen Die ln staat ls de vertwij
felde bevolking werk en kleeding te
verschaffen.
Eerst orde en don praten. Wie zei dat
ook weer? Was dat niet Tjavda van Star-
kenborg, de n«in wagr heel Indlë. blank
en bruin, naar uitzag als de redder uit
den nood? De man die de bazuin zou
doen schallen van de uiteindelijke over
winning. van de werkeiyke bevrijding?
Nederland werkt eD bouwt op Tot ver
bazing en met de bewondering van. de
geheele wereld Nederlands kracht Ne
derlands energie ls ongebroken Neder
land zal de schade van den oorlog her
stellen en te boven komen. Nederland ls
niet gebroken!
Ook de Nederlanders ln Indlë zijn niet
gebroken Er wordt ook hier gewerkt en
gezwoegd De tienduizenden landsdiena
ren de duizenden soldaten, zwoegen en
ploeteren, zij zetten hun levens op het
spel. zy willen vechten ook voor de vrU-
held, de vrijheid in het recht om te
werken en om te leven, om een zegen te
zijn voor land en volk van Indlë. dat
hen dierbaar ls
Zij willen werken, zij willen vechten
desnoods tegen een vijand, die te be
strijden valt
Maar zy worden verraden, zij worden
verkocht door hun eigen sterke mannen!
Er valt niet te vechten tegel- den echten
viland. Japan, tegen den oneehitsten
vyand. de extremistische pemoeda's. te-
gen slaplendige vrienden en een eigen
alleen Dratenrfe reeeerlne Daartegenover
moet elke energie het afleggen. Zoo ls
geen land en geen volk op te bouwen
©t> de ptilnhoopen van vier laar oorlog
en thans burgeroorlog.
Iing ligt kostwinnersvergoeding toe te
kennen aan de verwanten van die dienst
plichtigen. wier geldelijke hulp voor het
levensonderhoud van de verwanten on
misbaar is. Een der redenen hiervoor ls
gelegen ln de moeilijkheid om alle plaat
sen bij leger en vloot met daarvoor ge
schikte personen te bezetten en om tevens
daarenboven aan zekere groote maatschap
pelijke belangen tegemoet te komen.
De vrijstelling wegens persooniyke on
misbaarheid blijft bestaan.
Omtrent de sterkte aan gewone dienst
plichtigen zijn de plannen nog in wording.
Alleen voor de eerst aan de beurt zijnde
lichting, de lichting 1945. rekent de re
geering voor de landmacht te zullen noo-
dig heDben rond 27.500 man. voor de zee
macht slechts een zeer klein getal.
Omtrent de eerste oefening hebben de
voornemens nog geen vasten vorm aan
genomen. Het laat zich evenwel aanzien,
Sal de ln de dienstplichtwet vastgestelde
maximum duur voor dienstplichtigen van
de landmacht in hot algemeen nloft. be
langrijk verhoogd zal behoeven te worden.
Ten aanzien van hen. die voor officier of
voor onderofficier ln opleiding worden ge
nomen, moet een grootere verhooging ln
uitzicht worden gesteld Het ligt voor de
perkt zal kunnen blijven tot den normalen
duur van dc eerste oefening.
Voor de zeemacht Is oen wetswijzi
ging in voorbereiding, die beoogt te
geraken tol verlenging van de eerste
oefening met afschaffing van de her
halingsoefeningen.
Het kabinet aoht de noodzaak aanwezig
om het meereiïdeel der dienstplichtigen
van de lichting 1945 en misschien ook
van qe lichting 1946 te bestemmen voor
tijdelijke dienstvervulling in Ned. Indië,
De keuring der dienstplichtigen moet
belangrijk worden uitgebreid en wordt
gesplitst in een medisch en een psycholo
gisch gedeelte.
or as u-itiL ween boter.
Per 28 April en eveneens op 5 Mei zal
voor de leeftijdsgroepen boven vier Jaar
een borj worden aangewezen voor 125 gr.
boter en een bon voor 125 gi. margarine.
Kinderen van 04 Jaar krijgen op 28
April voor twee weken 250 gr. boter en
125 gram margarine. Hoewel derhalve
voor de leeftijdsgroepen boven vier Jaar
de helft van het rantsoen voedlngsvetten
ln boter wordt verstrekt, moet dit slechts
worden opgevat als een tydelljke ont
lasting van de margarine-voórzlenlng.
20 KAAS VAN DE BAAN.
Naar de „N. Crt." verneemt, zyn de
nog aanwezige voorraden 20 4- kaas in
do eerste helft van deze maand zooveel
mogelijk opgeruimd. Nieuwe 20 kaas
wordt niet meer geproduceerd, zoodat
verwacht mag worden dat van Vrydag
as. af byna uitsluitend 40 4- of volvette
kaas aan het publiek geleverd zal worden
,\IKVWE KAMERLEDEN.
