Het Spaansche vraagstuk Weerbericht Met een enkel woord Eeresciluut 84ste Jaargang WOENSDAG 27 FEBRUARI 1946 No. 25715 LEIDSCH DAGBLAD Waarnemend Directeur: A. Poortman Hoofdred.: Mr. M. B. van der Hoeven DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Directie en Administratie: 25041 (2 Hjnen) Telef. Redactie: 21507 Gironummer: 57055 Het Britsche ministerie heeft drin gende telegrammen gezonden aan den Britschen ambassadeur te Madrid, Mal let. waarin dezen wordt verzocht zoo spoedig mogelijk het resultaat van het onderzoek op te sturen, dat hij heeft ingesteld naar de redenen, die Franco ertoe geleid hebben om de executie van Garcia en andere Spaansche republi keinen te gelasten. De Spaansche kwestie zal voorts ook in het Lagerhuis ter sprake worden gebracht. Noel-Baker zal, ter vervan ging van Be vin, die met vacant ie is, antwoorden op verscheidene vragen over den toestand In Spanje. Volgens de Fransche bladen zouden in Spanje groote troepenverschuivingen plaats hebben, maar officieel is dit niet. DE BELGISCHE CRISIS. De leider der CVP. de Schrijver heeft gisteren een onderhoud gehad met van Acker, eerste minister, van Cauwelaert, voorzitter van de Kamer en Motz, voor zitter van de liberale partij. Heden zal hjj besprekingen voeren met Lalmand, minister van voedselvoorziening en alge meen secretaris van de communistische partij. Intusschen schijnt van Acker bespre kingen te voeren met communisten en liberalen. Fransch-Spaansche grens gesloten. De Fransche ministerraad heeft besloten tot de sluiting van dc Fransch- Spaansche gTens met ingang van 1 Maart a.s. Tevens werd besloten opnieuw een beroep te doen op Engeland en Amerika voor een gezamenlijke actie, daar de huidige toestand in Spanje de internationale veiligheid bedreigt. Dit besluit beteekent een volledige stopzetting van de^ reizigers-, trein-, post-, telegraaf- en telefoonverbindin gen tusschen de twee landen. Nagegaan zal nog worden, in hoeverre deze maat regel den buitenlandschen transito handel met Spanje beïnvloedt, voor zoover deze over Fransoh grondgebied loopt. Een van de belangrijkste gevol gen zal zijn, dat de Fransch-Spaansche handelsovereenkomst, die in Septem ber 1945 voor den duur van zes maanden is geteekend en de volgende maand zou worden verlengd en uitgebreid, niet ten uitvoer zal worden gebracht. Naar Reuter meldt, heeft een woord voerder van het Fransche ministerie van buitenlandsche zaken verklaard, dat „het kabinet hét in zijn geheel eens was over de politiek ten opzichte van Spanje". Berichten over een conflict waren in omloop wegens een verschil van meening tusschen de communisten, die een onmiddellijke verbreking der betrekkingen eischten, en de twee an dere regeeringspartijen, die verkozen een politiek in overeenstemming met Groot-Brittannië en de Vereenigde Sta ten te voeren. De beslissing van het kabinet de grens te sluiten en het beroep op de geallieerden te hernieu wen beteekent een compromis dat algemeen werd aanvaard. Volgens Radio Parijs zijn nog vier Spaansche republikeinen door de mili taire rechtbank te Barcelona schuldig bevonden en geëxecuteerd. Buitenaanzicht van het Senter Theater in de 49ste straat te New-York, dat door Nelson A, Rockefeller is aange boden als tijdelijk hoofdkwartier voor de alg. vergadering der U.N.O. - Het theater heeft 3500 zitplaatsen en 10 kamers, die als kantoor gebruikt kunnen worden. - Anefo P. FRANKRIJK VRAAGT GRAAN AAN SOVJETRUSLAND. Op voorstel van den vice-president van den Franschen ministerraad, Mau rice Thorez, heeft deze eenstemmig be sloten een verzoek tot de sovjetunie te richten voor leverantie van graan aan Frankrijk, Het Fransche verzoek zou vijf millioen centenaar graan omvatten. HET PROCES TE