Moeilijkheden in Grieksche
kwestie niet opgelost
Wij hooren
Weerbericht
—40.000 repalrieerenden—
Hef proces fe Neurenberg
De dapperste kapitein van onze koopvaardij
Ons land moet
exporteeren
Met een enkel woord
Schoenfabrikanten bezitten
groote voorraden
Spanning in Indië.
De Britsche troepen
op Java
84ste Jaargang
WOENSDAG 6 FEBRUARI 1946
No. 25697
LEIDSCH
Waarnemend Directeur: A. Poortman
Hoofdred.: Mr. M B. van der Hoeven
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Teler. Directie en Administratie: 25041 (2 HJnen)
Telef. Redactie: 21507 Gironummer: 57055
Trots onderlinge besprekingen.
De Veiligheidsraad zou gisteravond
om half negen bijeenkomen, doch door
onbekende oorzaken begon de vergade
ring drie kwartier later. De Grieksche
regeering was ditmaal vertegenwbordigd
door den nieuwen minister van buiteij-
landsche zaken Rentls. De Poolsche ge
delegeerde deelde mede, dat hij den
raad een voorstel wenschte te doen,
maar dat hij eerst den voorzitter
wenschte te raadplegen. De vergadering
werd daarop vijf minuten geschorst. Het
zou echter eenige uren worden!
Tijdens de verdaging van de zitting
bespraken eerst Bevin en Stettinius in
een conferentiekamer den toestand. Zij
noodigden vervolgens ook Makin, Vys-
jinsky, Wellington Koo en Aidault uit,
deel te nemen aan hetgeen klaarblij
kelijk een vertrouwelijke bespreking was.
Tot resultaat heeft dit klaarblijkelijk
niet geleid, want tenslotte werd de
zitting van den raad verdaagd tot he
den. Hedenmiddag zal de raad de ver
kiezing van rechters voor het Interna
tionale Hof van Justitie behandelen en
vanavond zal de raad de besprekingen
over de Grieksche kwestie voortzetten.
Men verwacht niet, dat de Oekrainsche
resolutie betreffende Indonesië heden
zal worden besproken,
United Press meldt nog over de
Grieksche kwestie.
Vysjinsky had voor zijn land het
recht van veto geëischt inzake een
Egyptische motie waarin Engeland ge
heel van iedere beschuldiging werd ont
last. Dit was de eerste maal in zijn korte
geschiedenis, dat de raad voor de veto
kwestie kwam te staan. Aanvankelijk
scheen het alsof een voorstel van den
Amerikaan Stettinius die daarover
tevoren met Bevin en Vysjinsky afzon
derlijk had geconfereerd uitkomst
zou brengen. Dit voorstel bevatte ge
noeg elementen om het prestige van
beide landen Engeland en de Sovjet-
Unie te redden, maar werd op het
laatste moment noch door den Rus
noch door den Engelschman geaccep
teerd. De strekking ervan was. dat de
raad van meening zijnde, dat de Brit-
sche troepen in Griekenland den vrede
niet in gevaar brachten, de Russische,
Britsche en Grieksche afgevaardigden
dankte voor hun uiteenzettingen en de
zaak als afgedaan beschouwde.
De gemeenteraad van Missolonghi de
Grieksche stad, waar de Engelsche dich
ter Byron in 1823 is gestorven, heeft
Bevin het eere-burgerschap verleend.
Bevin wordt beschouwd als de voortzet
ter van Byrons strijd voor de Grieksche
vrijheid.
DE HOUDING TEGENOVER
SPANJE
In vele delegaties ter U.N.O. groeit
het gevoel, aldus Reuter, dat er defini
tieve stappen gedaan moeten worden
om de houding van de Vereenigde Vol
ken ten aanzien van Spanje duidelijk
te maken. Het is bekend, dat sommige
delegaties in contact staan met hun
regeeringen om een energieke en ge
coördineerde actie tegen Franco te be
spreken. De anti-Franco-beweging op
de U.N.O. wordt geleid door vijf Zuid-
Amerikaansche landen, die geen diplo
matieke betrekkingen met Spanje on
derhouden: Mexico. Guatemala, Pana
ma, Venezuela en Bolivia, terwijl zij
door alle andere Zuid-Amerikaansche
Staten gesteund worden, ook door Ar
gentinië. In Chili was tijdens de jong
ste staking een der eischen het ver
breken der betrekkingen met Spanje. In
Uruguay en Cuba hebben de wetgeven
de vergaderingen daartoe strekkende
moties aangenomen. Een belangrijk ar
gument in de bogen der Zuid-Ameri
kanen is het feit, dat een verandering
van regiem in Spanje het aanknoopen
van handelsbetrekkingen weer mogelijk
zou maken.
