83sfe laargang MAANDAG 14 SEPTEMBER 1942 No. 25295 Weer 121.500 ton scheepsruimte vernietigd Duitsche troepen in Zuidelijk deel van Stalingrad binnengedrongen Duitsche Weermachfsberkhfen Ifaliaansche Weermachhberichfen Verspreide Berichten GEMENGD NIEUWS Verduisteren: FAILLISSEMENTEN RECHTZAKEN BINNENLAND Turkije's bewuste politiek De Volksgezondheid in den nieuwen tijd Keuringen voor de Waffen-SS en hel Vrijwilligerslegioen „Nederland" Het nut van verduistering LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny. Telef. Directie en Administratie 25041 (2 lijhen) Gironummer: 57055 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Redactie 21507 Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden. Pl.verv.: K. Been, Lelden Gistermiddag deelde het opperbevel van deDuilsche weermacht in een extra-bericht mede: Duitsche duikbooten hebben op de Sint Laurens, aan de Canadeesche kust, op den Atlantischen Oceaan en voor de kust van Afrika, in zware gevechten, 18 in konvooi of aOeen varende schepen met een gezamenlijken inhoud van 121.500 ton tot zinken gebracht. Een ander schip werd door torpedo's getroffen. Bovendien wordt op het oogenblik op den Atlantischen Oceaan een groote slag tegen een konvooi geleverd. Zaterdag deelde het Duitsche opperbevel mede: Ten Z Ai den van Noworossisk veroverde in fanterie in hevige gevechten het laatste kust- fort. In den Terek-sector doorbraken Duitsche troepen vijandelijke stellingen en vernietig den batterijen. Voor Stalingrad duren de he vige gevechten om de verdedigings-installaties voort. Ontlastingsaanvallen van den vijand werden afgeslagen. Het vijandelijke ravitailleeringsverkeer was opnieuw het doel van zware luchtaanvallen. Bovendien werden des nachts Stalingrad en vliegveldinstallaties ten Noorden van de stad gebombardeerd. Ten Zuidoosten van Rzjew mislukten nieuwe aanvallen van vrij sterke vijandelijke strijd krachten door den taaien tegenstand van de Duitsche troepen. Ten Zuiden van het Ladogameer en uit Le ningrad deed de vijand vergeefsche aanvallen, welke hem zware verliezen opleverden. Duit sche en Kroatische gevechtsvliegers brachten den vijand reeds bij de voorbereiding zware ver liezen toe. In het hooge Noorden bestookte de lucht macht vijandelijke troepenkampen en steun punten voor vliegtuigen. De bolsjewistische luchtmacht verloor op 10 en 11 September in luchtgevechten, waaraan ook Italiaansche, Roemeensche, Spaansche en Hongaarsche ja gers deelnamen en door de luchtdoelartillerie 171 vliegtuigen. Veertien eigen vliegtuigen worden vermist. In de eerste tien dagen van September ver loren de Britten aan het Egyptische front in totaal 170 tanks en gepantserde verkennings wagens. Aan de Engelsche Zuidkust en in het Zuid- Oosten van het eiland plaatsten Duitsche vlieg tuigen gisteren overdag met bommen van zwaar kaliber voltreffers op industrieele en ver- keersinstallaties. Aan de kust van de bezette gebieden m het Westen werden twee vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. In den nacht van 10 op 11 September hadden Duitsche en Engelsche mótortorpedobooten in het Kanaal gevechtscontact. Een vijandelijke boot zonk onmiddellijk. Andere booten keerden na talrijke treffers deels met zware rookont wikkeling om. En Zondag: „Aan de Terek zijn Duitsche troepen door verscheidene als vestingen versterkte vijande lijke stellingen gebroken. Voor Stalingrad drongen de aanvallende troepen, na talrijke stellingen stormender hand te hebben genomen in weerwil van den hardnekkigen vijandelijken tegenstand verder naar den rand van de stad door. Zij drongen het Zuidelijke deel van de stad binnen. Ont lastingsaanvallen, door den vijand uit Noor delijke richting ondernomen, werden afgesla gen. Sterke afdeelingen