83sfe Jaargang
DINSDAG 4 AUGUSTUS 1942
No. 25260
Overal slaan de Duitschers toe
De distributie van Aardewerk
Opdringen in het Koebangebied
Het groofe convooi in de
Noordelijke IJszee
Duce op inspectie
Verspreide Berichten
Men vrage niet slechts „koppen en schotels"
Een Europeesche sportorganisatie
Bekendmaking
BINNENLAND
V oedselbe voorradmg
voor den winter
STADSNIEUWS
Verduisteren:
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Heüiiy,
rt_^,Telef. Directie en Administratie
2504j. iü ujnen) Uli-onummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Leiden.
Pl.verv.: K. Been, Lelden,
De Duitsche en verbonden troepen zijn op
2 Augustus in achtervolging van de terugtrek
kende bolsjewieken, in het gebied ten Noorden
van de rivier de Koeban, verder opgetrokken
en zijn hierbij een linie gepasseerd, die ge
vormd wordt door de plaatsen Bjelaja-Glima
naar Basjanta. De bolsjewieken leden weer
zware verliezen aan menschen en materiaal.
LUCHTAANVALLEN OP ENGELAND.
Omtrent de Duitsche luchtaanvallen op
Groot-Brittannië van Zondag en den vorigen
nacht, deelt het opperbevel van de Duitsche
weermacht het volgende mede: Zondagochtend
waren militaire doelen in Midden-, Noord- en
Oost-Engeland het doel van aanvallen van
Duitsche gevechtsvliegtuigen. Bommen van
zwaar kaliber vielen op de stad York. Ook de
verkeerswerken aan de Britsche Oostkust wer
den doeltreffend met bommen bestookt. Op een
station ten Zuid-Westen van Norwich werden
talrijke bominslagen waargenomen, die ver
woestingen tpweeg brachten in locomotieflood-
sen en óp spoorwegcomplexen. In den nacht
zette de Duitsche luchtmacht haar aanvallen
op het Britsche eiland voort. Van geringe
hoogte lieten de machines in verscheidene gol
ven haar bommen vallen op inrichtingen die
voor de oorlogvoering van belang zijn te Bed
ford in midden-Engeland. Na de ontploffingen
ontstanden verscheidene groote branden. Tevens
werd een aanval ondernomen op vliegvelden,
luchtdoelgeschut en zoeklichten ten Zuidoos
ten van deze stad. Andere Duitsche gevechts
vliegtuigen bestookten in den afgeloopen nacht
de havenwerken van Harwich en Great Yar
mouth met brisant- en brandbommen. In twee
andere steden aan de Oostkust van Engeland
1 werden na het uitwerpen der bommen ver
scheidene branden waargenomen.
Het D.N.B. verneemt van militaire zijde:
Eenige dagen geleden ging het opperbevel
der Duitsche weermacht er toe over het zwijgen
van Londen en Washington over de vernieti
ging van het groote convooi in de Noordelijke
IJszee te verbreken door een aantal namen te
noemen van tot zinken gebrachte schepen.
Ondanks dit objectieve tegenbewijs werd aan
den eisch van het Engelsche volk om eindelijk
opheldering te geven, niet voldaan. Het argu
ment, dat men door de werkelijke scheepsver-
liezen in den slag op den Atlantischen Oceaan
en de ramp in de Noordelijke IJszee bekend
te maken, den tegenstander aanknoopingspun-
ten zou geven over de uitwerking van zijn oor
logvoering ter zee. blijkt na de publicaties van
het opperbevel der Duitsche weermacht niet
steekhoudend, Attlee kan zich aan de onaange
name vragen in het Lagerhuis nog slechts ont
trekken met een botte weigering en de bijvoe
ging, dat over de verliezen niets kan worden
gezegd. Een dergelijk zwijgen spreekt voor zich
zelf.
Anderzijds poogt men te Londen om de
Duitsche mededeelingen, die namen en grootte
van de tot zinken gebrachte schepen bevat
ten, te verdoezelen, de wereld te doen geloo-
ven, dat aan Duitsche en Italiaansche scheeps-
ruimte sedert het begin van den oorlog tot eind
Juni van dit jaar ongeveer 6.8 millioen b.V.t.
tot zinken gebracht of beschadigd zijn. Londen
is dus niet eens in staat onderscheid te maken
tusschen zoogenaamd tot zinken gebrachte,
buitgemaakte of beschadigde schepen.
Het opperbevel der weermacht zet zijn pu
blicatie voort van namen van schepen, die se
dert den eersten Juni 1942, den eersten dag van
mijgen van Churchill over den slag op den At
lantischen Oceaan, tot zinken zijn gebracht.
