83$fe Jaargang
VRIJDAG 2 OCTOBER 1942
No. 25311
De duikboot-actie heeft een
record-cijfer bereikt
Meer dan 1 millioen ton
vernietigd
Duifsch Weermachfsbericht
Verspreide berichten
Verduisteren:
GEMENGD NIEUWS
BINNENLAND
Volgende week bon 51
Bezoek van Mussert
aan de hoofdstad
RECHTZAKEN
De handel in effecten
Doodvonnissen voltrokken
STADSNIEUWS
|l(|jN/T INIITTiKE^j
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny,
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lijnen) Gironummer; 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie: 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakte gisteren bekend:
In het gebied van den Kaukasus duren de
verbitterde gevechten om zwaar versterkte heu
velstellingen voort. Te Stalingrad drongen de
aanvallende troepen, gesteund door formaties
van de luchtmacht, in verscheiden wiggen die
per het Noordelijke gedeelte van de stad bin
nen. Sterke vijandelijke infanterie- en pantser-
strijdkrachten, die aanvallen ondernamen tegen
Noordelijke grendelstelling, werden onder
zware bloedige verliezen in tegenaanvallen af
geslagen, waarbij 98 pantserwagens, meerendeels
van Engelsche en Amerikaansche herkomst,
vernietig.' werden.
Bij deze gevechten heeft zich opnieuw een
pantsercorps door ongewoon dappere houding
onderscheiden. Dit corps heeft reeds de laatste
dagen van Augustus door een snellen opmarsch
van den Don tot de Wolga het verkeer op de
rivier verhinderd, de verbindingen van Stalin
grad naar het Noorden ten Westen van de
Wolga afgesneden en de voorwaarden geschapen
voor den aanval op Stalingrad zelf. In weken
lange zware afweergevechten heeft het deze be
langrijke grendelstelling tegen ver superieure
vijandelijke strijdkrachten weten te behouden.
De achterwaartsche spoorwegverbindingen
van den vijand in het gebied van de beneden
en de midden-Wolga alsmede in het gebied
om Moskou werden door de luchtmacht overdag
en des nachts aangevallen. Ten Noordwesten
van Woronesj verloor de vijand bij vergeefsche
aanvallen in den sector eener divisie 25 pantser
wagens. Bij Rzjef leidden eigen aanvalsopera-
ties ondanks taaien vijandelijken tegenstand
tot plaatselijke verbetering der stellingen. Con
centraties van den vijand werden door artille
rievuur en luchtaanvallen uiteengedreven, zoo
dat de voorgenomen aanvallen in het geheel
niet ondernomen konden worden.
In het onherbergzame boschgebied ruggelings
van den centralen frontsector werden door
Duitsche en Hongaarsche formaties sterke
benden samengedreven en vernietigd. Bij ge
ringe eigen verliezen verloor de vijand 1026
dooden, 1218 gevangenen alsmede een vrij groot
aantal zware en lichte wapens.
In den Noordelijken frontsector werden sterke
vijandelijke strijdkrachten ingesloten en werden
tegenaanvallen in de kiem gesmoord.
In Egypte sloegen troepen van het Duitsch-
Italiaansche pantserleger een Britschen aanval
af, die begon na een hevige voorbereiding door
de artillerie. Een aantal pantserwagens werd
kapotgeschoten en er werden 200 gevangenen
gemaakt.
In de Golf van Suez beschadigden gevechts
vliegtuigen een groot koopvaardijschip op ern
stige wijze.
Bij overdag ondernomen aanvallen door af
zonderlijke Britsche bommenwerpers aan de
kust van het Kanaal en bij nachtelijke storings-
vluchten in het gebied van de Noordzee werden
vier vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
Duitsche vliegtuigen bombardeerden overdag
spoorwegwerken en bedrijven der bewapenings
industrie, alsmede militaire doelen in verschei
dene plaatsen van Zuid- en Zuidoost-Engeland.
Voor de monding van de Orinoco In de
wateren voor Freetown, voor New-Foundland
en in het centrale deel van den Atlantischen
Oceaan brachten Duitsche duikbooten 12
vijandelijke koopvaardijschepen met een to
talen inhoud van 54.000 brt. tot zinken. Daar
mee hebben onze duikbooten in de maand
September 126 schepen met een gezamen-
lijken inhoud van 769.200 brt. tot zinken ge
bracht en het in Mei 1942 bereikte en tot
dusver grootste resultaat van één maand
overtroffen.
Nog 14 andere koopvaardijschepen werden
door torpedotreffers beschadigd.
In den strijd tegen de vijandelijke marine
werden door strijdkrachten boven en onder
water zes torpedojagers, twee hulpkruisers, drie
torpedomotorbooten tot zinken gebracht, drie
torpedojagers en talrijke torpedomotorbooten
beschadigd.
