Binnenland
83s?e laargang
WOENSDAG 18 MAART 1942
No. 25145
Australië direct becfreigd
Generaal Mac Arthur
opperbevelhebber
De Japansche opmarsch
op Sumatra
In Birma
Verdeeldheid in
Democratische kamp
Verspreide berichten
Het proces te Riom
De distributie
Verduisteren:
19.48 uur
7.47 uur
Bekendmaking
Versche zeevisch voorloopig geen
volksvoedsel
EERSTE BLAD
Materiaalbesparing
DSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 liinen) Gironummer: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef Redactie 21507.
Hoofdredacteur: B. W. Mcnkhorsb, Lelden.
Pl.vcrv.: K. Been. Leiden.
„Exchange Telegraph" meldt uit Mclboeur-
ne, dat naar Britsche mecning de „slag om
Australië" thans spoedig kan worden ver
wacht. De groote Japansclie transportvloot,
die de operaties tegen Java heeft volbracht,
is, naar het Engelschc agentschap beweert,
Maandagavond waargenomen ten Westen
van de Australische kust. De Australische
luchtmacht levert sindsdien ononderbroken
strijd. De Japansche vlootformatie bestaat
uit verscheidene kruisers en vliegtuigmoe
derschepen, alsmede uit veertig tot vijftig
torpedojagers.
Op de Japansche steunpunten op Nieuw Gui
nea zijn bovendien zeer aanzienlijke versterkin
gen voor de luchtmacht aangekomen. Dit is
ongetwijfeld een teeken voor aanstaande groote
vliegtuigoperaties, die steeds vooraf zijn gegaan
aan Japansche vlootacties. De Australische
luchtmacht heeft vooral zeer snel voldoende
versterkingen noodig. (D.N.B.)
De Londensche vertegenwoordiger van
„Svenska Dagbladet" wijst op grond van uit
latingen van den militairen medewerker van de
„Times" er op. dat het grootste gevaar voor
Australië is gelegen in een doordringen der Ja
panners tot de eilandengroepen van de Stille
Zuidzee, met het doel de vitale toevoerwegen
van Amerika af te snijden.
Een dergelijk oprukken is gevaarlijker dan
een directe poging tot invasie van het noorden
uit. Indien het den Japanners gelukt van de
reeds in hun bezit zijnde steunpunten uit de
Salomons - eilanden. de Nieuwe - Hebrjden,
Nieuw-Caledonië en de Fidsji-eilanden in hun
bezit to krijgen, zoo schrijft de bovengenoemde
Britsche militaire deskundige, dan zou Austra
lië zoowel van het Oosten als van het Westen
uit geïsoleerd zijn en dan zou een invasie on
getwijfeld snel volgen.
De betrekkelijke kalmte aan het Australische
noordelijke front behoeft daarom niet noodza
kelijk een goed teeken te zijn. Door de zware
verliezen, die de zeestrijdkrachten der gealli
eerde bij Java hebben geleden, hebben de Ja
panners nog onbeperkter dan ooit te voren de
heerschappij en bewegingsvrijheid in de wate
ren ten Noorden en Noordoosten van Australië.
Volgen^ een bericht van Associated Press
is generaal Mac Arthur benoemd tot opper
bevelhebber in Australië.
Naar Associated Press verder meldt, heeft
het ministerie van oorlog der Vereenigde Sta
ten medegedeeld, dat generaal Mac Arthur, die
tot nu toe het bevel over de Amerikaansche
strijdkrachten op Luzon voerde, in Australië is
aangekomen, om aldaar het opperbevel over de
Amerikaansche strijdkrachten over te nemen.
Het ministerie verklaarde verder, dat om deze
benoeming door de Australische regeering was
verzocht en dat Roosevelt den 22sten Februari
Mac Arthur bevel had gegeven zijn hoofdkwar
tier van de Philippijnen naar Australië te ver
plaatsen.
President Roosevelt heeft volgens den Brit-
schen nieuwsdienst gisteren op de persconfe
rentie verklaard, dat het Zuidwesten van de
Stille Zuidzee, waar Mac Arthur het opperbevel
heeft gekregen, het geheele gebied ten Oosten
van Singapore omvat.
