LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Maandag 2 Maart 1942
in Zuid-Holland
Vrijheidsoproep voor Britsch-Indië
AGENDA
Bose zegtHet uur der verlossing is gekomen
Winterhulp Nederland
Wijzigingen in de rijksregeling voor Installatie van den Landstand L
vergoeding van oorlogsschade
Ook boven f. 50.000,- wordt schade ten volle vergoed
Oproep van den heer A. de Waard tot medewerking
^KtJN/T IN UITEREN^
Burgerlijke Standen Rijnstreek
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
RESIDENTIE-ORKEST.
Toon Verhey (dirigent).
Charles van Isterdael (cello).
Een nieuwe figuur als dirigent van het Resi
dentieorkest: Toon Verhey. Eerste indruk: een
vastberaden persoonlijkheid, van wien bezieling
en kracht uitgaat, zonder dat daarbij het ge
voelselement in het gedrang komt. Een zuiver
en waar evenwicht tusschen belde polen weet
hij te handhaven. Iemand, die, dirigeerend zon
der partituur, de composities in hoofd en hart
heeft. Als gedegen kenner van het veelzijdige
orkestapparaat, weet hij den leden daarvan die
discipline bij te brengen, waaruit tenslotte bij
voortduring een glanzend, verzadigd, dan weer
uiterst verfijnd klankenbeeld resulteert.
Zeker niet iemand, wiens dirigeertechniek men
visueel steeds met ingenomenheid begroet, want
van het uiterlijk effect schijnt hij wars te zijn.
Zoo is de houding soms nog wat krampachtig
en da techniek van den linkerarm merkwaardig
weinig ontwikkeld: deze bepaalt zich in hoofd
zaak tot een suggestief afwerend gebaar, het
geen echter op een gelukkige overdracht zijner
bedoelingen geenerlei nadeeligen Invloed uit
oefent.
Zoen van den bekenden Rotterdamschen koor
leider Anton Verhey, erfde hij blijkbaar diens
gezond-natuurlijke muzikaliteit en zuiver inge
steld herscheppingsvermogen. Het orkest legde
onder zfjn leiding overtuigende bewijzen af van
vruchtdragende studie, hetgeen tot uiting kwam
door een warm-levende klank en groote accura
tesse, terwijl ook aan het kleinste detail veel
aandacht was besteed.
Verhey introduceerde voor Leiden twee novi
teiten: Voormolen's reeds ln 1927 geschreven
variatiewerk „De drie ruitertjes", waaraan een
verheven oud-nederlandsche medolie op de tekst
„Ik stont op hooge bergen" uit het Antwerpsch
Liedtboek ten grondslag ligt en de „Rhapsodie
Espagnole" van den ln 1940 overleden Haagschen
cellist Carl Oberstadt. Voormolen's opus bevat,
na een stemmige inleiding, twee door een pittig
tusschenspel verbonden, van veel fantasie en zin
voor boeiende, kleurige instrumentale effecten
getuigende variatiegroepen, waarvan de uitwer
king van kunde en inspiratie spreekt. Verhey en
het orkest gaven er een lyrisch bewogen, sug
gestieve vertolking van.
De vroegere eerste cellist v. Isterdael solieerde
in de 5 deelige „Rhapsodie" van zijn vriend
Oberstadt. Levendige, karakteristieke, rythmLsch
markante Spaansche volkswijzen in ?en knappe
bewerking, met voor ons als muzikaal hoogtepunt
een uit eigen inspiratie opgewelde, melancholiek
getinte „Habanera": het geheel typisch Spaansch
van sfeer en in juist coloriet. Voornamelijk lijkt
het ons geschreven om den cellist te doen schit
teren: van Isterdael beheerschte zijn instrument
met veel meesterschap, al kan het fonkelender
en waren alle der moeilijke grepen niet geheel
feilloos. De bescheiden, nog steeds vitale kunste
naar werd enthousiast .gehuldigd en liet allen
in het groote succes welverdiend deelen. Ten
slotte een waarlijk brillante, imposante en ge
concentreerde reproductie van Dvorak's Vijfde
symphonie (Aus der neuen Welt), door het orkest
veelvuldig gespeeld, o.a. op het laatste concert
van het vorig seizoen. Waarom dus niet eens
een der onbekende Dvorak-symphonteën, bijv.
diens vierde? Ook hier een sterk sprekend staal
van Verhey's dynamische persoonlijkheid en op
merkelijk dirigeertalent. De bewogen, steeds
beheerschte orkestklank magistraal was die
der blazers in den triomfantelijken krijgszang!
en de groote stuwkracht van den dirigent maak
ten diepen indruk. Moge Verhey, wiens optreden
levendig is toegejuicht, degeen zijn, die hier
eindelijk Bruckner eens brengt. Naar hem im
mers, schijnt zijn speciale voorliefde uit te gaan!