1 torpedomotorboot werd buitgemaakt. In het
zelfde tijdvak vernietigde de Duitsche lucht
macht 35 koopvaardijschepen met een gezamen-
lijken inhoud van 242 500 brt. en beschadigde
acht andere koopvaarders. Aan vijandelijke oor
logsvaartuigen bracht de luchtmacht een kruiser
tot zinken en met medewerking van kustbatte-
rijen vijf torpedojagers, verscheidene bewa
kingsvaartuigen, een patrouilleboot en een vrij
groot aantal motor torpedobooten, alsmede lan
dingsvaartuigen van allerlei aard.
Daarmede heeft de Britsch-Amerikaansche
scheepvaart in September alleen door Duit
sche gevechtshandelingen 161 schenen meteen
gezamcnlijken inhoud van 1.011.700 brt. ver
loren. Nog 22 andere koopvaardijschepen wer
den beschadigd.
Hauptmann Hans Joachim Marseille, drager
van de hoogste Duitsche onderscheiding voor
dapperheid, heeft, onoverwonnen door den
vijand, op het Noord-Afrikaansche oorlogstoo-
neel den vliegerdood gevonden. Vervuld van on-
tembaren aanvalsgeest heeft deze jeugdige offi
cier in luchtgevechten 158 Britsch tegenstan
ders bedwongen. De weermacht betreurt het
verlies van een waarlijk heldhaftigen strijder.
DE TOESTAND TE STALINGRAD.
In militaire kringen te Berlijn zegt men om
trent den toestand te Stalingrad, dat de stad
is ingesloten in een halven cirkel, waarvan de
middellijn wordt gevormd door de Wolga. Het
Zuidelijke deel van dezen halven cirkel is bijna
geheel in Duitsche handen, terwijl in het Noor
den voornamelijk om de drie groote fabrieken
aldaar, de arbeidersbuurt Rykof, het zeer uit
gestrekte abattoir en de zoogenaamde Sparta-
kuswijk nog verbitterd wordt gevochten.
Stalingrad zelf. aldus betoogt men voorts, is
geen strategisch doel meer, doch nog slechts
een naam voor een rookenden puinhoop. Het
strategische doel, de afsluiting van de Wolga. is
volgens de militaire deskundigen al bereikt en
daarom kan de Duitsche oorlogsleiding zich ver
oorloven haar aanvallen op de gemeente stel
selmatig te blijven uitvoeren, terwijl daarbij het
Duitsche en geallieerde bloed opzettelijk wordt
gespaard. (A.N.P.).
RUIM 22.0000 LITHAUERS DOOR
BOLSJEWIEKEN ONTVOERD.
De Lithausche hulpactie heeft van alle tot
dusver geregistreerde ontvoerde Lithauers aan-
teekening gemaakt en deze aanteekeningen via
het Duitsche Roode Kruis opgestuurd aan het
i T"ï tCT-Vln 1 ola -7^rÏA.n.1 An J TV.PT.
aanteekeningen, die de namen omvatten van
22.161 Lithauers, die door de bolsjewieken zijn
ontvoerd, beslaan twee dikke banden,
Achter deze nuchtere cijfers verbergt zich
een gruwelijkheid en ellende, welke een jaar
van bolsjewistische overheersching over Li-
thauen gebracht heeft. (A.NP.).
DE OORLOGSSLACHTOFFERS
IN ENGELAND.
Volgens den Engelschen nieuwsdienst heeft de
minister van bimienlandsche zaken, Morrison,
in het Lagerhuis meegedeeld, dat in de eerste
oorlogsjaren bij luchtaanvallen op Groot-Brit-
tannië 47.305 burgers gedood en 55.658 gewond
zijn, van wie in Groot-Londen resp. 20.110 en
26.071. (DNB.).
STEFANI OVER DE REDE VAN HITLER.
De diplomatieke redacteur van Stefani schrijft
dat de rede van Hitler in Europa diepen in
druk heeft gemaakt wegens de volkomen zeker
heid van de overwinning, welke er uit spreekt.
Het is de rede van een man, aldus deze redac
teur, die reeds alles heeft volbracht om de
overwinning onbetwistbaar te maken. Terwijl de
spil op zuiver militair terrein reeds heeft ge
wonnen door haar strategische en territoriale
successen, is zij thans gereed om tegen de En
gelschen en de Amerikanen den strijd aan te
binden op welk ander gebied ook. dat van pro
ductie en voedsel zoo goed als dat van de
luchtbombardementen. Ook de tyd werkt voor
de mogendheden van het pact van drie. Terwijl
haar legers de vijandelijke coalities verpletteren,
hebben Duitschland. Italië en Japan een formi
dabele organisatie tot stand gebracht op het
gebied van Industrie, techniek, landbouw en
voedselvoorziening, waardoor zij Engeland en
Amerika kunnen verslaan zelfs op een terrein,
waarop die landen reeds meenden te hebben
gewonnen en waarop zij al hun berekeningen
gebaseerd hadden, toen zy den oorlog uitlokten.
