KLEINTJES"
teekenen?
NEDERLANDSCHE ARBEIDERS
IN DUITSCHLAND
AATSTE BERICHTEN
Toespraak
van André Marty.
FAMILIEBERICHTEN
Hevige afweerstrijd aan
Erim en Dnjepr.
LAND- EN TUINBOUW
Voelt U iets voor
MARKTBERICHTEN
PLAATSELIJKE
DISTRIBUTIEDIENST.
Gevraagd
Aangeboden
Personeel gevr
Personeel aangeb.
Kamers aangeb.
Diversen
BINNENLAND.
Arts vermoord De vorige
eek Donderdag is de directeur-
meesheer van Ziekenzorg te
ageningen, de arts J. Boes, wo
nde aan den H. van Suchte-
nweg, toen hij te ruim 9 uur
avonds thuiskwam en zijn fiets
de garage wilde zetten, dood
schoten. Van den dader ont-
eekt elk spoor. Dr. Boes was
et aangesloten bij een politieke
irtij.
Boekhouder slachtoffer van
ofmoord Gisteren, in den
oegen ochtend vonden familie-
jen van den eigenaar van een
drijf in de Kleine Wittenbur-
rstraat te Amsterdam in de
akplaats het lijk van den 45-
rigen boekhouder dier zaak. Het
»ek, dat de man op afschuwe-
ke wijze van het leven was
roofd. Daar het slachtoffer een
oot bedrag aan geld was ont-
Dlen, ligt het vermoeden voor
hand, dat hier van roofmoord
rake is.
BUITENLAND.
André Marty, de vroegere Pa-
sche communistische afgevaar-
gde, heeft te Algiers een toe-
raak gehouden tot de Metropo-
aansche kaders van de com-
unistische party, in aanwezig-
id van -29 communistische af
vaardigden. Hij zette de richt-
nen van de Sovjet-Russische
ders uiteen en hield een lof-
de op het „genie van den groo-
n maarschalk Stalin" om de
indelooze vastberadenheid",
larmee de communistische par-
by drie verschillende gelegen-
den van tactiek veranderd is.
ze oogenschijniyk tegenstrij-
ge richtiynen, zegde hij, heb-
n slechts één doel: „De triomf
n de bolsjewistische revolutie
de wereld." (Belgapress).
Generaal Guzzoni. De radio
in het fascistisch Italiaansch
luvernement meldde, dat gene-
al Guzzoni, die deel had geno-
en aan het verraad van maar-
halk Badoglio door leden der
scistische militie werd aange
meten op het oogenblik, dat hij
ider een valschen naam de
vitsersche grens wilde passeeren
Generaal Guzzoni zal zich voor
n speciale rechtbank wegens
>ogverraad te verantwoorden
ibben. (Belgapress)
Generaal Bethouard. Gene-
al Bethouard, chef van de dis-
iente Pransche militaire zen-
ng in de V.S., is van zijn functie
itheven. Hij zal vervangen wor-
:n door generaal Beynet, die
nnen enkele dagen te Washing-
n zal aankomen. In hem wordt
»r het eerst een intiem mede-
srker van generaal Giraud ge-
offen. Deze verandering is een
lidelijk kenteeken voor den stij-
nden invloed van generaal de
aulle op alle beslissingen van
it Algiersche comité.
(Belgapress)
Ontleend aan andere bladen.
Bevallen: Von dem Borne-Van
ouwelingen. d., Groningen
sering-Lammers, z., A'dam.
Gehuwd: S. R. Perrin en A.
n den Belt. Kampen.
Overleden O. R Bryan-Croll,
Den Haag: D. Latenstein van
lorst, m. 57 j., Koog a'd Zaan.
Duitsch Weermaehtbericht.
Het opperbevel van de Duit-
sche weermacht maakt bekend:
„Op de Krim werd het vijan
delijke landingshoofd ten Zuiden
van Kertsj verder ingekrompen.
