it
J
83sfe Jaargang
WOENSDAG 17 JUNI 1942
No. 25219
De Ruyter-Tentoonstelling
te Amsterdam
Succes in Noord-Afrika voortgezet
Duitschland strijdt voor Europa
Zware nederlaag voor Britsche vloot
Exfra Duifsch Weermachtsbericht
Het Brifsch-Bolsjewistisch Verdrag
Verspreide Berichten
Nederlandsche meisjes
in Duitschland aan den slag
Verduisteren:
BINNENLAND
Herinnering aan den tocht naar Chatham
lialiaansch Weermachtsbericht
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lHnen) Gironummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden.
Pl.verv.: K. Been. Lelden.
Het Opperbevel der Duitsche Weermacht
maakt in een extra-bericht bekend:
Op de Middellandsche Zee hebben fonnaties
van het Duitsche luchtwapen en eenheden der
Duitsche marine in samenwerking met Italiaan -
sche lucht- en zeestrydkrachten de Britsche
vloot en de vijandelijke ravitailleeringsscheep-
vaart zware slagen toegebracht.
Behalve de reeds gemelde Italiaansche groote
successen tegen het van den Atlantischen Oceaan
komende convooi is een van Alexandrié komend
en door sterke vlootstrjjdkrachten beveiligd
Britsch convooi uiteengeslagen. In den tijd van
13 tot 15 Juni werden hierby door Duitsche
lucht- en zeestrijdkrachten 4 kruisers en torpe
doboot jagers, 2 bewakingsvaartuigen en 6 koop
vaarders met te zamen een inhoud van 56.000
ton in den grond geboord. Bovendien werden 1
torpedobootjager en 8 koopvaarders door tor
pedo's getroffen, in brand geworpen of zoo
zwaar beschadigd, dat aangenomen kan worden,
dat zij verloren zyn. Nog 6 oorlogsschepen en 6
koopvaarders kregen bom- of torpedotreffers.
Van de ter beveiliging van het convooi op
gestegen vyandelyke jagers werden er 33 bij
luchtgevechteai neergeschoten. 10 Duitsche
vliegtuigen gingen verloren. De resten van het
convooi werden gedwongen terug te keeren.
Het succes is mede behaald door de duikboot
van den luitenant ter zee Reschke, die een
Britschen kruiser in den grond heeft geboord.
TWIJFEL AAN ONSCHULDIG UITERLIJK.
Het feit, dat niet alleen door de publiciteit
van de mogendheden aangesloten by het Pact
van Drie, doch ook door de pers van het neu
trale buitenland steeds meer getwijfeld wordt
- aan het onschuldige uiterlijk van het nieuwe
Britsch-bolsjewistisclie noodverdrag en dat in
dit verband geheel openlyk wordt gesproken
van geheime aanvullende overeenkomsten tus-
schen Londen en Moskou is, naar de opvatting
van politieke kringen to Berlijn voor de offi-
cieele Britsche instanties klaarblykelijk aan
leiding geweest om te verklaren, dat in het
nieuwe Britsch-bolsjewistische verdrag voor
geen van beide partners eenigerlei geheime
verplichtingen of beloften voorkomen. In de
Wilhelmstrasse achtte men het in het geheel
niet noodzakelijk, dat in de geheime clausules
van het verdrag voor'Engeland een verplichting
van de een of andere soort voorkomt, doch
men achtte het geheel voldoende, wanneer de
beide verdrag sluitende partijen overeengeko
men zijn, dat een of ander punt van het ver
drag op een bepaalde wijze moet worden uit
gelegd. (D.N.B.).
OVEREENSTEMMING
AZAD—NEHROE—GANDHI.
