83sfe Jaargang
ZATERDAG 1Z SEPTEMBER 194Z
No. 25294
De strijd om Stalingrad
Vijandelijke misrekening
De aanval op Madagascar
Het debat over Indië
Verspreide Berichten
Ü-tlN/T IN IITTEREN
Verduisteren:
BINNENLAND
Sportvereenigingen
moeten aangesloten zijn
De inwisseling van ingetrokken
muntstukken
Beroep op den verlader
Mededeeling
GEMENGD NIEUWS
Onbegrijpelijke houding
De Leidsche Bioscoop-Programma's
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Telei. Directie en Administratie
25041 (2 lijnen) Gironummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden.
Pl.verv K. Been, Lelden
De militaire correspodent van het D.N.B.
schrijft: De hevigheid der gevechten om
Stalingrad en aan het Kaukasusfront ken
merkt evenals de voortdurende ontlastingsoffen
sieven der bolsjewisten in den centralen sector
den wanhopigen militairen toestand der sov
jetunie. Met alle geweld poogt de sovjet-Rus
sische legerleiding, met het oog op een opera
tief verloren zomer, alles in den strijd te wer
pen, daar iedere voet sovjet-Russische grond,
die verloren gaat, van vitale beteekenis is voor
liet doorstaan van een tweeden oorlogswinter.
Daarbij gaat de sovjet-Russische legerleiding
blijkbaar van de veronderstelling uit, dat zij
aldus een geleidelijke afmatting van de Euro-
peesche strijdkrachten kan bereiken. Dergelijke
speculaties zullen echter bedriegelijk blijken.
In alle militaire kringen in de Duitsche
hoofdstad is men van meening dat de bolsje
wisten van den winterveldtocht niets hebben
geleerd. Poogden zij in' den afgeloopen winter
met den factor der massa het Duitsche front
te doorbreken, czonder er acht op te slaan, dat
iedere afgeslagen massale aanval op hun voor-
jaars- en zomerplannen nadeelig moest wer
ken, thans begaan zaj de fout hun in den win
ter en tijdens het voorjaar opgeleide reserven
tezamen met de geheele jongste productie aan
oorlogsmateriaal den Duitschen en verbonden
legers in handen te spelen. Duitsche militairen
gaan zoo ver te zeggen, dat de sovjet-Russische
legerleiding in zekere mate hun vijanden stra
tegisch hulp verleent. Want, wat thans aan de
voornaamste gevechtslinies wordt aangevoerd,
behoeft later niet meer tijdens bewegingen over
groot gebied gez-ocht en buitgemaakt te wor
den. Het is te Berlijn geen geheim, dat niet
het eerder of later vallen van Stalingrad be
slissend is voor den thans woedenden strijd,
maar de vraag hoeveel van de strijdkrachten
van den vijand daarbij verpletterd of opgerold
kunnen worden. In het licht van deze opvatting
komt het voorzichtige voortschrijden van den
Duitschen aanval op Stalingrad in een nieuw
licht te staan, vooral wanneer men de verlies
cijfers aan beide zijden vergelijken kan. De
vijandelijke berichten daarover zijn dermate
overdreven, dat ook hier de wensch de vader
van de gedachte is. Om begrijpelijke redenen
kunnen van Duitsche zijde nog geen cijfers
worden genoemd. Thans kan echter reeds wor
den gezegd, dat de door de bolsjewisten ge
maakte misrekening zich evenzoo zal wreken
als te zijnertfjd in het vroege voorjaar, toen
Kioebisjef de wereld inbazuinde, dat de Duit-
schers afgedaan hadden, daar zij met millioenen
verliezen uit den winter waren gekomen.
De halfcirkelvormige ring om de stad Stalin
grad heeft zich gesloten. Er zullen nog hevige
en zware gevechten voorkomen, doch den vijand
blijft geen lucht tot ademen meer, laat staan
ruimte van beweging en ontplooiing.
HAVENS DOOR ENGELSCHEN BEZET.
Volgens den Britschen berichtendienst heeft
Churchill in het Lagerhuis medegedeeld, dat
Dinsdag drie plaatsen aan de kust van Mada
gascar zijn ingenomen. De verliezen zijn „ge
ring". Churchill zeide, dat aan de operaties werd
deelgenomen door Britsche troepen, Zuid-Afri-
kaansche afdeelingen, Oost-Afrikaansche troe
pen en Zuid-Afrikaansche luchtstrijdkrachten.
Van bevoegde zijde te Vichy wordt medege
deeld, dat de havenstad Majunga, waarop de
zwaarste stoot van den nieuwen Engelschen
aanval op Madagascar gericht was. gevallen is.
