Met dr. Yoelckers door de geteisterde wijk
van Rotterdam
84ste Jaargang
Vrijdag 2 April 1943
No. 25463
BUITENLAND
ITALIAANSCH
WEERMACHTBERICHT
VERDUISTEREN:
BINNENLAND
De nieuwe bonnen.
Verbijsterende aanblik.
Een gelukwensch.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Verklaring van groot-admiraal
Dönitz Naar uit een frontbe-
richt blijkt, heeft groot-admiraal
Dönitz onlangs een bezoek ge
bracht aaneen ligplaats voor
Duitsche motortorpedobooten aan
het Kanaal. Bij een toespraak tot
de bemanningen van deze vaar
tuigen verklaarde groot-admiraal
Dönitz het volgende:
„Deze oorlog is een zeeoorlog.
Engeland kan alleen ter zee ver
slagen worden. Engelands zeever-
^eerswegen, die zijn levensaders
vormen, moeten afgesneden wor
den. Dit doen, naar groot-admi
raal Dönitz verklaarde, de duik-
booten en de motortorpedobooten.
Voorts kondigde groot-admiraal
Dönitz aan, dat steeds meer
flottieljes motortorpedobooten op
gesteld worden en naar het front
gaan om convooien aan te vallen.
De motortorpedobooten zullen niet
meer te vervangen tonnage tot
zinken brengen en tegelijkertijd
krachten binden, die zoodoende
aan de bestrijding van de duikboo-
ten onttrokken worden. Wij moe
ten, zoo verklaarde de groot-admi
raal tenslotte, taai en verbeten
den vijand op de hielen blijven en
wy mogen hem geen rust gunnen
waar hij ook opduikt". (D.N.B.).
Churchill over den duikboot-
oorlog Toen minister-president
Churchill in het lagerhuis weer
om inlichtingen gevraagd werd
over de bestrijding van de duik
bootactie antwoordde hij, volgens
den Britschen nieuwsdienst: „tot
mijn spijt kan ik een bespreking
van deze kwestie niet toelaten. Het
zou volmaakt onmogelijk zijn,
haar In het openbaar te behan
delen en zelfs in een geheime zit
ting van het Lagerhuis zou ik
bezwaren moeten maken om deze
aangelegenheid zonder meer op
het program te zetten". (D.N.B.).
De EngelschAmerikaansche
scheepsverliezen In zijn aan
vulling op het weermachtbericht
verneemt het D.N.B., dat de Ver.
Staten en Gr. Brittannië thans
nog beschikken over 21 millioen
brt. bruikbare scheepsruimte. Dit
is 8% millioen brt. minder dan de
scheepsruimte waarmee Gr. Brit
tannië en de Ver. Staten den oor
log zijn ingegaan. (D.N.B.).
Verliezen van het sovjetleger
Naar het D.N.B. verneemt, heb
ben de bolsjewisten in het eerste
kwartaal van dit jaar alleen al
•floor de operaties van het Duit-
-Jfche leger 6410 pantserwagens
verloren.
Parade te Madrid Het voor
bijtrekken van 20.000 man troepen
van alle wapens voorbij generaal
Franco, ter gelegenheid van den
Strijd in Tunis voortgezet.
Het Italiaansche weermachtbe
richt van gisteren luidde als volgt
In Tunis worden de gevechten
voortgezet met bijzondere felheid
in de Noordelijke en centrale sec
toren van het front. Tijdens onze
tegenaanvallen werden 172 krijgs
gevangenen gemaakt en eenige
kanonnen en gepantserde strijd
middelen vernield.
In den Zuidelijken sector zijn
Gabes en El Hamma ontruimd
ingevolge bewegingen ter verkor
ting van het front.
Duikbommenwerpers hebben vij
andelijke batterijen en concentra
ties van tanks aangevallen, waar
van een groot aantal beschadigd
werd. Elf vijandelijke toestellen
werden neergeschoten door Duit
sche jagers tijdens luchtgevech
ten. Op de Middellandsche Zee
zijn tijdens een aanval op een
van onze convooien 3 vijandelijke
toestellen, getroffen door 't vuur
van het escorte, in zee gestort.
