De Belgische crisis
Vele moeilijkheden
Schepen met repatrieerenden
uit Indië
V.
Sjahrir's reis naar Djokjacarta
De spionnage-affaire
in Canada
Het proces te Neurenberg
Hulde aan de nagedachtenis
van den heer Verwey
In den Leidschen
nood-gemeenteraad
Leiden geadopteerd door Oxford
Weerbericht
Met een enkel woord
Wij hooren
WEERBARE DEMOCRATIE.
84ste Jaargang
WOENSDAG 20 FEBRUARI 1946
No. 2570?
LEIDSCH
DAGBLAD
Waarnemend Directeur; A Poortman
Hoofdredu Mi M B vap dej HoeveD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Teleï. Directie en Administratie: 25041 (2 HJnen)
Telei. Redactie: 21507 Gironummer: 67055
De Schrijver, de president van cle
Christelijke Volkspartij heeft verklaard,
dat zfjn onderzoek naar de mogelijkheid
voor de vorming van een regeering
waarschijnlijk minstens tot Maandag
a.s. zal duren. Hij zeide verder, dat het
nog te vroeg is,om te zeggen op welke
basis of volgens welk principe de
nieuwe regeering kan worden gevormd.
Een correspondent van Reuter schrijft;
De mogelijkheid, welke gisteren te
Brussel het waarschijnlijkst werd ge
acht, is een regeering van een nationale
unie, welke de drie voornaamste par
tijen omvat, maar voordat dit kan wor
den bereikt, moeten eerst twee belang
rijke hinderpalen uit den weg worden
geruimd. 1. het probleem van den
terugkeer van den koning, welke ge
steund wordt door de katholieken, maar
waartegen de andere partijen zich ver
zetten. 2. het noode samengaan van de
katholieken met de communisten.
Er bestaat niettemin bij de leiders van
de C. V. P. een duidelijk verlangen een
compromis aan te gaan met de socia
listen. En coalitie van deze beide par
tijen zou een meerderheid in het parle
ment verschaffen, maar scheen zelfs
moeilijker te verwezenlijken dan een
van een nationale unie.
Onafhankelijk van de moeilijkheid om
een compromis te vinden, inzake de
koningskwestie wordt de socialistische
partij verdeeld tusschen haar traditio-
neele loyaliteit tegenover het blok der
linksche partijen en haar verlangen om
een leidende rol in de regeering te blij
ven spelen.
Een socialistisch lid zeide gisteravond,
dat zijn partij op een coalitie zou in
gaan, indien van Acker aan het hoofd
van de regeering zou staan en Spaak
minister van buitenlandsche zaken zou
blijven.
Terwijl de „Noordam" heden met
1624 evacué's zal aankomen, zal in
den loop dezer week nog het repa-
trieeringsschip „Johan de Witt"
met 1005 repatrieerenden aan boord
in de haven van Amsterdam arri-
veeren.
Het Engelsche s.s. „Alcantara"
en het s-s. .Jndrapoera" zijn reeds
te Suez aangekomen. De „Alcan
tara" wordt omstreeks 1 Maart in
in Nederland verwacht.
De „Bloemfontein" en de „Tegel
berg" zijn de vorige week van Bata
via naar Nederland vertrokken met
resp. 1342 en 1760 repatrieerenden
aan boord.
De „Kot-a Agoeng" is van Ame
rika op weg naar Batavia en zal
daar ongeveer op 8 Maart aanko
men. om repatrieerenden voor Ne
derland op te nemen.
De passagierslijsten van de „Al
cantara" en de „Indrapoera" zijn
nog niet ontvangen, maar zullen bij
ontvangst terstond ter kennis van
het publiek worden gebracht.
Belangrijke besprekingen
te wachten.
Sjahrir wordt op zijn reis naar Djocja
door alle leden van zijn .kabinet" ver
gezeld. Bij de a.s. besprekingen zullen
zoodoende practisch al diegenen, die in
de huidige politieke ontwikkeling een
voorname rol speleji, in het nationalis
tisch hoofdkwartier aanwezig zijn. Ter
wijl men in de komende dagen getuige
zal zijn van de meest actieve pogingen
van de verschillende nationalistische
groepeeringen om haar houding tegen
over de Nederlandsche voorstellen nauw
keurig te bepalen, geven de extremisti
sche groepen steeds duidelijker te ken
nen, dat zij deze voorstellen verwerpen.