NEURENBERG. De Russische aanklager heeft gisteren te Neurenberg zijn aanklacht wegens het dooden van gevangenen voortgezet. Daarna werden lichtbeelden over de Duitsche wreedheden in Joego-Slavië vertoond. Een van de meest treffende foto's was die van een jongen partisa- nenleider, die tot verzet tegen de Duit- schers aanspoort op het oogenblik, dat de strop om zijn hals is geslagen en de Duitsche beulen op het punt staan het bankje onder zijn voeten weg te schoppen. DE RUSSEN EN MANDSJOERIJE. Luitenant-generaal Trotsenko, chef van den staf van maarschalk Mali- nowsky, heeft op een persconferentie te Tsjangtsoen een verklaring afgelegd over het terugtrekken van de sovjet- russische troepen uit Mandsjoerije. Hij verklaarde, dat reeds in November 1945 met dit terugtrekken een aanvang was gemaakt, doch dat het, op herhaald ver zoek van de Chineesche regeering, werd opgeschort tot 1 Februari. Thans vindt het terugtrekken der troepen voortgang. Een aanzienlijk gedeelte der sovjettroe pen heeft Mandsjoerije reeds verlaten. Het terugtrekken ondervindt evenwel vertraging door het feit, dat de troepen van de Chineesche regeering, die de sovjettroepen moeten komen vervangen, slechts in langzaam tempo en met ver traging arriveeren. Ook wees Trotsenko er op. dat het terugtrekken wordt ver traagd door transportmoeilijkheden, steenkoolgebrek, slechte weersomstan digheden en actie van overgebleven Japansche bandieten. Het sovjet-com mando verwacht de terugtrekking der sovjettroepen uit Mandsjoerije geheel ten uitvoer gebracht te zullen hebben nog voordat het Amerikaansche com mando alle Amerikaansche troepen uit China teruggetrokken zal kunnen heb ben, en in elk geval niet later. Een geruststellende verklaring, maar nu de practijk De Russen moeten uit Mandsjoerye ook zware machines uit de fabrieken hebben weggehaald, hoewel daartoe geen toestemming was gegeven! Zelfs loopen en geruchten, dat de Rus sen nieuwe troepen hebben aangewend, maar deze zyn niet bevestigd. In tal van Chineesche steden blijft men demonstreerei; vooi een terugtrek ken der Russen uit Mandsjoerije. KRUG VOLGT ICKES OP. President Truman heeft Julius A. Krug, tot November jl directeur van het bureau voor de oorlogsproductie, met ingang van 15 Maart tot opvolger van Harold Ickes als minister van binnen- landsche zaken benoemd. Het Kroonprinselijk paar. Z.K.H. Prins Bernhard is in ern stige mate overwerkt door de op- een.hoping van taken, welke hij vervult, en moet op medisch ad vies eenige weken volstrekte rust houden. Te dien einde heeft hij zich naar een herstellingsoord be geven, dat uitsluitend is gereser veerd voor geallieerde officieren, die rust behoeven. De gezondheidstoestand van H.K. H. Prinses Juliana is langzaam vooruitgaande, doch laat nog niet toe. dat Zij den Prins vergezelt. Het ligt in de bedoeling van de Prinses, om zich. zoodra Zij ge heel zal zijn hersteld, naai- de ver blijfplaats van den Prins te bege ven. Na volkomen te zijn uitgerust zal het Prinselijk Paar vervolgens de inspannende reis naar Scandina vië aan/vaarden. GEALLIEERD BUREAU VOOR HERSTELBETALINGEN. Het geallieerd bureau voor herstelbe talingen, opgericht in uitvoering van het accoord, dat op 21 December jl. te Parijs onderteekend werd, is thans de finitief samengesteld. Het bureau omvat de volgende 13 landen, die belang heb ben bij de herstelbetalingen uitgaande van de Fransche, Engelsche en Ameri- j kaansche zones in bezet Duitsehland: 1 Albanië, de Vereenigde Staten, Austra lië, Belgie, Canada, Denemarken, Egyp te, Frankrijk, Groot-Brittannië, Grie kenland, Britsch-Indië, Luxemburg, Noorwegen. Nieuw-Zeeland, Nederland, Tsjecho-Slowakije, de Zuid-Afrikaan- sche Unie en Joegoslavië. Het bureau heeft zijn