83ste Jaargang DONDERDAG 9 APRIL 1942 No. 25162 De strijd in Oost-Azië Het fusilleeren van de gebroeders Van Dijk De besprekingen in Brifsch-lndië De strijd ter zee GEMENGD NIEUWS Verspreide berichten Amerika's positie vraagt de aandacht V erduisteren: Was het bevel tot schieten verantwoord? BINNENLAND Congres voor hel Nijverheids onderwijs voor Meisjes LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny. Telef. Directie en Administratie 25041 (2 lllnen) Gironummer: 57055 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Redactie 21507. Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Leiden. Pl.verv.: K. Been. Lelden. DE KRIJGSGEVANGENEN EN DE. BUIT OP JAVA. Het Japansche hoofdkwartier heeft bekend gemaakt, aldus Domei, dat de Japansche expe ditietroepen 82.618 krijgsgevangenen hebben ge maakt. alleen op Java, tot 25 Maart j.l. Hier onder waren 66.219 Nederlanders, 4890 Austra liërs, 10,636 Engelschen en 883 Amerikanen. Het aantal krijgsgevangenen is 9000 man grooter dan gegeven is in de lijst, die door de Neder - landsch-Indische troepen is overgelegd aan de Japansche strijdkrachten op 9 Maart, toen de onvoorwaardelijke overgave tot stand kwam. Onder den buit bevinden zich 177 oorlogsvlieg tuigen, 940 kanonnen van verschillende type. Voorts werden 4228 lichte en zware machinege weren, 80.778 pistolen en revolvers. 5152 zoek lichten. 1.728.500 granaten, 89.771.800 geweer patronen. 36.000 bommen .1059 tanks en andere pantserwagens. 9500 auto's en 7108 spoorr ij tui gen buitgemaakt. Medicamenten, genoeg voor 100.000 personen gedurende een jaar, vielen den Japanners in handen. De Japansche verliezen bedroegen 845 dood en. 1784 gewonden. JAPANNERS BEZETTEN ADMIRALITEIT S- EILANDEN. Een kleine formatie Japansche strijdkrachten zou volgens den Engelschen nieuwsdienst op Admiraliteitseilanden hebben bezet, (ten N.O. van Nieuw-Guinea) (D.N3.). AMERIKAANSCHE TERUGTOCHT OP BALANGA. Te Washington is officieel medegedeeld, dat de Amerikaansche troepen op het schiereiland Balanga zich in den afgeloopen nacht hebben teruggetrokken op voorbereide defensieve stel lingen. (D.NJB.). Het Al-Indisch Congres heeft gisteren zijn definitieve antwoord aan Cripps medegedeeld, zoo meldt te „Times". Men meent, dat vast gehouden is aan de eerste beslissing, waarbij de Britsche voorstellen werden afgewezen. Cripps heeft gisteren het nieuwe Engelsche plan aan Nehroe en Azad overhandigd. Men acht het echter waarschijnlijk, dat ook dit voor stel wordt afgewezen. Volgens den Engelschen nieuwsdienst heeft Nehroe een onderhoud van een half uur gehad met Roosevelts afgezant, Johnson waarop hfj terugkeerde naar de vergadering van de con grescommissie. Jinnah had een onderhoud met Cripps, even als Johnson. De „Militaerische Correspondenz aus Deutsch- land" wijst op de hooge verliezen onder neu trale zeelieden die in Britschen of Amerikaan- schen dienst varen, en komt tot de slotsom, dat negentig procent daarvan een zekeren dood te gemoet gaat. Naar aanleiding van de uit New York komen de berichten, dat 8.000 neutrale zeelieden op aanwijzing van den attorney-generaal gearre steerd zijn, schrijft de M.CJD., dat het zonder ling aandoet, dat in het land van vrijheid en democratie buitenlanders met geweld er toe zou den gedwongen worden in oorlogsdienst te tre den en bij den thans buitengewoon hevigen slag op den Atlantischen Oceaan met groote zeker heid den dood tegemoet te varen .Willen de Vereenigde Staten de middeleeuwen met hun slavernij en matrozenronselarij doen herleven om de groote verliezen aan bemanningen van koopvaardijschepen te compenseeren? Als de berekening, die het Amerikaansche tijdschrift „The News Republic" den afgeloopen herfst publiceerde, juist is, dat in twee jaren 41.000 Britsche zeelieden alleen in den slag op den Atlantischen Oceaan het leven lieten, wordt het optreden van de Amerikanen tegen de neu trale zeelieden verklaarbaar. Daar komt bij, dat