Poolsche perikelen De Levant in den Veiligheidsraad Hef proces fe Neurenberg Weerbericht Sjahrir's reis nog niet vastgesteld 5 ws - Het water in Almelo blijft zakken Georges Duhamel overleden Wij hooren Prof. Wibaut zal veertien dagen geen colleges geven Met een enkel woord 8~4ste Jaargang ZATERDAG 16 FEBRUARI 1946 No. 257Ö6 LEIDSCH Waarnemend Directeur: A. Poortman Hoofdred.: Mr. M. B. van der Hoeven DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Directie en Administratie: 25041 (2 Ulnen) Telel. Redactie: 21507 Gironummer: 67055 De Veiligheidsraad heeft gisteren een begin gemaakt met de behandeling der klacht van Syrië en Libanon over de aanwezigheid der Britsche en Fransche troepen aldaar. De Libaneesche afge vaardigde Frangie zeide, dat de aanwe zigheid der vreemde troepen een bedrei ging voor den vrede vormt. Wij hopen, zoo vervolgde hy, dat de veiligheidsraad de onmiddellijke, totale en gelijktijdige terugtrekking van alle op ons grondge bied aanwezige troepen zal verlangen. Daarna was het woord aan den Syrl- schen afgevaardigde Al Khoury, die in zijn uiteenzettingen dezelfde gedrags lijnen volgde als Frangie. Namens Frankrijk voerde Bidault het woord. Hij deelde mede, dat Frankrijk bereid is om met de regeeringen van Syrië en Libanon de maatregelen te overwegen tot het vertrek van de Fran sche troepen uit deze beide landen. Wij verzoeken den Veiligheidsraad, aldus Bidault, vertrouwen te stellen in Frank rijk en Groot Brlttannïë, dat wij het noodige zullen doen om dit vraagstuk te regelen. Tenslotte voerde namens Gr. Brittan- nië het woord sir Alexander Cadogan, die mededeelde, dat de Engelsc'ne dele gatie zich volkomen met de verklaring van Bidault vereenigde. Mr. van Kleffens verklaarde, dat, naar zijn meening, de aanwezigheid van Thans klinken reeds een week lang Russische stemmen van achter den aan klagers-katheder in Neurenberg en of schoon de Russen nog slechts een eerste blik geworpen hebben in de hel van West-Europa, is het wel duidelijk dat woorden niet kunnen beschrijven, wat in deze landen voor bestialiteiten zijn geschied. In zijn uiteenzetting over het georganiseerd sadisme van den Duit- schen overweldiger kwam de aanklager Smirnof te spreken over Polen aan de hand van het dagboek van Frank. Toen Frank eens werd gevraagd, wat het ver schil was tusschen een protectoraat en een gouvernement-generaal, antwoordde hij: „Als in Praag zeven Tsjechen wor den doodgeschoten, wordt dat met affi ches bekend gemaakt. Als wij dat hier voor iedere zeven Polen, die we neer schoten, moesten doen, zouden we geen bosschen genoeg hebben om het papier ervoor te maken. Wij moeten wreed optreden.". Frank beschrijft in zijn dag- bpek uitvoerig, hoe hij van het uitbre ken van den strijd in West-Europa ge bruik maakte om 5500 Poolsche intelli. gentia af te slachten, zonder dat de pu blieke opinie in het Westen zich er mee kon bemoeien. Frank was, als een leidend jurist van het fascistische Duitschland, een van de scheppers van de wettelijke code der fascisten, die het recht volkomen ne geerde. Het Tribunaal zal Maandag beraad slagen omtrent een verdaging van het proces na het beëindigen van de aan klacht. De aanklagers en verdedigers zullen hun standpunt te dien aanzien voor de beslissing hierover in het kort kenbaar maken. DE UN.O. Uit bevoegds bron te New-York wordt vernomen, dat het 102 verdiepingen hooge Empire State Building, de hoogste wolkenkrabber van New-York, het hoofdkwartier van de UNT.O. zal zijn voor een periode van vijf jaren, ofwel totdat in Greenwich-Stamford een per manent gebouw is neergezet. STAALSTAKING IN AMERIKA BEËINDIGD. De staalondememingen en de vakver- eenigingen in de V. St. zijn tot over eenstemming gekomen. De arbeiders zullen een loonsverhooging krijgen van 18% dollarcent per uur. De voorzitter van den metaalbewer- kersbond, Murray, heeft den 125.000 stakers opdracht gegeven Zondagnacht om één uur het werk te hervatten. Men