LEIDSCH DAGBLAD r Godenschemering of Morgenlicht WEERBERICHT Met een enkel woorcl NIEUWE REDE VAN CHURCHILL Minister Van der Leeuw over onderwijs-vernieuwing ReHe te Groningen. De Sovjet-Politiek DE BIOSCOPEN De Baseier cultuurhistoricus Jacob Burckhardt heeft eenige juweeltjes van korte studies nagelaten. Een daarvan heeft tot titel: de historische crises, en dit is, al zijn enkele detailpunten achterhaald, in het algemeen gesproken nog zeer actueel. Daarin geeft hij naast een algemeene ontleding van een historische crisis een prachtige analyse van enkele kenmer kende, begeleidende verschijnselen. Bijna profetisch, hoewel de studie, zooals elk historisch werkstuk, zich hoofdzakelijk met het verleden bezig hoiidt, is zijn schildering, waarin hij aantoont, dat steeds de staten, waar klassen of kasten tegen elkander botsen, in zoodanigen kritieken -toestand komen, dat vaak een definitief emde als staat het gevolg was. Niet elke/ revolutie vindt een Na poleon, die een bijna verloren natie weer opbeurt. Wat Burckhardt evenwel niet weten kon, was de enorme vlucht, die het in ternationale verkeer en de internatio nale ideologie zou verkrijgen, waardoor een crisis niet langer zuiver nationaal kon blijven. En zoo zou zijn studie aan gevuld moeten worden met nieuwere uitkomsten wat de internationale tegen stellingen betreft, speciaal de ideologi sche. Wat de geleerde uit Bazel niet vermoeden kon, hebben wij in de nacht merrie van het nationaal-socialistische monsterwezen meegemaakt en doorleefd. Wagner, een tijdgenoot van Burck hardt, eindigde zijn groote operaserie van den Ring der Nibelungen mét de bekende opera Godenschemering, een schildering van den ondergang der (goden) maatschappij. Wacht Europa ook een totale ondergang? Gaat het avondland zijn nachtstilte tegemoet? Wachten ons na de ellende van den eersten en den Icodzwaren druk van den'tweeden wereldoorlog nieuwe, niet- vermoede en daarom zoo beangstigende gevaren? Niemand onzer hoopt het, velen ge- looven het niet. En nog meerderen wei geren om verschillende redenen zich met deze problemen bezig te houden. Maar er zijn te veel symptomen pm ze stilzwijgend voorbij te gaan. Churchill heeft in zijn rede te Pulton plotseling het probleem angstig schril belicht. Natuurlijk, het is de visie van een „par ticulier persoon", met vacantie op reis, die den schildersezel even liet rusten om te spreken. Natuurlijk kent iedereen den ietwat- zwartgalligen conservatief, die in vredestijd wel eens onaangenaam scherpe dingen kan zeggen. Maar deze zelf-de Churchill waarschuwde jaren voor den oorlog tegen het Nazi-gevaar en men luisterde niet naar hem, omdat hij zoo'n pessimist was. Toch mag ons geen stemming over meesteren, dat de godenschemering nabij is. Onze mentale instelling is in dezen van het grootste gewicht. Deze oorlog mag geen intermezzo zijn op den weg naar den ondergang. Wat het algemeene kenmerk van elke groote crisis betreft, zegt Burckhardt, is de faze van het negatieve, van de aan klacht. En helaas, te veel na-oorlogsche arbeid wordt nog belemmerd door de aanklacht, door de negatie, door het wantrouwen. Dat wantrouwen moet overwonnen worden, daar staat of valt onze toekomst mee. Dat wantrouwen moet overwonnen worden, willen wij den vrede winnen. Gemakkelijk is dat niet. De prachtige samenwerking, gedurende den oorlog ons behoud, moet ook in vredestijd'be waard blijven. Dat is moeilijk, als .af spraken niet gehouden worden (Perzië), als jonge staten argwanend zijn (Joego slavië), als andere staten slechts stra tegische punten zijn (Griekenland, Polen) En toch móét het, wil de wereld na den rampzaligen krijg inderdaad het morgenlicht van een betere toekomst zien. Dan moet in de staten het wantrou wen wijken en plaats maken voor een heid. Dat beteekent niet een serviel ja-en-amen zeggen op alles, maar over de verschillen heen elkaar in nationa- len opbouw vinden. Dan moet tusschen de staten het wantrouwen wijken. Dat beteekent een open oog hebben voor eikaars moeilyk- heden en niet een doldriftig doorhame ren op een eng nationaal standpunt. Eerst dan kunnen wij de graven' der gevallenen bezoeken, elkaar recht in de oogen zien en zeggen: De nieuwe mor gen daagt. Zouden de vlaggen der vereenigde naties toch nog kunnen uitwaaien in het juigende morgenlicht? 