de Ver. Staten zelf ook sedert zij in oorlog kwa men, zware verliezen onder de bemanningen van hun koopvaardijschepen leden. Tot eind Maart werden, zooals bekend, in de Amerikaansche wa teren en op den Atlantischen Oceaan sedert het toetreden van Amerika in den oorlog ongeveer tweehonderd schepen met meer dan 1.3 millioTi brt. vernietigd, waarbij eenige duizenden zeelie den den dood vonden, van de tankschepen meestal de geheele bemanning. Volgens Britsche mededeelingen werd een vierde deel der Britsche tonnage gevormd door neutrale schepen met neutrale bemanningen. Dienovereenkomstig zou het verlies aan neutrale zeelieden ongeveer tienduizend man moeten be dragen. Bovendien heeft de Londensche berich- i tendienst medegedeeld, dat sedert het uitbreken van den oorlog tot 1 Maart van dit -jaar twee honderd Noorsche schepen met 1.3 millioen brt. en ongeveer 1300 Noren verloren zijn gegaan. De Noorsche reedersvereeniging verklaart echter, dat de verliezen aan menschenlevens aanmerkelijk grooter zijn. Volgens andere berekeningen zou den in dezen oorlog ongeveer 25.000 Noren in Engelschen dienst hebben gevaren, waarvan er ongeveer 6.000 om het leven kwamen. Van Zweedsche zijde wordt medegedeeld, dat tot eind 1941 311.600 brt. tot zinken gebracht werden en 827 Zweedsche zeelieden daarbij om het leven kwamen. (In den vorigen wereldoorlog ging 291.500 brt. Zweedsche koopvaardij tonnage verloren). Ook de Grieksche koopvaardij, die na afloop van den strijd in Zuid-Óost Europa voor Engelsche en Amerikaansche rekening vaart., heeft verscheidene duizenden man verloren. Bij een totale koopvaardijtonnage van ongeveer acht I millioen brt. beschikten de Vereenigde Staten I over tienduizend officieren en 40.000 man zee- lieden en technisch personeel. Voor 1942 bestaan I plannen tot den bouw van 6.5 millioen brt Voor de bemanning van deze schepen, indien zij wer kelijk in dienst kunnen worden gesteld, zouden 15.000 officieren en 60.000 man noodig zijn. Voor de opleiding van koopvaardijbemanningen voor den dienst op bewapende vrachtschepen zijn echter slechts drie marinescholen beschikbaar, die tot eind 1943 in het allerbeste geval 2.000 officieren en 8.000 man kunnen afleveren. Daar mede is de behoefte in de verste verte niet ge dekt. Tevens is nog geen rekening gehouden met de loopende verliezen. Zooals bekend, lijdt ook de Britsche koop vaardijvloot sterk onder gebrek aan personeel, zoodat het beschikbaar stellen van Britsche zeelieden voor de nieuwe Amerikaansche schepen niet in aanmerking komt. (A.N.P.) HET PROCES TE ANKARA. Het D.N.B. meldt uit Ankara: Gistermorgen is het verhoor van de Sovjet- Russische beklaagden Pawlow en Kornilow voortgezet. Pawlow verklaarde, te weinig tijd te hebben gehad voor de bestudeering van de verklaringen van Abdoel Rahman Sayman. Hij eischte een schriftelijke vertaling van de ver klaringen in het Russisch en wenschte op grond hiervan, dat het proces zou worden uit gesteld. Ook de beklaagde Kornilow eischte ver daging van het proces om dezelfde redenéti. De beklaagde Abdoerrahman verklaarde nog od een vraag van den president, niet lid van de partij te zijn geweest. Zoowel in Zuid-Slavlë als in Turkije had hij een aantal communisti sche vrienden, met wie hij te zamen z.g. cellen had gevormd. Tijdens de middagzitting van het proces kwam het veelvuldig tot woordenwisselingen tusschen de. beide Sovjet-Russische beklaagden en den I president en procureur-generaal. De beklaagde Pawlow weigerde zijn handtee- BIOSCOOPRECETTE GESTOLEN TE ALMELO. Dieven hebben kans gezien in den nacht in te breken in de Rembrandt-bioscoop te Almelo en zich meester te maken van een bedrag van ongeveer f. 1000dat de cassière, zooals ge woonlijk. op een bepaalde plaats had opgeborgen. Vermoedelijk zijn de inbrekers hiervan op de hoogte geweest. INBREKERSBENDE TE ZWOLLE GEARRESTEERD. Het. is de politie te Zwolle gelukt de hand te leggen op de daders van een