83sfe Jaargang
VRIJDAG 14 AUGUSTUS 1942
No. 25269
Britsch Convooi op de
Middellandsche Zee aangetast
32 Britsche Vliegtuigen
neergeschoten tegen 13 eigen
verliezen
Valsche apostels der vrijheid
Duitschland wint op alle Fronten
Extra bericht
90.000 Ton tot zinken gebracht
Italiaansch Communigue
De slag bij de Salomonseilanden
Verspreide Berichten
BINNENLAND
Reisvergunning
voor verboden gebieden
Belangrijke
programma-wijzigingen
Verduisteren:
Driedaagsch bezoek van Mussert
aan Limburg
Keuring voor de Waf'en-SS en hel
Nederlandsche Vrijwilligerslegioen
Nederlandsche Vrijwilligers
bestormden Rostow
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny,
T^lef, Directie en Administratie
25041 (2 lijnen) Gironummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorat, Lelden.
Pl.verv.: K Been. Lelden
Het opperbevel der Duitsche weermacht maakt in een extra-bericht bekend:
Ter ontlasting van hun sterk in het naüw gebrachte strijdkrachten in Egypte, heb
ben de Britten getracht een uit tanksche pen en transportschepen samengesteld convooi
van in totaal 21 groote koopvaarders, dat beveiligd werd door 3 slagschepen, 4 vliegtuig
moederschepen en tal van kruisers en torpedojagers, door de Middellandsche Zee naai
het schijnt naar Alexandrië te brengen. Dit uit 46 eenheden bestaande convooi is in
het Westen van de Middellandsche Zee, ondanks uiterst krachtigen afweer van geschut
en jagers, sedert 11 Augustus in voortdu rende actie en met de meest voorbeeldige sa
menwerking tusschen de verbonden DuitschItaliaansche lucht- en zeestrijdkrachten be
streden, Na het reeds gemelde in den grond boren van het vliegtuigmoederschip Eagle op
11 Augustus door een Duitsche duikboot zjjn tot dusverre 9 koopvaarders met in totaal
90.000 ton, tot zinken gebracht. Zwaar beschadigd werden het Britsche vliegtuigmoeder
schip Furious, dat met zware slagzij in Gibraltar is binnengeloopen en het Ameri-
kaansche vliegtuigmoederschip Wasp, dat na 6 voltreffers van bommen in brand is ge
raakt en tracht Malta te bereiken. Voorts werden beschadigd 3 kruisers en 6 groote koop
vaarders en tankschepen met een inhoud van 51.000 ton. Het convooi is uiteengedreven.
Het grootste deel der dekkingsstrijdkrachten zet koers terug naar het Westen. De overige
eenheden trachten Malta aan te loopen. De strijd duurt nog voort. Nieuwe groote suc
cessen zijn te verwachten.
Het Italiaansche hoofdkwartier publiceert het volgende extra-communiqué:
Op 11 Augustus bij het aanbreken van den dag ontdekten onze duikbooten en verken
ningsvliegtuigen in het Westelijk deel der Middellandsche Zee een groot vijandelijk con
vooi dat- op weg was van Gibraltar naar het Oosten en bestond uit meer dan 20 stoom
schepen, begeleid door 3 slagschepen. 4 vliegkampschepen, tal van kruisers en eenige
tientallen torpedojagers en kleinere sche pen. In den ochtend van denzelfden dag kwa
men Italiaansche en Duitsche luchtstrijdkrachten in actie, waarbij zij nauw samenwerk
ten tegen de sterke vijandelijke formatie. Onze duikbooten. onze molortorpedobooten, on
ze bommenwerpers en duikbommenwerpers, onze torpedovlicgtuigen en sterke afdeelingen
jachtloestellen deden in golven een massa len aanval, waarbij zij tal van schepen van het
convooi torpedeerden en bombardeerden in weerwil van het zeer hevige afweervuur en
de reactie van vijandelijke jachtvliegtuigen. In den loop van deze operatie werden den
vjjand de volgende verliezen toegebracht: Door de Italiaansche marine 1 kruiser en 3
koopvaarders tot zinken gebracht, door de Italiaansche luchtmacht 1 kruiser. 1 torpedo
jager en 3 koopvaarders tot zinken gebracht, door Duitsche vloot en luchtmacht
4 koopvaarders tot zinken gebracht naast het vliegkampschip Eagle. Tal van andere
koopvaarders en oorlogsschepen, waaronder 1 slagschip en 2 vliegkampschepen, werden ge
troffen, eenige daarvan bij herhaling en zoo ernstig, dat men hun ondergang zeer waar
schijnlijk kan achten. Bij de zeer zware gevechten, gevoerd door onze jachtvliegtuigen,
die het luchtruim beheerschten, werden 32 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Der
tien onzer vliegtuigen zijn niet op hun basis teruggekeerd; tal van andere kwamen terug
met dooden en gewonden aan boord. De meeste escorte-vaartuigen van het convooi
keerden onder voortdurende aanvallen van onze vliegtuigen terug; een klein deel van het
convooi tracht Malta te bereiken, achtervolgd en voortdurend bestookt door de Itali
aansche en Duitsche luchtmacht".