Th. J. Hannema.
der leiding stond van jhr. mr. Ruys de Beeren-
brouck en die 20.000 Nederlanders omvatte, die
zich ingeval van sabotage, stakingen, catastro
phes e.d. beschikbaar stelde,' teneinde het open
bare leven normaal te doen functioneeren. Deze
organisatie is evenwel bij gebrek aan levens
kracht geleidelijk afgestorven. In dit verband
wees spr. op de belangrijke plaats, welke gas-
en -electriciteitsfebrieken en waterleidingbedrij
ven in het openbare leven innemen en hoe zij
onmisbaar zijn voor een goeden gang van zaken
Deze normale bedrijfsgang moet derhalve on-
cler alle omstandigheden verzekerd zijn, ook in
vredestijd, maar vooral in oorlogstijd, nu de
gevaren voor stagnatie oneindig veel grooter
zijn. T.N, wil daarom een groep van vrijwilligers
kweeken. die, zoo noodig, in staat zijn. openge
vallen plaatsen in de vitale bedrijven in te ne
men. Daarvoor komen ln de eerste plaats tech
nici in aanmerking, liefst boven de 30 jaar, die
met dergelijke werkzaamheden grootendeels
vertrouwd zijn en dus weinig opleiding meer be
hoeven. Voorts zullen de betaalde krachten van
den luchtbeschermingsdienst moeten worden
aangevuld met vrijwilligers, die opruimings- en
herstellingsploegen zullen vormen. Hiervoor zijn
ambachtslieden het meest gewenscht. Alle dien
sten worden vanzelfsprekend verleend zonder
eenige geldelijke vergoeding: het is immers een
dienst aan de gemeenschap, aan het geheele
volk. Iedereen kan daaraan deelnemen onge
acht zijn politieke of godsdienstige gezindheid.
Alle nood-helpers zijn tijdens de oefeningen of
werkzaamheden automatisch verzekerd tegen
ongevallen; zij ontvangen alleen vergoeding in
geval van loonderving en ontvangen een stevig
werkpak en dito paar schoenen in bruikleen.
Als zetel van de plaatselijke groep Leiden,
welke in totaal ongeveer 140 man noodig heeft,
zal het gebouw Rapenburg 1214 (voormalig
Gemeentehuis) worden ingericht. In verband
met de gevaren van den huldigen oorlogstijd
wordt er naar gestreefd de organisatie zoo
spoedig mogelijk te voltooien.
Na deze uiteenzetting werd een film vertoond,
waarin beelden werden gegeven van de oplei
ding voor de T.N. in Duitschland zoomede van
de werkzaamheden der noodhelpers in vredes
tijd (bruggebouw, blusschen van bosch- er
heidebranden, hulp bij overstroomingen, sloo-
perswerkzaamheden e.d.)
HEDEN.
K a t w a n-Z e e (Casa Cara)Tentoon-
JUBILEUMAVOND
VAN „WERKMANS WILSKRACHT".
Ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan
hield de harmoniekapel „Werkmans Wilskracht'
Zaterdag in de groote zaal van de Stadsgehoor
zaal een jubileumavond, waai-voor zeer groote
belangstelling bestond, welke, gezien het aar
dige programma, zeker gerechtvaardigd was.
De avond werd geopend door den voorzitter,
den heer J. Bij, die speciaal welkom heette de
donateurs en afgevaardigden van andere mu
ziekgezelschappen. Spreker bracht dank aan de
donateurs, die ook in dezen tijd de gelederen
van „Werkmans Wilskracht" trouw waren ge
bleven. Vele begunstigers van de vereemging
waren er, op grond van de dikwijls moeilijke
geldelijke omstandigheden, zooals bij navraag
bleek, toe overgegaan hun steun voorloopïg niet
meer te verleenen. Met het volle begrip voor de
gronden van zulk een besluit kan toch over het
algemeen deze handelwijze niet geheel goedge
keurd worden. Na deze tijden immers, als het
normale leven weer voortgang vindt, moet ook
„Werkmans Wilskracht" haar werk weer opvat
ten, en haar positie moet dus gedurende - dezen
tijd gehandhaafd blijven. Spreker besloot zijn
rede fnet een woord van opwekking tot steun
aan de vereeniging.
In den loop van het vlot afgewerkte program
ma, dat talrijke attractieve nummers telde, vond
nog een huldiging plaats va.n een viertal leden
van „Werkmans Wilskracht".
Den heer W. Selier, die gedurende ruim 30
jaar lid was van de kapel en die ongeveer een
halfjaar geleden als lid heeft moeten bedanken,
werd onder woorden van warme hulde het eere
lidmaatschap aangeboden.