reeks diefstallen, welke daar den laatsten tijd werden gepleegd. De zaak kwam aan het rollen door de arresta tie van J. G., toen deze bezig was een partij ijzer te vervoeren, die gestolen bleek te zyn uit een pakhuis achter De Broeren. Met de ar restatie van G. kreeg de politie den sleutel in handen van tal van andere inbraken. Hij ont sloot het spoor, dat naar een bende leidde, die, behalve uit G.. bleek te bestaan uit A. D., J. W en H. K., allen te Zwolle. Hun konden twaalf diefstallen of inbraken ten laste worden gelegd. DOOR OP HOL GESLAGEN PAARD OMVER GELOOPEN. De 70-jarige landbouwer H. Over beek uit Stokkum is op den Goorschen weg te Markelo door een op hol geslagen paard omver geloopen. De man is in zorgwekkenden toestand naar het ziekenhuis te Hengelo gebracht. EEN NACHT OP HET POLITIEBUREAU. Van politiewege zijn Dinsdagavond eenige tientallen hoofdbewoners van Haagsche percee- len, welke in ernstige mate licht uitstraalden, naar het bureau overgebracht, waar zij den ver dere nacht zijn vastgehouden. Deze Hage naars zijn voor acht dagen afgesloten van den toevoer van electrischen stroom. EEN DURE ZALM. Gisteren is aan den Rotterdamschen visch- afslag aangevoerd een winterzalm. wegende 22% pond. die door een firma te Rotterdam werd gekocht voor f380. Sinds menschenheugenis is het nog niet voor gekomen. dat een dergelijk bedrag voor een zalm in ons land is gemijnd. (Vad.) kening te plaatsen onder het procesverbaal van het verhoor. De president verklaarde, dat in dien de onderteekening werd geweigerd, het proces daardoor niet in zijn loop gestoord zou kunnen worden. De procureur-generaal was van meening, dat er geen aanleiding bestond af te zien van het hooren van de gedagvaarde getui gen en het proces te verdagen. Het gerechtshof besloot echter na kort be raad den beklaagden de verklaringen van Soel- leyman en het verloop van de zitting van gis tere vertaald ter beschikking te stellen en het proces tot 15 April des ochtends te verdagen. De sovjet-regeering zendt een specialen waar nemer tot bijwoning van het geding. MARSHALL EN HOPKINS IN LONDEN. Het D.N.B. verneemt uit Stockholm: De chef van den generalen staf van het Amerikaansche leger, generaal Marshall, en de bijzondere gevolmachtigde van president Roose velt voor de uitvoering der leveranties krachtens het leen- en pachtprogram, Harry Hopkins, zijn te Londen' aangekomen. Zij brachten reeds een bezoek aan Churchill. DUIKBOOTACTIE LEIDT TOT GROOTE BEZORGDHEID! Roosevelt's waarschuwende toon tegen Argentinië en Chili DUITSCHE DUIKBOOTBEMANNINGEN KOOPEN BIJ AMERIKAANSCHE VISSCHERS AAN DE KUSTEN DER V. S. (Van onzen politieken medewerker). 4 71 MERIKA was voor velen het land der "V" LA onbegrensde mogelijkheden, het land 1 -I waarvan men alles verwachtte, ja zelfs de beslissing van den huldigen oorlog, waaron- I der de wereld thans reeds bijna drie jaren ge bukt gaat. De politieke en militaire ontwikkeling j van de afgeloopen maanden is evenwel van dien aard, dat er ook te dien opzichte een kentering valt waar te nemen. De periode, welke achter I ons ligt. kenmerkt zich door kenteringen op veler lei gebied. Want het is immers steeds zoo in de wereld, dat een jarenlange gehulde opvatting door een beter inzicht, een grootere kennis van feiten, sterk aan verandering onderhevig is en ten slotte leidt tot het volkomen overboordgooien van vele principes, omdat men geheel anders tegenover de werkelijkheid is gaan staan. En dit Is wel in bijzondere mate -het geval met den toestand van Amerika, of nader aangeduid de Vereenigde Staten. De onbekendheid met dit land heeft tot gevolg gehad, dat inderdaad ge loof gehecht werd aan de lang verkondigde mee ning, dat Amerika het land der onbegrensde mogelijkheden was. Deze gedachte heeft echter plaats gemaakt voor de wetenschap, dat dit land ook niet verder reiken kan. dan zijn arm in werkelijkheid lang is. Amerika's positie vraagt daarom vooral thans