De Merdeka heeft op 17 Februari de
rede van Sjahrir, welke deze te Solo
gehouden heeft, gepubliceerd, waarin
hij zeide: „Eenheid legt beperkingen op,
sluit zelfs de mogelijkheid tot uitroeiing
der contra-revolutionaire elementen
niet uit". En verder: „het leger mag
zich niet losmaken van de beginselen,
die in de grondwet vastgelegd zijn, en
dient zich verre te houden van fascisme
en zuiver soldatenschap. De staat dient
als element der democratie gebezigd te
worden".
Soekarno en Hatta, Oost-Java berei
zend, hebben toespraken gehouden voor
een volksvergadering te Pasoeroean.
Hatta zeide, dat de Indiërs bereid zijn
met andere volken samen te werken op
basis van honderd procent onafhanke
lijkheid. Soekarno viel de Nederlandsche
politiek aan, zeggende dat zij gericht is
op herkoloniseering.
„De Hollanders voeren een politiek van
verdeeling, verleiding en bedreiging,
doch deze politiek zal zeker stranden",
aldus Soekarno.
Het lid van de Eerste Kamer, de heer
De Savornin Lohman, heeft aan den
minister van overzeesche gebiedsdeelen
de volgende vragen gesteld:
1. Is de minister bereid mede te dee-
len of de besprekingen in Batavia alleen
worden gehouden met de z.g. groep-
Sjahrlr, dan wel ook met andere per
sonen, die geacht kunnen worden deelen
der bevolking in en buiten Java, die niet
met de z.g. .Republiek Indonesia" in
verband staan, te vertegenwoordigen?
2. Indien de besprekingen alleen met
de z.g. groep-Sjahrir worden gevoerd,
welke beteekenis is dan te hechten aan
de zinsnede in de regeenngsverklaring,
waarin gesproken wordt van het ont
werpen van een structuur van het Ko
ninkrijk „in overleg met veelzijdig ge
kozen, gezaghebbende vertegenwoordi
gers van Indonesië"?
3. Zoo hierbij aan andere later te
houden besprekingen zou zijn gedacht,
vreest de minister dan niet, dat daarop
bij de thans in gang zijnde besprekingen
zal worden vooruitgeloopen, te meer In
dien deze „besprekingen", gelijk de lui
tenant-gouverneur-generaal het heeft
geformuleerd, het karakter zouden dra
gen van „onderhandelingen", een uit
drukking, die doet denken aan het stre
ven naar het aangaan van een overeen
komst?
OP DE BONNEN VAN 3 MAART
OOK WEER BOTER.
Op een bijeenkomst van de Stichting
voor den Landbouw in Drenthe heeft
minister Mansholt medegedeeld, dat
on boterpositie zoodanig is verbeterd,
dat op de margarine bonnen van 3
Maart aan de boeren weer boter ver
strekt zal worden. Aan de overige Ne
derlanders boven 5 jaar beneden dien
leeftijd ontvangen ze al boter zal in
de periode van 2 tot 16 Maart 125 gram
boter kunnen worden toegestaan De
rest van het rantsoen blijft voorloopig
in margarine uitgekeerd. De minister
hoopte, ook na dien datum echter op
deze wijze door te kunnen gaan.
CONTRACT DER ZEEVISSCHERS
TIJDELIJK VERLENGD.
Het contract der zeevisschers te
IJmuiden met de Reedersvereeniging,
dat 15 Februari j.l afliep, is voorloo
pig voor 3 maanden verlengd. Bespre
kingen over een nieuw contract zijn
reeds gaande, waarbij eenige wenschen
der vlsschers, georganiseerd in een
Centralen Bond van Transportarbeiders
aangaande een vacantieregeling en de
bezetting der booten, ter sprake ge
bracht zullen worden-
ENORME AANVOER VAN TONG IN
IJMUIDEN.