vernacht, dat de regeling met U. S. Steel den terugkeer naar het werk van 625.000 metaalarbeiders zal verzekeren. De on derhandelingen over een collectief con tract in de metaalindustrie zullen on middellijk worden geopend: het nieuwe contract met U. S. Steel heeft een gel digheidsduur van één jaar. De staalprijs zal vermoedelijk met 5 dollar per ton worden verhoogd. TRUMANS ECONOMISCH BELEID. President Truman heeft de geruchten over voortdurende meeningsverschillen over zijn „economisch oppercommando" weerlegd door te verklaren, dat de leden van de regeering hebben besloten vol ledig met hem mee te werken in zijn stabiliteitsprogramma. Zoowel James Byrnes, de minister van buitenlandsche zaken, als Vinson, de minister van fi nanciën, de leiders van het economisch stabilisatieprogramma van president Roosevelt, vinden de nieuwe politiek uitstekend. Truman Is van meening.dat zoowel de voorzitter van de AJP.L., Wil liam Green, als de voorzitter van de C.I.O., Philip Murray, haar zullen on dersteunen. De Argentljnsche regeering heeft ©en communique uitgegeven, waarin zij een beroep doet op de bevolking van Argentinië om de landen van Europa te helpen voeden. Argentinië kan helpen door één dag per week geen vleesch te eten. Britsche en Fransche troepen in de twee Levantstaten in feite een beperking van de souvereiniteit dier staten beteekende, en dat het niet in overeenstemming met de voorzieningen van het handvest was. Natuurlijk, zoo zeide hy,' waren er ty- dens den oorlog goede redenen geweest voor de aanwezigheid van die troepen, doch hy kon zeer wel het ongeduld van Syrië en den Libanon over de voortge zette aanwezigheid van deze troepen be grepen. Zij moesten er echter aan den ken, dat de nederlaag van Duitschland nog pas een jaar geleden was. Frankryk had beloofd zyn troepen terug te trekken en het vertrouwen van den raad in deze belofte gevraagd. De raad moest dit vertrouwen schenken, aldus zeide mr. van Kleffens. Indien de Fransche troepen niet zou den worden teruggetrokken, zou de raad later nog tot een actie kunnen over gaan. De sovjetrussische gedelegeerde Vis- jinsky, stelde den eisch, dat de Brit sche en Fransche troepen binnen een door den Veiligheidsraad vast te stellen termyn zouden worden teruggetrokken. United Press meldt uit Batavia: Heden zal het Indonesische comité in Batavia vergaderen om de Nederland- sche voorstellen te bespreken. De leden van het nationale comité het voorloopi- ge parlement zyn in tusschen opgeroe pen voor een bijeenkomst te Djokjakarta. Zij zullen daar, met hetzelfde doel, zoo spoedig mogeiyk in plenaire zitting by- eenkomen. De regeling van deze ver gadering biykt buitengewoon moeiiykte zyn, gezien de slechte verbindingen op het eiland. Er wordt op Sjahrir aanzienlyken druk uitgeoefend door verschillende or ganisaties, die telegrafisch op volledige onafhankelykheid aandringen. Ofschoon de pogingen om een verge- hjk tot stand te brengen achter de schermen zullen worden voortgezet, verwachten politieke waarnemers te Batavia een stilstand in de officieele besprekingen, tot na Sjahrirs terugkeer van zyn voorgenomen reis naar Djok jakarta. een reis die vooralsnog nog niet definitief is. De Bilt verwacht tot Zondagavond: brekende bewolking. Noordwestelijke wind, die in het Noorden des lands en in de kustgebieden krachtig wordt. Aanvankelijk zware, later wisselende bewolking. Eenige regen. Minder zacht. Onder groote belangstelling is Hr. Ms. fregat „Johan Maurits" uit de Amsterdamsche haven naar West-Indië vertrokken, (v.d. Werff P.) DE STRAATVERLICHTING BRANDT WEER Naar het A.NJP. van den burge meester van Almelo verneemt is het water gisteren in den loop van den middag wederom gezakt. Talrijke woningen zijn daarmede droogge- komen. De gas- en electriciteitsvoor- ziening zijn volkomen hersteld. Gis teravond brandde voor het eerst de straatverlichting weer. Burgemeester Ravensloot heeft gister middag een bezoek