De rede van Hitier, aldus vervolgt de redac
teur van Stefani, wordt in Italië algemeen toe
gejuicht. omdat zij een juiste weerspiegeling
was van de opvatting van alle Italianen, die
vastbesloten zijn den strijd voort te zetten, tot
de Engelsch-Amerikaansche imperialisten zul
len hebben begrepen, dat zij de partij verloren
hebben. De zeer hartelijke toon. waarop Hitier
over het bondgenootschap met Italië sprak,
heeft hier een warmen weerklank gevonden,
want samenwerking met Duitschland tot en na
de overwinning is het grondbeginsel der Ita-
liaansche politiek.
MYRON TAYLOR BIJ SALAZAR.
De Portugeesche minister-president dr. Sa-
lazar heeft den specialen ambassadeur van
Roosevelt bij het Vaticaan. Myron Taylor, ont
vangen.
Naar men in wélingelichte Portugeesche krin
gen zegt te weten, verliep het onderhoud, dat
werd bijgewoond door den Amerikaanschen ge
zant. in conventioneelen vorm. Na nauwelijks
twintig minuten verliet Taylor het paleis weer.
(D.NB.).
ONLUSTEN DIET AMERIKANEN
IN NOORD-IERLAND.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt, heeft
het hoofdkwartier van de Amerikaansche strijd
krachten in Noord-Ierland officieel bekend ge
maakt, dat er in den nacht van 30 September
op 1 October in de straten van Argina onlusten
ontstaan zijn. De militaire politie heeft vele
schoten moeten lossen om de orde te herstellen
Een soldaat is door messteken gedood en een
andere ernstig gewond. Burgers hadden aan de
onlusten geen deel. (DNJB.).
DE VERJAARDAG VAN GANDHI.
De geestelijke bevrijding van Indië is reeds
voltrokken, zoo verklaarde de woordvoerder der
Japansche regeering, Hori, vandaag ten over
staan van de buitenlandsche persvertegenwoor
digers naar aanleiding van den verjaardag van
Gandhi op heden. De opmarsch der volken van
Indië langs den weg naar de vrijheid is onstuit
baar en niet te verhinderen door de onbesten
dige houding van Engeland. (DN3.).
LOONSVERHOOGING IN FINLAND.
De Finsche regeering heeft op grond van de
machtigingswet gelaèt. dat van 1 Oct. af. de
loonen en salarissen voor staatsambtenaren,
employés in het particuliere bedrijfsleven en in
het algemeen alle werknemers, met uitzondering
van de landarbeiders met 60% worden verhoogd,
vergeleken met het peil van 1939. Tegelijkertijd
worden richtlijnen bekend gemaakt voor de
toekomstige salarisregeling, waarbij de loonen
telkens met 4/10 van den index der berekende
kosten voor levensonderhoud verhoogd worden.
van hedenavond 19.17 uur
tot morgenochtend 7.43 uur
De maan ging beden onder te 15.22 uur en
komt kort na middernacht op: het Is vandaag
Laatste Kwartier.
internationale Roode Kruis in Zwitserland. Deze grepen.
ERNSTIG ONGEVAL BIJ SCHILDERSWEEK.
In het Canisiusziekenhuis te Nijmegen werden
gisterochtend twee in Nijmegen woonachtige
schilders binnengebracht, nml. de 38-jarlge Ver-
berk en de even oude Peters. Met twee collega's
waren zijn in Lienden bezig met verfwerk aan
een brug. Toen zij een steiger wflden laten zak
ken, brak er een touw. Hun kameraden konden
zich tijdig aan de brug vastgrijpen, doch Ver
berk en Peters maakten een val van 15 meter*
Beiden kregeh zware inwendige kneuzingen. De
schilder Verberk is in het ziekenhuis aan de
bekomen verwondingen overleden, terwijl de
toestand van Peters zeer zorgwekkend is.
VOETGANGER OVERREDEN EN GEDOOD.
Te Rotterdam is in de Pijperstraat de 81-
jarige J. A. van Werkhoven, wonende in de
Fabrieksstraat aldaar, door een auto aange
reden en zóó zwaar gewond, dat hij op weg
naar het ziekenhuis is overleden. De oude man
wilde de straat oversteken en had het midden
bereikt, toen een vrachtauto naderde. Werk
hoven bleef midden op straat staan, maar toen
de bestuurder achter hem langs wilde rijden,
liep hij terug en werd door het voertuig ge-
OOK NIEUWE MAANDBONNEN
AANGEWEZEN.
