83ste Jaargang
DONDERDAG 9 APRIL 1942
No. 25162
De strijd in Oost-Azië
Het fusilleeren van de gebroeders
Van Dijk
De besprekingen in Brifsch-lndië
De strijd ter zee
GEMENGD NIEUWS
Verspreide berichten
Amerika's positie vraagt
de aandacht
V erduisteren:
Was het bevel tot
schieten verantwoord?
BINNENLAND
Congres voor hel Nijverheids
onderwijs voor Meisjes
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lllnen) Gironummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507.
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Leiden.
Pl.verv.: K. Been. Lelden.
DE KRIJGSGEVANGENEN EN DE. BUIT
OP JAVA.
Het Japansche hoofdkwartier heeft bekend
gemaakt, aldus Domei, dat de Japansche expe
ditietroepen 82.618 krijgsgevangenen hebben ge
maakt. alleen op Java, tot 25 Maart j.l. Hier
onder waren 66.219 Nederlanders, 4890 Austra
liërs, 10,636 Engelschen en 883 Amerikanen. Het
aantal krijgsgevangenen is 9000 man grooter
dan gegeven is in de lijst, die door de Neder -
landsch-Indische troepen is overgelegd aan de
Japansche strijdkrachten op 9 Maart, toen de
onvoorwaardelijke overgave tot stand kwam.
Onder den buit bevinden zich 177 oorlogsvlieg
tuigen, 940 kanonnen van verschillende type.
Voorts werden 4228 lichte en zware machinege
weren, 80.778 pistolen en revolvers. 5152 zoek
lichten. 1.728.500 granaten, 89.771.800 geweer
patronen. 36.000 bommen .1059 tanks en andere
pantserwagens. 9500 auto's en 7108 spoorr ij tui
gen buitgemaakt. Medicamenten, genoeg voor
100.000 personen gedurende een jaar, vielen den
Japanners in handen. De Japansche verliezen
bedroegen 845 dood en. 1784 gewonden.
JAPANNERS BEZETTEN ADMIRALITEIT S-
EILANDEN.
Een kleine formatie Japansche strijdkrachten
zou volgens den Engelschen nieuwsdienst op
Admiraliteitseilanden hebben bezet, (ten N.O.
van Nieuw-Guinea) (D.N3.).
AMERIKAANSCHE TERUGTOCHT
OP BALANGA.
Te Washington is officieel medegedeeld, dat
de Amerikaansche troepen op het schiereiland
Balanga zich in den afgeloopen nacht hebben
teruggetrokken op voorbereide defensieve stel
lingen. (D.NJB.).
Het Al-Indisch Congres heeft gisteren zijn
definitieve antwoord aan Cripps medegedeeld,
zoo meldt te „Times". Men meent, dat vast
gehouden is aan de eerste beslissing, waarbij
de Britsche voorstellen werden afgewezen.
Cripps heeft gisteren het nieuwe Engelsche
plan aan Nehroe en Azad overhandigd. Men
acht het echter waarschijnlijk, dat ook dit voor
stel wordt afgewezen.
Volgens den Engelschen nieuwsdienst heeft
Nehroe een onderhoud van een half uur gehad
met Roosevelts afgezant, Johnson waarop hfj
terugkeerde naar de vergadering van de con
grescommissie.
Jinnah had een onderhoud met Cripps, even
als Johnson.
De „Militaerische Correspondenz aus Deutsch-
land" wijst op de hooge verliezen onder neu
trale zeelieden die in Britschen of Amerikaan-
schen dienst varen, en komt tot de slotsom, dat
negentig procent daarvan een zekeren dood te
gemoet gaat.
Naar aanleiding van de uit New York komen
de berichten, dat 8.000 neutrale zeelieden op
aanwijzing van den attorney-generaal gearre
steerd zijn, schrijft de M.CJD., dat het zonder
ling aandoet, dat in het land van vrijheid en
democratie buitenlanders met geweld er toe zou
den gedwongen worden in oorlogsdienst te tre
den en bij den thans buitengewoon hevigen slag
op den Atlantischen Oceaan met groote zeker
heid den dood tegemoet te varen .Willen de
Vereenigde Staten de middeleeuwen met hun
slavernij en matrozenronselarij doen herleven
om de groote verliezen aan bemanningen van
koopvaardijschepen te compenseeren?