De conferentie te Bangkok tusschen de voor
zitter van het Congres, Aboel Kalam Azad. den
leider van het Congres, Pandit Nehroe en den
Mahatma Gandhi te Wartiha is geëindigd met
een volledige overeenstemming tusschen deze
drip Indische leiders in de kwestie van de
maatregelen, welke genomen moe-ten worden ten
aanzien van de in Indië aanwezige Engelsche
en Amerikaansche troepen. De werkcommissie
van het Indische nationale congres zal op 4
Juli te Wardha bijeenkomen, om byzonderheden
te bespreken over c'.e conferentie tusschen Azad.
Nehroe en Gandhi. (DN.B.).
ZWEEDSCHE KONING 84 JAAR.
Koning Gustaaf van Zweden heeft gisteren
bij goede gezondheid zijn 84sten verjaardag ge
vierd.
VUURZEE IN PORTUGEESCH
GRENSSTATION.
Gisteren zijn door een grooten brand in een
pakhuis by het Portugeescne grensstation Villar
Formoso in korten tyd meer meer dan 100 ton
goederen verloren gegaan. De bestrijding van
het vuur was door het gebrek aan geschikte
bluschapparaten buitengewoon moeilijk. De ver
brande goederen moesten naar Europeesche
staten worden geëxporteerd. Men neemt aan,
dat de brand aan Engelsche sabotage te wijten
is, aldus het D.N.B,
De Nederlandsche meisjes, die in Duitschland
allerwegen werk gevonden hebben, zyn uiter
mate tevreden over haar nieuwen werkkring. Op
gewekt en met toewijding verrichten ze haar
taak. De goede verdiensten stellen haar in staat
zelfstandig te worden. De sfeer van den arbeid
in Duitschland is veel aantrekkelijker dan in
Nederland. Dwaze stands- en klassevooroordee-
len. die nu eenmaal in Nederland hoogtij vier
den, hebben veelal meisjes, die in fabrieken,
werkten, met minachting overladen. Hier te
lande placht men voor meisjes, die in de fa
briek werkten den neus op te halen. In Duitsch
land kent men deze minachting .niet. Daar heeft
men erkenning voor lederen arbeid. Een-leven
van nietsdoen is daar niet meer mogelijk. Daar
heeft men slechts minachting voor menschen,
die er de kantjes afloopen en door nietsdoen
aan den kost trachten te komen.
De Nederlandsche meisjes, die in Duitsch
land werk gevonden hebben, hebben kunnen
constateeren, dat daar iedereen werkt. De doch
ter van een fabrikant evengoed als de dochter
van een eenvoudig landarbeider. „Werken is
geen schande." Het is een heel normaal ver
schijnsel in Duitsche fabrieken meisjes uit alle
kringen der bevolking, van de hoogste tot de
laagste, aan het werk te zien. In volle kame
raadschap wordt gearbeid, doet men aan sport
en neemt men deel aan de vele geneugten, die
de fabrieksdirectie aan het personeel in rijke
verscheidenheid biedt.
De vele honderden Nederlandschè meisjes, die
door middel van de arbeidsbeurzen in Duitsch
land werk gevonden hebben, zijn eenvoudig vol
lof over haar nieuwen werkkring, die haar een
aangename taak en goede verdiensten verschaft.
van hedenavond 22.02 uur
tot morgenochtend 5.19 uur
De maan kwam heden op om 8.48 uur en
gaat vannacht te 0.10 uur onder.
DE NIEUWE AARDAPPELEN KOMEN.
Flink beschot verwacht.
De regen van de laatste dagen heeft in het
algemeen voor land- en tuinbouw weldadig ge
werkt, maar byzonder ook voor de nieuwe
aardappelen, die thans vrijwel tot bloei zijn ge
komen, en nu spoedig geoogst kunnen worden.
Er is n.l. bewerkstelligd, dat de knollen be
hoorlijk konden zwellen, hetgeen de mogelijk
heid voor vlotter oogsten in de hand heeft ge
werkt.