van de luchtmacht steun den op de voornaamste punten van den slag de gevechten van het leger en bombardeerden de stad overdag en des nachts, waarbij uitgebreide branden werden veroorzaakt. In het gebied van Rzjef viel de vijand op nieuw op verscheidene plaatsen aan. Alle aan vallen werden in zware gevechten met groote verliezen voor den vijand afgeslagen. Aan 't Wolchoffront werden door een krach tige operatie van een stoottroep talrijke vijan delijke gevechtsstellingen vernield en een vij andelijk bataljon vernietigd. Ten Zuiden van het Ladogameer en aan de Newa mislukten vijandelijke aanvallen door het Duitsche afweervuur. Daarbij werden 11 pant serwagens en acht booten, bestemd voor het oversteken van de rivier, vernield. LUCHTACTIE. Zaterdag deelde het Italiaansche opperbevel mede: Aan het Egyptische front levendiger artillerie vuur. In de eerste tien dagen van September heeft de vijand aan dit front 170 tanks en ge pantserde voertuigen verloren. Onze jagers hebben in een gevecht met nume riek sterkere vijandelijke vliegtuigformaties 4 jagers neergeschoten. Twee andere vliegtuigen werden in luchtgevechten door Duitsche jagers neergeschoten, terwijl drie op den grond staande vliegtuigen vernield werden tijdens een aanval op het Britsche vliegveld in de Nijldelta. De luchtdoelartillerie van Tobroek heeft een vijan delijk vliegtuig neergeschoten. Een van onze vliegtuigen is niet teruggekeerd. In de Middellandsche Zee heeft de torpedo jager Osra onder bevel van den luitenant-ter-zee lste klasse Enrico Bucci een Engelsche duikboot tot zinken gebracht. En Zondag: De gewone verkenningsbedrijvigheid aan het Egyptische front. In een gevecht met Duitsche jagers werden twee Spitfires neergeschoten, e derde vliegtuig werd neergehaald door het luchtdoelgeschut van de vesting Tobroek. Het vliegtuig, dat gisteren in het weermachtberlcht als vermist werd opgegeven, is binnen onze linies gedaald. Onze formaties hebben nachtelijke bomaanval len op het vliegveld Micabba gedaan. Mitrail- leurvuur, door vijandelijke vliegtuigen gericht op eenige i boerenhuizen in de omstreken van Ragusa, veroorzaakte geen schade. Een vrouw werd gewond. DE STRIJD BIJ STALINGRAD. Het Russische militaire blad „Krasnaja Swes- da" richt een oproep tot de verdedigers van Stalingrad, om tot het laatste toe stand te hou den. .Er is geen terugweg meer uit de stad en de verdedigers moeten met de tanden op elkaar hun plicht vervullen door te strijden tut den dood. De stad moet tot lederen prijs verdedigd worden, om iedere straat, om ieder huis moet gestreden worden. Svenska Dagbladet meldt uit Londen: Een heel openlijk telegram van den correspondent van de Times te Moskou heeft in Engeland groot opzien gebaard. In dit telegram wordt gezegd, dat het verlies van Stalingrad catastrofale ge volgen voor de geallieerden moet hebben, vooral wanneer de Westelijke mogendheden er niet in slagen nog dit jaar ^en landing in West-Európa uit te voeren. In het telegram wordt verder ge zegd: het is geleidelijk een bijna ondraaglijke moreele last voor de Russen geworden, den, ge weldigen strijd tegen de Duitsche strijdmacht alleen te moeten uitvechten. Het feit, zoo voegt Svenska Dagbladet hieraan toe, dat een dergelijk telegram de strenge sovjetcensuur is cepasseerd, wordt in Engeland opgevat als een bewijs, dat de inhoud van dit telegram overeenkomt met de opvatting van toonaangevende kringen te Mos kou. Men houdt het voor een duidelijk teeken, dat Moskou een tweede front wenscht en ver wacht. (D.N.B.). 