mrnm 9 februari 1942
No. 25113
Duitschland strijdt voor Europa
Duitsche Weermachtsberichten
Verduisteren:
De Japanners in aanval op
Singapore
82ste jaargang
C"i
Eiland Oebin bezet
In den Indischen archipel
Uit Amerika
Gaslooze uren ingevoerd
Arbeiders in Duitschland
italiaansche
Weermachtsberichten
Verspreide berichten
De groote toekomst
van Europa
Dr. Todt verongelukt
18.42 uur
9.06 uur
EERSTE BLAD
STADSNIEUWS
LEIDSCH mDAGBLAD
C«cteur: J. w Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ra.r. Redact.» 21507 2ü£a*tuMt' "ldeB
Zaterdag deelde het Duitsche opper
bevel mede:
In het Oosten duren de gevechten bij
groote koude en sneeuwstormen voort. In
den centralen frontsector werden sterke
deelen van twee bolsjewistische divisies
ingesloten en verslagen. Daarbij vielen
ons 15 kanonnen, alsmede 44 machinege
weren en granaatwerpers in handen. Bij
de gevechten der laatste twee weken wer
den alleen al in den sector van één leger
80 pantserwagens, meer dan 300 kanon
nen, 1000 machinegeweren en granaat
werpers, alsmede meer dan 400 automo
bielen en 850 sleden buitgemaakt of ver
nield. De vijand verloor behalve talrijke
gevangenen meer dan 18.000 dooden.
In den Noordelijken frontsector brach
ten de Duitsche troepen den vijand bij
verscheidene acties van stoottroenen
zware bloedige verliezen toe en verniel
den een groot aantal vijandelijke stellin
gen. Aan het Karelische front hebben
Duitsche en Pinsche luchtstrijdkrachten
met succes spoorwegwerken van de Moer-
mansklijn alsmede barakkenkampen van
den vijand bestookt.
Gisteren werden zonder eigen verliezen
34 bolsjewistische vliegtuigen in luchtge
vechten neergehaald of op den beganen
grond vernield.
In het zeegebied rondom Engeland
brachten gevechtsvliegtuigen twee vijan
delijke koopvaardijschepen van 10.000 brt.
in totaal tot zinken. Verder zijn nog vijf
groote vrachtschepen door bommen ten
deele zwaar beschadigd. Ten Westen van
Engeland heeft een duikboot een Bnt-
schen torpedojager tot zinken gebracht.
Aan de Oostkust van Noord-Amerlka
brachten Duitsche duikbooten zes vijan
delijke koopvaardijschepen van 38.000 brt,
in totaal tot zinken. Daarbij heeft de
duikboot van den luitenant ter zee 1ste
klasse Rasch zich bijzonder onderscheiden
-O-
De Japansche artillerie beschiet thans Singa
pore ernstiger dan tevoren. Tevens worden
zware luchtaanvallen uitgevoerd. De Japanners
zijn geland op het eiland Oebin in de straat
van Johore.
Tevens voerden de Japanners luchtraids uit
op het vliegveld van Rangoon, Reeds 45 aanval
len zijn thans op dit vliegveld gedaan.
Volgens waarnemingen van de Japansche
luchtmacht zijn de Engelschen op het oogenblik
koortsachtig bezig, in het heuvelgebied op on
geveer 3 K.M. ten Zuiden van de straat van
Johore oude verdedigingswerken te versterken
en nieuwe werken aan te leggen. Deze moeten
blijkbaar de verbinding tot stand brengen tus-
schen de vliegvelden van Seletar en Sembawan.
hi dit gebied werden duizenden arbeiders waar
genomen. Het hevige Japansche artillerievuur
op deze punten is intusschen afgelost door
z^are luchtaanvallen op de vijandelijke verde
digingswerken.
Nader meldt het D.N.B. nog:
De Britsche nieuwsdienst maakt melding
van een officieel communiqué uit Singapore,
volgens hetwelk Japansche troepen geland
z\jn op het Westelijke deel van het eiland
Singapore.