(Van onzen correspondent.)
De Maandag in IJmuiden aangevoerde
hoeveelheid tong bedroeg niet minder
dan 34140 K.G., hoofdzakelijk afkomstig
van motorloggers en kustvisschers, die
dientengevolge zeer hooge besommin
gen maakten. De totale omzet bedroeg
f. 180.698, de gemiddelde opbrengst per
kilo was f. 1.Van bovengenoemd be
drag was slechts f. 16-842 afkomstig
van de trawlers De 16 loggers besom -
den in totaal f. 134.000, de 10 kustvis
schers f. 29.856.
De „Montreal Gazette" beweerde gis
teren, dat, naar verluidde, een sovjet-
Russisch complot om voor een bedrag
van meer dan een half millioen dollar
uranium „op de zwarte markt" in Ca
nada op te koopen, ontdekt zou zijn.
Deze manoeuvre, aldus schrijft het blad,
had het besluit moeten zijn van de
samenzwering rond de atoombom,
welke in Ottawa en andere deelen van
het dominion was opgezet. Volgens
het blad zouden verschillende maat
schappijen betrokken zijn geweest bij
het beweerde verdwijnen van uranium-
voorraden, ofschoon de Sovjet-Russi
sche agenten er niet in geslaagd zou
den zijn het uranium-erts het land uit
te krijgen.
De Amerikaansche minister van bui
tenlandsche zaken, James Byrnes,
heeft verklaard, dat, zoover hijwist,
het geheim van de atoombom nog uit
sluitend in het bezit van de Vereen.
Staten is. Hij zeide echter, dat nie
mand kan zeggen, of het geheim wer
kelijk in vreemde handen is gevallen.
Hij zeide verder, dat er geen Ameri
kaansche burgers, noch van Canada,
noch van de Vereen. Staten, in deze
spionnage-affaire betrokken zijn.
Er zijn aanslagen gepleegd oo den
voornaamsten getuige bij het onderzoek
naar de spionnage. Het Canadeesche
persbureau deelt mede. dat de auto
riteiten zich zorgen maken over de
veiligheid van dezen getuige.
Drie volle dagen werden in Neuren
berg besteed aan het lezen door Smir-
nov van rapporten over een schier ein-
delooze reeks van misdaden van de
Duitschers, en dit betoog bereikte een
climax met de vertooning van docu
mentaire films, waaruit het meest weer
zinwekkende sadisme spreekt, dat msn
zich in kan denken. Aan de hand daar
van legde Smirnov opnieuw talrijke wei-
gedocumenteerde verklaringen af, waar
uit o.m. bleek, dat dikwijls slachtoffers
van massamoorden, die door toeval aan
directen dood door de kogel ontsnapte,
met de gefusilleerden werden begraven.
Vooral veel kinderlijkjes werden in de
massagraven gevonden, die duidelijk
sporen van levend begraven zijn ver
toonden. Voorts sprak Smirnov over de
monsterlijke uitvinding van Duitsche
menschenlichamen, voor welke „indu
strie" zelfs een speciale fabriek werd
gebouwd bij Danzig. Met het keeren van
de krijgskansen in het Oosten kwamen
de Duitschers te staan voor de taak,
de sporen uit te wisschen van hun mis.
daden, In 1942 begonnen zij met het"
opgraven van millioenen lijken, en on
afgebroken gedurende drie jaren werk
ten de crematoria en brandstapels,
doch zij slaagden er niet in de begane
misdaden en wreedheden te verdoezelen
door den geweldigen omvang die de
menschenslachting had aangenomen.
Zelfs wetenschappelijk ontwikkelde
technieken tot lij ken vernietiging konden
dit niet bereiken.
De raadzaal lag daar gistermiddag als
gewoonlijk. Alleen waren er stoelen
rondom gezet en en lag op de tafel
van B. en W, voor den voorzittersstoel
een krans van witte seringen en arons
kelken. Die stoel zou leeg blijven
De sfeer was gedrukt en zwaar; zwart
domineerde in de kleur der costuums,
die de dragers vertoonden.
