83ste Jaargang
ZATERDAG 25 JULI 1942
No. 25252
De verovering van Rostof
Verspreide Berichten
Ifaliaansch Weermachtsberich!
BINNENLAND
Aardappelrantsoen nu 3 K.G.
Maximumrantsoenen gas en
electriciteit
Het vervoer van aardappelen
door volkstuinders
GEMENGD NIEUWS
Verduisteren:
De bakens worden verzet
Nederlandsche Kultuurkamer
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Hermy.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 Ufnen) Gironummer 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Mcnkhorst, Lelden.
Pl.verv.: K. Been. Lelden.
Xaart. van Pelt,
In aanvulling op het weermachtbericht ver
neemt het D.N3.:
De inneming van de stad Rostof door Duit
sche en Slowaaksche troepen, waarvan melding
Is gemaakt, moet worden beschouwd als een
der voorloopige voornaamste gebeurtenissen
van het gxoote Dultsche offensief aan het front
in de sovjet-unie. Als resultaat van den val
van Rostof kan worden geconstateerd, dat
thans ook het gebied van den mond van den
Don in Dultsche handen is gekomen en dat
daarmede de Duitsche Zuidelijke vleugel uit
gangsstellingen heeft gekregen voor nieuwe
groote operatiemogelijkheden. Tevens hebben de
bolsjewisten met Rostof een zeer belangrijke
handels- en industrieplaats definitief verloren,
voor de herovering waarvan zij zooals bekend
in den afgeloopen winter buitengewoon sterke
strijdkrachten in den strijd hadden-geworpen.
Rostof telt 520.000 inwoners, voor het mee-
rendeel industrie-arbeiders. In den Tsarentijd
bedroeg het aantal inwoners 200.00Q. Doordat de
stad, in weerwil van de groote bevolkingstoe
neming niet uitgebreid werd, biedt zij den aan
blik van een smerige, van menschen wemelende
nederzetting, waarin houten gebouwen een
overheerschende rol spelen.
De opeenhooping van menschen is een ge
volg van de geweldige industrialisatie en de
beteekenis van de stad als verkeersknooppunt
en overlaadstation.
Er zijn fabrieken voor landbouwgereedschap
pen met 27.000 arbeiders, een tabaksfabriek met
5000 werklieden, locomotief werkplaatsen, auto-
montagefabrieken, munitie- en geschutfabrie-
ken en talrijke andere bedrijven, die voor de
oorlogseconomie van belang zijn. Ook zijn er
fabrieken voor levensmiddelen.
Met Rostof heeft de Sovjet-Unie de brug
tusschen Kaukasus en Donetzbekken verloren.
Zij hebben de sleutelpositie verloren, waarover
de grondstoffen van den Kaukasus naar de
industriecentra van Oekraïne en centraal-Rus
land gebracht werden.
De „Berliner Börsenzeitung" ziet in de verove
ring van Rostof een nieuwe gevoelige verzwak
king van de industrieele capaciteit der Sovjet-
Unie en acht daarmede een belangrijke ope
ratie afgesloten, die begonnen is in het gebied
ten Oosten van Charkof en Koersk.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" wijst er
op, dat ook de sterke verdedigingsstellingen, die
de bolsjewisten de laatste maanden daar had
den aangelegd, den aanvalsstorm van Duit-
schers en bondgenooten niet konden remmen.
De ,3er liner lokalanzeiger" verklaart, dat
niet het bezit van de in meerdere of mindere
mate vernielde stad van belang is, doch het
bezit van het gebied, waar zich als in een
brandglas zoovele beslissende draden der mi
litaire. politieke en economische macht van de
Sovjet-Unie vereenigen.
OPROEP VAN RADIO-MOSKOU.
De Moskousche zender heeft zich met een
hartstochtelijken oproep gericht tot de bevol
king der Sovjet-Unie en verklaard, dat de
Sovjet-Unie in gevaar verkeert. De Duitschers
dringen steeds dieper het land binnen. De bur
gers der Sovjet-Unie worden opgeroepen met
hun lichaam een bolwerk tegen de Duitschers
te vormen. (D.N3.).