gebracht aan tal- ryke woningen in de stad en by de boeren in de naaste omgeving. De schade welke zich nog niet in cijfers laat uit drukken, is uiteraard aanzienlijk, de vloeren vertoonen groote gaten en vele binnenmuren zyn ingestort. Thans wordt getracht, via het departement van openbare werken en wederopbouw, de beschikking te krygen over barak ken, v/elke als noodwoningen dienst zul len kunnen doen. De bedoeling is, deze toe te wyzen aan bewoners, wier wo ning zeer ernstig geleden heeft en aan bewoners van woonschepen, die gezon ken zyn. Ernstige schade is voorts toe gebracht aan de ondergeloopen textiel fabrieken, waarvan de machines door het water geleden hebben. Deze schade moet des te ernstiger worden geacht, aangezien de fabrieken vóór de ramp op volle toeren werkten voor de Neder- landsche textielvoorziening. Ook hier valt de schade nog niet te becijferen. Het Roode Kruis biedt nog steeds krachtige hulp. vooral by de voedsel voorziening, terwyi van gemeentewege een extra-rantsoen brandstof in het vooruitzicht is gesteld. DE „BOISSEVAIN" AANGEKOMEN. Het m.s. „Boissevain", met ruim 1800 repatrieerenden aan boord, is heden te Amsterdam aangekomen. DE „VEGA" WAS IN DE WAR. Het Zweedsche s.s. „Vega", dat gis teren van Gefle in IJmuiden arriveerde, stoomde naar Amsterdam op, doch by de Hembrug kwam de gezagvoerder tot de ontdekking, dat hy abuis was; lhj moest niet naar Amsterdam, maar naar Rotterdam. Het schip maakte rechtsom keert, stoomde naar LJmuiden terug en lag een paar uur later weer In de sluis om opnieuw zee te kiezen, teneinde zich aan het goede adres te melden. Georges Duhamel is in den leeftyd van 80 jaar overleden. Hy was met Theodule Ribot en Pierre Janot een der Fransche pioniers der experimen- teele zielkunde en doceerde van 1912 tot 1917 aan de Sorbonne. Hy was bo vendien een der -grondleggers van de psychopathologie, die hij als laborato riumleider in de kliniek voor geestes zieken van de faculteit van genees kunde beooefend heeft sedert 1896. Se dert 1926 was hy lid van de academie voor geneeskunde, en sinds 23 Dec. 1933 lid van de academie voor moreele en politieke wetenschappen. Zyn benoe ming tot permanent secretaris der Aca demie Frangaise weigerde hy. Meer dan de helft van het totaal-gewicht nog aanwezig Zaterdag 20 Februari 1943 was een zwarte dag voor Leiden. Op dien dag om precies te zyn des morgens om vyf minuten over tien staken de Duitschers hun schermende hand uit naar het Leidsohe carillon in den Stadhuistoren, dat op dit tijdstip ge durende twee jaar had getuigd van den goeden burgerzin der Leidsche burgerij, welke de gelden voor dit klokkenspel in edelen wedijver had bijeengebracht. Schryver dezes herinnert zich dit mo ment nog goed. Het was een stralende voorjaarsmorgen, een van de zeven vroege lentedagen, welke, naar de oude zegswyze, elke Februari-maand pleegt te brengen. Het carillon had juist zyn uurwysje door de yle voorjaarslucht doen twinkelen en de nagalm van de laatste der tien zware slagen van de Bourdon was ternauwernood weggestor ven, toen zyn aandacht werd getrokken door het ongewone geluid in den Stad. huistoren van hamerslagen: metaal op metaalAf en toe drong een enkele heldere toon uit de hoogte door tot de voorbygangers op Breestraat en Stad huisplein, die onwillekeurig bleven staan en omhoog keken, wanneer een der kleinere klokjes werd afgenomen en de klepel voor de laatste maal den bronzen mantel beroerde Het is maar goed, dat de Duitschers nooit hebben gehoord welke woorden er in die oogenblikken aan den voet van den Stadhuistoren zyn gesproken. Men voelde het verlies van het carillon te recht als een ramp, welke bezig was zich te voltrekken en die eerst met de verdwyning van de laatste klok haar voltooiing zou hebben bereikt. Het zal het overgroote deel der bur gerij ongetwijfeld als een blijde ver rassing in de boren klinken te verne men, dat dit laatste stadium nooit is bereikt en