85ste Jaargang ZATERDAG 9 MAART 1946 No. 25723 Waarnemend Directeur: A. Poortman Hoofdred.: Mr. M. B. van der Hoeven DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Tel. Directie en Administratie: 25041 Tel. Redactie: 21507 - Giro no.: 57055 Verwachting tot Zondagavond: Nevelig of mistig weer met hier ea daar nog eenige lichte sneeuw- of motregen. Temperatuur om het vriespunt langs de Waddeneilan den; matige Noordoostelijke wind, overigens zwakke wind. Hedenmorgen zijn negen Nederlandsche bataljons in Batavia begonnen aan wal te gaan. Naar verluidt zyn tegelijkertijd grootere eenheden in Semarang en Soerabaja geland. Men neemt aan, dat zjj de voorhoede vormen van een totale strijdmacht van 20.000 man, welke zich nog op zee bevindt öf gereed staat om uit Malakka en uit andere deelen van Nederlandsch-Indlë te ver trekken. De troepen droegen Engelsche khaki-uniformen en dito uitrusting, doch Nederlandsche kwartiermutsen. 1 mogelijke tegenmaatregelen van Indi sche zijde te beschermen. Hoe de Indo nesiërs op de feiten gereageerd hebben, is nog niet bekend, doch, naar verluidt, zullen de geallieerden uiterste pogingen in het werk stellen om een volledige mislukking van de onderhandelingen, waarvan men y had verwacht, dat zij op zijn minst genomen formeele Neder- landsch-Indische besprekingen tot ge volg zouden hebben, te voorkomen. Een gezaghebbende Nederlandsche woordvoerder bevestigde het hiervoor reeds gegeven Reuterbericht, dat in de naaste toekomst nog meer Nederland sche troepen zullen worden ontscheept. De Indonesiërs zoo zeide hij waren door de Britten volledig op d(F hoogte gebracht, dat deze troepenbeweging te verwachten was. De woordvoerder legde er den nadruk op, dat deze troepen niet alleen geko men zijn, om de Britsch-Indiërs. die uit Java zouden vertrekken, te vervangen. „De geallieerde militaire taak op Java moet nog steeds worden volvoerd", zei hij verder. Volgens de geallieerde op vattingen is het onverschillig, door welke geallieerde troepen deze taak op dit tooneel wordt volvoerd, mits zij maar behoorlijk wordt volvoerd. De zoo juist bij Batavia gelande troe pen zullen in eerste instantie hun standplaats krijgen in de zóne ten Zui den en ten Zuidoosten van Batavia, die onder Nederlandsche controle Is ge steld. Deze zóne is onlangs belangrijk uitgebreid en strekt zich thans uit tot Bekassi, 21 kilometer van Batavia ge legen. Bij de ontscheping van de Nederland sche troepen waren de lt.-generaal Spoor met zijn chef-staf kol. Buurman van Vreedenburg en den gen, majoor Daubenton aanwezig. Generaal Spoor hield een korte toespraak tot de offi cieren. De troepen zijn tijdelijk ondergebracht in een kamp bij Tandjong Priok. - Volgens een republikeinschen woord voerder zal Sjahrir hedenmiddag by luit. gen. Stopford tegen de aankon>st der Nederlandsche troepen een krachtig protest indienen. Reuter meent dat het niet onmo gelijk is dat Sjahrir zal aftreden, Soekarno, die volgens betrouw bare gegevens onlangs heeft ver klaard niet in staat te zijn de ex tremisten onder zijn gezag te hou den, zal misschien eveneens zijn positie moeilijk houdbaar achten. BINNENLAND. T© Nijmegen zijn onregelmatigheden bij den distributie dienst geconstateerd. Vijf ambtenaren en eenige particulieren zijn gearresteerd. Tegen den beruebten C. F. Peters, den /N.S.B.rer en SD-agent, die tijdens den oorlog vele Nijmegenaren heeft aan gebracht. Is levenslang geëischt. De oud-minister van bultenlandsche zaken, thans minister zonder portefeuille, mr, E. N. van Kleffens zal Woensdag 13 Maart per vliegtuig naar Amerika ver trekken ten einde daar zijn ambt te aan vaarden van vertegenwoordiger van Ne derland In den veiligheidsraad Inzake de moeilijkheden bij de voor ziening van brillen deelde de direoteur van