Roosevelt was de opvatting toegedaan, dat
Mc Arthur hier nuttiger zal zijn dan als hij
op de Philippijnen was gebleven. Natuurlijk gaat
de strijd daar voort, aldus Roosevelt.
Generaal Wainwright volgt Mac Arthur op op
de Philippijnen. (D.N.B.)
Naar de Tokio Asahi Sjimboen meldt, hebben
de in Noord-Sumatra opereerende Japansche
strijdkrachten op 14 Maart om 14.00 uur het
strategisch belangrijke Balige, aan den Zuide-
delijken oever van het Tobameer, bezet, nadat
zij sedert haar landing in de buurt van Laboe-
lian Roekoe meer dan 130 kilometer naar het
Westen waren opgerukt. Bij hun opmarsch
ontmoetten de Japansche strijdkrachten vijan
delijke afdeelingen ter sterkte van enkele hon
derden mannen, die door lichte pantserwagens
werden ondersteund.
Andere Japansche strijdkrachten, die langs
de kustlijn van Koetaradja naar het Zuid-Oos
ten oprukken, hebben op 13 Maart Sigli aan
de Noord-Oostkust van Sumatra bezet.
Naar thans bovendien bekend wordt, bevin
den zich onder den buit, dien de Japansche
strijdkrachten op het eiland Weh (Sabang)
hebben behaald, vier benzinetanks. 10 kolende-
ports, zeven stukken zwaar geschut en een
scheepswerf. (D.N.B.)
Naar via New York uit Calcutta gemeld wordt,
tracht het Britsche opperbevel in Noord Birma
een nieuw front te vormen om den Japanners
den weg naar Bengalen te versperren. Er wordt
koortsachtig gewerkt, zoo verklaart men, om
alle voorbereidingen te treffen ten einde het
hoofd te kunnen bieden aan den komenden
nieuwen Japanschen aanval, die, naar men te
Londen betoogt, voor het lot van Indië beslis
send zou kunnen worden. Den Britsche empi-
retroepen moet echter, zoo verklaart men ver
der, nog een adempauze gegund worden. Daar
voor stroomen echter thans in Noord-Birma
Chineesche elitetroepen te zamen om het front
aldaar te versterken. Daarom kan men te Lon
den en Washington vertrouwen, dat men dit
maal werkelijk geen betere soldaten tegenover
Japan in het veld kan brengen.
Naar het Japansche blad Nitsji Nitsji meldt,
heeft de Japansche luchtmacht in Birma
thans de volledige heerschappij in de lucht. Nu
vrijwel alle Blenheim-bommenwerpers neerge
schoten zijn, hebben de Engelschen nog slechts
Spitfires en Curtis3 P40 jagers tot hun be
schikking. waarmede zij nuttelooze guerilla-
aanvalulen op de Japansche bases ondernomen
(D.N.B.)
COMMUNISTISCHE LEIDER OP MALAKKA
GEARRESTEERD.
Tokio, 17 Maart. (D.NB.) Volgens de „Tokio
Nitsji-Nitsji" is op 8 Maart j.l. de voorzitter van
de communistische partij op Malakka. Hoeang
Sjao Toen, gearresteerd.
Het blad voegt hieraan toe, dat de communis
tische partij op Malakka ongeveer 2.000 leden
telde, en door de Engelschen na den val van
Singapore als „vijfde colonne" werd gebruikt. De
arrestatie van Hoeang heeft voorts geleid tot het
ontdekken van communistische plannen, waar
aan thans definitief een eind is gemaakt.
De diplomatieke correspondent van het D.N.B.
schrijft
Lord Halifax en Litwinof hebben op een ban
ket te New York gesproken over den oorlogstoe
stand.
Hun verklaringen gaan het kader van toasten
te buiten. Zij staan in schrille tegenstelling tot
elkaar en geven een beeld van de in het „demo
cratische kamp" heerschende geestesgesteldheid,
waarin voorstellen worden besproken voor een
coördinatie van de strategische posities.