vasten zetel te Brussel, waar het morgen zijn eerste vergadering zal houden. De Bilt verwacht tot Donderdag avond: In den nacht lichte tot ma tige vorst, in den ochtend op som mige plaatsen nevel of mist. Overdag kans op wat zon. Geen neerslag van beteekenis Weinig wind. EERSTE KAMER. Kieswetwijziging. (Van onzen parlementairen medewerker) Mr. v. Rappard (lib.), die voor zich persoonlijk sprak, was tegen handha ving van den opkomstplicht, tegen ver laging van de leeftijdsgrens, tegen het feit, dat Kamer- en Statenverkiezingen niet op één dag zullen plaats vinden. Aangezien spr meende, dat de Regee ring bovendien in een impasse komt bij handhaving van den in ent ontwerp be paalden datum voor de candidaatstel- ling voor de Tweede Kameperkiezingen, omdat hij vrijwel uitgesloten acht, dat daartoe tijdig genoeg de thans beoogde kleine Grondwetsherziening (verande ring van de revisie-procedure) in eer sten aanleg voor elkaar kan hebben, vond hij het thans het beste het voor stel af te stemmen. Dit zou deze afge vaardigde dan ook doen. Dr. Beumer (a.-r.) viel dezen spreker bij t.a v zijn bezwaren tegen deelneming van een groot contingent jeugdige landgenoot en (jonger dan 25, nl. ook de 24- en 23- jarigen) aan den stembusstrijd, was het ook met hem eens iz. den opkomst plicht, Handhaving daarvan noemde hy ergerlijk wegens de regeling zelf en tevens het in de praktijk toch vrijwel niet toepassen der strafsancties. In zijn vermakeiyke „voordracht". gepaard gaande met gelaatsmimiek, - die dezen anti-revolutionairen senator een ge ducht mededinger zou maken voor een eerste rangs-conférenciei in een prima cabaret, bleek ook President De Vos v. Steenwyk veel pleizier te hebben. Ook de heer Reinalda (s.d.) was niet on verdeeld enthousiast. De handhaving van den opkomstplicht noemde hij eigenlijk onhoudbaar. Toch vond hy het beter het w.o. te aanvaarden De zoo zeer onder handen genomen opkomst plicht kreeg eindeiyk een verdediger in den persoon van dr. Kropman (RK). Minister Beel nam het standpunt in, dat de jongeren, die thans mede kies gerechtigd worden, onder de bezetting de waarde onzer democratische staats instellingen hebben leeren inzien en nu als staatkundig rijp te beschouwen val len. Overigens is het hek hiermee geen zins van den dam. want dat staat in de G.W., die den 23-jarigen leeftijd als grens heeft vastgelegd. Met de kritiek op den opkomstplicht kan de bewindsman het grootendeels eens zijn. doch de Re geering meende de te lien opzichte in de Tweede Kamer gevallen beslissing te moeten eerbiedigen. De bezwaren omtrent den in het w.o. voorkomenden datum voor de candi- daatstelling voor de Kamerverkiezing in verband met de onlangs beoogde a.s. kleine Grondwetsherziening zullen de Regeering aanleiding geven dien datum alsnog te doen veranderen, M.a.w. gaat die Grondwetsherziening door, dan zul len de verkiezingen voor de Tweede Ka mer nog eenigen tyd later dan op 17 Mei as. moeten plaats vinden. Nadat mr. v. Rappard had laten aan- teekenen, dat hy als tegenstander van het ontwerp beschouwd wilde worden, ging het er zjist. door. E. v. R. VLEESCHRANTSOEN VOORLOOPIG ONGEWIJZIGD. Naar wij vernemen zal het vleesch- rantsoen voorloopig tot 150 gram per week beperkt moeten bhjven, ondanks de goede verwachtingen, welke men eenigen tyd geleden ten aanzien van de vleesch- voorzienln'g heeft gekoesterd. Slechts zal af en toe eens een extra-bon kunnen worden aangewezen. Doordat er binnenkort reeds nuchtere kalveren voor de slacht beschikbaar ko men, zal het percentage versch vleesch wat opgevoerd kunnen worden. DE RELLETJES TE BOMBAY. De leider van het congres te Bombay heeft in een van de grootste openbare bijeenkomsten, die ooit te Bombay zijn gehouden, het