16.000 BRITSCEE ZEELIEDEN KWAMEN OM. Op een bijeenkomst van opvarenden van ge allieerde koopvaardijschepen, die er bij de kon vooicatastrofes in de Middellandsche Zee en de Noordelijke IJszee in slaagden, de haven van be stemming te bereiken, heeft admiraal lord Chat field verklaard, dat meer dan 16.000 Britsche zeelieden vopr Engeland het leven hebben ver loren. (D.N.B.). MEISJE OVERREDEN EN GEDOOD. Het 9-Jarig meisje Greta Hoving geraakte in de Boteringestraat te Groningen, dicht bij de ouderlijke woning, gedurende het touwtjesprin gen onder een vrachtwagen. Het meisje kreeg een der wielen over het hoofd en was op slag dood. De voerman treft geen schuld. BIJ HET BADEN VERDRONKEN. Zaterdagavond om halfzeven is de 18-jarige Z. Heeren, uit Tegelen, bij het baden in de Maas verdronken. Na drie kwartier werd het lijk op gehaald. ROEKELOOS OMGESPRONGEN MET EEN GRANAAT. Te Tegelen hebben 3 jonge mannen in het Belfeldsche Broek een granaat gevonden welke nog niet ontploft bleek. Zij sprongen daarmede zeer roekeloos om cn probeerden het projectiel met een lucifer tot ontploffing te brengen. De gevolgen waren ontzettend. Het projectiel sprong met een geweldigen knal uiteen en de drie jongelieden werden allen zwaar gewond. Zij werden nadat geneeskundige assistentie was ge arriveerd naar het ziekenhuis te Tegelen over gebracht Twee van hen zijn terstond na aan komst overleden, de derde jongen verkeert in levensgevaar. van hedenavond 19.59 uur tot morgenochtend 7.13 uur 14 Sept.: maan op 11.26 uur; onder: 21.59 uur, Vernietigd: P. A. van der Kooy, expediteur te Nootdorp. J. W. Verlaan Thzn., tuinder, Korte- raar post Ter Aar. DEZE WEEK IS DE VERDUISTERINGSWEEK. De nachten worden langer, de avonden be ginnen steeds vroeger. Het is noodzakelijk, dat allen hun woningen behoorlijk verduisteren, zootlat nergens licht naar buiten straalt. Hij, die zich aan dezen plicht meent te kunnen onttrekken, vergeet, dat hij hierdoor niet alleen zichzelf, maar ook anderen in gevaar brengt. Goed verduisterd, goed beschermd. HAAGSCHE RECHTBANK. Uit dertig flesschen cognac en. vijftien flesschen whisky bestond de bult. die Th. M. van S.. A. J. van S. en A. de H. uit Warmond, hadden be haald bij een Inbraak in het restaurant „Meer- rust" te Warmond De inbraak was gepleegd op C Maart en verdachten bekenden hetgeen ten- laste was gelegd. De officier vorderde nu tegen elk van hen een Jaar gevangenisstraf. Voor het vervoer van de gestolen drank had P. M. van S. uit Warmond gezorgd, en voor diens hulpvaardigheid had hij f. 75 belooning gekregen. Thans vroeg de officier acht maanden gevange nisstraf tegen hem. Hoewel J. van R. te Leiden zou hebben geweten dat de drank was gestolen, kocht hij voor f. 15.40 per flesch de 30 flesschen cognac en voor f. 17 per flesch de whisky. Hij stond nu wegens heling terecht, en de officier elschte tegen hem zes maanden gevangenisstraf. De dagvaarding tegen A. Q. van L. uit Voor schoten was het gevolg van de vermelding van de vele en velerlei goederen die hij had gestolen. Een blik Jam: stroop, melk, tong, stukken zeep, fleschjes bouillon, tuben lever en ansjovis pastel. thee. kofflesurrogaat. een suikerbrood; het was alles gaarne van zijn gading geweest, toen hij In Wassenaar een dame hielp verhulzen. De verdachte wist van niks zèi hij, maar de goede ren zaten in een kist gepakt en die waren bij aankomst In het nieuwe huis verdwenen, wist de verhuisde mevrouw te vertellen. Daarom vordrede de officier vier maanden gevangenisstraf tegen verdachte. De rechtbank zal ln deze zaken over 14 dagen uitspraak doen. REDE VAN MUSSERT OP DEN LANDDAG VAN HET MEDISCH FRONT. In de Zaterdag gehouden middagvergadering van den tweeden Landdag van het Medisch Front in het N.V.