Lord Halifax ging zich te buiten aan alge-
meene phrases over de kracht der democratieën,
waarbij hij" gewag maakte van het bondgenoot
schap met de factor „tijd", hetgeen Litwinof
aanleiding gaf tot een felle verbetering De bols
jewistische ambassadeur protesteerde tegen de
aankondiging van betere tijden. Hij noemde den
tijd een „verraderlijken bondgenoot" en gaf den
Engelschen en Amerikanen duidelijk te verstaan,
dat zij ten slotte steeds nog de illusie koesteren,
als zou Sovjet-Rusland alleen de kastanjes uit
het vuur willen en kunnen halen. Litwinof stelde
den eisch voor een tweede front, opdat de in
het Oosten strijdende bolsjewistische legers ont
last zouden worden.
Deze kreet naar een tweede front is echter
niet een monopolie van de Sovjet-Unie. Zij wordt
ook allerwegen gehoord in het kamp der demo
cratieën, waar strategen zich het. hoofd breken
over hun bedenkelijke posities.
Terwijl de Sovjets een actief optreden van de
Engelschen in Scandinavië, In Frankrijk en op
het Iberische schiereiland eischen, dringen de
Amerikanen en Engelschen aan op het vormen
van een nieuw bolsjewistisch front in Siberië
tegen Japan, De Australiërs van hun kant wen-
schen een offensief tegen Japan, vooral voor de
in Britsch-Indië liggende troepen van generaal
Wavell, die van zijn kant weer de Australiërs
mefc- de taak zou willen belasten om de Japan
ners zoo lang mogelijk op te houden en hun
aandacht van een aanval op Britsch-Indië af
te leiden.
In soortgelijken zin heeft Wavell in Tsjoeng-
king voorstellen gedaan, omdat hij veronder
stelt, dat door een aanval van de Chineezen op
de Japanners de Britsche troepen in Birma een
adempauze zullen krijgen.
Men kan de lijst met dergelijke wenschen,
waarop ook nog zekere plannen van Roosevelt
met Zuid-Amerika behooren, willekeurig ver
lengen. Het eindresultaat is, dat elkeen van de
zoogenaamde bondgenooten den ander den voor
rang wil laten inzake nieuwe strategische avon
turen.
De algemeene kreet naar een tweede front
«illustreert zoodoende de tragisch-komisch aan
doende poging om tegenover een weldoordachte
strategie een radeloosheid te stellen en op deze
wijze den oorlog te willen winnen.
STIRLING WIL LUCHT- EN VLOOT-
BASIS IN NOORWEGEN.
Naar de Londensche correspondent van de
..Dagens Nyheter" meldt, verlangt de Ameri
kaansche admiraal Yates Stirling een gemeen
schappelijke Britsch-Amerikaansche actie tot
het vestigen van een lucht- en vlootbasis in
Noorwegen.
Natuurlijk, zoo voegde de admiraal daaraan
toe. moet daartoe eerst met de Dultsche vloot
worden afgerekend.
ENGELSCHEN IN FRANSCHE KUSTSTEDEN
ONDER SPECIAAL TOEZICHT.
Naar men In gewoonlijk welingelichte Fran-
sche kringen verneemt, zou de Fransche regee
ring besloten hebben om als represaille tegen
het bombardement van Parijs en als voorzich
tigheidsmaatregel tegen eventueele aanvallen
van dien aard op Marokko bevel te geven, dat
alle in de kuststeden wonende Engelschen on
der speciaal toezicht moeten worden gesteld
en in hun bewegingsvrijheid worden beperkt.
Deze maatregel zou betrekking hebben op onge
veer 2000 Britsche onderdanen. (D.N.B.)
ZWARE TEXTIELBEPERKING IN ENGELAND
Naar uit Londen gemeld wordt, is daar van
officieele zijde bekend gemaakt, dat met ingang
van 1 Juni de kleedingrantsoeneering met onge
veer 25 wordt verminderd. Men hoopt door
deZe beperking in de textielindustrie ongeveer
50.000 arbeiders vrij te maken voor een taak,
welke van belang is voor den oorlog. Er zullen
vereenvoudigingen in de kleeding aangebracht
worden (geen omslagen in broekspijpen, vermin
dering van het aantal zakken en knoopen e.d.)