De terugtocht roept, aldus de „Times" te
Moskou het besef wakker, dat pas acht weken
geleden een overeenkomst is gesloten tusschen
Londen, Washington en Moskou, waarin men
omtrent de „dringende taak" der vorming van
een tweede front in Europa tot overeenstem
ming was gekomen.
De omstandigheid, dat dit tweede front nog
niet tot stand is gekomen, heeft zoowel in het
roode leger als ook in de wapenfabrieken der
Sovjet-Unie een zekere reactie doen ontstaan op
de gespannen verwachtingen, die men nog zoo
onomwonden vorige maand had geuit.
Weliswaar schenkt men'in de Sovjet-Unie nog
gehoor aan de uiteenzettingen over de belang
rijke vraagstukken, waartegenover Engeland en
Amerika zich zien gesteld, maar de opvatting
wint toch steeds meer veld, dat de kwestie van
een tweede front in Europa het voorwerp van
een politieke controverse in Engeland is ge
worden. Dat heeft een zeer ongunstige uitwer
king in de Sovjet-Unie. (D.N3.).
DE BRITSCHE VERLIEZEN TER ZEE.
De Britsche berichtendienst heeft eerst thans
de verliezen gepubliceerd, welke als gevolg van
het tot zinken brengen van den zwaren kruiser
Cornwall door de Japansche luchtmacht zijn
ontstaan. Volgens dit bericht zijn 10 officieren,
131 matrozen, 20 marinesoldaten. 6 Malthesers.
en 23 Zuid-Afrikaners om het leven gekomen.
Voorts meldt Londen, dat bij dei in Juni in
de Middellandsche Zee tot zinken gebrachte
Britsche torpedojagers Hasty" en „Wildswan"
in totaal 42 matrozen om het leven zijn geko
men. (AN.P.)
2 DUIKBOOTEN DOEN ZINKEN.
Onlangs is een Japansche mijnenlegger naar
zijn steunpunt teruggekeerd, aldus het D.N3.,
die in de Straat van Malakka binnen 4 uur
tijds 2 vijandelijke duikbooten met dieptebom
men tot zinken had gebracht.
Beide duikbooten. die slechts 3 kilometer van
elkander verwijderd waren, werden met luister
apparaten waargenomen en na elkander ver
nield. Dikke zwarte olievlekken getuigden van
het succes van de aanvallen.
Het Italiaansche weermachtbericht van gis
teren luidde:
In het gebied van El Alamein zijn de leven
dige gevechten voortgezet. De vijand leed nieu
we verliezen. Het aantal gevangenen is gestegen
tot ongeveer 1000. Onze formaties hebben reeds
op 20 Juli de oase Siwah in het Westen van
het Egyptische gebied bereikt en bezet. Bij de
felle gevechten van 22 Juli heeft het derde ba-
taillon van het 61ste regiment infanterie Trento
zich onderscheiden, dat dapper aan de zijde
van formaties van het Duitsche Afrikacorps
heeft gestreden. Bij de acties der laatste dagen
heeft zich de aan het hoofd van het door hem
aangevoerde 65ste regiment infanterie strijden
de kol. Gerardo Vaiarini bijzonder onderschei
den. Gisteren levendige activiteit van het lucht-
wapen. Er werden talrijke luchtgevechten gele
verd tusschen de Jagerformaties der tegenstan
ders. Drie Spitfires- en drie Curtiss-toestellen
werden door Duitsche vliegtuigen neergescho
ten. De vijand, die zonder succes storingsaan-
vallen trachtte te ondernemen tegen zekere
centra achter ons front, verloor boven Benghasi
zes toestellen. Twee werden ineergehaald door
onze jagers, twee door batterijen afweergeschut
en twee door geschut der Duitsche eenheden.
Eenige met valschermen neergesprongen leden
der bemanningen werden gevangen genomen.
Een van onze vliegtuigen is niet op zijn basis
teruggekeerd. Boven Malta zijn de operaties
der bommenwerpers der spilmogendheden met
succes voortgezet. Vier Engelsche vliegtuigen
werden door Duitsche jagers, twee door onze
jagers neergeschoten.