Over het aandeel der Italiaansche lucht
macht in den aanval worden de volgende bij
zonderheden vernomen.
Beide eerste Italiaansche aanvallen brach
ten twee koopvaarders en een torpedojager tot
zinken. Een linieschip, drie kruisers of groöte
torpedojagers en twee vrachtbooten werden ge
troffen. In den strijd met de vijandelijke jagers,
gestart van de vliegtuigmoederschepen, schoten
onze toestellen 17 vijandelijke neer.
De derde aanval dreef den vijand uiteen en
bij den vierden, den hevigsten. ontplofte een
koopvaarder, drie andere werden beschadigd,
een kruiser zonk door torpedo's en twee schepen
werden daardoor beschadigd. De vliegtuigen
schoten 8 tegenstanders neer.
Donderdags schoten Duitschers en Italianen
tezamen 32 vijandelijke toestellen neer en de
Italiaansche luchtmacht had slechts het ver
lies van 13 vliegtuigen te betreuren. (Stefani)
Het Amerikaansche vliegkampschip Wasp,
dat bij een gevecht in de Middellandsche Zee
zwaar beschadigd is, is een zeer modern schip,
het is eerst in April 1939 van stapel geloopen.
Het heeft een waterverplaatsing tfan 14.700 ton
en een bemanning van 1173 koppen. De bewa
pening bestaat uit 12 stukken afweergeschut
van 12.7 cm., en 16 van 2.8 cm. Het schip heeft
20.7 millioen dollar gekost. Volgens Amerikaan
sche opgaaf had het in vredestijd 83 vliegtuigen
aan boord, het behoort tot de sterkste vlieg
kampschepen ter werled. Het vliegkampschip
Furious heeft een waterverplaatsing van 22.450
ton. De bemanning, in vredestijd bestaande uit
750 man. is aangevuld met 450 man vliegend
personeel, de bewapening bestaat uit 12 stuk
ken afweergeschut van 10.2 cm, 4 van 4.7 c-m..
benevens 14 machinegeweren, op 2 dekken heeft
het schip 36 vliegtuigen. De Furious was vroeger
een groote kruiser. In 1916 was hij van stapel
geloopen. Het schip is meermalen verbouwd,
het laatst in 1939.
m
Volgens een bericht uit Gibraltar is tijdens
de gevechten in de Middellandsche Zee de Brit
sche torpedojager Wrestler, die het convooi es
corteerde. tot zinken gebracht.
Het Japansche hoofdkwartier heelt een com
muniqué uitgegeven over den zeeslag bij de
Salomonseilanden, waarin wordt medegedeeld,
dat de Japansche marinestrijdkrachten, voor
zoover tot dusver kon worden nagegaan, m to
taal dertien Britsche en Amerikaansche krui
sers. negen torpedojagers, drie duikbooten en
tien transportvaartuigen tot zinken gebracht en
bovendien een kruiser, drie torpedojagers en
een vijandelijk transportvaartuig zwaar bescha
digd hebben.
In het communiqué wordt verder meegedeeld,
dat de Japansche verliezen licht genoemd kun
nen worden. Twee kruisers, die echter nog ge-
vechtsklaar zijn. liepen schade op en 21 vlieg
tuigen. die zich met groote dapperheid als men-
schelijke bommen op hun doelen gestort had
den. gingen verloren. (D.N.B.)
DIRECTORIUM FASCISTISCHE PARTIJ
BIJEEN.