(D.N.B.)
GRAAN VOOR GRIEKENLAND.
In den Piraeus is gisteren het Zweedsche s.s.
Rodermazzo aangekomen met een lading van
7.000 ton broodgraan voor het Grieksche volk.
Deze zending vormt een deel van de reeds ruim
een jaar geleden door de toenmalige Grieksche
regeering gekochte en contant betaalde 70.000
ton Australisch graan.
Tusschen de toenmalige Grieksche en de En-
gelsche regeering was indertijd uitdrukkelijk
overeengekomen, dat zelfs in geval van een be
zetting van Griekenland door de spilmogend-
heden Engeland het transport van dit graan
naar Grieksche havens niet zou verhinderen.
Desondanks heeft Engeland maandenlang ge
weigerd de transporten van het in Alexandrie
en Haifa liggende graan toe te staan en de in
terventie van den Paus, van het Int erna tionele
Roode Kruis en andere persoonlijkheden en in
stellingen was noodig om de eerste zending voor
het Grieksche volk vrij te krijgen. Duitschland
en Italië hebeben daarentegen zooals men weet,
GETUIGENVERHOOR.
Op den 14den dag van het proces voor het
gerechtshof te Riom is een aanvang gemaakt
met het verhoor der getuigen.
Tijdens de zitting ontspon zich een levendig'
debat tusschen den eersten getuige, generaal
Besson, en den beklaagde Daladier.
Generaal Besson besprak tijdens zijn uiteen
zettingen, die Ongeveer een uur duurden, de
versterkingswerken in den sector der Arden
nen. de vertegenwoordigingen in den generalen
staf, de gebreken in de organisatie van het
leger en de onvoldoende hoeveelheid wapens.
Over de diverse onderwerpen leverde hij een
reusachtige hoeveelheid cijfermateriaal, waar
uit de Fransche inferioriteit ten opzichte van
de Duitsc.he weermacht moest blijken. Aan
het slot van zijn betoog wees hij ook op de
moreele oorzaken, die invloed hadden geoefend
op den oorlogsgcest bij de troepen en de bereid
heid der burgerij om het land te verdedigen.
Op een vraag van den president of de reor
ganisatie van den generalen staf nadeelige ge
volgen had gehad, antwoordde generaal Besson
geen algemeen geldende meening omtrent dit
punt te kunnen uitspreken. In antwoord op
een tweede vraag van den president, aangaande
het onvoldoende kader der reserve-legers, deelde
leneraal Besson mede. dat inzake het aanvul,
'end kader niets was gedaan.
Op een nieuwe nadrukkelijke vraag van den
voorzitter, hield generaal Besson vol, dat. door
net onvoldoende tankmaterieel het opstellen
<fan een tactiek voor het tankwapen niet mo-
'ük ""as geweest.
Tijdens het verdere verloop der zitting werd
den beklaagden gelegenheid gegeven tot het
stellen van vragen aan de getuigen en nam
le zitting een dramatische wending aan.
Het debat over de onvoldoende versterkinL
van den Ardennensector ontaardde in een he-
•'■'ge gedachtenwisseling tusschen den president,
den getuige generaal Besson. den beklaagde
Oaladier en diens verdediger Ribet.
Daarbij trachtte Daladier den generalen staf
aan te klagen. Generaal Besson beantwoordde
de vraag van den yerdediger Ribet, of hij als
bevelhebber van een leger ook een of ander
gebrek in de geestelijke houding van zijn troep
had opgemerkt, ontkennend.
Als tweede getuige weid generaal Blanchard
-•erhoord. wiens verklaringen op dezelfde punten
betrekking hadden als die van generaal Besson.
doch geen nieuwe gezichtspunten openden. Hij
verklaarde, dat de houding der Fransche troe-
Den bij het uitbreken van den oorlog minder
geestdriftig was geweest dan in 1914. Ook hij
noemde de enorme inferioriteit der Fransche
luchtstrijdkrachten tegenover de Duit-sche „een
der oorzaken van de nederlaag, die het zwaarst
wogen".