In verband met het-overlyden van den
heer Jhr. mr. B. C de Savornin Lohman,
lid van de Eerste Kamer, ls door de be
noemingscommissie voor de voorlooplge
3tai en-Generaal tot lid van de le Kamer
benoemd de heer W. F. E. baron van der
Feltz en ln verband met het ontslag nemen
als lid van de Tweede Kamer door den
heer mr L. N Deckers, de heer dr. Chr
Mol
GIEK KWAM IN BOTSING MET
MOTORSCHIP.
Student te Wagenlngcn gedood.
Te Wageningen ls Zaterdagmiddag ln
den mond van het havenkanaal een ult-
Saande giek. waarin vijf leden der stu-
entenroelvereeniglng „Argo". aangeva
ren door het binnenkomende motorschip
..De vier gebroederV, schipper J. de Vries.
De giek werd geheel vernield, de Inzit
tenden geraakten te water, vier konden
zich zwemmende redden. De vilfde. de
26-Jarige H. Reinders Vos uit Amsterdam,
student aan de landbouw hoogeschool.
kreeg een slag van een der schroefbladen
van den buitenboordmotor van het schip
op zijn hoofd, waardoor hU op slag ge
dood werd
EX-BI RGEMEESTER MI LLER TOT
TIEN JAAR VEROORDEELD.
De gewezen N.S.B.-burgemeester van
Rotterdam, F. E. Müller, ls door de Rot- 0-- -. -
terdamsche kamer van het Haagsch bil- f-4,500.000.en verslinden dus devle-
zonder Gerechtshof conform den elsch zen. Bovendien kan ons land er alleen
veroordeeld tot een gevangenisstraf van door Industrialisatie zeer bovenop komen,
tien Jaren met ontzetting uit de belde Het enthousiasme voor de vliegerij ls thans
kiesrechten. i zeer groot. 8000 candldaten meldden zich
Als verzachtende omstandigheid werd voor "een cursus van 300 plaatsen aan. Al
ln aanmerking genomen, dat verd. tegen die studenten ln vllegtulgbouwkunde mag
het einde van de bezetting voor de be- I men niet teleurstellen. Onlangs ls de chef-
langen van de bevolking ls opgekomen. 1 constructeur van de Fokkerfabrieken uit
De arbeid op Goeden Vrijdag.
Men kan zyn ki-rkeiykc plichten vervullen
Naar aanleiding van den drang, welke
van kerkeiyke zijde op dc regeering ls
uitgeoefend ln verband met haar besluit
om den Goeden Vrydag1 als een werkdag
te besohouwen, waardoor het onmogeiyk
zal zijn. dat men dien dag zyn kerkeiyke
plichten naar' behooren kan vervullen,
heeft de regeering. naar onze Haagsche
correspondent meldt, besloten haar stand
punt voor wat den arbeid op Goeden
Vrydag betreft, te handhaven. Zy heeft
echter wel bepaald, dat een leder op dien
dag ln de gelegenheid moet worden ge
steld zyn kerkeiyke plichten waar te
nemen
W. Tappenbeck voor den
zuiveringsraad der Horeca.
In een zitting van den zuiveringsraad
der Horeca, welke gehouden werd ln het
raadhuis van Noordwyk. stond terecht
de heer W. Tappenbeck, directeur der
N.V. Maatschappij ter exploitatie van het
Huls ter Duin, De zitting duurde, met
een korte onderbreking voor de lunch,
den geheelen dag
De zuiveringsraad stond onder presi
dium van mr. Hollander, advocaat-fis
caal by het Byzonder Gerechtshof te
's-Gravenhage. Als verdediger trad op
mr. J W. F. Donath te Arnhem.
Niet minder dan 28 getuigen werden
gehoord.
De uitspraak werd bepaald op 29 April.
MINDER ZONNIG.
De Bilt verwacht tot WoensdagavonA:
Geleidelijk toenemende bewolking met
Iets lagere temperaturen. Aanvankeiyk
veranderlllke wind, later uit richtin
gen tusscben West cn Zuid.
Petitie aan.
H.M. de Koningin
Niemand heeft ccnlg idee over den
stand der Indische onderhandelin
gen. In ons democratische Neder
land wordt over deze zaken beslist
bulten het onmondige volk om.
Daarom heeft men gemeend, Ilarc
Majesteit Koningin Wllhelmlna een
petitie aan te bieden, waarin slechts
gevraagd wordt, dc beslissing in
ieder geval uit te stellen, tot nft
de verkiezingen meer democratischer
methoden toegepast kunnen wor
den.