het Bureau voor genees- en verband middelen mede, dat het buitenland thans op betrekkelijk korten termijn en ln vol doende mate de helpende hand zal kun nen bieden. Wat de glazen betreft ls echter slechts een zeer langzame verbe tering van de situatie te verwachten. Voorlcoplg blijven brilleglazen en mon turen nog onderde distributie vallen. Pas midd?n '46 ls een geregelde aanvoer te gemoet te ?Jen. Binnenkort zal heel Limburg weer automatische telefoonverbindingen hebben. De minister-president heeft gister middag een commissie geïnstalleerd, die de regeering van advies zal dienen over de totale van de overheid uitgaande voorlichting. Voorzitter ls Jhr. Van Vre- denburch. hoofd afd. politieke zaken van het dep. van buitenï. zaken. De mariniers kapel der Koninklijke marine zal a.s. Maandag 11 Maart voor de eerste maal in het openbaar optre den in de Rivierhal te Rotterdam Direc teur ls de le luitenant der marine G. Nleuwland. De afd. Over-Betuwe van de G.OJ.W, heeft geprotesteerd tegen het ln vrijheid stellen van mevrouw O. de Ruitervan Lankeren Matthes, tot ln 1943, leidster van de natlonaal-soclalistlsche vrouwen organisatie en als zoodanig de rechter hand van Mussert. De slagers te Breda en omliggende plaatsen hebben geweigerd de blikken „Meat and kidney pudding" voor 4 rant soenen te verkoopen. Er is een aanvang gemaakt met den uitvoer van vrij groote hoeveelheden peen naar Duitschland en Tsjecho-Slowaklje. Mr. Trip zal met 1 Mei a.s. zijn ambt als president van de Ned. Bank neerleggen. Er zijn voorzorgsmaatregelen genomen THEE IN PLAATS VAN KOFFIE. Het laatst beschikbaar gestelde, rantsoen koffie zal voor twee weken langer toereikend moeten zijn dan oorspronkelijk het plan was. De eerstvolgende bon zal pas op 7 April aangewezen worden en het daarop verkrijgbaar te stellen rant soen zal eveneens voor zes weken zyn. Ter compensatie van den over deze twee perioden van zes weken uitvallenden koffiebon zal op 23 Maart een extra-bon voor 50 gram thee bekend gemaakt worden'. Kalmer gesteld. Winston Churchill heeft het woord gevoerd in het Congres van denAmeri- kaanschen staat Virginia. Zijn betoog was min of meer een herhaling van zijn veelomstreden rede te Fulton in Mis souri, doch hij gebruikte nu minder krasse termen. Hij begon met zijn toehooorders te vragen of zij geen risico liepen met hem het woord te verleenen. Hij kon nl. mak kelijk eer\ heeleboel dingen zeggen, waar van elkeen in zijn hart weet dat ze waar zijn, maar die hy niet graag in het openbaar tot uiting brengt. In deze laatste jaren van mijn leven, aldus Engelands „oorlogsleider", gevoel ik mijzelf de drager van een boodschap, die zeer simpel is en die door onze yf>l- ken goed kan worden ingezien, nl.jxiat wy elkaar dienen bij te staan. Onder alle omstandigheden, ter ver dediging van de zéiken die ons dier baar zijn, niet alleen voor ons eigen geluk, maar ook voor het geluk van vele komende generaties, dat is m.i. de wensch van de overweldigende meerder heid van Engelschen en Amerikanen. Dat dit onze bestemming is, of, zooals de meesten onzer zouden zeggen, de wil van God, is zeker. Verwijtende - naar verklaringen, dat Gr. Brittannië een staat van de Ame- rikaansche unie zou kunnen worden of dat de Ver. Staten terug zouden kunnen keeren tot het Bjritsche rijk, zeide Chur chill: „Het lykti mij, en zoo zal het u ook wel voorkomen, dat de verstandige weg ergens tusschen deze beide uiterste ligt. Wy moeten een methode vinden om samen te werken, niet alleen in ty- den van oorlog en nood. maar ook in tyden van vrede. .De vrede kan niet bewaard bhjven zonder de deugden, die in oorlogstyd een overwinning mogebjk maken. De vrede kan niet bewaard bhjven door hoffehjk- heden en gemeenplaatsen, officieele schUnheiligheid en diplomatieke correct heid. Evenmin kan hy bewaard bhjven door, als in tyden van gevaar, te klet teren met een volle wapéïrr usting en oorlogssterkte. Er- moet ernstig naar vrede gestreefd worden. Er moet ver trouwen zyn. Volharding en goed be leid, maar bovenal moet er