HET VERRAAD VAN BADOGLIO
84ste Jaargang
Dinsdag 26 October 1943
No. 25636
BUITENLAND
De strijd in het Oosten.
Tegen het Bolsjewisme.
Meldt u voor de Waffen-
S.S. en de Landwacht.
Bon voor 500 gr. suiker
aangewezen.
De Duitsche tegen
maatregelen.
Aardappelschillen en
huishoudbeenderen
hebben groote waarde.
Helpt de koe
met schillen
en de koe helpt U.'
BINNENLAND
Groote voorraden
textiel achtergehouden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De militaire correspondent van
het D.N3. noemt het strijdgebied
tusschen Krementsjoeg en Dnjep-
ropetrowsk een bolsjewistische
sluis en merkt op, dat de thans in
dit gebied woedende slag een
nieuw hoogtepunt bereikt heeft.
Hij schrijft o.m. nog:
Divisie na divisie hebben de
bolsjewisten in hun bruggehoofd
op den Westelijken oever van den
Dnjepr tuschen Krementsjoeg en
Dnjepropetrowsk binnengeloodst.
Zij hebben hier aan pantserforma
ties, artillerie-regimenten en in
fanterie divisies binnen geperst,
wat maar binnen geperst kon wor
den. zy hebben zoodoende in dit
gebied een druk doen ontstaan, die
gelijkt op den druk in een over
kokend reservoir. En toch is tot
dusver de verwachte explosie nog
niet gekomen. De bolsjewisten
hebben slechts zeer weinig gebied
kunnen veroveren en ook dit kleine
gebied alleen nog ten koste van
verliezen waarvan de omvangin
geen verhouding staat tot het tot
dusver behaalde resultaat.
Van Duitsche zijde zwijgt men
als het graf over de tegenzetten,
die men onderneemt. Dit is met
het oog op den algeheelen toe
stand meer dan begrijpelijk, maar
men krijgt toch thans al den in
druk, dat de bolsjewisten, ondanks
hun geweldige inspanningen, op
nieuw er weer eens toe veroordeeld
zijn in weerwil van zeker nog
mogelijke terreinwinsten zich het
uiteindelijke succes te zien ont
gaan. Tot in het gebied ten Noor
den van Kriwoi Rog zijn de bols
jewisten doorgedrongen. Maar een
blik op de kaart toont aan. dat de
in dezen slag aanwezige opera
tieve en strategische mogelijk
heden ook voor de Duitschers
perspectieven openen, ook al zijn
de bolsjewisten dan ten Noorden
en ten Zuiden van Dnjeprope
trowsk over den Dnjepr getrokken.
Het feit, dat de bolsjewisten hun
sluizen naar het Zuiden, ondanks
al de hardnekkigheid van hun
pogingen totdusver nog niet heb
ben kunnen openen, is verhelde
rend. Met verbazingwekkend sterke
strijdkrachten aan tanks, vooral
echter dit keer ook aan artillerie
vormen de Duitschers hier een
dam. Zij verhinderden gisteren in
harde gevechten elke terreinwinst
der bolsjewisten ten Noorden van
Kriwoi Rog. In de lucht heerscht
g<
va
en
d<
■ne
e
i.
1»
Het S-S.-Ersatzkommando deelt
mede: Iedere gezonde Nederlan
der, in deD leeftyo van 17-45 jaar.
kan zich vrijwillig bii de hier
onder vermelde adressen vervoe
gen, t3D einde gekeurd te worden
voor de Waffen-S.S of de Land
wacht.
Tijdens de kenringen worden
alle inlichtingen verstrekt met be
trekking tot de verzorging van
familieleden, dunr der opleiding,
extra tevensmiddelen, etc.
Vrijwilligers die om bepaalde
redenen ln Nederland moeten blij
ven, kunnen dienst nemen bij
de Landwacht of bij het S.S.-
Wachtbataljon ln Amersfoort.
Ook vrijwilligers voor de Duit
sche Krlegsmarlne kunnen zich
aanmelden: Zij, die tot de Ger-
maansche S3, in Nederland toe
treden willen, kunnen zich even
eens aanmelden.