De heer G. Phllippo werd op grond van zijn
38-jarige drukke werkzaamheden ten bate van
„Werkmans Wilskracht", in het bijzonder het
schrijven van muziek, eveneens hartelijk toege
sproken. Tot slot wendde de voorzitter zich tot
de gebroeders Van Leeuwen, twee van de drie
oprichters, die ln de zaal aanwezig waren. De
heeren Van Leeuwen vervullen ook thans nog
hun plaats in de kapel. Den laatstgenoemden
drie werd een couvert met inhoud aangeboden
als blijk van waardeering voor hun groote ver
diensten.
Een door den voorzitter gecomponeerde marsch
onderstreepte deze, door de toeschouwers met
een hartelijk applaus beloonde, huldiging.
Onder leiding van den conferencier Peter Siers
en met medewerking van Gé Hofenks Orkest
hield een reeks aardige nummers de toeschou
wers gedurende enkele uren bezig. Bii dit rijk
gevarieerde programma oogstten vooral de Ho-
nolulukoninginnen bijzonder succes. Ook de
andere nummers werden met een dankbaar ap
plaus beloond.
TECHNISCHE NOODHULP.
Uiteenzetting van doel en streven door dr. Beek
De onlangs opgerichte plaatselijke groep Lei
den der Technische Noodhulp hield Zaterdag
middag in den foyer der Stadszaal een drukbe
zochte propaganda-bijeenkomst, waarin Haupt-
bereitsschaftsführer dr. Beek nogmaals doel en
streven heeft uiteengezet. Na een kort welkomst
woord van den plaatselijken leider, den heer
Ramb, die ln het bijzonder den burgemeester,
den Ortsgruppenführer der N.S.D.A.P. en de di
recteuren, hoofden en technische ambtenaren
van verschillende gemeentediensten begroette,
was het woord aan dr. Beck, die herinnerde aan
de eerste propaganda-bij eenkomst van 5 maan
den geleden. Er is sindsdien in de groep Lei
den veel gebeurd, maar toch heeft het nut het
doel der T.N, nogmaals onder oogen te zien en
haar positie te bepalen ten aanzien van andere
organisaties, zooals luchtbeschermingsdienst,
geneeskundige dienst en brandweer, welke in
tyden van rampen hulp verleenen. T.N. is vol
strekt geen specifiek Dultsche instelling van
dezen tijd; reeds in 1919 bestond er in Neder
land een organisatie van dien naam, welke on-
INBREKER AANGEHOUDEN.
De vorige week maakten wfj melding van een
inbraak ten huize van den heer H. in de Jan
Lievensstraat. waarbij een bedrag van f.950 en
een aantal gouden en zilveren voorwerpen wer
den ontvreemd. De politie is er thans in ge
slaagd den dader te arresteeren. nl. den 30-
jarigen H. J, D, te wiens huize onder den
vloer^net grootste deel van het vermiste geld
en alle sieraden zijn teruggevonden.
Daarna bleef .er voor D. niet anders over dan
een volledige bekentenis al te leggen.
Hedenmorgen in de vroegte is door de poli
tie aangehouden de 36-jarige J. van D., die ten
nadeele van een textielfabriek aan do Sohelpen-
kade, alwaar hij in dienstbetrekking was, een
hoeveelheid steenkolen en een aantal wollen
sokken had ontvreemd.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
Bose heeft zich met een vrijheidsoproep van
den volgenden inhoud tot de bevolking van
Britsch-Indië gewend.
„Ongeveer een jaar lang heb ik zwijgend en
geduldig den loop der gebeurtenissen afgewacht.
Thans, nu het uur daar is, treed ik naar voren
en spreek. De val van Singapore beteekent het
naderbij komen van een nieuw tijdperk in de
Indische geschiedenis. Het Indische volk heeft
lang geleden onder de vernedering van een
vreemd juk. Het is geestelijk, cultureel, politiek
en economisch geruïneerd. Thans moet het den
Almachtige deemoedig danken voor de gelukkige
gebeurtenis, die Indie leven en vrijheid belooft.
Het Britsche imperialisme is in de moderne ge
schiedenis de duivelachtigste vijand der vrijheid.
In Indië alleen is ongeveer een vijfde deel van
het menschdom zonder pardon onderdrukt en
vervolgd. Voor andere volken moge het Britsche
imperialisme de vijand van het heden zijn, voor
Indië is het de eeuwige vijand. Tusschen beiden
zijn noch vrede noch compromis mogelijk. De
vijanden van het Britsche imperialisme zijn de
natuurlijke bondgenooten van het Indie. evenals
de landgenooten van het Britsche imperialisme
thans onze nauutrlijke vijanden zijn.