De Duitsche duikbooten hebben sedert dien
dag onder andere de volgende schepen ver
nietigd.
Joemaid (1964 b.r.t.), Geo Mc Knight (12502
b.r.t.), Alfred Jones (5013 b.r.t,), Opo (4545
b.r.t.), Ashby (4868 b.r.t.), British Captain
(6968 bj\t.), het ravitailleeringsschip voor oor
logsmateriaal Corenthia (3123 b.r.t.), British
Workmen (6994 b.r.t.), Clan Campbell (7255
b.r.t.), Helka (3471 bjr.t.), Grelrasa (4574 b.r.t.)
Peterton (5221 b*r.t.)
De lijst wordt voortgezt.
De Duce is 31 Juli in gezelschap van den
secretaris der partij, minister Vidussomi, naar
Goerz gevlogen, vanwaar hij zich per auto be
gaf naar Castelnuovo d'Istria, en een dorp
nabij de voormalige Italiaansch-Joegoslavlsche
grens, waar hij schietoefeningen met nieuwe
loopgraafmortieren en nieuwe vuurwapens der
infanterie bijwoonde.
Na een maaltijd uit de veldkeuken te hebben
gebruikt, keerde Mussolini terug naar Goerz.
Daar ontving hij een aantal generaals, onder
v/ie de chef van den generalen staf der weer
macht, maarschalk graaf Cavallero, die hem
rapport uitbrachten.
Op uitnoodiging van Mussolini bracht de
opperbevelhebber der Italiaansche troepen in
Slowenië en Dalmatië, generaal Roatto, uitvoe
rig rapport uit over de situatie in Slowenië en
aangrenzende gebieden. Mussolini gaf een uit
eenzetting van de algemeene situatie aan de
verschillende asfronten en van de taak der Ita
liaansche weermacht. Hij besteedde bijzondere
aandacht aan de aangelegenheden van Dalmatië
en vooral van Slowenië.
Vervolgens sprak de Duce van het balcon
af de geestdriftige volksmenigte toe en zei
o.a., dat tegen degenen, die aan deze en aan
gene zyde der oude grens ziekelijke droomen
koesteren, de wetten van ^Italië meedoogen-
loos zullen worden toegepast, zooals reeds is
geschied. Een tweede front zal noch hier,
noch elders ter wereld ontstaan. De as en de
mogendheden van het pact van drie beschik
ken over de middelen om de zege te ver
overen.
Toegejuicht door de menschenmenigte vertrok
de Duce weer naar het vliegveld, na afscheid
te hebben genomen van de hooge autoriteiten.
(D.NJ3.)
ME GE RLE OVER DE TOEKOMST VAN
EUROPA.
In de Berliner Boersenzeitung schrijft Karl
Megerle een tweede artikel in zijn reeks „met
of tegen Europa". Hij zegt daarin onder meer:
Niemand kan ontkennen, dat het Europeesche
vasteland door t'allooze elementen voorbestemd
is tot een inwendige eenheid. Tot deze elemen
ten behoort de geestelijke gemeenschap, ge
vormd door de versmelting der cultuurelemen
ten uit Griekschen, Romeinschen en Germaan-
schen tijd, de vroegere godsdienstige eenheid
en de 2000 jaar van gemeenschappelijken ar
beid en strijd. Andere elementen zijn de ge
meenschappelijke afhankelijkheid van invoer,
het gemeenschappelijke verlangen naar een vei-
ligen vrede en naar welstand, het belang bij een
uniform verkeersnet en de gemeenschappelijke
vraagstukken op sociaal, economisch en tech
nisch gebied. Ten slotte wordt een belangrijk
element gevormd door de van buiten komende
noodzaken, zooals de liquidatie van het bolsje
wisme.
Uit dit alles volgt, aldus Megerle, dat slechts
een vereenigd Europa in den nieuwen tijd der
groote gebieden bestaan en gedijen kan. Wie
een vereenigd en bloeiend Europa wil, moet ook
de middelen willen. .Van Engeland noch van de
Vereenigde Staten kan in deze ontwikkeling
positieve medewerking verwacht worden. Van
de Vereenigde Staten niet, omdat de Ameri-
kaansche pseudocultuur zich nooit kan meten
met de 2000 jaar oude cultuur van het schep
pende Europa, van Engeland niet, omdat Euro
pa voor dat land niets positiefs meer beteekent,
maar nog slechts een bijfunctie der Engelsche
wereldpolitiek is.
Alleen daarom, zoo vervolgt Megerle, richten
zich de Engelschen tegen de nieuwe ontwik
keling en trachten zij tot de oude politiek van
het evenwicht van krachten terug te keeren.