volk gewaarschuwd zich niet te laten misleiden door hen, die anti-imperialistische gevoelens en het politiek ontwaken van de massa trach ten uit te buiten en deze. in verkeerde banen trachten te leiden. „Zy, die ge durende de onregelmatigheden vreese- lijke misdaden hebben bedreven, zullen niet ongestraft blyven. Waarom zou het volk over opstand tegen de regeering denken, wanneer het congres hiertoe niet het sein heeft gegeven?" De com munistische party tracht volgens spr. het patriot isme van het volk uit te bul ten, en geeft een verkeerde leiding. De muiterij op Celebes. De onderhandelingen te Menado zyn onderbroken, daar de leiders van de muiterij weigerden de Nederlandsche be velen op te volgen. Nader bericht men. dat de Britsche missie een gunstig resultaat verwacht, aangezien er weinig belangstelling voor de muitery bestaat. De troepen ontvin gen de ledén der missie, zoowel de Ne derlandsche als de Engelsche goed; er waren weinig nationalistische vlaggen en de gewone burgerij is door de muiterij niet aangestoken. De oorzaak van de muitery moet ge zocht worden in klachten over voedsel en kleeding en de hooge pryzen. De bevol king is pro-Nederlandsch, aldus ver klaarde de zegsman van het KJNTJL. aan een vertegenwoordiger van Aneta. Plun deringen komen practisch niet voor. In Kletek en Gedangan op Oost-Java hebben lichte gevechten plaats gehad. Bij Medan zyn twee Spitfires neerge stort; een piloot is gedood en een wordt vermist. De slag in de Java-Zee is te Batavia plechtig herdacht. Acht overlevenden met hun echtgenooten en vele familie leden van gesneuvelden waren tegen woordig. Vice-admiraal Sinke herdacht de gevallenen die niet vergeefs hun offer hadden gebracht. Vele hooge autoritei ten, waaronder vertegenwoordigers van de Engelsche en Amerikaansche marine, waren aanwezig. Op Sumatra werken de gematigde In- heemschen samen met de Èngelschen ter bestryding van de terreurbenden, In de omgeving van Medan is de beruchte bende van den zwarten buffel vernie tigd: eenige beroepsmoordenaars wer den gevangen genomen JUBILEUM OP VLIEGVELD VALKENBURG. Squadron 6 D.A. volbrengt 5000 vlieguren boven Europa. Zonder byzondere plechtigheden is gistermiddag door een vliegtuig van squadron 6 D A. van de Nederlandsche luchtmacht het 5000ste vlieguur van dit onderdeel boven Europa volbracht. Het toestel, dat deze vyfduizend uren vol maakte, was uit Gilze-Ryen gestart en arriveerde in tegenwoordigheid van den commandant der Nederlandsche lucht strijdkrachten, kapitein-luitenant ter zee Reinierse, op het vliegveld Valkenburg. Het jubileerende squadron, dat eerst op 1 Nov. 1944 te Rearsby in Engeland werd opgericht, streek na de bevryding van het Zuiden des lands op het vlieg veld Gilze Ryen neer, verhuisde in Juni vorig jaar naar Voorburg en is sinds 15 Dec. 1945 gelegerd te Valkenburg. De sterkte van dit luchtmacht-onderdeel bedraagt 162 man onder commando van kapitein-vlieger J. M. A. Collée, die vroe ger te Rynsburg woonde. Het materiaal bestaat uit 14 Austen ni-toestellen, die na de bevryding van het Zuiden bene den de rivieren de communicaties on derhielden tusschen belangrijke punten en sinds Mei vorig jaar snelle verbin dingen tot stand brengen tusschen het Zuiden en Noorden van ons land De onder dikwijls moeilijke omstandigheden geleverde prestaties verdienen een woord van lof, waartoe dit opmerkelyk jubileum de gelegenheid biedt. WALCHEREN DANKT DE ARBEIDERS In de Zeeuwsche hoofdstad hingen gisteren de vlaggen uit ter gelegenheid van de officieele viering van de defi nitieve dichting der Walcherensche dijk- gaten. Door den stroomenden regen wa ren 600 arbeiders uit West-Kapelle geko men om de feestelijkheden bij te wonen, welke waren georganiseerd