bijzonder de aandacht. En dan in de eerste plaats wel de toestand, waarin de Vereenigde Staten gekomen zijn door de de steeds dreigender duikbootactie om van het Japansche optreden in den Pacific nog maarniet te spreken. DE STEMMING IN DE V. S. Opmerkelijk is het te kunnen constateeren, dat de stemming in de Vereenigde Staten met den dag slechter wordt. Uit de verschillende Ameri kaansche en Britsche berichten valt ondanks de onlangs verscherpte censuur op te maken, dat het dagelijksche leven nerveuzer wordt en iede- ren dag de gevolgen van den oorlog zwaarder gaan drukken. Het Amerikaansche volk kennen de, kan men zich een voorstelling vormen van de gewaarwordingen van het dezer dagen ver schenen bericht, dat de actie van het Duitsche duikbootwapen met den dag toeneemt en een steeds grooter wordend aantal Amerikaansche visschers. dat voor de Noord-Oostelyke kusten der Vereenigde Staten in de omgeving van Nieuw Schotland melding maakt van ontmoetingen met Duitsche duikbootbemanningen, die In de Ameri kaansche wateren versche visch van de Ameri kaansche visschers koopen. Hieruit blijkt immers duidelijk, dat de Amerikaansche en Britsche kustvaartuigen In het geheel niet meer in staat zijn een effectieve controle in de Atlantische wateren uit te oefenen. De Duitsche duikboot actie heeft gedurende de laatste maanden een dergelijke uitwerking gehad, dat de toestand van het Amerikaansche vasteland daarvan in zijn dagelijksche omstandigheden zeer veel ongerief van hedenavond 20.26 uur tot morgenochtend 6.57 uur Dc maan kwam heden op om 4.10 uur en eine onder te 13.34 uur. In ons blad van gisteren maakten wij reeds melding van den eisch van 20 jaar gevangenis straf tegen overste H. Mijsberg, die voor het vredegerechtshof terecht stond wegens het la een fusilleeren van de gebroeders Van Dijk te Dor drecht op 12 Mei 1940. Hier volgt thans een verslag van de rechtzit ting, waarin deze eisch werd gesteld. HET GETUIGEN VERHOOR. De getuige Vugts, die als soldaat het drama heeft meegemaakt, wist zich te herinneren, dat aan de gebr. Van Dijk geen enkele vraag was gesteld omtrent de gebeurtenissen in hun huis. Wel deed het gerucht de ronde, dat uit hun huis op Nederlandsche soldaten zou zijn geschoten, maar persoonlijk "had hij daarvan niets bemerkt. Getuige BÜter, die eveneens tot de patrouille behoorde welke de belde broers naar verdachte heeft gebracht, bevestigde dat de overste geen enkele vraag aan de slachtoffers heeft gesteld. Hij had de gebr. van Dijk geen woord hooren zeggen. Zij maakten op hem een indruk van: „er is toch niets meer aan te doen, wij zitten er in". Ook getuige Sieverding, lid van de patrouille, verklaarde dat den gebroeders van Dijk geen enkele vraag was gesteld. De president liet voorlezing doen van het ver hoor voor den rechtercommissaris. Hieruit bleek, dat verd., op weg van z\jn commandopost naar een telefoonpost, waar hy was ontboden, de twee slachtoffers tegen den muur zag staan met twee soldaten achter hen, die hun karabijnen schiet- klaar hadden gericht. Hij heeft toen gevraagd: „Zijn dat die twee kerels die hebben geschoten? waarop twee soldaten antwoordden: „Ja, dat zijn die verrekte N.SJB.'ers". Verdachte zeide thans, dat zijn vraag niet direct tot de soldaten was gericht, maar meer in het algemeen was bedoeld. Uit het feit, dat alleen de twee soldaten antwoord gaven en de gebr. Van Dijk geen woord te hunner verdediging aanvoerden, doch in schuldbewuste houding ble ven staan, concludeerde hij dat ze inderdaad schuldig waren en gaf bevel te schieten. Overste De Haan deelde mede, dat kort na den oorlog de soldaat Mannessen bij hem op bezoek is geweest, die hem het drama te Dordrecht had verteld. Toen hij later, deel uitmakende van een militaire rechtbank, van deze zaak kennis nam en de namen van de gebr. Van Dijk las. rekende hij het tot zijn plicht, met de mededeelingen van Mannessen te voorschijn te komen. Terstond hierop