BINNENLAND
ZATERDAG 21 FEBRUARI 1942
No. 25124
De Japansche actie
Verduisteren:
82sfe Jaargang
In den Archipel
De Britsche kabinets
Verspreide berichten
Japansche aanvallen op
Soerabaja en Koepang
De reorganisatie der openbare
arbeidsbemiddeling
19.04 uur
8.43 uur
19.06 uur
8.40 uur
Het proces te Riom
EERSTE BLAD
Gemengd Nieuws
STADSNIEUWS
N.Z.H. gaat 's avonds
later rijden
(IN/T IN IETÏEREN
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lijneni Gironummer- 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Lelden
Pljverv.: K. Been. Lelden
In verband met de operaties in de wateren van
Bali meldt de Britsche berichtendienst, dat be
langrijke installaties op Bali zijn vernield in "af
wachting van een Japansche landing.
Naar het D.N.B. uit Stockholm meldt, publi
ceert de Amerikaansche berichtendienst een be
richt volgens hetwelk buitenlandsche troepen
op Java zijn aangekomen. In dit bericht wordt
gezegd, dat onder deze troepen zich ook „een
klein aantal Noord-Amerikaansche soldaten" be
vindt.
Volgens een Domeibericht hebben de Japan
sche valschermtroepen, die in de omgeving van
Palembang zijn neergekomen, de ten Westen van
Palembang gelegen olieraffinaderij geheel bezet.
Zij hebben thans het contact met de Japansche
luchtlandingstroepen hersteld. De olienaffina-
deiïj in het Oostelijke deel staat in lichterlaaie,
daar de terugtrekkende vijand deze klaarblijke
lijk in brand heeft gestoken.
Berichten van de „Times" uit Batavia, die
weergegeven worden door .„Svenska Dagbladet",
spreken over de, naar gezegd wordt, „geweldige"
vernielingen, die de autoriteiten in Nederlandsch-
Indië hebben aangericht. De „Times" noemt het
vernielingswerk iets „bewonderenswaardigs". Al
leen in de olieindustrie van Nederlandsch Indië
zijn waarden tot een bedrag van ruim 1142 mill-
pond vernield.
Luitenant-gouverneur-generaal van Mook is na
een vrij langdurig bezoek aan de Vereenigde Sta
ten en daarna een kort oponthoud in Australië,
in Nederlandsch-Indië teruggekeerd. (D.N.B.).
IN BIRMA.
Omtrent den Japanschen opmarsch in Birma
meldt het DNB uit Bangkok, dat na de bezetting
van de stad Bilin, waarvan de val door de kn-
gelschen wordt toegegeven, de Japanners drei
gend dicht gekomen zijn bij het Westelijk hoofd-
spoorwegtraject van Rangoon naar Mandalay.
Zij zijn nog slechts 40 km. af van de rivier Sit-
toeng, de laatste natuurlijke barrière voor Ran
goon. Het gevechtsterrein biedt v0°r de opruk-
kende troepen geen
meer, met uitzondering van de tahjjke water
wegen, die echter, behalve de -toen, geen
groote breedte of diepte hebben.
Een caj^muniqué van het Thailandsche Ja-
pansch opperbevel deelt, naar Domei uit Bang
kok meldt, mede, dat vijandelijke vliegtuigen
Chiengmal in Noord-Thailand hebben aangeval
len en zekere schade hebben aangericht. Chieng-
mai is het eindpunt van den uit Bangkok ko
menden spoorweg.
DE AUSTRALISCHE VERLIEZEN OP
MALAKKA.
Volgens een Reuterbericht uit Canberra heeft
de Australische minister van oorlog, Forde.
medegedeeld, dat 18.231 man van de Australische
empire-strijdkrachten, die op Malakka en Sin
gapore streden, als verloren beschouwd kunnen
worden (DNB).
wijziging
De plotselinge reorganisatie van de Engelsche
regeering wordt in Berlijn beschouwd als uit
vloeisel van een situatie, die Churchill alleen
nog geloofde meester te kunnen worden door
concessies te doen aan de oppositie.
Hij heeft er de voorkeur aan gegeven - zijn
kabinet te hervormen en het niet eerst laten
aankomen op een motie van vertrouwen, waar
van het resultaat zelfs hem niet meer zeker
scheen.