Men zag en voelde, dat iets ernstigs
stond te gebeuren En dat ernstige was
de herdenking van een man, die Leiden
alles had gegeven, wat hij bezat, tot
zyn leven incluis: van den loco-burge
meester, wethouder M. G. Verwey
Langzaam vulde zich de raadzaal
Eerst kwamen de genoodigden, w.o. we
opmerkten oud-burgemeester mr. A. v.
d Sande Bakhuyzen, vele oud-raads
leden, alle hoofden van takken van
dienst en vele andere hoogere ambte
naren en vertegenwoordigers der Illega
liteit. Dan volgden de raadsleden en tot
slot het college van wethoudersen w.n.
secretaris.
De nieuwe loco-burgemeester, wet
houder Riedel begon direct na de ope
ning van deze bijzondere zitting van
den nood-gemeenteraad, terwijl allen
zich van hun zetel verhieven, de her
denking van zijn te vroeg verscheiden
voorganger met een opsomming van
alle functies, door den heer Verwey be
kleed, door ons in een necrologie reeds
verwerkt. Het was een respectabele lijst,
die in zijn simpelheid van droge op
somming reeds boekdeelen sprak.
Het was, zooals de heer Riedel zeide,
een teekening van den levenden mensch
in zijn arbeid in dienst der gemeente.
12 jaar raadslid, vervolgens 10jaar
wethouder in een zeer zware ambts
periode, maar voor zijn taak berekend
en op ondernemende wijze vervuld.
Nadat allen op verzoek weer hadden
plaats genomen, vervolgde de heer
Riedel met een levensschets van den
overledene, want om de teekening heen
beweegt zich immers de wereld. Om het
evenwicht in de finantiën te kunnen
bewaren, zette Verwey het ho.ofd er
tegen in Wij weten hoe bekwaam en
nauwgezet hij zijn taak vervulde en
met welk een ernst hij de tanden op
elkaar zette om Leiden een eervolle
plaats te geven ln de rij der gemeenten,
tijdens moeilijke malaise-jaren. Dan
komt de oorlog. Het parool, dat de wet
houders moeten heengaan, werd weinig
opgevolgd en ook Verwey blijft om de
zaak zooveel mogelijk in handen te
houden. Men weet, hoe hij de juiste
koers voerde in het belang zoowel der
gemeente als der burgerij. Als dan het
critieke moment komt als evacuatie
commissaris adressen te moeten geven,
waardoor onderduikers in gevaar zou
den komen, stelt hij een ultimatum:
wie is commissaris, u of ik? En de Ruyter
van Steveninck treedt terug. Zoo heeft
hij vele levens gered.
Wanneer na de bevrijding de wet
houders Verwey en Wilbrink burge
meester v. d. Sande Bakhuyzen heb
ben ingehaald op het bordes van het
stadhuis, breekt een moeilijke tijd aan.
Het M.G, is baas, de geallieerde bevel
hebbers en daartusschen door ziet men
de kleine, gedrongen figuur, die als loco-
burgemeester tracht de leiding in han
den te houden met een apparatuur, dat
niet meer op volle 100 pCt. werkt, met
achteruitzetting van eigen belangen bij
die der gemeente. De tijden geven
zware zorgen: zuivering, onderlinge
moeilijkheden, kleine menschelijkheden
en ook wel groote. Steeds oogenschijn-
lijk rustig, gaat Verwey zijn weg. Hij,
met zijn zachte inborst, wijdde zich
aan de menschen naast en rond hem.
Te veel heeft hij daaraan wellicht op
geofferd, maar hij kon niet anders: de
kaars brandde en wilde licht geven;
temperen was niet mogelijk. Zoo was
zijn natuur.