Nadat nog een derde getuige was verhoord,
werd de zitting tot heden verdaagd.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
8.36 uur en gaat onder te 21.35 uur
De hoogere S.S. und Polizeiführer maakt be
kend:
Voor den lsten April 1942 moeten in de be
zette Nederlandsche gebieden alle personen
auto's. die een Rijks-Duitsch kenteeken dragen
en alle personenauto's, die weliswaar een Ne-
derlandsch kenteeken aragen, doch zich na den
14den Mei 1940 in het bezit van Rijks-Duit-
schers bevinden, aangegeven worden. De aan
gifte dient voor den lsten April 1942 te ge
schieden bij den voor de woonplaats (in de
bezette Nederlandsche gebieden) van den tot
aangifte verplichten persoon bevoegden politie
officier bij den gevolmachtigde van den Rijks
commissaris. Bij de aangifte dient een gereed
liggend formulier te worden ingevuld, dat tege
lijkertijd hét verzoek tot uitreiking van een
kenteeken voor de bezette Nederlandsche ge
bieden en het verzoek tot verder gebruik bevat.
in den tusschentijd van hun eigen voorraden
reeds belangrijke hoeveelheden broodgraan aan
Griekenland gegeven, zonder dat zij daartoe vol
gens het internationale oorlogsrecht verplicht
waren De Engelsche propaganda heeft getracht
de schuld voor de vertraging der levering op
rekening te schuiven van de spilmogendheden.
De Grieksche regeering en het hoofd van de
Grieksphe kerk hebben echter deze beweringen
van de Engelschen als volkomen ongegrond be
slist van de hand gewezen. (D.N.B.)
INTERVIEW MET SARADJOGLOE.
De Popoio di Roma publiceert een onderhoud,
dat haar correspondent te Ankara heeft gehad
met den Turkschen minister van buitenlandsche
zaken, Saradjogloe, die o a. verklaarde, dat de
doeleinden der buitenlandsche politiek van
Turkije gebaseerd zijn op een straffe neutrali
teit, die Turkije besloten is tegen een ^eder te
verdedigen.
Saradjogloe vervolgde, dat Turkije op een
kritiek oogenblik met Engeland een verdrag
heeft gesloten, dat een voorbehoud bevatte, het
welk Turkije in staat moest stellen zich niet
te laten meeslepen in een combinatie, die vijan
dig was jegens Rusland.
Vervolgens sloot het een verdrag met Duitsch
land, daar dit land niet met vijandige gevoelens
jegens Turkije was bezield. Duitschland is een
oud bondgenoot en vriend van Turkije, met
hetwelk zij smartelijke dagen hebben gedeeld. De
aanslag op von Papen heeft de algemeene ver
ontwaardiging in Turkije verwekt.
Omtrent de betrekkingen met Moskou zei de
minister, dat reeds Kemal Ataturk twintig jaar
geleden den grondslag heeft gelegd voor een
trouwe vriendschap met de sovjet-unie en dat
Turkije zijn trouw heeft bewezen.
Nopens Italië sprak de bewindsman over de
mogelijkheden tot samenwerking tusschen de
beide landen, geschapen door hun mediterrane
karakter en verwantschap in tal van andere
opzichtten. (Stefani).
ZEEPBONNEN VOOR BIJZONDEREN
ARBEID.
Bij de plaatselijke distributiediensten kun
nen op nader te bepalen tijdstippen in het tijd
vak van 20 tot en met 31 Maart, de aanvraag
formulieren voor extra rantsoenen zeep worden
afgehaald. De formulieren moeten op een dooi
den plaatselijken distributiedienst vast te stel
len datum ingeleverd worden.
Er zullen extra rantsoenen verstrekt wor
den voor een periode van twee maanden,
ingaande 1 April, aan melkers, aan per
sonen, die zoogenaamden „vuilen arbeid"
verrichten en aan bedrijven, waarin zoo
genaamde „vuile arbeid" verricht wordt.
Gediplomeerde bakers, kraamverzorgsters
enz. zullen geen extra rantsoenen ontvan
gen, voor zoover zij per 1_ Februari j.l. voor
een periode van 6 maanden extra rantsoe
nen ontvangen hebben.