Als de berekening, die het Amerikaansche
tijdschrift „The News Republic" den afgeloopen
herfst publiceerde, juist is, dat in twee jaren
41.000 Britsche zeelieden alleen in den slag op
den Atlantischen Oceaan het leven lieten, wordt
het optreden van de Amerikanen tegen de neu
trale zeelieden verklaarbaar. Daar komt bij, dat
de Ver. Staten zelf ook sedert zij in oorlog kwa
men, zware verliezen onder de bemanningen van
hun koopvaardijschepen leden. Tot eind Maart
werden, zooals bekend, in de Amerikaansche wa
teren en op den Atlantischen Oceaan sedert het
toetreden van Amerika in den oorlog ongeveer
tweehonderd schepen met meer dan 1.3 millioTi
brt. vernietigd, waarbij eenige duizenden zeelie
den den dood vonden, van de tankschepen
meestal de geheele bemanning.
Volgens Britsche mededeelingen werd een
vierde deel der Britsche tonnage gevormd door
neutrale schepen met neutrale bemanningen.
Dienovereenkomstig zou het verlies aan neutrale
zeelieden ongeveer tienduizend man moeten be
dragen. Bovendien heeft de Londensche berich-
i tendienst medegedeeld, dat sedert het uitbreken
van den oorlog tot 1 Maart van dit -jaar twee
honderd Noorsche schepen met 1.3 millioen brt.
en ongeveer 1300 Noren verloren zijn gegaan. De
Noorsche reedersvereeniging verklaart echter, dat
de verliezen aan menschenlevens aanmerkelijk
grooter zijn. Volgens andere berekeningen zou
den in dezen oorlog ongeveer 25.000 Noren in
Engelschen dienst hebben gevaren, waarvan er
ongeveer 6.000 om het leven kwamen.
Van Zweedsche zijde wordt medegedeeld, dat
tot eind 1941 311.600 brt. tot zinken gebracht
werden en 827 Zweedsche zeelieden daarbij om
het leven kwamen. (In den vorigen wereldoorlog
ging 291.500 brt. Zweedsche koopvaardij tonnage
verloren). Ook de Grieksche koopvaardij, die na
afloop van den strijd in Zuid-Óost Europa voor
Engelsche en Amerikaansche rekening vaart.,
heeft verscheidene duizenden man verloren. Bij
een totale koopvaardijtonnage van ongeveer acht
I millioen brt. beschikten de Vereenigde Staten
I over tienduizend officieren en 40.000 man zee-
lieden en technisch personeel. Voor 1942 bestaan
I plannen tot den bouw van 6.5 millioen brt Voor
de bemanning van deze schepen, indien zij wer
kelijk in dienst kunnen worden gesteld, zouden
15.000 officieren en 60.000 man noodig zijn. Voor
de opleiding van koopvaardijbemanningen voor
den dienst op bewapende vrachtschepen zijn
echter slechts drie marinescholen beschikbaar,
die tot eind 1943 in het allerbeste geval 2.000
officieren en 8.000 man kunnen afleveren. Daar
mede is de behoefte in de verste verte niet ge
dekt. Tevens is nog geen rekening gehouden met
de loopende verliezen.
Zooals bekend, lijdt ook de Britsche koop
vaardijvloot sterk onder gebrek aan personeel,
zoodat het beschikbaar stellen van Britsche
zeelieden voor de nieuwe Amerikaansche schepen
niet in aanmerking komt. (A.N.P.)
HET PROCES TE ANKARA.
Het D.N.B. meldt uit Ankara:
Gistermorgen is het verhoor van de Sovjet-
Russische beklaagden Pawlow en Kornilow
voortgezet. Pawlow verklaarde, te weinig tijd
te hebben gehad voor de bestudeering van de
verklaringen van Abdoel Rahman Sayman. Hij
eischte een schriftelijke vertaling van de ver
klaringen in het Russisch en wenschte op
grond hiervan, dat het proces zou worden uit
gesteld. Ook de beklaagde Kornilow eischte ver
daging van het proces om dezelfde redenéti.
De beklaagde Abdoerrahman verklaarde nog
od een vraag van den president, niet lid van
de partij te zijn geweest. Zoowel in Zuid-Slavlë
als in Turkije had hij een aantal communisti
sche vrienden, met wie hij te zamen z.g. cellen
had gevormd.
Tijdens de middagzitting van het proces kwam
het veelvuldig tot woordenwisselingen tusschen
de. beide Sovjet-Russische beklaagden en den
I president en procureur-generaal.
De beklaagde Pawlow weigerde zijn handtee-
BIOSCOOPRECETTE GESTOLEN
TE ALMELO.
Dieven hebben kans gezien in den nacht in
te breken in de Rembrandt-bioscoop te Almelo
en zich meester te maken van een bedrag van
ongeveer f. 1000dat de cassière, zooals ge
woonlijk. op een bepaalde plaats had opgeborgen.
Vermoedelijk zijn de inbrekers hiervan op de
hoogte geweest.