Voor de volgende week zijn de gebruikelijke
rantsoenen brood, beschuit, vleesch, melk, aard
appelen. tabak en sigaretten verkrijgbaar ge
steld op de bonnen 51, terwijl taptemelk ge
leverd zal worden op de bonnen 1-57 en 2-57.
In het komende tijdvak tot 31 October zijn
geldig verklaard: bon 402 voor suiker, bon 403
voor jam, bon 404 voor 125 gram peulvruchten,
bon 405 voor 125 gram havermout, bon 406 voor
gort, bon 407 voor vermicelli of maizëna, de
bonnen 397. 398 en 399 voor kaas. de bonnen
408, 409, 410 en 411 voor bloem, de bonnen
4-57 en 4-58 reserve voor rijst, de bonnen 51 en
52 voor chocolade, de bonnen 53 en 54 voor
suikerwerken en tenslotte voor een periode van
acht weken bon 400 voor koffiesurogaat.
De zeepbonnen 370 en 371, m-zeep en m-tollet
zeep zijn verlengd tot 31 October.
In verband met het vorenstaande, wordt nog
het volgende medegedeeld:
Voor het tijdvak van 4 tot en met 31 October
zijn ter verkrijging van havermout en peul
vruchen twee bonnen, namelijk ..algemeen 404"
en ..algemeen 405", aangewezen. Bon „alge
meen 404" geeft recht op het koopen van 125
gram peulvruchten en bon „algemeen 405" op
het koopen van 125 gram havermout. Men kan
derhalve ditmaal niet kiezen tusschen 250 gram
peulvruchten en 250 gram havermout, doch men
kan van beide artikelen de helft verkrijgen.
Voorts kan men. zooals bekend, voortaan op
de jambon in plaats van 500 gr. jam en derge
lijke artikelen, ook 300 gr. gestampte muisjes of
andere voornamelijk uit suiker bestaande boter
hamstrooisels koopen De term „voornamelijk
uit suiker bestaande boterhamstrooisels" komt
in de plaats van de oorspronkelijk gebezigde
uitdrukking vruchtenhagelslag, aangezien ge
bleken is dat het woord „hagelslag" een gede
poneerd handelsmerk is.
Op de voor vermicelli aangewezen bon „alge
meen 407" is thans, behalve vermicelli en aan
verwante artikelen, ook weer maïzena, sago.
aardappelmeel en puddingpoeder verkrijgbaar.
Puddingpoeders zullen in den vervolge zonder
suiker worden vervaardigd. Het is echter moge
lijk dat nog puddingpoeder, vervaardigd met
suiker, voorradig is. Deze voorraden zullen mo
gen worden uitverkocht, doch aanspraak op
levering daarvan kan niet worden gemaakt.
Tenslotte wordt de aandacht er op gevestigd,
dat bon „algemeen 400" aangewezen ter ver
krijging van koffiesurrogaat ditmaal weer voor
een tijdvak van acht wekén. derhalve tot en
met 28 November 1942, is aangewezen.
Gisteren heeft de leider van de Natlonaal-
Socialistische Beweging der Nederlanden een
bezoek aan Amsterdam gebracht. Mussert, die
vergezeld werd door zijn adjudant mr. dr.
Kessler. werd aan de grens der gemeente ont
vangen door zijn gemachtigde in Noord-Hol
land, den heer J. W. de •Ruiter. De tocht ging
daarna allereerst naar het Kriegslazarett, waar
naast de Duitsche gewonden ook een aantal
Nederlanders verpleegd wordt. Met ieder van
de Nederlandsche mannen onderhield Mussert
zich eenige oogenblikken over hun frontinzet
en hun herstel, om daarna in het Duitsch een
korte toespraak te houden.
„Gij wilt," aldus Mussert, „samen het groot-
Germaansche land, ja geheel Europa bescher
men. Het is het tragische lot. maar ook het
heldenlot van het Düitsche volk, dat het eigen
lijk voor 90% allen arbeid daarvoor moet doen.
Ik hoop. dat eens honderdduizenden Nederlan
ders mee aan de grenzen van Europa zullen
staan. Het Nederlandsche volk verstaat dit nog
niet. maar zal het toch eens begrijpen."
Het verdere deel van Musserts bezoek aan de
hoofdstad was gewijd aan een inspectie van den
kring Amsterdam-Zuid. Een tweetal groeps-
steunpunten werd bezichtigd, waarna per auto
naar het Concertgebouw werd gereden. Daar
hadden zich intusschen eenige duizenden wer
kers uit den kring verzameld. In het gevolg van
den leider bevonden zich nu ook de secretaris
generaal der N.SB., C. J. Huygen en de orga
nisatieleider M. Kardoes.