Het Westland is gewoonlijk na het buiten
land met de Maltha-aardappelen het eerst
aan bod met zijn aardappelen-aanvoer, en
vooral in de omgeving van 's-Gravenzande is de
vroege aardappelenteelt steeds van groote be-
teekenis. Thans is die cultuur belangryk uitge
breid, en ook in het verdere Westland zyn veel
aardappelen uitgepoot.
De verwachtingen van den oogst kunnen thans
gunstig genoemd worden. Indien de weersge
steldheid zich handhaaft, en dus niet de factoren
voor optreden van ziekte enz. zich laten gelden,
zijn de vooruitzichten dus zoodanig, dat spoedig
een vlotte aanvoer van nieuwe aardappelen te
gemoet kan worden gezien.
Naar alle waarschijnlijkheid zal in het eind
van deze week. of begin der volgende week
met het rooien begonnen worden.
BEËEDIGING VAN FUNCTIONARISSEN
DER N.S.B. OP 20 JUNI A.S.
Het hoofd Algemeene Zaken der N.S.B.de
heer De Blocq van Scheltinga schrijft ons-:
Allen werkgevers wordt verzocht de leden van
hun personeel, die de beëediging willen by wo
nen, zoo veel mogelijk 'op Zaterdag 20 Juni a.s.
vrij te geven,
Verwacht wordt, dat de leden der N.S.B.,
zonder uitzondering, aan dit verzoek gevolg zul
len geven.
STRENGE MAATREGELEN TEGEN SLECHT
VERDUISTEREN TE HILVERSUM.
Aangezien de naleving van de verduisterlngs-
voorschriften in Hilversum, ondanks herhaalde
waarschuwingen en een verscherpt toezicht, nog
zeer veel te wenschen overlaat, heeft de burge
meester, jhr. mr. van Bönninghausen, bekend
gemaakt, dat by overtreding dezer voorschriften
in den vervolge zonder waarschuwing tot on
middellijke afsluiting van den stroomtoevoer zal
worden overgegaan.
De secretaris-generaal van het departement
van volksvoorlichting en kunsten zal op 19 Juni
a.s. in het Ryksmuseum te Amsterdam op plech
tige wijze een De Ruyter tentoonstelling openen.
De opening op dezen datum is geen toeval, maar
houdt verband met de herdenking van een bij
zondere gebeurtenis, die een hoogtepunt betee-
kent-, niet alleen in de schitterende loopbaan
van De Ruyter als bevelhebber van onze vloot,
maar tevens in de geschiedenis van Nederland
als zeevarend volk en als groote mogendheid.
Immers het is op 19 Juni a.s. precies 275
jaar geleden, dat de Nederlandsche vloot
onder de leiding van haar grooten admiraal
den beroemden tocht naar Chatham heeft
ondernomen en deze in de geschiedenis
unieke prestatie tot een succesvol einde
heeft gebracht.
Van deze gebeurtenis is liet, dat een onzer
bekende historici terecht 'opmerkt: „Nooit is
de Nederlandsche staat aan de wereld machti
ger verschenen dan in den tocht naar Chat
ham".
Wat was voor de Nederlandsche staatslieden,
die over het algemeen ook in de tijden van
onze grootste machtsuitbreiding een voorzich
tige politiek voerden, aanleiding om op eens
over te gaan tot een zoo agressieve oorlogshan
deling, die eenerzyds onze vloot aan groote risi
co's bloot stelde, anderzijds echter juist door
haar gedurfdheid en door haar voor den vyand
volkomen verrassend element in geval van suc
ces een buitengewoon sterke en geslaagde
zet op het politiek schaakbord was?
In dit verband moeten wij ons den toestand
v/aarin de republiek bij het begin van het jaar
1667 verkeerde, realiseeren.