INBREKERSBENDE TE ZWOLLE
GEARRESTEERD.
Het. is de politie te Zwolle gelukt de hand te
leggen op de daders van een reeks diefstallen,
welke daar den laatsten tijd werden gepleegd.
De zaak kwam aan het rollen door de arresta
tie van J. G., toen deze bezig was een partij
ijzer te vervoeren, die gestolen bleek te zyn
uit een pakhuis achter De Broeren. Met de ar
restatie van G. kreeg de politie den sleutel in
handen van tal van andere inbraken. Hij ont
sloot het spoor, dat naar een bende leidde, die,
behalve uit G.. bleek te bestaan uit A. D., J. W
en H. K., allen te Zwolle. Hun konden twaalf
diefstallen of inbraken ten laste worden gelegd.
DOOR OP HOL GESLAGEN PAARD
OMVER GELOOPEN.
De 70-jarige landbouwer H. Over beek uit
Stokkum is op den Goorschen weg te Markelo
door een op hol geslagen paard omver geloopen.
De man is in zorgwekkenden toestand naar het
ziekenhuis te Hengelo gebracht.
EEN NACHT OP HET POLITIEBUREAU.
Van politiewege zijn Dinsdagavond eenige
tientallen hoofdbewoners van Haagsche percee-
len, welke in ernstige mate licht uitstraalden,
naar het bureau overgebracht, waar zij den ver
dere nacht zijn vastgehouden. Deze Hage
naars zijn voor acht dagen afgesloten van den
toevoer van electrischen stroom.
EEN DURE ZALM.
Gisteren is aan den Rotterdamschen visch-
afslag aangevoerd een winterzalm. wegende 22%
pond. die door een firma te Rotterdam werd
gekocht voor f380.
Sinds menschenheugenis is het nog niet voor
gekomen. dat een dergelijk bedrag voor een
zalm in ons land is gemijnd. (Vad.)
kening te plaatsen onder het procesverbaal van
het verhoor. De president verklaarde, dat in
dien de onderteekening werd geweigerd, het
proces daardoor niet in zijn loop gestoord zou
kunnen worden. De procureur-generaal was van
meening, dat er geen aanleiding bestond af te
zien van het hooren van de gedagvaarde getui
gen en het proces te verdagen.
Het gerechtshof besloot echter na kort be
raad den beklaagden de verklaringen van Soel-
leyman en het verloop van de zitting van gis
tere vertaald ter beschikking te stellen en het
proces tot 15 April des ochtends te verdagen.
De sovjet-regeering zendt een specialen waar
nemer tot bijwoning van het geding.
MARSHALL EN HOPKINS IN LONDEN.
Het D.N.B. verneemt uit Stockholm:
De chef van den generalen staf van het
Amerikaansche leger, generaal Marshall, en de
bijzondere gevolmachtigde van president Roose
velt voor de uitvoering der leveranties krachtens
het leen- en pachtprogram, Harry Hopkins,
zijn te Londen' aangekomen. Zij brachten reeds
een bezoek aan Churchill.
DUIKBOOTACTIE LEIDT TOT GROOTE
BEZORGDHEID!
Roosevelt's waarschuwende toon tegen
Argentinië en Chili
DUITSCHE DUIKBOOTBEMANNINGEN
KOOPEN BIJ AMERIKAANSCHE VISSCHERS
AAN DE KUSTEN DER V. S.
(Van onzen politieken medewerker).
4 71 MERIKA was voor velen het land der
"V" LA onbegrensde mogelijkheden, het land
1 -I waarvan men alles verwachtte, ja zelfs
de beslissing van den huldigen oorlog, waaron-
I der de wereld thans reeds bijna drie jaren ge
bukt gaat. De politieke en militaire ontwikkeling
j van de afgeloopen maanden is evenwel van dien
aard, dat er ook te dien opzichte een kentering
valt waar te nemen. De periode, welke achter
I ons ligt. kenmerkt zich door kenteringen op veler
lei gebied. Want het is immers steeds zoo in de
wereld, dat een jarenlange gehulde opvatting
door een beter inzicht, een grootere kennis van
feiten, sterk aan verandering onderhevig is en
ten slotte leidt tot het volkomen overboordgooien
van vele principes, omdat men geheel anders
tegenover de werkelijkheid is gaan staan. En
dit Is wel in bijzondere mate -het geval met den
toestand van Amerika, of nader aangeduid de
Vereenigde Staten. De onbekendheid met dit
land heeft tot gevolg gehad, dat inderdaad ge
loof gehecht werd aan de lang verkondigde mee
ning, dat Amerika het land der onbegrensde
mogelijkheden was. Deze gedachte heeft echter
plaats gemaakt voor de wetenschap, dat dit
land ook niet verder reiken kan. dan zijn arm
in werkelijkheid lang is. Amerika's positie vraagt
daarom vooral thans bijzonder de aandacht. En
dan in de eerste plaats wel de toestand, waarin
de Vereenigde Staten gekomen zijn door de
de steeds dreigender duikbootactie om van het
Japansche optreden in den Pacific nog maarniet
te spreken.