-huis te Utrecht, heeft de Lei der der natlonaal-socialistische beweging, Mus- sert, een rede gehouden over de volksgezondheid Aan deze rede, die de installatie inleidde van de leden van den Raad voor de volksgezondheid der N.SB., liet de Leider een uitvoerig overzicht vooralgaan over de huidige situatie op het ter rein der binnen- en buitenlandsche politiek. Daarin zeide hij om., dat het dieptepunt, waarin ons volk zich bevindt, alleen nog verergerd zou kunnen worden door een geallieerde landing en de daaruit voortkomende verwoestingen of door bombardementen van onze steden. Ik weet één ding, aldus Mussert, dat xiitler geen Napoleon is. Op het moment dat ik zou denken, dat hij het wel was, zou ik geen lust meer hebben een pas te verzetten. Adolf Hitler is de Germeansche Führer, die inderdaad Europa zal kunnen opbouwen en die van ons niet verlangt, dat wij tweede-rangs- Duitschers worden, maar wel dat wij goede Ne derlanders zjjn, die de saamhoorigheid der Ger- maansche volkeren zullen beleven, ter wille van het groote geheel. Alvorens over te gaan tot de installatie van den Raad voor de Volksgezondheid, die zal op treden als adviseerende raad voor het hoofd van de volksgezondheid in het hoofdkwartier der be weging, schetste Mussert in groote lijnen het werk, dat op dit gebied zal moeten worden ge daan. Gij moet, aldus Mussert, de volksgezondheid omhoog brengen; de stand daarvan was niet slecht en is gelukkig nog niet slecht. Er is in ons land op het gebied van de volksgezondheid veel gepresteerd en wij hebben daarvoor groote achting en waardeering. Er kan dus veel be dorven worden en daarom zal de verdere op bouw met groote zorgvuldigheid moeten ge schieden. Mussert besprak vervolgens de volksgezond heid in verband met den nieuwen tijd. In de eerste plaats is er deze wereldoorlog, die dooi de krachten van den ouden tijd is ontketend. Deze oorlog past een selectie toe in de ver keerde richting. Want niet de zieken en zwak ken en ouden van dagen, maar de sterke jonge kerels vallen met tienduizenden en honderd duizenden. In de tweede plaats worden de ma- terieele omstandigheden steeds moeilijker, om dat alles er op moet worden gezet den oorlog te winnen. Wij dienen uit te gaan van de voed- selportie die ons gegeven wordt. „Wist u", zoo vroeg Mussert zijn toehoorders, „dat de ver pleegden in de krankzinnigengestichten grootere rantsoenen hebben dan de werkende menschen? Als die rantsoenen gelijk gemaakt worden dan geloof ik. dat we toch aan onzen plicht tegen over het volk volledig hebben voldaan. In het zelfde verband noemde spr. het een schandaal, dat verpleegsters, die de gevaarlijkste gevallen van open t.b.c. hebben te behandelen, geen extra-rantsoenen krijgen. Laten wij onze gedachten concentreeren op dit ééne: hoe zorgen wij. dat wij de jeugd van Ne derland, als toekomst van ons volk, zoo onbe schadigd mogelijk door dezen tijd heensleepen? Voor de woning-politiek en de huwelijkszorg is het van beteekenis, dat vroege huwelijken en groote gezinnen worden bevorderd. Buitenechte lijke geboorten moeten niet worden aangemoe digd. omdat de gezonde huwelijkspolitiek daar door wordt geschaad. Het is noodig de aandacht te geven aan de bescherming van de meisjes van 15 tot 18 jaar. De Leider ging vervolgens over tot de instal latie van de leden van den Raad voor de volks gezondheid. Tot leden van den Raad voor de volksgezond heid zijn benoemd: dr. Bruyning, directeur-ge neraal van de volksgezondheid, dr. Croin, leider van de artsenkamer, dr. Kool. medisch advi seur van de rijksarbeidsbureaus, dr. Van Roon, hoofd van de medische afd. van den Ned. Volks- dienst, dr. Siestrop, van den Nationalen Jeugd storm. Nachcnius van de Ned. S.S. en verder de artsen Van 'tHoek, v. d. Upwich en Har- denberg. NIEUWE KEURINGEN. Het SS-Ersatzkommando deelt ons mede, dat vrijwilligers voor de Waffen-SS en het Legioen zich op onderstaande data bij de genoemde adressen kunnen vervoegen ten einde gekeurd te worden: 15.9.42 10 uur: Rotterdam, Deutsches Haus. 16 uur: Tilburg, Werkliedenvereniging Tuinstr. 