DE REDE VAN CORDELL HULL.
De diplomatieke correspondent van het D.N.
B. schrijft:
Wanneer men de rede van Cordell Hull van
haar versierend bijwerk ontdoet, blijft er een
mager geraamte van holle beweringen en on
oprechte beloften over. Naar van Duitsche zijde
reeds verklaard werd, vormt het een lokaas,
waarin na de ervaringen, die de wereld reeds
eens met toekomstmuziek uit de Vereenigde
Staten heeft gehad, niemand meer zal bijten,
allerminst het Duitsche volk en zijn vrienden.
De door Huil aangevoerde argum-mten verdie
nen dan ook slechts aandacht omdat tusschen
de regels door de aanspraken van de V. S. op
de wereldheerschappij tamelijk onverbloemd tot
uitdrukking kornen. Roosevelt want Hull is
slechts spreekbuis ziet zichzelf reeds in de
rol van scheidsrechter in een wereld, waarvan
het heil uit óe V. S. komt. Hij laat niet mede-
deelen, dat de zoogenaamde geallieerde mo
gendheden het een of ander recept voor de we
reld van na den oorlog gereed hebben, doch
decreteert veeleer, dat deze wereld naar zijn
beeld moet worden gevormd. Niet hoe de vol
ken hun toekomst zien is voor hem beslissend,
doch hoe de V.S. deze wenschen te zien. Der
halve loopt het woord Amerika als een roode
draad door de verklaringen van Huil. Het ik-
bewustzijn van Roosevelt en het wij-bewustzijn
van de V. S. vieren in de rede van Huil hoogty.
(D.N3.)
ENGELSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
ZWEDEN.
Onder zware koppen publiceeren de Zweedsche
bladen het bericht, dat twee vreemde vliegtui
gen, blijkbaar Engelsch of sovjet-Russisch, gis
ternacht bommen hebben laten vallen boven
Geland bij Bcrgholm.
Het Zweedsche persbureau meldt, dat door
de geweldige ontploffingen der brisantbommen
alle huizen te Borgholm trilden. De bommen
hebben evenwel geen schade aangericht, doch
zijn in een bosch terechtgekomen. (D.N.B.)
NIEUWE TERRORISEERENDE AANVAL OP
FRANSCHE BEVOLKING.
Een nieuwe aanslag op de Fransche burger
bevolking door Engelsche vliegtuigen heeft
groote verontwaardiging onder de bevolking ge
wekt. Britsche vliegtuigen hebben, uit de wolken
te voorschijn komend, een dertienjarigen school
jongen 'beschoten. Het knaapje vluchtte over
de straat om zich in veiligheid te stellen, doch
hij werd door een kogel getroffen en stierf
korten tyd later. (D.N.B.)
ENGELSCH VLIEGTUIG BOVEN VICHY.
In den afgeloopen nacht is te Vichy voor de
eerste maal de luchtafweer in werking getre
den. toen een Engelsch vliegtuig op geringe
hoogte over de stad vloog. Het werd terstond
door de lichte en zware batterijen luchtdoel
geschut rondom Vichy onder fel kruisvuur ge
nomen en nam de wijk. (D.N.B.)
HET TEKORT AAN SCHEEPSRUIMTE.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt uit
Washington, heeft het Amerikaansche departe
ment van oorlog bekend gemaakt, dat voortaan
voor de Amerikaansche soldaten kleeding en
andere gebruiksvoorwerpen moeten worden ge
kocht in de landen, waar zij zijn gelegerd.
Dit vormt een aanzienlijke besparing aan
scheepsruimte en daarom kan deze regeling
„strategisch belangrijk" worden geacht.
(D.N3.)
Voor de distributie periode van 26 Juli tot en
met 1 Augustus a.s. is het aardappelrantsoen
vastgesteld op 3 kg.
In verband hiermede zal gedurende genoemd
tijdvak elke der met 38a genummerde bonnen
van de aardappelkaart recht geven op het koo-
pen yan 1 V2 kg. aardappelen. Voorts geeft ge
durende dit tijdvak de met „een rantsoen aard
appelen" gemerkte bon recht op het koopen
van 3 kg. aardappelen.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat van
daag geen aardappelen op bon 38a mogen wor
den gekocht of verkocht.