DE STEMMING IN DE V. S.
Opmerkelijk is het te kunnen constateeren, dat
de stemming in de Vereenigde Staten met den
dag slechter wordt. Uit de verschillende Ameri
kaansche en Britsche berichten valt ondanks de
onlangs verscherpte censuur op te maken, dat
het dagelijksche leven nerveuzer wordt en iede-
ren dag de gevolgen van den oorlog zwaarder
gaan drukken. Het Amerikaansche volk kennen
de, kan men zich een voorstelling vormen van
de gewaarwordingen van het dezer dagen ver
schenen bericht, dat de actie van het Duitsche
duikbootwapen met den dag toeneemt en een
steeds grooter wordend aantal Amerikaansche
visschers. dat voor de Noord-Oostelyke kusten
der Vereenigde Staten in de omgeving van Nieuw
Schotland melding maakt van ontmoetingen met
Duitsche duikbootbemanningen, die In de Ameri
kaansche wateren versche visch van de Ameri
kaansche visschers koopen. Hieruit blijkt immers
duidelijk, dat de Amerikaansche en Britsche
kustvaartuigen In het geheel niet meer in staat
zijn een effectieve controle in de Atlantische
wateren uit te oefenen. De Duitsche duikboot
actie heeft gedurende de laatste maanden een
dergelijke uitwerking gehad, dat de toestand van
het Amerikaansche vasteland daarvan in zijn
dagelijksche omstandigheden zeer veel ongerief
van hedenavond 20.26 uur
tot morgenochtend 6.57 uur
Dc maan kwam heden op om 4.10 uur en eine
onder te 13.34 uur.
In ons blad van gisteren maakten wij reeds
melding van den eisch van 20 jaar gevangenis
straf tegen overste H. Mijsberg, die voor het
vredegerechtshof terecht stond wegens het la een
fusilleeren van de gebroeders Van Dijk te Dor
drecht op 12 Mei 1940.
Hier volgt thans een verslag van de rechtzit
ting, waarin deze eisch werd gesteld.
HET GETUIGEN VERHOOR.
De getuige Vugts, die als soldaat het drama
heeft meegemaakt, wist zich te herinneren, dat
aan de gebr. Van Dijk geen enkele vraag was
gesteld omtrent de gebeurtenissen in hun huis.
Wel deed het gerucht de ronde, dat uit hun huis
op Nederlandsche soldaten zou zijn geschoten,
maar persoonlijk "had hij daarvan niets bemerkt.
Getuige BÜter, die eveneens tot de patrouille
behoorde welke de belde broers naar verdachte
heeft gebracht, bevestigde dat de overste geen
enkele vraag aan de slachtoffers heeft gesteld.
Hij had de gebr. van Dijk geen woord hooren
zeggen. Zij maakten op hem een indruk van:
„er is toch niets meer aan te doen, wij zitten
er in".
Ook getuige Sieverding, lid van de patrouille,
verklaarde dat den gebroeders van Dijk geen
enkele vraag was gesteld.
De president liet voorlezing doen van het ver
hoor voor den rechtercommissaris. Hieruit bleek,
dat verd., op weg van z\jn commandopost naar
een telefoonpost, waar hy was ontboden, de twee
slachtoffers tegen den muur zag staan met twee
soldaten achter hen, die hun karabijnen schiet-
klaar hadden gericht. Hij heeft toen gevraagd:
„Zijn dat die twee kerels die hebben geschoten?
waarop twee soldaten antwoordden: „Ja, dat zijn
die verrekte N.SJB.'ers".
Verdachte zeide thans, dat zijn vraag niet
direct tot de soldaten was gericht, maar meer
in het algemeen was bedoeld. Uit het feit, dat
alleen de twee soldaten antwoord gaven en de
gebr. Van Dijk geen woord te hunner verdediging
aanvoerden, doch in schuldbewuste houding ble
ven staan, concludeerde hij dat ze inderdaad
schuldig waren en gaf bevel te schieten.
Overste De Haan deelde mede, dat kort na den
oorlog de soldaat Mannessen bij hem op bezoek
is geweest, die hem het drama te Dordrecht had
verteld. Toen hij later, deel uitmakende van een
militaire rechtbank, van deze zaak kennis nam
en de namen van de gebr. Van Dijk las. rekende
hij het tot zijn plicht, met de mededeelingen
van Mannessen te voorschijn te komen.