Het ideaal van het groote gebied (Grossraum-
ideal) in het jonge Europa zal echter toch ver
wezenlijkt worden, omdat op alle oorlogstoo-
neelen meedoogenloos onthuld wordt, hoe zeer
de Engelsche machtspositie verzwakt is. (DN.B.)
JAPANNERS BEZETTEN VLIEGVELD OP
NIEUW-GUINEA.
Naar uit New-York wordt gemeld, hebben
de Japanners het vliegveld Cocoda, 90 kilome
ter van Port Moresby, bezet. (D.N.B.)
DE ENGELSCHEN IN DE VER. STATEN.
De Dally Telegraph meldt, aldus het D.N.B.,
dat de Britsche burgers in de Vereenigde Sta
ten officieel uitgenoodigd zijn, naar Engeland
terug te keeren. Er zijn volgens het blad on
geveer 291.000 Engelschen in de Vereenigde
Staten. Velen van hen geven er echter de voor
keur aan, in de Vereenigde Staten^ te blijven
en dienst te doen in het Amerikaansche leger.
Ook de vrouwen zijn uitgenoodigd terug te kee
ren en men heeft haar er op gewezen, dat het
haar moreele plicht is aan den oproep gevolg
te geven.
DE BURGERLIJKE ONGEHOORZAAMHEIDS
CAMPAGNE IN BR.-INDIË.
De bijzondere correspondent van het agent
schap „United Press" schrijft uit Calcutta:
In Indië wachten millioenen en millioenen
werklieden, koelies en knechten met ongeduld
op het begin van de door Gandhi aangekondigde
burgerlijke ongehoorzaamheidscampagne.
Deze beweging zal in Indische fabrieken sta
kingen uitlokken, die zware gevolgen kunnen
hebben voor de oorlogsindustrie en de geheele
producten in de war zouden kunnen sturen.
De door Gandhi aangekondigde beweging
werd door het uitvoerend comité van het con
gres, dat de meerderheid van het Indische
volk vertegenwoordigt, goedgekeurd. Hoewel het
congres slechts voorstander is van een beweging
van lijdzaam verzet, sluiten de politieke centra
de mogelijkheid van sporadische onlusten niet
uit die door zekere Mohammedanen zouden
kunnen uitgelokt worden.
In een artikel, dat te Bombay werd gepubli
ceerd, heeft Gandhi o.a. verklaard, dat de
ontevredenheid der Indiërs over het uitblijven
van de algeheele onafhankelijkheid wel eens
zou kunnen stijgen in die mate, dat zij de Ja
panners hartelijk zouden onthalen, wanneer
dezen het land zouden binnenvallen. (Afip).
De distributie van aardewerk, zooals zij sinds
29 Juni j.l. is ingevoerd, heeft niet iederen be
vredigd. Over het algemeen hoort men de klacht
uiten, dat het zoo moeilijk is de gewenschte
artikelen op de daarvoor aangewezen bonnen te
koopen. Vooral kopjes zijn heel moeilijk te krij
gen, en sommige zaken zijn ertoe over gegaan
voor den verkoop van aardewerk slechts bepaal
de uren beschikbaar te stellen. De oorzaak hier
van zou gelegen zijn in den beperkten voorraad.
Het valt niet te ontkennen, dat inderdaad de
beperkte voorraden tot stagnatie in den verkoop
aan den consument aanleiding geven. Men kan
de vraag stellen, waarom van overheidszijde niet
een doelmatiger bevoorrading heeft plaats ge
had, temeer omdat de gelegenheid daartoe ruim
schoots heeft bestaan. Gedurende drie maanden,
n.l. van April tot einde Juni is de verkoop van
alle nu gedistribueerd huishoudelijk aardewerk
immers verboden geweest, behoudens die tegen
overgifte van speciale vergunningen.
20.000 WINKELIERS.
De moeilijkheden welke hierbij waren te over
winnen, moet men dan ook elders zoeken. In
dien er in ons land uitsluitend z.g. speciale za
ken bestonden, die aardewerk in de grootste
sorteering voortdurend ten verkoop in voorraad
hebben gehad, dan ware het eenvoudig geweest,
dergelijke zaken te bevoorraden volgens een
zeker percentage van den normalen afzet. Het
publio(Ézou zich dan uitsluitend tot deze specia
le zaken hebben gewend om inkoopen te doen.