onder de En- gelsch-sprekende volken aanwezig zyn een eenheid.der harten, gegrondvest op overtuiging en gemeenschappelyke idea len, Dat bied ik u aan, en dat vraag ik. President Trumjm heeft verklaard, dat hy ri.op het daartoe geschikte mo ment" zijn meening over het voorstel van Churchill tot het stuiten van een militair© alliantie tusschen de Veree nigde Staten en Groot-Brittannië, ken baar zal maken. Het gisteren te Groningen begonnen onderwyscongres voor vernieuwing is geopend door minister Van der Leeuv* die zeide dat de beoogde onderwysver- nieuwing niet enkel beteekent eenpar- tieele herziening, of wijziging op enkele belangryke punten, doch reformatie in hoofd en leden in den vollen zin van die uitdrukking. Natuurlijk bet-eekent dit <riiet dat wy nu ook onze geheele historische ont wikkeling op onderwijsgebied zouden moeten opgeven. Spr. hechtte er by- voorbeeld aan openlyk te verklaren, dat de vryheid van onderwys, die wy hier in Nederland voor oogen hebben, niet slechts onverkort moet worden ge- om de vluchtelingenkampen tegen alle handhaafd, maar dat wy voort moeten Nieuws uit Indië, Ook in Indië is de organisatie van de Nederlandsche zee macht in vollen gang. Het kader wordt uitgebreid door bevordering van de beste krachten uit de lagere rangen tot officieren. Na de beëediging der nieuw benoemde luitenants houdt overste Nuboer een toespraak tot officieren en manschappen, (Marvo/Stevens P.) gaan met die te waardeeren als een een echt Nederlandsch goed. Drie dingen zullen echter in de naas te toekomst het openbaar onderwys dichter by het byzondere kunnen brengen. Vooreerst: de groeiende over tuiging, dat geen opvoeding mogelyk is zonder besef van bepaalde normen en dat de „neutrale school" dus een on- mogelykheid beteekent. Openbaar zal in de toekomst niet synoniem mogen zyn met kleurloos of beginselloos, al zal de openbare school het natuurlyk tehuis blyven voor hen, die zich en hun kinderen niet dogma tisch op een of andere wyze willen bin den. In de tweede plaats denk ik, aldus aan de noodzakelykheid van een vastere plaats van het godsdlenston- derwys op de openbare school. Van deze regeering is, zeer spoedig na de verkiezingen, wanneer zij er dan mocht zijn, een wetsontwerp ter regeling van het godsdienst onderwijs op de openbare lagere school te verwachten. Dat daarbij volkomen vryheid zal blijven, zoo wel voor ouders om him kinderen aan dit godsdienstonderwijs te ont trekken, als voor leerkrachten om er niet aan deel te nemen, spreekt van zelf. In. de derde plaats: de openbare school zou 'in zooverre naar de by zondere toe kunnen groeien, dat zy nog wat minder van een overheids- inrichting krygt en nog wat meer van een werkgemeenschap, waarin kinde ren, ouders en leerkrachten zich na tuurlyk onder een zeker toezicht van den staat vereenigen. Ik kan by voor beeld niet inzien, waarom ook een openbare school niet een uit de ouders gevormd bestuur of raad zou hebben, die samen met de leerkrachten de be langen van de opvoeding zouden be hartigen. „De school" zal in het leven van kin deren en ouders precies even gewichtig moeten worden en even geliefd als de club. De tooneeluitvoeringen of concerten of voetbalwedstrijden van de school tegen een andere even belang- ryk al§ thans de proefwerken, de esprit de corps minstens even sterk als ineen jeugdvereeniging". Mevr. C. Steenberghe. de echtge noot© van den leider der Nederlandsche economische missie ln de Ver. Staten, heeft het 12.50 ton metende turbine- schip „Friesland", het tweede van de tien schepen, die voor Nederland ge bouwd worden door de Sun Shipbuil ding and dry dock company, te Chester gedoopt. Naar men verwacht zal het laatste der tien schepen, die door Nederland zijn besteld, tegen het eind van September afgeleverd worden. Evenals ln 1945 zal ook dit Jaar ln het Stadion te Amsterdam een natio naal herdenklngsspel worden opgevoerd en wel od 4 Mei. A. den Doolaard schryft de teksten. Hans van Stuwe verzorgt de muziek en zang. Er zijn circa 5000 deelnemers, o.a. leger, marine- en