Ook de beide havenplaatsen Nossi-Be en Mo-
rondava zijn door de Engelsch strijdkrachten
bezet. Den lOden September deelde Madagascar
mede, dat de Engelschen de haven van Kamore
hadden bereikt en dat zij bij het vallen van den
nacht in de nabijheid van Moevatenana ston
den.
In een gisteren onder voorzitterschap van
maarschalk Pétain gehouden minlsterraadszit-
ting, heeft de staatssecretaris voor Koloniën,
Brevie bijzonderheden bekend gemaakt over de
gebeurtenissen op Madagascar, Brevie wees er
'op, dat de op Madagascar gestationnqerde troe
pen ondanks hun aanzienlijke numerieke min
derheid het hun toevertrouwde gebied tot het
uiterste hebben verdedigd. De ministerraad be
raadslaagde vervolgen^ over de consequenties,
die uit den aanval voortvloeien. (D.N.B,).
OORDEEL VAN LAVAL.
Laval heeft de binnen- en buitenlandsche
persvertegenwoordigers ontvangen ten einde zijn
meening weer te geven omtrent den nieuwen
Engelschen aanval op Madagascar.
Allereerst werden het Engelsche communiqué
over de hervatting der militaire operaties tegen
Madagascar en de officieele mededeeling van de
Amerikaansche regeering, waarin deze het op
treden der Engelschen billijkt en moreel steunt,
voorgelezen.
Vervolgens las de chef der regeering een tele
gram van den gouverneur-generaal van Mada
gascar, Aney, voor .waarin gezegd wordt, dat het
optreden van Engeland in het geheel niet te
rechtvaardigen valt. De gouverneur-generaal
wijst de Engelsche en Amerikaansche bewerin
gen van de hand en verklaart, dat nooit bui*'
tenlandsche duikboot-en hulp hebben gevonden
in havens van Madagascar. Van de aanwezig
heid van een wapenstilst'andscommissie of van
andere buitenlandsche controle kan geen sprake
zijn, Japansche vliegtuigen of duikboot-en zijn
nooit op Madagascar verschenen.
Laval zeide, na de voorlezing van dit telegram,
dat de leugens aan de eene zijde staan tegen
over de verklaringen van den gouverneur-gene
raal van Madagascar. De bewering, dat militaire
redenen voor de Engelsche actie beslissend zijn,
is niet steekhoudend. „Indien Engeland en de
Vereenigde Staten meenen", zoo zeide Laval,
„aangewezen te zyn op argumenten als in hun
verklaringen vervat, dan ben ik van meening,
dat het antwoord van gouverneur-generaal Aney
duidelijk en voldoende is".
Op een vraag, of geen bijzondere maatregelen
van Frankrijk in het voornemen liggen, ant
woordde Laval: „Voor het oogenblik niet".
De vraag of men voornemens is stappen te
doen. beantwoordde Laval met „ja". Laval ver
klaarde, dat de Vereenigde Staten voor de Ma-
dagascar-zaak even verantwoordelijk zijn als
Engeland. Ten slotte antwoordde Laval nog op
een vraag, of van Amerikaansche zijde geen
algemeene garanties gegeven waren, zooals in
het geval-Martinique, dat in beide voorge
lezen communiqué's van Washington en Londen
de belofte is gedaan, dat Frankrijk Madagascar
later zal terugkrijgen. Helaas hebben Londen
en Washington echter vergeten den datum
daarvoor in te vullen. (D.N.B.).
IN HET BRITSCHE LAGERHUIS.
De debatten in het Britsche Lagerhuis zijn
beëindigd door den minister voor Indië, Amery,
zoo meldt de Britsche berichtendienst. Amery
verklaarde, dat reeds zeer spoedig na het ver
trek van Cripps uit Indië door het Congres on
der den invloed van Gandhi gestadig afgestuurd
is op een politiek van rechtstreeksche uitdaging.
De regeering van Indië heeft ten slotte op
eigen initiatief en zonder zich in verbinding te
stellen met het moederland, de eenig mogelijke
actie ondernomen. „In plaats van af te wachten
tot zij zelf getroffen werd", zoo zeide Amery,
„sloeg de regeering als eerste toe".
De minister sprak vervolgens over een „zorg
vuldig voorbereid aanvalsplan", dat niet alleen
gericht was tegen het dagelijksch leven in In
dië, maar ook tegen zijn veiligheid. Hij deelde
mede, dat ongeveer 300 spoorwegstations aan
gevallen en minstens 24 treinen tot ontsporing
gebracht zijn. Vooral fel zijn de ongeregeldheden
in het strategische gebied van Bihar geweest-,
waar ongeveer 65 politiebureaux zijn vernield.