De practijk wijst evenwel uit, dat er in Neder
land niet minder dan 20.000 winkeliers zijn, welke
zich met den verkoop van aardewerk bezig hou
den. Onder hen bevindt zich een groote schare
kleine winkeliers, die aardewerk als bij-artikel
verkoopen. Men vindt dergelijke zaken vooral
op het platteland, in kleine steden en in de rand
gemeenten van de groote steden. Tal van kleine
winkeliers waren in normale tijden, en zijn be
grijpelijkerwijs ook nü nog, weinig gesorteerd.
Als gevolg daarvan trok de clientèle, vooral in
de randgemeenten, doch in meer of mindere
mate ook uit platelands-gemeenten in de na
bijheid van groote steden, naar de speciale za
ken in laatstbedoelde plaatsen, waar zij steeds
een ruime keuze vonden.
PLOTSELING STERK VERGROOTE VRAAG.
Toen evenwel op 29 Juni 1942 drie z.g. reser
vebonnen werden aangewezen voor het koopen
van servlesonderdeelen, hebben duizenden men
schen zich gehaast deze bonnen in te wisselen
en zich niet alleen tot de speciale zaken ge
wend, maar ook en vooral tot die kleine winke
liers, die zij vroeger weinig of niet met hun
klandizie vererden. Het spreekt vanzelf, dat de
kleine winkeliers aan een dergelijke, plotseling
sterk vergroote vraag niet konden voldoen, mede
omdat hun voorraad, evenals die van de groote
zaken, minder dan normaal was en althans van
mindere sorteering, ten gevolge van de vermin
derde productie.
alle aanvragen zou kunnen worden voldaan, Is
Een directe herbevoorrading, zoodanig dat aan
practisch onmogelijk. Voor de kleine winkeliers
is de omzet over het algemeen te gering dan dat
zij orders voor speciale artikelen zouden kunnen
plaatsen van fabrikant of grossier. Juist bij de
kleine winkeliers is het stelsel der gecombineer
de orders gebruikelijk, dat van verschillende
soorten aardewerk enkele artikelen worden be
steld, zooals melkbekers, kop en schotels, borden
e.d. als regel gaat de waarde van zoo'n order niet
uit boven betrekkelijk kleine bedragen. Op grond
hiervan is het practisch niet mogelijk geweest
de herbevoorrading te doen geschieden op basis
van een omzet in een bepaald jaar, daar zoo'n
bestelorder dan van zoodanige geringe gelds
waarde zou zijn, dat de verpakkings- en ver
voerskosten er niet mee in evenredige verhou
ding staan en er wellicht zelfs boven komen.
Als men bovendien bedenkt, dat in de tegen
woordige tijdsomstandigheden met emballage
zuinig dient te worden omgegaan, heeft men
eenige factoren bijeen, die duidelijk maken, hoe
zeer de herbevoorrading slechts tot bepaalde
hoeveelheden kon worden uitgevoerd.
REGELMATIGE BEVOORRADING.
Niettemin is de overheid er van overtuigd, dat
die bevoorrading zoo goed als maar eenigszins
mogelijk is geweest, heeft plaats gehad. De fa
brieken hebben aan haar regelmatige afnemers
van 1940 haar producten doorgeleverd tot 1 Juli
van dit jaar en zoodoende gemiddeld 50% van
een overeenkomstige periode in 1940 afgezet.
Men kan dus wel zeggen, dat te dien tijde alle
grossiers behoorlijk waren bevoorraad. Tegelij
kertijd zfjn ook de groote detaillisten recht
streeks door de fabrieken van het noodige voor
zien. In Mei is bovendien aan de detaillisten,
die in het geheel geen aardewerk ten verkoop
gereed hadden een bevoorrading gegeven, waar
bij rekening is gehouden met de grootte der
onderneming. Duizenden detaillisten zijn op die
wijze van het eerst noodige voorzien.
Waar de overheid dus niet heeft stil gezeten
om de belangen van den verbruiker zoo goed
mogelijk te behartigen, mag zeker de medewer
king van het publiek, ter overbrugging van de
eerste moeilijkheden, worden gevraagd. Het
merkwaardige, overigens begrijpelijke feit heeft
zich voorgedaan, dat zoodra de verkoop tegen
de daarvoor aangewezen reservebonnen mocht
aanvangen, de meeste klanten naar kop en
schotels vroegen. Daardoor ontstond naardit'
artikel een -sterke vraag, welke relatief grooter
geacht mag worden te zijn dan in normale tij
den, een en ander als gevolg van de z,g, sper-
periode, toen in het geheel geen aardewerk koh
worden gekocht. Ook in de daaraan vooraf
gaande maanden was de vraag reeds grooter
dan het aanbod. Daar komt bij. dat men op
het platteland thans klaarblijkelijk meer dan
vroeger kop en schotels prefereert boven kom
metjes. De vraag naar eerstgenoemde artikelen
is abnormaal groot. Men zal daarom over het
algemeen eenig geduld moeten oefenen tot de
verschillende artikelen geleidelijk over de dui
zenden winkeliers in het land zijn verdeeld.