De petitie luidt:
Ondergctcekendcn, Nederlandsche
staatsburgers, van oordeel dat de
verhouding tusselien Nederland cn
liet Nederlandseh-Indlsche gebieds
deel zulk een uiterst belangryke
aangelegenheid is voor de eenheid
en toekomst van het KonlnkrMk,
spreken hun dringende wcnsch uit
dat géén beslissing zal worden ge
nomen vóórdat alle belanghebbende
volksgroepen van de drie Overzee-
sche Gebiedsdeelcn hun wensohen
hebben kenbaar gemaakt cn het
Nederlandsche Volk door zi|n wet
tige Volksvertegenwoordiging een
uitspraak zal hebben gedaan.
Op ons bureau ligt deze petitie ter
teekenlng, men kan ook adhacsle-
betuiglngen inzenden, maar zette
dan duidelijk op zyn kaartje: Ad-
hnesle petitie omtrent Indische be
slissing.
Men teckcno vlug!
Een Nederlandsche
vliegtuigindustrie is mogelijk
De vraag: „Is een Nederlandsche vlieg
tuigindustrie mogeiyk?" werd op een te
Rotterdam gehouden lezing door den
directeur der Fokkerfabrieken, den heer
Van Tyen, bevestigend beantwoord. Hij
achtte het zelfs met het oog op onze
bultenlandsche devleaenpositlc noodzake
lijk De nieuwe vliegtuigen zyn zeer duur
geworden een „Boeing" kost byv. bijna
Amerika teruggekeerd en zyn rapport ls
zeer hoopvol voor de mogelijkheid van
een eigen vliegtuigindustrie. In Amerika
bouwt men massa-artikelen, maar daar
zal het ln de toekomst ln de vliegerij toch
niet om gaan. Hier zullen kleine series
gebouwd kunnen worden, hetgeen een
loonende produotle oplevert, vooral als
men rekent, dat de loonen ln Nederland
een kwart bedragen van die ln Amerika.
De heer Van Tyen deelde noc mede
dat <le Fokkerfabrieken waarscliyniyk
niet in Amsterdam zullen biyven, om
dat de gemeente haar medewerking
weigert Inzake den aanleg van een
proefvllegvehl van l1/. bU V/2 K.M.
Voor de hoofdstad beteekont dat een
verlies van 10.000 Inwoners. Op het
oógcnbllk wordt de mogeiykheld over
wogen om de Fokkerfabrieken te doen
verhulzen naar Rotterdam, waar een
nieuw vliegveld zal worden aangelegd.
MASSA-MOORDENAAR VAN AUSCHWITZ
GETUIGT.
Rudolf Hoess, die een maand geleden
werd gearresteerd en bekende als com
mandant van kamp Auschwitz tot De
cember 1943 tv/ee en een half millioen
menschen te hebben doen vergassen, werd
gisteren te Neurenberg de rechtszaal bin
nengeleid als getuige. Op een vraag van
verdediger Kauffmann of hll wel eens
medelijden had gevoeld, wanneer hl.1
vrouwen en kinderen ln de gaskamers
Joeg. antwoordde hij: „Ja, maar doorslag
gevend was het onvoorwaardelijk bevel
van Hlmmler". Deze ordonneerde: alswll
thans de Joden niet uitroeien zullen zit
eens het Duitsche volk vernietigen.
Auschwitz was voor de uitvoering van
het plan gekozen, omdat het spoortech-
nlsch het beste gelegen was en de beste
mogelijkheden tot geheimhouding bood.
Hoess zelde „vele verbeteringen" te
hebben Ingevoerd, gebruik van beter gas
enz.
DREIGT KABINETSCRISIS IN-
FRANK RIJK?
De commissie voor de grondwet ln
Frankrijk was voorstandster van het één
kamer systeem. Namens de M.R.P. bood
Paul Coste Flouret een amendement op
het ontwerp aan om het parlement uit
een nationale vergadering en een raad
van de Fransche unie te doen bestaan.
Hil deelde mede. dat Indien dit amende
ment zou worden verworpen, de M.R.P.
tegen het geheele ontwerp van de grond
wet zou stemmen.
De constltueerende vergadering verwierp
met 288 tegen 260 stemmen het amen
dement. Men vreest, dat dit een kabi
netscrisis zal veroorzaken.
In de groote zaal van het Kantongerecht hield liet Loldsche Tribunaal
hedenmorgen onder groote publieke belangstelling zyn eerste zitting.
Het Tribunaal was als volgt samengesteld: mr. Ph. J. de Ruytér de Wlldt.
voorzlttei-; L. Questroo en J. Fu-hrl Snethlage leden, als secretaris trad op mr.
w. de Koning.