AARDAPrELMEELVLOKKEN OP DE
GORTBON.
Tot en met 21 Maart a.s. geeft dc met
„226" genummerde, voor gort e.d. aangewe
zen bon 'van de bonkaart algemeen, tevens
recht op het koopen van 250 gram aard-
appclmeelvlokken. Hetzelfde geldt voor de
na 21 Maart a.s. voor gort e.d. aan te wij
zen bonnen van genoemde kaart.
Aangezien tot dusver aardappelmeelvlokken
slechts verkrijgbaar waren op de havermoutbon,
was het, nu geen bon voor havermout is aan
gewezen, niet mogelijk aardappelmeelvlokken te
koopen Door de aanwijzing van de geldige
gortbon voor dit doel, wordt men dus in de ge
legenheid gesteld voornoemd artikel alsnog te
betrekken.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat het
hier betreft het uitverkoopen van den nog bij
den handel aanwezige voorraden.
EXTRA KOUSEN IN BIJZONDERE
GEVALLEN.
De distributiediensten zullen aan personen,
die in bijzondere gevallen In aanmerking ko
men voor de verstrekking van kousen boven het
aantal, dat op de textielkaart verkrijgbaar is,
op aanvrage speciale g-punten en kousenmach
tigingen uitreiken. Er worden twee soorten kou
senmachtigingen verstrekt, één voor personen
van drie jaar en ouder (met zwarten opdruk)
cn één voor kinderen beneden den leeftijd van
drie jaar (met rooden opdruk).
Op deze kousenmachtiging staat hét aantal
kousen vermeld, dat op de machtiging mag
worden gekocht. De winkelier dient naast de
machtiging echter tevens het vereischte aantal
punten in ontvangst tc nemen.
NOORDZEEVISSCHERIJ MAAKT
MOEILIJKEN TIJD DOOR.
De prijzen van versche zeevisch zijn hoog.
Minder gegoeden kunnen deze haast niet be
talen. Dit geeft aanleiding tot klachten. De ree-
ders zouden .fantastische winsten maken. Er
werd gepleit voor maximumprijzen. Ook vak
bladen schonken aandacht aan dit probleem.
Naar aanleiding hiervan heeft het A.N.P. per
sonen uit de kringen van reeders en vischhan-
del eens naar hun meening gevraagd.
Hoewel overtuigd van de goede bedoelingen
van hen. die voor maximumprijzen pleitten, wa
ren deze kringen wel eenigszins ontstemd over
de wijze, waarop hier een oordeel wordt uit
gesproken over een zoo moeilijke aangelegen
heid. Aan de prijzen voor zeevisch zit namelijk
heel wat vast. Het vraagstuk moet worden be
zien in het kader van de ontwikkeling, die de
Noordzeevisscherij heeft doorgemaakt en van
de moeilijkheden, waarmede zij thans heeft te
kampen. Een scherp onderscheid dient daarbij
te worden gemaakt tusschen de haringvisscherij
en de trawlervaart.
Bestond onze Noordzeevloot oorspronkelijk uit
zeilschepen (buizen, bommen, kotters en log
gers) omstreeks 1900 deden de eerste trawlers
him intrede, voornamelijk in IJmuiden. De ha
ringvisscherij is in Katwijk, Scheveningen,
Vlaardingen, Maassluis en het later op den
achtergrond geraakte Egmond, steeds van ge
neratie op generatie beoefend. Daar vindt men
nog 'het echte type van den visscherman en
van den reeder, eigenaar van een schuit, die
met hart en ziel werkt voor de instandhou
ding van zijn bedrijf. Leefde daar een traditie,
in IJmuiden echter traden in en kort na de
jaren van hoogconjuctuur tal van personen als
reeder op, die dat van huis uit niet waren. De
winst investeerden zij elders dan in de vis
scherij; speciaal op de trawlervaart heeft deze
gang van zaken nadeeligen invloed uitgeoefend.