INVOER GEHEEL WEGGEVALLEN.
Men bedenke bovendien, dat in vroeger tijd
de eigen productie de behoefte evenmin vol
komen dekte en daarom invoer van aardewerk
plaats had. Deze is fhans echter geheel wegge
vallen. Ten slotte mag de aandacht er op wor
den gevestigd, dat de vraag naar z.g, stapel
artikelen. zooals koppen en schotels, borden,
kommen enz. sterk gestegen is ten gevolge van
allerlei nieuwe instellingen, o.a. de Nederland-
sche Arbeidsdienst, werkkampen, volksgaarkeu
kens, bijeenkomsten voor eenpansmaaltijden, ge
kazerneerde politie enz.
Wanneer men voorts in aanmerking neemt,
dat bij de bevoorrading van de winkeliers te
vens rekening moest worden gehouden met va
riatie in prijsklasse, mag het resultaat zeker
niet ongunstig worden genoemd. Het publiek
beseffe slechts, dat niet iedereen tegelijk, be
diend kan worden en queue-vorming dan wel
openstelling van den verkoop op bepaalde uren.
ten einde de distributie zoo vlot mogelijk
te doen verloopen, niet steeds te vermijden zal
zijn.
Wanneer straks, met ingang van 9 Aug.
as., de nieuwe periode ingaat, zal de be
voorrading van de winkeliers ongetwijfeld
zijn verbeterd, en indien de productie voort
gang kan blijven vinden op het huidige
niveau, zal de Nederlandsche huisvrouw
zeer zeker zy het op beperkte schaal,
in verband met de oorlogsomstandigheden
aan gebruiks.aardewerk kunnen worden
geholpen.
„RESERVE"-RONNEN LOOPEN
8 AUGUSTUS AF.
Er wordt hierbij op gewezen, dat de tot
en met 8 Augustus a,s. geldige bonnen voor
serviesgoed (de met het woord „reserve" ge
merkte bonnummets 30, 31, 32 van de bon
kaart voor voedingsmiddelen) uitsluitend tot
en met dien datum kunnen worden ingewis
seld.
Men heeft de vraag gesteld of verlenging van
den geldigheidsduur dezer bonnen mogelijk zou
zijn. daar tal van huisvrouwen nog geen servies
goed hebben kunnen koopen. Dit is maar ten
deele juist. Ongetwijfeld zijn er velen, die hun
bonnen nog niet hebben kunnen inwisselen. De
oorzaak hiervan is echter niet. dat er geen
aardewerk te krijgen zou zijn, doch veeleer, dat
het publiek een bepaald artikel, n.l. kopjes en
schotels wenscht.
Deze kunnen echter niet in voldoende mate
verkrijgbaar worden gesteld, omdat de productie
uiteraard beperkt is en de vraag bijzonder groot.
Het publiek wisselt de bonnen kennelijk
niet in, omdat het hoopt, dat er spoedig vol
doende koppen en schotels zullen zijn.
Echter is het ook na 8 Augustus niet mo
gelijk de productie van koppen en schotels
dusdanig op te voeren, dat aan de vraag
naar dit zeer gewilde artikel voldaan kan
worden. Bij dit product zal men nog gerui-
men tijd met schaarschte rekening hebben
te houden.
Verlenging van de bonnen na 8 Augustus heeft
in dit verband dan ook geen zin en zal ook
niet plaats hebben.
Het, is goed, dat het publiek hiermede reke
ning houdt en zijn bonnen inwisselt tegen arti
kelen, welke nog in voldoend aantal te verkrij
gen zijn.
Na afloop van de internationale wedstrijden
in het Olympiastadion te Berlijn vonden tus
schen de aanwezige sportleiders van Bulgarije,
Finland, Italië, Kroatië, Nederland, Noorwegen,
Roemenië, Slowakije en Hongarije besprekingen
plaats, welke tot algeheele overeenstemming
leidden.
Vastgesteld werd, dat het Europeesche sport-
verkeer zich niettegenstaande de moeilijkheden
van den oorlog in stijgende lijn ontwikkelt, doch
dat de internationale sportorganisatie zeer ge
brekkig functionneert. Daarom werd met het
oog op de noodzakelijkheid om de komende uit
breiding van de Europeesche sport op te vangen
en de ontwikkeling ervan volgens een vast plan
te doen geschieden, aangedrongen op de op
richting van een Europeesche sportorganisatie.