Wij komen hier ook, aldus wethou
der Riedel, om aan ons zelf te meten,
wat zijn leven voor ons is geweest en
dan rijst wellicht naast het verdriet,
ernstige blijdschap over het leeren ken
nen van een mensch van zoo vast
karakter, die gaf, wat hij kon. Wij zul
len hem missen, wij hebben hem mo
gen waardeeren als glimp van een
Licht Dat steeds blijft, gedreven door
een macht, die meer is dan de mensch
in zijn dagelljksch leven vermag en
wij zullen hem ook later eeren en ge
denken, hem die met ijzeren wil zijn
plicht deed, zooals hij dien zag in het
belang van de gemeente, die hem zoo
lief was
Als oudste raadslid sprak daarna me
vrouw Braggaar-De Does woorden van
hulde voor hem, die, hoewel geen Lei-
denaar van geboorte. Leiden toch zoo
lief had gekregen, en daarvoor steeds
op de bres stond, zijn gezondheid, die
vaak te wenschen overliet, ten spijt.
Weinige gemeente-bestuurders stonden
voor zoo'n moeilijke taak als hij, die
naast de gemeentebelangen die der
Ingezetenen behartigde. Ingewijden
weten, hoe hij. met gevaar voor eigen
leven, vele levens redde. Hij was een
voorbeeld van eerlijkheid en plichtsbe
trachting.
Ook zijn partij verliest een trouw
lid en een zware slag is zijn verlies
tevens als voorbeeldig echtgenoot.
In bet schema der Nederlandsch-Engelsche
sport uitwisseling
De Bilt verwacht tot Donderdag
avond: Aanvankelijk stormachtige,
later langzaam afnemende wind
tusschen Noord-West en Noord. Nog
regen-, hagel- of natte-sneeuwbuien,
vooral ln het Noorden des lands.
Geleidelijk verdere daling van tem
peratuur.
In het schema van de Nederlandsch-
Engelsche sportuïtwiss-ling - is Leiden
geadopteerd door Oxford, een stad ter
grootte van Leiden. Zoowel door Leiden
als door Wageningen was aan den heer
Milhado (een in Engeland wonend
landgenoot,, die kort na de bevrijding
plannen voor de sportuitwisseling ont
wierp) te kennen gegeven, dat men het
liefst met een universiteitsstad in con
tact zou willen komen en van den bur
gemeester van Oxford is thans bericht
binnengekomen bij het Leidsche ge
meentebestuur dat Oxford aan Leiden
de voorkeur geeft. De voorbereiding
hier ter stede zal hoogstwaarschijnlijk
worden opgedragen aan de Sportstich
ting, welke naast een administratieve
ook een cultureele taak heeft gekregen
en die voor dit doel vermoedelijk wel
een speciale commissie zal vormen.
Wanneer de uitwisseling zal plaats
hebben is onbekend De bedoeling is,
dat de Leidenaars eerst naar Oxford
gaan, waarna een volgend jaar een
tegenbezoek zal plaats vinden, maar
momenteel zijn de moeilijkheden
nog buitengewoon groot, zoowel
wat de financiën betreft als wat
de vervoerskwestie en de voedsel- en
woningpositie in Oxford aangaat. De
reiskosten zullen doo- Leiden moeten
worden betaald. In Oxford hoopt men
de deelnemers bij particulieren onder
te brengen voor een verblijf van wel
licht 3 k 4 dagen. In overleg met
Oxford moet natuurlijk vastgesteld
worden van welke sporten vertegen
woordigers zullen wordep gezonden. De
bedoeling is in ieder geval om niet uit.
sluitend cracks af te vaardigen. Veeleer
denkt men aan uitzending van jeugd
groepen voor een massaal optreden,
terwijl contact op ander dan sportge
bied evenmin uitgesloten wordt geacht.
Bij de Oude Kerk te Katwijk aan Zee is men bezig met het opruimen
van de ondergrondsche bunkers achter den mum-, die men op den
achtergrond ziet. (Foto D. Kruyt, Katwijk)
Naar wij vernemen is benoemd tot
hoofdcommissaris van politie te Rotter
dam de heer H. M. C. A. Staal, thans
waarnemend hoofdcommissaris.
De heer Staal is 50 jaar oud.
De Dienst van den algemeen ge
machtigde voor de inbeslag-genomen
goederen (Abego) wordt geheel gereor
ganiseerd en onder nieuwe leiding ge
plaatst. Bepaald is thans dat de be
stemming der verbeurd verklaarde goe
deren in overleg met de betrokken rljks-
bureaux moet geschieden.