werd Mannessen. a]s getuige gehoord. Hij erkende kort na den oorlog bij overste De Haan te zijn geweest en hem het drama te hebben verteld. Hij heeft in den mid dag van 12 Mei aan de deur van een woning te Dordrecht gestaan, alwaar hem thee werd ver strekt. Vandaar had hij een onbelemmerd uit zicht op de woning van de gebr. Van Dijk. Plot seling werd er enkele malen kort na elkaar ge vuurd. Hij zag duidelijk dat dit vuren uit een der beide ramen kwam die hy onbelemmerd kon zien. Nadat de president er get. op had gewezen, dat hy voor den rechtercommissaris iets anders had verklaard en uit de foto's hlijkt, dat het uitzicht allesbehalve onbelemmerd was, zeide get., dat er óf uit het raam, óf uit den tuin voor het huis was geschoten. Aan overste De Haan had get. een heel ver haal gedaan over hetgeen na de schoten was gebeurd, doch dit bleek op fantasie te berusten. Op de vraag, of hy had gehoord dat overste Mysberg aan de gebr. Van D. had gevraagd of zy schuldig waren, antwoordde getuige, dat de overste tot tweemaal toe had gevraagd of zij hadden geschoten. De eerste maal werd geen antwoord gegeven. Op de herhaalde vraag werd door een van de beide broeders met „ja" ge antwoord, terwyl de ander alleen maar kreunde De president trok de waarheid van deze ver klaring in twijfel. Toen de getuige nochtans bü zijn verkla ring bleef, verzocht de procureur-generaal, prof. Van Genechten, het hof een onderzoek in te stellen naar de verklaringen van dezen getuige en hy vroeg diens onmiddeliyke gevangenneming, verdacht van meineed. Het hof stemde hierin toe, waarna de getuige Mannessen gevankelijk werd weggeleid. Vervolgens kwam de kwestie der door verschil lende personen gesignaleerde lichtkogels aan de orde. Een doosje, waarin by de huiszoeking kogeltjes gevonden waren, bevatte volgens mevrouw van Dyk slechts luchtkogeltjes voor een windbuks. Generaal Seyffardt, militair bijzitter, was, na enkele getuigen verklaringen, dat licht kogels waren gezien in den tuin van de gebroeders van Dijk, van meening, dat de afstand van licht kogels onmogelyk gschat kan worden. VERHOOR VAN VERDACHTE. Verdachte beriep zich op de per radio over gebrachte lastgeving van het Nederlandsche opperbevel, volgens welke alle manneiyke per sonen boven de zestien jaar, die uit huizen wer den gehaald waaruit werd geschoten, zonder vorm van proces moesten worden gefusilleerd. Hy erkende echter dat dan toch eerst de schuld van de onder verdenking van schieten staande bur gers moest worden vastgesteld. Dit was naar zyn meening hier het geval. Als commandant, die bovendien met zijn troepen in gevecht was ge wikkeld, moest hy zonder meer op de rapporten van zijn mannen vertrouwen. Vooral de positieve mededeelingen van getuige Mannessen, dien hy overigens nog nooit gezien had en die zelfs ge heel niet by de door hem aangevoerde legergroep behoorde, waren voor hem van doorslaggevende beteekenis. De president: „De mededeelingen van Man nessen en twee soldaten, die overigens zelf ver klaren, dat zy persoonlyk noch hebben hooren, noch zien schieten, waren voor u dus voldoende, zonder eenig nader onderzoek of zelfs maar een rechtstreeksche vraag tot de beschuldigden, twee mannen te laten neerschieten?" Verdachte: „Ik was ln gevecht gewikkeld en moest er wel op afgaan". Verd. verklaarde overtuigd te zijn geweest van de schuld van de gebroeders van Dyk en door hen te laten fusilleeren. zijn plicht jegens het vaderland te hebben gedaan. REQUISITOIR. Prof. Van Genechten achtte de tenlasteleg ging overtuigend bewezen, zoodat verdachte zal moeten worden veroordeeld. Dit misdrijf is een van de afzichtelijkste gebeurtenissen die zich in in de oorlogsdagen hebben afgespeeld. Een verklaring van een man als Mannessen, wiens laaghartige fantasieën hier duidelijk zyn komen vast te staan, is voor overste Mijsberg voldoende. Zonder zich te realiseeren, dat wel eens een onjuist bericht kon zijn gegeven, besluit hy: schiet ze neer! Wanneer hy slechts zou heb ben gevraagd: ..Hebt gij dit nu zelf gezien?", had wellicht de dood van twee onschuldige menschen kunnen worden voorkomen. Spr. had aanvankelijk niet de maximum-straf willen eischen, omdat verdachte in de war was gebracht door een misdadige propaganda en waarachtig niet de eenige officier was, die zijn zenuwen niet meer de baas was, en omdat spr. meende, dat verdachte, hoewel hy uiterst lichtzinnig heeft gehandeld, zyn eer niet had gekwetst. Het speet spr. oprecht van meening te zijn veranderd. Hy eischte thans de maximum straf van twintig jaren. PLEIDOOL Mr. J. H. Rolandes Hagedoorn besprak in zyn pleidooi de situatie in de oorlogsdagen en de houding van de slachtoffers, die hy onverklaar baar noemde, temeer daar een van hen een fel tegenstander van het natlonaal-sociallsme was. Indien overste Mijsberg schuldig moet worden geacht, dan is hy toch nog slechts een schakel in de keten van schuldigen. Hetzelfde wetsarti kel. dat de karabijnschutters, die de executie vol trokken, vryuit doet gaan, omdat zy slechts een bevel opvolgden, hun door een meerdere gegeven, is dan ook van toepassing op overste Mysberg, die op zyn beurt evenèens een bevel van zyn meerdere, in casu het opperbevel, uitvoerde. Spreker achtte vryspraak de eenig juiste uit spraak. Na een korte repliek van prof. Van Genechten, verzekerde verdachte nogmaals naar beste weten zyn plicht te hebben gedaan. Hoewel begaan met het lot van de achterblyvenden, vermocht hy zyn schuld niet in te zien. Het vredegerechtshof zal Dinsdag 21 April om 10 uur uitspraak doen. ondervindt. Niet alleen is de toch reeds beperkte scheepsruimte weer aanzieniyk geslonken en het „England rules the waves" te niet gedaan, maar ook heeft dit optreden zyn uitwerking op de Amerikaansche goederenmarkt niet gemist. Thans heeft men zich in de Vereenigde Staten genoodzaakt gezien talryke nieuwe maatregelen van ingrijpenden aard door te voeren. Zoo is het niet meer toegestaan, dat speelgoed- en galan terie-artikelen van metaal en andere voor de oorlogvoering benoodigde materialen worden ver vaardigd. Scheercrême en tandpasta mogen slechts dan nog worden verkocht, indien een leege tube wordt ingeleverd. En dit is voor dat land der onbegrensde mogeiykheden een maat regel van groot gewicht, welke wel een byzon- deren indruk moet maken op den Amerikaan en een typeerend voorbeeld is van de positie, waar in dat land thans reeds na slechts enkele maan den oorlogvoering is geraakt. Aangaande den olieaanvoer in de Vereenigde Staten kan nog worden opgemerkt, dat deze met zeer zware moeilijkheden heeft te kampen, immers het duikbootwapen heeft honderdduizenden tonnen vernietigd. Amerika is nog niet eens van den grooten schrik in den Stillen Oceaan bekomen, of een tweede schrik slaat de regeerders van Washington weer om het hart. De oorlog heeft zich het laatste jaar wel snel uitgebreid. Het was Roosevelt's wensch, doch na ampele maanden heeft de toestand voor zyn land zich toch wel zeer te zynen nadeele gewyzigd. DE ARGENTIJNSCHE ONDERHANDELINGEN. In Washington hebben volgens berichten uit Lissabon besprekingen plaats gehad met Argen- tijnsche commissies, waar is gesproken over de levering van oorlogsmateriaal. Deze onderhan delingen hebben een echec geleden, toen de Ver eenigde Staten den eisch stelden, dat de Argen- tijnsche oorlogsvloot de convooidiensten zou ver richten bij de transporten van voor de V.S. van belang zynde goederen. Argentinië heeft dit verzoek van Amerikaansche zyde onbeantwoord gelaten en het gevolg is geweest, da,t Washington heeft laten weten, dat een beperkte levering aan Argentinië zal geschieden en in de toekomst deze wapenleveranties by voorkeur zal doen aan die Zuid-Amerikaansche staten, die „door hun uit gesproken politieke houding tegen de as-mogend- heden direct bedreigd zyn". Ook ten opzichte van Chili heeft Roosevelt een waarschuwenden toon laten