Het onlangs in de dagbladen opgenomen be
richt betreffende de instelling van maximum
rantsoenen voor gas en ejectriciteit blijkt aan
leiding te hebben gegeven, tot noodelooze onge
rustheid bij het publiek.
Er wordt derhalve op gewezen, dat deze maat
regel niet beoogt den verbruiker van een nor
male hoeveelheid gas of electriciteit een ver
gaande beperking op te leggen dan de bestaande
van 75 pCt. van zijn verbruik in 1939/40. De be
doeling is dan ook uitsluitend te voorkomen,
dat zü. die gedurende 1939/40 een volgens de
tegenwoordige normen abnormaal hoog verbruik
hadden, ook thans nog zeer royaal met gas of
electriciteit kunnen omspringen. Het is derhalve
mogelijk, dat het maximum, hoewel zeer ruim
gesteld, voor zulke verbruikers lager ligt dan
75 pCt. van 1939/40.
Verbruikers, die voor een maximum-rantsoen
in aanmerking komen, zullen van het betrokken
gas- of electriciteitsbedrijf bericht ontvangen.
Maximum-rantsoenen worden eerst van kracht
met ingang van de eerstvolgende periode van
ongeveer 60 dagen.
Met nadruk wordt er op gewezen, dat by het
vaststellen van de maximum-rantsoenen voor ge
zinnen tot vier (inwonende) personen reeds reke
ning zal zijn gehouden met de aanwezigheid van
radiotoestel en electrish strijkijzer.
Verbruikers, wier gezin bestaat uit 5 of meer
(inwonende) personen en voor wie een maxi
mum-rantsoen is vastgesteld, kunnen, indien zij
electrisch strijken, bij het electriciteitsbedrijf een
toeslag aanvragen. Deze toeslag zal bedragen
8 kwh per periode van circa 60 dagen voor elk
gezinslid boven het aantal van vier. In geen ge
val zal een maximum-rantsoen echter hooger zijn
dan 75 pCt. van het verbruik in 1939/40.
De volkstuinders zijn op grond van de ,3o-
demproductiebeschikking 1942 Volkstuinen"
verplicht hun volkstuin te laten inschrijven bij
de Landbouw Crisis-Organisatie in de provincie,
waarin de tuin ligt. Velen hebben aan deze
verplichting echter nog niet voldaan onder
meer uit vrees, dat zij eerlang de in hun tuin
geteelde producten zouden moeten inleveren.
Van officieele zijde hebben wij thans de ver
zekering ontvangen, dat deze vrees te eenen-
male ongegrond is. De registratie heeft uitslui
tend ten doel statistische gegevens omtrent het
volkstuinwezen in ons land te verzamelen en
tevens om den grondslag te leggen voor de
noodzakelijke ordening van het gebruik van
cultuurgronden door volkstuinders.
Van inlevering der producten is geen sprake.
De groenten, peulvruchten en het fruit, ge
teeld in den volkstuin, behoeven niet te worden
ingeleverd. Ten aanzien van de aardappelen is
in de kringen van volkstuinders destijds bekend
gemaakt, dat men voor de met aardappelen be-
teelde oppervlakte boven 200 vierkante meter
een zeker aantal aardappeldistributiebonnen zou
moeten afstaan.
Dit voornemen heeft inderdaad bestaan,
doch ook hiervan is afgezien. De volkstum-
der behoeft derhalve van de in zijn tuin
geteelde aardappelen niets in te leveren en
evenmin bonnen af te staan, tenzij de L.C.O.
beslist, dat de met aardappelen beteelde
oppervlakte veel grooter Ls dan voor een
redelijken wintervoorraad! 'van het gezin
noodzakelijk is.
Nu deze, voor den vólkslulnjiöüder wel zeer
gunstige beslissing, is gevallen;.zal de registratie
zeer vlot kunnen verloopen, te meer waar zon
der registratie het vervoer, zooals verder is
omschreven, verboden zal zijn.