Domei meldt hieromtrent uit Johore-Baroe,
dat Japansche troepen hedenochtend op het
eiland Singapore geland zijn, na de straat van
Johore te zijn overgestoken. Dit officieel nog
niet bevestigde bericht vermeldt nog geen na
dere bijzonderheden over dit Japansche optre
den.
De Japansche strijdkrachten hebben volgens
een bericht van Domei, de hoofdstad Lahat
Dato aan de baai van Darvel (Oostkust van
Britsch-Borneo) bezet.
Onderdeden 'ran het Japansche l?ger neb
ben 31 Januari bij verrassing Tanahgrogot in
genomen. op 100 K.M. ten Zuidwesten van Ba-
lik-papan.
OOK DE „TROMP" ERNSTIG
BESCHADIGD.
Omtrent den zwaren aanval op de Neder-
landsch-Indisqhe vloot in de Java-zee ten Zui
den van het eiland Kangean door vliegtuigen
van de Japansche marine maakt het Japansche
Keizerlijke hoofdkwartier nog bekend, dat vol
gens in Tokio ontvangen inlichtingen tijdens
denzelfden zeeslag ook de Nederlandsch-Indische
lichte kruiser „Tromp" zware schade heeft ge
kregen.
(De „Tromp", een flottielje-leider van 3350
ton, is in 1936 te Amsterdam op stapel gezet.
Het schip, dat 32M> mijl loopt, is bewapend met
zes kanonnen van 15 3.M. en een aantal mi
trailleurs, benevens zes torpedokanonnen. De
bemanning bestaat uit 295 koppen).
Het D.N.B. meldt uit Tokio:
Het Japansche blad Tokio Nitsji Nitsji bevat
nog eenige bijzonderheden omtrent den zwaren
aanval van Japansche vliegtuigen op de Neder
landsch-Indische vloot in de Javazee. Het blad
meldt hierover nog het volgende:
Bij het naderen van de Japansche lucht
macht probeerde de vijandelijke vloot met een
snelheid van 30 knoopen te ontkomen. Zij kon
haar lot echter niet meer ontgaém. Een der
beide tot zinken gebrachte kruisers werd in nog
geen minuut tijds naar den bodem van de zee
gejaagd. De beschadigde kruisers Sumatra en
Marblehead zullen geruimen tijd noodig heb
ben om gerepareerd te worden. Daar Soerabaja,
als eenige haven van Nederlandsch-Indië die
voor herstelwerkzaamheden voldoende is toege
rust, door de Japansche luchtmacht beheerscht
In Noord-Afrika is bij het verder op
dringen naar het Oosten Ain el Gazala
bereikt. Duitsche gevechtsvliegtuigen
steunden de achtervolgingsgevechten van
de verbonden troepen en bombardeerden
materiaaldepots ten Westen van Mersa
Matroeh.
Een Duitsche duikboot heeft voor Cyre-
naica een Britsch convool aangevallen en
een torpedotreffer geplaatst. Op het.
eiland Malta troffen bommen van zwaar
kaliber wederom duikboot-digplaatsen en
havenwerken te La Valetta. Andere lucht
aanvallen waren gericht, op het vliegveld
Halfaj-, In luchtgevechten boven het
eiland verloor de vijand vier vliegtuigen
En Zondag:
Aan het Oostelijke front duren de
zware afweergevechten voort. Verschei
dene groepen der vijandelijke strijdkrach
ten werden door tegenaanvallen vernie
tigd. In den strijd tegen een vele malen
sterkeren vijand heeft de 269ste divisie in
fanterie uit Noordwest-Duitschland zich
bijzonder onderscheiden. In vier weken
heeft zij meer dan 120 vijandelijke aan
vallen afgeslagen en in talrijke tegenaan
vallen sterke vijandelijke strijdkrachten
vernietigd.
Van 31 Januari tot 6 Februari heeft
de Sovjet-luchtmacht 239 vliegtuigen ver
loren. Daarvan werden er 117 bij luchtge
vechten en 18 door afweergeschut neer
geschoten. De rest werd op den grond ver
nietigd. In dezelfde periode gingen aan
het Oostelijke front 13 Duitsche vliegtui
gen verloren
In Noord-Afrika verkenningsbedrijvig
heid aan weerskanten.