In 1665 was de tweede Engelsche oorlog uit
gebroken, toen Engeland het oogenblik gunstig
achtte om den lastigen en succesvollen mede
dinger op zee definitief als maritieme mogend
heid uit te schakelen, hetgeen in den eersten
Engelschen oorlog nog niet gelukt was. Het be
gin van den oorlog scheen deze hoop te verwe
zenlijken,, toen de Nederlandsche vloot onder
Van Wassenaar van Obdam bij Lowestoff een
zware nederlaag leed, In het volgende jaar ech
ter, toen De Ruyter de leiding der vloot in han-
r den had, verbeterde de toestand belangryk. In
den vierdaagschen zeeslag behaalde hij een
schiterende overwinning, die de nederlaag van
Lowestoff weer goed maakte.
Onder der. indruk van deze gebeurtenissen
begon in Engeland langzamerhand de behoefte
naar beëindiging van den zoo weinig succesvol
len oorlog te groeien.
Zoo kwamen de vreclesonderhandelaars in
Breda bijeen, maar het bleek niet mogelijk om
tot overeenstemming te komen, want Engeland
wilde vasthouden aan de voor dat land zoo
voordeelige bepalingen van den vrede van West
minster, die den eersten Engelschen oorlog be
ëindigd had. Maar na de successen, die onze
vloot onder De Ruyter in dezen tweeden oor
log had weten te behalen, was de raadpensio
naris De Witt uit den aard der zaak niet gene
gen op deze basis vrede te sluiten.
Daarom trachtten de Engelsche onderhande
laars tijd te winnen, te meer aangezien de po
sitie van de republiek op internationaal gebied
geleidelijk aan moeilijker begon te worden, daar
de verhouding met Frankryk minder goed werd.
De gebeurtenissen, die 5 jaren later, in het
rampjaar 1672, werkelykheid zouden worden,
wierpen haar schaduwen al vooruit.
Onder deze omstandigheden was het duidelijk,
dat De Witt een spoedig einde van dezen oor
log wenschte en daarom een vréde moest for
ceer en. Zoo rijpte by hem het plan voor den
tocht naar Chatham.
De Ruyter heeft met aarzeling de opdracht
voor deze expeditie aanvaard. Als strateeg zag
hij beter dan Johan de Witt de gevaren, waar
aan de vloot bij een zoo gewaagde onderneming
bloot stond en de risico's die hy liep. Maar na
dat het bevel ontvangen was. heeft hij de lei
ding in handen genomen en de onderneming
met de meesterschap, die stoutmoedigheid met
voorzichtigheid paarde, en die alleen hèm eigen
was, uitgevoerd.
In het diepste geheim werd een machtige
vloot van 80 oorlogsschepen en 20 branders met
3300 kanonnen en 18.500 matrozen en soldaten
verzameld.
Op 17 Juni verscheen de vloot voor de Theems-
monding, die zij volledig afsloot, zoodat van zee
uit geen Engelsch schip meer naar de bedreigde
hoofdstad kon doordringen. Daarop gaf De
Ruyter op 19 Juni aan vice-admiraal Van
Ghent het bevel met zyn lichtere schepen de
Medway op te varen. Daar immers bevond.zich
de veilige oorlogshaven, waar de grootste En
gelsche oorlogsschepen een naar Engelsche
meening volkomen veilige schuilplaats hadden.
Men moet zich wel realiseeren, welk een ge
durfde onderneming het was om met een vloot
op een betrekkelijk smalle rivier het land van
den vijand binnen te dringen, terwyl de Engel
sche landmacht aan de oevers daarvan verza
meld werd.
Van Ghent en zijn mannen hebben met bui
tengewone dapperheid en stoutmoedigheid hun
opdracht ten uitvoer gebracht. Want de toe
gang tot de Medway was met alle middelen, die
de toenmalige krijgswetenschap kende, verde
digd. Het fort Sheerness beheerschte met zijn
kanonnen den ingang, die bovendien door zware
kettingen was afgesloten. Met volle overgave,
die voortkwam uit den diepen haat, dien de Ne
derlanders tegen hun aartsvijand voelden, gin
gen zij tot den aanval over. Troepen gingen by
Sheerness aap land, bestormden het fort en
vernielden het. De ketting, die de riviermonding
afsloot, werd stuk gezeild, tevergeefs trachtten
de Engelschen- door eert; deel van hun eigen
schepen te laten zinken aan de Hollanders den
verderen toegang te beletten.