De voormalige Amerikaansche minis
ter van financiën verklaarde: Wan
neer de democratische landen duidelijk
en eenstemmig konden spreken, zou
den Franco's dagen geteld zijn. De
nieuwe Noorsche minister van buiten-
landsche zaken verklaarde, dat Noor
wegen alle initiatieven om het Spaan-
sche probleem ter sprake te brengen,
zou ondersteunen. Ook de houding van
Frankrijk is duidelijk: de Fransche re
geering heeft reeds uitdrukking gege
ven aan haar wensch dat een collec
tieve actie tegen het bewind van Franco
zal worden ingezet.
Onder voorzitterschap van den
Franschen socialisten leider Leon Blum
is een raadgevende commissie opgericht
die plannen voor een internationale op
voedkundige organisatie zal bestudee-
ren. Het vorig jaar November is te
Londen overeengekomen, dat de orga
nisatie te Parijs gevestigd zal worden.
De Fransche Assemblee Consti
tuante heeft met 414 tegen 108 stem
men de noodmaatregelen der regeering
voor het verlagen van de begrooting
goedgekeurd. De rechterzijde, de radi
calen en de onafhankelijke socialisten
stemden tegen.
Radio Moskou maakt den dood van
Anton von Rintelen. den organisator
van den fascistischen staatsgreep in
1934, bekend.
De Reuter-correspondent in Por
tugal, Brown, heeft bevel gekregen het
land binnen 48 uur te verlaten, zulks
zonder opgave van redenen.
OPEN BRIEF AAN DE VROUWEN
Tijdens een persconferentie heeft
mevrouw Roosevelt een open brief van
de vrouwelijke gedelegeerden bij de
U.N.O. voorgelezen, die aan alle vrou
wen over de geheele wereld is gericht
en een oproep bevat naar voren te ko
men en te. deelen in het werk van vrede
°n herstel.
„Deze nieuwe kans voor den vrede",
aldus d? brief, verkreeg men door de.
vereende pogingen van mannen en vrou
wen, die door gemeenschappelijke ide
alen van menschenljjke vrijheid werk
ten op een tijdstip, toen de noodzaak
van gemeenschappelijke krachtsinspan
ning de scheidsmuren van ras, geloof
en sexe omver haalden. Met dit doel
voor oogen doen wij een beroep op de
regeeringen over de geheele wereld de
vrouwen overal aan te moedigen meer
actief deel 'te nemen aan nationale en
internationale aangelegenheden. Wij
wenschen voor de vrouwen van alle
landen uiting te geven aan ons vaste
geloof, dat groote mogelijkheden en een
belangrijke verantwoordelijkheid hun
wacht.
ZETEL COMMISSIES VAN
ECONOMISCHEN EN SOCIALEN
RAAD.
De economsche en sociale raad heeft
een commissie ingesteld om te onder
zoeken, of de verschillende organen, die
onder hem ressorteeren, in het cen
trale hoofdkwartier in de VB. moeten
worden gevestigd.
De meeste leden van den raad zijn in
principe voor centraliseering van de
speciale lichamen en de meeste orga-
nisates, die de economische en sociale
raad gaat oprichten, voor de behande
ling van het probleem van bedrfjfshy-
giëne en werkgelegenheid, zullen waar
schijnlijk op de plaats van den perma
nenten zetel der U.N.O. worden geves
tigd.
uit Indië verwacht.
In de eerstkomende maanden
worden de volgende schepen, met
in totaal ongeveer 40.000 repatriee-
renden, uit Nederlandsch Indië
verwacht.