Personen tusschen 1830 Jaar,
die aanmeldlngsplichtig zijn voor
de tewerkstelling, kunnen zich
eveneens aanmelden en worden
gedurende hun verbintenis van de
tewerkstelling vrijgesteld.
Officier to de Waffen-SH. kan
leder worden, die na minstens een
Jaar diensttijd zijn geschiktheid
voor de officiersopleiding heeft
bewezen. Zijn schoolopleiding is
hlet doorslaggevend. Beslissend
v°°r bevordering zijn: karakter,
19^ gedrag, prestatie.
mril27-1®-43. 9-14.00 uur, Den Haag,
rifl café Den Hout, Bezuidenhout-
5cbeweg.
daarbij de Duitsche luchtmacht.
Bijna vijftig procent van de ver
nietigde vijandelijke pantserwa
gens komt alleen al op haar reke
ning. Interessant is hierbij de
waarneming, dat de Duitsche
tegenmaatregelen in haar geheel
en in het bijzonder met betrekking
tot den slag van Krementsjoeg
nog niet ten volle tot ontploonn0
zijn gekomen. Hieruit kan men
zien, dat van Duitsche zijde nog
allerlei kaarten in het spel zijn.
Een andere zwaartepuntvorming
is overigens sedert eenige dagen
ook in een centralen sector van
het Oostelijke front waar te ne
men. In het gebied van Orsja zijn
de bolsjewisten eveneens toteen
concentratie van strijdkrachten
overgegaan, waarbij zij bijzonder
rekening hebben gehouden met de
artillerie. Er ontstonden zeer zware
gevechten, in het verloop waarvan
de bolsjewistische aanvalsgolven
met aanzienlijke, deels zeer zware
verliezen aan menschen en mate
rieel werden afgeslagen Precies
zoo was het ook aan den Duit-
schen versperringsgrendel tusschen
Melitopol en Saporosje, waar gis
teren elke negentig minuten een
nieuwe aanvalsgolf der bolsjew^-
ten tegen de Duitsche stellingen
te: pletter liep. De stad Melitopol
is weliswaar nu, nadat alle voor
den oorlog belangrijke installaties
waren verwoest, in de handen der
bolsjewisten, doch de po^ngenvan
den vijand om een doorbraak door
den versperringsgrendel te forcee-
ren bleven ondanks het in aen
strijd werpen van groote hoeveel
heden technische wapens_aanbols
jewistische zijde in het afweer
vuur der Duitsche poepen steken.
Hoe hoog de verliezen der bols
jewisten in het verloop van de ge-
vechten in de afgeloopen week
geworden zijn,blijkt al het
dat zij sedert eind September
2282 pantserwagens, alsmede lbuz
vliegtuigen en 40 procent van a
hun in den strijd gewoiren divi-
sies aan dooden, gewonden en ge
vangenen verloren.^
De A.N.P.-correspondent te Ber-
IijDemstryd in het Zuiden van het
Oostelijke front heeft thans een
hoogtepunt bereikt. Van. zwaar
tepunten kan men hier niet spre
ken De gevechten vormen een
creheel en men kan wel zeggen,
dat de afloop ervan het lot van
den geheelen Zuidelijken front
vleugel bepaalt. De bolsjewisten
zetten blijkbaar alles op alles,
doch de Duitsche tegenaanvallen
zijn niet minder krachtig-
De sovjet-Russische strijd
krachten in de bocht van den
Dniepr die tun Zuidoosten van
Krementsjoeg over dezerivier
zijn gekomen, rukken naar het
Zuiden op in de richting van
Kriwoi Rog. Dit belangrijke spoor
wegknooppunt. dat tevens wegens
zijn steenkool- en ertsmijnen van
groote beteekenis to, bevmdtzich
nog steeds in Duitsche handen.
Zooals de situatie op hetoogen-
blik is. vormt de Dnjepi niet
langer meer een beschermende
linie, waarachter de Duitschers
zich kunnen verdedigen. Nirtte-
min vormt deze in haar bene
denloop tot drie kilometer breede
en door uitgestrekte moerassen
omzoomde rivier een barrière, die
de ravitaiheering der sovjet-Rus
sische strijdkrachten ten zeerste
moet bemoeilijken.