Recht gaan dezen op hun doel af. hooger de
rivier op, waarheen de groote Engelsche oor
logsschepen zich teruggetrokken hebpen, om aan
ae opdringende Hollanders te ontkomen. Terwijl
de strijd zyn hoogtepunt nadert, komt De Ruy
ter zelf aan en neemt de leiding in handen.
Zelf springt hy in een sloep om zyn mannen
aan te sporen.
Brandend verzinken de Engelsche schepen
in het water. Zes groote oorlogsschepen
worden vernield, terwyl de Engelschen zelf
12 van hun eigen schepen tot zinken bren
gen. De 2 grootste schepen, het admiraals
schip „Royal Charles" en de „Unity" ont
snapten aan dit lot. echter om als buit in
triomf naar Nederland te worden gebracht.
Als een blijvende herinnering aan dit trot-
sche feit bewaart het rijksmuseum te Am
sterdam een groot stuk houtsnywerk met
het wapen van Engeland een deel van den
spiegel van de „Royal Charles".
De geheele onderneming, die onder den naam
„de tocht naar Chatham" in de geschiedenis
bekend is, heeft acht dagen geduurd: een week,
waarin de Engelsche hoofdstad in paniekstem
ming verkeerde en met de bezetting van Lon
den door de Nederlanders ernstig rekening
hield.
De Ruyter heeft de onderneming niet zoover
uitgestrekt, het succes was groot genoeg en hy
wenschte dit niet door een nog riskanter actie
in gevaar te brengen. De indruk in .Engeland
was zoodanig, dat de onderhandelaars in Breda
opdracht ontvingen vrede te sluiten.
Dat het vredesverdrag van Breda niet zoo
gunstig was als men van het voor ons zoo suc
cesvolle verloop van den oorlog zou verwachten,
lag aan de toén reeds dreigende houding van
Frankrijk. Dat noodzaakte De Witt tot een
spoedigen vrede. Tegenover belangryke handels-
voordeelen en de erkenning van ons bezit in
Suriname, ging onze nederzetting in Noord-
Amerika, Nieuw-Amsterdam (het tegenwoordige
New-York) verloren,
Tegen de dreigende alliantie van Frankryk en
Engeland was Nederland alleen niet sterk ge
noeg om de vruchten van de overwinningen, die
het genie van De Ruyter bevochten had, te
plukken.
De aangewezen bondgenoot van Nederland in
dezen stryd, het Duitsche rijk, was door een
der tig jarigen oorlog zoo verzwakt, en verdeeld,
dat het niet in staat was zijn invloed ten voor-
üeele van ons land te laten gelden.
BOMB
'"k TMIMI
""Wat
TENCENDER
BOE OESCEIC/V
MAR MARISCHE
KARAVAANWEGEN
(4244) ©I
Kaart van Pelt
Het Italiaansche weermachtsbericht van gis
teren luidde als volgt:
Na de in het extra-bericht gemelde succes
rijke actie in de Marmarische woestyn. zetten
de Italiaansche en Duitsche troepen hun opera
ties met goed resultaat voort. De stellingen van
Ain el Gazala werden bereikt en gepasseerd-. De
luchtmacht van de asmogendheden, die zonder
verzet te ontmoeten het luchtruim van den
veldslag beheerscht. ondersteunde zonder op
houden de actie te land. Vyandelyke colonnes,
die op den aftocht waren, werden onder ma
chinegeweervuur genomen en verstrooid. Vele
honderden automobielen werden vernield of
onbruikbaar gemaakt; battery en werden tot
zwijgen gebracht. Op 14 en 15 Juni verloor de
Britsche luchtmacht in totaal 20 vliegtuigen.