Onder den drang der omstandigheden heeft
Churchill, een feit, waarop Berlijnsche politieke
kringen wijzen, een zondenbok moeten zoeken
en gevonden in den nauw bevrienden Lord
Beaverbrook. Aan den anderen kant heeft hij
onder denzelfden drang zjjn persoonlijken
tegenstander Sir Stafford Cripps, dus den ver
trouwensman van Stalin en den ijverigsten pro
pagandist van bolsjewistische gedachten, in de
regeering opgenomen.
Volgens hier heerschende opvatting heeft
Churchillwellicht tactisch handig willen ma
noeuvreeren. door Cripps de leiding in het La
gerhuis toe te vertrouwen, dus hem de functie
te geven, welker bekleeders volgens de bepalin
gen verplicht zijn eventueele manoeuvres van
ae oppositie tegen de regeering in te perken
en zich in zekeren zin beschermend te plaatsen
voor den minister-president.
Afgewacht moet, naar in Berlijn verder wordt
verklaard, worden, of een dergelijke poging van
een der felste critici der regeering thans haar
schildknaap te maken, kan gelukken. In die
richting koestert men hier den groot sten twijfel.
Zeer in het algemeen ziet men in Berlijn in
de nieuwe Engelsche regeering, de twaalfde
sedert het begin van den oorlog, de laatste ont-
v ijkingsmogelijkheid voor Churchill.
Verdere politieke en strategische tegenslagen
zouden het nieuwe kabinet voor onoverwinne
lijke moeilijkheden plaatsen. Om die reden trekt
ook in Berlijn de sluipende crisis in Engeland
de belangstelling. (D.N.B.),
Het Japansche hoofdkwartier maakt bekend:
Vliegtuigen van de Japansche marine hebben
op 18 Februari een massalen aanval gedaan op
Soerabaja, waarbij 13 Amerikaansche vliegtuigen
werden neergeschoten en vijf torpedojagers in
de haven zeer zware schade opliepen. Eenheden
van de marineluchtmacht vernielden op 17
Febr. bij een aanval op Koepang (Timor) twin
tig militaire gebouwen. Een koopvaardijschip
van 3000 ton werd tot zinken gebracht. Japan
sche vlooteenheden brachten bij operaties in de
wateren om Sumatra een vijandelijk marine
vaartuig tot zinken en maakten een Engelschen
duikbootjager, een mijnenveger, alsmede een
Engelsch en een Nederlandsch koopvaardijschip
buit. (D.N.B.)
OOSTENDE WEIGERT IN HET FRANSCH
GESCHREVEN BRIEVEN.
Het gemeentebestuur van Oostende heeft be
sloten, dat alle brieven, die door de stedelijke
diensten worden verzonden, vooraan uitsluitend
in de Vlaamsche taal mogen worden geschreven
Brieven in de Fransche taal aan de stad Oosten
de gericht, zullen aan, de afzenders worden te
ruggezonden met het verzoek ze, in de Vlaam
sche geschreven, opnieuw in te zenden. (A.N.P.)
KRUIDENINZAMELING IN DUITSCHLAND.
De A.NP.-correspondent te Berlijn schrijft:
volgens opgave van den Rijksapothekersleider
zijn bij de inzamelingsactie van het afgeloopen
jaar in totaal 12 a 14 millioen kg. geneeskrach
tige kruiden verzameld, die ongeveer twee mil
lioen kg. drogerijen opleverden. Aan deze actie
hebben vooral de schoolgaande jeugd onder lei
ding van het onderwijzend personeel en ook de
Hitier jeugd deelgenomen. Buitendien ging de
normale kruidenwinning door beroepszoekers en
in speciale kruidentunen eveneens voort.
CHILI OP ALLE MOGELIJKHEDEN
VOORBEREID.
De Chileensche minister van defensie, Her
nandez, heeft meegedeeld, dat bij besluit van
den oppersten raad voor de nationale verdedi
ging 't onbepaald verlof van de actieve troepen
voor onbepaalden tijd is uitgesteld. Het leger zal
dit jaar door nieuwe lichtingen versterkt wor
den. Chili doet alles om buiten het conflict te
blijven, doch moet ten aanzien van de ontwik
keling van den oorlog in den Stillen Oceaan, op
alle mogelijkheden zijn voorbereid. (D.N3.)
van hedenavond
tot morgenochtend
en van morgenavond
tot Maandagmorgen
De maan kwam heden op om
11.26 uur en gaat vannacht om 2
uur onder; morgen komt de maan
op om 11.55 uur en gaat in den
nacht van Zondag op Maandag
om 3 uur onder; het is dan Eerste
Kwartier.