De leider inspecteerde de voor het gebouw
opgestelde eereformaties van W.A., SB. en
Jeugdstorm en werd bij zijn binnenkomst in
liet gebouw aan de groepsleiders van den kring
voorgesteld Een korte herdenking van veertien
leden van den kring, die in den strijd tegen het
bolsjewisme zijn gevallen, ging vooraf aan de
rede van den leider, waarin deze. na een terug
blik op de voorbij gegane jaren, richtlijnen gaf
voor den verderen strijd.
De bijeenkomst werd besloten met het zingen
van het volkslied.
Ten slotte sprak de leider nog een kort woord
In een besloten bijeenkomst van de functio
narissen.
UNIVERSITAIRE STUDIE MET LAGERE
SCHOOLOPLEIDING.
Het is nog niet lang geleden, dat de toekomst
mogelijkheden voor onze jeugd zoo goed als
geheel afhankelijk waren van de flnancieele
positie der ouders. Dat was de tijd. waarin onze
universiteiten en hoogescholen voor het over-
grootste deel werden bezocht door jongelui, die
uit een paar bevoorrechte kringen voortkwa
men: op deze wijze hadden dezqr kringen in
wezen het alleenrecht voor de bezetting van die
leidende posities, waarvoor een academische op
leiding noodzakelijk is. En dat zijn er heel wat,
zoowel in de bestuursorganen als in handel en
industrie.
Een Staats- en particulier beurzensysteem
moest er tezelfdertijd voor zorgen, dat de
hooggeroemde gelijkheid van rechten tenminste
uiterlijk bewaard bleef. Practisch veranderde
hierdoor echter maar heel weinig.
Thans valt een kentering waar te nemen.
Het Langemarck-Studium heeft zijn leergan
gen voor onze Nederlandsche jeugd opengesteld.
Elke flinke, jonge kerel van 16 tot pl.m. 22 jaar.
die meent, tot verdere vakschoolstudie of zelfs
tot universitaire studie in staat te zijn. doch
die deze studie uit eigen middelen niet kan be
kostigen. krygt door het Langemarck-Studium
de kans. een dergelijke opleiding te volgen. Bij
de toelating spelen alleen de prestaties, die hij
in staat is te leveren, een rol.
Voor inlichtingen en aanmeldingen kan men
zich wenden tot het Langemarck-Studium,
Waalsdorperweg 12, Den Haag.
L. A. J. WATERREUS t
Te 's-Gravenhage Is in den ouderdom van
54 jaar overleden de heer L. A. J. Waterreus,
een bekende figuur in de bakkerswereld. De
heer Waterreus was directeur van de N. V.
Broodfabriek Paul C. Kalser. aan welk bedrijf
hij meer dan 25. jaar verbonden is geweest, en
was voorté lid van de technische commissie
voor de bakkerij van de meelcentrale.
BEJAARD LANDBOUWER WERD OPGELICHT.
Door speudo politiemannen.
Terzake oplichting waren H. R. uit Alblasser-
dam en J. W. v.d. V. uit Rotterdam elk tot twee
Jaar gevangenisstraf veroordeeld. De eerstgenoem
de had van den 77-Jarlgen landbouwer te Oud-
Alblas ruim f. 800 ontvangen om gouden pondjes
te koopen. die na levering echter valsch bleken
te zijn. terwijl vervolgens R. naar Rotterdam was
gegaan, waar hy v.d. V. en zekeren P. van S. het
plan aan de hand had gedaanden landbouwer
verder nog op te lichten, door zich voor te doen
als politiemannen, die het goud ln beslag kwa
men nemen. Op deze wyze werd den landbouwer
ongeveer f. 30.000 afhandig gemaakt, waarvan
na de arrestatie van het drietal, slechts ruim
f. 10.000 nog aanwezig bleek te zijn. In hooger
beroep van het vonnis der rechtbank te Dor
drecht vorderde de proc.-generaal bevestiging van
het vonnis. Het Hof heeft ten aanzien van v.d. V.
dienovereenkomstig beslist, doch voor R. het
vonnis veranderd ln een Jaar en zes maanden ge
vangenisstraf.
IIAAGSCHE GERCHTSIIOF.