Aan den Rijkssportyeider Von Tschammer und
Osten werd met algemeene stemmen verzocht,
tot dit doel een Europeesche sportconferentie
bijeen te roepen.
Het bureau van den Weermachtsbevel
hebber in Nederland maakt het volgende
bekend
De marinebevelhebber in Nederland
verleent op grond van de verordening
van den Rijkscommissaris 100/41 inzake
bijzondere maatregelen ten behoeve van
de kustverdediging vrijstelling van de
verordening voor het in het afgesloten
gebied liggende deel van het Merwede-
kanaal van Amsterdam tot het kruispunt
met den weg naar Bussum. Het open
gestelde stuk van het Merwedekanaal
mag door watersportvaartuigen tusschen
zonsopgang en zonsondergang bevaren
worden.
VAN OVERHEIDSWEGE WORDT HET
NOODIGE GEDAAN.
Nu de tijd voor het conserveeren van produc
ten van den nieuwen oogst is aangebroken,
heeft een redacteur van het ANP. te bevoegd er
plaatse inlichtingen ingewonnen omtrent het
geen de overheid in dit opzicht voornemens is
te doen. Voor wat de daarvoor in aanmerking
komende groenten betreft is het drogen daar
van wel een van de voornaamste conserveerlngs-
methoden, die van overheidswege worden toege
past. Dit geschiedt thans op groote schaal.
Groenten, die voor droging geschikt zijn,
zijn nu in ruime mate ter beschikking. Men
kan een strengen winter rustig tegemoet
zien. Aardappelen, winterpeen, koolrapen e.d.
worden in groote massa's door de overheid
opgeslagen om die in de moeilijke maanden
voor de bevolking verkrijgbaar te stellen.
De moeilijke maanden zijn vooral April tot en
met Juni. wanneer de in kassen gekweekte pro
ducten opraken en de koude grond nog niet
voldoende nieuwe gewassen heeft opgeleverd.
Deze opslag van houdbare aardappelen en groen
ten zal vooral in en nabij de groote wooncentra
geschieden. Aardappelen zijn er thans vol
doende. Wanneer desondanks de distributie van
dit artikel wordt gehandhaafd, geschiedt dit om
verspilling b.v. door particulieren, die op eigen
gelegenheid aardappelmeel zouden willen- gaan
maken, zooveel mogelijk te voorkomen.
Omtrent het scheppen van de gelegenheid tot
bevoorrading door particulieren is overigens nog
niet beslist, doch het ligt wel in de bedoeling
om degenen, die over een doelmatige ruimte
voor het bewaren van aardappelen beschikken,
hierin tegemoet te komen. Verder speelt de
transportmogelijkheid hierbij een belangrijke rol.
Voor de groenten, appelen e.d., die niet op den
bon komen, doch wel geschikt zijn voor bewaring
tijdens den winter, zal naar een verdeelings-
methode, met inschakeling van den groenten-
handelaren. worden gestreefd. Ten slotte zullen
artikelen als jam en stroop, zij het in dezelfde
beperkte mate als totnutoe. op den bon verkrijg
baar gesteld blijven.
Ook slac-htproducten worden door de overheid
in groote hoeveelheden geconserveerd en wel in
de koel- en vrieshuizen, waardoor de distributie
van vleesch enz. gedurende den winter niet be
hoeft te stagneeren. Boter en margarinegrond-
stoffen zijn eveneens op ruime schaal ten be
hoeve van de bevolking ingeslagen.
De verwerking van melk tot melkpoeder gaat
geregeld door, een methode, die het transport
aanmerkelijk vereenvoudigt en het mogelijk
maakt, in den wintertijd dit poeder weder om te
zetten in melk.
Zoo wordt voor onze voeding gezorgd en profijt
getrokken uit de lessen van den afgeloopen
buitengewoon strengen winter.
AANZIENLIJKE UITBREIDING DER
VTSCHCONSERVEN-INDUSTRIE.
Van belang voor de zeevisschery.
De Nederlandsche vischconserven-industrie,
die voor den oorlog weinig levensvatbaarheid
scheen te hebben, heeft door de veranderde om
standigheden een sterke stimulans ondergaan.
De bedrijven, die voor den oorlog slechts weing
visch verwerkten, hebben sindsdien een aanmer
kelijke uitbreiding ondergaan, terwijl daarnaast
diverse nieuwe bedrijven op dit gebied zijn opge
richt.
De oorzaak van dezen grooten opbloei is ge
legen in het feit, dat de vrij groote.invoer van
vischconserven van vroeger thans vrijwel is ver
vallen, Thans is het de vraag, of deze nieuwe
uitbreiding na den oorlog levensvatbaar zal blij
ken te zijn, hetgeen door bevoegde kringen ten
deele mogelijk geacht wordt.