De buitenwereld hoort van tijd tot tijd stem
men, die uit Indië komen en er aanspraak op
maken te spreken hetzij in naam van het In
dische nationale congres of in dien van het
Indische volk. Deze stemmen komen echter door
de kanalen der Britsche propaganda en niemand
mag de fout maken haar als karakteristiek te
beschouwen voor het vrije Indië. Zooals natuur
lijk is in een land. dat onder vreemde heer
schappij staat, hebben de Britsche onderdruk
kers er naar gestreefd in het Indische volk twee
dracht te veroorzaken. Dientengevolge zijn er
menschen, die het Britsche imperialisme openlijk
ondersteunen, en anderen, die al dan niet opzet
telijk de Britsche zaak helpen, doch vaak hun
ware beweegredenen verdoezelen door te spreken
van samenwerking met Tsjoengking, de Sovjet
unie en andere bondgenooten van Engeland.
Tegenover hen staat echter de enorme meer
derheid van het Indische volk, die geen compro
mis met het Britsche imperialisme wenscht. doch
verder wil strijden tot de volkomen onafhanke
lijkheid is bereikt. Door de oorlogsomstandig
heden in Indië kan de stem dezer vrijheidslie
vende Indiërs niet buiten de landsgrenzen door
dringen. Wij echter die meer dan twintig jaren
gestreden hebben voor onze nationale emanci
patie. weten precies wat de enorme meerderheid
van onze landslieden thans denkt en gevoelt. Op
dit kruispunt der wereldgeschiedenis waar wij
staan, verklaar ik plechtig in naam van alle
vrijheidslievende Indiërs in Indië zoowel als in
het buitenland, dat wij verder zullen strijden
tegen het Britsche imperialisme tot Indië weer
meester is over eigen lot. In dezen strijd en in
den tijd van herbouw die daarop zal volgen, zul
len wij van ganscher harte met al diegenen
samenwerken, die ons helpen den gemeenschap-
pelijken vijand neer te staan. Het uur der ver
lossing is voor Indië gekomen. Thans zal Indië
opstaan en de ketenen der slavernij verbreken,
die net zoo lang geboeid hielden. Door de be
vrijding van Indië zullen ook Azië en de geheele
wereld voortgaan op den weg naar het hoogere
doei van de emancipatie van de menschheid".
LEVENSLOOP VAN BOSE.
Soebhas Chandre Bose. die in 1897 in Bengalen
is geboren, legde in 1920 in Engeland examen
af voor den „Indian civil service". Korten tijd
later zou hij een betrekking als inspecteur der
belastingen aanvaarden, doch onder den indruk
van een demonstratie, door de vereeniging van
Britsch-Indische studenten te Londen gehouden,
seinde hij naar Indie, dat hij geen prijs stelde op
een functie in een land, dat door Engeland be-
heerscht werd. Het was toen in Indië zeer op
roerig aangezien Engeland geen aanstalten
maakte om zijn gedurende den oorlog gegeven
belofte, meer vrijheid voor Indië, na te komen.
Na zijn terugkeer naar Indie organiseerde Bose
te Calcutta betoogingen tegen den Prins van
Wales, waarop hij tot acht maanden gevangenis
straf werd veroordeeld.
Sedertdien wisselde Bose een drukke politieke
activiteit tegen Engeland met gevangenisstraf
af. Met een korte onderbreking van 1924 tot 1927.
gedurende welken tijd hij in Duitschland en
Oostenrijk verbleef zat hij in de gevangenis te
Calcutta. Na zijn ontslag kozen zijn aanhangers
hem demonstratief tot voorzitter van het con-
gresbestuur van Bengalen. In 1930 verhuisde hij
weer naar de gevangenis. De gemeenteraad, van
Calcutta, die toen een nationalistische meerder
heid had, benoemde hem echter tot burgemeester
waarna hij uit de gevangenis werd ontslagen.
In 1931 werd hij opnieuw gearresteerd. Na een
jaar werd hJj op vrije voeten gesteld wegens zijn
slechte gezondheid en wel onder voorwaarde, dat
hij Britsch-Indië zou verlaten. Hij begaf zich
naar Duitschland en Oostenrijk. Later kreeg hij
van de Engelschen verlof naar Indië terug te
keeren. Daar hervatte hij onmiddellijk zijn poli
tieke bedrijvigheid. Twee maal achtereen, in
1938 en 1939, werd hij tot voorzitter van het
congres gekozen. Gedurende zijn tweede ambts
periode dwongen hem aanhangers van Nehroe
door meerderheidsbesluit tot aftreden.
Medio 1940 werd Bose opnieuw door de Engel
schen gearresteerd, doch in December om ge
zondheidsredenen ontslagen. Op 20 Januari 1941
moest hij voor den strafrechter te Calcutta ver
schijnen. Een dag tevoren echter verliet hij zijn
huis en was sindsdien onvindbaar.