Terwijl omstreeks de jaren '26 en '27 de
groote overgang plaats had van zeilschepen
naar motorloggers, werd een ander deel der
vloot uit Engeland betrokken. Tweedehandsche
schepen werden opgekocht en men raakte een
slag ten achter. De vrije markt drukte boven
dien de prijzen. Duitschland, vroeger de groot
ste afnemer, kon niet zooveel meer opnemen
en toen na 1930 door een verkeerde handels
politiek de deviezen uitgeput raakten, was dit
afzetgebied vrijwel geheel verloren De binnen-
landsche markt was te klein om den -aanvoer
te verwerken. Na den vorigen oorlog is het be
drijf zij het met schommelingen ziender-
oogen achteruit gegaan.
Op het moment zit men dan ook met de
ruïne van een bedrijf. Er zijn schepen gevor
derd. Een deel der vloot zit aan de overzijde
en het ls de vraag, wat er van over is. Voorts
ingen schepen door oorlogsgeweld verloren.
Reeders. die vroeger over vier of vijf schepen
beschikten, kunnen er nu nog slechts een of
twee laten uitvaren en zijn boverïdien afhan
kelijk van het toegewezen kwantum olie of
kolen.
VIJFTIG PROCENT DER OPBRENGST KAN
WORDEN AFGESCHREVEN.
Het spreekt dus van zelf, dat een vaart
heel veel goed moet maken. Wel vijftig
procent van de opbrengst kan worden afge
schreven. O.m. moeten verzekering en loo-
nen van heto varend personeel daar af en
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
verder moet de reeder, ook wanneer er niet
gevaren wordt, zijn bedrijf in stand kun
nen houden. Maar bovendien, en dat wordt
vaak vergeten, legt een verstandige reeder
een deel der winst opzij om daarvan na den
oorlog een nieuwe vloot op te kunnen bou
wen.
Beziet men de prijzen voor zeevisch in
dit licht, dan staat men er reeds geheel
anders tegenover.
Toegegeven zij echter, dat er zelfs zeer
behoorlijke winsten bij besommingen zijn
gemaakt. Deze te hooge winst zou men
kunnen tegengaan door het stellen van
maximumprijzen. Ongetwijfeld zullen deze
over eenigen tijd ook wel worden opgelegd.
Voordat tot dien maatregel wordt overgegaan,
dient men echter te overwegen welk sociaal doel
daarmede wordt gediend. Want indien men den
reeder een behoorlijke winst garandeert, waar
uit hij een bedrijfsreserve kan vormen, zal ver
sche zeevisch nog allerminst voor de kleinste
beurzen bereikbaar zijn.
Het beste is dit te demonstreeren aan het
artikel wijting. Bracht deze vroeger zes tot ze
ven gulden op per kist, de maximumprijs zou
thans op minstens veertig gulden gesteld moe
ten worden. Hetgeen neerkomt op 60 ct. per
pond in den winkel. Een goedkoop volksvoedsel
wordt de visch daarmede allerminst.
Daarbij komt echter nog een andere factor.
De aanvoer van zeevisch is namelijk veel te
gering om al onzen Nederlandschen arbeiders ge
regeld ook maar een schamel beetje te kunnen
doen toekomen. En bovendien, in tijden van
schaarschte gaat het vaststellen van prijzen
steeds gepaard met het euvel van den sluik
handel.
EEN VOORSTEL.
Om het beoogde sociale doel nu toch te be
reiken, is uit kringen van den vischhandel een
voorstel van volgende strekking naar voren ge
bracht. Men zou een gedeelte van den aanvoer
kunnen laten aan de vrije markt. Uit de tien
tot twintig procent meer opbrengst zou een
fonds gevormd kunnen worden, dat vlsch op de
markt aankoopt, welke tegen gereduceerden
prijs beschikbaar kan worden gesteld. Hoewel
het kwantum uiteraard klein is, zou men deze
visch door kleinhandelaren in de groote steden
en industrie centra in daarvoor aan te wijzen
gebouwen kunnen laten verkoopen aan hen, die
daarvoor in eerste instantie in aanmerking
komen, b.v. houders van vetkaarten. In ver
band met den geringen aanvoer zou dan tel
kens een andere stad of een ander industrie
district aangewezen moetep worden.