Openingsrede van
mr. Ph. J. de Ruyter de Wildt.
De voorzitter, de heer mr. Ph. J de
Ruyter de Wlldt sprak hierbij een rede uit,
waaraan het volgende ls, ontleend:
De ellende, weuce ons volk gedurende
vyr bezettingsjaren heeft doorgemaakt,
ligt ons allen nog te verseh ln het geheu
gen, dat het noodlg ls alle wandaden,
waaraan de meedogenlooze bezetter zich
heeft schuldig gemaakt, op te sommen.
Eén ding staat echter vast: deDultschers
zouden lang niet 200 Veel kwaad heb
ben kunnen stichten en het verzet tegen
den vijand zou veel doeltreffender zyn
geweest. Indien helaas niet een kleine
groep personen, die den naam Nederlan
der felteiyk niet verdient, bereid was ge
weest dien vijand op alle mogeiyke wyzen
bij zijn verfoeilijk werk te helpen.
Niet ten onrechte hebben wij ook, on
der de bezetting helmeiyk en na de be-
vryding openlijk, geroepen om snel en
streng recht, teneinde die onvaderlands
lievende elementen duldeiyk te maken
wat zy tegen ons volk hebben misdreven.
Snel recht! Helaas moet worden toege
geven. dat aan dien prlmalren elsch niet
ten volle voldaan ls.
Het ligt niet op myn weg om hier en
op dit moment de oorzaken daarvan op
te sommen.
Genoeg zij het te bedenken, dat het
opbouwen van Iedere organisatie tijd kost
en dat hier na de bevryding de overheid
plotseling voor de taak kwam te staan
meer dan 1Ö0.000 politieke delinquenten
op te sporen, te arresteeren. hun geval
len te onderzoeken en tenslotte te berech-
:en en dat alles zonder dat men direct de
beschikking had over een behooriyk ap
paraat en een voldoende aantal deskun
dige personen.
Daarbij waren ln den beginne fouten
onvermljdeiyk, doch laten wy bij al onze
kritiek toch vooral goed bedenken, dat
het optreden van de B.S. en van de
P.O.D.'s het Nederlandsche volk ln leder
geval hebben behoed voor Iets, dat. ware
het gebeurd, voor eeuwen een schandvlek
zou zijn geweest op den Nederlandschen
naam: „Bijltjesdag".
Het Nederlandsche volk vertrouwt, dat
de overheid zich tot tolk zal maken van
zyn gevoelens en dat zij de onvaderlands
lievende elementen dié straffen zal op
leggen,. welke zij dubbel en dwars heb
ben verdiend. Die taak ls een zware en
het Tribunaal ls zijn verantwoordeiykheid
ln dat opzicht ten volle bewust.
Volgens de M. v. T. op het Tribunaal-
besluit zyn de Tribunalen plaatseiyke
colleges, uit de verschillende groepen van
de bevolking gekozen en voor de behan
deling der aan hun kennisneming on
derworpen zaken ln ruime mate met
eigen bekendheid van feiten en omstan
digheden toegerust.
Daarbij neemt dus de bevolking ln haar
verschillende groepen deel aan de recht
spraak, doch dan ls zeker noodlg. dat alle
hartstochten worden uitgeschakeld, het
geen niet mogelijk ls. zoolang men nog te
veel persoonlijk door de gebeurtenissen
wordt beroerd.
Aan den anderen kant ls het natuur
lijk onduldbaar, dat nog 0§o velen ln de
kampei}, vertoeven, wier zaak nog nimmer
door een rechterlijke Instantie is onder
zocht. alleen omdat een deel dier rechter
lijke instanties, thans 11 maanden na de
bevrijding door oorzaken, waaraan zij zelf
totaal vreemd zijn. nog niet met hun
werkzaamheden een aanvang kunnen ma-
BINNENLAND
nieuwe commissaris der
koningin in overijssel.
Bij Kon. Besluit ls generaal-majoor lr.
J. B. ridder de van der Schueren. be
noemd/tot Comm. der Koningin ln Ovcrljsel
Na een Belgische. Deensche en Rus
sische verzetsfllm, is nu ook een Neder
landsche film over deze materie gereed
gekomen Deze film ls vervaardigd ln de
studio van Multlfilm te Haarlem en zal
uitgebracht worden onder den titel „Be
zet gebied"
Voor het eerst na ongeveer vier Jaar
liep van de hellingen der Kon. maat
schappij ..De Schelde" te VHsslngen Za
terdagmiddag weer een schip te water.