Vijf van onze toestellen zyn niet teruggekeerd.
Aan den grooten lucht- en zeeslag, die gister
avond in de Middellandsche Zee beëindigd werd,
heeft de marine met haar strijdkrachten een
zeer groot aandeel gehad. Sinds haar vertrek
werden de beide groote vyandelyke convooien,
cie van het Oosten en het Westen kwamen, door
onze duikbooten waargenomen en aangevallen,
die twee eenheden van het van Gibraltar uit-
loopende eskader- torpedeerden. Op den ochtend
van 15 Juni heeft de zevende vlootdivisie, be
staande uit twee lichte- kruisers en vijf torpedo
jagers, het convooi van Gibraltar naar Malta
onderweg, weer hevig aangevallen. Hoewel dit in
de meerderheid was en bestond uit twee krui
sers en minstens 12 torpedojagers, trok het
zich terug, verspreidde .zich en hulde zich in
nevel. In het gevecht op korten afstand, dat
zich hierna afspeelde, werd een kruiser getor
pedeerd; deze zonk onder het geconcentreerde
vuur van- de „Eugenio di Savoya" en van de
„Montecuccoli".
Twee torpedojagers werden door onze marine
vaartuigen getorpedeerd. Onze eenheden zetten
onder voortdurende vruchtelooze vyandelyke
luchtaanvallen den geheelen dag de actie tegen
de vijandelijke eenheden voort en brachten door
artillerietreffers nog een torpedojager tot zin
ken. De luchtmacht van de asmogendheden
nam aan den strijd deel en decimeerde het
convooi. Vier schepen werden in brand ge
schoten en tot zinken gebracht, een tankboot
geraakte in brand.
Het andere, van Alexandria komende groote
vyandelyke convooi werd door bommenwerpers
en torpedovliegtuigen van de steunpunten in
Noord-Afrika en de Egeïsche Zee aangevallen.
Een torpedojager werd tot zinken gebracht, zes
eenheden werden getroffen. In luchtgevechten
werd een Spitfire neergehaald. Een van onze
vliegtuigen keerde niet terug.
In de zeegevechten ten Oosten en ten Westen
van Malta verloren wij een zwaren kruiser, die
door een luchttorpedo en vervolgens door een
duikboottorpedo getroffen werd, terwyl een
zwaai' beschadigde torpedoboot een Italiaansche
haven wist te bereiken. Een groot deel van cie
bemanningen werd gered.
Volgens later nog ontvangen berichten zijn
de verliezen van de Engelsche vliegtuigen by
de operaties op 14 Juni in het Westeiyke bek
ken van de Middellandsche Zee tot 27 gestegen.
Nog 19 andere machines werden denzelfden dag
vernietigd.
In de Zwarte Zee brachten Italiaansche „mas"
(motortorpedobooten) een bolsjewistische duik
boot tot zinken,
Ter aanvulling op het Duitsche weermacht-
bericht verneemt het D.N.B., dat volgens be
richten, die door net Opperbevel der Weermacht
zijn ontvangen, de slag in de Marmarische
woestijn ten Westen van Tobroek ten gunste
van de Spiltroepen beslist is, Deze zyn terstond
hun nieuwe, gunstige positie uitbuitend, aan de
kust in Oostelijke richting opgetrokken en heb
ben in snelle aanvallen nieuwe vyandelijke
woestijnforten genomen. De verdediging was
hardnekkig en bloedig, de gevechten snel en
succesvol. Deze woestynforten. die met gebruik
making van het heuvelachtige terrein en zorg
vuldige waarneming der aanwezige waterbron
nen zyn aangelegd, vormen voor langen - tijd
voorzien van munitie en proviand, een ge
duchte weerstandskracht in handen van den
verdediger. Zij zijn beschermd door mUnvelden
en beheerschen, - gebouwd op hooge punten, met
hun geschut het terrein over grooten afstand.