Het nationale directorium der fascistische
partij is -in het Palazzo Venezia onder voorzit
terschap van den Duce bijeengekomen.
De secretaris der partij, minister Vidussonl,
bracht verslag uit omtrent de werkzaamheden,
waarbij hij o.a. melding maakte van de mobili
satie van 4 millioen fascisten voor een snelle
verzameling van den graanoogst, hetgeen een
volkomen succes werd.
Vervolgens deelde hij mede. dat bij de her
ziening van de ledenlijst 66.066 personen als
lid zijn geschrapt en dat deze zuivering op be
hoedzame en tevens krachtige wijze wordt voort
gezet.
Tenslotte betoogde hij. dat cumulatie uit den
booze is en dat fascisten met een politieke taak
niet tevens administratieve functies kunnen
vervullen.
Mussolini wijdde over eenige punten van dit
exposé uit, waarover ook verscheidene leden
van het directorium het woord voerden.
(Stefani).
TURKSCH MINISTER VAN BUITENLAND-
SCHE ZAKEN BENOEMD.
Officieel wordt medegedeeld, dat Noemen
Menemendzjogloe Is benoemd tot Turksch mi
nister van buitenlandsche zaken.
ZUIVERING ACHTER HET FRONT.
Achter het- Oost-front in de centrale zone
hebben Duitsche politie- en beveiligingstroepen,
gesteund door ordelievende deelen der bevol
king. met succes geopereerd tegen bolsje-
De Commissaris-Generaal voor de Veiligheid
deelt mede:
Aan verzoeken tot reisvergunning naar de
vroeger bekend gemaakte verboden gebieden
(provincie Zeeland, provincie Zuid-Holland ten
Zuidwesten van de lijn nieuwe Waterweg
Oude Maas—Dortsche kil en de Westfriesche
eilanden) kan slechts in heel dringende geval
len voldaan worden. Wordt de aanvraag ge
motiveerd met het brengen van een bezoek of
het. doorbrengen van vacantie, dan komt zij in
het geheel niet in aanmerking. Aanvragen,
voorzien van een steekhoudende motiveering,
tot het verstrekken van de toelatingsvergun
ning. moeten gericht worden aan den burge
meester van de gemeente, welke de indiener
van de aanvraag wil bezoeken. Indien het gaat
om het bezoek aan meer dan een gemeente,
dan dient de aanvraag gericht te worden tot
den commissaris van de provincie.
Aanvragen die in strijd met het voorschrift,
gericht worden aan andere Duitsche of Neder-
landsche instanties, kunnen voortaan niet ineer
behandeld en beantwoord worden.
(w.g. Schumann
Generalmajor der Politie.
BIJ DEN NED. OMROEP.
De Persdienst van den Nederlandschen Om
roep meldt:
Met ingang van Zaterdag 15 Augustus zullen
in de Radioprogramma's van den Nederland
schen Omroep over de zenders Hilversum I en
Hilversum II verschillende wijzigingen gebracht
worden, waarvan wij de belangrijkste hieronder
laten volgen:
Van Zondag 16 Augustus af komt het poli
tiek cabaret van Paulus de Ruiter zooals van
ouds weer des Zondagmiddags van 17.0017.45
uur over Hilversum I (dus niet meer op Vrij
dagavond). De uitzending van het groote luis
terspel zal steeds 's Zondags van 16 45—17.00 uru
over Hilversum II te beluisteren zijn. Het serie-
luisterspel „De zwarte handel lokt" wordt des
Woensdags van 19.55—20.15 uur voor den zen
der Hilversum I gebracht. Op Vrijdag 21 en 28
Augustus en 4 September hoort u het sport-
praatje van 19.05—19.30 uur over Hilversum I.
Op Zaterdag 15. 22 en 29 Augustus en <5 Sep
tember ho"udt Dirk van den Hul zijn bekende
causerie „Als ik het voor het zeggen had" van
19 05—19.20 uur voor den zender Hilversum I.
Max Blokzijl houdt op Maandag 17. 24 en 31
Augustus van 19.0519.20 uur voor Hilversum I
zijn politiek weekpraatje. op Donderdag 20 en
27 Augustus en 3 September spreekt hij in de
serie, brandende kwesties" van 19.05—19.20 uur
over Hilversum I.
UITKEERING BIJ BEVALLING.