Boven de Duitsche Bocht hebben Jagers
gisteren vijf vliegtuigen van een afdeeling
Engelsche bommenwerpers neergeschoten,
zonder zelf verliezen te lijden.
wordt, zou alleen Port Darwin in Australië
daarvoor in aanmerking komen.
(Uit bovenstaand bericht zou men kunnen
opmaken, dat de kruiser Sumatra dus niet tot
zinken gebracht, maar ernstig beschadigd is).
Het Japansche hoofdkwartier maakt bekend,
dat een Japansche duikboot tijdens operaties
in de Javazee op 5 Februari een grooten vij an
delijken torpedojager tot zinken heeft gebracht.
Het hoofdkwartier maakt voorts bekend, dat
de Japansche vloot- en luchtmacht sinds het
uitbreken van den oorlog op 8 December 1941,
29 vijandelijke duikbooten en 52 koopvaardij
schepen van een totalen inhoud van 310.000 ton
tot zinken heeft gebracht.
DERDE LUCHTAANVAL OP SOERABAJA.
Het Nederlandsche-Indische hoofdkwartier te
Batavia meldt, dat de Japansche luchtmacht
een derden aanval heeft gedaan op de basis
Soerabaja, waar installaties der marine Werden
gebombardeerd.
Andere aanvallen werden gedaan op Palem-
bang, een eiland aan de Oostelijke kust van
Sumatra waar branden ontstonden, en op plaat
sen op Nieuw-Guinea. Ook zijn Japansche ver
kenningsvliegtuigen waargenomen boven de
Oostelijke kust van Java.
Het Japansche hoofdkwartier heeft bekend
gemaakt, dat op 5 Februari, toen de Japansche
marinevliegtuigen hun tweeden aanval op Soe
rabaja en hun eersten aanval op het vliegveld
Djimbaran op Bali ondernamen, 34 vliegtuigen
van den tegenstander werden neergeschoten of
op den grond vernield. Bij den aanval op Soera
baja vernielden de Japanners in totaal 26 vlieg
tuigen van den tegenstander, ni. 11 Amerikaan-
sche en 15 Nederlandsch-Indische^ Andere for
maties Japansche marinevliegtuigen, die het
vliegveld Djimbaran op Bali aanvielen, schoten
8 vliegtuigen van hun tegenstander tijdens
luchtgevechten neer of vernielden ze op den
grond. (Domei).
GROOTSTE DEEL VAN AMBON DOOR
JAPANNERS BEZET.
In het te Batavia uitgegeven weermaohtbe-
richt wordt gezegd dat het grootste deel van
het eiland Ambon door de Japansche troepen
bezet is. Slechts een klein gedeelte der Neder
landsch-Indische strijdkrachten heeft kunnen
vluchten. (D.N.B.)
Naar de Britsche berichtendienst uit Washing
ton verneemt, is een nieuwe indeeling der Ame-
rikaansche vloot van kracht geworden. Admi
raal Hart wordt commandant van de gecombi
neerde vlootstrijdkrachten van het zg. ABDA-
gebied Amerika, Brittannië, Nederlandsch-In
dië en Australië). Vice-admiraal Leary wordt
commandant der Anzac-strijdkrachten en zal
het bevel voeren over de gecombineerde Ameri-
kaansch-Britsche vlooteenheden in het gebied
van Australië en Nieuw-Zeeland. De „Aziati
sche vloot" heet voortaan „Vlootstrijdkrachter*
der Vereenigde Staten in het Zuidwesten van
den Stillen Oceaan" en staat onder bevel van
vice-admiraal Glassford.
Naar de Engelsche berichtendienst verder uit
Washington meldt, heeft admiraal Kimmel, de
opperbevelhebber der Amerikaansche vloot in
de Stille Zuidzee ten tijde van den aanval op
Pearl Harbour, verlof gevraagd. Na den aanval
werd hij van het bevel ontheven. De minister
van marine, Knox, heeft verklaard, dat het de
partement van Marine dit verzoek in „overwe
ging heeft genomen".