Terstond hierop werd Mannessen. a]s getuige
gehoord. Hij erkende kort na den oorlog bij
overste De Haan te zijn geweest en hem het
drama te hebben verteld. Hij heeft in den mid
dag van 12 Mei aan de deur van een woning te
Dordrecht gestaan, alwaar hem thee werd ver
strekt. Vandaar had hij een onbelemmerd uit
zicht op de woning van de gebr. Van Dijk. Plot
seling werd er enkele malen kort na elkaar ge
vuurd. Hij zag duidelijk dat dit vuren uit een
der beide ramen kwam die hy onbelemmerd kon
zien.
Nadat de president er get. op had gewezen,
dat hy voor den rechtercommissaris iets anders
had verklaard en uit de foto's hlijkt, dat het
uitzicht allesbehalve onbelemmerd was, zeide
get., dat er óf uit het raam, óf uit den tuin voor
het huis was geschoten.
Aan overste De Haan had get. een heel ver
haal gedaan over hetgeen na de schoten was
gebeurd, doch dit bleek op fantasie te berusten.
Op de vraag, of hy had gehoord dat overste
Mysberg aan de gebr. Van D. had gevraagd of
zy schuldig waren, antwoordde getuige, dat de
overste tot tweemaal toe had gevraagd of zij
hadden geschoten. De eerste maal werd geen
antwoord gegeven. Op de herhaalde vraag werd
door een van de beide broeders met „ja" ge
antwoord, terwyl de ander alleen maar
kreunde
De president trok de waarheid van deze ver
klaring in twijfel.
Toen de getuige nochtans bü zijn verkla
ring bleef, verzocht de procureur-generaal,
prof. Van Genechten, het hof een onderzoek
in te stellen naar de verklaringen van dezen
getuige en hy vroeg diens onmiddeliyke
gevangenneming, verdacht van meineed. Het
hof stemde hierin toe, waarna de getuige
Mannessen gevankelijk werd weggeleid.
Vervolgens kwam de kwestie der door verschil
lende personen gesignaleerde lichtkogels aan de
orde. Een doosje, waarin by de huiszoeking
kogeltjes gevonden waren, bevatte volgens
mevrouw van Dyk slechts luchtkogeltjes voor een
windbuks. Generaal Seyffardt, militair bijzitter,
was, na enkele getuigen verklaringen, dat licht
kogels waren gezien in den tuin van de gebroeders
van Dijk, van meening, dat de afstand van licht
kogels onmogelyk gschat kan worden.
VERHOOR VAN VERDACHTE.
Verdachte beriep zich op de per radio over
gebrachte lastgeving van het Nederlandsche
opperbevel, volgens welke alle manneiyke per
sonen boven de zestien jaar, die uit huizen wer
den gehaald waaruit werd geschoten, zonder vorm
van proces moesten worden gefusilleerd. Hy
erkende echter dat dan toch eerst de schuld van
de onder verdenking van schieten staande bur
gers moest worden vastgesteld. Dit was naar zyn
meening hier het geval. Als commandant, die
bovendien met zijn troepen in gevecht was ge
wikkeld, moest hy zonder meer op de rapporten
van zijn mannen vertrouwen. Vooral de positieve
mededeelingen van getuige Mannessen, dien hy
overigens nog nooit gezien had en die zelfs ge
heel niet by de door hem aangevoerde legergroep
behoorde, waren voor hem van doorslaggevende
beteekenis.
De president: „De mededeelingen van Man
nessen en twee soldaten, die overigens zelf ver
klaren, dat zy persoonlyk noch hebben hooren,
noch zien schieten, waren voor u dus voldoende,
zonder eenig nader onderzoek of zelfs maar een
rechtstreeksche vraag tot de beschuldigden, twee
mannen te laten neerschieten?"
Verdachte: „Ik was ln gevecht gewikkeld en
moest er wel op afgaan".
Verd. verklaarde overtuigd te zijn geweest van
de schuld van de gebroeders van Dyk en door
hen te laten fusilleeren. zijn plicht jegens het
vaderland te hebben gedaan.
REQUISITOIR.
Prof. Van Genechten achtte de tenlasteleg
ging overtuigend bewezen, zoodat verdachte zal
moeten worden veroordeeld. Dit misdrijf is een
van de afzichtelijkste gebeurtenissen die zich in
in de oorlogsdagen hebben afgespeeld.