De Centrale Persdienst van het N.A.F. meldt:
Op verzoek van den dienst werkverruiming
van het Nederlandsche Arbeidsfront heeft de
Rijksdienst voor de Werkverruiming het vol
gende bepaald:
De werkgeversverklaring, welke noodlg ls voor
de ten uitvoerlegging van artikel 37 lid 8 der
ziektewet (uitkeering f.55 bij bevalling), zal
voor de in de werkverruiming tewerkgestelden
worden afgegeven door die gemeentelijke in
stantie, welke de zaken van de werkverruiming
behandeld in de gemeente, waar de tewerkge
stelde zijn domicilie heeft. Doordat deze in
stantie verder zorg zal dragen voor verdere
doorzending, is een aanmerkelijke bespoediging
van de uitkeering bij bevalling in deze gevallen
verkregen.
van hedenavond 21.08 uur
tot morgenochtend 6.22 uur
De maan kwam heden op te 8.50 uur en gaat
onder te 22.09 uur.
wistische benden. Maandenlang hadden deze
benden op een vrij groot gebied getracht de
economische exploitatie te belemmeren. In ge
vechten die drie weken duurden, werden de
benden in moerassen en dichte bosschen ge
heel vernietigd. Het geheele gebied werd ge
zuiverd. De vijand verloor meer dan 1400 man
aan dooden en ruim 400 aan gevangenen.
Voorts werden 26 stukken geschut. 13 granaat
werpers, 22 machinegeweren, talrijke handvuur
wapens en munitie buitgemaakt (D.N.B.)
Het A.N.P. meldt uit Berlijn:
Volgens officieele berichten uit Washington
zijn. aldus de Diplo, dezer dagen in de Ver.
Staten zes personen terechtgesteld, waarvan ge
zegd werd. dat het Duitsche onderdanen wa
ren. Hun was ten laste gelegd, volgens Ameri
kaansche bronnen, dat zij plannen hadden ge
maakt voor het plegen van daden van sabo
tage in de Ver. Staten. Gepleegde daden of po
gingen tot het plegen van daden van dezen
aard zijn hun niet ten laste gelegd.
Het onderhavige geval is - nog afgezien van
de wezenlijke feiten, die hier niet kunnen wor
den onderzocht van zeer bijzondere sympto
matische beteekenis. Geallieerde staatshoofden,
om nog niet te spreken van de talrijke omroep-
stations. laten nauwelijks een dag voorbij gaan
zonder den spilmogendheden verwijten te ma
ken zoodra zij zichbinnen haar machtsgebied
gedwongen zien tot het nemen van scherpe
maatregelen in het belang van de handhaving
van orde en rust. waartoe zij volgens de Haag-
sche Conventie betreffende den oorlog te land.
art. 43, verplicht zijn. Met diepe verontwaardi
ging wordt aangeteekend en als onmenschelijkè
misdaad gebrandmerkt, wanneer de plegers van
aanslagen, terroirsten, saboteurs of andere sa
menzweerders zoo noodig door de geheele
strengheid van het oorlogsrecht worden getrof
fen Zelfs wanneer zulke handelingen reeds ge
pleegd zijn of pogingen daartoe zijn onderno
men, wordt gesproken van een „barbaarsch op
treden" der bezettingstroepen.terwijl zij, die de
bevelen hadden uitgegeven voor die maatrege
len, beticht worden van een bijzondere „mis
daad."