Met de gevechten in de bouht
van den Dnjepr hangen die tus
schen Saporosje en de Zee van
Azof ten nauwste samen. Nu de
Duischers Melitopol, een belang
rijk bolwerk voor de verdediging
van laatstgenoemden sector, ont
ruimd hebben, ligt. achter de
Duitsche troepen mets dan de
eindelooze vlakte der Nogaische
steppe, die voor de verdediging
vrijwel geen natuurlijke voordee-
len biedt. De positie van de Duit
sche strijdkrachten in dezen sec
tor, die mede den toegang tot de
Krim beheerscht, hangt.ook
uiteraard hiervan af en hieniit
blijkt het verband met de ge
vechten in de bocht van den
Dnjepr. Of de Duitsche strijd
krachten op den rechteroever de-
zer rivier den sovjet-Russischen
opmarsch naar het Zuiden kun
nen tegenhouden, hieromtrent
waagt men zich te Berlin niet
aan prognoses. De strijd is nog
in vollen gang en omtrent den
afloop kan men vooralsnog niets
zeggen.
Onderhoud van Stalin met Hull
Naar het agentschap Tass
meldt, heeft Stalin gisteren een
onderhoud gehad met den Ame-
rikaanschen staatssecretaris Cor-
dell Huil. Molotof en de Ameri-
kaansche ambassadeur in Mos
kou, Harriman, namen aan de
bespreking deel (D.N.B.).
Britsche kruiser gezonken
De Britsche admiraliteit heeft
medegedeeld, dat bij een offen
sieven aanval aan de Fransche
kust j.l. Zaterdag de kruiser
„Charybdis". groot 5450 ton, tot
zinken is gebracht. De torpedo
jager „Limbourne" werd bescha
digd en is door de eigen beman
ning tot zinken gebracht. (DNB>
Venetië zetel der Italiaanscbe
fascistische republiek De re
geering van de Italiaansche fas
cistische republiek heeft naar de
Italiaansche omroep heeft beves
tigd, de stad Venetië als haar
zetel gekozen De verplaatsing is
reeds voor een groot gedeelte ge
schied. (DN.B.).
OP 31 OCTOBER VOLGT
WEER EEN BON.
Het is mogelijk gebleken de
suikerbon, die per 17 October had
dienen te worden bekend gemaakt,
met ingang van heden geldig te
verklaren. Hiertoe is aangewezen
bon „algemeen 683", die recht
geeft op het koopen van de nor
male hoeveelheid van 500 gram
suiker. Deze bon zal geldig zijn
tot en met 13 November as.
Ter vermijding van misverstand
wordt er de aandacht op geves
tigd, dat de op dezen bon ver
krijgbare suiker bestemd is voor
het tijdvak van 17 October tot en
met 30 October.
Op 31 October zal dan ook
weer een bon eveneens voor 500
gr worden aangewezen. Men
dient er rekening mee te houden,
dat niet alle suiker al tegelijker
tijd in de winkels zal zijn, zoodat
plaatselijk eenige hapering in de
voorziening zal optreden.
De Voelkischer Beobachter ver
volgt de documenten over het ver
raad van Badoglio met een schil
dering van de Duitsche tegen
maatregelen.
Het blad schrijft voorts o.m., dat
het vanzelf spreekt, dat het Duit
sche opperbevel reeds bij de eerste
teekenen van het Italiaansche
dubbele spel de noodige maatrege
len nam om op te treden tegen het
verraad en de voorgenomen uit
levering der Duitsche divisies. In
dien het Italiaansche opperbevel
werkelijk den vijand in de kaart
speelde, moest men aannemen, dat
de eerste stoot gericht zou zijn
tegen de Duitsche troepen op
Sicilië. Daar echter een Anglo-
Amerikaansche landing in het ge
bied van Napels of Rome de Duit
sche strijdkrachten op Sicilië zou
hebben afgesneden en vernietigd,
bleef niets anders over dan de ont
ruiming van Sicilië. Om dezelfde
reden werden ook in Calabrië
slechts zwakke Duitsche strijd
krachten achtergelaten. Het gebied
Napels-Salerno-Rome-laSpezia en
Genua werd tegenover het plan
van Roatta onder de speciale
hoede van Duitsche divisies ge
steld. Bovendien werden de grens-
wegen naar Duitschland en Frank
rijk voldoende beveiligd. Het kwam
den Duitschen maatregelen te
stade, dat de Amerikanen de capi
tulatie van Italië te vroeg publi
ceerden. Op 8 September kreeg
men ln het hoofdkwartier van den
Führer kennis van een te 18.45 uur
verspreid bericht van den zender
Cincinatt dat Italië zich onvoor
waardelijk had overgegeven. Ter
wijl de Duitschers nog bij de Ita
liaansche regeering om ophelde
ring verzochten, werden onverwijld
alle Duitsche troepen in Italië, in
Zuid-Frankrijk en op den Balkan
in de hoogste paraatheid gebracht.