De snelheid,' waarmede de gevechtshandelingen
der Spiltroepen voltrokken werden, blykt uit
het feit, dat bij de inneming van deze forten
geschut en oorlogstuig werden buitgemaakt.
DE BEHANDELING DER GAULLISTISCHE
KRIJGSGEVANGENEN.
Naar van bevoegde Duitsche zyde werd ver
klaard, worden de by de gevechten In Noord-
Afrika in handen van de Duitsch-Italiaansche
troepen, geraakte soldaten van De Gaulle voor-
loopig in speciale kampen ondergebracht ep als
krijgsgevangenen behandeld.
In de Wilhelmstrasse verklaarde rnen naar
aanleiding hiervan, dat een dergelyke maat
regel, gezien vanuit het standpunt van het
volkenrecht, een absolute grootmoedigheid be-
teekent. daar de spilmogendheden, hoewel haar
hiervoor strenge rechtsbeginselen ter be
schikking staan, van» de toepassing hiervan af
zien. (A.N.P.).
DE EERSTE BOERENSCHOOL
IN NEDERLAND.
Te midden van de Gaasterlandsche bosschen.
Te midden van de Gaasterlandsche bosschen
in Friesland, die om dezen tyd van het Jaar zoo
mooi zyn, staat de eerste Nederlandsche Boe-
renschool. welke een navolging is van de boe-
renscholen in Duitschland.
Het doel is ook hier, om den jongen boer be
kend te maken met zyn eigen cultuur. Het is de
laatste jaren te veel zóó gegaan, dat de boeren
zich meer en meer gingen oriënteeren op de
groote stads-cultuur en daarmee het eigene hoe
langer hoe meer verloren. Kleeding, taal, ge
bruiken enz., welke steeds aan het platteland
een eigen karakter gaven en den boerenstand
tot een bepaald, zy het dan soms niet voldoende
geacht, deel van ons volk hebben gestempeld,
pasten zich steeds meer aan de verschynselen,
welke op dit gebied in de steden werden ge
constateerd, aan.
En hoe zou dit in dezen dymanischen tyd zyn
te keeren, wanneer de boer geen begrip had.
van hetgeen nog steeds zyn eigen cultuur
vormt, wanneer hij de Germaansche boerenge-
schiedenis niet kende en aan de oude boeren-
gebruiken en tradities geen aandacht meer
schonk? Dit heeft men in Nederland beseft en
als gevolg daarvan is de boerenschool in Gaas-
cerland opgericht. En nu het biykt, dat de boe
ren dit initiatief weten te waardeeren, zullen
er ongetwijfeld ook elders in het land nog ver
schillende van deze nuttige instellingen in het
leven worden geroepen.
Een gedeelte van den dag wordt in de Gaas
terlandsche school besteed voor het onderwijs.
De voornaamste vakken zyn biologie (vooral
van den mensch), erflykheidsleer, bevolkingspo
litiek, rassenkunde en boerengeschiedenis. Be
halve deze lessen brengt de dag echter ook een
flinken tyd lichaamsoefeningen.
Momenteel duren de cursussen nog drie we
ken, maar het ligt in de bedoeling deze binnen
kort wat langer te maken. Niet alleen aan jonge
boeren wordt hier onderricht gegeven, maar er
zyn ook cursussen voor meisjes. Deze zullen ook
onderwezen worden in spinnen en weven. Volks
zang, volksdansen enz. worden ook niet ver
geten, hoewel dat ook by de mannelijke cur
sisten op het programma staat.
De Landstand doet met deze boerenschool
nuttig werk en het feit, dat men de cursussen
kosteloos kan volgen stemt vooral tot verheu
ging, Zelfs kan er aan jongens, die uit een
arbeidersgezin gemist moeten worden, hetgeen
voor dat gezin dan meestal tydelyk een geringer
inkomen beteekent, vergoeding worden ge
geven.