luchtvaarttroepen. Re gisseur en algemeene leider is? Carel Brlels. Talryke koren zullen weer deel nemen onder leiding van J. Schreurs. Uit Den Haag wordt gemeld dat de weg tusschen het pompstation en het Wassenaarsche Slag en de toegangsweg tot Meyendel zoo spoedig als de afzetting van het onveilige duingebied gereed Js, worden opengesteld voor voetgangers en wielrijders, zoodat een flink stuk van Meyendel vrij komt. Absolute garantie, dat alles veilig ls, kan echter niet wor den gegeven. Infanterie, pantserafweer- en genie troepen hebben gistermiddag, ter afslui ting van grootscheepsche oefeningen, op den Dam te Amsterdam voor lult.-gene- raal Kruis gedefileerd. Door oen minister .van verkeer en energie Is by de Tweede Kamer ingediend een wetsontwerp „Tydelijke maatregelen ter verzekering van een doelmatig gebruik van tot zeehavens behoorende werkkrach ten er hulpmiddelen". 14 Juli 1944 werd de Bredasche apotheker F. Bicknese op laaghartige wijze vermoord door eenige ln burger ge- kleede lieden. Het biykt thans dat S.S.'ers in op dracht van den Sicherheitsdlenst dezen moord hebben bedreven als repressallle voor elders gepleegde aanslagen op N.S-B.'ers. De heeren dr. Blomjous en Hendriks (Koninginnestraat) waren niet thuis. Zij zouden anders eveneens zijn neergeschoten. De daders biyken elders reeds ter dood veroordeeld te zijn. wy vernemen uit betrouwbare bron, dat alle Nederlandsche banken in Batavia zoo spoedig mogelijk zullen worden her opend. Te Woestehoeve, halfweg Arnhem Apeldoorn, vond gisteren, een eenvoudige herdenking plaats van het bloedbad dat de Duitsohers voor een jaar daar aan richtten als wraak voor deh aanslag op Rauter, waarby zij 117 Nederlanders ln koelen bloede neerschoten, BUITENLAND. Er ls spoedig een byeenkomst te ver wachten van de ministers van bultenland sche zaken der Scandinavische landen. De byeenkomst zal plaats hébben ln Oslo. O.m. zal de kwestie Bornholm ter sprake komen. De Deensche regeering zal de re geering der sovjet-unie verzoeken haar strijdkrachten van Bornholm terug te trekken. Onlangs keerde wederom ©en be langrijk transport kunstwerken uit Duitschland terug, het achtste sedert onze geallieerden ertoe overgingen het geroofde kunstbezit aan de vroegere be zette landen te restitueeren. Op 16 Maart as. zal in het Maurltshuis ln Den Haag een tentoonstelling worden geopend, die een keuze bevat van het beste, dat tot dusver naar ons land ls teruggebracht. Er worden voorbereidingen getroffen voor het per televisie uitzenden van de as. zitting der algemeene vergadering van de Uno te New York. Tijdens de voorbereidende onder zoekingen voor het te Praag te houden proces van Vambersky, directeur der Tsjechoslowaaksche Skoda-/abrlekèn. ls aan het licht gekomen, aldus Ceteka. dat Frank ..Hitiers rijkscommissaris voor Bohemen en Mor&vië," ln April 1945 van Hitier en von Rlbbentrop de toestemming heeft ontvangen een Tsjechoslowaaksche delegatie te zenden om vredesonderhan delingen met de westelijke geallieerden te openen, WilLlam Benton, assistent staats secretaris van bultenlandsche zaken der V. St. heeft ln een rede een beeld gege ven van het plan tot een voortdurende wederzydsche uitwisseling van voorlich ting op cultureel en ander gebied tus schen de Vereenigde Staten en andere naties, en merkte daarbij op. ciat de;© uitwisseling eventueel meer voor de wereldveillgheld zou doen dan een vloot van slagschepen en dat tegen een kleine fractie van de kosten. In de afgeloopen dagen werd te Londen het 50-Jarig bestaan van de I bioscoop herdacht. Te Andria, een stadje ,60 KM. ten Westen van Barl in Apulle, /zijn werkloo- zen in opstand gekomen. Er ontstonden vechtpartijen, waarby 2 carabinieri den dood vonden en een onbekend aantal betoogers gedood of gewond werd. De Britsche artsen hebben een fonds gesticht tot bestryding van het streven der xegeerlng naar een genationaliseerden geneeskundigen dienst. Omstreeks 15 Mei zal een nieuwe spoordienst „Noord-Express" geheeten, Parijs met Kopenhagen via Brussel ver