Jara)
stelling „Voeding ln dezen tijd". 46
en 79
uur nam.
Dinsdag.
Morschweg 59; Stadsevangelisatie te 7'^ uur n.m.
Marekerk: Sprekers dr. J. J. Stam en dr, G, J.
Streeder. 7V4 uur nam.
Stadszaal: Prop. gymnastiekuitvoerlng „Brun-
hllde". IVz uur nam.
K a t w il k-a a n-Z e e (Casa Cara)Tentoon
stelling „Voeding ln dezen tbd". 1012. 25 en
79 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zaterdag 28
Februari 20 uur tot Zaterdag 7 Maart 8 uur
waargenomen door: Apotheek van Driesum,
Mare 110, tel. 20406 en de Zuider Apotheek, Lam-
mensehansweg 4, tel. 23553.
Te Oegstgeest door: de Oegstgeestsche Apo
theek, voorm. Wilhelminapark 8, tel. 26274.
BIOSCOPEN,
t 18 Jaar; 14 Jaar; alle leeftijden.
Luxor-theater: „De speler" f.
Dagelijks te 2 en 8 uur nam. Zondag 27 uur
doorl. voorstelling.
Lldo-tlieater: „Liefde kent geen grenzen" f.
Dagelijks 2 en 7i£ uur nam. 's Zondags doorl.
van 2 uur af en 7'£ uur.
Trlanou-tlieater: „De man op den achtergrond" t
Dagelijks 2 en 7.45 u. Zondag van 26.30 uur
doorloopende voorstelling.
Casino: „Zoölogica" Dagelijks te 8 uur.
Woensdag en Zaterdag ook te 2 uur; 's Zondags
te 2, ±yz en 8 uur.
Rex-theater: „Immer nur Du"
2 en 7.45 u. nam., Zondag 2uur door
loopende voorstelling.
Nova-theater (Katwijk aan Zee)„In de schaduw
der bergen" te 7& uur nam. Zondag te 3 en
716 uur nam.
Gironummer van de W. H. N.
5553.
De Bank van de W.H.N. is Kas-
vereenigiaig N, V. Amsterdam,
Postgironummer
877.
Stort op 5553 oI 877.
Ge brengt geluk in veler leven.
In het verordeningenblad is opgenomen een
besluit van de secretarissen-generaal van de de
partementen van financiën, van justitie en van
waterstaat, omtrent wijziging en aanvulling
van het besluit op de materieele oorlogsschaden
het besluit tot regeling van de onteigening
voor den wederopbouw, en het besluit tot rege
ling der uitgestelde betaling bij onteigening. Ter
toelichting hierop deelt de gemachtigde voor de
oorlogs- en defensieschade het volgende mede:
Zooals reeds in het vooruitzicht was gesteld
zijn de belangrijkste wijzigingen, welke thans
in het besluit op de materieele oorlogsschaden
zijn aangebracht, de navolgende:
1. Niet langer wordt de schade, door één per-
soon geleden boven f. 50.000,-, slechts voor 90% i f =nnnn
vergoed, zij. die voor de schadebedragen boven nog betalingenwaartaj ^ven r50.000
een en ander wordt het navolgende ter algemcene
kennis gebracht.
Ad 1 en 2. Betrokkenen, die alsnog aan
spraak kunnen maken op uitbetaling van de
resteerende 10 pet. van hun schadebedrag
boven f, 50.000.dan wel van rente over hun
reeds uitbetaalde rijksbijdragen waarover
voorheen geen rente werd vergoed, krijgen
de desbetreffende bedragen uitbetaald zonder
dat daarvoor een nader verzoek behoeft te
worden ingediend.
De mogelijkheid bestaat dat in de eerste dagen
f. 50.000,- slechts 90% uitgekeerd kregen, ont
vangen alsnog het restant tot het volle bedrag
der overeenkomstig het besluit op de materieele
oorlogsschaden bepaalde schade.
2. Ook over de bijdragen terzake van onge
bouwde onroerende goederen en terzake van
roerende goederen die tot een bedrijf of beroep
behooren, wordt, te rekenen van den eersten dag
van de maand volgende op die waarin de schade
is ontstaan, tot den eersten of tot den zestien
den dag van de kalendermaand van betaal
baarstelling der rijksbijdrage, naar mate de be
taalbaarstelling in de eerste of in de tweede
helft van de kalendermaand plaats vindt, een
rente vergoed van 4%.