De aanmelding door middel van een formu
lier, dat bij den plaatselijken bureauhouder van
de L.C O. verkrijgbaar is, is thans nog mogelijk.
Het ligt echter in de bedoeling, deze gelegen
heid tot aanmelding binnenkort te sluiten.
Volkstuinders, die zich nog niet bij de L.C.O.
hebben aangemeld, zullen verstandig handelen
door deze verplichting alsnog ten spoedigste na
te komen, want aan hen. die niet aan den re
gistratieplicht hebben voldaan, zullen met in
gang van'3 Augustus geen vervoerbewljzen meer
worden verstrekt.
Het gevolg hiervan zou zijn, dat zij de op
hun tuin geteelde aardappelen niet zullen mo
gen behouden, doch deze door de P.I.C.A. zullen
worden gevorderd.
De volkstuinders. aangesloten bij een veree-
niging van volkstuinders, wenden zich tot het
secretariaat dier vereeniging onder overlegging
van het bewijs van inschrijving. Is de volks
tuin nog niet geregistreerd, dan dient men
hiervoor eerst zorg te dragen. De secretaris
vraagt de vervoerbewijzen aan bij den plaat
selijken bureauhouder en reikt deze na ont
vangst aan de leden uit.
De volkstuinders, die rechtstreeks van de
gemeente hun tuin hebben gepacht, kunnen ter
gemeentesecretarie, eveneens onder overlegging
van hun bewijs van inschrijving, het vervoer-
bewijs aanvragen. De gemeente vraagt voor hen
de bewijzen aan en reikt deze na ontvangst
aan de aanvragers uit.
Alle andere volkstuinders moeten het ver-
voerbewijs aanvragen bij den plaatselijken bu
reauhouder in hun woonplaats of district. Over
legging van het bewijs van registratie is nood
zakelijk.
De vervoerbewijzen zullen geldig zijn t/m 15
November a.s. De voorschriften omtrent het
gebruik ervan zijn op de exemplaren afgedrukt
en moeten, op straffe van ongeldigheid, nauw
keurig worden nagekomen.
De houders van particuliere tuinen, alsmede
land- en tuinarbeiders, die perceeltjes in het
bedrijf van hun werkgever hebben beceeld, kun
nen zich ter verkrijging van de benoodigde ver
voerbewijzen wenden tot den P. H. H. in hun
woonplaats of district.
INBREKERS MET EEN TRUC VERSCHALKT.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag ont
dekten omwonenden onraad nabij een sigaren
winkel aan den Stationsweg te Den Haag. Zij
waarschuwden de politie, die twee agenten op
onderzoek uitzond. Dezen gingen daarbij nogal
omzichtig te werk en troffen by het pand geen
inbereker smeer aan. De deurpost vertoonde alleen
eenige beschadigingen. Rekening houdend met
de mogeiykheid, dat de inbrekers nog konden
terugkeeren, besloten de agenten hierop pet, tu
niek en beenkappen af te leggen en hun schoe
nen uit te trekken. Van perceel tot perceel sur-
veilleerned zouden zy zoo kunnen worden aan
gezien voor burgers, die half gekleed een vuil
nisemmer buiten zetten.
Terwyi de een in de omgeving rondscharrelde,
maakte de ander op kousenvoeten een blokje om.
Twintig minuten later werd hun moeite beloond
toen de inbrekers ook inderdaad weer opdaag
den en met een breekijzer de deur van den
winkel gingen forceeren. Toen de deurpost ver
nield was grepen de agenten in en legden de
hand op beide mannen. Naar het bureau Rijs-
wykscheweg overgebracht, bleken het te zyn de
22-jarige metaalbewerker D. K., die al meer
wegens inbraak met de politie had kennis ge
maakt en de 29-jarige los werkman J. R.
TWEEHONDERD HEEREN-COSTUUMS
ONTVREEMD.
Door vernieling van een ruit en verbreking
van de voordeur, is een inbraak gepleegd in een
kleedingmagazijn in de Fahrenheitstraat te
Den Haag. Nadat de balans ls opgemaakt, bly-
kan thans niet minder dan 200 colbertcostuums
te zyn ontvreemd.