TEGENWERPINGEN.
Tijdens de gisteren gehouden zitting in het
proces te Riom verklaarde de verdediger van
Daladier, Ribet, dat het onderzoek niet volgens
politieke principes doch volgens de grondslagen
van het geldende recht gevoerd moet worden. Hij
zeide, dat de aanklacht „vervalscht" en de op
dacht aan het gerechtshof onjuist opgevat was.
Verder zeide Ribet, dat een deel der getuigen
verklaringen tijdens het vooronderzoek uit de ge
heime archieven verdwenen was. De wet van 30
Juli 1940 heeft de vervolging bevolen van allen,
die vóór den 4en September 1939 bijgedragen
hadden tot den overgang van Frankrijk van den
vredes- naar den oorlogstoestand.
De verdediger van Léon Blum, Samuel Spa-
nien, was van meening, dat thans „een proces
tegen het regiem" wordt gevoerd.
Léon Blum wilde de kwestie opgehelderd zien,
tot welk tijdstip men van den 4den September
1939 af gerekend terug moet gaan, om den tijd
vast te stellen, die als overgang van den vredes-
in den oorlogstoestand kan worden beschouwd.
Hij was van meening, dat Frankrijk van dat
oogenblik af weer had moeten gaan bewapenen,
waarop Duitschland volledige vrijheid van be
wapening had verlangd. De eerste officieele
reactie in Frankrijk vond in 1936 plaats. Sar-
raut heeft in een radiorede verklaard: „Wij
dulden niet, dat Duitsche kanonnen Straatsburg
bedreigen". „Waarom," zoo zeide Blum, „gaat
het onderzoek niet verder terug? Waarom wordt
eerst begonnen met de regeering van Juni 1936?"
Bliun was van meening. dat men het bij de be
handeling gemunt had op het werk en de
sociale politiek van het Volksfront.
Tijdens het tweede gedeelte van de zitting
van gisteren wees de procureur-generaal Cassa-
gneau de in het eerste deel van de uiteenzetting
van den verdediger van Daladier, Ribet, gedane
verzoeken om het onderzoek verder uit te strek
ken en om de door de wet omschreven taak van
het gerechtshof nietig te verklaren wegens zoo
genaamde later aangebrachte veranderingen in
den tekst van de hand en legde er den nadruk
op. dat de instructie slechts een van de oorzaken
van de nederlaag, n.l. de gebrekkige- voorberei
dingen van de bewapening, behandelt.
De vraag, waarom het proces zich niet bezig
houdt met andere oorzaken, kan men zeer een
voudig beantwoorden door te zeggen, dat de
desbetreffende wet dit niet toestaat, doch voor
ziet in het vervolgen van bepaalde personen en
het naar voren brengen van bepaalde handelin
gen.
De opmerking der verdediging, dat een wet
tekst is veranderd, heeft niet de beteekenis, die
door de verdediging hieraan wordt toegekend.
Het betreft een andere uitlegging van een
wettekst door de verdediging. Het openbare mi
nisterie en de rechtbank hebben zich bepaald
tot een bepaalden tekst. De kwestie om het pro
ces ook uit te strekken tot militairen, wordt niet
tijdens dit proces behandeld, zooals de wet uit
drukkelijk bepaalt. (D.N.B.)
GEDACHTENWISSELING TE DEN HAAG.
De gezamenlijke directeuren der gewestelijke
arbèidsbureaux zijn voor een tweedaagsche ver
gadering in hotel „De Witte Brug" te Den Haag
bijeen geweest. Deze samenkomst was belegd
door het rijksbureau en had een bespreking ten
doel van verschillende vraagstukken, die zich
voordoen in verband met de reorganisatie der
openbare arbeidsbemiddeling en de daardoor
aan haar geboden nieuwe ontplooiingsmogelijk
heden.
Na een begroetingswoord van den secretaris
generaal van het departement van sociale zaken
ir. R. A Verwey, hield president dr. Boening,
leider der Hauptabteilung Soziale Verwaltung
van het Rijkscommissariaat, een inleiding waar
in hij gewaagde van het eerherstel, dat de ar
beid heeft gevonden.