Bloemfontein, Indrapoera, Al
cantara, Tegelberg. Japara, Tabin-
ta. Agoeng, Sloterdijk, Tjisadane,
Klipfontein. Ruys, Sommelsdijk,
Boschfontein, Baroe, Weltevreden,
Oldenbarneveldt, De Witt, Boisse-
vain, Tegelberg, Indrapoera, Nieuw
Holland, Inten, Oranje en Sibajak.
Zooals bekend hebben de Nieuw-
Amsterdam en de Oranje op hun
eerste reis 5000 repatrieerenden
naar Nederland gebracht, terwijl
momenteel onderweg zijn de Johan
van Oldenbarneveldt, de Boisse-
vain, de Alcantara en de Johan de
Witt.
DE PROPAGANDA DER NAZI'S.
Nadat het onderwerp „propaganda"
ter sprake was gekomen, dat niet veel
nieuws bracht, begon Fame, aldus een
speciale correspondent van het A.N.P.
aan het laatste hoofdstuk van de door
hem behandelde „Misdaden tegenover
den geest". Hij wilde duidelijk maken
dat de misdadige ondernemingen der
Duitschers systematisch en volgens
nieuwe methode waren.
De Germanisatie gebruikte de mis
daad tegelijk als doel en als middel.
Als middel omdat misdadige middelen
meestal zeer doeltreffend zijn en de
Nazi's onverschilligheid met betrekking
tot de moraliteit der middelen voor
staan. En als doel omdat de uiteinde
lijke organisatie der nazi-samenleving
de uitschakeling van vijandige of niet-
gewenschte elementen vooropstelt.
Daarom beschouwde Faure de Duitsche
misdaden niet als gevolg van oorlog er
bezetting. De uitschakeling van den te
genstander was een onderdeel van hun
leerstellingen en zij werd nagestreefd
door het geregelde functioneeren - van
het administratief apparaat.
De Fransche aanklacht loopt thans
ten einde en thans zal de Russische
prosecutor Rudenko aan het woord
komen.
STEINBAUER VERDEDIGT SEYSS.
De verdediging van Seyss Inquart
wordt voortaan gevoerd door dr. Stein-
bauer. Seyss had aanvankelijk als
tweeden raadsman dr. Laternser. die
speciaal de Nederlandsche kwestie zou
behandelen, doch heeft thans ook het
Nederlandsche deel aan Steinbauer op
gedragen. Laternser heeft de verdedi
ging van den Duitschen generalen staf
op zich genomen
PROF. ROLING TE NEURENBERG
Het proces te Neurenberg aldus A.N.P.
wordt sedert enkele dagen bijgewoond
door prof. B. E. A. Röling, hoogleeraar
aan de Utrechtsche universiteit, dooi
de Nederlandsche regeering benoemd
tot rechter in het Internationale Mili
taire Tribinaal te Tokio dat zal oordee-
len over de Japansche oorlogsmisdadi
gers.
In Tokio, aldus prof. Röling, zullen
alle mogendheden die onder de Japan
sche agressie hebben geleden, achter de
tafel der rechters vertegenwoordigd zijn
Dat zijn dus Amerika, Engeland, Frank
rijk, Rusland, China, Britsch-Indiè, de
Philippijnen en Nederland. Deze landen
zullen ook elk een eigen prosecutie krij
gen, zoodat niet, zooals te Neurenberg,
hun belangen door een van de „groote
vier" zullen worden vertegenwoordigd.
De indruk van het proces fce Neuren
berg noemde Prof. Röling uitstekend.
Hij was geïmponeerd door de hooge op
vatting die het tribunaal van zijn taak
heeft en speciaal door de pijnlijke zor
gen die getroffen zijn voor de rechten
der verdediging. Dit is niet alleen mijn
meening. aldus Röling. doch ook die van
den verdediger van von Neurath, prof.
Metzscher van de universiteit van
Marburg, die een oude kennis van mij
is en die mij verzekerd heeft, zeer ge
schokt te zijn door de dingen, die in het
proces zijn openbaar gemaakt."
GEEN DOODSTRAF VOOR
OORLOGSMISDADIGERS?
UP. meldt, dat Uruguay aan de U.N.O.-
vergadering verzocht heeft, een beroep
te doen op het Tribunaal van Neuren
berg, om niet den doodstraf van de
nazi-misdadigers te overwegen en als
maximumstraf levenslange gevangen
schap vast te stellen.