68. 16.9.42 10 uur: Den Bosch, Hotel Noord-Bra bant, Markt 45. 16 uur: Eindhoven, Huis Maria, Kruis straat. 17.9.42 10 uur: Roermond, N.S.DA.P., Swalmer- straat 61. 16 uur: Arnhem, Weberstraat 16B. 18.9.42 10 uur: Hengelo Deutsches Haus. 16 uur: Zwolle, School Turfmarkt. 19.9.42 10 uur: Assen, Dienstgebouw, Vaart 161. 14 uur; Groningen, Concerthuis, Poele straat. 20.9.42 10 uur: Leeuwarden, Huize Schaaf, Breedstraat. 21.9.42 10 uur: Amsterdam, School Iepenweg 13. 16 uur: Utrecht, Wehrmachtheim, Maria- plein. 22.9.42 10 uur: Amersfoort. Dienstgebouw, Ka- pelweg. 23.9.42 10 uur: Den Haag, Café Den Hout. Be- zuidenhoutscheweg. IIOOGE BOETE OPGELEGD. Zeer groote hoeveelheden aardappelen waren verdwenen. Controleura van den Centralen Crisis Controle dienst hebben indertijd vastgesteld, dat een land bouwer te Zoetermeer aardappelen frauduleus verhandelde. Het onderzoek in deze zaak heeft geleld tot een vervolging en onlangs is de be wuste landbouwer door den tuchtrechter veroor deeld tot een boete van f. 10.000.Deze hooge boete, waarmede 's mans plichtsverzaking ten aanzien van de voedselvoorziening van ons volk ls bestraft, staat ln verhouding tot den ernst van het geval. Volgens administratieve gegevens moest de landbouwer op het moment van het onderzoek nog zeer groote hoeveelheden roode star en eigenheimers ln voorraad hebben en er bleek slechts zeer weinig aanwezig te zijn. Ver dachte verklaarde, dat de eigenheimers allemaal waren verrot en dat de opgave van de roode star op een vergissing moest berusten. Waar de rotte aardappelen dan gebleven waren, kon hij niet verklaren. De tuchtrechter heeft, blijkens de op gelegde boete, niettemin de overtuiging, dat de landbouwer zich aan een ernstige overtreding van de voor hem geldende voorschriften heeft schuldig gemaakt. GRONDSLAGEN BERUSTEN OP DEZELFDE INZICHTEN DIE UIT EUROPEESCHE STROOMINGEN VAN DEZEN TIJD ONTSTAAN. •4* TV TCJ de Duitsche opmarsch steeds meer ge- y I richt is op het Zuidelijk deel van den •L sector in den Kaukasus en straks de Duitsche weermacht de heerschappij zal heb ben over de Zwarte Zee zullen de overgebleven sovjet-schepen niet meer in de gelegenheid zijn een eigen haven binnen te loopen. Direct aan dit Sovjet-gebied grenst Turkije en het is daarom wel van belang de positie van Turkije onder de huidige omstandigheden eens nader onder de loupe te nemen. Het tegenwoordige Turkije kan niet meer met het oude Osmaansche Rijk vergeleken worden, Het is een geheel nieuwe staat. Bij den vrede van Lausanne in 1923 kreeg Turkije zfjn nieu wen stempel als nationaal gesloten, politiek onafhankelijk en zoowel geografisch als taal kundig en godsdienstig uniforme staat. De vroegere obstakels van minderheden-problemen en lastig te verdedigen buitengebieden werden daardoor uit den weg geruimd. De stichter van het moderne Turkije, Mustafa Kemal Pascha, die als Ataturk in de geschiedenis bekend zal zijn, verplaatste de hoofdstad naar Ankara, in het midden van het Anatolische Hoogland, om dat hij inzag, dat de Turken van huls uit een volk van boeren zijn. Van beslissende beteekenis is voor Turkije steeds de verhouding met Rusland en Engeland geweest. Met de Sovjet-Unie, waar mee een gemeenschappelijke grens van meer dan 600 K.M. bestaat, Ls Turkije door veel be langen verbonden geweest, omdat het juist daar in de eerste jaren de noodzakelijke rugdekking tegen Engeland en tegen Armenië en Grieken land had gevonden. De verhouding met Enge land werd door toegeven vriendschappelijk ge regeld. Zoo kon Turkije op de conferentie van Montreux in het jaar 1936 het recht doorzetten de zeeëngten weer van vestingen te voorzien