De toestand aan het Oostelijke front
84ste Jaargang
Zaterdag 27 November 1943
No. 25864
De ontruiming
van Gomel.
Nieuwe terreuraonval
op Berlijn.
VERDUISTEREN:
BINNENLAND
BEKENDMAKING.
RECHTZAKEN
Vredesgerechtshof.
LEIDSCH
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DAGBLAD
De gevechten aan het Oostelijke
front zijn in den loop van Donder
dag geconcentreerd op de sectoren
Kief en Gomel, zoo schrijft de
militaire correspondent van het
D.N.B. en hij vervolgt: Ruim 5
maanden duurt de offensieve in
spanning der bolsjewisten. Een
vergelijking met de groote Duit-
sche offensieven van 1941/1942, die
uitgevoerd werden met numeriek
veel geringere strijdkrachten en
die in aanzienlijk korter tijds
bestek voltrokken werden, bewijst
twee dingen: 1. dat de bolsjewie
ken, vergeleken met de toenmalige
vernietigingsoverwinningen der
Duitschers, met de toenmalige
Duitsche terreinwinsten en ten
slotte met hun eigen ontzaglijke
verliezen feitelijk weinig hebben
bereikt, in ieder geval geen enkele
overwinning hebben behaald,
waaraan ook maar een gedeeltelijk
beslissende waarde kan worden
toegekend. 2. dat de Duitsche for
maties, die voortdurend in den
strijd hebben gestaan, na vijf
maanden onafgebroken uiterst
harde gevechten niet alleen nog
steeds beschikken over een supe
rieure weerstands- en gevechts-
waarde, maar ook over een offen
sieven geest, waaraan men onge
twijfeld voor de toekomstige ont
wikkeling een niet te onderschat
ten beteekenis moet toekennen,
vooral omdat het gros der opera
tieve reserves der Duitschers nog
steeds niet naar voren komt.
Het is derhalve slechts begrijpe
lijk, wanneer in Duitsche militaire
kringen ten aanzien van de ver
dere ontwikkeling van den oorlog
in het Oosten juist met het oog
op de eischen, die de toekomst
nog zal stellen aan het Duitsche
militaire vermogen, de meening
heerscht, dat men aan Duitschen
kant ten slotte toch aan den lang-
sten kant van den hefboom zit.
Deze opvatting wordt niet slechts
gemotiveerd doipr meer reeele
overwegingen, die de numerieke
superioriteit van den vijand in
zekeren zin tot uitgangspunt heb
ben, maar vooral door feiten, die
voorloopig nog op den achtergrond
worden gehouden.
Zeker is, dat de achtereenvol
gens uitgevoerde achterwaartsche
verplaatsing van het Duitsche
front en de strategie van „zet en
tegenzet" een belangrijke rol spe
len. Uit dit gezichtspunt zal men
ook de nieuwe phase van den
Oostelijken veldtocht moeten be
schouwen, welke werd ingeleid
door den Duitschen tegenaanval
in het gebied ten Westen van Kief
en die wordt voortgezet door den
nieuwen grooten Sovjetrussischen
aanval in het gevechtsgebied van
Gomel. Dat de Sovjetrussen hier
aanvielen, bewijst hoezeer zij
steeds weer het slachtoffer worden
van de verleiding om op grond van
aanvankelijk gemakkelijk verwor
ven terreinwinst de meening te
krijgen, dat zij eenzijdig de be
paling van het verloop der ge
vechtshandelingen in handen heb
ben en naar willekeur van slag
veld kunnen veranderen. Dat dit
niet zoo is, heeft de ontwikkeling
der opeenvolging van veldslagen
sedert 4 Juli voldoende bewezen.
Dat dit ook in het vervolg niet
zoo zal zijn, zullen de Verdere
feiten vroeg genoeg leeren.
Groot gezien moet het als een
uiterst handige Duitsche tegenzet
worden beschouwd, dat de Duit
sche leiding in den sector Gomel,
dus de plaats, waar de Pripetmoe-
rassen een belangrijk woordje mee
te spreken zullen hebben in het
verloop van den slag, den druk
van den tegenstander is ontweken
en haar beveiligingsnet terugtrok
in voorbereide achterwaartsche
stellingen. Wederom werd de
tegenstander beroofd van de
vruchten zijner inspanning, door
net aanbieden van een stad, die
|een stad meer is en geenerlei
functie meer als zoodanig kan
uitoefenen.