Uruguay is van meening, dat levens
lange gevangenisstraf de ernstigste
straf is, die met de democratische eer
bied voor het menschelyk leven veree-
nigbaar is.
NIEUWE LOON- EN PRIJSPOLITIEK
IN AMERIKA.
De Amerikaansche regeering tracht
een nieuwe politiek voor loonsverhoo-
gingen uit te werken, gebaseerd op
prijsverhoogingen, om het blokkeeren
van de productie te voorkomen. Chester
Bowles, administrateur voor de prjjsbe
heersching, heeft de prijsverhoogingen
besproken met president Truman. Een
nieuwe loon- en prijspolitiek schijnt
absoluut noodzakelijk te zijn om de
stakingen te doen eindigen. De resul
taten van de besprekingen met de re
geering zijn ..loons'verhoogingen, hetzij
vrijwillig, hetzij onder bescherming van
de regeering", „prijsverhoogingen, als
compensatie voor de loonsverhoogingen
„voor zoover noodzakelijk", dat wil zeg
gen wanneer industrieën kunnen aan-
toonen, dat hun winst anders beneden
jiet. peil van 1936—1939 zou komen.
Alles wijst op een loonsverhooging
van 1716 pet. welke Truman voor de
staalindustrie voorstelde. Dit loon is ge
baseerd op een prijsverhooging var. vier
dollar per ton staal of iets meer.
ENGELSCHEN KRIJGEN
DONKERDER BROOD EN MINDER
VET.
Sir Ben Smith, de Britsche minister
voor de voedselvoorziening, heeft in het
Lagerhuis medeeelingen verstrekt over
de wereldgraanpositie. Hij zeide, dat de
tarwevoorraden in Engeland uitsluitend
werkvoorraden. waren en geen reserve
inhielden. In Washington heeft men
berekend, dat de graanbehoeften der
invoerende landen in het eerste half
jaar van 1946 17 millioen ton zouden
bedragen, terwijl slechts 12 millioen ton
voor export beschikbaar is. De Brit
sche regeei'ing was een der eersten ge
weest om een vermindering van bijna
een kwart millioen-ton ingevoerd graan
in de eerste helft van 1946 te aanvaar
den. Dientengevolge zal de beschikbaar
komende hoeveelheid veevoeder sterk
verminderen, hetgeen weer zal leiden
tot een verkleining van den veestapel.
Dit beteekent minder spek, minder ge-
vogeltje en minder eieren dan de minis
ter gehoopt had te kunnen verstrekken.
Dit beteekent ook een terugkeer naar
het donkerder gekleurde oorlogsbrood.
Ook zeide de minister genoodzaakt te
zijn het rantsoen boter, margarine en
vet van 8 tot 7 ounce per week te ver
lagen. Voorts deed hij een beroep op de
bevolking geen brood weg te gooien.
Verspilling van brood zal als een anti
sociale daad beschouwd worden.
Tom Williams, de minister van land
bouw, deed een beroep op de boeren om
alles in het werk te stellen om de
graanvoorraden te verhoogen door een
extra uitzaai dit jaar. Om de rijstetende
landen te helpen heeft de regeering den
invoer van rijst in Engeland volkomen
stopgezet.
Kapitein Romijn gehuldigd.
Gistermorgen heeft aan boord van
het motorschip „Oranjefontcin" de
huldiging plaats gehad van kapitein
A. Romijn, die beschouwd wordt als
de dapperste kapitein van de Neder
landsche koopvaardij.
De minister van scheepvaart, de heer
De Booy, heeft hem daarbij den zil
veren beker doen uitreiken, welke door
i den heer A. Groenenberg uit Cardiff
was beschikbaar gesteld voor den Ne-
dèrlandschen zeeman, van wien gezegd
kan worden, dat hij door zijn gedrag
bij moeilijke en gevaarvolle operaties
den meest persoonlijken moed aan den
I dag had gelegd. Het was zeer moeilijk
uit te maken, aldus de minister in zijn
toespraak, „wie voor het toekennen van
den beker in aanmerking zou komen.