en voor oorlogsschepen in oorlogstijd te sluiten. Het in October 1939 in Ankara onderteekende Engelsch-Fransch-Turksche pact van bijstand beteekenóe dan de officieele aansluiting van Turkije aan de Westelijke mogendheden. De waarde daarvan is echter reeds spoedig, door de nederlaag van Frankrijk, door de weigering van Roemenië van de Engelsche garantie, als ook door de overwinning van de As op den Balkan, in Noord Afrika, in de Middellandsche Zee en in het Oosten, gedaald. Met het Duitsche Rijk onderhoudt Turkije sterke economische betrekkingen. Het Rijk is de beste afnemer van alle landbouwproducten en tevens de betrouwbaarste leverancier van ma chines en chemische producten. De ordening op den Balkan, de heropening van het scheep- verkeer op de lijn Constanze-Istanboel als gevolg van de na de overwinning van Sebasto- pol mogelijk geworden sterke beveiliging van de Westelijke Zwarte Zee zullen het hunne ertoe bijdragen het Duitsche handelsverkeer van en naar Turkije steeds intensiever te doen worden. De Turksche buitenlandsche politiek, die het tegenwoordig zeker niet gemakkelijk heeft, kan op drie geografische factoren steunen* het leger de economische onafhankelijkheid en het nieu we uniforme spoorweg- en wegennet. De Turk staat als een taaie en krijgshaftige soldaat be kend. De vredessterkte van het leger is 150.000 man, de oorlogssterkte moet ongeveer 1.300.000 man bedragen. Met de motoriseering van het leger is pas in 1933 op groote schaal een be gin gemaakt. De bodemschatten van het land zijn bijna spreekwoordelijk. Terwijl het nog in den we reldoorlog door Duitschland van graan voorzien moest worden, is het Ataturk gelukt het land autarkisch te maken en zelfs te bereiken, dat het nog kan uitvoeren. De metaalmijnen worden voor het grootste gedeelte nog niet geëxploiteerd. De rijkdom aan chroomerts is zoo groot, dat het land te genwoordig de grootste Europeesche choompro- producent is. De delving' was ln de laatste jaren aan groote beperkingen onderhevig. Vanaf 1924, toen zij 34000 ton bedroeg, steeg zij tot 1938 tot 208.000 ton. In de volgende jaren werd zij ver minderd van 193.000 ton in 1939, 110.000 ton in 1940 en ongeveer 80.000 ton in 1941. Van beteekenis is verder de koperertsexploi- tatie in het gebied van Ergani met een gemid deld gehalte van 12 t/m 16%. Er wordt geschat, dat er ongeveer 2.000.000 ton in den bodem voorkomt. Het tweede Turksche vijfjarenplan maakt plannen voor de oprichting van groote koper mijnen en een intensiveering der exploitatie, zoodat er op gerekend kan worden dat Turkije ook voor de kopereconomie van het continent binnen afzienbaren tijd van de grootste betee kenis zal zijn. De nieuwe Turksche minister president Saracoglu hield zich in zijn program marede bij de aanvaarding van zijn regeering ook bezig met het program van het Turksche nationalisme en eischte voor dé opleving van een krachtig Turksch nationaal gevoel zuiver- houding van het ras. Hiermede heeft hij een program aangeraakt, dat in de Turksche open bare meening, voor een deel misschien nog on bewust, als een uiterst belangrijk en actueel program wordt aangevoeld. Dat blijkt daaruit, dat de meeste Turksche bladen bij de weer gave van deze redevoering deze passage onder streepten en van commentaar voorzagen. Het begrip Turkisme in deze formuleering beteekent voor Turkije iets nieuws. Tot nog toe verbond men met dit woord in de herinnering aan den jong-Turkschen tijd imperialistische neigingen, die vooral onderstreept werden door het ont staan van het begrip Pan-Turkisme. Toenter tijd verstond men er onder de absolute leiding en heerschappij van het Turksche element .in het volkerenmengsel van het Osmaansche Rijk en de aaneensluiting tot één staat van alle