Zondag j.l. overleed, 79 jaar- oud,
ln de Maria-stichting te Haarlem de
Hoogeerw. heer P G. W. J. van der Aa,
rustend deken van het dekenaat Middel
burg en emeritus pastoor van den heili
gen Jacobus te Vlissingen. Hij is o.m.
kapelaan geweest te Stompwijk.
In een te Den Haag gehouden ver
gadering, onder leiding van den heer
O, N. Meurs, van den bestuursraad van
het Ned. Verbond van directies en leer
krachten bij het Nijverheidsonderwijs,
bestaande uit de hoofdbesturen der aan
gesloten organisaties, werd voldoening
uitgesproken over het feit dat thans alle
organisaties van directies en leerkrach
ten hi het verbond vereenigd zijn. De
statuten werden goedgekeurd. De Kon.
goedkeuring zal worden aangevraagd.
Maandagavond is bij Bergen op
Zoom een moordaanslag gepleegd op
den 70-jarigen De Weert, die op een
afgelegen boerderij in 't Lang .voont.
Uit een stengun werden zes kogels op
hem afgevuurd. Hij is niet levensge
vaarlijk gewond
Bij K B, is aan H. C. A. Vermeu
len met ingang van 23 Febr. op zijn
verzoek Eervol ontslag verleend uit zijn
betrekking van notaris te Wassenaar.
Door den minister van binnenl.
zaken is ingediend een wetsontwerp tot
„regeling van de rechtspositie van
eenige burgerlijke gezagsdragers en van.
de leden der Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal in verband met de be
zetting".
In huize „Leiduin" te Aerderhout
worden meisjes opgeleid tot „Marva".
Op het oogenblik zijn er een honderd
tal meisjes ln opleiding. Zij zijn gese
lecteerd uit 65.000 gegadigden. In hoofd
zaak zullen de toekomstige werkzaam-"
heden der Marva's bestaan uit admi
nistratieve bezigheden op marine-kan
toren in den Haag, Amsterdam, den
Helder, Hoek van Holland, Vlissingen,
Sluiskil, Doorn en zelfs in De Bilt bij
de metereologischen dienst der marine,
voorts voor huishoudelijk werk op deze
kantoren.
De persdienst van „Radio Neder-
land" deelt mede, dat boodschappen en 1
groeten van op Makassar geïnterneer
de en van Java naar het kamp Colum
bia in Brisbane geëvacueerde landge-
nooten Maandag, Dinsdag en Woensdag
door „Radio Nederland" zullen worden
uitgezonden.
De Amsterdamsche universiteitsbi
bliotheek krygt binnen een maand de
beroemde bibliotheek van Joodsche we
tenschap terug, bestaande uit 30.000
deelen. die de Duitschers tijdens den
oorlog naar Duitschland hebben ge
sleept
De Nederl. Kappersbond hield
in Tivoli te Utrecht een demonstratie
van twee vindingen uit Amerika, n.l. de
cold-wave en de finger-wave, die een
omwenteling in het kappersvak betee-
kenen.
Met de cold-wave en de finger-wave
zijn apparaat noch warmte noodig. De
gebruikte vloeistoffen, volgens het
systeem Helene Curtis, irriteeren de
hoofdhuis niet en hebben een inwer
kingstij d noodig van tien tot twintig
minuten. Een ander groot verschil met
de tot heden gevolgde methode is, dat
het haar niet onder bigoudis gespan
nen wordt, doch alleen gerold, zonder
onderklemmen dus. Vanzelfsprekend
worden bij de finger-wave in het ge
heel geen bigoudis gebruikt, maar wordt
het haar met de vingers in krullen ge
legd.
De Eerste Kamer komt op 26 Febr.
a-s. in vergadering bijeen.
Het inwonertal van Zandvoort,
dat voor den oorlog rond 10.000 be
droeg, en kort voor de bevrijding was
teruggeloopen tot 1500, is nu weer ge
stegen tot circa 7000.
De internationale luchtvaartcon
ferentie te Kopenhagen werkt aan een
voorstel tot verlaging van het gewicht
aan passagiers, dat een vliegtuig mag
meevoeren. Het voorstel zou ter tafel
worden gebracht op de conferentie van
Parijs in Maart a.s.