Voorts heeft de minister van Oorlog, Stimson,
bekend eemaakt, dat ook generaal-majoor
Short die bil den overval het bevel voerde over
het leger op Hawaii, verlof heeft gevraagd.
Dit verzoek wordt eveneens overwogen.
Naar uit Washington gemeld wordt, heeft
president Roosevelt een decreet onderteekend.
waarbij op desertie uit leger en vloot de dood
straf gesteld wordt. (A.NP.).
VAN 15 TOT 17 EN VAN 21 TOT 6 UUR.
De transportmoeilijkheden, welke er thans
zijn, maken het noodzakelijk, bij het elec-
triciteits- en gasgebruik de grootst moge
lijke zuinigheid in acht te nemen.
Ten einde de gasvoorziening zooveel mo
gelijk voortgang te doen vinden, is de invoe
ring van zoogenaamde gaslooze uren nood
zakelijk gebleken. Derhalve is bepaald, dat
van 15 tot 17 uur en van 21 tot 6 uur geen
gas verstrekt zal worden.
Besloten was dezen maatregel gisteravond
te doen ingaan in het geheele land. De gas
fabriek te Leiden is gisteravond echter
slechts tot drukverlaging overgegaan met
het oog op het nog niet algemeen bekend
zijn van dezen maatregel. Eerst heden zul-
lan echter de gaslooze uren worden inge
voerd.
ALLE KRANEN SLUITEN TIJDENS
GASLOOZE UREN.
Men dient gedurende deze gaslooze uren alle
gaskranen goed afgesloten te houden. Zoo moe
ten ook de zoogenaamde waakvlammen van
geisers, radiatoren, koelkasten en dergelijke bij
het aanbreken van de gaslooze men worden af
gesloten, aangezien bij het weer gaan function-
neeren van den gastoevoer het gas door de
kranen ontsnapt, zonder te verbranden. Dit
brengt niet alleen een financieel nadeel mee
maar bovendien een gevaar voor de aanwezigen
in dit vertrek. Ook moet goede aandacht be
steed worden aan de kranen van gasfornuizen
et-c., die bij het ingaan van gaslooze uren nog
branden. Wat geisers betreft dient men niet
alleen het waakvlammet je goed af te sluiten,
doch ook de waterkraan, aangezien door ver
menging van waterdamp en gas een zeer explo
sief mengsel ontstaat.
Er is onzekerheid gerezen over
de vraag, waar arbeiders zich aan
melden moeten, die in Duitsche
fabrieken werken willen en zoo
deel willen nemen aan den strijd
van Europa tegen het bolsjewisme.
Arbeiders, die in Duitschland
willen werken of over de arbeids
voorwaarden aldaar informaties
begeeren, moeten zich tot hun ar
beidsbeurs of haar filialen wenden.
Er is vraag naar arbeidskrachten
voor alle mogelijke beroepen. In
lichtingen worden uiteraard gratis
en zonder eenige verplichting voor
den vrager gegeven.
Het hoofdkwartier van de Italiaansche weer
macht maakte Zaterdag bekend:
Vooruitgeschoven eenheden bereikten gisteren
Ain el Gazala. In de Lybische Sahara werd de
oase Dzjalo weer bezet. Italiaansche en Duitsche
vliegtuigen vielen vijandelijke concentraties
voertuigen aan, zetten eenige in brand en be
schadigden ze. Een Hurricane werd in een lucht
gevecht neergeschoten.
Op het eiland Malta bestookten Italiaansche
en Duitsche formaties fabrieken en oorlogspro
ductie, werven en vlootsteunpunten met talrijke
bommen van middelbaar en van het zwaarste
kaliber. Er ontstonden hevige branden. Oorlogs
schepen werden getroffen. In gevechten met
jagers verloren de Engelschen vier vliegtuigen.
Een van onze machines keerde niet terug.
Nachtelijke aanvallen op Tripolis en Benghazi
veroorzaakten den dood van acht inlanders.