De Italiaansche koning en Bado
glio verzekerden zelfs nog op dit
oogenblik bij hoog en bij laag, dat
Italië er niet aan dacht zijn
bondgenoot in den steek te laten.
Generaal Roatta en de vertegen
woordiger van Badoglio spraken
de capitulatie verontwaardigd te
gen en noemden het bericht een
onbeschaamde Britsche propagan-
daleugen.
Te 19.45 uur echter bevestigde
de Duitsche zaakgelastigde te
Rome de capitulatie van Italië. Na
het bekend worden van het ver
raad trachtte Roatta zich nog op
het laatste oogenblik in den rug
te dekken, door met de grootste
verontwaardiging te verzekeren,
dat hij niets had afgeweten van
de laaghartige onderneming van
het koningshuis en Badoglio. Hij
verklaarde bereid te zijn, het Duit
sche commando in te lichten over
„zekere interne gebeurtenissen van
politieken en militairen aard".
Natuurlijk reageerde het Duitsche
bevel op deze poging niet meer.
Met net oog op den nieuwen
militairen toestand in Italië be
vonden de formaties der Duitsche
weermacht zich overal in de moei
lijkste posities. Op Sardinië ston
den de Duitsche divisies tusschen
vijf tot zes Italiaansche en moes
ten zij zich langs de zeer ver
sterkte Italiaansche eilandstellin
gen een weg banen naar Corsica,
waar een andere Duitsche divisie
gedwongen was, van de Zuidkust
van het eiland door sterke Itali
aansche troepen naar Bastia door
te stooten. In het gebied van
Rome stond het sterkste Italiaan
sche leger, 7 divisies keurtroepen.
Temidden van deze sterke strijd
krachten hadden twee divisies
stellingen betrokken ten Noorden
en ten Zuiden van Rome. In
Noord-Italië en bij de Alpenpas
sen had het regime van Badoglio
de formaties opgesteld, die het het
stevigst in de hand meende te
hebben. Ook aan de verbindings
wegen van Karinthie naar Istrie
waren de Duitsche formaties om
geven door numeriek veel sterkere
troepen van Badoglio. Nog ongun
stiger was de toestand op den
Balkan. De geheele kust van Dal-
matie was bezet door 18 Italiaan
sche divisies en de Duitsche divi
sies zagen zich geplaatst voor de
taak zoo spoedig de kust te berei
ken om een landing der Anglo-
Amerikanen te verhinderen. Op
Rhodos stond het kleine Duitsche
garnizoen tegenover 40.000 Italia
nen.
Van deze stellingen uit werd de
Duitsche tegenstoot met zooveel
kracht, snelheid en nauwkeurig
heid ingezet, dat het niet alleen
den troepen der verraders, maar
ook den vijand den adem benam.
Reeds 48 uur na het bekend wor
den van het verraad was Rome
door Duitsche troepen bezet en de
verbinding met het Duitsche leger
in het gebied van Salerno en. Na
pels tot stand gebracht. In Noord-
Italië dwong generaal-veldmaar-
schalk Rommel de Italiaansche
formaties tot capitulatie en bracht
hij de spoorwegen en wegen van
Karinthie en Tirol naar Noord-
Italië onbeschadigd in Duitsche
handen. Genua en Spezia werden
bezet, het Etsch-dal en de steden
ln het gebied van Bologna, Verona
en Cremona gezuiverd, Triëst ge
nomen en meer dan 90.000 Italia
nen ontwapend.