Ten Noorden van Kertsj zyn
gevechten met pas gelande vijan
delijke strijdkrachten aan den
gang. In de Straat van Kertsj vie
len luchtmacht en marine her
haaldelijk het overzetverkeer van
den vijand aan. Een sovjetmo
tortorpedoboot en 5 landings
booten werden vernietigd, drie
kanonneerbooten werden zwaar
beschadigd.
Bij den afweer van sterke aan
vallen op de landengte van Pere-
kop werden 20 sovjetpantserwa
gens stukgeschoten.
Aan den benedenloop van den
Dnjepr werden vijandelijke ver-
kenningsaanvallen afgeslagen. Een
vijandelijke afdeeling, die er in
geslaagd was, den stroom over te
steken, werd tot den strijd ge
noopt en in de pan gehakt.
In de groote bocht van den
Dnjepr ontstonden gisteren vooral
ten Zuidwesten van Dnjeprope-
trowsk weer hevige gevechten. De
aanvallen der sovjets werden in
taaien afweerstrijd, hier en daar
door felle tegenaanvallen, afge
slagen. Een eigen pantserafdee-
ling drong daarby vijandelyke
concentraties binnen en schoot
talryke pantserwagens stuk. Ten
Noorden van Kief gingen de sov
jets na sterke voorbereiding dooi
de artillerie en gesteund door tal
rijke slagvliegers tot den aanval
over. Hier zijn zware afweerge-
vechten aan den gang.
In het strijdgebied van Weli-
kije Loeki zette de vijand ook gis
teren zijn ten deele door tanks ge
steunde hevige aanvallen voort.
Om eenige penetratieplekken
wordt gevochten. Van de rest van
het Oostelijke front wordt slechts
geringe plaatselijke gevechtsacti
viteit gemeld. In de hevige ge
vechten in de bocht van den
Dnjepr heeft zich de Zuidwest-
duitsche 23e pantserdivisie onder
luitenant-generaal von Vormann
door bijzondere dapperheid onder
scheiden.
Aan het Zuid-Italiaansche front
mislukten vijandelijke aanvallen
bij Venafro onder zware bloedige
verliezen voor den vyand. In den
Oostelijken sector drong de vijand
met sterke strijdkrachten over de
rivier de Trigno. Hij werd na
feilen strijd ten Zuidoosten van
de stad Istunio tot staan gebracht.
Vijandelijke formaties vliegtui
gen vielen gisteren het gebied van
de Duitsche bocht, vooral de stad
Wilhelmshafen en in den afge-
loopen nacht steden in West-
Duitschland aan. Verliezen en
schade ontstonden vooral in Düs-
seldorf. De Dom van Keulen werd
opnieuw zwaar getroffen. Strijd
krachten der luchtverdediging ver
nietigden bij deze aanvallen als
mede boven de bezette Westelijke
gebieden, volgens de voorloopige be
richten, 33 vijandelijke vliegtuigen.
Onze luchtmacht ondernam gis
teravond, zonder zelf verliezen te
lijden, een hevigen aanval op de
havenstad Ipswich in Zuidoost-
Engeland, die groote branden ver
oorzaakte.
Voor IJmuiden en in de wateren
ten Noorden van le Havre brach
ten vaartuigen der kustverdedi
ging en andere zeestrijdkrachten
der marine 4 Britsche motortor -
pedobooten tot zinken en bescha
digden 4 andere booten ernstig.
Onze Berlynsche correspondent
schrijft d.d. 12 October:
We zitten met zyn veertienen
in een houten barak aan een
lange tafel. Dertien Nederland-
sche studenten en ik. Vrijwel al
onze provincies worden vertegen
woordigd. Dat valt al dadelyk te
merken aan het aceent, de for
muleering en bepaalde eigenaar
digheden. Maar belangryker dan
dit verschil vind ik het feit, dat
de stemming fideel is en dat de
gezonde humor niet ontbreekt.