Daarom is advies ingewonnen van de
commissie De Vos van Steenwijk, die
tot taak heeft voordrachten op te ma
ken voor het toekennen van Koninklijke
onderscheidingen en die kennis krijgt
van alle wapenfeiten. Deze commissie
heeft met algemeene stemmen den be
ker aan den heer Romijn toegekend"!
De minister herinnerde er aan, dat
Moderne pantsertroepen dei extremisten op Java. waarvan de geallieerde
troepen den meesten weerstand ondervinden. Ze beschikken over tanks en
zware artillerie, alles van Japansohe makelij. (Anefo P.)
I kapitein Romijn reeds door H.M. de
I Koningin was onderscheiden met den
bronzen leeuw wegens het als gezag
voerder van het motorschip „Aagte-
kerk" afslaan van een onderzeeboot-
aanval in Januari 1943, waarbij deze
tot zinken is gebracht. Bovendien heeft
Hare Majesteit hem reeds gedecoreerd
j met het kruis van verdienste met gesp
wegens zijn heldhaftig optreden in een
Malta-convooi, waarbij zijn schip door
een vijandelijke vliegtuig-aanval tot
zinken werd gebracht. Kapitein Romijn
heeft toen het uiterste gedaan, of-
schoon zelf ernstig gewond, om schip,
passagiers en lading te bergen. Het
schip had toen 400 ton petroleum en
vliegtuigbenzine aan boord. Ook is
kapitein Romijn door de Koningin ge
decoreerd met het kruis van verdienste
omdat hij meer dan 2 jaar lang het
bevel heeft gevoerd over een schip in
de gevaarlijke zeegebieden. Voorts is hem
verleend een Commendation met ver-
sierselen van „honary officer in the or
der of the British empire", terwijl hij
bovendien werd benoemd tot honary
member of master mariner society of
Great Britain" en ten slotte drager is
van de „Lloyd war medal for bravoury
i and sea" De uitreiking van den beker
geschiedde door mevr. Groenenberg.
Engeland toont begrip voor
onze moeilijkheden.
Voor den wederopbouw en voor drin
gende voorzieningen heeft ons land in
voer van materialen, grondstoffen en
dergelijke noodig. Groote invoeren, o.a.
uit het sterlinggebied, zullen bekostigd
moeten worden met producten voor den
uitvoer. Dat zal offers kosten, want al
komen allereerst die artikelen in aan
merking, waarvan de Nederlandsche
productie een surplus kan opleveren,
ook artikelen, die voor de binnenland-
sche voorziening nog niet vrij van rant
soeneering gegeven kunnen worden,
zullen tot de betalingsmiddelen behoo-
ren.
Het is in dit licht, dat de besprekingen
gezien moeten worden, welke minister
Mansholt met zijn Engelsche collega's
van voedselvoorziening en landbouw
dezer dagen heeft, gevoerd. En gecon
stateerd mag v/orden dat hij begrip
heeft gevonden voor de moeilijkheden
van ons land. De besprekingen hebben
dan ook perspectief geopend.
Reeds is gisteravond een groote Ne
derlandsche delegatie, bestaande uit
De Bilt verwacht tot Donderdag
avond:
Aanvankelijk somber weer met
plaatselijk lichte regen of mot
regen en een temperatuur tusschen
8 en 10 graden. Later in het N.W.
van het land brekende bewolking
met eenige daling van temperatuur
Meest matige wind tusschen West
en Zuid-West
Uit Amman, de hoofdstad van
Transjordanië, wordt vernomen, dat de
besprekingen tusschen Irak en Trans
jordanië, met het afsluiten van een po
litieke overeenkomst zijn geëindigd.
Truman heeft het Amerikaansche
kabinet voor een speciale zitting bijeen
geroepen, tijdens welke de voedselpositie
van de wereld en meer in het bijzonder
de dreigingen van hongersnood in som
mige streken van het bevrijde Europa
zullen worden onderzocht Ook zal het
nieuwe program tof vererooting en be
spoediging van de graanzendingen naar
I Europa worden besproken.
Engeland en Amerika zijn thans
overgegaan tot erkenning der Roemeen-
sche regeering
Met ingang van 5 Mei a.s. zal
Nanking weer de hoofdstad van China
zijn. Tsjoengking blijft 2de hoofdstad
wegens de tijdenden oorlog gebrachte
offers.