Zooals gezegd: dit is een voorstel. Het be
oogt de rijken mede te laten betalen voor de
armen. In leder geval zou daardoor worden
bereikt, dat de visch tegen schappelijken prijs
in handen komt van hen, die daaraan het eerst
behoefte hebben en dat de sluikhandel geen
kans krijgt.
OOK MAATREGELEN IN NEDERLAND.
Duitschland heeft sinds vele Jaren zijn bij
zondere aandacht geschonken aan de kwestie
van de metaalpositie in de Europeesche landen
en van het metaalverbruik ter dekking van de
behoefte aan goederen van het Europeesche be
drijfsleven. Indachtig de verplichting van alle
volkeren tot den gemeenschappelijken opbouw
van ons Europeesche continent-, is het Dultsche
volk bereid het resultaat van zijn moeizaam
onderzoek op dit gebied aan zijn Europeesche
nabuurlanden ter beschikking te stellen.
Steeds weer werd door vergaderingen, be
sprekingen en tentoonstellingen het denkbeeld
van materiaalwijziging en materiaalbesparing
als dwingend gebod van onzen tijd onder de
ingenieurs verspreid. Met de oprichting door
door den Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied van de materiaalbespa-
ringscommlssic en de benoeming van den ma-
teriaalbesparingscommissarls is thans aan dezen
arbeid ook voor Nederland een richting ge
geven, waarin de stelselmatige uitvoering der
maatregelen die ln het belang zijn van het
Nederlandsche volk, gewaarborgd zal zijn. Eeni-
ge honderden fabrieken der Nederlandsche in
dustrie en alle voor het verbruik van materiaal
en grondstoffen verantwoordelijke Nederland
sche instanties zijn tot samenwerking onder
Duitsche leiding opgeroepen.
Op 20 Maart a.s. vindt ae eerste groote ver
gadering plaats van al deze instanties met de
in de fabrieken der Nederlandsche industrie be
noemde gevolmachtigden inzake het materiaal-
verbruik. Gaarne reiken de aan ervaring rijker
geworden ingenieurs hun kameraden in Neder
land de hand. Zij willen hen helpen om reeds
thans, tijdens den oorlog, in Nederland de mo
gelijkheid te scheppen, voor hun werkende me-
demenschen in het bedrijfsleven na den oorlog
niet alleen het Juiste arbeidsveld te verkrijgen,
doch hen ook aan den grooten komenden op
bloei van het sociale, leven te laten deelnemen.
MR. L. F. FELTING OVERLEDEN.
Te Arnhem is in den ouderdom van 78 Jaar
overleden mr. L. R. Felting, oud-president van
de rechtbank te Rotterdam, ridder ln de orde
van den Nederlandschen Leeuw en comman
deur in de orde van Oranje Nassau.
TERMIJN VAN OVERSCHRIJVING VAN
N.V. DRANKWETVERGUNNINGEN
VERLENGD.
Bij besluit van den secretaris-generaal van
het departement van sociale zaken is een wij
ziging aangebracht in de drankwet, waardoor
de indertijd geschapen mogelijkheid tot over
schrijving van vergunningen en verloven A, die
ten name staan van naamlooze vennootschap
pen, die ingevolge het liquidatiebesluit 1941 zijn
opgeheven, met een jaar wordt verlengd en wel
tot 1 April 1943.
Het verzoek hiertoe moet vóór 1 Maart 1943
bij den burgemeester der hiervoor in aanmer
king komende gemeente worden ingediend.
EEN BORSTBEELD VOOR GEN.-MAJOOR
E. LUDEN.
Het bestuur van Stad en Land van Gooiland
heeft den beeldhouwer Wegelear te Laren
(N.-H.) opdracht gegeven tot het vervaardigen
van een borstbeeld van wijlen generaal-majoor
E. Luden, ter plaatsing in de hall van het Ge-
meenlandshuis te Hilversum. Hierdoor wil het
bestuur de nagedachtenis van den onlangs
overleden voorzitter van het instituut der erf-
gooiers, die zich zoovele jaren voor Stad en
Lande verdienstelijk heeft gemaakt, op bijzon
dere wijze eeren.