De krachtdadige houding van de Britsche regee
ring heeft verhinderd, dat een situatie ontstond
die het oorlogsoptreden van Indië zou hebben
verlamd en de verdediging van Indië of een
ontlasting van China door „opnieuw bezetten
van Birma" onmogelijk zou hebben gemaakt.
Amery constateerde, dat de ongeregeldheden
nog geenszins geheel voorbij zijn. Men mag niet
beweren, dat de moeilijkheden reeds achter den
rug zijn. De politiek der Britsche regeering
streeft er naar, dat Indië na den oorlog de
zelfde vrijheid zal krijgen als de groote domi
nions om het eigen lot op den grondslag van
een grondwet te kunnen leiden, die door over
eenstemming of compromissen tusschen de ver
schillende elementen in Indië tot stand zou
komen. Groot-Brittannië kan vandaag niet een
onbepaalde en onbegrensde macht van eeniger-
lei afzonderlijke groep van personen algeven.
Amery noemde Gandhi een „aarts-saboteur" en
zeide, dat men geen grootere fout kon begaan,
dan te onderhandelen op een oogenblik, waarop
niet de minste kansen op succes bestonden. De
Engelsche regeering moet een wijziging in de
opvattingen van de congresleiders afwachten.
Intusschen zal de Britsche regeering echter alle
voorstellen toejuichen, die binnen het alge
meene bestek van haar „vastgestelde politiek"
uitvoerbaar zijn.
De leider der labourpartij, Greenwood, had
naar de Britsche berichtendienst meldt, ver
klaard, dat de verklaring van Churchill over
Indië op een toon was gesteld, die niet geschikt
is te leiden tot een verbetering in de Engelsch-
Indische betrekkingen.
De labour-afgevaardigde George Ridley ver
klaarde „de verklaring van den premier van
Donderdag is voor vele leden van het Lager
huis verwarrend geweest". Hij gaf als zijn mee
ning te kennen, dat een duidelijke taal beter
geweest zou zijn dan de „onduidelijkheid". Hij
wenschte het beroep van Greenwood te onder
strepen en wel met volledige erkennig van de
zware verantwoordelijkheid, die zoowel op de
Engelsche als op de Britsch-Indische regeering
rust.
De conservatief Gerald Palmer, die met
Cripps in Britsch-Indie is geweest, verklaarde,
dat er onder de leiders van het congres „ver
antwoordelijke elementen" zijn, die pogen tot
een overeenstemming te komen. Helaas zijn
deze echter in de minderheid. (D.N.B.)
HET ENGELSCHE OPPERBEVEL.
Reuter meldt, dat de Britsche Koning zijn
goedkeuring heeft gehecht aan onderstaande
benoemingen tot opperbevelhebber: Oostelijk
verdedigingsgebied: wnd. 'luit.-gen. J. A. H.
Gemmell; Zuid-Oostelijk verdedigingsgebied
wnd. luit.-gen. J. S. Swayne; Westelijk verde
digingsgebied: luit.-gen. E. C. A. Schreiber.
(D.N.B.)
FRANSCII MINISTER AFGETREDEN.
Naar officieel wordt medegedeeld, heeft £e
Fransche minister van landbouw en voedsel
voorziening, Le Roy-Ladurie, zijn ontslag in
gediend, dat door den chef der regeering,
Laval, is aangenomen. Tot zijn opvolger is be
noemd Bonnafous, tot dusver staatssecretaris
aan de ministeries van landbouw en voedsel
voorziening. (D.N.B.)
GROOT SUCCES VAN COR'DE GROOT TE
SALZBURG.
In het kader van de Salzburger Festspiele heeft
Cor de Groot op het derde concert, dat door het
Weensche Philharmonische Orkest onder leiding
van Willem Mengelberg werd gegeven, Beetho
ven's planoconcert In es-dur gespeeld. Hij had
daarmede veel succes. De pers wijst, behalve op
het geniale dlrlgeeren van Mengelberg, vooral op
het spel van Cör de Groot. Zoo schrift een der
Salzburger bladen onder meer: „Hier vereenigden
zich twee generaties, de ongeveer 30-Jarige solist
Cor de Groot en Mengelberg, de klassiek ge
schoolde meester, tot een synthese. De Groot
speelt met ,veel vuur, hij heeft een vollen
bloeienden toon. Z\jn spel is dichterlijk, hetgeen
door een zachte temponuanceerlng nog meer naar
voren komt".
VIER EEUWEN NEDERLANDSCH
MUZIEKLEVEN.