De Duitsche Protestantsche gees
telijken in de Britsche bezettingszone
worden overstroomd met aanvragen tot
lidmaatschap hunner kerken. De gees
telijken ziften de aanvragen en laten
alle candidaten een proeftijd door
maken.
Te Madeira is. 76 jaar oud, over
leden Félicien Cattier, een der meest
representatieve figurèn uit de Belgische
universitaire kringen.
In de Pijlsteeg te Amsterdam is
een transformatorhuisje door een ont
ploffing ernstig beschadigd. Vermoed
wordt dat door kwaadwilligen een ex
plosievoor werp in het gebouwtje is ver
borgen.
Teneinde een zoo volledig mogelijk
beeld te krijgen van de personen, waar
van tot dusverre niets bekend is wordt
ieder, die nog niets heeft vernomen om
trent familieleden in het Verre Oosten
hieronder ook begrepen de voorma
lige krijgsgevangenen in Japansche
kampen verzocht, zich voor het ver
krijgen van een nieuw formulier te
wenden tot het Informatie Bureau van
het Nederlandsche Roode Kruis, Be-
noordenlioutschew. 7, te 's-Gravenhage
of tot de plaatselijke afdeelingen van
het Nederlandsche Roode Kruis.
Vanwege het Ned. Roode Kruis
wordt vernomen dat in het district Kra-
kau geen enkele Nederlandsche burger
meer aanwezig is.
In December j.l. zijn hier te lande
bijna 2700 processen-verbaal opgemaakt
wegens prysovertreding.
Van 20 Februari af zal de lucht-
dienst tusschen Londen en Schiphol
volledig door de burgerlijke luchtvaart
worden verzorgd.
Gisteren is zonder eenig officiee1
vertoon de luchtlijn Amsterdam-Praag
geopend. Driemaal per week; op Maan-
I dag, Woensdag en Vrijdag zal een re-
tourvlucht worden onderhouden,
i De schout-bij-nacht F. J. Heeris
heeft om gezondheidsredenen ontslag
genomen als directeur van het direc
toraat voor de luchtvaart. In zijn plaats
is benoemd kolonelij I. A. Aler.
Bij een dezer dagen op het station
der spoorwegen te Groningen door den
C.C.D. gehouden controle werd o.a
een Duitscher aangehouden en gearres-
1 teerd wegens het vervoeren van boter,
i vet, zeep, kaas, cacao, tabak, koffie en
thee in den trein naar Nieuwe Schans.
Hij was het wegsleepen naar Duitsch-
land dus nog niet verleerd
De heer ir. H. G. A. Leignes Bak
hoven, heeft in verband met een be
noeming tot secretaris van het Friesche
Rundvee Stamboek, zijn functie als
waarnemend directeur-generaal v. den
landbouw neergelegd
Het gemeentebestuur van Gronin
gen wil een gedeelte van de Groote
Markt bestemmen voor een gedenktee-
k-n i herinnering aan de slachtoffers
van oorlog en terreur uit stad en pro
vincie.
De regeering zal bevorderen dat
omtrent de herkomst van de propagan-
dagelden van de NBH. een onderzoek
^al worden ingesteld.
Het hoofdbestuur van de Ver. voor
Chr. Mulo heeft in de plaats van den
heer W. Uittenbogaard te Arnhem, die
als zoodanig aftrad, benoemd tot voor
zitter de heer H. v. d. Tol te Rotterdam,
Die Pijn in Uw ledematen
dat rheumatische stramme gevoel
daar moet ge U tegen te weer stellen.
Begin morgen de weldadige Kruschen-
kuur. De dagelijksche dosis Kruschen
zal Uw bloedzuiverende organen weer
op krachten brengen. Dat doet de aan
sporende werking van de zes minerale
zouten. Neem daarom óók Kruschen
cm de heilzame werking op Uw heele
gestel. Bij Apoth. en Drog. Fabr.