Vele Moorsche troepen zijn uit
Marokko naar Spanje vervoerd.
De raadgevende vergadering heeft
een wetsontwerp aangenomen, waarbij
de stemplicht is ingevoerd voor de ko
mende gemeentelijke en nationale ver
kiezingen in Italië. Het voorstel kreeg
een meerderheid van 23 stemmen. Hier
door wordt, naar men verwacht, de po
sitie van de rechitsche partijen ver
sterkt. (U.P.).
Het Noorsche staatsbudget voor
1945'46 is in uitgaven vastgesteld op
2322 millioen kronen en ontvangsten op
1.452 millioen.
In het Britsche Hoogerhuis is of
ficieel bekend gemaakt, dat drie Brit
sche ministers naar Britsch-Indië zullen
gaan om met de Indische leiders de
structuur van de Indische grondwet te
bespreken. Zij zijn: lord Pethick Law
rence, minister voor Indië, sir Stafford
Cripps minister van handel en Albert
Alexander, eerste lord van de admira
liteit.
H^t zou in de bedoeling liggen der
V. St. evenals over Argentinië's hou
ding ook over die van het Franco-
Spanje een blauwboek te laten ver
schijnen.
De Fransche archeoloog prof. Mon_
tet heeft in Egypte het graf ontdekt
van een eerste der zeven koningen van
Tanis in de 21ste dynastie. De mum
mie, die in het graf gevonden werd,
was in verganen toestand, maar het
graf zelf zou volgens den conservator
van het museum te Caïro „buitengewoon
mooi zijn in vergelijking met dat van
Toetankhamen". Er zijn vele kostbaar
heden in aangetroffen (UP.)
EEN NIEUWE VINDING VAN
PHILIPS.
Aan de Philipsfabrieken worden mo
menteel proeven genomen met een
nieuwe vinding, n.l. een zoogenaamde
heete lucht-motor, waarvan een der
voordeelen is, dat hij per p.k. vermogen
belangrijk minder weegt dan een ben
zinemotor. Voor het verkrijgen van
heete lucht is brandstof noodig, doch
het is mogelijk daarvoor andere brand
stoffen dan benzine te gebruiken. De
motor was aanvankelijk bestemd om
Ingebouwd te worden in radio-toestel
len voor het leveren van den noodigen
stroom, speciaal dus om het gebruik
van de radio ook mogelijk te maken op
afgelegen of geïsoleerde plaatsen waar
geen mogelijkheden aanwezig zijn voor
stroomvoorziening of het opladen van
batterijen.
Het blijkt echter dat de nieuwe motor
ook te gebruiken is voor de aanwending
van een grooter vermogen b.v. in auto's.
Intusschen zal het nog wel een jaar
duren voordat met de productie kan
worden begonnen.
Moge zijn vrouw de kracht worden
gegeven, dezen slag te boven te komen.
Dat hij ruste in vrede. Aldus besloot
spreekster.
De heer Riedel citeerde ten slotte
het slot van het laatste boek van Hui-
zinga, om aldus te eindigen: Laten wij
terugzien in gedachten naar den mensch
Verwey, die een van die menschen is
geweest, wien het wa sgegeven, dat van
zijn talent een dankbaar gebruik is ge
maakt en waarvan de Heer zegt: „gij
zijt over weinigen getrouw geweest, over
velen zal Ik u stellen".
Staande werd daarop eenige minuten
stilte in acht genomen.
De vertegenwbordiging der Leidsche
burgerij had een harer beste zonen
dankbaar herdacht.
In onze nationale kathedraal, zooals
de heer Sandberg, Directeur van het
Stedelijk Museum te Amsterdam, de
Nieuwe Kerk noemde, zal 1 Maart een
tentoonstelling worden geopend, die een
beeld hoopt te geven van het verzet.
De algemeene opzet wordt weergegeven
door het leidende beginsel: Uitdrukking
van de weerbare democratie.
Waarom in een kerk? zal men vragen.