Er was ruzie geweest aan den groentenwagen
ln Leiden, en mej, E. S. S. L, had het daarbij
met een buurvrouw te kwaad gekregen. Ze was
gelagen met een schoen, zoo vertelde zij aan het
Haagsche Hof, om te rechtvaardigen dat zij ook
had geslagen. Daarvoor had de politierechter f. 15
boete subs 15 dagen hechtenis opgelegd, doch
gezien de gebeurtenissen, wilde de proc.-generaal
die boete tot f. 5 verlagen. Het hof heeft thans
f. 5 subs 5 dagen opgelegd. Van Iemand had
C. A. J. v.d. V. te Sassenhelm gehoord, dat een
groentenman' zoo hard benzine noodlg had. Als
distributieambtenaar had v.d. V. zich toen enkele
benzinebonnen toegeëigend, voor welk feit hij
tot drie maanden gevangenisstraf was veroordeeld
en waarvan In hooger beroep bevestiging werd ge-
elscht. Het hof heeft thans een maand gevange
nisstraf opgelegd. BIJ het winkelen te Lelden had
de hulsvrouw C. de J. uit Wassenaar kans gezien
zich onrechtmatig te verrijken met kousen, hand
schoenen. sokken en onderkleeding. Voor deze
diefstallen had zij van den politierechter een
maand gevangenisstraf gekregen, van welk voi>-
nls ln hooger beroep bevestiging werd geeischt.
Het hof heeft verdachte thans veroordeeld tot
drie weken gevangenisstraf. Van het terrein ach
ter „Zomerzorg" te Lelden had een Jongen enkele
malen konijnen gestolen, en een familielid van'
den dader, de hulsvrouw A. de G. zou van hem
toen konijnen hebben gekocht, hoewel zij zou
hebben geweten dat de dieren gestolen waren.
De politierechter veroordeelde wegens heling tot
14 dagen gevangenisstraf. De verdachte ontkende
ooit konijnen te hebben gekocht van den Jongen
en de proc.-generaal stelde voor een nader onder
zoek te gelasten. Het hof heeft de verdachte
thans van het ten laste gelegde vrijgesproken.
DE NIEUWE VOORSCHRIFTEN TOEGELICHT
Gelijk gisteren is gemeld is in de staatscourant
van 30 September een besluit afgekondigd in
zake den handel in effecten. Op enkele punten
brengt dit een belangrijke verandering in het
systeem, dat tot dusverre op dit gebied werd ge
volgd. In artikel 1 wordt in het eerste lid gezegd,
dat koop en verkoop alsmede ruiling van aan-
deelen, van depotfractiebewijzen en van parti-
cipatlebewijzen, anders dan door tusschenkomst
van een lid van de vereeniging voor den effec
tenhandel (bedrijfsgroep effectenhandel) of van
een lid van de vakgroep makelaars in effecten
is verboden. Hierin ligt een niet onbelangrijke
verruiming opgesloten van het arbeidsterrein
van de leden van de bedrijfsgroep effectenhandel
of van de vakgroep makelaars. Door deze be
paling is het onmogelijk geworden, dat trans
acties in effecten, welke vroeger zelfstandig
plaats hadden, dus zonder de tusschenkomst van
een lid van de genoemde groepen, ook in de toe
komst zonder hun tusschenkomst kunnen ge
schieden. Dit slaat o.m. op de incourante fond
sen. al werden deze grootendeels verhandeld vla
de enkele huizen, die zich gespecialiseerd had
den, op den handel in deze fondsen. Ook buiten
deze groepen om kwamen echter belangrijke
transacties tot stand, zonder dat hierin een lid
van de bedrijfsgroep of vakgroep zijn mede
werking verleende. Als voorbeeld hiervan kunnen
wy noemen het koopen van pandbrieven door
pensioenfondsen of andere instellingen recht
streeks bij de hypotheekbanken. Door het thans
uitgevaardigde besluit is dit in de toekomst on
mogelijk geworden. Voor dergelijke transacties
zal men in de toekomst de bemiddeling moeten
inroepen van een commissionnalr, makelaar of
bankier, die dan over dergelijke transacties de
gebruikelijke provisie kan berekenen. Men kan
hierin dus een uitbreiding zien van het arbeids
terrein van genoemde instanties, die haar niet
onwelkom zal zijn, nu zij door andere maat
regelen, zooals door de jongste verordening t.a.v.
de speculatie, misschien een beperking zullen
ondervinden in haar werkzaamheden. Het be
langrijke in lid 1 is dus, dat alle fondsen hier
onder vallen en niet alleen de officieel genoteer
de effecten.
De officieel genoteerde fondsen worden in lid
2 van artikel 1 genoemd. Dit lid bepaalt, dat
dergelijke fondsen slechts verhandeld mogen
worden op de offlcieele beurzen, voor den
geld- en fondsenhandel bestemd, bedoeld in
artikel 1 der beurswet 1914. Dé handel hierin
is dus beperkt tot Amsterdam, Rotterdam en
Den Haag. In die centra moet de handel in de
officieel genoteerde fondsen geconcentreerd
worden. Deze bepaling sluit dus den clande-
stienen of zwarten handel buiten de beurs om,
uit, waartegen in artikel 2 krasse maatregelen
zijn aangekondigd. nL gevangenisstraf van ten
hoogste vijf Jaren en een geldboete tot een on
beperkt bedrag of een van deze straffen. De
geldboete bedraagt minstens anderhalf maal.
in geval van poging ten minste de helft van de
waarde, welke het waardepapier, waarop het
strafbare feit betrekking heeft, ten tijde van
het begaan van het strafbare feit heeft gehad.