binden. Alleen reizigers voorzien van een „ordre de mission" zullen ln dezen trein worden toegelaten. In de Belgische provincie Limburg ls een kolen ader ontdekt die zich over een oppervlakte van 3,724 hectaren uitstrekt. Proefnemingen hebben aangetoond, dat de kolen zich bevinden tot op een diepte van 1400 meter. De productiecapaciteit van dit terrein wordt geschat op 700 mil 11 oen ton steen kool van goede hoedanigheid. Aan boord van de Queen Elisabeth ls ln de haven ♦an Southampton brand uitgebroken, die spoedig is gebluscht. Veel schade is er niet. Dacht men aan vankelijk weer aan brandstichting, daar van schijnt toch geen sprake te ziln. Ter gelegenheid van den natlonalen rouwdag in Luxemburg van heden 15 uur tot morgen 15 uur. zal een boodschap van de groothertogin en van den minis ter van blnn'enlandsche zaken en natio nale opvoeding in alle scholen worden voorgelezen en tot de gansdhe bevolking worden gericht. Het stoffelijk overschot van de natio nale helden zal per trein uit Frankfort en uit Hlnzert worden overgebracht. In een te Genéve gehouden congres van den wereldbond van Christeiyke Jongemannenvereenlgingen, waar ruim 100 gedelegeerden uit 35 landen aanwe zig waren. Is besloten de Dultsche zus tervereniging weer als lid van de wereld organisatie toe te laten. De Grieksche eerste minister, Sofoe- lis. heeft verklaard, dat de verkiezingen ln Griekenland op 31 Maart aanstaande zullen gehouden worden, ondanks even- tueele pressie tot uitstel van buitenaf. Ir. Sltaramaya, de leider van. de Brltsch-Indische congresparty, heeft ln antwoord op een communjstlschen op roep tot eenheid gezegd, dat, als Enge land Indië loslaat, het land „de Sovjet- Unie niet zal toestaan binnen te komen". Verdediging van Goering begonnen De verdediging van Goering in het Neurenberger proces is begonnen. Stahmer, de verdediger verzocht daar. bij om. het oproepen van een getiiige die zou kunnen verklaren dat de moord van Katyn door de Russen en niet door de Duitschers is bedreven. Het tribunaal wenschte dit verzoek op schrift te hebben. Stahmer viel vervolgens de beschuldi ging aan, dat Goering het verdrag van Versailles geschonden zou hebben en betoogde dat ten tyde van die schen ding Duitschland niet langer door dat verdrag gebonden was. Duitschland had ontwapend, maar de andere onderteeke naars waren evenzeer tot ontwapening verplicht. Deze verplichting hebben zij niet vervuld, zoodat ook Duitschland van de voorwaarden van Versailles ont slagen geacht kon worden Stahmer riep daarop den eersten ge tuige a décharge naar voren, generaal Eodenschatz. Deze vertelde van zyn eer ste ontmoeting met Goering in het es kader-Richthof en in den eersten wereld oorlog, Na de demobilisatie ontmoetten zy elkander opnieuw, in 1919 of 1920. Voorts getuigde Bodenschatz. die de ver bindingsofficier tusschen Hitier en Goe ring was, dat de invloed van den rijks maarschalk op Hitier na 1943 sterk af nam. Te dien tyde immers begonnen de zware luchtaanvallen op Duitschland en ontstonden diepgaande meenings- verschillen tusschen den Fuehrer en Goering. Ofschoon Goering daartoe Mie krachten inspande, slaagde hy er niet in het vertrouwen van Hitier te herwinnen. Over de luchtaanvallen op Coventry, Rotterdam en Warschau verklaarde deze getuige, dat Coventry een groote vliegtuigindustrie herbergde en War schau een vesting was. Over Rotterdam werd wyselyk gezwegen! De getuige generaal Milch bevestigde vervolgens, dat de Luftwaffe in 1935 nog niet bestond en dat de vliegtuigin dustrie toen slechts drieduizend arbei ders omvatte. Van dat jaar af kreeg de vliegtuigindustrie een zuiver „defensief" karakter, en wel voor het geval Duitsch land een oorlog opgelegd zou worden. Volgens generaal Milch veroorloofde de toestand van de Luftwaffe geen oorlog tegen Rusland. OVEREENKOMST IN INDO-CHINA. De tekst van een Fransch-Annamie- tische overeenkomst toont dat de vol gende voorzieningen zyn getroffen: 1. Frankryk erkent de republiek Vietman als een vryen staat met een eigen re geering, een eigen parlement, leger en financiën, binnen het kader van de In- dochineesche federa/tie en het Fransche ryk en stemt erin toe de beslissingen, die per volksstemming bereikt zullen worden, in werking te doen treden. 