door het co mité „Walcheren moet droog" met mede. werking van den rykswafterstaat en de maatschappy „Uitvoering Zuiderzeewer ken". In de zaal van het Schuttershof, waar een show de feeststemming verhoogde, .werd om, het woord gevoerd door den Commissaris der Koningin in de prov. Zeeland, jhr Quarles van Ufford. Alle werklieden ontvingen een boekje van de hand van A. den Doolaard, waarin een oorkonde, onderteekend door den Commissaris der Koningin, den burgemeester van Middelburg en het be stuur van „Walcheren moet droog". Te vens werden zij onthaald op tabak en cigaretten, de laatste afkomstig uit Cu rasao. Voor de overige 2400 arbeiders zyn soortgelyke byeenkomsten georganï- HET VOORONTWERP VAN WET OP DE BEDRIJFSSCHAPPEN. De Federatie van Nederlandsche be- drhven heeft in een te Utrecht gehou den vergadering besloten tot het zenden van een telegram aan minister Vos, waarin met klem wordt geprotesteerd tegen het voor-ontwerp op de bedryfs- schappen. De Katholieke organisatie van werk gevers, arbeiders, middenstanders en boeren, te Utrecht bijeen onder leiding van den heer A. C. de Bruin, heeft, na Inleidingen van prof. Romme en prof. v. d. Brink in een resolutie met voldoe ning geconstateerd, dat in het ontwerp van wet op de bedryfsschappen een juist onderscheid naar voren treedt tus schen het doel van den staat, gelegen in de behartiging van het algemeen be lang, en het doel van de bedryfsschap, bestaande in de behartiging van het bedryfsbelang binnen het kader van het algemeen belang. Daarnaast wordt de samenvatting van de sociale en econo mische aangelegenheden toegejuicht. Ook de ontworpen samenstelling van het bestuur uit de vrye organisaties van werkgevers en werknemers wordt juist geacht. In plaats van den commissaris achtte men het beter een raad van ver trouwensmannen door de bedryfsgenoo- ten te laten kiezen, zoodat daarmede autonomie en zelfbestuur wordt gegeven aan het bedryfsschap in die aangele genheden, welke niet rechtstreeks op het terrein van de centrale overheid. NEDERLANDSCHE BOND VAN HARINGHANDELAREN. Te 's-Gravenhage is opgericht de Ne derlandsche bond van Haringhandelaren. Tot bestuursleden werden gekozen de heeren J. J. van Buuren van Heyst, J. Kornaat, W. van der Windt Jr. en Bob IJzermans uit Vlaardingen, P. Knoester Jr., F. R. Ommering en R. van dei Zwan uit Scheveningen, D. F. E. Meer burg eh L. Haasnoot uit Katwijk aan Zee en D. Goldbohm uit IJmuiden. In principe werd besloten tot samen werking, zoowel by export als bij handel in het binnenland. BRITSCHE TROEPEN IN APRIL VAN JAVA WEG? De „Daily Express" bevat het volgen de bericht van Frank Rostron, den by- zonderen correspondent op Java: Naar men verwacht zullen de Britsche troepen begin April van Java gaan ver trekken en plaats maken voor Neder landsche bezettingstroepen. Sir Archibald Clark Kerr, de speciale ambassadeur van Engeland, vertrekt eind Maart en binnen eenige dagen zullen dan de overige deelen van Nederlansch- Indië door Nederlandsche troepen van de Japanneezen worden overgenomen. (Bovenstaand bericht stemt overeen met een onlangs door ons gepubliceerd bericht van United Press. Red. L.D.) Gaandeweg komen verschillende indus trieën in ons land weer op gang. Ook de kaarsenfabricagc is hervat. - Een kykje in dit interessant bedryf. Ass. Corr. P. BINNENLAND. Als eindstation van de luchtiyn AmsterdamLonden zal Croydon dienen en niet Nordholt, zooals aanvankelijk was gemeld. De accomodatle blijkt daar ontoereikend te zijn. Wellicht dat hierin met 1 Juni verandering komt. De minister van onderwys maakt bekend, dat, in verband met de groote schaarschte aan onderwijzend personeel, voortaan alleen ln zeer bijzondere geval len een gunstige beslissing op verzoeken om vergoeding van een extra-onderwijzer zal kunnen worden genomen. De heeren drs. J. van der Ploeg, Rotterdam, dr. V. A. M. Beermann te Nijmegen- en mr. I. Opstel ten te Amster dam zijn benoemd tot secretarissen van de Ned. Volksbeweging. De Amerikaansche piloten, die hier hun K.L M.