Nu blijkt, zoo gaat de Diplomatisch Politische
Korresnondenz verder, dat Roosevelt in zijn
eigen gebied, dus niet in omstreden of bezette
gebieden, maar zeer. zeer ver af van de brand
punten van den strijd, geenszins - met grootere
égards optreedt. Daarmede echter heeft deze
Roosevelt voor hen. die aan zijn zijde of achter
hem aan den oorlog tegen de spilmogendheden
voeren, ieder recht verspeeld om ooit weer, ten
opzichte van de maatregelen, die de voor de
veiligheid der gebieden verantwoordelijke In
stanties nemen in overeenstemming met het
oorlogsrecht tegen aanslagen of samenzwerin
gen. klachten uit te spreken of critiek uit te
oefenen. Het is dus niet anders dan schijnhei
ligheid en huichelarij, wanneer de landen van
het driemogendhedenpact midden in den oor
log om hun levensruimte, terwijl zij een nieuwe
orde opbouwen, van hun vijanden verwijten te
hooren krijgen, wegens veiligheidsmaatregelen,
die zij zelf in soortgelijke, ja zelfs minder dui
delijke gevallen, met minstens dezelfde scherp
te ten uitvoer leggen. Wat nog erger is, offi
cieele instanties en radio-propagandisten der
tegenpartij rusten niet voor zij van een veilige
plaats bewoners der bezette gebieden aanmoe
digen en verleiden kunnen tot het plegen van
daden, welker ontwerpen alleen al door Roose
velt gestraft worden met den dood. Schijnhei
ligheid. misleiding en bedrog vormen sedert
lang de methoden waarjnede de tegenstanders
der spil hun macht hebben weten uit te oefe
nen over groote deelen der wereld. Thans zijn
die beweerde philanthropen ook in hun geheele
onmenschelijkheid ontmaskèrd. Zij, die in hun
„humaniteit" zoover gaan, dat zij den honger-
oorlog tegen vrouwen en kinderen op hun
vaandel hebben geschreven, en met bommen en
vuur de vreedzame woningen der civiele bevol
king laten aanvallen, zü. die met holle frazen,
atlantic charters, en soortgelijke woorden de
wereld de vrijheid hebben verkondigd, hebben
thans ook hun masker laten vallen, doordat zij
met brutale openhartigheid hun veelgeprezen
vrijheden onthouden aan de reusachtige bevol
king van Indië, welker aantal overeenkomt
met het totale aantal inwoners der drie wereld-
deelen Amerika, Afrika en Australië.
EEN UNIVERSITEIT TE MAASTRICHT
In de Limburgsche hoofdstad Maastricht ving
Mussert, de leider der N.SS., gistermorgen een
driedaagsch bezoek in de provincie Limburg
aan. Vergezeld van den commissaris der pro
vincie, graaf d'Ansembourg, den adjudant van
den Arend en den stafchef der Nederlandsche
S.S. J. Antonius, begaf de leider ^:ich door de
feestelijk versierde straten naar het Gouverne
ment. waar een eerewacht van W.A. en Natio-
nalen Jeugdstorm .stond opgesteld. Ook van de
van het publiek was de belangstelling groot.
In het gebouw waren behalve de plaatselijke
Duitsche autoriteiten vrijwel alle vooraanstaan
de persoonlijkheden uit het bestuur van de
provincie, alsmede uit de gewestelijke leiding
der NB.B. aanwezig. De commissaris der pro
vincie gaf een uitvoerig overzicht van het le
ven in Limburg, waarin hij ook aandacht
schonk aan de geografische gesteldheid, de
historische ontwikkeling van de grenzen en de
toegenomen industrialisatie. Als wensch bracht
de heer d'Ansembourg naar voren de behoefte
van Maastricht aan een eigen universiteit en
een kunstacademie.
In antwoord hierop vestigde Mussert er de
aandacht op. dat Limburg evenals Friesland
het eigen gewestelijk karakter het sterkst heeft
bewaard. Hij roerde o.m. de ontwikkeling aan
van het waterverkeer in deze provincie, herin-!
nerde aan de jaren van het ontwerp Belgisch
verdrag èn stelde vast. dat de nieuwe tijd de
Maasstop, de belemmering in het scheepvaart
verkeer tusschen Luik en Nederland, die om
politieke redenen in stand werd gehouden zal
hebben te verwijderen.
Nederland zal in de toekomst bestaan uit
vijf of zes gewesten. Het staatsabsolutisme
dat het grootste beletsel vormt voor allen
die in vrijheid leven wordt daarmede ver
meden. De samenleving wordt geheel orga
nisch ingedeeld: in het nieuwe Europa de
Germaansche levensruimte en daarin de
Nederlandsche staat, onderverdeeld in ge
westen, streken, steden en dorpen. Een uni
versiteit zal in Maastricht zeker op haai
plaats zijn.
Na een langdurig bezoek aan de E.N.C.I. Ce
mentfabrieken en na een Limburgschen koffie
tafel op het oude fort Sint Pieter werd de tocht
voortgezet naar Voerendaal. waar*eenige mo
delboerderijen bezichtigd werden.