Behalve in het conserveeren van visch kan
men toekomstmogelijkheden zien in de nieuwe
ontwikkeling van het diep vries procédé en in
het verwerken van visch en vischafval. Het snel
diep vries procédé is thans reeds tot het com-
mercieele stadium gevorderd na uitvoerige
proefnemingen en experimenten.
Ook de verwerking van vischafval heeft nieu
we wegen ingeslagen die groote toekomstmoge
lijkheden in zich bergen.
Al deze nieuwe mogelijkheden van het gebruik
van visch zouden van groote beteekenis zijn
voor de Nederlandsche zeevisscherij, die bij een
regelmatige afname van het product en daar
door het ontstaan van een stabiel prijsniveau,
ten zeerste bebaat zou zijn.
JARIG JETJE ZOU TRACTEEREN
Tegenwoordig tracteert jarig Jetje niet meer.
Daarvoor heeft ze te weinig „snoepbonnen".
Jarig Jetje gebruikt tegenwoordig haar geld. c'at
ze anders opsnoept, om mee te doen aan de ver
jaardagsstorting.
Vandaag heeft ze evenzooveel guldens op de
girorekening van de Nederlandsche Ambulance
gestort als zij jaren telt.
Jarige Nederlander, doe als jarig Jetje. Het
gironummer is 87600 Nederlandsche Ambulance,
Koninginnegracht 22. 's-Gravenhage.
PRIJSKAARTJES OP GROENTENWAGENS.
Daar er bij de prijsaanduiding op. groenten-
wagens onzekerheid bestaat omtrent de wijze,
waarop zij moet geschieden, vestigt de gemach
tigde voor de prijzen er de aandacht op, dat
groentenventers verplicht zijn de waren op
wagens alle afzonderlijk te prijzen. Volgens
artikel 2 van het Prijsaanduidingsbesluit 1941
moeten zichtbaar uitgestalde waren immers
van duidelijk zichtbare en leesbare prijskaart
jes worden voorzien. Het meevoeren van een
prijslijst is derhalve niet voldoende.
ingebruikneming gerestaureerd orgel
iiooglandsche kerk.
Drukbezochte Wijdlngsavond.
Een enorme menschenmenigte is getuige ge
weest van de ingebruikneming van het gerestau
reerde orgel In de Hooglandsche Kerk, dat thans,
na het langdurig gebruik van het hulporgel, ln
vollen en nieuwen glans zijn klanken door de In
drukwekkende ruimte dezer aloude kathedraal
verspreidt,
- Deze voor de kerkelijke gemeente historische
dienst werd door dr. J. Rlemens, als voorzitter van
het ministerie van predikanten met gebed ge
opend, waarna men gezamenlijk zong Psalm 150,
vers 1, 2 en 3: „Looft God, looft Zijn naam alom".
Het woord was vervolgens aan dr. Rlemens, die
naar aanleiding van Elisa's eisch: Brengt mij een
speelman" in een uitvoerige peroratie het ver
band tusschen de muziek en de Goddelijke inspi
ratie uiteenzette, daarbij o.a. tevens aanhalend
Luther's uitspraak „De muziek is een heerlijke
gave Gods", waarvan ook do Heilige Schrift een
getuigenis geeft.
Elisa moest raad geven ln tijden van grooten
nood, doch de rechte stemming ertoe ontbrak
hem. „Doch de speelman speelde op de snaren en
de hand des Heeren kwam op hem". „Roep mij
den speelman" ls ook een woord voor dézen tijd:
door middel van den zang en het Instrument wor
den wij opgeheven tot de boodschap van het Heil.
Dikwijls ontvangt de organist de gave om met de
gemeente om te gaan en dan wordt contact ge
legd tusschen het Vaderhart van God en het
zondaarshart van den mensch.
Thans zal het orgel ln rijker geluldsformatle
dan voorheen zijl} klanken doen hooren: vroeger
was het reeds beroemd, vooral door de bekwaam
heid van den Jongen en vurlgen organist Asma.