BUÏTENLANDSCH GEMENGD.
BRANDEN IN EN OM ISTANBOEL.
Gevolg van groote hitte.
Als gevolg van de toenemende hitte neemt,
zooals ieder jaar, het aantal branden in Istan-
boel toe. In de stadswijk Mahmoed Pasja is
een meubelfabriek in de asch gelegd. Enkele
huizen in een naburige wyk werden door het
vuur beschadigd. In de stadswyk Ueskuedar zyn
2 houten huizen afgebrand. Tusschen Pasja-
bahtsje en Beikoz op den Asiatischen oever van
den Bosporus, is in de bosschen aldaar een
groote brand uitgebroken, welke eerst gisteren
gebluscht kon worden.
van heden- en
morgenavond 21.42 uur
tot morgen- en
Maandagochtend 5.52 uur
De maan komt heden op te 19.26 uur en gaat
vannacht onder te 4.19 uur; morgen komt de
maan op te 20.25 uur en gaat Maandagochtend
te 5.27 uur onder.
TWEEDE AANVULLINGSBESLUIT
DIVIDENDBEPERKING.
De waarnemend secretaris-generaal van het
departement van financiën heeft een tweede
aanvullingsbesluit dividendbeperking 1941 vast
gesteld. welk besluit terugwerkende kracht heeft
tot 30 Augustus 1941.
Hierbij wordt de bepaling, dat de verkryging
van aandeelen, voortvloeiende uit de herkapita
lisatie, vrygesteld is van de inkomstenbelasting
en van de dlvidendbelatsing, mede van toepas
sing verklaard op de verkrijging van aandeelen.
voortvloeiende uit een herkapitalisatie van een
in het Duitsche ryk gevestigd lichaam op den
voet van de in het Duitsche Ryk in verband
met de dividendbeperking ten aanzien van her
kapitalisaties gegeven voorschriften.
Voorts is de in art. 19 van het eerste aanvul
lingsbesluit neergelegde regeling betreffende de
berekening van de belasting op de herkapitali
satie voor het geval de herkapltalisatie van een
vennootschap is voorafgegaan door de herkapi
talisatie van een andere vennootschap, waarvan
de eerstgenoemde vennootschap anders dan voor
beleggingsdoeleinden aandeelen bezit, ook van
toepassing verklaard, wanneer die voorafgegane
herkapitalisatie ls geschied door en die aandee
len afkomstig zijn van een in het Duitsche Ryk
gevestigd lichaam.
VERBOD VERKOOP EN AFLEVERING VAN
PRODUCTEN, VERVAARDIGD
VAN NAALDHOUT.
Het verbod tot het verkoopen en afleveren van
half- en eindproducten, vervaardigd van naald
hout, zonder schriftelijke vergunning van het
ryksbureau voor hout, geldt niet voor den ver
koop en aflevering van bedoelde producten door
grossiers en detaillisten.
RANGEN EN GRADEN BIJ DEN ARBEIDS
DIENST VOOR MEISJES.
De staatscourant bev^t een besluit van den
waarnemend secretaris-generaal van het depar
tement van algemeene zaken, betreffende de ran
gen en graden in den arbeidsdienst voor meisjes.
De rangen voor het hooger kader zyn:
hoofdleidster, stafleidster en arbeidsleidster, die
voor het middenkader hopvrouw en adspirant-
hopvrouw. terwyi het lager kader wordt gevormd
door hoofdkernleidsters.
In den stand van het personeel dat geen rang
bekleedt, worden onderscheiden de graden van
kernleidster en arbeldsmeisjes.
Voorts is een besluit genomen houdende een
voorloopige regeling van de bezoldiging van hoo
ger en midden kader, welk besluit terugwerkende
kracht heeft tot 1 Januari j.l„ met welken da
tum geacht wordt te zyn ingetrokken de beschik
king van 9 Juni 1941 houdende een voorloopige
regeling van de bezoldiging van de leidsters en
assistenten.
BURGEMEESTERS.