2, De Vietman-regeering stemt er in toe het Fransche leger vriendschappelyk te ontvangen, daar dit leger in overeen stemming met de internationale verdra gen de Chineesche troepen zal vervan gen. De uitvoering dezer ooeratie zal nader geregeld worden. 3. De overeen komst wordt onmiddeliyk van kracht. *f>E PERZISCHE KWESTIE. De „autonome democratische regee ring" in Aserbeidsjan heeft een deel van de Perzische provincie Gilan (langs de Kaspische Zee) „ingehjfd", naar be trouwbare berichten uit Teheran mel den. Naar radio-Moskou meldt, heeft de regeering der sovjet-unie geantwoord op de Amerikaansche nota over het feit, dat de oppositie in Bulgarije niet be handeld wordt op de wijze als voorzien in de besluiten van de conferentie van Moskou met betrekking tot het vormen van een nieuwe Bulgaarsche regeering. De sovjet-regeering wyst er op, mt ty- dens de conferentie van Moskou slechts is vastgelegd, dat de Bulgaarsche oppo sitie in de regeering vertegenwoordigd zal worden, en dat niets is gezegd over het door de Amerikanen naar voren ge brachte, n.l. dat de toelating zou moe ten geschieden op voor beide zyden aan vaardbare voorwaarden. De sovjet-regee ring meent, dat de Amerikaansche re geering, met de Bulgaarsche oppositie, bp de feiten voqruitloopt, en dat het niet juist is de situatie, die het gevolg zal zyn van het opnemen der oppositie in de regeering, als maartstaf te gebrui ken voor de huidige omstandigheden. Het gevolg is, aldus de Russische regee ring, dat door deze Amerikaansche nota de Bulgaarsche oppositie gestijfd wordt in haar huidige houding, die een be lemmering vormt voor het behooriyk functioneeren van het Bulgaarsche be stuursapparaat. De Russische regeering verwyt voorts den Vereenigde Stateji en den Amerikaanschen gezant te Sofia, dat zy de Bulgaarsche oppositie ophitst niet te handelen volgens de besluiten van Moskou. Radio-Stockholm meldde, dat de nieuwsbladen te Stockholm hebben be richt, dat de sovjet-unie er Denemarken officieel van ln kennis heeft gesteld, be reid te zyn de roode troepen van het eiland Bornholm terug te trekken, zoo dra de Denen in staat zyn de bezetting van hot eiland over te nemen. Een woordvoerder van het Deensche departement van bultenlandsche zaken verklaarde echter, dat de kwestie van het eiland Bornholm nog steeds een on derwerp van onderhandelingen tus schen Denemarken en de sovjet-unie vormt. Volgens een bericht van het Chinee sche persbureau „Central News" zUn er „aanwyzingen" voorhanden, dat de sov- jet-russische troepen in Mandsjoerye bezig zyn terug te trekken. Het vraagstuk Spanje. Bogomolof, de ambassadeur van de sovjetunie te Parys, heeft gistermiddag aan den Franschen minister van bul tenlandsche zaken, Bidault, een nota overhandigd, waarin de sovjetregeering mededeelt het Fransche voorstel om de Spaansche kwestie aan den Veiligheids raad van de Uno voor te leggen, te aan vaarden. Zooals men weet, is Engeland er tegen en het schynt dat Amerika een zelfde standpunt zal innemen. Dit besluit zou gebaseerd zyn op de meening, dat de huidige Spaansche regeering geen bedreiging voor den wereldvrede beteekent en dat daarom deze kwestie niet binnen de bevoegd heid van den Veiligheidsraad zou val len, aldus werd aan het bericht toege voegd. Ambtenaren van het departe ment van buitenlandsche zaken weiger den op dit bericht commentaar te geven, zy zeiden, dat het Amerikaan sche antwoord nog niet verzonden was. Te Madrid is voor Franco en tegen het communisme betoogd. De anfci- Fransche stemming is sterk groeiende. VERKIEZINGEN IN LONDEN. De jongste uitslagen van de verkie zingen voor den Londenschen gemeen teraad geven de labourparty in de Brit sche hoofdstad voor wederom drie jaar de leiding. Haar meerderheid is nog aanmerkeiyk versterkt. Van het totale aantal van 124 zetels heeft Labour er tachtig