Spr, verheugde zich ten zeerste over de restauratie
van dit orgel, dat gebruikt wordt in 'n dienst, waar-
In het auditieve veel meer op den voorgrond staat
dan het vlsucele. Spr. eindigde met woorden van
dank tot de gemeentecommissie en den organist
Asma en sprak den wensch uit, dat het orgel ln
den komenden tijd van nieuwen vrede een geeste
lijk centrum zal zijn voor de ouderen, doch spe
ciaal voor de Jeugd. Moge gehoor gegeven worden
aap den oproep van Jezus Christus zelve: „Zoq
wie de ooren heeft om te hooren. die hoorei"
t Na gemeenschappelijk zingen van ps. 136, de
verzen 1, 2 en 5 „Lof z\J dén Heer, den almach-
tlgen Koning der eere", speelde Felke Asma het
canonisch voorspel ps. 84 van Jan Zwart, waarna
de overdracht van het gerestaureerde orgel ge
schiedde door den heer P. Mulder, voorzitter
der Gemeente-Commissie. Deze schetste ln den
breede de werkzaamheden dezer commissie, aan
wie de zorg der 5 kerkgebouwen is opgedragen,
waarbij hij een interessant, geschiedkundig over
zicht gaf van de Hooglandsche- en Pieterskerk.
Ook besprak hij uitvoerig de diverse orgelrestau
ratie's, die in de thans ten uitvoer gebrachte
haar bekroning gevonden hebben. De restauratie
van het orgel ln de Pieterskerk, waarvan zich de
voorbereiding ln een vergevorderd stadium be
vindt. kan in verband met de tijdsomstandig
heden echter thans nog niet ten uitvoer gebracht
worden.
Spr. stelde tenslotte het orgel beschikbaar aan
den Kerkeraad en hoopte, dat het bijdragen zal
tot verheerlijking van Hem, Die het hoofd der ge
meente ls. Het late zijn tonen hooren en blljve
zijn zegeningen rütoefenen, vooral ln dezen zorg-
wekkenden tijd. Namens de Gemeente-Commissie
bracht spr. dank aan allen die aan de restauratie
medewerking verleenden, aan den organist Asma,
die de plannen ontwierp, aan de firma van
Leeuwen voor haar werkzaamheden, die de ver
wachtingen van den organist overtroffen ge
tuige diens uitspraak over een artistiek en subliem
herstel en aan den heer Leo Mens, die met
het toezicht belast was.
Felke Asma dwong tijdens zijn orgelvoordracht
tot ademloos geboeid luisteren ln werken van
Bach Handel en Wldor, waarbij zijn vlrtuoos-
meesterlijko speeltrant. mede door de groote veel
zijdigheid van het Instrument, oen uitermate
effectvollen indruk maakte. Sterk, warm-levend,
opvallend veelzijdig van registratie, kleuring en
contrastwerking ls zijn vaardig spel, getuigend
van een groote liefde voor zijn prachtig Instru
ment, waarvan hij de mogelijkheden met fantasie
men denke ook aan zijn voorspelen van ge
zangen en psalmen rijkelijk weet uit te bulten.
Een bewonderenswaardig organist, die aan zijn.
orgel een brlllanten klank weet te geven. Omtrent
dien klank op zlchzelve kan echter verschil van
meening heerschen: zooals het orgel thans klinkt,
doet bij ons persoonlijk de vraag opkomen, of
zulks wel volkomen in overeenstemming ls met
de styllstlsch zuivere Inzichten omtrent het orgel,
gebruik ln kerkelijke omgeving. Aan het uiterlijk
effect wijdt deze enthousiaste organist wel zeer
sterke aandacht. Desondanks: een avond met ge
bed door dr. Rlemens besloten, die zoowel voor
kerkbestuurderen als voor luisterenden een on
vergetelijke zal blijven! Th. J. Hannema.
van hedenavond 21.26 uur
tot morgenochtend 6.06 uur
De maan kwam vannacht op om 0.39 uur en
ging om 15.03 uur onder; het was vannacht
Laatste Kwartier.
DE INZENDING VAN MUZIEKPROGRAMMA'S
Het Departement van Volksvoorlichting en
Kunsten deelt mede: Bij het ter keuring inzen
den van programma's aan het Departement van
Volksvoorlichting en Kunsten is het noodzake
lijk het registratienummer van het Commissa
riaat voor niet-commercieele vereenigingen en
stichtingen te vermelden. Het nalaten hiervan
geeft vertraging.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij besluit van den secretaris-generaal
van het Departement van Justitie is J. P. Weij-
burg te Velsen eervol ontslagen als Commis
saris van Rijkspolitie.
Bij besluit van den secretaris-generaal van
het Departement van Justitie is eervol ontsla
gen als Commissaris van Rijkspolitie J. Fon-
tijne, gewezen commissaris van politie te Mid
delburg.
Bij beschikking van den secretaris-generaal
van het departement van Opvoeding, Weten
schap en Kuituurbescherming is aan prof. dr.
H. Westra eervol ontheffing verleend van zijn
opdracht tot het geven van onderwijs in Ne-
derlandsch-Indisch staats- en strafrecht aan
de Landbouwhoogeschool te Wageningen.