Griffiths Hughes Ltd., Manchester
(Engeland), 149
(Ingez. Meded.)
vertegenwoordigers van de regeering,
voorzitters van de bedrijfsschappen van
de voedselvoorziening en deskundigen
uit alle takken van het agrarische be
drijfsleven, naar Engeland vertrokken
om de door minister Mansholt in prin
cipe gevoerde onderhandelingen verder
te voeren en zoo mogelijk tot concre
te' resultaten te leiden. De delegatie
staat onder leiding van ir. A. H. Boer-
ma, regeering: - .mmissaris voor de bui-
tenlandsche agrarische aangelegenhe
den. Gebleken is, dat, daar verschillen
de landen Engeland goedkooper kimnen
leveren, de prijsfactor een groote rol
speelt.
Inmiddels kan gezegd worden, dat de
vooruitzichten voor den uitvoer van
groente naar Engeland gunstiger zyn
geworden, al mag men zich voorals
nog geen overdreven voorstelling ma
ken van de hoeveelheden, die voor
dezen export in aanmerking kunnen
komen-
I.
Spanning is het tegengestelde van
rust en wijst op een abnormalen toe
stand. Een spanning zelf echter kan op
een „natuurlijke" of „kunstmatige"
wijze ontstaan.
Op natuurlijke wijze ontstaat een
spanning in onze longen bij een diepe
inademing; een fietsband kunnen we
kunstmatig een zekere spanning geven
door lucht in te pompen. Ziehier in
het kort het verschil.
Spanningen treden op bepaalde mo
menten in elk groeiend organisme op.
Het meest bekend is de physieke en psy
chische spanning op den leeftijd van den
puber. Maar ook andere leeftijden gaan
gepaard met het ontstaan van span
ningen. Wat hier van individuen ge
zegd is geldt evenzeer van samenge
stelde organismen, zooals volken. Ook
deze gioeien en ook daar merken we op
bepaalde momenten zekere spanningen
op. En zoo kunnen wij op het oogen-
blik spreken van spanningen in Indië.
Nu doet zich dadelijk deze vraag
voor: Is die huidige spanning „natuur
lijk" of „kunstmatig"? En we zitten
dadelijk midden in het probleem als ik
stel: Hier werkten en werken beide
oorzaken.
.Globaal genomen doorloopen de vol
ken een ongeveer gelijken ontwikke
lingsweg, maar storingen van buiten
kunnen deze gang sterk beïnvloeden.
Zoo zijn de voornaamste bevolkings
groepen van Nederlandsch Oost-Indië
in aanraking gekomen met de Voor-In
dische bevolking en haar cultuur, wat
leidde tot het ontstaan van de Hindoe-
Javaansche beschaving. Eeuwen later
bereikte de wassende stroom uit Arabië
den archipel en bracht er den Islam
met zijn tendenzen. En weer eenige
eeuwen daarna volgde -de aanraking
met het Christelijke Westen. De kolo
niale periode begon.
Een ieder begrijpt, dat de komst van
zulke sterk uiteenloopende volken en
de daarop gevolgde assimileeringspo-
gingen "een sterken invloed hebben uit.
geoefend op den groei van de Inheem-
sche bevolkingsgropen, speciaal op de
hoofdeilanden. Sporen hiervan zijn dui
delijk merkbaar, al mag men zich
terecht verbazen over het feit, dat nog
zooveel van het oorspronkelijke be
waard bleef. Wie evenwel het adatrecht
bestudeerd heeft weet, dat onder de
groote verscheidenheid der adatrechts-
lo-ingen duidelijk afleesbaar is, welke
wel en welke niet de vreemde penetra
tie ondergingen.
We kunnen dus onmogelijk zeggen,
dat de groei in Indië normaal is ge
gaan. Er zijn, ook in het geestelijk ont
wikkelingsproces van de Inheemsche
j Rijksgenooten spanningen ontstaan.
Wat nu de zoogenaamde koloniale
periode betreft kunnen we, zeer globaal
crenomen. deze verdeeling aanbrengen:
Eerst hebben de Nederlanders, die lang
niet het eerst in Indië arriveerden, de
handen vol gehad aan den strijd met
de Europeesche concurrenten. Wij
kwamen als overwinnaars uit dien
strijd. Daarna hebben wij ons gespitst
op den handel met Indië en de bevor
dering van Indië, vooral cultureel, ver
waarloosd. Dit te erkennen is geen
blaam werpen on onze voorouders. Zij
waren kinderen van hun tijd.