De maatschappelijke waarde van den arbeid
stelt den eisch, dat steeds naar een zoo doel
matig mogelijke aanwending der arbeidskrach
ten dient te worden gestreefd. Dit geldt voorde
tewerkstelling in binnen- en buitenland. Wat
dit laatste betreft, het zal in de toekomst niet
langer moeten voorkomen, dat in een bepaald
gedeelte van de groot-Europeesche ruimte een
overschot aan arbeidskrachten bestaat, terwijl
men elders handen tekort komt. Er is een naar
elkaar toegroeien der Europeesche staten gaan
de en. bij het voortschrijden van dit proces, zal
ook de mogelijkheid gegeven zijn om, waar noo-
dig, binnen de omraming van het groote Euro
peesche geheel, tot een uitwisseling van ar
beidskrachten te geraken* Voor het oogenblik
bestaat de meest actueele taak hierin, dat zorg
most worden gedragen voor een tewerkstelling:
in Duitschland van het in Nederland aanwezige
overschot aan arbeidskrachten.
Na deze met veel aandacht beluisterde uit
eenzetting hield Oberregierungsrat dr. Muen-
tinga, eveneens verbonden aan de Hauptabtei
lung Soziale Verwaltung, een zeer instructieve
uiteenzetting over den opbouw van het arbeids
bureau in Duitschland.
De voorzitter der vergadering, de wnd. direc
teur-generaal van het rijksarbeidsbureau, de
heer Th. J. van Lier, die, na de eerste ochtend
samenkomst, het presidium van ir. Verwev had
overgenomen, behandelde vervolgens enkele as
pecten van het arbeidsbestel in verband met
maatregelen op het gebied der arbeidsbemidde
ling in binnen- en buitenland.
In de verdere zittingen passeerde nog een
gansche reeks van onderwerpen de revue. De
heer J. A. Knetsch, chef van het. bureau ar
beidsbemiddeling het rijksarbeidsbureau
sprak o.m over de arbeidsbemiddeling in land
bouw. veenderij en mijnbedrijf
De geneeskundige dienst van het rijksarbeids
bureau vormde het onderwerp eener inleiding
van dr. J. K. Th. Koch, hoofd van genoemden
dienst Ir. M de Wêlff, hoofd van den psycho-
technischen dienst van het R.A.B., gaf een uit
eenzetting over beroepskeuze en psychotechni-
schen dienst, terwijl de heer N. C. Kwint, amb
tenaar bij het R.A.B het een en ander vertelde
over de in overweging zijnde-, invoering van het
arbeidsboek.
De sociaal-economische documentatie van de
organen der arbeidsbemiddeling onderwierp drs.
Cool, adviseur van het R.A.B. op dit gebied, aan
een nadere beschouwing, waarna ten slotte de
heer F. J. Goedhart, hoofdarbeidsleider van den
Nederlandschen Arbeidsdienst, aan het gezel
schap het een en ander vertelde over het wer
ken van zün dienst.
De verschillende inleidingen gaven stof tot
een veelzijdige en verhelderende gedachtenwis-
seling.
RUIM BAAN VOOR DE POLITIE.
Verplichting voor weggebruikers om den
ryweg vry te laten.
De Duitsche politie in het bezette Nederland-
sche gebied deelt mede:
In bepaalde gevallen is het noodzakelijk, dat
de politie zoo snel mogelijk door de straten
rijdt. Dergelijke gevallen doen zich vooral voor,
indien ergens een algemeen gevaar moet wor
den afgewend. Een snel vooruitkomen tijdens
druk verkeer is Slechts mogelijk, indien alle
overige weggebruikers in dergelijke gevallen af
stand doen van hun persoonlijke voorrechten en
den rijweg onmiddellijk voor een ongehinderd
snel passeeren van de politie vrijlaten, inziende
dat het algemeen belang moet gaan voor het
belang van den enkeling.
De verplichting daartoe is vastgelegd in
de verordening voor het verkeer op den weg
voor het bezette Nederlandsche gebied van
8 October 1941 in artikel 41 ten 3) pag. 831.
In deze wettelijke bepaling, die klaarblijke
lijk nog niet voldoende aan de bevolking
bekend is, wordt duidelijk gezegd, dat ieder
weggebruiker reeds by de nadering van een
politievoertuig, dat zich in het bovenge
noemde geval door een byzonder signaal
kenbaar maakt, onmiddellijk door sterk
naar rechts uitwijken en stoppen tot het
politievoertuig voorbij is, den rijweg moet
vrijmaken. Het geluidsignaal dat gegeven
wordt bestaat uit een opeenvolging van en
kele tonen (accoord) die zoo luid zijn, dat
zy door een ieder gehoord moeten worden.