AANMELDING NIET-COMMERCIEELE
BIBLIOTHEKEN.
Ten einde de onlangs door het departement
van opvoeding, wetenschap en kuituurbescher
ming ingestelde commissie tot organisatie van
het geheele boekerywezen in staat te stellen een
overzicht te krygen van alle, niet met commer-
cieele doeleinden gedreven bibliotheken, die, het
zij kosteloós, hetzij tegen betaling van contri
butie, lesgeld e.d., boeken, hetzij aan leden,
hetzy aan niet-leden, ultleenen, zijn de beheer
ders dier bibliotheken verplicht vóór 1 Juli 1942
aan den secretaris-generaal van het departe
ment van opvoeding, wetenschap en kuituurbe
scherming, Oostduinlaan 2, te 's-Gravenhage,
opgave te doen van naam en adres van hun
bibliotheek en van naam en adres van den be
heerder.
Hun zal daarop een vrageniyst ter Invulling
worden toegezonden.
Niet verplicht tot het doen van deze opgave
zyn de beheerders van de openbare leeszalen en
bibliotheken en van de bibliotheken der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen, wier namen
en adressen aan genoemde commissie bekend
zijn, alsmede de beheerders van de zuiver we-
tenschappeiyke bibliotheken.
ERNSTIGE WAARSCHUWING AAN DE
VEEHOUDERS.
De aandacht van de veehouders wordt geves
tigd op de groote gevaren, waaraan de dieren
zyn blootgesteld by het onachtzaam, onvoor
zichtig en onoordeelkundig omgaan met de zeer
giftige stoffen ter bestrijding van den colorado
kever en van bepaalde plantenziekten.
In vele gevallen zyn by vergiftiging de ziek
te- en sterfgevallen van dieren toe te schryven
aan onachtzaamheid en ondoordachtheid bij
het gebruik van bestrijdingsmiddelen.
De veehouder, die in den t-egenwoordigen tyd
wel zeer hoogen prijs stelt op het behoud van
zijn veestapel, moet de dieren niet te spoedig
laten 'grazen in boomgaarden, die met bestrij
dingsmiddelen zyn bespoten.
Gedurende den staltijd moet hij niet voede
ren met hooi, afkomstig uit bespoten boom
gaarden of van greppelkanten van bespoten
aardappelvelden.
De veehouder zy op zijn hoede, indien hy
niet een groot gedeelte van zyn veestapel wil
verliezen.
TERAARDEBESTELLING Mr. J. F. v. ROYEN
Onder zeer groote belangstelling is gistermid
dag op Oud Eik en Duinen te Den Haag ter-
aarde'oesteld het stoffelijk overschot van mr. J.
F. van Royen, in leven secretaris van het hoofd
bestuur der P.T.T. en een bekende figuur in de
kringen van hen, die zich wyden aan bevorde
ring van kunst en ambacht. Op weg naar de
begraafplaats reed de stoet langs het gebouw
van het hoofdbestuur aan de Kortenaerkade,
waar een deputatie van het personeel stond
opgesteld. In den stoet reden mee ir. J. J.
Da mme. oud-directeur-generaal en de heer A.
P. F. Duynstee, oud-hoofdinspecteur der P.T.T.
Een volgrijtuig voerde tal van kransen mede.
Op verzoek der familie sprak alleen ds. Klein,
die den overledene schetste als iemand met
enorme werkkracht, die in zyn leven reeds iets
van de eeuwige schoonheid heeft gezocht.
Een volk wordt geboren op het
land en sterft uit ln de steden.
Het boerendom ls de eeuwige
bloedbron van ons volk. De boer
bewerkt onzen bodem en zorgt
voor onze voedselvoorziening.
Door den boer zijn wy verbon
den met ons bloed en met onzen
bodem.
Strijdt mede voor bloed en
bodem.
Treedt ln de rijen der Neder
landsche S.S.