Hy. die door schuld in strijd handelt met het
bepaalde in artikel 1, wordt gestraft met een
geldboete van ten hoogste honderdduizend gul
den. Door het toepassen van zeer zware straf
fen tracht men dus den zwarten handel in effec
ten tegen te gaan. Men wenscht dus den handel
in effecten uitsluitend te concentreeren op de
officieel daartoe aangewezen plaatsen en dezen
te doen plaats hebben door de erkende vak
lieden.
Een afwijking hiervan is mogelijk, zooals
blijkt uit lid 3 van artikel 1. Dit lid staat de
compensatietransacties toe, zooals die tot dus
verre bij de afzonderlijke instellingen plaats
hadden, zoodat het in elkaar sluiten van koop
en verkooporders toegestaan blijft.
Koop- en verkooporders, die de leden van
de bedrijfsgroep of vakgroep in hetzelfde fonds
voor niet-leden hebben uit te voeren, mogen zij
compenseeren. mits tegen koersen, welke gelijk
zijn aan of liggen tusschen de genoteerde koer
sen van den dag, waarop de compensatie plaats
vindt.
In artikel 1 (1) wordt uitdrukkelijk gespro
ken van koop en verkoop, alsmede ruiling van
fondsen. Een gewone overdracht b.v. tusschen
familieleden blijft dus geoorloofd zonder tus
schenkomst van de leden van de bedrijfsgroep
en vakgroep, evenals het verkrijgen van aan-
deelen uit een erfenis of een schenking.
CENTRALE CONTROLEDIENST.
Met ingang van gisteren is de naam Centrale
Crisis-Controledienst (C.C.CD.) gewijzigd in:
Centrale Controledienst (C.CX).).
Officieel wordt bekend gemaakt:
Het doodvonnis tegen de door het
Deutsche Obergericht in het bezette
Nederlandsche gebied op 5 September
veroordeelde Franciscus Adolf Kolder,
Klaas den Braven, Gerard Schuurmann
en Leendert Roodenburg is heden met den
kogel voltrokken, daar de RUkscommissa-
ris geen gebruik had gemaakt van zUn
recht van gratie.
De genoemden hadden communistische
actie gevoerd en getracht de Nederland
sche bevolking tegen de bezettingsmacht
op te ruien.
ZILVEREN JUBILEUM MEJ. B. J. HAKVOORT
Onder talrijke biyken van belangstelling heeft
gisteren mej. B. J. Hakvoort, chef-telefoniste
aan het telefoonkantoor alhier, haar zilveren
jubileum in dienst van het P.T.T.-bedryf ge
vierd. Zoowel uit haar vroegere standplaats Am
sterdam als uit haar tegenwoordigen werkkring
tmocht zy vele gelukwenschen, waaronder in den
vorm van bloemstukken en fruitmandjes, in
ontvangst nemen, terwyi een viertal telefonisten
uit Amsterdam persooniyk de gelukwenschen
van haar oud-collega's zoomede een zilveren
desserteouvert kwam aanbieden. Het personeel
van het kantoor Lelden schonkgezamenlykeen
pianobankje, terwyi de directeur van het P.T.T.-
kantoor alhier, de heer Hartgerink, eveneens
zyn opwachting kwam maken en daarby de
waardeering van het P.T.T.-bedryf voor den
toegewyden arbeid der jubllaresse vertolkte.
LAATSTE RONDLEIDING LAKENHAL.
De zomertentoonstelling „Leidsche Poorten en
Wallen", welke dezen zomer in het Stedelyk
Museum „De Lakenhal" met zooveel succes ge
houden werd, zal Zondagmiddag 4 October, na
ruim 6000 bezoekers getrokken te hebben, ge
sloten worden. Dien middag zal het museum en
de tentoonstelling kosteloos toegankeiyk zyn.
Zaterdagmiddag 3 October zal om 3 uur de laat
ste rondleiding onder deskundige leiding plaats
vinden.
HANDELSREGISTER K. v. K.
Nieuwe inschryvingen: J. W. J. van der Wey-
den, Vinkenlaan 5, Noordwyk, timmer- en met
selbedrijf. Eigenaar: J. W. J. van der Weyden,
Noordwyk-Binnen,
Chr. Kooloos, melkhandel en levensmiddelen -
bedrijf (B. P.), Hooge Morschweg 78, Oegstgeest.