3. Het verhaalrecht van hypothecaire credi
teuren ten laste van de rente, die wordt ver
goed over de in het grootboek voor den weder
opbouw ingeschreven rijksbijdrage, ondergaat
verandering. Voorts wordt de over de bij de in
schrijvingen terzake van onroerende goederen
vermelde hypothecaire geldleeningen verschul
digde rente tot het bedrag der inschrijvingen en
gedurende den tiid daarvan verlaagd tot 4%.
Van geval tot geval of voor groepen van gevallen
kan bovendien door den secretaris-generaal van
het departement van financiën deze rente wor
den verlaagd tot 3*2 Belanghebbende hypo
thecaire debiteuren kunnen hiertoe een verzoek
bij den algemeen gemachtigde indienen. De
rente over hypothecaire geldleeningen vermeld
bij inschrijvingen terzake van schepen, wordt
verlaagd tot 5%, terwijl een overeenkomstig ver
zoek kan worden gedaan om een verlaging tot
4V. doorgevoerd te krijgen.
Tegenover deze renteverlaging staat, dat hy
pothecaire crediteuren op het volle bedrag der
over de inschriiringen grootboek vervallende
rentebedragen verhaal kunnen nemen, dus niet
langer slechts voor 3/4 gedeelte. Dit verhaal
hebben zij voortaan echter alleen voor hun
rentevorderingen, welke zijn vervallen na den
eersten van de maand, waarin de schade is ont
staan. Deze laatste beperking gold voorheen
niet.
De vorenomschreven renteverlaging geldt ook
voor hypothecaire geldleeningen, die zijn ver
meld bij de inschrijvingen in het grootboek
rijn- en binnenvaartvloot. Ook de rente over
deze hypothecaire geldleeningen wordt dus tot
het bedrag der inschrijvingen en gedurende den
tijd der inschrijvingen teruggebracht tot 5 pet.,
terwijl van geval tot geval of voor groepen van
gevallen door den secretaris-generaal van het
departement van financien deze rente kan wor
den verlaagd tot 4Vz pet.
Met betrekking tot de in het grootboek voor
den wederopbouw ingeschreven onteigeningsver
goedingen gelden voor de rechten van hypotheek
houders dezelfde regelen als met betrekking tot
de in het grootboek voor den wederopbouw in
geschreven rijksbijdragen, met dien verstande,
dat de verlaging der hypotheekrente overeen
komstig het vorenstaande tot resp. 4 of 3Vz pet.
alleen geldt indien met betrekking tot het ont
eigende perceel, terzake waarvan een onteige
ningsvergoeding is ingeschreven, tevens een
rijksbijdrage terzake van oorlogsgeweldschade
in het grootboek ingeschreven is.
nog 10 pet. is ingehouden of waarbij geen rente
is vergoed. Deze worden eveneens automatisch
aangevuld.
Ad 3. Voor debiteuren, die over hypothecaire
geldleeningen op onroerend goed, welke geldlee^
ningen nevens in het grootboek voor den weder
opbouw ingeschreven rijksbijdragen zijn vermeld,
een hoogere rente moeten betalen dan 4%, wordt
de bedongen rentevoet tot gemeld percentage te
ruggebracht en wel met terugwerkende kracht
tot den eersten van de maand, volgende op die,
waarin de schade is ontstaan, met dien ver
stande evenwel, dat eventueel reeds teveel betaal
de rentebedragen niet meer kunnen worden te
ruggevorderd. Deze renteverlaging van rechts
wege geldt alleen voor in het grootboek ver
melde hypothecaire geldleeningen en wel voor
dat gedeelte der geldleeningen dat het bedrag
der ingeschreven rijksbijdrage niet overtreft en
alleen gedurende den tijd der inschrijving. Bo
vendien staat voor de betrokken hypothecaire
debiteuren de mogelijkheid open een verzoek in
te dienen om de door hen verschuldigde rente,
overeenkomstig het vorenstaande, verder ver
laagd te krijgen tot 316%. Het is wel te verstaan,
dat ook deze renteverlaging slechts betrekking
heeft op het bedrag der hypothecaire geldleening
dat het bedrag der in het grootboek ingeschre
ven rijksbijdrage niet overtreft.
Rente over hypothecaire geldleeningen, waar
voor schepen zijn verbonden, terzake waarvan
inschrijvingen, hetzij in het grootboek voor den
wederopbouw, hetzij in het grootboek voor de
Rijn- en binnenvaartvloot hebben plaats gevon
den. worden op volkomen overeenkomstige wijze
verlaagd tot 5% en kunnen verder worden ver
laagd tot 416%.
Bedoelde verzoeken tot verdere renteverlaging
zullen in het algemeen slechts worden toege
staan, indien de financieele omstandigheden van
den betrokken debiteur zulks wettigen en de
financieele positie van den betrokken crediteur
zich daartegen niet verzet.