Tentoonstelling in het Rijksmuseum geopend.
Vandaag is in het Rijksmuseum te Amsterdam
door den secretaris-generaal van het Departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten, prof.
dr. T. Goedewaagen, de tentoonstelling ^Vier
eeuwen Nederlandsch muziekleven" officieel ge
opend.
van heden- en
morgenavond 20.03 uur
tot morgen- en
Maandagochtend 7.11 uur
12 Sept.: maan op te 8.59 uur; onder: 21,03 u.
13 Sept.: maan op te 10.12 uur; onder: 21.30 u.
Deze tentoonstelling, ter gelegenheid van het
tweede Nederlandsche radio-muziekfeest, Is na
mens den Nederlandschen Omroep en het Departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten Inge
richt door den heer D. Balfoort, waarnemend-
directeur van het Haagsche gemeentemuseum.
Met kennis van zaken en met een diep inzicht
in deze belangrijke matari heeft hi) een tentoon
stelling opgebouwd, welke niet alleen den musi
coloog zal boeien, doch welke ook belangwekkend
ls voor den leek, die iets wenscht te weten van
het Nederlandsche muziekleven.
Een rondgang over deze tentoonstelling geeft
den Indruk, dat de heer Balfoort voortreffelijk
geslaagd is in zijn opzet om een duidelijk beeld
te geven, zonder af te dalen tot details, welke
een tentoonstelling slechts vermoeiend kunnen
maken.
BIJ LEIDENDE ORGANISATIES VOOR DEN
DOOR HAAR BEOEFENDEN TAK VAN SPORT
De commissaris voor niet-commercieele ver-
eenigingen en stichtingen geeft hiermede, op
grond van de verordening van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche gebied
tot herordening van de niet-commercieele ver-
eenigingen en stichtingen van 23 Februari 1941
(Verordeningenblad voor het bezette Neder
landsche gebied No. 8, verordeningen No, 41)
aan sportvereenigingen, welke tot dusverre niet
waren aangesloten bij de door den secretaris
generaal van het departement van opvoeding,
wetenschap en cultuurbescherming aangewezen
leidende organisatie(s) voor _de door hen be
oefende tak (ken) van sport, de opdracht zich
binnen 20 dagen na deze publicatie bij deze
leidende organisatie(s) aan te sluiten.
De betrokken sportvereenigingen dienen bin
nen een week na afloop van den gestelden ter
mijn van 20 dagen onder vermelding van haar
registratienummer, aan den commissaris voor
niet-commercieele vereenigingen en stichtingen,
Waalsdorperweg 72, te 's-Gravenhage schrifte
lijk te berichten, dat zij tot aansluiting bij
een of meer leidende organisaties zijn overge
gaan, waarbij deze leidende organisaties met
name moeten worden vermeld.
Tevens geeft de commissaris voornoemd op
grond van de verordening No. 41/1941 aan
schaakvereenigingen en damvereenigingen, wel
ke tot dusverre niet waren aangesloten bij den
Nederlandschen Schaakbond, respectievelijk bij
den Nederlandschen Dambond, de opdracht
binnen 20 dagen na deze publicatie tot aanslui
ting bij deze organisaties over te gaan en bin
nen een week na afloop van dezen termijn aan
zijn commissariaat te berichten, dat deze aan
sluiting heeft plaats gevonden, onder vermel
ding van het registratienummer der vereenl-
ging.
HET IN BEZIT HEBBEN WORDT
STRAFBAAR GESTELD.
De wnd. thesaurier-generaal van het depar
tement van financiën, de heer F. C. Rambon-
net, maakt het volgende bekend:
Naar aanleiding van vele binnengekomen
berichten hebben de daarvoor aangewezen kan
toren en instellingen nogmaals de aanwijzing
ontvangen alle sinds 6 Maart 1942 buiten om
loop gstelde munten ter inwisseling te aan
vaarden.
Het publiek wordt in eigen belang drin
gend aangeraden den thans gestelden ter
mijn te benutten door de ingetrokken munt
stukken voor 20 September a.s. in te wisse
len, daar binnenkort het in bezit hebben
van deze munten strafbaar zal worden ge
steld.
De tegenwoordige buitengewone omstandighe
den doen haar invloed ook op de binnenscheep
vaart gelden. Terwijl in normale tijden het
aanbod van lading tamelijk constant is en
slechts in bepaalde jaargetijden toe- of af
neemt, brengen de tegenwoordige omstandighe
den met zich mede, dat aan den ondernemer
hooge eischen gesteld worden.