Het was een schip van ongeveer 3.000 ton,
dat bestemd is om dc Nederlandsche
vrachtvloot te versterken Vol spanning
wacht VHsslngen den dag af, dat het
groote Lloyd schip, dat gedurende den
geheelen bezettingstijd op de helling
heeft gelegen, dit voorbeeld zal volgen en
eveneens het natte element zal opzoeken.
Zondag heeft de Brltsche ambassa
deur te Den Haag namens Koning George
VI aan Jhr mr dr A W L. TJarda van
Starkenborgh Stachouwer. den ex-gou-
verneur-generaal van Nederlandsch Oost den
Indlë. thans Nederlandsch ambassadeur
te Paii|s. het onderscheldlngsteeken van
het „knight grand cross of the order of
the British empire" uitgereikt.
De doodstraf ls geëlscht tegen den
49-Jarlgen voormallgen kringlelder en
waarn distrltelelder der N.S.B te Maas
tricht, lr J J H Vos. directeur der Zuld-
Llmburgsche Waterleidingmaatschappij.
Op vragen van den heer Ruys de
Beerenbrouck heeft minister Meynen ge
antwoord dat hil met betrekking tot het
gebruik van de Engelsche taal van mee
ning ls. dat het ln Nederlandsch dienst
verkeer onjuist ls vreemde, ln dit geval
Engelsche, uitdrukkingen, benamingen en
woorden te benutten. In een legerorder
heeft hii van zlln standpunt blllk gege
ven.
In de Nieuwe Kerk te Delft ls gis
teravond een bijeenkomst gehouden ter
herdenking van het feit. dat de stad Delft
700 jaar geleden haar stadrechten verkreeg.
By deze saménkomst waren aanwezig de
minister van onderwijs, kunsten en weten
schappen prof G. v d. Leeuw, de com
missaris dei Koningin ln Zuid-Holland,
mr. L. A. Kesp" en de burgemeester van
Rotterdam nv P J Oud
Ir. C. van Traa ls benoemd tot
directeur van den dienst der stadsont
wikkeling te Rotterdam. Hij trad den
laatsten tijd op als waarnemend directeur
van dezen dienst.
Op Goeden Vrijdag ls er Beurs-
vaoantle.
NEDERLANDERS MOETEN
AUSTRALIË VERLATEN.
Door de Nederlandsche legerautoil-
telten te Melbourne. Is den Neder
landschen staatsburgers ln Austra
lië per circulate aangezegd, dat zy
spoedig naar Nederland of Neder-
landsch-Indlë moeten vertrekken,
aldus bericht dé correspondent te
Canberra van de „Sydney Herald"
De correspondent voegt er aan toe,
dat de ultkeerlngen aan Nederlan
ders om redenen van flnancleelen
aard worden stopgezet en dat. of
schoon officieel nog geen datum
voor de evacuatlfe der Nederlanders
ls vastgesteld, de 31ste Mei als
uiterste datum wordt genoemd.
Hedenavond tg halfnegen zal
minister Ringers, over belde zenders be
langryke mededeelingen doen over de re
geling voor het herstel van oorlogsscha-
De rechtszaak tegen den gewezen
hoofdcommissaris van politie te Rotter
dam J. J. Boelstra, ls door het Hof
terugverwezen naar den raadsheer-com
missaris, omdat te elfder tire nog een
aantal stukken was Ingekomen, waar
door een ander licht op de zaak gewor
pen kan worden
Naar het A.N P verneemt, hebben
een aantal personen die uit de C.-H.
Unie zijn getreden omdat zy zich met de
leiding der party niet meer'konden ver
eenigen, zich bij de Party van den Arbeid
aangesloten. Tot hen behooren mr. dr.
A, A. van Rhljn en mr. M. Ch. de Jong,
die destyds in de C.-H, Unie het initia
tief namen tot hei verzet tegen de fede
ratieve samenwerking met de A.R. party.
In het kantoor van „Oog en Oor"
te Groningen ls Ingebroken Er werd
f 7500 gestolen. Oog noch oor had iets
van de inbraak bemerkt.
By de gemeente Groningen schynen
plannen te bestaan om het eiland Schier
monnikoog aan te k00pen en het meer
nog dan voorheen te maken tot een recre
atie-oord voor de Groningers. Ook wordt,
volgens het N. v. h. Noorden de oprich
ting van. een zeevaartschool aldaar over
wogen
15 Nederlandsche S.S.-mannen, die
ln hun woningen te -nhem waren on
dergedoken. zijn door de politie aange
houden.
De „Wegenwacht" var den A.N.WB.
is gisteren voor he* eerst, ln actie ge
komen. De motoren zijn helgeel geschil
derd. In het blauw ls het wapen van
den A.N.W.B. en het woord „Wegen
wacht" aangebracht
buitenland.