Dergelijke verzoeken tot verdere renteverla
ging dienen te worden ingediend bij den alge
meen gemachtigde voor de oorlogs- en defen-
sieschaden, p./a. resp. directie van het groot
boek voor den wederopbouw of directie van het
grootboek Rijn- en binnenvloot, beiden geves
tigd Dr Kuvperstraat. 9 te 's-Gravenhage, onder
vermelding voor zooveel mogelijk van de voor
beoordeeling noodige gegeveps.
NIEUWE UITGAVEN.
Veevoederrantsoenen 1942.
Door het departement van landbouw en vis-
scherij werd een boekje uitgegeven, samenge
steld door ir. J. S. Swierstra en ir. P. Verhoe
ven, rüksveeteelteonsulenten. waarin voorlich
ting wordt verstrekt omtrent de wijze, waarop
de boer het veevoeder, dat hem ter beschikking
- staat, het beste kan benutten. Het boekje wordt
Wat betreft de uitvoering en de toepassing van op ruime schaal onder de boeren verspreid.
Bij de installatie van den Landstand in Zuid-
Holland, welke heden te 'sGravenhage plaats
vond, heeft o.m. de nieuwe boerenleider voor
Zuid-Holland, boer A. de Waard, het woord ge
voerd. Hierbij bracht hij dank voor het vertrou
wen, dat de boerenleider in hem stelt en zegde
toe, dat hij zal trachten alles te doen in het
belang van het platteland en de gemeenschap.
Hoewel het geduld van de nieuwe functiona
rissen zeer op proef gesteld is. nadert nu toch
het gebouw van het platteland bij elke steen zijn
voltooiing en zal naar wij hopen de boerenvlag
spoedig geheschen kunnen worden.
Spr. wees op de groote, maar moeilijke taak,
die de buurtleiders en de boerenraden te ver
richten krijgen en wekte op, zooveel mogelijk
van de voorlichting gebruik te maken.
Degenen, die in de -emeenten wettelijk boven
hen staan, moeten zij trachten voor hun ideaal
te winnen, strijdend met open vizier en eerlijke
wapens, maar wij moeten zoo spoedig mogelijk
voorwaarts en dus geen ongemotvieerde tegen
werking dulden. Spr. deed op allen, die een boe-
renhart in zich dragen, een beroep niet langer
aan den kant te blijven staan, maar mede te
werken.
Naar rang, stand of politiek wordt niet ge
vraagd, wij vragen slechts mede te werken aan
de toekomst van ons volk en vaderland, om een
land te scheppen, waar het heerlijk is te leven
naast het Groot-Duitschland, dat ons bestaan
waarborgt, mits wij met opgeheven hoofd naar
het Oosten willen zien.
Kijk niet langer de kat uit den boom. zoo
richtte spr. zich tot de boeren, want het is
thans uw eigen belang geworden mede op te
trekken naar het- groote doel.
Na al hetgene wat reeds is gezegd, ziet ieder
die van goeden wille ls. zelf zijn weg. Nog
maals vroeg spr. aller medewerking en men zal
ook op hem kunnen rekenen, doch hij zal niet
aarzelen maatregelen te nemen tegen sabotage
of bedrog, van welken kant deze ook komen
n.
A. DE WAARD, EEN BOER UIT ROEPING.
Naar aanleiding van de benoeming van den
heer A. de Waard te Numansdorp tot boeren
leider der provincie Zuid-Holland, meldt de
Landstandpersdienst, het volgende:
A. de Waard werd in 1890 te Werkendam in
de Biesbosch geboren in den polder „De Muggen-
waard", waar zijn grootvader als eerste bewoner
gekomen was. Na de lagere school wilde zijn
vader hem naar de H.B.S. zenden, doch hijzelf
voelde, dat zijn roeping op ander terrein lag:
hij wilde boer worden evenals zijn vader en
grootvader.
Een prachtige taak zag hij voor zich: de ver
schaffing van de Bieschbosch, Hij begon zijn
boerenloopbaan met alles, wat er maar ln het
boerenvak te leeren valt, tot het dorschen met
den vlegel en hoephouthakken in de grienden
toe. Op de landbouwwinterschool leerde hij de
theoretische kanten van het vak en ondertus-
schen bracht hij het geleerde in practijk met
proeven op een eigen stuk grond. Het indijken
van griend- en rietlanden was zijn groote liefde.
Samen met zijn vader bracht hij honderden h.a.
in cultuur.
Zoo kon hij reeds op 19-jarigen leeftijd het
toezicht houden bij het cultiveeren van een
pas ingedijkten polder, waarvan de goede resul
taten hem twee jaar later tot bedrijfsleider van
den Mariapolder bij Strijen, groot 126 H-A.,
oromoveerden.