Het gevechtsgebied komt dus
dichter bij de ruimte, waar de
Duitsche generaal-veldmaarschalk
Von Mannstein zijn bewegingen
thans vooral ook in Noordelijke
richting voltrekt. Stellig, het ligt
ongetwijfeld in het voornemen der
bolsjewisten om juist deze hen
bedreigende bewegingen op zijn
minst te neutraliseeren, zooveel
mogelijk echter in het Noorden te
overvleugelen. Nu, het is niet de
eerste maal, dat de Duitsche lei
ding in het doorzien van de voor
nemens van den tegenstander
deze in zekere mate tegemoet
schijnt te komen.
De ontruiming van Gomel, aldus
schrijft Martin Hallensleben, en
van de naburige sectoren brengt
de Duitsche troepen in een betere
en gunstiger verdedigingspositie.
Bovendien worden de Duitsche
verdedigingsstellingen hierdoor
aanzienlijk verkort.
„World Tribune" (Engelsch
tijdschrift, artikel van Amery
Reves. 9-10-43)
„De grondslagen van het
Atlantic Charter zijn
volkomen onjuist. Zij vormen
slechts een wed er op
warming der utopi
sche denkbeelden van
Wilson, die tusschen
beide wereldoorlogen hebben
geheerscht. Het is waanzin
zich in te beelden, dat zij
na dezen oorlog beter zullen
werken. Het Atlantic Char
ter is derhalve een docu
ment, dat niet in overeen
stemming is met den tijd".
In den avond van den 26sten
November hebben de Britten we
derom een terreuraanval op de
Rijkshoofdstad ondernomen.
Zij kozen, naar het D.N.B. ver
neemt, wegens de weersomstan
digheden en tot misleiding van de
Duitsche luchtverdediging een
omweg over Zuidwest-Duitschland
Dè Duitsche nachtjagers vielen
den vijand op den langen weg
naar het aanvalsdoel aan en wik
kelden hem, vooral in het gebied
van Berlijn, in zware luchtgevech
ten, waarbij zij werden gesteund
door de lang te voren gealarmeer
de luchtdoelartillerie. Reeds bij
het begin van dezen jongsten
aanval op Berlijn werd volgens tot
nu toe ontvangen berichten waar
genomen, dat vijftien bommen
werpers werden neergeschoten. Er
komen nog steeds berichten bin
nen over neergeschoten toestellen.
Het resultaat van den Britschen
aanval was des te geringer omdat
de tevergeefs verlengde heenweg
slechts het medenemen van een
veel geringere hoeveelheid bom
men gedoogde dan bij de laatste
aanvallen op Berlijn.
De uitwerking van den lucht
aanval in den nacht van 26 op 27
November bleef daardoor ver ach
ter bij die van de laatste terreur-
aanvallen.
Tijdens den jongsten terreur-
aanval van de Angelsaksische
luchtmacht op de stad Frankfurt
am Main is ook het in de geheele
wereld bekende geboortehuis van
Johann Wolfgang von Göthe ge
troffen. Het huis, dat o.a. met zijn
smaakvolle interieur de woning
inrichting van een patricisch ge
zin uit de 18e eeuw voor het na
geslacht bewaart, liep ernstige be
schadigingen op. (D.N.B.)
Vijfjarenplan voor textiel op
Java Ten einde de autarkie op
textielgebied op Java te bevorde
ren, heeft het Japansche militaire
bestuur een vijfjarenplan opge
steld voor de productie van katoen,
ramie en kapok. De maatregelen
ter bereiking van de vergroote
productie zullen ten uitvoer wor
den gebracht door een syndicaat
van landbouw-ontwikkeling en de
plaatselijke leidende landbouwers.
(A.NJP.)