Een groote formatie veelmoto-
rige bommenwerpers heeft bri
sant- en brandbommen geworpen
op Cagliari en omgeving. Onder
de bevolking vielen 60 dooden en
62 gewonden, voor zoover tot dus
ver geteld konden worden. Aan de
hulzen werd ernstige schade toe
gebracht. Onze jagers bonden
gevechten aan met de vijandelijke
formatie en schoten 3 viermoto
rige machines neer. Een van onze
vliegtuigen is niet op zijn basis
teruggekeerd.
van hedenavond 20.15 uur
tot morgenochtend 7.uur
De maan kwam heden op te
6.31 uur en gaat onder te 17.11
uur.
vierden verjaardag van het einde
van den Spaansehen burgeroorlog,
heeft bijna drie uur geduurd. Op
de eeretribune hadden behalve
generaal Franco en de geheele
regeering o.a. plaats genomen de
chef van het militaire kabinet,
luitenant-generaal Munoz Grande,
het corps diplomatique, en tal
rijke gewonden van de Spaansche
vrij willigersdivisie.
Na afloop van de parade bood
generaal Franco het corps diplo
matique een maaltijd aan in het
Orientpaleis. Des avonds werd in
het gebouw van den militairen
bevelhebber van Madrid een
groote militaire-receptie gehouden
Ter verkrijging van de gebrui
kelijke rantsoenen brood, be
schuit en aardappelen voor de
volgende week zijn de bonnen
No. 15 aangewezen.
Voorts krijgen de mannen op
bon 15a der tabakskaart 1 rant
soen tabak naar keuze en de da
mes op bon 15 een rantsoen siga
retten.
Voorts kan gedurende de ko
mende periode van veertien da-
feen (4 t/m 17 April) op de bon
nen 15a één rantsoen vleeesch of
vleeschwaren worden gekocht, op
de bonnen 15b een kwart rant
soen, op de bonnen 4-14 en m-14
reserve 11/4 rantsoen en op de
bonnen m-16 en m-18 reserve
2% rantsoen.
Maatregelen voor het oogsten
van koolzaad. De koolzaadbouw,
welke in dit jaar een oppervlakte
van bijna 50.000 H.9. beslaat, zal
bij het oogsten bijzondere eischen
stellen. De oppervlakte is niet al
leen zeer belangrijk uitgebreid,
maar ook wordt thans koolzaad
verbouwd in streken, waar dit
vroeger niet het geval is geweest.
Waar er vroeger ook koolzaad
werd verbouwd, zal de ervaring
nog bekend zijn en zullen, indien
het dan niet de jongeren zijn,
toch de ouderen de aanwijzingen
kunnen geven omtrent hetgeen
voor een goeden oogst noodig is.
Bij koolzaad speelt meer nog
dan bij graan het juiste tijdstip
van maaien een gr dote rol. Daar
naast komt het groote bezwaar,
dat het zaad door openspringen
der houwen gemakkelijk verloren
gaat en bijzondere voorzorgen
moeten worden genomen.
Het spreekt wel van zelf
dat het noodig zal zijn bijzondere
maatregelen te treffen, ten einde
den oogst van het koolzaad rede
lijk te doen verloopen. In verband
daarmede zal de gemachtigde voor
den oogst de noödige maatregelen
moeten treffen. Hij zal er, in sa
menwerking met het betrokken
bedrijfschap voor zorgdragen, dat
zoo goed mogelijk verdeeling van de
benoodigde hulpmiddelen plaats
vindt. Van deze hulpmiddelen
moeten in de eerste plaats ge-
noepid worden de kleeden, welke
moeten worden gebruikt bij het
drogen van het gemaaide koolzaad
en bij het dorschen, ten einde
zaadverliezen tegen te gaan. Reeds
is er een belangrijk aantal kleeden
beschikbaar en er zal getracht
worden door een goede organisa
tie en verdeeling het noodige aan
wezig te doen zijn.