Ook op den Balkan verloor het
meerendeel der Italiaansche troe
pen reeds bij den eersten Duit
schen stoot de wapens. In de
Egeïsche Zee werden de Italiaan
sche oorlogs- en koopvaardijsche
pen door de Duitsche marine
overgenomen.
De vliegvelden en havens aan
de Adriatische kust werden bezet.
Aan het einde der actie waren in
plaats van de tien Duitsche divi
sies, die in handen van de vijan
den moesten worden gebracht,
meer dan 30 Italiaansche divisies
ontwapend. (D.NB.).
Ook dezen winter zal ons vee
weer goed gevoed moeten worden.
De aardappelschillen zullen daar
bij een welkome aanvulling be-
teekenen. Vooral in de omgeving
van de groote steden, waar veel
melkveebedrijven voorkomen komt
die aanvulling prachtig van pas.
De huisvrouwen dienen dus
vooral de schillen aan de opha
lers mee te geven. Zij hebben
echter nog een anderen plicht, n.l.
ef voor te zorgen, dat alle huis
houdbeenderen apart bewaard
worden en afgedragen worden
aan de ophalers. Ook beenderen
zijn van belang. Wat allemaal uit
oude beenderen gemaakt kan
worden, grenst aan het ongeloof
lijke. Er gaat vrijwel niets verlo
ren. Om enkele dingen te noe
men: beenderen zijn noodig voor
de lijm-fabricage. Uit het vrijko
mende beendervet worden stoffen
gemaakt, benoodigd voor het ma
ken van zeep. geneesmiddelen,verf,
lak, inkt kaarsen, stearine,
scheerzeep en schoensmeer, enz.
Fijngemalen beenderen, van lijm
ontdaan, leveren voedermiddelen
en meststoffen op.
Aardappelschillen en huishoud
beenderen hebben groote waarde!
GELDBOETEN VAN F. 25.000.—
EN F. 7.500.—
Duizenden kleedingstukken van
oude samenstelling zijn in de
manufacturenzaken van R. Tjerk
stra aan de Nieuwestad en W K.
Houwen aan de Nieuwe Ooster
straat te Leeuwarden voor den dag
gekomen. Naar aanleiding van een
gedwongen verkoop, aan deze bei
de zaken opgelegd door de centrale
textiel inspectie wegens onvol
doende spreiding der goederen, werd
door de prijsbeheersching onder
zocht of er hier sprake was van
achterhouden van goederen. Daar
bij bleek, dat in den winkel van
Tjerkstra op een voorraad van ter
waarde van f. 9.000.de goederen
van oude samenstelling een waar
de .van ongeveer f.4000.— verte
genwoordigden. Verder werd in
een elders in de stad gelegen pak
huis nog voor f. 7000.— goederen
van oude kwaliteit en voor f. 3000.-
goederen van nieuwere samenstel
ling ontdekt. Bovendien was in
den avond van 14 October een
party van grootendeels oude sa
menstelling ter waarde van ruim
f. 1500.naar het naastgelegen
pand der firma Bolman overge
bracht. Bij de laatste verplichte
inventarisatie bleek een partij ter
waarde van f8000.verzwegen te
zijn.
Bij Houwen het gelijke beeld. Hier
trof men bij een voorraad van
circa f. 30.000.— voor f. 13.000.
goederen van oude samenstelling
aan. Groote hoeveelheden werk-
manskleeding waren hierbij, o.a.
meer dan 300 werkjassen en ruim
700 werkbroeken; verder overals,
costuums, fantasiebroeken, 600
overhemden en honderden andere
kleedingstukken, alles van oude
kwaliteit. Van een verzwijging bU
inventarisatie bleek hier evenwel
niet.
Het verweer van beide eige
naren voor den inspecteur voor de
prijsbeheersching te Leeuwarden,
dat zy deze goederen niet hadden
achtergehouden met het doel er
geldeiyk voordeel van te hebben,
was niet overtuigend en werd door
den inspecteur niet aanvaard. Het
feit, dat hier aanzienlijke hoe
veelheden kleeding, waaraan drin
gend behoefte bestond, aan het
publiek waren onthouden, taf den
inspecteur aanleiding Tjerkstra
f,25.000.— en Houwen t. tAOO.
boete op te leggen.