Japanners kapen vijfhonderd
vaartuigen Japansche troepen
hebben bij hun aanval vanuit het
Zuiden op Tsjangteh op 22 No
vember meer dan vijfhonderd vij'
andelij ke schepen gekaapt in de
buurt van Hsiangkau. Hierdoor is
de vijandelijke scheepvaart in de
zen sector volkomen lam gelegd,
zoo meldt Domei. Andere Japan
sche eenheden, die in een sector
ten Zuiden van Lihsien opereer
den, hebben 73 met munitie en
ravitailleeringsgoederen vol gelas
den vijandelijke schepen op onge
veer twaalf kilometer ten Zuiden
van Lihsien gekaapt. De munitie
en ravitailleeringsgoederen waren
voldoende om de behoeften van
één a twee divisies te dekken.
Groote hoeveelheden wapens en
munitie werden door andere Ja
pansche troepeneenheden buit ge
maakt, die thans het gevechts
gebied Loengyang omsingelen.
(D.N.B.)
van heden- en morgen
avond 16.45 uur
tot morgen- en Maandag
ochtend 8.15 uur
27 Nov.: maan op te 7.38 uur;
onder te 17.01 uur (Nieuwe Maan).
28 Nov.: maan op te 8.52 uur;
onder te 17.40 uur.
De heer R. Koen overleden
Op 68-jarigen leeftijd is te Utrecht
plotseling overleden de heer R.
Koen, oud-ontvanger der directe
belastingen, invoerrechten en ac
cijnzen. Hij was als ontvanger
werkzaam achtereenvolgens te
Hattum, Enkhuizen, Hoofddorp,
Middelburg, Den Haag en Breda.
Sedert enkele jaren was hij ge-
pensionneerd en woonde hij te
Hilversum.
Girobriefomslagen alleen voor
giroverkeer Den laatsten tijd
neemt het gebruik van de rose giro-
omslagen voor particuliere corres
pondentie een storenden omvang,
aan. De papiervoorraad van den'
dienst laat particulier gebruik van
deze dienstomslagen niet toe. Na
der is daarom bepaald, dat deze
giro-omslagen uitsluitend gebruikt
mogen worden voor het toezenden
van opdrachten aan het centrale
postgirokantoor. Deze bepaling is
opgenomen in den nieuwsten her
druk van den gids voor rekening
houders. Op de naleving zal streng
worden toegezien.
Openstelling post inrichtingen
Op Zaterdag 4 December zullen
de postinrichtingen gedurende de
gewone uren geopend zijn. Er
wordt geen extra gelegenheid ge
boden om daarna nog postpakket
ten aan te bieden, zooals andere
jaren gebruikelijk was.
Strenge maatregelen bij over
treding van de voedselvoorzie
ningsbepalingen Zooals reeds
eerder is bekend gemaakt, heeft
de secretaris-generaal van het
departement van landbouw en
vissch'erij van de hem verleende
bevoegdheid om ondernemers op
het gebied van de voedselvoorzie
ning wegens ernstige overtredin
gen of slechte bedrijfsvoering van
hun bedrijf te ontzetten en andere
gebruikers hiervoor aan te wijzen
in enkele gevallen gebruik ge
maakt.
Bij de toepassing van dezen
maatregel is echter gebleken, dat
het besluit, hetwelk deze materie
regelt, niet voldoende mogelijk
heden bood. Dit besluit is daarom
aangevuld. De voornaamste wijzi
gingen komen hierop neer, dat
aan den betreffenden ondernemer
ook het gebruik van zijn woning
kan worden ontzegd, terwijl hem
tevens een inleveringsplicht voor
het bedrijfsvee en den bedrijfs-
inventaris kan worden opgelegd.
Voorts zijn de gevolgen ten aan
zien van de pacht geregeld, ter
wijl de mogelijkheid is geopend om
een bewindvoerder op het bedrijf
te plaatsen, die in de plaats treedt
van den vroegerên eigenaar.
De ondernemers op het gebied
van de voedselvoorziening zijn er
nogmaals op gewezen, dat de over
heid niet zal aarzelen in ernstige
gevallen dezen strengen maatregel
in toepassing te brengen.
Het Wehrbezirkskommando Aus-
land, Aussenstelle Holland deelt
mede:
Er bestaat aanleiding er nog
maals op te wijzen, dat alle in
het Nederlandsche gebied wo
nende of langer dan 6 dagen ver
blijvende mannelijke Rijksduit-
schers van de lichtingen 1884 en
jonger zich schriftelijk of mon
deling moeten aanmelden op de
Aussenstelle Holland van het
Wehrbezirkskommando Ausland,
Amsterdam, Prins Hendrikkade
159, waarbij zij den Wehrpass of
andere documenten, die betrek
king hebben op den militairen
dienst, moeten overleggen.