Benoemd is tot burgemeester: van Schiermon
nikoog: A. Perdok; van Ameland: B. Bakker;
van Waterlandkerkje: M. J. Verbrugge. Herbe
noemd is: als burgemeester van Etten en Leur:
H. A. L. Hamilton; van Workum; mr. W. M.
Oppedyk van Veen; van Erp: H. Verheyen.
De voorloopig verlengde ambtsperiode van den
burgemeester van Rensel, A. A. Willekens, is
beëindigd.
PACHTPRIJZEN VOOR VOLKSTUINTJES.
Voor de verpachting van volkstuintjes is
thans eveneens een prysregeling getroffen. Bly-
kens een besluit, dat in de Staatscourant van
24 Juli 1942 is gepubliceerd, is het verboden
een hoogere pacht te bedingen dan die, welke
vóór of op 1 September 1939 gold of zou hebben
gegolden. Wanneer in loopende overeenkomsten
een hoogere pacht was vastgesteld, moet deze
overeenkomstig het besluit worden verlaagd.
Slechts de Grondkamer kan uitzonderingen toe
staan.
DE BETEEKENIS VAN DEN HULDIGEN
OORLOG.
4-TN de Aiiglo-Amerikaansche landen is de
y I laatste dagen een groote ongerustheid
■L aan den dag getreden, die meer en meer
toeneemt. Men geeft openiyk te kennen, dat
men het met den gang van zaken der geal
lieerden in het geheel niet eens is en Roosevelt
en Churchill hebben dan ook veel critlek te
doorstaan. In geallieerde kringen houdt men
zich in het byzonder bezig met het bezoek, dat
de sovjet-ambassadeur Litwinof dezer dagen
aan Roosevelt heeft gebracht, waarby hy op
nieuw heeft aangedrongen op de vorming van
een tweede front in Europa, en den toestand
der sovjet-unie vergeleek met dien der geal
lieerden na Duinkerken. Nu de stryd om Rostof
beslist is en het verdere verloop In den zuide-
ïyken sector van het Oostfront steeds meer
duidelijke vormen gaat aannemen en op een
volkomen echèc van de sovjets zal uitloopen,
wordt men in Engeland en Amerika ongedul
dig. Reeds lang hebben de Engelschen en Ame
rikanen van hun regeerders daden verwacht.
Het waren steeds woorden; woorden, die spra
ken van verloren stellingen, die eigeniyk niet
belangryk waren, en woorden, die spraken van
ondernemingen tegen den vijand, die nimmer
uitgevoerd werden. Eindeiyk verwachten zoowel
het Engelsche als het Amerikaansche volk iets.
Nu dit zelfs na de hevige geallieerde verliezen
in Afrika en sovjet-verliezen in het Oosten
achterwege biyft, worden beide volkeren onge
duldig en zyn verschillende persorganen in die
landen begonnen met Churchill over den hekel
te halen. Ook de stemmen ten ojzichte van Roo
sevelt zyn minder vleiend. Zoo merkt de „Daily
News" op, dat Churchill noch Roosevelt bewys
van eenig strategisch of tactisch genie hebben
geleverd, integendeel, reeds in den vorigen oor
log bewees Churchill, dat hy niet de eigen
schappen van een Marlborough bezit, aldus de
„Daily News". In geallieerde kringen verheelt
men niet, dat zoowel Roosevelt als Churchill
zullen moeten overgaan tot de benoeming van
een maarschalk voor de voortzetting van den
oorlog.
Steeds hebben de geallieerde hoofdkwartieren
hoog van den toren geblazen en meegedeeld,
dat de positie der Europeesche stoten hopeloos
was. De feiten wyzen echter uit, dat de spilmo
gendheden tot dusver slechts positieve dingen
hebben tot stand gebracht en de geallieerden
daarentegen niets, maar dan ook niets hebben
verricht. Het Engelsche en het Amerikaansche
volk hebben geruimen tyd een blindelings ver
trouwen gehad in de prestaties van hun weer
machten, maar thans nu de dingen zich meer
en meer duidelyk gaan af teekenen, vragen deze
volkeren zich af, wanneer de geallieerde suc
cessen eens zullen komen. Terecht begint men
in die landen ongeduldig te worden en het ge
loof in de veindoverwinning te verliezen. Het
Amerikaansche blad „Herald Tribune" is van
oordeel, dat het Amerikaansche volk steeds on
geduldiger wordt. De Britsche minister Sir Wil
liam Jowitt zeide, dat Groot Brittannië als een
veel armere natie met schulden en niet als een
natie met vorderingen uit dezen oorlog te voor-
schyn zal komen. De „New-York Times" meld
de dezer dagen, dat het Engelsche volk Chur
chill met bloed, zweet en tranen is gevolgd,
maar er nog geen wyziging in de situatie ls
gekomen. Al deze uitspraken wyzen er op, dat
de positie van de geallieerde staten verre van
gunstig is.