Generaal Franco zal het systeem In
Spanje stablliseeren, opdat er geen bur
geroorlog meer zal zyn. Nog zelde hij:
By het onder oogen zien van onze
problemen nemen wij den natuuriyken
weg, waardoor het volk zich doet verte
genwoordigen: door de standen, door de
gemeentelijke vertegenwoordigingen, door
het gezin, zonder dat wij daarbij toestaan
dat de wil des volks vervalscht wordt
door kunstmatige denkbeelden, d!e reke
ning houden met de belangen van par
tijen en niet met nationale belangen".
De Amerlkaansche regeering heeft
dc Fransche regeering er van ln kennis
gesteld, dat zij er geen bezwaar tegen
heeft dat de Duitsche kwestie besproken
zal worden op de conferentie van minis
ters van bultenlandsche zaken, mits dit
zal geschieden na het uitwerken van een
ontwerp vredesverdrag.
De eenheid in de Grleksche regee
ring is hersteld
In Maart ls door de Unnra naar de
bevrijde gebieden vervoerd 1.526.000 ton.
Het grootste deel bestond echter niet uit
voedsel, doch voornamelijk uit steenkool.
De belastingexpert Leo M. Chérne Is
aangewezen als belasting-adviseur van
generaal Mc Arthur ter regeling der be
lastingherziening ln Japan.
Zondagnacht a.s.. 2 uur. wordt ln
België den zomertyd Ingevoerd.
Het Amerlkaansche Huls van Afge
vaardigden heeft het wetsvoorstel aange
nomen, waarbij de wet op den dienst
plicht van 15 Mei a.s. tot 15 Februari
1947 wordt verlengd.
Tsaldaris ls tot leider van de popu
listen gekozen Men verwacht, dat hij nu,
als leider van dc meerderheidsparty Inde
regeering. ln de plaats van Poelttzae tot
Grieksch minister-president zal worden
gekozen
President Truman heeft ln een rede
voor het bestuur der Pan-Amerikaansche
Unie de democraten verdedigd, die er ln
geslaagd ztln. de tyrannie van Duitschland
cn Japan te vernietigen. Democratie
noemde hll het verzamelslgnaal voor alle
vrije menschen ln hun strijd voor een
moeilijker bestaan. Ieder volk moet daar
naar streven, doch alleen kan niemand
slagen. Daarvoor ls er samenwerking ln
de V. N. noodzakeiyk.
ken. Het zal daarom onze taak zyn, nu
het Tribunaal te Lelden eindelijk kan
gaan beginnen, mee te werken, dat aan
dien toestand zoo snel mogelijk een einde
komt.
In dit verband moge lk nog wijzen op
een gevaar der late berechting.
De roep om snel recht ls ln zekere mate
een roep om bescherming tegen zichzelf.
Men ls n.l. maar al te spoedig geneigd
te vergeten, wat de personen, dlfl thans
berecht moeten worden, hebben misdaan
en hoe men gedurende de oorlogsjaren
over hen heeft gedacht.
Reeds thans kan men bemerken, dat
personen, die zijn vrygelaten omdat zU
tot de z.g. lichte gevallen behooren, over
het algemeen volstrekt geen besef van
eenlge schuld hebben en gaarne de mee
ning verkondigen, welke maar al te ge-
reedeiyk wordt overgenomen door een
deel der publieke opinie, dat zy elgeniyk
niets hebben gedaan, immers alleen lid
zijn geweest van een politieke party, het
geen gelukkig ln Nederland nooit straf
baar ls geweest.
Die vergelijking gaat echter niet op.
Natuurlijk behoort iemand, die actief ls
geweest ln zyn nationaal socialistische
gezindheid, strenger te worden gestraft
dan Iemand, die slechts passief ls ge
weest, doch ook zij, die alleen maar na
10 Mei 1940 lid zijn gebleven of nog erger
lid zyn geworden van de N.SB., moeten-
goed begrypen. dat zy daarmede niet
slechts een politieke party hebben ge
steund. "doch de zijde kozen van den
vyand en diens handlangers, zy hebben
dien vijand bewust gesteund en ik vraag
mij af of er iets verachteiykers denkbaar
ls, dan zich in tyd van oorlog te keeren
tegen eigen land en tegen eigen volk?
Ook zij zullen hun gerechte straf dus
niet ontgaan.
Het is natuurlijk niet de bedoeling om
allen, die voor het Tribunaal hebben te
rechtgestaan. nu ook voor goed uit onze
samenleving te bannen en daarmede kom
ik tot iets. dat van niet minder belang ls
dan de berechting zelf en ons allen raakt.
zy die hun stTaf of de hun opgelegde
maatregel hebben ondergaan, zy die na
de lnterneerlng dus weer ln de vrUe
maatschappij zijn teruggekeerd of wier
vermogen geheel of gedeelteiyk ls ver-
tobeurd verklaard, dan wel te wier aanzien
'een andere maatregel werd genomen,
moeten de overtuiging hebben, dat daar
mede ook hun schuld ls geboet.