Eenige anderen werden gewond. De gemelde
schade is niet groot. Onze zeestrijdkrachten
brachten een groote vijandelijke duikboot tot
zinken. Een Italiaansche duikboot is niet op haar
basis teruggekeerd.
En Zondag:
Aan het front van Cyrenaica bedrijvigheid
van verkenningstroepen. In het gebied van To-
broek, Bardia en Mersa Matroeh hebben Duit
sche luchtstrijdkrachten concentraties van voer
tuigen, kampementen en opslagplaatsen hevig
bestookt met bommen en machinegeweervuur. Zij
troffen troepen, vernielden materieel en ver
oorzaakten talrijke branden. Bij een Engelschen
luchtaanval op Syrte zijn zes slachtoffers geval
len. Er is lichte schade aangericht.
Bij hevige aanvallen, overdag en des nachts
op Malta ondernomen, hebben afdeelingen vlieg
tuigen der As-mogendheden vliegvelden en vloot-
bases bestookt. Een duikboot, getroffen door
bommen van het zwaarste kaliber, door Duitsche
vliegtuigen uitgeworpen, is zeker vernietigd. Een
kruiser is getroffen. Tijdens gevechten boven het
eiland zijn drie Bristol-Blenheims door Duitsche
jagers neergeschoten.
Bij den aanval op 4 Februari op Palermo ge
daan, is een derde vijandelijke bommenwerper bij
Palazzo Adriano neergestort.
Een onzer konvooien werd in den afgeloopen
nacht door torpedovliegtuigen aangevallen. Het
schoot er een neer en vervolgde onbeschadigd
zijn weg.
achter de oorlogshitsers in Engeland en
Amerika grijnst de Jood. Eerst als de macht
van het wereldjodendom vernietigd is, zal
het vrede zijn. Meldt u aan bij het '"rjjwilli-
gerslegioen „Nederland", Koninginnegracht
22 te 's-Gravenhage.
STAAT VAN OORLOG IN EENIGE
ITALIAANSCHE PROVINCIES OPGEHEVEN.
De staat van oorlog in de Italiaansche pro
vincies Udine, Goerz. Triëst en Pola is opge
heven. Hij blijft bestaan in de kuststrook en op
de eilanden van de Adriatische Zee (D.N.B.).
NIEUW EGYPTISCH KAP.INET.
In Egypte heeft de Wafd-leider Nahas Pasja
een kabinet gevormd. Koning Faroek hee.ft een
decreet geteekend, waarbij de nieuwe minister
president, Nahas Pasja, werd benoemd tot mili
tair gouverneur van Egypte. (D.N.B.).
OPBOUWEND WERK IS DE EISCH VAN
DEZEN TIJD.
(Van onzen politieken medewerker).
HET valt niet te ontkennen, dat men de
laatste jaren in ons land zich weinig inten
sief bekommerd heeft om de groote poli
tieke problemen, welke de wereld beroerden. Wel
hield men er zich af en toe eens mee bezig als
een staatsman een rede had gehouden ter ge
legenheid van een bepaalde gebeurtenis, doch al
heel spoedig nam het gewone, vooral rustige
leven zijn normalen gang. Veelal bleef men toe
schouwer en stond dan als stuurman aan den
wal en becritiseerde vanuit een klein, heel klein
kringetje den strijd, den arbeid en de opvatting
van andere volkeren. Men vond het in geenen-
deele noodig zich in andermans zaken te ver
diepen, met het gevolg, dat het grootste deel van
het Nederlandsche volk slechts waarnemer bleef
in plaats van werkelijk deelgenoot in den grooten
tijd, in de geweldige spanningen, welke die
laatste jaren brachten. In enkele gevallen leefde
men plotseling op en leek het alsof men uit een
langen slaap eensklaps wakker geschud werd.