Vervolgens begaf de leider zich naar de groo
te boerderij van den provinciaal boerenleider
Quaedvlieg. Hier had" zich een honderdtal
leden \>an den Landstand met hun familieleden
zich verzameld, die den leider der N.S.B. bij
zijn aankomst luide toejuichten. Een W.A kapel
zorgde voor de muzikale omlijsting. Boerenlei
der Quaedvlieg bracht o.a. het gevoel van
vreugde tot uitdrukking van de Limburgsche
boeren over het bezoek van Mussert. Duizenden
boeren zien met vast vertrouwen op de leiding
van Mussert de toekomst tegemoet.
Mussert antwoordde, dat de plicht der boeren
is te zorgen voor het instandhouden van een
gezonden boerenstand en daaruit vloeit hun
recht voort op volwaardig staatsburgerschap en
hun erkenning als volksgenooten. Het is de
eerste plicht van een volk zijn bodem zoo goed
mogelijk te exploiteeren en ik ben er zeker van,
aldus de leider, dat de boeren in Limburg hun
plicht zullen doen.
Teruggekeerd in Maastricht werd het gezel
schap aan de gemeentegrens ontvangen door
burgemeester Peeters, waarna een langdurige
rondgang werd gemaakt langs de vele beziens
waardigheden van Maastricht. Voor het Raad
huis viel Mussert een geestdriftige huldiging
ten deel. Na een Inspectie van de opgestelde
eerewachten van W.A. en Jeugdstorm hield de
burgemeester een korte begroetingsrede, in ant
woord waarop Mussert de verzekering gaf. dat
Maastricht zich zal ontwikkelen tot de hoofd
stad van het geheele Zuiden.
Talrijke aanwezigen maakten in het Raadhuis
van de gelegenheid gebruik persoonlijk met den
leider kennis te maken, waarna een kameraad
schapsavond volgde.
Het S.S.-Ersatzkommando Nederland, den
Haag, Stadhouderslaan 132, deelt mede, dat
nieuwe keuringen voor de Waffen-S.S. gehou
den worden in den tijd van 17 tot 24 Augustus
1942 in de volgende plaatsen:
17,8.42 10 uur: Rotterdam, Deutsches Haus.
16.00 uur: Tilburg. Werkliedenvereniging,
Tuinstraat 68.
18.8.42, 10.00 uur, Den Bosch, Hotel Noord-
Brabant, Markt 45. 16.00 uur: Eindhoven,
Huis Maria, Kruisstraat.
19.8.42, 10.00 uur: Roermond, N.SJJ.A.P.,
Swaimerstraat 61. 16.00 uur: Arnhem. We
berstraat 16b.
20.8.42, 10.00 uur: Hengelo. Deutsches Haus.
16.00 uur: Meppel, Hotel Westerbeek. Wold-
straat.
21.8.42. 10.00 uur: Groningen. Concerthuls,
Poelstraat. 14.00 uur: Leeuwarden. Huize
Schaaf, Breedstraat
22.8.42. 10.00 uur: Amsterdam, School, Iepen-
weg 13. 16.00 uur: Utrecht. Wehrmachts-
heim, Mariaplein.
23.8.42, 10.00 uur; Amersfoort. Pol. Durch-
gangslager, Kapelweg.
24.8.42, 10.00 uur: Den Haag, Café den Hout.
Bezuldenhoutscheweg.
Mannen zullen voor den duur van den oorlog.
2 of 4 jaar dienst doen, voor ondersteuning van
de achterblijvende gezinsleden, voor zoover het
om kostwinners gaat. wordt gezorgd. Bij het
S.S.-Ersatzkommando Nederland, Stadhouders
laan 132, kunnen gratis reisbiljetten van de
woonplaats naar de plaats van de keuring wor
den aangevraagd. Biljetten voor de terugreis
worden uitgereikt door het keuringsbureau,
onverschillig of de candidaat is aangenomen
of niet.
OPGRAVINGEN TE TEXEL.
Gedurende eenige weken heeft men oudheid
kundige onderzoekingen verricht in het Stads
park te Den Burg op Texel. Naar aanleiding
van vroegere fondsten vermoedde men. dat het
eiland Texel reeds vroeger bewoond is geweest.
Zoo is het bijv bekend, dat men ongeveer twee
eeuwen geleden, ook in de omgeving van de
hoofdplaats van het eiland, eenige Romeinsche
munten heeft gevonden, die waarschijnlijk da
teeren uit de eerste eeuw na Chr.