De zaak ls daarmede afgedaan. Daar
ligt voor het geheele Nederlandsche volk
een taak. een taak welke verre van een
voudig ls. WIJ moeten vooral zorgdragen,
dat wy uiteindelijk niet een eroep van
menschen krijgen, verbitterd, zonder be-
staansmogeiykheld. aangewezen op zich
zelf en elkaar en die daardoor een groot
gevaar vormen voor de inneriyke rust en
de veiligheid van 'den Staat
Het is daarom toe te Juichen, dat er
een Reclasseerlngslnstantle ln het leven
geroepen ls. die zich speciaal belast met
het toezicht op en de hulp aan politieke
delinquenten. Deze kan echter niets be
reiken zonder de daadwerkelijke steun
van het geheele volk.
Zoo ls er voor ieder van ons een taak
weggelegd. Mogen wy haar tot een goed
einde brengen, opdat ook die gevolgen
van den oorlog zoo snel mogeiyk verdwe
nen zijn
Rede mr. Bolslug.
Na deze rede voerde mr. E. J. M. H.
Bolsius het woord namens de Leidsche
balie. Deze wees erop hoe het nu bijna
een Jaar geleden ls. dat wij kennis kon
den nemen van een aantal rechtsbcslul-
ten, welke tot stand waren gekomen zon
der dat het Nederlandsche volk daarin
als gebruikelijk zlln stem had kunnen la
ten hooren en waarbij tal van voor onze
rechtspraak vreemde begrippen werden
Ingevoerd.
Het Leidsche Tribunaal heeft geen ge
makkelijke taak, omdat de rechtspraak
hier ten deele is gelegd ln handen van
hen, die niet gewend zlln recht te spre
ken en J01e zullen ervaren hoe moellllk
het ls objectief te oordeelen. Daarenbo
ven ontbreekt vrijwel alle Jurisprudentie.
De leden van de Leidsche balie wenschen
bet Tribunaal wijs beleid en een Juist In
zicht toe. ZIJ zyn zich bewust, dat ook op
hen een dure plicht rust, n.l. niet om
onschuld te pleiten, waar zij zelf van
schuld overtuigd zyn, doch met redelijk
heid te verdedigen en door te dringen ln
den gedachtengang en de motleven van hen
die aan de rechtspraak van het Tribunaal
onderworpen zijn. Spr. besloot met het
uitspreken van den wensch. dat hier een
strikt onpartijdige, onkreukbaar-eeriyke
rechtspleging zal geschieden.
Hierna werd de eerste verdachte bin
nengeleid. Het was de 33-Jarlge P. C. van
der Most van Spijk, uit Lelden, tydens de
bezetting ambtenaar aan het Departe-
den vyand of zyfl handlangers cn als be
gunstlgend lid van de Germaanschc S.S.,
van de Landwacht en van den Ned. Land
stand heeft gehandeld in stryd met de
belangen van het Nederlandsche volk.
Verdachte zelde, niet uit vryen wil te zyn
toegetreden tot de W.A.; hy was slecht©
administratief lid om aan den actieven
dienst te ontkomen. Bovendien heeft hy
«colt de bedoeling gehad den vyand hulp
of steun to verlcenen. Do raadsman, mr.
H. O. Thunnlssen uit Den Haag noemde
den tyd ln detentie doorgebracht reeds
een zoodanig ernstige bestraffing, dat
slechts ln enkele gevallen verlenging van
dien straf zal mogen voorkomen. Zyn
cliënt heeft zich zooveel mogeiyk verzet
tegen de automatische lniyving ln W.A.
e.d., doch hy miste de hardheid om voor
het lidmaatschap van de N.SB. te be
danken. In zyn feiteiykc gedragingen was
hy een goed vaderlander, waarvan pl.
voorbeelden noemde. Hy vroeg tenslotte
lnterneerlng voor den tijd der detentie.
De 41-Jarige musicus G. van Mild uit
Alphen aan den Ryn was lid geweest van
N.S.B. en W A en bovendien buurtschaps-
hoofd .van den Ned. Volksdlenst. zyn
raadsman, mr. C. M. Loeff uit Alphen
schetste zijn cliënt als een man van ge
ringe lnteliectueele ontwikkeling, die,
zcoals zelfs ln het politierapport wordt
uitgesproken, zeer gunstig bekend staat.