In het bijzonder worden deze eischen aan de
binnenscheepvaart gesteld daar deze tak van
vervoer het wegtransport en het transport met
de spoorwegen in het bijzonder op de z.g.n.
natte trajecten, zoo veel mogelijk moet ontlas
ten. Om de prestaties van de binnenvloot zoo
groot mogelijk te maken, moet er op gelet wor
den, dat ieder schip zijn reis vlug volbrengt,
en dat allen, die bij het vervoer te water be
trokken zijn, voor zoover het peil van het water
en andere van invloed zijnde factoren dit toe
staan, al hun krachten hiervoor inspannen.
Niet alleen is het in het belang van den
schipper zelf, dat de reizen zoo snel als moge
lijk is, worden uitgevoerd, ook voor de gemeen
schap is een groote omloopsnelheid van zeer
veel beteekenis. De laad- en lostijden in de
binnenscheepvaart zijn dan ook reeds belang
rijk beperkt.
Aangezien het algemeen belang het zwaarst
moet wegen, zal de schipper in vele gevallen
van zijn voorkeur voor bepaalde vervoeren, en
zijn eigen voordeel moeten afzien, en zal hij
de minder loonende transporten eveneens moe
ten uitvoeren. Wie de noodzakelijkheid daar
van niet inziet, stelt zich er aan bloot, dat hij,
door van overheidswege te nemen maatregelen,
voor bepaalde vervoeren aangewezen wordt.
Van den kant van den verlader en den ont
vanger moet er toe medegewerkt worden, de
schepen zoo snel mogelijk te laden en te lossen,
opdat bereikt wordt, dat de schepen weer spoe
dig voor andere vervoeren ter beschikking staan.
Zeer in het bijzonder geldt de noodzaak van
groote omloopsnelheid voor stoomsleepbooten,
waarvan meer gevraagd moet worden dan van
de vrachtschepen. Terstond na het beindigen
van een reis moeten de kapiteins hun maatre
gelen nemen, opdat motorbrandstof en smeer
oliën ingenomen worden, om zoo spoedig mo
gelijk weer voor een vaart klaar te zijn. Een
vlotte gang van zaken is hierbij van het groot
ste belang voor de vrachtschepen, waar het ver
voer te water onder de tegenwoordige omstan
digheden in groote mate van sleepgelegenheid
afhankelijk is, en bij gebrek daaraan ernstige
vertraging veroorzaakt wordt.
Om een regelmatig verloop te waarborgen, is
leiding van overheidswege i.e. het departement
van waterstaat, waaraan de regeling van het
vervoer is opgedragen, onontbeerlijk.
Van de afdeeling vervoerwezen van dit depar
tement gaan de richtlijinen uit voor de be-
vrachtings- en sleepvaartcommissarissen, die be
last zijn met de zorg voor de dagelijksche lei
ding van de binnenscheepvaart en sleepvaart
in hun district. Voorschriften van deze instan
ties en functionarissen moeten dan ook onder
alle omstandigheden nagekomen worden.
VITAMINE-D-VERSTREKKING.
Evenals vorig jaar zal ook in den a.s. winter
van rijkswege worden overgegaan tot de ver
strekking van vitamine-d-tabletten aan aan
staande moeders en kinderen van drie maanden
tot drie jaar. De hoeveelheden, welke gegeven
worden, zullen dezelfde zijn als verleden jaar,
namelijk per week één tablet met 5000 inter
nationale eenheden. Deze hoeveelheid is vol
doende om rachitis te voorkomen. Voor de
distributie dezer tabletten zijn via de burge
meesters zooveel mogelijk de consultatiebureaux
voor zuigelingen ingeschakeld. In de grootere
plaatsen zullen de geneeskundige diensten deze
zorg op zich nemen.
De volgende maand zal in het algemeen cl#
verstrekking beginnen en zij zal tot omstreeks
Mei 1943 duren.
Van officieele zijde wordt medegedeeld:
Ten einde te kunnen nagaan of er redenen
bestaan om vrijstelling te verleenen van tewerk
stelling kunnen de navolgende categorieën van
personen bij het bevolkingsregister van de plaats
hunner inwoning een daartoe strekkend verzoek
indienen:
a. Joden en Jodinnen, in zoover er uit een
tegenwoordig of vroeger huwelijk met een niet-
jood nakomelingen zijn, die niet als Joden be
schouwd worden.
b. Jodinnen, die thans nog met een nlet-jood
gehuwd zijn.
Desbetreffende verzoeken moeten tusschen 15
en 25 September 1942 (ln Amsterdam tusschen
15 September en 1 October 1942) ingediend wor
den. Eventueel zullen nadere uren door de be
volkingsregisters bekend gemaakt worden.