Want gemakkelyk is het werk in
een fabriek niet en er was onge
twijfeld heel wat inspanning en
uithoudingsvermogen toe noodig,
alvorens men zich aan een totaal
nieuwe dagindeeling en een geheel
andere levenswijze had gewend.
„Er heerscht hier bij ons een
Babylonische spraakverwarring.
Franschen, Belgen, Vlamen, Polen,
Tsjechen en Nederlanders zijn
van den vroegen ochtend tot laat
in den avond op elkander aange
wezen, werken in dezelfde fabriek,
zitten in de cantine aan lange
tafels te eten moeten elkaar zoo
nu en dan met raad en daad
terzijde staan en al kent men
van elkanders taal dikwijls geen
stom woord, toch duurt het niet
al te lang, of men begint elkaar
te begrypen. Er wordt, druk ge
gesticuleerd, men brabbelt een
paar woorden Duitsch, Fransch
of Engelsch, biedt elkander by
wyze van toenadering een zelf
gedraaide sigaret aan en het ge
voel, dat men voor de eerstvol
gende maanden lief en leed zal
moeten deelen, helpt over allerlei
moeilijkheden heen."
Het is een stevige Amsterdam
mer met opgestroopte mouwen, die
ons dit verhaal doet. Naast hem
zit een Groninger op een kom
foortje soep te koken en tegen
over mij is een Leidenaar zich aan
het scheren. Links en rechts zijn
de bedden, telkens drie boven
elkaar en daarnaast staan de ge
nummerde kasten, die twee man
nen met elkaar moeten deelen
om hun kleeren, ondergoed en
schoeisel in te bergen. Van 7
uur 's morgens tot een uur of
7 's avonds wordt er gewerkt en
dikwijls is er nog overwerk, dat
extra wordt betaald. Omstreeks 9
uur 's morgens en 1 uur 's mid
dags is er schafttijd. By wyze
van attentie heb ik wat sigaretten
meegebracht en er wordt ge
smookt, dat het een lieve lust is.
Van de dertien mannen Dlijkt er
slechts één getrouwd te zijn en
het is dus iets heel begrijpelijks,
dat hij een stevigen brief aan
moeder de vrouw zit te pennen.
Trouwens, er wordt hier heel wat
geschreven en gelezen, want men
wil zijn studie zooveel mogelijk
zien by te houden in de hoop,
dat ze straks voortgezet en vol
tooid kan worden.
Ik ben op een doordeweekschen
dag op mijn eigen houtje naar een
der voorsteden van Berlijn gereden
om eens een kijkje te gaan nemen
in een bedrijf, waarvan ik weet,
dat er een vrij groot aantal land-
genooten werkzaam is. Onder hen
bevinden zich de zoons van goede
kennissen en het ligt voor de hand
dat de ouders het op prijs stellen,
uit betrouwbare bron eens iets na
ders omtrent het leven in den
vreemde van hun kinderen te hoo-
ren. Want die leven thans al eeni
ge maanden ver van huis in een
oorlogvoerend land, zyn net als
ieder ander aan allerlei gevaren
blootgesteld, onder hen zyn er, die
de Duitsche taal slechts gebrekkig
spreken en hun aanpassingsver
mogen laat dientengevolge wel
eens wat te wenschen over. Men
bekijkt het leven in den vreemde
te zeer door een Nederlandschen
bril en schynt niet te kunnen be
grijpen, dat ieder volk nu eenmaal
zyn eigen zeden en gebruiken
heeft.
Ontkend kan niet worden, dat er
van Duitsche zyde heel wat wordt
gedaan om den buitenlandschen
arbeider in zijn wenschen zooveel
mogelyk tegemoet te komen. In de
fabriek, die wij bezoeken, worden
onderdeelen van vliegmachines ge
maakt en men vertelt ons, dat de
eigenaar bekend staat als een hu
maan man, die voor zyn personeel
wat over heeft. Eenige malen is
het voorgekomen, dat buitenland-
sche arbeiders wegens verregaande
slordigheid of sabotage op staan-
den voet ontslagen moesten wor
den. Toen den chef ter oore kwam,
dat ze naar een concentratiekamp
waren gezonden om zich aan dis
cipline, orde en regelmaat te wen
nen, wist hy hun vrylating te be
werkstelligen en sedertdien wer
ken diezelfde jongens in zyn be
drijf met normale toewyding.