Turksche volkeren van Azië tot aan de Chi- neesche grens onder Turksche leiding. Reeds Kemal Ataturk wees zulke Pan-Turksche im perialistische doelstellingen beslist van de hand en verbood zijn aanhangers elke propaganda of activiteit in deze richting. Nu wordt het be grip Turkisme weer gebruikt en wel als uiting van een bewust Turksch nationaal voelen en denken, dat zooals ieder nationalisme, uit zijn historisch verleden moet putten. Hier vertoonen zich de lijnen van een bewuste Turksche oriën tatie, zonder imperialistische bijgedachte en doel, alleen maar op het nationaal-rassische element opgebouwd. Haar aanvulling vindt deze princlpieele houding door het principe van zui- verhouding van het ras. Het is opmerkelijk.dat talrijke Turksche bladen ln deze uitspraak van Sarajogloe een aanleiding vonden om het ge doe van Joodsche smokkelaars en woekeraars aan de kaak te stellen, waarin de Turksche openbare meening het grootste gevaar voor het Turksche ras ziet. Verschillende malen zijn in den laatsten tijd ook Joodsche woekeraars en overtreders van de wet tot gevoelige straffen veroordeeld. Zoo zien wij in Turkije steeds duidelijker een bewuste Turksche poli tiek groeien, die in haar grondslagen op de zelfde inzichten berust die uit de Europeesche geestelijke stroomingen van dezen tijd ontstaan. Verduisteringoch, hoevelen verstaan dit woord verkeerd! Een verzuchting, die door vele propagandisten op luchtbeschcrmingsgebied en in het bijzonder door controleerende ambte naren ontelbare malen is geslaakt. Verduistering, een zeer impopulaire materie van den beginne af, dat zij gemeengoed onder de bevolking is geworden. Hoevelen onttrokken zich in de jaren 1938 en 1939 bij de oefeningen niet aan het treffen van verduisteringsmaatre gelen, door eenvoudigweg tijdens de oefenings periode in het donker te gaan zitten of in schouwburgen en bioscopen zijn verduisterings verplichting te vergeten. Men werd echter op dit gebied klaar wakker in de Meidagen 1940. Er ontstond een run op papierwinkels e.d. om het noodige verduiste ringsmateriaal aan te schaffen. Nadat men zich met veel moeite van het een en ander had voorzien, toog men aan -den arbeid, doch om dat men niet had willen luisteren naar de reeds herhaaldelijk gegeven aanwijzingen, werd het een gemodder van belang. Er ziin zelfs nu nog zeer veel menschen, die gebrekkig hun verduis tering doorvoeren. Eiken avond worstelen zij met papierstrooken, punaises, enz. en worden in het donker bloempotten en andere huisorna menten aan vernietiging blootgesteld. Nog steeds geldt in deze de raad: „Brengt de verduistering zoodanig aan, dat met en kele handgrepen het geheel in enkele oogenblikken voor elkaar is. Wilt u een handleiding? Er zij dan nog eens gewezen op de uitgave van de rijksinspectie luchtbescherming „aanwijzingen ten behoeve van de zelfbescherming (voorbeelden vanlicht- afscherming)", verkrijgbaar bij de Nederland - sche vereeniging voor luchtbescherming en haar organen, voor slechts 5 cent per stuk. De verplichting, in de verduisteringsver ordening opgelegd, is overduidelijk, n.l. men mag van huiten niet zien, dat binnen licht brandt. De reden waarom dit voorschrift is gegeven zal een ieder begrijpen, die in kan zien, dat er een groot gevaar schuilt in een niet goed ver duisterde woning. Het gevaar is niet het op doen van een proces-verbaal, doch het feit, dat de woning uit de lucht zichtbaar is en daar door een gevaaraantrekkend object vormt. Waar licht is, is leven. Welk effect lichtschijnsels, hoe klein ook. op grooten afstand hebben, wordt zoo duidelijk gedemonstreerd op een maquette op de lucht beschermingstentoonstelling, welke in verschil lende plaatsen in ons land wordt gehouden. U kunt het ook zoo goed constateeren, wanneer u bijv. 