Een uitvlucht, dat iemand dit zeer luide
signaal niet gehoord heeft, kan niet aan
vaard worden.
Er zij op gewezen, dat degene, die bij het
klinken van het signaal niet onmiddellijk den
rijweg heeft vrijgemaakt, indien hij daardoor
een ongeluk krijgt, op geen schadevergoeding
kan rekenen en bovendien nog wegens overtre-
j ding van de bestaande verkeersverordening
wordt gestraft. Alle politiëambtearen in het be
zette Nederlandsche gebied hebben opdracht
zeer nauwkeurig toe te zien op de naleving van
dit in het algemeen belang gegeven voorschrift.
De verplichting tot stoppen geldt vanzelfspre
kend ook voor tramwagens.
DE LANDSTAND IN DRENTE.
Als leider van den Landstand in Drente is
gisteren te Assen boer B. Geerts door den heer
Roskam geïnstalleerd. Tegelijkertijd trad de
burgemeester van De Wijk, de heer E. Z. Olden-
banning, officieel in functie als voorman van
den Ned. Landstand.
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
JHR. E. W. VAN PANHUYS OVERLEDEN.
In den ouderdom van 75 jaar is te Utrecht
overleden jhr. E. W. van Panhuys, generaal-
majoor der genie b.d. en recht-sridder der com
manderij Nederland van de Johanniter Orde.
Reeds op 19-jarigen leeftijd werd jhr. van
Panhuys benoemd tot tweeden luitenant bij de
genie. Den langsten tijd van zijn leven was hij
verbonden aan den staf der genie, in welke hoe
danigheid hij enkele bouwwerken uitvoerde.
Daarna was hij achtereenvolgens eerstaanwe
zend ingenieur te Hellevoetsluis, Bergen op Zoom
Gorinchem en Utrecht. Na zijn benoeming tot
generaal-majoor, verliet hij den dienst met pen
sioen.
Jhr. van Panhuys heeft zich ook na zijn
diensttijd veel in het openbare leven bewogen.
Zoo was hij militair commissaris van het Ned.
Roode Kruis - en vervulde hij functies bij de
Ned. Padvinderij.
GEN.-MAJOOR JHR. L. M. A. VON SCHMID
OVERLEDEN.
Te 's-Gravenhage is in den ouderdom van 82
jaar overleden de gep. generaal-majoor der in
fanterie jhr. L. M. A. von Schmid.
Hij was 6 Juli 1859 te Maastricht geboren en
trad in 1874 bij het instructiebataljon in dienst.
Na verschillende rangen doorloopen te hebben
kwam hij in 1903 als kapitein bij den generalen
staf. In ïpil werd hij als luitenant-kolonel over
geplaatst naar het regiment Grenadiers en Ja
gers, om in 1913 met het commando van het
regiment Jagers te worden belast. In 1915 werd
hij bevorderd tot kolonel en commandant van
de zevende infanterie-brigade, welke fupetie hij
tot 1917, toen hij gepensionneerd werd, ver
vulde.
ONGELOOFELIJKE TOESTANDEN.
Ongeloofelijke toestanden heerschen in het
door de Duitsche troepen bezette sovjetland.
Men vraagt zich af, hoe het mogelijk is, dat
in een „beschaafd" werelddeel zulke dingen ge
beuren. Het ontbreekt de bevolking letterlijk aan
alles en het ligt voor de hand, dat nu de geesel
van den oorlog over dit toch al zoo in diepe el
lende en kommer levende volk gegaan is, het
er niet beter op geworden is. Alleen reeds op
het gebied van de medische verzorging heer
schen toestonden die aan de middeleeuwen doen
denken.
Daar ligt een arbeidsterrein voor de Neder
landsche ambulance. Verdient die daarom niet
ook uw steun?
Helpt deze hulpexpeditie bij de uitvoering van
haar menschlievende taak en stort uw bijdrage
op girorekening 87600, Nederlandsche ambu
lance, Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Te zijnen huize aan den Merulaweg te Rot
terdam is overleden, 79 jaar oud, de heer J, P.
Stok, architect aldaar.
Patrouilletochten - gierende ge
weerschoten.
Steunt de Nederlandsche Ambu-
Koninginnegracht 22, giro: 87600,
lance v. h. Oostfront.