Zij, die een verzoek indienen, moeten in per
soon verschijnen en kunnen zich slechts in ge
motiveerde gevallen door hun echtgenoot (echt-
genoote) doen vertegenwoordigen.
Medegebracht moeten worden: het persoons
bewijs en gedocumenteerde bewijsstukken be
treffende de huwelijksvoltrekking en de nako
melingschap.
Elk verzoek wordt schriftelijk bevestigd.
De Commissaris-Generaal voor de openbare
veiligheid of een daartoe door dezen aangewe
zen instantie beslist later over de ingediende
verzoeken.
Reisvergunningen moeten op de gebruikelijke
wijze worden aangevraagd.
De kosten voor de behandeling van een in
gediend verzoek bedragen f.2—, te voldoen bij
het plaatselijke bevolkingsregister.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
Tijdens het zwemmen in de Merwede, bij de
sluis in den rijksweg te Giessendam, is verdron
ken het elfjarig zoontje van den heer B. de Mik.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
NOODWEER IN SPANJE.
Groote schade op vele plaatsen.
Gisteren hebben boven Castilië en Estremadura
twee zware onweders gewoed, welke begeleid
werden door wolkbreuken. In de provincie Ma
drid werden telefoon- en telegraaf leidingen ver
broken, spoorwegtrajecten door het water on
dermijnd, huizen stortten in. In het centrum
van Madrid liep een station van de metro onder
water, zoodat het verkeer op het voornaamste
traject stilgelegd werd.. De stroomvoorziening
kon tot gisteravond slechts in enkele deelen der
stad hersteld worden. Te Toledo zijn 2 personen
bij het instorten van een huis om het leven ge
komen. Bovendien heeft een hagelbui, die on
geveer 2 uur duurde een groot deel van de ven
sterruiten in de stad vernield. Ruim 100 stuks
vee zijn in de weide verdronken, In Priego heb
ben de watermassa's 35 huizen doen instorten,
verscheidene bewoners werden bedolven. In
Placencia heeft de hagel den geheelen tabaksoogst
vernield en een groot deel der ohjfplaötages.
SPOORWEGONGELUK BIJ LUIK.
14 dooden, 100 zwaar gewonden.
Te Herstal bij Luik zijn gisterochtend op enkel
spoor twee wagens van een locaaltreintje in volle
vaart op elkander ingereden. Van de inzittenden
werden 14 personen op slag gedood. Ongeveer
100 personen werden zwaar gewond. De slacht
offers moesten ten deele met behulp van snij
branders worden bevrijd.
COMMISSARIS DER PROVINCIE
OVERIJSSEL.
Nu jhr. von Bönninghausen als vrijwilliger
naar het Oostfront is vertrokken, is de waar
neming van het commissariaat der provincie
Overijssel opgedragen aan den heer Jos. E.
Volgt, bestuursraad der provincie te Zwolle.
STRAKS KOMEN ZIJ TERUG....
Straks komen zij terug, de dappere front
strijders, die thans met inzet van hun leven
medehelpen het bolsjewistische spook voorgoed
uit te bannen.
Straks komen zij terug en zij zullen vragen,
„wat deed gij Nederlanders toen wij met de
wapenen in de vuist uw en ons land verdedig
den tegen de aanstormende horden van Stalin?"
Straks komen zij terug en zullen vragen: „'f t
deed gij Nederlanders om het leed van onze
gewonde makkers te verzachten?"
Nederlanders zorgt er voor dat u dan kunt
antwoorden: „Ik deed wat ik kon, ik heb de
Nederlandsche ambulance naar mijn vermogen
gesteund."
Maakt daarom vandaag nog een bedrag over
op girorekening 87600 Nederlandsche ambulance
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
BURGEMEESTERS.
W. Snater is met ingang van 16 September
tot burgemeester van Nieuweschans benoemd.
A. Slager is, gerekend van 15 Juni af, op
nieuw tot burgemeester van Wormerveer be
noemd. Verder is J. Siderius, op zijn verzoek,
met ingang van 10 September als burgemeester
van Nieuwe Pekela eervol ontslagen.
TEGEN PRIJSOPDRIJVING VAN
BIJENVOLKEN.
Naar wij vernemen worden te Amersfoort van
imkerszijde sedert eenige weken onderhandelin
gen gevoerd met het centraal bureau voor de
prijsbeheersching te Den Haag om, nu de z.g.
naakte bijenvolken dezer dagen aan de markt
zullen komen, direct en in den vervolge alle
prijzen voor bijenvolken door het bureau voor
de prijsbeheersching te doen vaststellen omdat
gebleken is, dat daarvoor zeer abnormale prij
zen worden gevraagd.