Het nu gestelde onderzoek heeft dit vermoe
den bevestigd. Het bleek. dat. midden door het
park heen, vroeger een breede gracht liep, die
men later heeft opgevuld. In deze vulling 'trof
men enkele zgn. „Frankische" scherven aan.
aan de hand waarvan men het bestaan van de
gracht kan vaststellen in cie 9de10de eeuw
na Chr.
Ook de grondsporen van enkele huizen wel
ke men bij het graafwerk aantrof, en die, waar
schijnlijk, uit denzelfden tijd datceren, vormen
S.S.-P.K. Acht maanden lagen de S.S.-dtvlslet
tusschen Taganrog en Rostow in bunkers en
loopgraven. In sneeuw, ijs, in koude van dertig
tot veertig graden, lagen zij te wachten op den
zomer, op het beslissende bevel.
Het zijn S.S.-mannen geweest, die acht
maanden geleden hun bloed gaven om Rostow
voor de eerste maal te veroveren. Thans zijn
zü er weer bü. Om dien terugtocht van acht
maanden geleden beteekent Rostow voor de
Germaansche vrijwilligers meer dan elke an
dere sovjet-vesting.
In den vroegen Julimorgen zet de artillerie
zich aan de voorbereiding van den beslissen-
den arbeid. De in de voorbije acht maanden
verzamelde luchtfoto's hebben aangetoond,
dat tusschen de eigen winterstelllngen en Ros
tow in, rij na rij de vüandelüke bunkers liggen,
münenvelden. draadversperringen, tankvallen.
Dan komt het bevel. S.S.-marcheert. Neder
landers, Vlamingen, Noren en Denen, naast
hun Duitsche kameraden. Van het Noorden
trekt de weermacht op Rostow aan. S.S. mar
cheert naast Slowaken van uit 't Westen op. De
eerste linie wordt stormenderhand genomen, de
tweede volgt. Stukti's storten zich naar bene
den. brengen schrik, ontzaglüken schrik in de
dieper liggende sovjet-stellingen. S.S.-mar
cheert. Den ganschen dag, den ganschen nacht,
den volgenden dag, den volgenden nacht.
De lucht hangt vol stof, waaraan de zonne
stralen een vaal-gele tint geven. Het is deze
stofwolk, die optrekt naar Rostow. S.S. mar
cheert. Kanonnen bulderen, de tanks gaan
overal door en de Infanterie volgt.
Laden en herladen, laden en herladen. De
sovjets wyken van linie tot linie. Pioniers spo
ren de münen op, planten waarschuwingsbor
den in den grond. Münen. Voor demonteeren
is geen tijd, S.S. marcheert over het slagveld,
Gevangenen gaan naar achter, overal, over de
gansche breedte van het front zün enkele
mannen voldoende om groepen van honderden
krijgsgevangenen naar achteren te brengen. De
rest gaat door. Naar Rostow gaat het, Rostow.
Rostow is bereikt. Daar. op de flauwe hellin
gen van de heuvels aan den Don. Daar in de
verte torenen sovjetgebouwen tusschen armza
lige burgerhuizen, hoog de lucht in. Maar Ros
tow is bijna geheel omringd door uitgravingen
van allerlei aard. En in de stad liggen in iedere
sti'aat betonnen bunkers. Pantserwagens drin
gen naar voren. Ze glüden de uitgravingen in,
op den eersten wagen ook Germaansche vrij
willigers, o.a. drie oorlogsberichtgevers, twee
Noren en een Nederlander. Zy liggen bovenop
den pantserwagen, achter en naast den draai
baren geschuttoren. die schokt en trilt bü het
uitstooten van zün staal.
Een rauwe kreet van pün. De Nederlandsche
oorlogsverslaggever, Willem Sassen, is getrof
fen. Zün Noorsche collega's leggen hem op den
rijdenden pantserwagen een noodvefband aan.
Hoe jammer kerel, dat Jü niet in Rostow ko
men zult. Jü wilde de eerste zün, die in de
straten van Rostow komen zou en nu moet je
terug, naar een lazaret, voor weken. Voorzich
tig wordt Willem Sassen in den inmiddels naar
voren gekomen Roode Kruiswagen getild. Dan
versnelt de pantserwagen weer zün gang. S.S.
marcheert, S.S. gaat door, onverbiddelijk en
hard. Naar Rostow.