Men brengt mij naar een kan
tine, waar eerst de Italianen hun
maaltijd hebben gebruikt. Naast
het loket, waar de borden met
hutspot van de keuken uit worden
doorgegeven, hangt nog een kar
ton, waarop de dagindeeling in het
Italiaansch staat genoteerd. In het
midden van de zaal prijkt nog een
groot portret van Mussolini. „Hier
huisden aanvankelijk Italiaansche
kameraden, die hun eigen kok en
keuken hadden. Tot nader order
mogen wy hier thans koken en
eten en we spannen ons in, iederen
maaltijd zoo smakelyk mogelyk te
maken. De meesten van ons kry-
gen zoo nu en dan nog een pakje
van thuis toegezonden en u heeft
gezien, hoe vele jongens 's avonds
in de barak hun eigen potje zitten
te koken. We trachten het leven
zoo draaglijk mogelyk te maken,
maar dat neemt niet weg, dat we
blij zullen zijn, als de oorlog is af-
geloopen. want dan kunnen we
met de ervaringen, die wy in
Duitschland hebben opgedaan,
weer naar ons eigen land terug-
keeren en onze studie voortzetten,
want dat is en blijft ons ideaal!"
Zoo sprak de kok, die ons rond
leidde en hij is stellig niet de
eenige. die zoo denkt.
VRAGEN EN ANTWOORDEN
Vraag Mag hei gazon elke
maand kunstmest hebben, bijv. 15
gram per liter gazonmest?
Mevr. E W S te L.
Antwoord U kunt dat goed
doen, bijv. in April. Mei Juni en
Juli en Augustus. Later niet meer.
De oplossing is voldoende.
J P te L Naar aanleiding
van ons antwoord van de vorige
week inzake de consumptie van
witlofbladeren, is de lezer zoo
vriendelijk ons mede te deelen, dat
deze zich zeer wel leenen voor de
menschelijke consumptie. Toebereid
als andijvie geeft deze lezer den
voorkeur aan witlofbladeren boven
eerstgenoemde groente.
Leer het thuis en vraag
inlichtingen bij
N.Z. Voorburgwal 112 N - A'dam - Tal. Ï174V
Vraag Mijn cnvla heeft al
driemaal gebloeid zonder stengel.
Wat kan hiervan oorzaak zijn?
F. B. te L.
Antwoord Uw plant heeft
door het verplanten -eleden en
heeft vermoedelijk zietke wortels
gemaakt. Dit gebeurt bij de Olivia
meer, vooral wanneer de plant in 'n
te grooten pot staat. Laat de wor
tels eens goed nazien en zet de
plant in een pot, waar de wortels
maar net In kunnen.
Vraag Wanneer moeten fram
bozen verplant worden?
A. van V. te L.
Antwoord Dat kunt U doen
van November tot April. November
is een zeer goede tijd. De oude,
afgedragen takken worden geheel
weggesneden en de nieuwe tot op
40 cM. boven den grond. Gebruik
liefst oude vergane mest.
Vraag Hoe kan men het in
sect Klander bestryden?
L. J. B. te L.
Antwoord Wendt U met de
zelfde vraag tot den Plantenziek-
tekundigen Dienst te Wagenlngen.
Vragen op Tuinbouwgebied aan
de Redactie onder motto „Tuin
bouw".
RIJNSBURG, Nov. Bloemen
veiling. Chrysanthen f 0.50; Dah
lia's pompon f. 24; Goudsbloe
men 1525 ct.