De schilders en het comité van voorbe
reiding hoopten, dat hiermede aange
toond werd, hoe muurschilderingen in
een kerk voldoen. Helaas biedt de ten
toonstelling in dit opzicht weinig be
vrediging, zonder dat hiermede iets ge
zegd is over het principe. Het interieur
van de kerk gaat nu evenwel geheel
verloren door de kolossale afmetingen
der schilderijen, waardoor de waardebe
paling onmogelijk wordt,
In de tweede plaats heeft men niet
een kerk uitgekozen, maar dè kerk, de
nationale kathedraal, waar de Vorsten
van Oranje huwen en hun eed afleggen.
En tenslotte heeft een predikant het
zoo juist uitgedrukt toen hij zei: In den
bezettingstijd was elk woord, elke daad,
elke prediking „verzet".
Deze tentoonstelling verdient de be
langstelling van het geheele Nederland
sche volk, niet alleen van Amsterdam.
Want het verzet was nationaal, niet
plaatselijk. En het gezin, dat telkens op
de schilderijen terugkeert, is het gemid
delde gezin, overal in ons land. Het is
juist de groote beteekenis van het gezin,
het naamlooze huisgezin, dat den geest
van den bezetter brak, al werden barre
wonden geslagen.
Het is de democratische gedachte in
haar subliemen Helleenschen geest, die
weerbaar was en bleef. Waaraan, de een
meer de ander minder, zijn aandeel
heeft gehad. Natuurlijk niet de laffe
hielenlikkersbende, maar het gewone,
gezonde Nederlandsche gezin.
Wij moeten voort in dit leven. Nieuwe
problemen rijzen schier eiken dag. Het
is goed, de tegenstellingen weer even te
vergeten en te verwijlen in de sfeer der
oorlogsjaren, wat onzen strijd en onze
houding betreft tegenover de democra
tie, die weerbaar werd.
Er is, zooals Charles Roelofsz het
namens de samenwerkende schilders
zei, niet gedacht aan roem of reputatie.
Er is een werkgemeenschap. En het
resultaat mag niet beoordeeld worden
naar zuiver aesthetische normen.
Men wilde het verzet in alle vormen
tot uiting laten komen, niet zooals A.
of B. dat ziet, maar zooals het als neerslag
in onze harten is bewaard. Er is een
scherm van anonymiteit, al zijn de na
men der kunstenaars bekend. Maar
deze schilders weten, dat zij door tijd
en materiaalgebrek niet konden reali-
seeren, wat zij wilden.
Onze nationale kathedraal I Wij be
zitten er in Nederland twee. De andere
staat in Delft. Hier vangen de Oranje
vorsten hun regee'ring aan; in Delft
sluimeren zij voor altijd.
Hier is een begin daar een einde.
Maar daarom vooral is het goed, dat
deze tentoonstelling hier gehouden
wordt. Want de weerbare democratie
deed het monster, met behulp van onze
bondgerrooten, sneven. Dat was voor ons
een begin. Een moeilijk herbeginnen in
een arm, leeggeroofd en geschonden
land.
Als Nederland zich echter bewust
blijft van den geest der verzetsjaren en
als deze geest vaardig blijft over onze
jongeren vooral de geest van de
naamlooze, niet naar belooning vragende
opoffering heeft het oude land een
nooit-vermoede, schoone toekomst.
- Naar de Duitsche nieuwsdienst in
de Britsche zóne meedeelt, ligt het in de
bedoeling om in Wiesbaden een univer
siteit voor muziek op te richten. Aan de
universiteit zou eveneens een school
voor danskunst verbonden worden.
Studenten, die aanhangers zijn van
de Phalanx in Spanje hebben een aan
slag gepleegd op den voormaligen
Spaanschen ambassadeur bij het Vati-
caan, Jose Yanguas Messia, dien zij als
een verrader beschouwen, afvallig aan
Franco.
Te New York zijn prins Karei
Johan van Zweden en mej. Kirstin Wij-
mark in het huwelijk getreden. De prins
deed afstand van zijn titel zoodat het
jonge paar geboekt staat als het echt
paar C. J. Bernadotte.