Het Nederlandsche volk wreef dan zijn oogen
uit en deed alsof het van de duisternis plotseling
in het schelle licht was gekomen. In die mo
menten was het Nederlandsche volk en de
Nederlandsche staat direct bij de wereldgebeurte
nissen betrokken. Keerden na enkele dagen de
normale toestanden weer terug, dan slaakte men
een zucht van verlichting en was iedereen weer
verheugd over de rust. welke weerkeerde. Het
Nederlandsche volk leefde slechts als waarnemer
en bekommerde zich weinig om hetgeen in an
dere landen geschiedde en met welke groote
problemen daar gestreden werd. Nimmer drong
het diep tot lederen Nederlander door. dat het
Verdrag van Versailles en de politiek van
Genève een politiek van Engeland was. Een poli
tiek. die wereldmacht beteekende en alles onder
geschikt maakte aan de belangen van het Brit
sche Imperium. Engeland beheerschte de wereld,
dus ook Europa Engeland belette, dat Europa,
het vasteland, zich geestelijk en materieel kon
opheffen uit de diepte, waarin het na den oor
log van 19141918 was geraakt. Steeds weer was
het Eneeland. dat een binding in Europa tegen
hield. dit# alles terwille van het Imperium zelf.
Een volk van meer dan 80 millioen zielen stond
jaren en jarenlang bloot aan Engeland's wille
keur. Dit volk werd gedegradeerd: Duitschland
was immers een staat van den zooveelsten rang.
In het Duitsche binnenland was de geestelijke
vervlakking hoe langer hoe grooter geworden,
terwijl daarnaast de materieele toestanden steeds
wanhopiger werden. Dit proces ging door en
men bleef waarnemer, In plaats van zich te
verdiepen in het hoe en waarom.
A DOLF HITLER, een frontstrijder uit dien
oorlog van 19141918, die het leven van
zijn volk door en door kende, nam dit ook
waar, doch hij werd actief en begon dit volk
weer uit dien poel van vervlakking naar boven
te halen. Hij kon dit, omdat hij het geloof be
zat in de wederopstanding van dat volk, dat
door groot-kapitalistische machten, die zich in
Genève hadden gezeteld, in de ketenen was
geslagen Hij kende de groote kracht en de
capaciteiten waartoe dit Duitsche volk ln staat
is. Hij heeft de ketenen verbroken en dit Duit
sche volk weer de plaats ln de wereld gegeven,
BIJ VLIEGONGEVAL.
Bij het vervullen van zijn soldatenplicht ls
Rijksminister Todt, tijdens de uitvoering van
zijn militaire taken door het neerstorten van
zijn vliegtuig doodelijk verongelukt. De Führer
heeft voor dr. Todt een staatsbegrafenis ver
ordend. (D.N.B.)
Het Groot-Duitsche rijk verliest in dr. Todt
een van zijn markantste persoonlijkheden. Zijn
schitterende prestaties op leder gebied, waarvan
hij de leiding had als gevolg van het vertrou
wen, dat de Fuehrer in hem stelde, bewijzen,
dat hij een van de geniaalste organisators'van
dezen tijd was. De autowegen, de bouw van den
Westwall, den bouw van de versterkingen aan
den Atlantischen Oceaan, drie reusachtige op
gaven, die door hem werden opgelost, zullen
zijn naam voor altijd in de geschiedenis boek
staven. Zijn verdiensten op het gebied van de
concentratie der Duitsche bewapening zullen
pas ln de toekomst ten volle worden beseft.
Fritz Todt werd op 4 September 1891 te
Pforzheim in Baden geboren, waarna hij ln
München en Karlsruhe de technische hooge-
school bezocht, waarbij hij zich reeds met wegen
aanleg bezighield. In 1922 werd hij lid van de
N.S.DA.P. In verschillende buitenlandsche rei
zen leerde hij den wegenbouw grondig kennen,
waarna hij den geheelen aanleg van 't Duitsche
wegennet te verzorgen kreeg. In Mei 1938 begon
de „Organisatie Todt" met het bouwen van de
Duitsche vestinglinie in het Westen, die ln Sep
tember 1938 gereed kwam. De Führer verleende
hem als erkenning voor zijn groote verdiensten
de eerste „Deutsche Natloalpreis" voor het
Jaar 1938.
Op de internationale tentoonstelling te Parijs
in 1937 verwierf dr Todt een „grand prix" voor
openbare werken.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op om
3.20 u. en ging onder om 13.01 u.