-collega's geïnstrueerd hebben op de ..Skymaster"-toestellen. zijn gister morgen per D.C 350 weer naar Amerika vertrokken. Onze landgenoot Parmentler vliedt als 2e bestuurder mee om ln Amerika een nieuw toestel voor de K.L.M. op te halen. De kwaliteit van de op de bon te verstrekken geconserveerde groenten kan ln verband met de moeilijkheden, waar mede de fabrikanten ln den zomer van 1945 bij de verwerking en het vervoer hiervan te kampen hadden, nog niet zoo fyn zijn als 'die, welke het publiek vroe ger gewoon was van de Nederlandsche conservenlndustrle te ontvangen. In den komenden zomer hoopt men de vooroor- logsche kwaliteit weer te bereiken. Door het breken van de vooras ls een met vee beladen vrachtauto op den Schaardijk te Rotterdam gekanteld en in de Nieuwe Maas gestort. Een van de 3 Inzittenden, de 55-Jarlge koopman W van Soest, uit Lekkerk?rk. werd gedood De Haagsche kunstijsbaan zal op 31. Maart worden gesloten. Sir Archibald Clark Kerr heeft plo!- sellng een aanval van malaria gekregen welke hem tot minstens begin volgend- week dwingt zijn kamer te houden. Van Maandag a.s. af zullen tusschen Amsterdam en Brussel dagelijks ln Iedere richting drie vluchten worden gemaakt door de K.L.M. en de Sabena. Omstreeks „Dollen Dinsdag" zyn te Assel twee meisjes, die relaties met Dult- schers onderhielden, vermist. Thans ls het ïyk van mej. D. v. E. gevonden, naar dat van mej. M. A. wordt nog gezocht. Vermoed wordt dat zy zooveel van de Dultschers wisten dat deze het veili ger hebben gevonden ze uit den weg te ruimen. Minister Lieftlnck zal aan het einde dezer week voor besprekingen naar Ame rika vertrekken. Het verkeersongevallenbeeld ls vol gens statistische cyfers over December J'.l. Iets gunstiger dan over de daarvoor gaan de maand, n.l. 77 dooden en 363 runo^g gewonden. Toch geeft dit, naar de KN.A.C. meldt, over de laatste vijf maanden van 1945 een totaal van 541 dooden en 2052 ernstig gewonden, gemiddeld 103 dooden en 410 ernstig gewonden ..-er maand ^fwei 17 "rustige slachtoffers per dag op Neer land? wegen en straten Deze c-yfers zijn vee ernstiger dan voor den oorlog Met ingang van 4 Maart a_s. zullen wekeiyks ln het Zuiden des lands zittin gen worden gehouden door het bureau zakenreizen van het ministerie van han del en nijverheid, en wel ln Den Boson pil Maastricht. Gistermiddag ls de Engelsche post duif Tommy, die tydens den oorlog be- langryke berichten voor de legerleiding overbracht, ln het Netherlands house te Londen door gen. maj. Van Oorschot on derschelden met de „Dickln-medallle" (zoo genoemd naar den stichter). De heer D. J. Dry ver, lt Santpoor:. die het diertje in Juli '42 bij Santpoort uit geput aarltrof en het verzorgde, wts by ce huldiging te Londen aanwezig. Naar uit Londen wordt gemeld is het Nederlandsche kustvaartuig Caribla (312 ton) aan de Engelsche kust op Scroby Sand bij Yarmouth vastgeloopen De echtgenoote van den gezagvoerder J Nieboer uit Zuidbroek en haar 2 kinderen zijn door de reddingsboot van Calstes met leden deT bemanning van het vaar :ulg gehaald Nieboer ls alleen acht® gebleven. De Nederlandsche zwemster Rle van Veen ls, naar de Prov. Ov. en Zw. Crt. meldt, dezer dagen, na een uitstapje naar Italië, te Roosendaal gearresteerd, zy zou al te vrlendschappeiyk met de Dultschers hebben omgegaan. Voor de viering van het 700-Jarlg bestaan van Delft als stad ls thans vast gesteld de week van Zaterdag 25 Mei t.m. Zaterdag 