Een verklaring van een man als Mannessen,
wiens laaghartige fantasieën hier duidelijk zyn
komen vast te staan, is voor overste Mijsberg
voldoende. Zonder zich te realiseeren, dat wel
eens een onjuist bericht kon zijn gegeven, besluit
hy: schiet ze neer! Wanneer hy slechts zou heb
ben gevraagd: ..Hebt gij dit nu zelf gezien?", had
wellicht de dood van twee onschuldige menschen
kunnen worden voorkomen.
Spr. had aanvankelijk niet de maximum-straf
willen eischen, omdat verdachte in de war was
gebracht door een misdadige propaganda en
waarachtig niet de eenige officier was, die zijn
zenuwen niet meer de baas was, en omdat
spr. meende, dat verdachte, hoewel hy uiterst
lichtzinnig heeft gehandeld, zyn eer niet had
gekwetst. Het speet spr. oprecht van meening
te zijn veranderd. Hy eischte thans de maximum
straf van twintig jaren.
PLEIDOOL
Mr. J. H. Rolandes Hagedoorn besprak in zyn
pleidooi de situatie in de oorlogsdagen en de
houding van de slachtoffers, die hy onverklaar
baar noemde, temeer daar een van hen een fel
tegenstander van het natlonaal-sociallsme was.
Indien overste Mijsberg schuldig moet worden
geacht, dan is hy toch nog slechts een schakel
in de keten van schuldigen. Hetzelfde wetsarti
kel. dat de karabijnschutters, die de executie vol
trokken, vryuit doet gaan, omdat zy slechts een
bevel opvolgden, hun door een meerdere gegeven,
is dan ook van toepassing op overste Mysberg,
die op zyn beurt evenèens een bevel van zyn
meerdere, in casu het opperbevel, uitvoerde.
Spreker achtte vryspraak de eenig juiste uit
spraak.
Na een korte repliek van prof. Van Genechten,
verzekerde verdachte nogmaals naar beste weten
zyn plicht te hebben gedaan. Hoewel begaan met
het lot van de achterblyvenden, vermocht hy
zyn schuld niet in te zien.
Het vredegerechtshof zal Dinsdag 21 April om
10 uur uitspraak doen.
ondervindt. Niet alleen is de toch reeds beperkte
scheepsruimte weer aanzieniyk geslonken en het
„England rules the waves" te niet gedaan, maar
ook heeft dit optreden zyn uitwerking op de
Amerikaansche goederenmarkt niet gemist.
Thans heeft men zich in de Vereenigde Staten
genoodzaakt gezien talryke nieuwe maatregelen
van ingrijpenden aard door te voeren. Zoo is het
niet meer toegestaan, dat speelgoed- en galan
terie-artikelen van metaal en andere voor de
oorlogvoering benoodigde materialen worden ver
vaardigd. Scheercrême en tandpasta mogen
slechts dan nog worden verkocht, indien een
leege tube wordt ingeleverd. En dit is voor dat
land der onbegrensde mogeiykheden een maat
regel van groot gewicht, welke wel een byzon-
deren indruk moet maken op den Amerikaan en
een typeerend voorbeeld is van de positie, waar
in dat land thans reeds na slechts enkele maan
den oorlogvoering is geraakt. Aangaande den
olieaanvoer in de Vereenigde Staten kan nog
worden opgemerkt, dat deze met zeer zware
moeilijkheden heeft te kampen, immers het
duikbootwapen heeft honderdduizenden tonnen
vernietigd. Amerika is nog niet eens van den
grooten schrik in den Stillen Oceaan bekomen,
of een tweede schrik slaat de regeerders van
Washington weer om het hart. De oorlog heeft
zich het laatste jaar wel snel uitgebreid. Het was
Roosevelt's wensch, doch na ampele maanden
heeft de toestand voor zyn land zich toch wel
zeer te zynen nadeele gewyzigd.
DE ARGENTIJNSCHE
ONDERHANDELINGEN.
In Washington hebben volgens berichten uit
Lissabon besprekingen plaats gehad met Argen-
tijnsche commissies, waar is gesproken over de
levering van oorlogsmateriaal. Deze onderhan
delingen hebben een echec geleden, toen de Ver
eenigde Staten den eisch stelden, dat de Argen-
tijnsche oorlogsvloot de convooidiensten zou ver
richten bij de transporten van voor de V.S. van
belang zynde goederen. Argentinië heeft dit
verzoek van Amerikaansche zyde onbeantwoord
gelaten en het gevolg is geweest, da,t Washington
heeft laten weten, dat een beperkte levering aan
Argentinië zal geschieden en in de toekomst deze
wapenleveranties by voorkeur zal doen aan die
Zuid-Amerikaansche staten, die „door hun uit
gesproken politieke houding tegen de as-mogend-
heden direct bedreigd zyn". Ook ten opzichte
van Chili heeft Roosevelt een waarschuwenden
toon laten hooren. Vooral het feit, dat beide lan
den nog steeds niet met de as-mogendheden
hebben gebroken, heeft tot groote ontevreden
heid in Washington geleid. Uit deze feiten biykt,
dat de Vereenigde Staten geen poging onbenut
laten om de kleinere Amerikaansche staten te
dwingen zich in den oorlog te storten. Deze poli
tiek van Washington werpt toch een schril licht
op de steeds door de Anglo-Amerikaansche re
geerders gedane bewering, dat het blok der ge
allieerden steeds grooter wordt om vrywillig te
komen tot een sterke belangengemeenschap, die
het mogeiyk maakt het hoofd te bieden aan den
strijd tegen Duitschland en zyn bondgenooten.