Tot aanmelding zijn zonder uit
zondering verplicht alle personen
met inbegrip van het personeel in
dienst van de weermacht.
Rijksduitschers, die deze aan
melding totdusver achterwege ge
laten hebben, worden hierbij aan,
gespoord dit alsnog onverwijld te
doen. Wanneer hieraan geen ge
volg wordt gegeven, kan bestraf
fing volgens de krijgswetten (over
treding van den aanmeldings
plicht) geschieden.
Postzegels buiten gebruik Op
1 Januari a.s. wordt de bijzondere
postzegel van 7J/2 cent, uitgegeven
ter gelegenheid van den „dag van
den postzegel" buiten gebruik ge
steld en voor de frankeering on
geldig, evenals de zomerpostzegels
1938, de kinderpostzegels 1938, de
legioenpostzegels 1942 en de post
zegels van 10 cent met opdruk
„Europeesche P.T.T.-vereeniging
19 October 1942" (uitgifte 1943).
Nederlandsche landbouwleiders
namen afscheid van den heer
Ernst De Landstandpérsdienst
meldt: In de vergaderzaal van het
hoofdkantoor van den Nederland-
schen Landstand werd Donder
dagavond te Den Haag afscheid
genomen van den heer Ernst, Re
ferent für Agrarpolitik bij het
Rijkscommissariaat. Behalve de
hoogste functionarissen in den
Landstand, o.w. alle provinciale
boerenleiders, waren aanwezig o.a.
de heeren Tammens, gemachtigde
voor landbouw en visscherij, Rui
ter, directeur-generaal van den
landbouw en Van Til, voorzitter
van den Nederlandschen Coöpe
ratieven Raad. In een uitvoerige
rede zette de heer Ernst, die el
ders met een andere opdracht be
last is, zijn gedachten uiteen met
betrekking tot de toekomstige ont
wikkeling van den Nederland
schen Landstand ten bate van den
boerenstand. De waarnemend boe
renleider, de heer B. J. Bierma,
bracht den heer Ernst hartelijken
dank namens den Landstand voor
het vele en moeizame werk, dat
deze voor den Nederlandschen
boerenstand heeft verricht tijdens
de vijftien maanden, dat hij hier
werkzaam is geweest. Namens de
aanwezigen bood spr. een schilde
rij aan ter herinnering aan de bij
zonder aangename samenwerking.
Vervolgens spraken de heeren
Tammens, Ruiter en Van Til, als
mede mevrouw Zwiers-Luth, de
laatste namens de landvrouwen.
Koppelverkoop in sigarenwinkels
ongeoorloofd Vele sigarenwin
keliers deelen aan hun klanten
mede, dat zij op een van beide
per veertien dagen aangewezen
bonnen slechts dan sigaretten of
tabak willen leveren, als de koo-
per op de andere bon sigaren
koopt. .Van officieele zijde wordt
ons medegedeeld, dat een derge
lijke handelwijze ongeoorloofd is.
Ofschoon deze eischen van de
winkeliers voor niet-sigarenroo-
kende klanten vele bezwaren had
den. o.a. ook deze, dat zij ineens
heel hun rantsoen voor veertien
dagen moeten opnemen, is er in
feite weinig reden voor den win-
ielier om op deze wijze te koppe
len, aangezien in de naaste toe
komst voorloopig de bevoorrading
van den handel voor slechts, ge
middeld 10% uit sigaren zal be
staan. Bovendien zal, indien de
voorraden sigaren te groot moch
ten zijn, door middel van een bon
waarop alleen sigaren mogen wor
den verkocht, de te groot gewor
den voorraad kunnen worden ge
ruimd.
Inbraak en brandstichting te Lei
den. De jeugdige J. P. W. Pauli-
des uit Lelden was door den Vrede
rechter veroordeeld tot twee jaar
gevangenisstraf. Verdachte had zich
in 1942 door middel van braak toe
gang verschaft tot een bergplaats
van goederen der W.A. te Leiden.