1 Juni a.s. R. Mansfield, penningmeester van de American Relief for Holland is giste ren door HM. de Koningin in audiëntie ontvangen. BUITENLAND. Het eerste doodvonnis sinds het einde van den oorlog werd door een Duitsche rechtbank ln de Amerikaansche zone van het bezette gebied uitgesproken en wel tegen den Nazi Kleling, die ln April 1945 den anti-fascist Werner heeft neergeschoten. Russell Nlxon, waarnemend direc teur van de Amerikaansche afdeeling voor kartels ln Duitsehland heeft ont huld. »dat b.v. van de I. G. Parben proc- tlsch alle fabrieken nog werken en dat geen maatregelen tegen dit kartel zyn genomen. Het ls myn overtuiging, aldus Nlxon, dat Duitsehland nooit economisch ont wapend kan worden, voordat zyn bln- nenlandsche monopolies, lndustrieele trusts en zijn. kartels naar bulten ver nietigd zijn. Een grondig program hier toe moet onmiddeliyk worden opgesteld, en de uitvoering ervan moet alleen wor den toevertrouwd aan ambtenaren, die er interesse ln hebben om de overeen komst van Potsdam uit te voeren en te handelen overeenkomstig de richtlijnen van de Amerikaansche regeering in plaats van hun oude zakenrelaties ln stand te houden en hun eigen economische posi ties te handhaven. De Duitsche dominee Nlemoeller heeft in Hamburg voor de radio ver klaard. dat het Duitsche volk niet het recht heeft de schuld van den oorlog op de nat ion aal-socialisten en oorlogsmisda digers af te wentelen Het volk ln zijn geheel draagt volgens Item de grootste verantwoordelijkheid. Emir Abdoellah van Transjordanlë, de zoon van wyien koning Hoessein van de Hedjas, bevindt zich thans te Londen om besprekingen te voeren over het slui ten van een verdrag, waarbij hy koning zal worden over den „souverelnen staat" Transjordanlë. Eigenaars van bioscoop-theaters ln Irak hebben besloten, om een filmstudio ln het land te stichten, teneinde korte film's te vervaardigen, welke een opvoed kundig karakter dragen. De soclaal-demopratische en com munistische partij in de Sovjet-zone van Duitsehland zullen op 21 en 22 April aanstaande te Berlijn een gezameniyk party congres houden, waarop de executie ve van de nieuwe vereenigde socialisti sche party zal worden gekozen, aldus meldt de Britsche nieuwsdienst ln Duitsehland. De gezondheidstoestand van koning Chrlstlaan van Denemarken ls verbeterd. 20.000 Beriynsche kinderen tusschen drie en zes Jaar zullen van het Zweed- sche Roode Kruis bijvoeding ontvangen. Rusland. Tsjecho-Slowakye, Polen en Finland zullen spoedig het surplus van Amerikaansche oorlogsvoorraden ont vangen tot een waarde van 1000 millioen dollar. De Oostenryksche commissie, die de beschuldigingen tegen den Dultschen dirigent, dr. Purtwaengler, dat deze onder de Nazis politiek werkzaam geweest ls, heeft onderzocht, heeft besloten te advlseeren. om Furtwaengler geen toe stemming te verleenen ln Oostenrijk op te treden. Churchill heeft gisteren te Mlama (Florida) een eere-doctoraat van de universiteit aldaar ontvangen. De geallieerde controleraad heeft het verzoek van zeven Oostenrijksche monar chistische groepen, om toestemming voor het oprichten van wetteiyke partijen, afgewezen. Het gerechtshof te Oslo heeft den Quisling-minister Fuglesang tot levens lange dwangarbeid met verlies van bur gerrechten veroordeeld. De waarde van het offer ligt ln de gewilligheid, waarmede het gebracht wordt. Inayat Khan. M- Geen episode is droeviger dan de vlootmisère na den eersten Wereldoorlog. Schoonschijnende leuzen van geen man en geen cent', afbraak van wat er was en practisch geen nieuw bouw. En tot ergernis van velen de dwaze muiterij op de Zeven Pro vinciën, door een Kamerlid nog toegejuicht. Toen was Nederland nog rijk, maar in de volksvertegen woordiging