BELANGRIJK
VOOR DETAILLISTEN.
Detaillisten dienen alle door
hen ontvangen bonnen voor kaas
No. 696 op te plakken en by den
Distributiedienst in te leveren.
Indien dit aantal geen veelvoud
van 20 is moet het aantal bonnen
692 en/of 681 en/of rantsoen-
bonnen dat mede moet worden
ingeleverd, steeds de helft van
het naast hooger gelegen veel
voud van 20 bedragen. 3888
Hoofdredacteur: B. W. Menk-
horst. Lelden; plv. hoofdredacteur:
K. Been. Leiden.
Redactiestaf: B. W. Menkhorst,
Buitenland en Tooneel; K. Been,
Binnenland en Sport: J. Brouwer,
Stadsnieuws: Th. J. Hannema,
Omgeving en Muziek.
Politiek medewerker: W. H.
Streng, Wassenaar
Verantwoordelllk voor de adver
tenties: A. Poortman
T. o. gevr. babycom-
ode m. of z. matras;
andelwagem en kin-
irstoel alles in goeden
aat. Ruhaak. Mariën-
lelstr. 33.
Ter overn. gevraagd:
n jongensjas of tweed-
s. leeftijd ca. 15 J. en
n paar Jongensschoe-
n maat 42 of 41. G.
Eerman. Merelstr. 28.
Kinderledlkantje,
fst met bedje. Br. m.
Ires en prijsopgaaf: v.
ezen. Langebrug 12.
Kinderwagen, modern,
koop gevr., alsmede
Bderledikant, kinder-
del, kinderbox, wandel
'.gen en een autostep.
'leven met prijs: Lan-
zaal Stille Rijn 7.
Driewieler kinderfiets-
te koop gevr. Br. m.
ijsopgaveG. Alblas,
'uwenstr. 18. Voorsch.
i Krulhondje of klein
keesje te koop gevraagd
voor verjaarsdagscadeau
voor Jongen. Br. Bur. v.
d. BI. onder No. 2821k.
Leldsch Dagblad atlas
gedeelten of ook losse
bladen. A. Korevaar p.a.
Berk. Kaasmarkt.
B Kinderled. 1.45 M., m.
stroomatras f40; kin
derbad f. 30: box f. 10;
vosbont f. 225; poppen-
waschtafel garnituur
f. 7.—; schommel, rin
gen, rekstok f50; too-
verlantaarns f. 15 en
f. 7.50; schoolbord f 7.50.
Hoogenboom, Zoeterw.
Singel 21.
B Boekhouder heeft
tijd voor het inrichten
en bijhouden van uw
administratie, opzetten
der balans en verzorging
der belastingen. Br.
Bur. v. d. BI. No. 3928k
B Tafel f.15; spiegel
f. 25; schrijftafel f. 50;
stoel f. 6. Mooten Wet
straat 33.
B 400 roe bieten. Frie-
sche Rijkmakers staan
de onder gemeente Kat
wijk. Ook in kleinere
gedeelten. A. v. Rhijn.
v Leeuwenstr. Noordw
B Kinderledlkantje met
bedje, kussen en deken
tje. Prijs f. 50.Een
donkerblauwe winter
mantel, oude samenst.
maat 42/44. Prijs f. 85.
Een Weener bureaustoel
f. 7.50. Mevr. Brouwer,
Boerhaavelaan 19.
B Inmaakpotten te koop
1 van f.5.2 van
f.6.—. 1 van f.4.—. P.
Paling. Maurltsstraat 33
te Alphen a. d. Ryn.
B Goed onderh. mod.
kinderwagen f.40.J.
Goedhart, Bllderdijkstr.
27, Alphen a. d. Rijn.
B Lange more-zyden Ja
pon. Prys f. 40.C. H.
Steenwinkel Jr.. Heere-
weg 280 Lisse.