Het is dan ook onbegrypeiyk, dat er heden
ten dage nog menschen zyn, die een overwin
ning van Engeland en Amerika nog zoo naby
achten. Op geen enkel feit kan gewezen worden,
dat in het voordeel van de geallieerden is. Wel
zegt men, dat Engeland steeds den laatsten
slag wint, maar het vergeet, dat de huidige
oorlog een totalitaire oorlog is, waar niet ge
treden wordt tegen kleine volkeren of staatjes,
die zich laten onderwerpen aan den volkomen
willekeur van Britsche Lords en Sirs, maar een
oorlog waarin het gaat om de eer van den ar
beid, de garantie van een menschwaardig be
staan. sociale rechtvaardigheid, het welzyn der
geheele volksgemeenschap. Deze groote oorlog
is een wereldrevolutie, waarin het recht zal
zegevieren over het onrecht. En het recht is aan
de zyde der jonge Europeesche volkeren, die
zich hebben ingezet in dezen stryd om voor de
toekomst de zekerheid te hebben, dat er een
wereld komt. waarin de een niet vegeteert op
den ander. Het getyd verloopt en reeds dulde-
ïyk zyn de bakens te onderscheiden.
EEN NIEUWE REGELING VOOR
AUTEURSRECHTEN.
Tot voor kort heerschte op het terrein der
auteursrechten een ongewenschte verdeeldheid,
doordat het voormalige Buma auteursrechten-
contracten afsloot, zoowel met een aantel
landeiyke en provinciale organisaties van mu
ziekverenigingen als met dilettantenorkesten
afzonderlek.
Daarenboven is gebleken, dat verscheidene
harmonie- en fanfaregezelschappen aan de con
trole van het voormalige Buma ontsnapten en
in het geheel geen auteursrechten betaalden,
hetgeen ten nadeele was van de componisten.
De Nederlandsche Kultuurkamer heeft ook
aan het auteursrechten vraagstuk haar aan
dacht geschonken en in overleg met de vakgroep
volksmuziek van het muziekgilde en het Ne-
derlandsch Auteursrechtenbureau is een collec
tief contract ontworpen, dat afgesloten is met
den Nederlandschen Bond van Dilettanten-
orkesten. geldende voor 3^ jaar en ingaande
1 Juli 1942.
Hierdoor zijn de auteursrechten-verplichtingen
van alle dilettantenorkesten uniform geregeld en
wel op een' basis van 2 procent van het jaar-
ïyksch budget der vereenigingen, met een mini
mum van f. 6.- per jaar.
Daarvoor kunnen de muziekvereenigingen zoo
veel uitvoeringen per jaar geven als zy wen
schen. Slechts dienen zij de uit te voeren pro
gramma's tijdig aan het NA.B. in te zenden.
Maken zy muziek in opdracht van derden (by
sportuitvoeringen of by medewerking aan door
anderen georganiseerde feesten), dan moeten de
auteursrechten rechtsstreeks met het N.A.B. wor
den geregeld door de organisatoren.
Met het nieuwe collectieve contract voor de
auteursrechten is een voor de volksmuziek be
langryk probleem radicaal opgelost ln het voor
deel der muziekvereenigingen en in dat der
auteurs.
Een practisch resultaat van den arbeid van de
Nederlandsche Kultuurkamer, die in de kringefc
der betrokkenen, naar reeds is gebleken, zé#
wordt gewaardeerd.