hooren. Vooral het feit, dat beide lan den nog steeds niet met de as-mogendheden hebben gebroken, heeft tot groote ontevreden heid in Washington geleid. Uit deze feiten biykt, dat de Vereenigde Staten geen poging onbenut laten om de kleinere Amerikaansche staten te dwingen zich in den oorlog te storten. Deze poli tiek van Washington werpt toch een schril licht op de steeds door de Anglo-Amerikaansche re geerders gedane bewering, dat het blok der ge allieerden steeds grooter wordt om vrywillig te komen tot een sterke belangengemeenschap, die het mogeiyk maakt het hoofd te bieden aan den strijd tegen Duitschland en zyn bondgenooten. Meer en meer bhjkt, dat Engeland en de Ver eenigde Staten andere landen met brute midde len pressen tot deelname aan een stryd, welke niet de hunne is. Vanuit dezen gezlchthoek be zien, kan men niet aan de gedachte ontkomen, dat Amerika's machtspositie meer gebaseerd is op woorden dan op daden en de beslissing zeker niet van over den Atlantischen Oceaan verwacht behoeft te worden! In hotel „Noord-Brabant" te Utrecht is gis teren een congres gehouden voor het nyver- heidsonderwys voor meisjes onder leiding van den voorzitter van den Ned. bond van leeraren en leeraressen by het nijverheidsonderwys, den heer G. M. Meurs. Mevr. A. Grimeyer-Kryger sprak vervolgens over „De lichamelyke oefening aan meisjes- nyverheidsscholen". Om lichaam, geest en ziel tot een harmonisch geheel om te vormen is veel meer gymnastiekonderwys noodig, aldus spreek ster. Meer lichamelyke oefening zal een grooter uithoudingsvermogen teweeg brengen, waardoor de meisjes ook tot betere prestaties zullen kun nen komen. Op de ambachtsscholen geeft men drie uur gymnastiek per week. Een dergeiyk stelsel achtte spr. ook nuttig voor de nyverheids- scholen: drie uur per week of twee uren en een speelmiddag. Na de pauze sprak mevr. A. E. Braam-Houck- geest Schroot over „Ervaringen met opleidingen van gezinshulpen volgens het leerlingenstelsel". Spreekster wees er op, dat aan de leidsters eischen moeten worden gesteld ten aanzien van kennis en vaardigheid, doch in niet mindere mate aan tact en paedagogisch Inzicht. In een twaalftal gemeenten van ons land is de huishoudeiyke opleiding volgens een leerling stelsel reeds tot stand gekomen en over de be reikte resultaten kan men tevreden zyn. Vast staat dat op deze wyze een groot aantal meisjes, dat van onderwys op nijverheidsscholen versto ken bleef, thans opleiding geniet. De volgende spreekster was mej. M. Vinger- hoets, die sprak over het onderwerp „Is voort gezette opleiding volgens het leerlingenstelsel voor arbeidsters in de confectie-industrie mo gelijk?" Het is wenscheiyk, dat de meisjes die nu met haar veertiende jaar naar de ateliers gaan, in de toekomst nog wat langer door de onderwysinrichtingen worden vastgehouden. Tusschen atelier en nyverheidsschool kan een betere wisselwerking tot stand komen. Tenslotte sprak mej. M. Kazemier over „In telligentie-onderzoek van leerlingen aan nyver- heidsscholen voor meisjes". Na alle onderwerpen had een levendige ge- dachtenwisseling plaats. Om vyf uur sloot 'e voorzitter onder dankzegging aan de spreeksters het congres. VESTIGINGSVERBOD VOOR HILVERSUM. De burgemeester van Hilversum heeft vast gesteld een verordening betreffende vestiging en verhuizing binnen de gemeente Hilversum. Het is daardoor een ieder verboden zyn woon plaats binnen de gemeente Hilversum te vesti gen of daar höofdverblyf te houden voor zoover hy heden daar geen woonplaats of hoofdverblijf heeft, en eveneens om binnen de gemeente te verhuizen. Het Is verboden aan personen, die zich ln strijd met het voorgaande te Hilversum vestigen of hebben gevestigd, danwel binnen die ge meente verhuizen of zyn verhuisd, een woning geheel of ten deele af te staan. Deze bepalingen zyn niet van toepassing voor zoover het betreft personen, die in het be zit zyn van een door of vanwege den burge meester af te geven schriftelyke vergunning. Overtreding wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste twee maanden of geldboete van ten hoogste f.300. „WAT DE ANTI'S ZEGGEN.