Vennooten: A. H. J. Kooloos, H. L. Kooloos en
C. H. Kooloos, Oegstgeest.
wyziglngen: Bouw- en Woningbureau Proper.
Nassaulaan 13, Oegstgeest. De zaak is dd. 1
Sept. 1942 omgezet in een vennootschap onder
firma o/d. naam: Bouw- en Woningbureau
Proper (BP.). Vennooten: G. W. Proper en B.
J. Proper, Oegstgeest.
L. de Vries, Haarlemmerstraat 21, Leiden,
handel in hulshoudeiyke artikelen. Deze zaak is
met Ingang van 1 October 1942 opgenomen in
de zaak M. Blitz en Co., en wordt onder dezen
naam verder gedreven aan het adres: Haar
lemmerstraat 163. Leiden.
P, van der Luyt. Trompstraat 1. Noordwyk a.
Zee, rietmeubelmakery en mandenmakery. Uit
tredend eigenaar: P. van der Luyt. Noordwyk,
dd. 1 Oct. 1942.
A. J. v. d. Berg, Schoolstraat 76, Noordwyk a.
Zee, vrachtryder. Uittredend eigenaar: A. J.
v. d. Berg. dd. 1 Oct.. 1942.
N.V. Bloembollenbedryf voorheen E. Kruyff,
Kerklaan 29, Sassenhelm. De N.V. is met In
gang van 1 Jan. 1942 in liquidatie getreden. Li-
quldateurs: H. G. C. Vlasveld en G. Vlasveld,
Sassenhelm. Het bedrijf wordt voortgezet in een
vennootschap onder firma onder den naam:
Bloembollenbedryf v/h. E. Kruyff (BP.). Ven
nooten: H. G. C. Vlasveld (H.V.) en G. Vlas
veld
C Kooloos, Hooge Morschweg 78, Oegstgeest.
melkhandel en kruidenier. De zaak is dd. 1 Oct.
1942 overgedragen aan de vennootschap onder
firma: Chr. Kooloos Melkhandel en Levensmid-
delenbedrijf.
De Wethouder van Fabricage, de beer Jac.
Wilbrink, is verhinderd morgen spreekuur to
houden.
De heer W. Bavelaar alhier is erkend als
belastingconsulent van het Ned. Verbond van
Accountants en Belastingconsulenten.
JUBILEUM ROQSJE KÖHLER.
Woensdagavond a.s. zullen „de Hahge-Spelere"
alhier een opvoering geven van „Het achtste
Gebod" bewerkt naar „Meineed" van L, Anzen-
grUber.
Dit zal een feestvoorstelling zyn, daar Roosje
Köhler haar 40-Jarlg plankenjubileum herdenkt.
Verdere medespelenden zijn Charles Braaken-
siek, Tonny Stevens, Annie Martens, Nelly Gys-
w(]t, Plm Meyer, Bram Boelé, Frpnz Berger e.a.
NIEUWE UITGAVEN.
Verschenen bh:
Wolters, Groningen: „Insullnde", deel L: Pro
ducten van Ned. Indië, door K. v. d. Veer.
Kosmos. Amsterdam: „Zelf Wasschen", door W.
J. G. Hoffman, serie Weten en Kunnen.
Arbeiderspers, Amsterdam: .Pleter Maritsstraat
7", roman van een volksschool, door P. Begeer.
Ten Have, Amsterdam: „Drie en dertig Jaren
op Java", door Dr. C. W. Wormser. Deel I: In de
rechterlijke macht. Deel II: In de bergen.
„Getuigen van Christus". 10-deellge serie korte
levensschetsen: Bonlfaclus, Franciscus van Asslsl,
Calvyn. Willem van Oranje, Joost v. d. Vondel,
Pascal, Fr. v. Bodelschwlng, Heldring, Adrlanl,
Roesslngh.
Voor Jongeren:
„Het bloedkoralen halssnoer". Verhaal uit den
Geuzentijd, door Dr. J. C. v. d. Does.
„Klaas ln Amsterdam", door G. Ingwersen.
Slechts f.20 per week bedroegen de inkom
sten van een gezin met zeven gezonde kinderen
beneden de elf jaar. Ledikantjes en beddegoed
konden niet worden aangeschaft, zoodat drie en
vier kinderen te zamen in een bed sliepen. (Dit
is nog niet eens het sterkste staaltje, dat aan
gehaald kan worden).
Met geld van de Winterhulp kon hierin ver
betering gebracht worden. Winterhulp moet
dit geld weer op haar eigen beurt ontvangen
van onze eigen volksgenooten. Bedenk dit, afc
u straks weer gevraagd wordt te offeren. Win
terhulp vraagt niet uw vestzakje, doch uw haifc