dat een zeer belangrijk deel van ons carillon op het laatste nip pertje en op wonderbaarlijke wijze gespaard is gebleven voor het lot ten behoeve van het vijandelijk oorlogs potentieel in een Duitschen smeltoven een roemloos einde te vinden. Wy vernamen dit uit den mond van den oud-direc-teur der Gemeentewerken, den heer A. M. de Blauw, tot wien wy in verband met de nadering van den derden verjaardag van den Duitschen klokkenroof het verzoek richtten ons iets te willen vertellen omtrent den toenmaligen gang van zaken. Deze was daartoe direct bereid en hy verhaalde ons uitvoerig hoe alle pogingen ook die ingesteld door den N-S.B.-burge. meester de Ruyter van Steveninck! om het carillon op grond van zyn his torische waarde voor Leiden te behou den, hadden gefaald. Toen ook de Duit schers, die belast waren met het toezicht op de uitvoering der sloopingswerk- zaamheden in den toren, niet bereid bleken hun medewerking te verleenen om althans eenige der grootere klokken te sparen, heeft de heer de Blauw in een vertrouwelyk gesprek met den Ne- derlandschen klokkenslooper, die vol gens zyn zéggen op grond van zyn unieke technische outillage tot het ver richten van deze werkzaamheden door de Duitschers was geprest, dezen er op gewezen welk een groote slag het ver lies van het carillon voor Leiden's bur- gery zou beteekenen en hem tevens zyn. vaderlaiïdschen plicht voor oogen ge steld. Eenigen tyd later een aantal groo. tere klokken was inmiddels reeds stuk gehakt stelde deze slooper den heer de Blauw ervan in kennis, dat hy den Duitschers had medegedeeld en zulks in stryd met de waarheid! niet in staat te zyn de grootste vier klokken klein te krygen, aangezien zij daarvoor te hard en te dikwandig zouden zyn en zyn gereedschappen daarop afbreken. De Duitschers hebben deze mededeellng voor waar aangenomen en er tevens van afgezien gaten in de betonnen vloeren te hakken teneinde aldus de klokken in hun geheel te verwyderen. De door de flinke houding van dien slooper aldus behouden klokken heb ben een middeliyn van resp. 2.10 M., 153 M., 1.45 M. en 1.37 M. De eerste twee zyn de beide „luid"-klokken, zynde de gToote Bourdon, aangeboden door het Leidsch Studentencorps, die tevens de heele uren slaat en de C-klok (ge schenk van het Carillon-comité), die tevens de halve uren slaat. De twee andere klokken zyn de cis- klok, welke geen opschrift draagt en de dis-klok, welke tot inscriptie heeft „Hoop en Vrede" en die indertyd werd aangeboden door de N3. Boek-, Cou rant- enHandelsdrukkery v.h. J. J. Groen en Zoon alhier. Op den dag der Bevryding (5 Mei 1945) alsmede op den dag, dat HM. de Koningm voor het eerst weer onze stad bezocht ter plechtige heropening van de Leidsche Universiteit, heeft men de Bourdon kunnen hooren beieren. Dat hiermede een zeer belangrijk deel van de klokken behouden is ge bleven, moge blyken uit het feit, dat zU tezamen een gewicht vertegenwoor digen van 11.350 kg., zynde meer dan de helft van het totaal-gewicht (on geveer 20.000 kg.) van ALLE 47 klok. ken, waaru.t het carillon bestond. Zulks zal aldus besloot de heer de Blauw het onderhoud de taak van een nieuw Carillon-comité om Leiden wederom maar thans hopelyk spoe dig in het bezit van een volledig carillon, net zoo mooi als het vorige, te stellen, uiteraard aanmerkelyk ver lichten. De leiders der Protestantsche kerk in Mecklenburg hebben de volledige scheiding van kerk en staat aanvaard. De twee voornaamste monarchisti sche organisaties in Italië hebben aan gekondigd, dat zy hun krachten zullen vereenigen. Het zijn de „Uome Qualun- que". de beweging van den man-in-the- street, en de Italiaansche democratische partij. De Britsche nieuwsdienst in de Duit- sche zone meldt, dat de kanalen, die Elbe en Ryn verbinden, thans zoo ver zyn hersteld, dat het verkeer waarschyn- lijk begin April hervat kan worden. Volgens een Deensch krantenbe richt zouden in Denemarken twee nieuwe „Fascistische" organisaties