Meer en meer bhjkt, dat Engeland en de Ver
eenigde Staten andere landen met brute midde
len pressen tot deelname aan een stryd, welke
niet de hunne is. Vanuit dezen gezlchthoek be
zien, kan men niet aan de gedachte ontkomen,
dat Amerika's machtspositie meer gebaseerd is
op woorden dan op daden en de beslissing zeker
niet van over den Atlantischen Oceaan verwacht
behoeft te worden!
In hotel „Noord-Brabant" te Utrecht is gis
teren een congres gehouden voor het nyver-
heidsonderwys voor meisjes onder leiding van
den voorzitter van den Ned. bond van leeraren
en leeraressen by het nijverheidsonderwys, den
heer G. M. Meurs.
Mevr. A. Grimeyer-Kryger sprak vervolgens
over „De lichamelyke oefening aan meisjes-
nyverheidsscholen". Om lichaam, geest en ziel
tot een harmonisch geheel om te vormen is veel
meer gymnastiekonderwys noodig, aldus spreek
ster. Meer lichamelyke oefening zal een grooter
uithoudingsvermogen teweeg brengen, waardoor
de meisjes ook tot betere prestaties zullen kun
nen komen. Op de ambachtsscholen geeft men
drie uur gymnastiek per week. Een dergeiyk
stelsel achtte spr. ook nuttig voor de nyverheids-
scholen: drie uur per week of twee uren en een
speelmiddag.
Na de pauze sprak mevr. A. E. Braam-Houck-
geest Schroot over „Ervaringen met opleidingen
van gezinshulpen volgens het leerlingenstelsel".
Spreekster wees er op, dat aan de
leidsters eischen moeten worden gesteld ten
aanzien van kennis en vaardigheid, doch in niet
mindere mate aan tact en paedagogisch Inzicht.
In een twaalftal gemeenten van ons land is de
huishoudeiyke opleiding volgens een leerling
stelsel reeds tot stand gekomen en over de be
reikte resultaten kan men tevreden zyn. Vast
staat dat op deze wyze een groot aantal meisjes,
dat van onderwys op nijverheidsscholen versto
ken bleef, thans opleiding geniet.
De volgende spreekster was mej. M. Vinger-
hoets, die sprak over het onderwerp „Is voort
gezette opleiding volgens het leerlingenstelsel
voor arbeidsters in de confectie-industrie mo
gelijk?" Het is wenscheiyk, dat de meisjes die
nu met haar veertiende jaar naar de ateliers
gaan, in de toekomst nog wat langer door de
onderwysinrichtingen worden vastgehouden.
Tusschen atelier en nyverheidsschool kan een
betere wisselwerking tot stand komen.
Tenslotte sprak mej. M. Kazemier over „In
telligentie-onderzoek van leerlingen aan nyver-
heidsscholen voor meisjes".
Na alle onderwerpen had een levendige ge-
dachtenwisseling plaats. Om vyf uur sloot 'e
voorzitter onder dankzegging aan de spreeksters
het congres.
VESTIGINGSVERBOD VOOR HILVERSUM.
De burgemeester van Hilversum heeft vast
gesteld een verordening betreffende vestiging
en verhuizing binnen de gemeente Hilversum.
Het is daardoor een ieder verboden zyn woon
plaats binnen de gemeente Hilversum te vesti
gen of daar höofdverblyf te houden voor zoover
hy heden daar geen woonplaats of hoofdverblijf
heeft, en eveneens om binnen de gemeente te
verhuizen.
Het Is verboden aan personen, die zich ln
strijd met het voorgaande te Hilversum vestigen
of hebben gevestigd, danwel binnen die ge
meente verhuizen of zyn verhuisd, een woning
geheel of ten deele af te staan.
Deze bepalingen zyn niet van toepassing
voor zoover het betreft personen, die in het be
zit zyn van een door of vanwege den burge
meester af te geven schriftelyke vergunning.