Eerst vrij laat is het besef doorge
drongen, dat wij in Indië een taak, een
opdracht hadden te volbrengen, die ge
richt was op de Inheemsche bevol
kingsgroepen. En het dient erkend, ook
door de felste voorstanders van de
Indië-los-van-Holland groep, dat wij,
eenmaal tot dat inzicht gekomen, ons
hebben opgewerkt tot de beste be
stuurders van „koloniën" der wereld.
Of men het nu al of niet ethische
politiek noemt doet er weinig toe: Het
belang van Indië ging praevaleeren bo
ven het eigen Nederlandsche belang.
Opvoeden, onderwijzen, tot zelfstandig
heid voeren, ziedaar de quintessence van
onze taak in Indië. De koloniale periode
was afgeloopen. De wijziging van art. 1
van onze Grondwet in 1922 was de
neerslag van deze gewijzigde opvat
ting. En een nieuwe periode in het
groeiproces ving aan.
Toen evenwel die nieuwe weg was
uitgestippeld is de taak spoedig ver
troebeld door het veroorzaken van
kunstmatige spanningen. Daarover in
een volgend artikel.
die deze benoeming heeft aangenomen.
MAAR DE WINKELIERS HEBBEN
EEN TEKORT AAN BONNEN.
Op de gistermorgen in „Krasnapolski"
te Amsterdam geopende contactbeurs
voor fabrikanten, winkeliers en agenten
in schoenen, hebben eenige sprekers
er op gewezen dat de fabrikanten thans
groote voorraden schoenen bezitten,
terwijl daarentegen de winkeliers een
tekort aan bonnen hebben, zoodat de
voorraden niet gedistribueerd kunnen
worden.
In verband hiermede werd aan den
minister van handel en nijverheid en
aan het rijksbureau voor huiden en
leder een telegram gezonden van den
volgenden inhoud:
„Schoenfabrikanten, schoenwinkeliers
grossiers en agenten in schoenen, in
grooten getale bijeen op de eerste con
tactbeurs in bevrijd Nederland, ernstig
verontrust over en in groote moeilijk
heden gebracht door de wijze van bon
nenuitgiften in de laatste maanden,
dringen met klem aan op direct ver
hoogde en regelmatige uitgiften van
schoenenbonnen, waarvoor bij fabrikan
ten en grossiers voldoende voorraden
aanwezig zijn".
Beide Kamers der Staten-
Generaal bijeengeroepen.
MEDEDEELINGEN BETREFFENDE
NEDERLANDSCH-INDIE.
Beide Kamers der Staten-Generaal
zullen morgen in comité-generaal bij
eenkomen, de Tweede Kamer om 1 uur,
de Eerste om 4 uur.
De bijeenroeping is geschied op ver
zoek van den minister-president. In
deze vergaderingen zullen van regee-
ringswege mededeelingen worden ge
daan betreffende Nederlandsch-Indië,
United Press meldt uit Batavia:
Het blad „Nakjat" verneemt dat de
Britsche troepen per 1 April Java zou
den verlaten om te v/orden vervangen
door Nederlandsche troepen.
Wij geven dit onder voorbehoud.
HUISRAAD-WAARDEBONNEN.
In 1941 zijn waardebonnen uitgege
ven, waarmede de door oorlogsgeweld
getroffenen den prijs van nieuw aan te
schaffen huisraad konden betalen.
Deze huisraad-waardebonnen verlie
zen hun geldigheid. De winkeliers kun
nen nog tot en met 15 Februari deze
bonnen tot betaling van huisraad in
ontvangst nemen en tot en met 28
Febr. tegen contanten inwisselen bij de
banken of postkantoren.
Particulieren, die nog waardebonnen
in hun bezit hebben, alsmede winke
liers, die de in antvangst genomen
waardebonnen niet tijdig heben kun
nen verzilveren, kunnen zich bij aange-
teekend schrijven onder overlegging
van de bonnen, tot 1 Mei wenden tot
het centraal verrekenkantoor van het
commissariaat voor oorlogsschade, P?rk
straat 38 te 's-Gravenhage, met ver
zoek de bonnen voor contanten in e
wisselen.