opgericht zyn. De leden van een van die organisaties zouden zwart hemd en laarzen dragen. - In Franrijk is een republikeinsche party van de vrijheid gesticht, welke .Ml vechten tegen elke poging tot het invoeren van een fascistische of nazis tische dictatuur." - Te Athene is het eerste proces in Griekenland tegen oorlogsmisdadigers van de as begonnen. De Ver. Staten zullen het plan om in den zomer en den herfst van dit jaar een internationale handelsconferentie byeen te roepen, ten uitvoer brengen, ondanks het feit dat de Sovjet-unie niet op de uitnoodiging geantwoord heeft. Maliti Buszati, de voormalige eerste minister der Albaneesche marionetten- regeering, en drie andere Albaneesche oorlogsmisdadigers zyn veroordeeld tot den dood door den kogel. De Spaansche communistische party is toegetreden tot het „democra tisch verbond" dat de Spaansche repu blikeinsche party, de socialisten en het nationale verbond van vakvereenigingen omvat. De communisten zyn te Parys in onderhandeling met Giral, den eer sten minister van de Spaansche repu blikeinsche regeering in ballingschap. Men meent te weten, dat zy een porte feuille in Girals regeering hebben aan vaard. Als waarnemers bij de Grieksche verkiezingen zullen 700 Amerikanen, 700 Britten en 200 Franschen derwaarts gaan. Amerika en Engeland zullen elk 100 teams hebben en elk team zal be staan uit 1 officier, 1 soldaat en 1 Griek sche tolk, die zorgvuldig geselecteerd is. Het militaire personeel zal geen wa pens dragen en elk team zal ir-p tot zyn beschikking hebben. EEN WEEK GELEDEN hebben 1 medegedeeld, dat wy de meer dere plaatsruimte, welke ons op Zaterdag ter beschikking staat, willen benutten voor het publi- ceeren van ontspanningslec tuur: korte verhalen, puzzle's, bijzondere artikelen, enz. In aansluiting daarop vestigen wij er thans de aandacht op dat in ons Blad van heden o.m. ook een schaak-, dam- en bridge- rubriek zijn opgenomen. Onder leiding van de heeren G. Bos scha, A. Pronk en P. A. Visser, allen op hun gebied vooraan staande spelers, zal wekelijks de aandacht van onze lezers worden gevraagd voor bijzondere problemen, partyen, eindspelen, systemen, e.d. Correspondentie gelieve men aan de sportredac tie van ons Blad te zenden on der aanduiding op het couvert van de rubriek, waarop zy be trekking heeft. Naar het AN.P. van het bestuur der Algemeene Studenten Vereeniging Am sterdam verneemt, zullen de Amsterdam sche studenten Maandag a.s, de colleges en practica weer by wonen. De studen tenstaking is na een, van rector en asses soren verkregen garantie, dat prof. Wibaut veertien dagen geen college zal geven, voor korten tyd opgeheven, van welk respyt gebruik zal worden gemaakt om in onderling overleg tot een oplos sing van het conflict te komen. EEN OORDEEL OVER MR. VAN KLEFFENS. De Engelsche ochtendbladen van gis teren bevatten geamuseerde verslagen over de wyze, waarop minister Van Kleffens door een grapje een avondzit ting van den Veiligheidsraad wist te voorkomen. „Een Fransch spreekwoord", aldus de Daily Mail, geciteerd door den Neder- landsche gedelegeerde, behoedde den Veiligheidsraad gisteren voor een late avondzitting. Nadat Bevin plaats had genomen en zyn beurt afwachtte om Wisjinski te antwoorden, werd voorge steld de vergadering tot negen of tien uur 's avonds te verdagen. De vergade ring protesteerde. Toen merkte de heer Van Kleffens oper bestaat een Fransch spreekwoord „la nuit porte conseil", .slaap er nog eens op"). De gedelegeer den lachten en besloten eens op het probleem te slapen. In de „Daily Telegraph" geeft Ashley een schets van 18 belangryke gedele geerden. en zegt daarby over mr. Van Kleffens: „In een vergadering, waar niet ieder een een vriend van Engeland was, was mr. E. H. van Kleffens, de Nederland- sche minister van Buitenlandsche Za- zaken, een invloedrijke uitzondering. Al was hy geen lid van de Britsche dele gatie, hy was toch een belangrijke re