Overtreding wordt gestraft met hechtenis van
ten hoogste twee maanden of geldboete van ten
hoogste f.300.
„WAT DE ANTI'S ZEGGEN.*»
Hedenavond van 19.15—19.30 spreekt Max
Blokzyi, via den zender Hilversum 2, in de serie
„brandende kwesties" over het onderwerp:
„Wat de anti's zeggen."
PROF. DR. T. GOEDEWAAGEN TE
STUTTGART.
Gisteravond sprak prof. Goedewaagen te
Stuttgart voor de Deutsch Niederlandische Ge-
sellschaft over „De cultureele taak van de Ne
derlanden in het nieuwe Europa". Hy herinner
de aan de dagen van Mei 1940, toen een storm
over ons Nederlanders is gegaan, die de zwak
ken heeft neergeslagen, maar de sterken heeft
gestaald. Velen zyn gezonken, maar velen heb
ben zichzelf gered. Een groot deel van ons yolk;
zelfs het grootste deel, heeft den zin van dezen
tijd nog niet verstaan en zit mismoedig en ge
krenkt langs den weg. wy, nationaal-soclallsten.
echter marcheeren verder, aldus spreker, ons
bewust van de epische grootheid van onze gene
ratie.
Spreker ging uitvoerig na wat de Nederlan
den hebben bijgedragen tot de Germaansche
cultuur en zeide als slot van zyn rede dat hy,
als leider van het departement van volksvoor
lichting en kunsten, een van zyn gewichtigste
opgaven hierin ziet onze cultuur over de gren
zen bekend en bemind te maken. Germanië
verwacht van ons, dat wy ons dienend inscha
kelen. Onze taak is, dezen oproep te volgen. De
Nederlanden willen aantreden ln het front van
de Germaansche cultuur.
UNIE „EEN SCHOOL DIET DEN BIJBEL".
Onder leiding van den waarnemenden voor
zitter, prof. dr. G. Ch. Aalders, uit Hilversum,
is gisteren te Utrecht in de Westerkerk de al-
gemeene vergadering gehouden van de Unie
„Een school met den Bijbel".
Op voorstel van het bestuur besloot de ver
gadering tot de gewone jaarUjksche uitkeerlngen
uit de kas der unie. zy nam verder het voorstel
betreffende het fonds tot subsidieering van een
of meer leerstoelen voor Chr. paedagogiek aan.
In de middagvergadering trad als referent op
prof. dr. J. H. Bavinck uit Bilthoven, die sprak
over „Onvergankelijke waarden".
ENGELSCH VLIEGTUIG AFGESCHOTEN.
Een Engelsch vliegtuig is tydens zyn vlucht
boven Het Kanaal afgeschoten en de Inzitten
den hebben zich voorloopig in veiligheid weten
te stellen met behulp van een rubberbootje.
Lang zal dit echter niet kunnen duren, want na
eenigen tyd zullen ze uitgeput raken en niet
meer in staat zyn, zich aan het wankele vaar
tuigje vast te klemmen. Doch reeds cirkelt een
Duitsch roode-kruis-vliegtuig boven hen en na
eenigen tyd strijkt het toestel op de golven
neer. Het duurt niet lang of de zoo goed als
uitgeputte bemanning is in veiligheid gebracht...
Zoo werkt het roode kruis in oorlogstyd. Het
ziet niet naar vriend of vyand, doch het ziet
slechts naar den mensch in doodsnood.
Zoo zal ook straks de Nederlandsche ambu
lance aan het Oostfront haar taak opvatten.
Wat kan u dan nog weerhouden deze hulpexpe
ditie te steunen? Niets zal u daartoe in den weg
staan. Hier is het gironummer: 87600, Neder
landsche ambulance, Koninginnegracht 22,
's-Gravenhage.
ZIJ. DIE VIELEN
Tn de worsteling tegen het bolsjewisme val
len ook Nederlandsche strijders. Hiermede bren
gen zij het hoogste offer in dienst van hun volk
en vaderland, zy, die vielenhun namen
zullen geschreven worden op gulden bladzyden
In onze geschiedenisboeken en de naaste toe
komst zal ons leeren, dat zy niet vergeefs ge
vallen zyn.
zy, die vielen, voor hen kunnen wy niets meer
doen, maar zooveel te meer voor hen die even
eens bereid zyn, als het moet. hun leven te
geven. Landgenoot, het verzorgingsfonds Vrij
willigerslegioen Nederland zendt duizenden pak
ketten naar het Oostfront. Deze pakketten, be
stemd voor onze dappere vrywilllgers, koste*
veel geld. Helpt mede dit fonds versterken
Schryft een flink bedrag over op girorekening
432100.