Hy werd na drie maanden uit de W.A.
ontslagen, omdat hij er werkeiyk niets
voor voelde en heeft ln Januari 1945
voor alle functies bedankt. Ook voor
dezen verdachte achtte hij de ondergane
vryheidsberoovlng al meer dan vol
doende.
OUD-KRINGLEIDEB BERGERS
STAAT TERECHT.
De voornaamste zaak was die tegen den
63-Jarigen schoenenwinkeller A. G. Ber
gers, die kringlelder en ondcrkrlnglelder
van de N.SB. ls geweest. Verdachte be
toogt. dat hij nooit heeft medegewerkt
aan dingen, die tegen zyn geweten In-
drulschten.
Pres.: U was toch een vurig aanhan
ger van do N.S.B.?
Verd.: Tot Mei 1940 wél, daarna kwa
men er vele moeliykhedcn, waartegen lk
met kracht heb gevochten. Had lk ge
weten. dat de Nederlandsche regeering
ln Februari 1941 het lidmaatschap had
verboden, dan zou lk onmiddellijk heb
ben bedankt I
Pres.: Wanneer u zooveel bezwaren had
tegen de Bultschers. hoe komt het dan,
dat U lneen openbare vergadering op
12 Maart 1941 hebt gesproken over het
Duitsche broedervolk?
Verd. kan zich dat niet herinneren.
Pres.: Heeft u goedgevonden, dat uw
zoon ln vreemden krygsdlenst is gegaan?
Verd.: Neen, hij heeft alleen een vak
cursus ln Duitschland gevolgd om aan
tewerkstelling aldaar te ontkomen. Later
moest hy toch naar Duitschland.
Hy heeft later geteekend voor Wacht
dienst, maar wij wisten toon niet, dat
dit militairen dienst Inhield.
Pres.: Merkwaardig. WIJ, die niet ln
de Beweging zaten, wisten het allemaal
en u, die daar wel Inzat, was daarvan
niet op de hoogte.
Verd.: Ik ben te goed van vertrouwen
geweest en daarin vele malen bitter
teleurgesteld.
De raadsman, mr. F. C. Donders, be
toogde, dat ook uit de stukken zonne
klaar biykt, dat verdachte een idealist
was, die door zyn eigen Idealen werd
verblind. In de N.S.B. zag zijn cliënt het
politieke middel tot verbetering van tal
van sociale en maatschappeiyke verhou
dingen. Omdat hij ten slotte te fatsoen
lijk was om niet die Inlichtingen te wil
len verstrekken, welke men het liefst
van hem had willen hooren, ls hy er uit
eindelijk uitgewerkt en na 1941 functie
loos gebleven. Alle verklaringen ln het
dossier getuigen van groote waardeering
voor zijn persoon en noemen hem een
eerlijk en hoogstaand mensch. Als
N.S.B.-er ls hij nooit onverantwoordeiyk
opgetreden, doch hy heeft zelfs veei po
sitief, goed werk gedaan, zooals waar
schuwing bij onraad, hulp om men
schen uit handen van den SJD. te krij
gen. het laten onderduiken van een
radiotoestel van een nlet-NB.B.-er, enz.
Van verbeurdverklaring van vermogen
mag hier geen sprake zijn. anders
kweekt men paupers. Bovendbn heeft
verdachte nimmer zwart gehandeld. Pl.
beschouwt deze zaak als een zgn. licht
geval, dat moet worden berecht volgens
beginselen van naastenliefde, rechtvaar
digheid en barmhartigheid.
Verdachte was eichtbaar onder den.
Indruk van dit. pleidooi en bracht er als
laatste verklaring met moeite uit: „Wat
lk ln myn leven heb gedaan, deed lk
alleen voor ons eigen volk".
De 32-jarlge bouwvakarbeider J. G. J.
de Reus uit Voorschoten was lid geweest
van de N.S.B. en had als magazynchef
by de" firma Van Dop te Voorschoten
medegewerkt aan bunkerbouw e.d. door
de uitgifte van materialen voor de uit
voering van werkzaamheden ten behoeve
van de Duitsche weermacht
Dezewng amoienaar aan net uepane- verdachte zelde lid geworden te *lin
Sdvad" t w?^WÏIdW':an"° n's3WIm*"" vrecs' dat zyn baas hcm andtrs zou
W-A. hulp of steun heeft verleend aan
dat zyn baas hem anders zou
ontslaan. Veei had deze verdachte, die
zich niet liet bystaan door een rechts
kundigen raadsman, niet te vertellen
„We zullen het zoo maar laten," zei hll
De uitspraak ln 01 deze zaken werd
vastgesteld op Vrijdag 26 April «les
morgens te 10 uur.