beknibbelden we op de oorlogsbegrooting. niettegenstaande Indië waarschuwde voor het drei gende fapansche gevaar. Onze groote vlootvoogd Michlel Adriaanszoon de Raytcr heeft eens het fiere woord gesproken: „De Heeren Staten hebben mij niet te verzoeken, doch te gebieden en al werd mij bevolen 's Lands vlag op één enkel schip te voeren, ik zou daarmee in zee gaan, en daar de Heeren Staten hun vlag betrouwen, zal ik mijn leven wagen." En hij trok met zijn zwakke eskader naar de Middcllandsche Zee. Zijn laat ste tocht. In dezen oorlog is een te zwak eskader wederom naar een over- machtigen vijand gegaan. Schout bij-nacht Doorman heeft niet veel woorden verspild. „Ik val aan. volg mij". Zijn laatste tocht. Voor hoevele schepelingen is in dezen bangen oorlog de Oceaan het zeemansgraf gewordenI Zij wisten, dat elke reis hun laatste kon zijn. maar de dooden en zij, die het over leefd hebben, waren groot door hun rotsvast geloof in het goede der zaak. waarvoor zij streden. Het was dat geloof in de rechtvaardigheid van liet doel, waarvan Lamennais eens zei: La fol est une aveugle volontaire: ellc ferme les yeux pour mieux voir. Het geloof is moed willig blind: het sluit de oogen om beter te kunnen zien.) ln de Noordzee en den Atlanti- sclien Oceaan, in de Java-Zee en den Indisclien Oceaan zijn dc Ne derlandsche schepen, strijdend voor het ideaal van de Vereenigde Vol ken. gezonken. Op hun laatste reis. De oorlogs- en de handelsmarine hebben beide de zwaarste offers gebracht. Wij willen vandaag de helden der zee eeren. Het is vier jaar geleden dat de slag in de fava-Zee geleverd werd. De ondergang van onze oor logsvloot voltrok zich daar. Maar de dapperen, die hun schepen bran dend. geknakt en lamgeslagen za gen verdwijnen; de dapperen, wier brekende oogen de Nederlandsche vlag zochten, wisten, dat hun voor beeld lichtend zou zijn. Die dappe ren zijn gevolgd door honderden anderen op kleine en groote sche pen. Maar overal eervol. Het Rood en Wit en Blauw is blijven wappe ren op de oceanen. Hollands naam en roem nieuwe glorie toevoegend. Al deze Nederlanders willen wij heden eeren in onze herdenking van den slag in de fava-Zee. Nog altijd ligt onze toekomst op het water. Daar kan geen tegenslag ons van afhouden. Helden, die vie len. gij hebt voor ons den weg over de zeeën weer vrij gemaakt. Gij hebt gewerkt, geleden, geofferd voor die toekomst. Zullen wij on dankbaar zijn? Hun daden eeren in treffende woorden en niet handelen in hun geest? Moge deze 'dag ons volk doen beseffen, waar onze fouten lagen in het verleden, om in eendracht te arbeiden aan den wederopbouw van onze handels- en oorlogsvloot. .Onze maritieme geschiedenis heeft nieuwe lauweren vergaard. Maar deze lauweren zullen slechts inder daad onverwelkelijk zijn. als ze ons inspireeren tot navolging in offer bereidheid. moed en volharding! In het geloof, dat de rechtvaardigheid altijd zegeviert! De Brltsohe minister van voorlich ting, Williams, ls afgetreden. Zoolang dit departement nog. bestaat, zal graaf van Listowel, directeur-generaal der posteryen, deze functie bekleeden. De Bulgaarsche minister-president heeft het oppositieblad der sociaaldemo craten voor tien dagen verboden wegens een crltlek op een rede van drn com- munlstlschen leider Georgi Dlmltrof. De eerste permanente spoorbrug over den Ryn te Baerl by Duisburg, welke sedert de bevryding ls aangelegd ls ge opend. De brug ls meer dan 800 meter lang. Joodsche terroristen hebben aansla gen gepleegd op diverse vliegvelden ln Palestina en een 12-tal vliegtuigen waren onklaar gemaakt. Men vermoedt, dat de bedoeling ls om de heimelijke Immigratie van Joden te bevorderen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1946 | | pagina 1