's-Gravenhage.
VOORZICHTIG MET GAS IN SPERTIJD.
Twee kinderen bijna het slachtoffer.
Dank zij den tijdigen terugkeer van de moe
der, konden twee jeugdige kinderen uit het ge
zin A,, in de Tweede Voegestraat te Amster
dam, op het laatste nippertje gered worden van
den gasverstikkingsdood. De moeder had tijdens
de gaslooze uren, ondanks de gegeven waar
schuwingen, de gaskraan open laten staan en
was uitgegaan. Zij keerde pas terug toen de
spertijd reeds verstreken was. De intusschen
thuiskomende kinderen werden hiervan de
dupe, daar zij bedwelmd raakten. De terugkee-
rende moeder vond het tweetal bewusteloos. Met
behulp van een zuurstofapparaat gelukte het de
brandweer beiden weer tot het bewustzijn te
brengen. Het vijfjarige meisje echter moest ter
observatie naar een ziekenhuis overgebracht
worden. Dit goed afgeloopen geval moge de be
teekenis der gegeven waarschuwingen evenwel
weer eens duidelijk onderstrepen.
GASVERSTIKKING TE AMERSFOORT.
Toen een bewoner van de Kampstraat te
Amersfoort de woning betrad van de 76-jarige
weduwe V., vond hij de oude dame dood in haar
stoel. Bij onderzoek bleek, dat eenige gaskra
nen open stonden. Vermoedelijk heeft het slacht
offer verzuimd bij het ingaan van gaslooze uren
de gaskranen te sluiten. Ook eenige huisdieren
zijn door gasverstikking om het leven gekomen.
BOER WILDE NIET MEEWERKEN.
Geheelc oogst in beslag genomen.
Onlangs is aan vijf landbouwers in Limburg
verplichte inlevering van den oogst opgelegd. Te
Tungelroy werd bij een landbouwer de geheele
oogst in beslag genorhen, daar de man niet wil
de meewerken aan een spoedige dorsching. De
oogst werd daarna door een loondorscher op
kosten van den teler gedorscht.
Deze wijze van optreden heeft tot gunstig re
sultaat geleld, want in de daaropvolgende week
werd in den omtrek van genoemde plaats ter
stond honderd procent meer gedorscht door de
landbouwers.
DE ROOFMOORD TE VOORBURG.
Men deelt ons mede. dat de roofmoord te
Voorburg heeft plaats gehad in de Bilderdijk-
laan en niet in de Bilderdijkstraat, gelijk werd
gemeld.
KIND IN KOKEND WATER GEVALLEN.
In een onbewaakt oogenblik is het 2-jarige
zoontje van de fam. Verhofstadt te Waalwijk
in een emmer kokend aardappelwater gevallen.
Kort daarop is het overleden.
MET INGANG VAN 1 MAART A.S.
In verband met het lengen der dagen zal de
N.Z.H.T.M. met ingang van Zondag 1 Maart a.s.
haar dienstregeling in de avonduren aanmerke
lijk uitbreiden.
Waar de trams om 11 uur binnen moeten zyn,
zijn de vertrektijden in de onderscheidene rich
tingen als volgt vastgesteld:
LeidenDen Haag 22.05
Den HaagLeiden 22.05
LeidenKatwijk 21.57
KatwijkLeiden 2235
LeidenNoordwijk 21.48
Noordwijk—Leiden 22.30
LeidenHaarlem 21.32
HaarlemLeiden 21.32
H. RijndijkL. Buurt 2230
L. Buurt—H. Rijndijk22.19
H. Rijndijk—Station 22.45
StationH. Rijndijk22.49
In de ochtenduren blijft de dienstregeling nog
ongewijzigd, zoodat de trams om 6 uur de re
mises zullen verlaten. -
W. H. TWEEHUYSEN IN DE KUNSTZAAL
„PRO ARTE".
Inleiding door Pieter Koornen.
In tegenwoordigheid van een aantal belang
stellenden is vanmiddag in de kunstzaal „Pro
Arte", Breestraat 123a alhier, een tentoonstel
ling van teekeningen en schilderijen door W.
H. Tweehuysen geopend. De kunstcriticus Pieter
Koomen, van 's-Gravenhage, heeft deze ten
toonstelling, de eerste van den nog jongen
kunstenaar, ingeleid.