verkregen, terwyi de conserva tieven tot dertig teruggeloopen zyn. De vier resteernde zetels werden geiyk verdeeld tusschen de liberalen en de communisten. Nog tien ze els moeten bezet worden. DE LEVANT. Te Londen verluidde, dat de bespre kingen van de militaire staven over de terugtrekking van de Britsche en Fran sche troepen uit Syrië en den Libanon, welke te Parys zyn gehouden beëindigd waren met een overeenkomst, volgens welke alle buitenlandsche troepen einde April 1946 uit Syrië zullen zyn terug getrokken, terwyi, naar verluidde, voor het terugtrekken uit den Libanon door de Britsche vertegenwoordigers een pe riode van drie maanden gevraagd zou zyn, en door de Franschen een periode van een jaar. De regeering van den Li banon zou het Britsche voorstel wel wil len aannemen, doch niet het Fransche. Trianon „Waterloo Road" speelt tydens de luchtbombardementen op Londen, doch die vormen eigenlijk een bykomstigheid. Behalve de groote-, wa ren er ook de klein-menscheiyke dra ma's. Hier wordt een stryd gevoerd tusschen twee mantien en een vrouw, met een gelukkigen afloop. Veel span ning. uitstekend spel van John Mills, Jóy Shelton en Stewart Granger, waar bij een realistische visie gegeven wordt op de vele moeiiykheden, waaraan men ook in het persoonlyke leven was bloot gesteld. Casino De boodschap, die de film .Dlokkade" ons eens bracht, is door de menschheid helaas niet verstaan. De in den Spaanschen burgerkryg van '36 be dreven wreedheden ten aanzien van de onschuldige burgerbevolking, zyn im mers duizendvoudig overtroffen in den grooten wereldoorlog, welke nog zoo kort achter ons ligt. Niettemin weet „Blok kade" de aandacht ook nu weer ten einde toe gevat te houden, voortreffelyk geregisseerd als de film wordt door Wil liam Dieterlé en gespeeld door befaamde artisten als Madeleine Carroll en Henry Fonda, die de figuren voor ons tot strij dende en lydende menschen maken In het byprogramma een zeer geestige teekenfilm en boeiende opnamen van de avonturen van een tweetal wetenschap- peiyke onderzoekers in hun pogingen óm de eieren van een gier <te bemach tigen. Lido Met de „Boemelaars van Pa rys" bracht de Fransche filmindustrie een klucht van het zuiverste water. Me vrouw is by haar moeder te logeeren en mynheer gaat naar een gemaskerd bal! Wat daar de gevolgen van zyn valt in het kort bestek dezer rubriek niet te schetsen. Steeds doller wordt het echter en gy vermaakt u er best by. Verdere pretenties heeft dit filmverhaal trou wens ook allerminst. De hoofdrollen worden vervuld door Lucien Baroux, Moreno en Parry. Ter afwisseling van het bioscoopprogram treedt Jetty CanT tor, bU menigeen van de radio bekend, op met eenige aardige liedjes en pak kende declamaties, die by het publiek levendigen byval vonden. Luxor Henri Diamant-Bergen be handelt in „De dwaze maagd" op wel heel simplistische wyze de tragische J ontwikkeling van een driehoeksverhou ding, welke haar dramatisch hoogtepunt vindt in den dood van een Jonge vrouw op het moment, dat zy op het punt staat vereenigd te worden met den man harer keuze. Het noodlot wil, dat het doodelyke schot wordt gelost doof haar eigen broer, die haar achterna is ge reisd teneinde deze verbintenis te ver- ydelen. Afgezien van de wat-al-te zwaar-aangezette dramatische sfeer, worden de figuren volkomen aanvaard baar uitgebeeld, terwyi de fotografie uitmunt door een opmerkelyke helder heid. Uitgebreid wereldnieuws gaat aan deze hoofdfilm vooraf. Rcx Een oud paardje is van stal gehaald, nl „Het mysterie der 39 voet stappen", maar, het steigert nog flink! Robert Donat is een der hoofdvertolk sters in dit geheimzinnige verhaal, waarin spionnage, doodslag en andere boeiende zaken de aandacht opeischen ey waarby men eenige onwaarschyn- lykheden gaarne op den koop toe neemt. Wie is „Mr. Memory" en wie de man, die een lid van zijn vinger mist? Wat speelt zich af in het Schotsche berg land? Vragen, waarop ,een merkwaardig antwoord gegevên wordt!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1946 | | pagina 1