Hii nam toen een aantal goederen
mee. doch stichtte tevens brand.
Verdachte bekende. De plannen
voor de inbraak waren tevoren be
raamd en geschiedden uit een soort
wraakneming. Men had n.l. een
winkel van de Unie beschadigd.
Hiervan was aaftgifte gedaan bij de
politie, die evenwel geen voldoende
aandacht aan het feit zou hebben
besteed. Daarna was verdachte op
deze laakbare wijze tewerk gegaan.
De procureur-generaal, mr. van Vlo
ten. zag in deze zaak wel reden tot
'clementie. De verdachte handelde
in een wat overspannen toestand,
en meende dat hij onrecht moest
herstellen door de inbraak. Gezien
de omstandigheden vond spr. de
opgelegde straf wel wat hoog.
Er kunnen, ook gezien de jeugd
van verdachte, wel redenen voor
clementie gelden. Daarom vorderde
spr. thans een jaar gevangenisstraf
met aftrek van den tijd preventief
doorgebracht. De verdediger zette
uiteen dat de politieke hartstoch
ten in de betreffende dagen nogal
oplaaiden, en verdachte zich heeft
laten meesleepen. PI. verzocht de
uiterste clementie.
Het Hof zal over 14 dagen arrest
wijzen
Burgemeester viel politie-inspec-
teur aan Het vrij zeldzame feit
deed zich voor, dat een burge
meester zich wegens mishandeling
moest verantwoorden voor het
Vredegerechtshof. De enkele jaren
geleden benoemde burgemeester
van Weert, J. M. W. R.-M., had
nl. op 28 Juli 1941 ter secretarie
den inspecteur van politie H. een
kastijding toegediend omdat de
inspecteur op 's burgemeesters
vraag, waarom hij op straat den
burgemeester niet groette, had
geantwoord: „Dat behoef ik niet
te doen".
De inspecteur was van Weert
naar Groningen overgeplaatst,
waardoor het dienstverband met
Weert was verbroken. De burge
meester echter had het in het
bijzijn van eenige secretarie-amb
tenaren door den inspecteur ge
geven antwoord als een aantas
ting van diens gezag beschouwd
en hij was daarover zoozeer ont
stemd, dat hij den inspecteur te
lijf was gegaan en hem zelfs
volgens verklaring van getuigen
bij de keel had gegrepen.
Voor het Vredegerecht erkende
de burgemeester, dat hij in woord
en daad foutief was geweest.
De procureur-generaal, mr. Van
Vloten, zeide o.a., dat het optre
den van den burgemeester jegens
den inspecteur al was de ver
houding tusschen deze beiden
reeds lang gespannen geens
zins te pas was gekomen en dat
een gezagsdrager, die aangewezen
is om de nieuwe orde ingang te
doen vinden, in de eerste plaats
zichzelf moet weten te beheer -
schen. Rekening houdend met
menschelijke motieven zag spr. af
van zijn aanvankelijk voornemen
om een principale vrijheidsstraf
te vorderen en hij volstond met
het eischen van een flinke boete:
f. 100, wegens mishandeling.
Het Vredegerechtshof zal 9
December uitspraak doen.
llaagsche YTederichier De
tandheelkundige J. E. Bollin te
Wassenaar, had op 15 Februari, toen
hij op de tram stond te wachten,
tegen een kennis verteld dat de
Burgemeester van Utrecht doodge
schoten zou zijn. waarbij hij de op
merking maakte dat er nog meer
N.S-B.'ers doodgeschoten moesten
worden. Verdachte ontkende de ge
ïncrimineerde woorden te hebben
gebezigd, het gesprek was in ge
heel anderen geest gevoerd. De offi
cier meende dat geen bewijs was
geleverd voor de beleediging, en
vorderde vrijspraak. De verdediger
betoogde dat de hulpagent .die in
dit geval het proces-verbaal had
opgemaakt, geen opsporingsbe
voegdheid bezit en pleitte vrijspraak
De Vrederechter sprak verdachte
vrij.
Te Leiden vond bijna een aan
rijding plaats tusschen een W.A.-
man per rijwiel en een wagen, be
stuurd door Th. v. Tongeren al
daar. Dit feit werd aanleiding to#