Daarnaast staat echter de nood
zakelijkheid om deskundige aan
wijzingen te geven, waartoe de
gemachtigde voor den oogst zich
voorstelt, dat zich boerenzoons be
schikbaar zullen stellen om hierbij
te worden ingeschakeld. Behalve
boerenzoons zouden ook rentenie
rende landbouwers en de vakar
beiders kunnen dienst doen. Er is
hierbij gedacht, dat van 1 Mei tot
ongeveer 15 Juli een deskundige
in een bepaald gebied den boe
ren inlicht, omtrent hetgeen zij
bij den koolzaadoogst hebben in
acht te nemen en waarvoor zij
hebben zorg te dragen. Het is
van groot belang de beschikking
te krijgen over een voldoend aan
tal dezer deskundigen/Gegadigden
kunnen zich melden bij den ge
machtigde voor den oogst, Bezui-
denhoutscheweg 26 te 's Graven-
hage.
Nieuwe zeepbonnen. - Tot en
met 30 April geeft de met „alge
meen 534" gemerkte bon van de
bonkaart voor voedingsmiddelen
en de met „t eenheidszeep" ge
merkte bon van de aan kinderen
beneden den leeftijd van acht
jaar uitgereikte kaarten recht:
hetzij op het koopen van een
stukje van 24 M: of 28 gramlucht-
gevulde eenheidstoiletzeep 40 of
75%, hetzij op het koopen van
een stukje van 70 of 75 gram
eenheidstoiletzeep 14, 15 of 21®/0;
hetzij op het doen wasschen van
vijf kilogram droge vuile wasch.
De met „algemeen 535" ge
merkte bon van de bonkaart
voor voedingsmiddelen en de met
„t waschpoeder" gemerkte bon
van de aan kinderen beneden
den leeftijd van acht jaar uit
gereikte kaarten geven voorts tot
en met 30 April a.s. recht, hetzij
op het koopen van 250 gram
waschpoeder of zeeppoeder (.oude
of nieuwe samenstelling), hetzij
op het doen wasschen van negen
kilogram droge vuile wasch ter
wijl de met „t toiletzeep ge
merkte bon van de aan kinderen
beneden den leeftijd van twee
jaar uitgereikte kaarten recht
geeft op het koopen van één stuk
van 50 of - voor zoover voorra
dig - 75 gram toiletzeep (oude
samenstelling)
De geldigheidsduur van de voor
eenheidszeep aangewezen bon
nen „algemeen 514" en „s een
heidszeep" en van de voor wasch
poeder aangewezen bonnen „al
gemeen 515" en „s waschpoeder"
en van de voor toiletzeep aange
wezen bon „s toiletzeep" is ver
lengd tot en met 30 April.
Opnieuw sinaasappelen voor
kinderen in „stadgebied" - Van
2 tot en met 17 April a.s. komen
kinderen van 4 tot en met 13
jaar, die woonachtig zijn in stad
gebied, in aanmerking voor 350
gram sinaasappelen. In verband
hiermede geeft de bon „reserve
3-15" met rooden opdruk recht
op het koopen van 350 gram
sinaasappelen in stadgebied.
Het zal niet steeds mogelijk zijn
de sinaasappelen onmiddellijk te
betrekken, in verband met de be
voorrading van den handel.
De handel is verplicht onmid
dellijk bij de aanbieding der bon
nen de sinaasappelen af te leveren.
Voorinlevering van bonnen is
niet geoorloofd.
Generator-anthraciet en bag-
gerturf - Van 1 tot en met 30
April geeft elk der met de woor
den „generator-anthraciet, 16de
periode" gemerkte bonnen recht
op het koopen van 1 hectoliter
(maximum 75 KG) anthraciet-
nootjes IV of V. Gedurende het
zelfde tijdvak geeft elk der met
de woorden „generator-turf, 16de
periode" gemerkte bonnen recht
op het koopen van 50 stuks bag-
gerturf.
Kaarsen - Van 1 April tot nader
te bepalen datum geven de met
„20 verlichting" en „32 verlich
ting" gemerkte bonnen der petro-
leumkaarten. respectievelijk S 108
en S 208, recht op het koopen
van 1 rantsoen kaarsen (300 gr.).