Rostow brandt. Stuka's grijpen golf na golf
aan, pantserwagens dringen in de stad, infan
terie gaat langs de huizen, slaat deuren en
vensters stuk en haalt de sovjets met geweren,
waarvan de loop gloeiend heet is, uit de hui
zen. Straat voor straat wordt veroverd. Overal
uit. de huizen wordt geschoten, om lederen
hoek van een straat ligt een versche/barricade.
S.S. marcheert. Van straat naar straat wüken
de sovjets. Uren verstrijken, de nacht komt.
Vlammen belichten den stofwolk op en om
Rostow. Een slag, die de geheele stad doet tril
len. meldt, dat de sovjets op hun terugtocht de
brug over den Don hebben doen springen,
maar aan de andere züde zullen zij niet ont
snappen. de artillerie is weer aan het woord
en de stuka's.
De morgen grautvt en het wordt middag. De
laatste versperringen worden opgeruimd en de
troepen kammen opnieuw de stad door, bijpn-
gen bij troepjes de rest der Rostow-verdedigers
te voorschijn. Rostow ls gevallen. Pioniers
bouwen onder bescherming van artillerie en
luchtwapen een nieuwe brug over den Don
daarachter ligt. naar het Oosten, de route naar
Astrakan aan de Kaspische zee, naar het zui
den naar den Kaukasus. Olie.
De troepen trekken weer uit de stad, aan de
andere zijde. Verder gaat het, voorwaarts, steeds
verder. S.S. marcheert. Achter hen daalt de
stofwolk langzaam peer op de velden. Die vel
den zullen na den eerstep regen weer frisch
zün en nog dit jaar producten voortbrengen,
waarmede Europa voor verhongering zal wor
den behoed.
S.S.-oorlogsverslaggever A. v. BREUGEL.
een onomstootbaar bewüs van de bewoning van
het eiland.
De belangrükste vondst, die men in dit op
zicht deed. was die van de sporen van een wo
ning, een twee meter onder het maaiveld, waaj-
bij scherven lagen, die thulshooren in de eerste
eeuwen na Chr.
Het onderzoek stond onder leiding van dr. F.
C. Bursch. directeur van het Rüksbureau voor
Oudheidkundig Bodemonderzoek en ging uit van
het museum te Leiden.
DE VERBOUW VAN KOOLZAAD.
Onlangs meldden wij, dat een aantal gebrulks-
gerechtigden van bouwland uit het teeltjaar
1941/1942 de verplichting ls opgelegd om voor
den oogst 1943 koolzaad 1e verbouwen. Alle be-
dryven van 1 H.A. of minder oppervlakte op
klei-, zavel- of roodoorngronden zijn van de
verplichting vrijgesteld.
In aansluiting hierop kan thans worden me
degedeeld, dat bedryven op klei-, zavel- en
roodoorngronden met een oppervlakte bouw
grond tusschen 1 en 5 H.A. ook aan hun ver
plichting kunnen voldoen door, In plaats van
koolzaad of raapzaad, een in het oogstjaar 1943
gelijke oppervlakte blauw :r. oanzaad te verbou
wen.
NAAR HET OOSTFRONT.
Van tüd tot tijd vertrekken transporten naar
het Oosten om daar afgericht te worden voor
den strijd tegen de bolsjewistische horden. Ve
len begrijpen niet. waarom ook Nederlandsche
transporten vertrekken, wantzij beschou
wen de bolsjewisten als onze bondgenooten. Ja
landgenoot, dergelüke „Nederlanders" zün er.
Voorgelicht door een troep „officieele regeer-*
ders" zy'n zü van meening, dat, mits de moord-
benden van Stalin de overwinning behalen, wy
een gouden toekomst tegemoet' gaan. Gelukkig
voor ons land en volk zün er anderen, die we
ten, wat bolsjewisme zeggen wil. die Europa van
deze wereldpest willen bevrijden en zoodoende
ook ons land een eervolle plaats in het nieuwe
Europa verzekeren. Landgenoot: uw plaats ls
in de gelederen van deze strijders. Naar het
Oostfront, dit is het parool. Meld u aan
het Vrijwilligerslegioen „Nederland" Koningin»
negracht 22 te 's-Gravenhage.