AFSCHEIDSGESCHENKEN.
Het is een gewoonte geworden van onze Oost
frontstrijders aan het einde van hun verlof in
het vaderland, een bezoek te brengen aan ons
hoofdkwartier. Het spreekt vanzelf, dat wij deze
dappere kerels niet met leege handen laten
vertrekken. Voor iederen verlofganger staat een
kistje met inhoud gereed. Als afscheidsgeschenk
van het thuisfront nemen zij zoo'n kistje met
boeken, tijdschriften, tabak, sigaren, sigaretten,
versnaperingen en tal van nuttige gebruiksvoor
werpen mede. Langenoot, het moet een groote
voldoening voor u zijn, te weten, dat ook uw
bijdragen het verstrekken van deze kistjes mo
gelijk maken. Vraagt uw vrienden uw voorbeeld
te volgen. Onze mannen hebben recht op onze
voortdurende zorg. Verzorgingsfonds Vrijwil-
gerslegioen Nederland, Koninginnegracht 22, te
's-Gravenhage,
VERGOEDING IN PLAATS VAN VACANTIE
BIJ VERTREK NAAR HET BUITENLAND.
Blijkens de Staatscourant heeft het college
van rijksbemiddelaars een regeling vastgesteld
waardoor komt vast te staan, dat werknemers,
die door beëindiging of opschorting van het
dienstverband wegens vertrek naar het buiten
land geen vacantie genieten, hoewel hun daarop
wel recht is toegekend, een vergoeding ontvan
gen, welke evenredig zal zijn met den duur der
dienstbetrekking sedert de periode, waarover
vacantie is genoten, onderscheidenlijk sedert
het tijdstip van indiensttreding.
4»"P\E beschaving eischt, dat men ook in
T I den strijd eerlijk dient te zijn. Met een
•ES 0pen vizier moet men zijn tegenstander
tegemöet treden, doch niet op minderwaardige
manieren, In den strijd moet men óók steeds
voor oogen houden, wat eigenlijk tot dezen strijd
gerekend moet worden. De burgerbevolking be
hoort niet in den strijd betrokken te worden,
alleen het voor de oorlogvoering belangrijke zij
een object voor de strijdenden. Dit wordt maar
al te vaak vergeten. Als in nachtelijke uren
Britsche bommenwerpers uittrekken en boven
Duitsche woonwijken bommenlasten laten vallen
en daardoor honderden gezinnen in diepen rouw
dompelen, dan is daarmede de oorlogvoering niet
gediend, alleen is dit optreden het bewijs van
een waanzinnigen strijd, een blindelings uit
strooien der bommen. Het is een methode, welke
vertegenwoordigers der ware beschaving toch
niet tot de hunne kunnen rekenen.
Maar het meest onbegrijpelijke is nu, dat
Zweedsche journalisten in Engeland een bezoek
hebben gebracht aan een steunpunt van een
Britsch bommenwerpeskader en tevens den start
en den terugkeer hebben bijgewoond van Brit
sche bommenwerpers, die hun aanvallen tegen
Duitsche steden richtten. Deze Zweedsche jour
nalisten stlden blijkbaar veel belang in de in
drukken, die de piloten kregen van hun „held
haftig optreden" tegen de Duitsche burgerbevol
king. Eén der Zweedsche journalisten schrijft in
zijn blad, dat dit directe contact met het Brit
sche luchtwapen voor hem een openbaring is
geweest. Een andere journalist schrijft, dat hij
zelden zoo onder den indruk geweest is als tij
dens dit bezoek, waar hij Britsche piloten leerde
kennen. In Duitsche officieele kringen, zoo
meldt de D.AD., worden dergelijke berichten
van Zweedsche journalisten beschouwd als de
uitdrukking van een tegenover het Duitsche volk
onbegrijpelijke en onneutrale houding. Men
constateert, dat iedereen weet, welke opdrachten
het Britsche luchtwapen tijdens zijn nachtelijke
aanvallen op Duitschland heeft te vervullen.
Wanneer ondanks alles er tóch nog Zweedsche
bladen zijn, die het wagen de uitvoerders der
vernielingen van persoonlijke eigendommen en
cultureele goederen te verheerlijken, dan
wenscht men terecht in de Wilhelmstrasse
slechts te verklaren, dat het Duitsche volk een
dergelijke houding niet gemakkelijk meer zal
vergeten.