Spr. begon met een herinnering aan enkele
werken van Tweehuysen, welke men vroeger in
deze kunstzaal heeft kunnen zien. al waren die
niet officieel geëxposeerd. Men heeft deze wer
ken misschien surrealistisch genoemd, onver
schillig of zij al dan niet daarmede iets heeft
uit te staan.
Het zou niet onjuist zijn, als thans het
cublsme ter sprake werd gebracht. Men ziet hier
immers schilderijen, welke tot dat meest ver
maarde van de zoogenaamde modernismen
schijnen te behooren. Behalve deze zijn er tee
keningen, die wanneer men ze een titel wilde
geven, neo-classicistisch konden heeten, mits
men de nieuwe zakelijkheid daarbij buiten be
schouwing liet. Zoo wordt men weer eens her
innerd aan eenige van de voornaamste ismen,
van welke er enkele zooveel onrust hebben ver
wekt, die men zelfs wel als afwijkingen van een
verziekten geest heeft gesmaad en waarvan
menigeen thans met een zucht van verademing
zegt, dat de ergste voorbij zijn en gelukkig niet
veel sporen hebben nagelaten.
Zijn die z.g. aberraties, welke men echter vol
strekt niet als afdwalingen van den goeden weg
eer als noodwendige stadia van een natuurlijke
ontwikkeling heeft te beschouwen, inderdaad
voorbij?
En is er inderdaad geen spoor van overge
bleven? Dit te zeggen, is tenijiinste even dwaas
als de vaak gehoorde bewering, dat die ismen
in deze eeuw als iets volkomen nieuws zijn ver
schenen. Spr. zette uiteen, dat gelijke ver
schijnselen zich reeds in lang voorbije tijden
hebben voorgedaan.
Begrijpelijk is, dat een jong kunstenaar, die
zijn weg nog zoekt, naar die experimenten heeft
teruggegrepen, om er zoo mogelijk zijn voordeel
mee te doen. Tweehuysen heeft verschillende
voorstellingswijzen en uitdrukkingsmogelijkhe
den beproefd. Cubisme en surrealisme heeft hij
zich eigen gemaakt. Ten slotte is hij tot neo
classicisme gekomen. Hij trad aldus in het voet
spoor van Pablo Picasso en spr. zou zich wel
zeer vergissen, ware het onjuist, dat Tweehuy
sen deze bewondert. Bedenkelijk was het, wan
neer men van navolging moest spreken. Doch er
kan slechts van eenlgen invloed worden gespro
ken en spr. meent, dat dit hier het geval ls.
Dat ook Tweehuysen zijn richting zal vinden:
zijn kleurgevoel, dat ook in zwart en wit zich
uitspreekt in een sublimeerende schakeering
van den toon en de karakterrijke gespannen
heid van de lijn zijner figuurteekeningen zijn
daarvoor borg.
Vervolgens gingen de aanwezigen tot bezich
tiging van de tentoonstelling over.
Donderdag, en Vrijdagavond a.s. wordt in
de Stadsgehoorzaal een revue opgevoerd, waarin
een zeer groote plaats is ingeruimd aan het
operette-element. Tot de vele medewerkenden
aan Roxini's Expressrevue behooren o,a. Chris
de la Mar, Elise Toubanova, de Roxini's, Jack
Bouw en het trio Dorsay.
Op verzoek van de Haagsche politie is
alhier aangehouden H. K„ verdacht van heling
van een rijwiel. K. is naar Den Haag overge
bracht.
Tijdens een stoeiparty is de 16-jarige J.
H. op den Morschweg gevallen en heeft daarby
het rechteronderbeen gebroken. De E.H.D. ver
voerde het slachtoffer naar het Academisch
Ziekenhuis.
Ten nadeele van den kaashandelaar C. L.
van D. zyn uit een pakhuis in de Koppenhink-
steeg twee kazen gestolen.
De 4-jarige B. H. is in de ouderhjke wo
ning in de Bilitonstraat van een stoel gevallen
en daarby met het hoofd tegen een kachel te
recht gekomen, waardoor het ventje een lichte
hersenschudding bekwam. De Eerste Hulpdienst
vervoerde den knaap naar het Academisch Zie
kenhuis.
NIEUWE UITGAVEN.
Verschenen by uitg. Boot, Voorburg:
Uit Neerlands Vogelleven, door Nol Binsber-
gen. Een prachtig vogelboek met tallooze fraaie
foto's van den schryver.