Het ligt in het voornemen, van 1
April tot 1 October a.s., eens per
twee maanden, dus driemaal, een
bon voor een rantsoen kaarsen
aan te wijzen.
Men dient derhalve het ver
bruik van kaarsen over de drie
termijnen te verdeelen.
Plechtigheid opgeschort. - De
voor 3 April a.s. aangekondigde
inwijding van het Gerardus
Mooymanplein te Wassenaar is
voorloopig opgeschort.
Gistermiddag zijn wij in de
gelegenheid geweest onder ge
leide van dr. Voelckers, den
Beauftragte van den Rijkscom
missaris voor de stad Rotterdam
een rondgang te maken door de
getroffen stadswijk.
De aanblik was verbijsterend.
Men ziet uit op de ruïnes van
woningen van vier yerdiepingen.
Door de explosies is een deel de
zer etagewoningen geheel ver
nield, van andere bleven stukken
muur nog overeind, maar was
het inwendige een volkomen
puinhoop. Verscheidene hadden
minder van de explosies te lij
den gehad doch waren aan het
vuur ten prooi gevallen. Hier
achter strekt zich een veld uit
van puin en brokstukken, het
eenige dat van de kleinere wo
ningen is overgebleven.
Politieagenten en W.A.-man-
nen handhaven afzettingen, le
den van den jeugdstorm verlee-
nen hulp. Juist passeert ons een
groep van de technische nood
hulp.
Werklieden met stofbrillen op
zijn bezig met ruimen. Wolken
puinstof waaien door de straten,
waarin eenige enorme kraters de
plaats markeeren waar bommen
insloegen. Uit de tramrails is een
stuk finaal weggeslagen, de bo
venleiding hangt in verwarde
slingers omlaag. Een bakkers
handkar ligt in een poel met
water. Twee mannen dragen een
naaimachine uit de ruïnes. Over
al knerpen glasscherven onder de
schoenen. In wijden omtrek zijn
de ruiten vernield.
Wie kan zich thans - een dag
na het bombardement - eigenlijk
precies realiseeren wat hier ge
schied is, hoeveel leed hier in en
kele minuten is aangericht? Het
geheele kwartier is een leven-
looze dorre woestenij geworden.
Midden op een zonnigen dag is
hier het leven ineens stil blijven
staan, stortte alles ineen, werden
duizenden dakloos, 180 menschen
en wellicht meer op wreede wijze
uit het leven weggerukt. Beter
dan wij, die hier thans loopen
door de treurige overblijfselen
van deze stadswijk kunnen zij
dat beseffen, die thans hulp ver-
leenen aan gewonden en dakloo-
zen in noodhospitalen, evacua-
tieposten en ziekenhuizen. Van
heel nabij, door het contact van
mensch tot mensch, kunnen zij
wellicht beter dan wij zich een
oordeel vormen omtrent den wa
ren omvang der ramp.
Vier en twintig uur na den
Britschen terreuraanval op de
arbeiderswijken van Rotterdam
heeft de uitgeweken Nederland-
sche minister van oorlog, Van
Lidth de Jeude, den treurigen
moed gehad den volgenden tele-
grafischen gelukwensch te zen
den aan den Engelschen minister
van luchtvaart Sinclair: „Na
mens de Nederlandsche regee
ring en mij zelf bied ik naar
aanleiding van het 25-jarig be
staan van de Kon. Engelsche
Luchtmacht mijn hartelijkste ge-
lukwenschen aan. Het prachtige
werk van deze luchtmacht is on
geëvenaard en de behaalde pres
taties vormen voor alle vereenig-
de volken de bezieling, aangezien
zij zooveel hebben bijgedragen
tot de grondlegging van de over
winning en voor een betere we
reld."
Commandant N.A.D. benoemd.
Het Rijkscommissariaat deelt
mede: De Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied
heeft luitenant-kolonel b.d. en
generaal-arbeidsleider L. A. C. de
Bock te 's-Hertogenbosch be
noemd tot commandant van den
Nederlandschen Arbeidsdienst.