De oppervlakte hiervan groeide door aankoop
spoedig aan tot 600 h.a., welk getal verdubbelde,
toen hij de 600 h.a. van zijn vader te besturen
kreeg, nadat deze was overleden. Door politieke
meenlngsverschlllen zag hij zich tot zijn groote
spijt genoodzaakt het geliefde werk te verlaten en
zijn ontslag als bedrijfsleider aan te bieden, waar
op hij zich met hart en ziel wijdde aan de pro-
pagande voor de N.S.B., waarvan hij in 1935 lid
geworden was. In 1937 werd hij door deze bewe
ging candldaat gesteld voor de Tweede Kamer.
Toen hem echter opnieuw een post als bedrijfs
leider werd aangeboden, nam hij deze aan om zich
weer geheel aan het boerenwerk te kunnen wijden.
Het spreekt vanzelf, dat de naam van A. de
Waard op landbouwkundig gebied een goede
klank heeft. In het oude landbouwvereenlglngs-
leve nbekleedde hij verschillende bestuursfunc
ties.
Ongetwijfeld kan van boerenleider De Waard
gezegd worden, dat hil het boerenbestaan uit
eigen ervaring door en door kent en niets onbe
proefd zal laten om den boerenstand ln Zuid-
Holland op te heffen tot die hoogte, die hem
krachtens ziin positie toekomt.
Bodegraven Geboren: Cornelia Adrians -d.
van Joh. Speelplan en K. de Ruiter Adrianus
z. van C Verbree en N van Mourlk Margo d
van W. Droogers en M de Pater
Getrouwd: C. W. van Dam 31 Jr. en E. Berends
24 Jr.
Boskoop Geboren: Apollonia Maria, d. van
T. A. Houtman en H. Vermeul Theodora Jo
hanna Maria, d van P. H. M. Gert-s en M, G.
Romijn Marinus Arie, z. van P. Scholten en
R. W. van Heiningen Jan, z. van A. van
Doorn en L G. Grootendorst Cornelia Leen-
tje, d„ van J. Verkade en M. Oppelaar.
Overleden: Maria van de Willik, echtg. van
G. Scholten. 82 j. Jan Henri van Straaten
van Nes, 72 .1 Hendrik den Oude, 75 j.
Ondèrtrouwd* Adriaan Johannes August Jo
zef Kouwenberg, 28 j. en Johanna Rijnbeek, 29
j. Corstiaan Antonie Groenenberg, 34 j. en
Anna Cornelia Holleman, 31 j. Jacobus van
Veen, 22 j. en Lena Burggraeve, 19 j.
Hazerswoude Geboren: Theodorus Antonius
z. van Th. G. van der Ven en R. van Tulpen
Jozina Susanna d. van M. Slappendel en S.
Bregman Jacobus z. van L. van Of wegen en
G. P. Kluis Bartholomeus Theodorus z. van
N. A. van Schaik en G. Prins Adrianus Mar-
tinus z. van A. C. Koot en A. M. A. Rotteveel.
Gehuwd: J. C. van der Haven 22 jr. en P.
van Oord v. d. Vlies 20 jr.
Nieuwkoop Geboren: Maria Johanna, d.
van Carl. Eijs en P. van Leeuwen.
Overleden: Adrianus van der Voorn, 18 j.,
ongeh. Maria Helena van der Weijden, 63 j.,
echtgen. van J. Ham,
Ter Aar Geboren: Olga Cornelia, d. van
P. C. Holscher en M. A. Turk Simon Petrus
z. van S. P. Hoogervorst en G. M. Pieterse.
Waddlnxveen Geboren: Leendert Jacob, z. v.
J. Hogerbrugge en A: Both Piet Cornells, z. v.
W van Dooijewaard en G. den Hertog Adriana,
d. v. H. Asscheman en K. Wesdorp Anna Eli
sabeth, d. v. C. van Beek en A. E. Merkles
Adrianus, z. v. D. A. van Wilgen en M. Koster
Johannes Hendrikus Martinus, z. v. J. H. Moe-
rlngs en C. A. van Schaik Gerrltje Jacoba, d.
v. J. A. de Bruin en G. Tent Neeltje Jacoba,
d. v. L. van Es en T. de Redelijkheid.
Getrouwd: L. Beekhuizen en G. Trouwborst.
Hendrikus Johannes Maria Gabriel, z. v. W. J.
N. A Veeren en H. J. Zeventer.
ONDERTROUWD.
J. Heijmans, Jm.. 22 J. en G. J. la Lau Jd., 20 J.
M. v. Schalk, Jm., 26 J. en M. v. d. HÓogen, Jd.,
24 Jaar.
GETROUWD.
M. Wasslnk, jm., en A. Arnoldus, jd.
OVERLEDEN.
Th. H. Werter, wedn., 78 J.
2-»