*» Hedenavond van 19.15—19.30 spreekt Max Blokzyi, via den zender Hilversum 2, in de serie „brandende kwesties" over het onderwerp: „Wat de anti's zeggen." PROF. DR. T. GOEDEWAAGEN TE STUTTGART. Gisteravond sprak prof. Goedewaagen te Stuttgart voor de Deutsch Niederlandische Ge- sellschaft over „De cultureele taak van de Ne derlanden in het nieuwe Europa". Hy herinner de aan de dagen van Mei 1940, toen een storm over ons Nederlanders is gegaan, die de zwak ken heeft neergeslagen, maar de sterken heeft gestaald. Velen zyn gezonken, maar velen heb ben zichzelf gered. Een groot deel van ons yolk; zelfs het grootste deel, heeft den zin van dezen tijd nog niet verstaan en zit mismoedig en ge krenkt langs den weg. wy, nationaal-soclallsten. echter marcheeren verder, aldus spreker, ons bewust van de epische grootheid van onze gene ratie. Spreker ging uitvoerig na wat de Nederlan den hebben bijgedragen tot de Germaansche cultuur en zeide als slot van zyn rede dat hy, als leider van het departement van volksvoor lichting en kunsten, een van zyn gewichtigste opgaven hierin ziet onze cultuur over de gren zen bekend en bemind te maken. Germanië verwacht van ons, dat wy ons dienend inscha kelen. Onze taak is, dezen oproep te volgen. De Nederlanden willen aantreden ln het front van de Germaansche cultuur. UNIE „EEN SCHOOL DIET DEN BIJBEL". Onder leiding van den waarnemenden voor zitter, prof. dr. G. Ch. Aalders, uit Hilversum, is gisteren te Utrecht in de Westerkerk de al- gemeene vergadering gehouden van de Unie „Een school met den Bijbel". Op voorstel van het bestuur besloot de ver gadering tot de gewone jaarUjksche uitkeerlngen uit de kas der unie. zy nam verder het voorstel betreffende het fonds tot subsidieering van een of meer leerstoelen voor Chr. paedagogiek aan. In de middagvergadering trad als referent op prof. dr. J. H. Bavinck uit Bilthoven, die sprak over „Onvergankelijke waarden". ENGELSCH VLIEGTUIG AFGESCHOTEN. Een Engelsch vliegtuig is tydens zyn vlucht boven Het Kanaal afgeschoten en de Inzitten den hebben zich voorloopig in veiligheid weten te stellen met behulp van een rubberbootje. Lang zal dit echter niet kunnen duren, want na eenigen tyd zullen ze uitgeput raken en niet meer in staat zyn, zich aan het wankele vaar tuigje vast te klemmen. Doch reeds cirkelt een Duitsch roode-kruis-vliegtuig boven hen en na eenigen tyd strijkt het toestel op de golven neer. Het duurt niet lang of de zoo goed als uitgeputte bemanning is in veiligheid gebracht... Zoo werkt het roode kruis in oorlogstyd. Het ziet niet naar vriend of vyand, doch het ziet slechts naar den mensch in doodsnood. Zoo zal ook straks de Nederlandsche ambu lance aan het Oostfront haar taak opvatten. Wat kan u dan nog weerhouden deze hulpexpe ditie te steunen? Niets zal u daartoe in den weg staan. Hier is het gironummer: 87600, Neder landsche ambulance, Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage. ZIJ. DIE VIELEN Tn de worsteling tegen het bolsjewisme val len ook Nederlandsche strijders. Hiermede bren gen zij het hoogste offer in dienst van hun volk en vaderland, zy, die vielenhun namen zullen geschreven worden op gulden bladzyden In onze geschiedenisboeken en de naaste toe komst zal ons leeren, dat zy niet vergeefs ge vallen zyn. zy, die vielen, voor hen kunnen wy niets meer doen, maar zooveel te meer voor hen die even eens bereid zyn, als het moet. hun leven te geven. Landgenoot, het verzorgingsfonds Vrij willigerslegioen Nederland zendt duizenden pak ketten naar het Oostfront. Deze pakketten, be stemd voor onze dappere vrywilllgers, koste* veel geld. Helpt mede dit fonds versterken Schryft een flink bedrag over op girorekening 432100.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1942 | | pagina 1