KRACHTIGE WIND WAK-
KERDE DE VLAMMEN AAN
Dr. Voelckers vertelt ons tijdens
den rondgang, dat de aanval
Woensdagmiddag omstreeks kwart
over één geschiedde. Hij heeft
hoogstens vijf minuten geduurd.
Zijn woning, die op minstens een
kilometer afstand ligt, schudde
onder de hevige explosies. Heel
even ging het licht uit en weer
aan. Kort daarop zag men een
reusachtige stofwolk boven het
getroffen stadsdeel opstijgen, spoe
dig vermengd met zware rook
wolken. Een krachtige wind wak
kerde de vlammen aan, die ten
gevolge hiervan ook de niet ge
troffen huizen aantastten. Prac-
tisch werd de geheele wijk met
ondergang bedreigd.
Ongeveer een uur na den in
slag waren alle hulpdiensten ter
plaatse in actie: Duitsche weer
macht, luchtbescherming, brand
weer, technische noodhulp en niet
te vergeten weerafdeelingen der
N.S.B., die zich zeer verdienstelijk
hebben gemaakt. Ook het Deut
sche Feuerschutzregknent voor
havenbewaking verleende hulp,
voorts werd de Haagsche brand
weer ter assistentie geroepen. La
ter op den dag liet men nog 150
politiemannen uit Den Haag
aanrukken om de nieuwsgierigen
op een afstand te houden.
Waar huizen nog buiten het be
reik der vlammen waren trachtte
men de goederen daaruit te red
den. Omstreeks 5 uur in den mid
dag stond alles nog in lichterlaaie,
des avonds werden eenige huizen
opgeblazen om het vuur een grens
te stellen. Hoewel des nachts hiel
en daar nog een hel schijnsel viel
waar te nemen, is het voor mijn
gevoel - aldus dr. Voelckers - een
wonder, dat de brandweer het
vuur bij zoo straffen wind zoo
snel meester is kunnen worden.
Een oogenblik, aldus vervolgde
hij, hebben we nog overwogen
de heele wijk te evacueeren. In
een school werd een centrale eva-
cuatiepost ingericht, andere scho
len als hulpposten in gebruik ge
nomen. Gisteravond weiden daar
9000 liter door de centrale keuken
bereid, warm eten uitgereikt
vandaag is deze hoeveelheid op
gevoerd tot 18.000 liter.
Vanmorgen werden mij 139 ge
borgen dooden gemeld. Ongetwij
feld zullen er nog van onder de
puinhoopen te voorschijn komen.
(Dit aantal is inmiddels tot 180
gestegen. - Red.). De vele zwaar
gewonden worden uitstekend ge
neeskundig verzorgd. De genees-
heeren, aldus dr. Voelckers, heb
ben zich onder deze omstandig
heden volledig ingezet!"
Wij vernamen voorts nog, dat
de Rotterdamsche W. A. zich
duchtig heeft geweerd. Zij richtte
het heerbankwartier als hulp
hospitaal in. Ook de Nederland
sche rijksbrandweer heeft voor
treffelijk werk geleverd.
Zoo is dan Rotterdam voor de
zooveelste maal slachtoffer van
een bombardement. Onze grootste
havenstad heeft het wel zwaar te
verantwoordenOngetwijfeld
zullen er zijn, die ook voor dit
bombardement verontschuldigin
gen zullen trachten te zoeken. Wie
in Rotterdam echter eenigszins
bekend is, weet dat er in het ge
troffen stadsdeel geen fabrieken
of zelfs maar eenigszins belang
rijke werkplaatsen gevestigd wa
ren.
Wij allen weten dat oorlog „oor
log" is. Degenen echter, die Rot
terdam zoozeer beklaagden, had
den die stad de jongste ramp
moeten besparen. Rotterdam
heeft een dergelijk bombardement
aan hen niet verdiend.
DE SLACHTOFFERS.
Onder de tot dusverre geïden
tificeerde dooden tengevolge van
den Britschen luchtaanval op ar
beiderswijken in Rotterdam, be
vinden zich 48 vrouwen en 26
kinderen. Zes lijken konden niet
meer geïdentificeerd worden.