serve. Deze lange, ascetisch-uitziende Nederlander, die zoo onbevreesd in de Indonesische discussie gesproken heeft, is een vriend, die eens wellicht nog nuttiger zal zyn". PRINS BERNHARD BEZOCHT DE STAATSMIJN EMMA. Gisteren heeft Prins Bernhard ter ge legenheid van een vergadering van den mynraad, een bezoek gebracht aan de staatsmyn Emma te Treebeek. De Prins is met zyn gezelschap afgedaald in de ondergrondsche werken en heeft daarna de opleiding van de jonge mynwerkers bezocht. HOOGER BEROEP STUDENTENZUIVERING. De centrale commissie van beoordee ling studenten Chooger beroep studen tenzuivering) heeft haar taak aangevan gen. Secretaris is de heer G. J. A. Ooster- baan. van Breestraat 192, Amsterdam Z. Gemotiveerde verzoekschriften om in hooger beroep te mogen komen, moeten vóór 1 Maart worden gericht tot den minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen, of voorzoover de beslis sing van den rector magnificus gedag- teekend is na 31 Januari 1946, uiterlyk een maand na deze dagteekening. ONZE NIEUWE SPELLING. De Belgisch-Nederlaridsche spellings commissie, die kort geleden met haar werk gereedkwam, heeft naar het Vrije Volk verneemt, de volgende spellingregels vastgesteld: de buigings-n verdwynt; in den vierden naamval blyft het facultatief; in de open lettergrepen wordt een enkele o en e geschreven. Het plan in open lettergirpen steeds een dub bele ee te schry ven, is verworpen. Voor de ch zal de regel van Marchant gelden; zy verdwynt waar zy niet gehoord wordt, behalve In de uitgang isch. Van de bastaardwoorden zal een spe ciale lyst worden gemaakt en de over gang van de oude naar de nieuwe spel ling zal in drie jaar moeten geschieden. De heer W, Hooykaas, een zeer be kende figuur uit de Nederlandsche zil verindustrie, is te Schoonhoven op ruim 64-jarigen leeftyd plotseling overleden. Hy was de oudste firmant van de be kende Schoonhovensche zilverfabriek H. Hooykaas. Het echtpaar Wagenaar-Buwalda werd verbhjd met de geboorte van een drieling. De drie meisjes en de moeder maken het goed. In verband met de ernstige kolen- positie in ons land heeft de mynraad aan den minister van binnenl. zaken verzocht alles in het werk te stellen om voor dit Jaar een openbare viering van carnaval op 4 en 5 Maart zooveel moge. lyk te beperken opdat er voor de myn werkers geen aanleiding bestaat op ge noemde dagen verlof te nemen. Gisteren is een herstelwerkplaats voor rywielen en motoren aan den Zwarteweg te Naarden uitgebrand. Een groote party nieuwe banden, benevens rywielen en motoronderdeelen gingen verloren. In de jaren van den vorlgen Wereldoorlog had ik een leeraar, die ons het begrip en de betee- kenis van de taal voor een volk uitlegde. „Zoolang een volk zyn taal biyft spreken, sterft dat volk niet", was een zyner uitspraken. En hy haalde in dat verband al tyd de opmerking van Stekel aan: Ik beween niet de dooden, die nog voor my leven, maar de leven den, die reeds voor my gestorven zyn. zy, die hun moedertaal niet kunnen of willen spreken, zyn voor de cultuur van een volk levende dooden, waarover men weent. Er zyn eenige volken, die telkens ge storven zyn verklaard. Zoo de Polen. Eens was het een groote mogendheid, en beheerschte het de politiek van Oost-Europa. Verscheidene heerschers werden er toe aangetrokken, er heenge- zogen en hebben er de beste krachten van hun land verbruikt. Door inwendige oorzaken verzwakte Polen in de 18de eeuw zeer. Tenslotte werd het een prooi van drie nieuwe machtige buurstaten: Rusland, Pruisen en Oostenryk. En op drie congressen werd Polen opgedeeld, als een koek finaal opgesneden. Polen was van de kaart gevaagd. De staat Polen, maar niet het volk, de cultuur, de taal. In 1815 werd Polen hersteld en door een personeele unie met Rusland ver bonden. Toen begon eerst recht de rus sificeering. De opstanden van 1831 en 1863 waren de bloedige reacties, nog bloediger de daaropvolgende onderwer pingen. Polen verdween als