De Zweedsche journalisten deden beter een
open oog te hebben voor den strijd, die thans
in het Oosten van Europa wordt gevoerd tegen
het onmensch der steppen, tegen de bolsjewis
tische horde. Het Finsche broedervolk is in een
glgantischen strijd gewikkeld, de Zweden zien
belangstellend toe, doch daadwerkelijke hulp
valt niet te bespeuren. Men treft in die pers
weinig of geen verontwaardiging aan ten op
zichte van dat bolsjewisme, alhoewel de Zweed
sche scheepvaart reeds herhaalde malen de ge
volgen van dit bolsjewistische optreden aan den
lijve heeft ondervoeden.
Onbegrijpelijk is het, dat er zelfs in dezen
tijd nog journalisten zijn, die niet weten wat
belangrijk is. Het is do blindheid, waarmede de
Britsche bevolking is geslagen en welke zeer
aanstekelijk op deze Zweedsche journalisten
heeft gewerkt. Mogen spoedig ook hunne oogen
opengaan eii het besef tot hen doordringen, dat
Duitschland's strijd tegen het bolsjewisme ook
de redding van de Zweden beteekent en zij de
verplichting hebben Duitschland in dezen strij'd
allen steun, als het moet met inzet van hun
leven, te verleenen.
Casino-Theater Cor Ruys en Louis de Bree
vervullen de hoofdrollen in de komische Neder
landsche film „De Kribbebijter", welke reeas
eerder hier ter stede velen groote vroolijkheid
verschafte. In het voorprogramma laat zich
een oud-stadgenoot Klaas van Beeck hooren
met zijn radio-orkest.
Rex-Theater Een film met een lach en een
traan, dat mag met recht worden getuigd van
„Jakko, de circusjongen", waarin de titelrol
wordt vertolkt door Norbert Rohringer en die
reeds eerder ln onze stad belangstelling trok.
Eugen Klöpfer en Aribert Wascher zijn de be
langrijkste nevenfiguren.
Lido-Theater De film „De weg naar geluk"
behandelt de voornaamste episoden van het
leven van den in 1931 gestorven Weenschen
dichter-componist Ferdinand Raimund. Het mu
zikale element neemt ln deze onderhoudende
film een belangrijke plaats in.- Dank zij de
verdienstelijke vertolking van de hoofdrollen
door Hans Holt, Marte Harell, Hermann Thimig
en Paul Hörbiger een film, die zeker een
bioscoopbezoek waard is.
Luxor-Theater Heinrich Georg en Victor
de Kowa spelen de voornaamste rollen van de
film „Arme Rijken". De eerste is een schatrijk
geworden bakker, die nu aan het hoofd staat
van een enorme broodfabriek, de tweede een
over het paard getilde jongeman, die van taxi
chauffeur tot autorenner opgeklommen is en
met de dochter van den broodfabrikant is ge
huwd. Aan geld ontbreekt het dezen lieden geens
zins, maar gelukkig zijn zij allerminst en hun
tevredenheid vinden zij pas terug als zij tot de
oude vrienden zijn teruggekeerd. Er is goed
spel van de beide hoofdpersonen, terwijl Adèle
Sandrock, als de moeder van den rijk geworden
bakker, zich daar uitstekend bij aanpast. In
het bijprogramma fraaie opnamen uit het Guata
Beriing'sche land!
Trianon-Theatcr Heinrich Georg levert in
de film „De eed van Stephan Rakitin" een
prestatie, welke in vele opzichten zijn onverge-
telijke creatie van „Der Postmeister" evenaart.
Hij vertolkt hierin de rol van een trouwen die
naar, die in de woelige dagen van 1919 door
een groep revolutionairen veroordeeld wordt om
zijn meester, den Bulgaarschen vorst Melnik en
een tiental zijner volgelingen terecht te stellen,
waardoor hij zijn eigen leven redt. Het bevel
daartoe ontvangt hij uit den mond van vorst
Melnik zelf, die daardoor tevens hoopt het leven
van zijn beide jeugdige kinderen te redden en
Stephan opdraagt zijn zoon op te voeden tot zijn
wreker. De toeleg gelukt en Stephan zorgt als
een vader voor de opvoeding van beide kin
deren. Het groote conflict ontstaat, wanneer
het meisje, dat inmiddels 19 jaar oud is ge
worden, verliefd wordt op den luitenant, die
destijds haar vader liet terechtstellen. Stephan
mist den moed om zijn pupillen in to lichten
omtrent hun afkomst en neemt de rol van
wreker op zich ten einde den jongeman nid|
bloot te stellen aan het risico der wraaknemiiJa
Een prachtige film, welke meesterlijk wordt gm
speeld.
J. Brouwer.