's avonds per trein door open landstre ken reist en men op grooten afstand heeft ver zuimd een raam geheel of gedeeltelijk te ver duisteren. Het minste lichtschijnsel in den donkeren nacht is en blijft een aanwijzing: hier wonen menschen Wanneer men hiervan overtuigd is, zullen de verduisteringsvoorschriften punctueel worden toegepast. „ENGELAND BELEEFT ELKE NEDERLAAG. BEHALVE DE LAATSTE." Hedenavond om 19.05 uur spreekt Max Blok zijl over Hilversum 1, in zijn politiek week- praatje over het onderwerp: „Engeland over leeft elke nederlaag, behalve de laatste." ONDER BESCHERMING DER DUITSCHE WAPENEN. Onder de bescherming van Duitsche wapenen worden de zendingen van het Verzorgingsfonds van het hoofdkwartier van het Vrijwilligers legioen Nederland naar het front vervoerd. Hier in het vaderland worden de geschenken in gesloten wagons verladen, die rechtstreeks doorgezonden worden naar het Oosten. Heel de machtige organisatie van de Duitsche weer macht en van de speciaal daartoe opgerichte afdeeling frontzorg van het hoofdkwartier van het Vrijwilligerslegioen Nederland staat ter be schikking. Veel is er reeds voor de mannen aan het front gedaan, maar er kan en moet nog veel meer gedaan worden. Uw bijdrage is daartoe noodig. Stort haar vandaag nog op girorekening 432100 Verzorgingsfonds Vrijwilligerslegioen Ne derland, Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage. TENTOONSTELLING „HERLEVEND NEDERLAND" EEN GROOT SUCCES Zaterdag is te Utrecht de tentoonstelling „Herlevend Nederland", (een keuze uit de ver- zameling-Schuilenburg) bezocht door den drie duizendsten bezoeker. Dit was een jongeman van den Arbeidsdienst, wonend te Schevenin- gen, men ter eere van dit feit een boekwerk werd aangeboden. Uit een en ander blijkt wel hoezeer deze expositie zich in een ruime be langstelling mag verheugen. Merkwaardig is ook, dat vele bezoekers geen lid van de NBB. zijn. Bijna 40 procent van hen, die deze zalen binnenloopt, heeft tevoren nooit of heel weinig van de doelstellingen van het nat.-socialisme in Nederland kennis willen nemen. HET VIJFDE A.G.B.I.O.-PRAATJE. De persdienst van den Nederlandschen om roep meldt: Over den zender Hilversum II zal morgen avond van 17.00—17.15 uur het vijfde A.G.B.I.O.- praatje, dat ditmaal gaat over „Wilde bessen", worden uitgezonden. KEUZEBON VOOR VERMICELLI, MAÏZENA ENZ. Op bon 386 van de bonkaart 'algemeen is voor de loopende distributieperiode alleen vermicelli, macaroni of spaghetti verkrijgbaar gesteld. Dit is geschied om de voorraden in evenwicht met het verbruik te brengen. Inderdaad is de wijzi ging van het -systeem tot verstrekking van de keuze-artikelen maizena, sago, aardappelmeel, puddingpoeder, vermicelli, macaroni of spaghetti in overweging genomen, doch, naar men van be voegde zijde mededeelt, staat nog niet vast, dat na September beurtelings een bon voor vermi celli en een bon voor maizena zal worden aan gewezen. VERBRUIK UIT EIGEN BOOMGAARD TOEGESTAAN. Het is gebleken, dat het bericht, waarin onder meer werd bekend gemaakt, dat in boomgaarden of fruitteeltbedrijven de eetgelegenheden van fruit niet meer zijn toegestaan, alsmede dat de verkoop van fruit door telers rechtstreeks aan consumenten thans in het geheele land is ver boden, tot misverstand aanleiding heeft gegeven. De meening heeft namelijk post gevat, dat het den telers nu niet meer is toegestaan van hun oogst een deel voor eigen gebruik te bestemmen. Uitdrukkelijk wijst het Rijksbureau voor de voed selvoorziening in oorlogstijd er op, dat dit on juist is. De telers kunnen over dat gedeelte van hun oogst, dat zij voor eigen gebruik noodig hebben, vrijelijk beschikken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1942 | | pagina 1