zelfstandige staat. Naar het scheen voorgoed. Maar thuis sprak men de oude Pool sche taal, vertelden de ouders hun kin deren de oude Poolsche geschiedenis. En de eerste Wereldoorlog kwam. Polen kreeg In 1919 zyn kans en het herleefde. Het land van Chopin en Paderewski was weer een vry land. Wilde dit Polen een bestaanskans hebben, dan moest het in het bezit zijn van een zeehaven. Danzig was begee- renswaard, maar het werd Gdynia. En de ly densgeschiedenis van de Poolsche corridor begon, die eindigde met de ver nietiging der Poolsche legers in 1939. De brallende schreeuwers van het Derde Ryk verkondigden met luide stem: Nu was Polen voorgoed weg. Het werd de iydensgeschiedenis van Warschau, de ghetto's, ten slotte van alle Polen. En wy in Nederland kunnen ons de terreur voorstellen. Maar Polen wilde niet sterven. Het wilde leven. En thuis spraken zy hun Poolsche taal en luisterden kleine kin deren naar de oude geschiedenis van Polens grooten roem. En zoolang een volk zyn taal handhaaft, leeft het. Zoo is dan de staat Polen hersteld. Een vernielde hoofdstad, een verwoest land, honderdduizenden weg. En toch Is dat alles het ergste niet. Maar Polen ls herleefd onder zeer byzondere om standigheden. Het Oosteiyk deel, door liet verdrag Rusland-Duitschland reeds in 1939 aan Rusland toegewezen, biyft by dat laatste land. Uitbreidingen naar het Westen plaatst het dadeiyk voor de rastegenstellingen, waar Oost- en Zuid- Europa zoo ryk aan zyn. De haven zal het nu wel krygen, industriecontra volop. En toch! Nu de onafhankelykheid herleefd is, is het oude probleem her leefd: Aansluiting naar het Oosten, naar het Westen (of naar het Zuid- Oosten), De machtsverhoudingen laten den Polen geen keus. Rusland heeft zijn belangengrens nog veel verder verscho ven dan de Poolsche grens rykt. En zy het onder andere leuzen en andere vor men, de russificeering dreigt opnieuw. Le Monde schreef: De geheime Poolsche politie, die reeds 75.000 100.000 perso nen had gearresteerd, zal spoedig een nieuwe grootsche operatie op touw zet ten. Une opération de grande envergure. En generaal Stanislaw Radkiewicz zwygt over zy'n plannen, maar de Polen vreezen. Er heerscht terreur, welke tegenmaatregelen oproept. Aanslagen zyn aan de orde van den dag. Een Poolsch leger wil niet naar huis. Symp tomen allemaal van een land in ge- vaarlyke gisting. En weer eens staat Polen voor een dier catastrophale mo menten in zyn geschiedenis, waarop het zyn eenheid niet kan vinden en daar door een gemakkeiy-ke prooi wordt van duistere elementen. Polen zal eerst door dit alles heen zyn inneriyke eenheid moeten vinden, om althans een redeiyke kans te hebben staande te biyven, zy het onder de ge weldige schaduwen van de Sovjets. Laten wy hopen, ook voor het evenwicht van krachten, dat Polen kan komen tot de ontwikkeling van zyn bronnen en ontplooiing van zyn energie. Want een sterk Polen daar op de grens van twee werelden is een Europeesch belang. De kwaal van 1000 mannen die dagelyfcs door weer en wind moeten: Rheumatlsche aandoeningen. Neem er U tydig voor in acht. Met de dageiyksche dosis Kruschen versterkt ge de bloed zuiverende organen en verdwynen de pynverwekkende zuren langs natuur- ïyken weg. By Apoth, en Drog. Fabr. Griffiths Hughes Ltd., Manchester (Engeland). 436 (Ing. Med.) De onderzeeër O. 24 is van Tand jong Priok naar Nederland vertrokken. De naam van den in de buurt van Redmire (Engeland) met zyn Mosquito- toestel neergestorten Nederlandschen sergeant-vlieger is: G. Lahay, behoor en- de tot het 320ste squadron van den Kon. Ned. Marineluchtvaartdienst. Ingesteld is een rijkscommissie van advies inzake het Muziekonderwys onder voorzitterschap van den heer Sem Dresden, te Den H-ag. Dinsdag as. wordt te Arnhem een nieuwe noodtelefooncentrale in dienst gesteld, waardóór het aantal aangeslote nen belangryk kan worden uitgebreid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1946 | | pagina 1