B Zwarte verpleegsters
mantel. mt 42/44 f. 55;
hooge heerenschoenen
mt. 40 f. 15.—. Alblas,
Bijdorpstr. 57. Voorscho
ten (na 6 uur).
B Massief brons kope
ren kroon. vijfarmig.
Prijs f. 85.Te bezich
tigen na 7 u.: J. C. v.
Hoogeveen. Hoogew. 34e.
B Dressoir f. 110.Te
zien: Haneveld, Leld-
schew. 393 Voorschoten
B Net meisje van 8.30
tot 3 uur. 's Zond. vrij.
Geen wasch. v. d. Sande
Bakhuyzenlaan 5
B Gevr. wegens ziekte
der tegenw. net meisje,
Juffrouw of werkster
voor hulp bij huishou
delijk werk voor de mor
genuren. Hooigracht 58.
B Net meisje gevr. als
hulp in de hulsh.. van
8.302 uur. V. g. g. v.
Leeftyd 16/17 Jaar. De
Keyzer. Stationsweg 35.
Leiden.
B Besch. dienstmeisje,
voor d. en n., Zond. vry.
goede beh. en kost. Aan
melden: Morschsingel 8,
Leiden.
B Voor direct gevr. een
nette Jonge werkster
voor het schoonhouden
van kantoren in de
morgenuren. „Het Leyd-
se Wapen", Pieterskerk
gracht 1820.
B Meisje als hulp in de
kleermakerij of voor al
leen middagen, en een
werkster bij: J P Pont,
Dames- en heerenkleer
maker Morschw. 87,
B Net persoon b. t. a„
44 J„ huiswerk van fa
briek of andere lichte
werkzaamh. geen bezw.
T Bur. v. d. BI. onder
No. 2861k.
B Gedeelte van huls
te huur, voor gezin z.
kinderen met gebr. v.
keuken, kelder, zolder,
event, gestoffeerd, te
Alphen a. d. Rijn. Br.
Bur. v. d. BI. No. 4769k
B Opwekkingssainen-
komst te houden op
Donderdag 4 Nov. (he
den) Gerecht 10. Aan-
van 7.30 uur. Spr. de
heer A. Sneep. Ieder
welkom.
B Verloren door scholier
zijn eenige blauw oran
je blauw gestT. wollen
das op Maanaag 25 Oct.
aan de Morschkade,
richting Ncordelnde. S.
v. p. tegen groote bel.
terug te bea Tromp
straat 1.
B Degene die Woensdag
27 Oct. op bank bij
Prlnsessekade blauw ga
bardine Jasje gevonden
heeft wordt vriendelijk
verzocht dit terug te
bezorgen bij G. Klin
kenberg, Papengr. 13,
daar k' i zeer gedu
peerd is.
B Verloren: Zaterdag
middag een zwart kin-
der lakschoentje, omge
ving Zuidsingel n. Lage
Rijndijk. Terug te be
zorgen bij H. Ginjaar,
Zuidsingel 22.
B Gevonden: Zondag 1
Nov. roode dameshand
schoen. Hoogl Kerkgr.
Breestraat 61-63.
B Bruin hondje, ver
moedelijk weggeloopen
of opgenomen Rijnsb.w.
Gelieve terugbezorging
of inlichting Rijnsb.weg
77a Lelden
B HuwelijkWeduwe m.
kinderen wensebt ken
nismaking met netten
man vast werk. Br.
Bur V. d. BI ond. 2825k
B in ruil aangeb.: eén
jongens winterjas, leef
tijd 12 J. voor lage Jon
gensschoenen mt. 42. A.
Reyngoudt L. Raam-
steeg 13A.
B Wie ruilt een paar
lage bruine heeren
schoenen, m. 43, voor 1
paar zwarte dames
schoenen. m. 39? Veld
hoven. H. Morschw. 60,
Lelden
B Zr. N. Mechelse, Ge-
diplom. KraamveTZ. Ver
pleging voor dag en
nacht. Ook wijkverple
ging. Breestraat 145A,
Leiden.