V-t
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
welke het toekwam. Deze arbeid ls niet zonder
strijd gegaan Helaas, want Adoll Hitier zelde
het ln 2^]n laatste rede nog zoo duideiyk: de
oorlog noodzaakte hem er immers toe de wer
ken des vredes te onderbreken. Het Duitsche
volk is door Hitier het innerlijke verwordings
proces te boven gekomen en heeft door hem en
door hem alleen weer levenskracht gekregen.
Innerlijke verbondenheid en energie waren
noodig om dat peil te bereiken, maar het ls
bereikt. Deze groote strijd van Adolf Hitler op
binnenlandsch politiek gebied.is te beschouwen
als een groote overwinning. Het land, dat na
1918 als de overwonnene was gebrandmerkt,
heeft in die Jaren na den smadelijken vrede
van Versailles inderdaad zichzelf overwonnen.
De zwakheden en de tekortkomingen, zij alle
maakten plaats voor de eigen krachten, die het
ter overwinning voerden.
Aan dit ontwikkelingsproces heeft het Neder
landsche volk te weinig aandacht geschonken,
met het gevolg dat het thans zoo geheel on
wennig staat tegenover de problemen, welke
aan de wereld gesteld worden.
Engeland heeft in die jaren zijn eigen poli
tiek gevoerd. Een politiek, welke de eenwording,
de toekomst van Europa, tegen ging. Engeland
was egoïstisch in zijn geheele streven, omdat
het innerlijk niet sterk was. Door het volkomen
negeeren van de Europeesche belangen kon het
zijn Imperium in stand houden en het wist
zulks te bereiken door het verdrag van Ver
sailles en den Volkenbond in Genève. Daarom
bestreed het ook met alle middelen de verjon
ging, welke zich ln enkele Europeesche landen
openbaarde. Nederland richtte zijn blikken naar
het Westen en voer op het kompas van die
genen, die het normale ontwikkelingsproces der
Europeesche volkeren tegen hielden.
Dï huidige ontwikkeling in de wereld heeft
Nederland plotseling meegesleept in den
grooten stroom van strijd. Thans heeft
ook ons volk zijn weg te bepalen. Het heeft
slechts één keuze, n.l. zich weer te oriënteeren
naar Europa, naar het Oosten. Daar ligt de
groote toekomst van Nederland. Dit kan alleen
bereikt worden, wanneer men geen waarnemer
blijft, doch daadwerkelijk meewerkt, dus actief
is. Hitier heeft het ln zijn laatste rede nog
eens precies gezegd, dat de strijd van Duitsch
land niet alleen een strijd is voor Duitsch
land, maar voor geheel Europa, voor de ge
heele menschheld. Het is daarom voor lederen
Nederlander een eisch van dezen tijd en daar
mede staat of valt het bestaan van het Ne
derlandsche volk. Het Nederlandsche volk heeft
in het verleden veel strijd om zijn eigen be
staan geleverd. Alleen de laatste tientallen ja
ren waren tiiden, waarin het erg gemakkelijk
ging en men zich weinig bekommerde om het
geen elders ln de wereld gebeurde. Duitschland
heeft thans de leiding in Europa genomen en
ook Nederland zal dJt moeten erkennen. Duitsch
land is het immers geweest, dat het steeds drei
gender bolsjewisme een halt toeriep en de
wereld heeft behoed voor den algeheelen onder
gang. Duitschland heeft de wereld, dus ook
Nederland, gered voor knechtschap en slavernij.
Het is de erkenning van de Europeesche vol
keren, die thans de leiding van Duitschland
accepteeren, bij de verdere ontwikkeling van
het huidige wereldgebeuren.
H. A. G.
GRIEKSCH TOONEEL- EN SATYRSPEL.
Voordracht van dr. G. van Hoorn.
Op uitnoodiging van het Vooraziatlsch-Egyp-
tisch Gezelschap „Ex Oriente Lux" en de Ver-
eeniging voor Antieke Beschaving heeft Zater
dagmiddag ln de bibliotheekzaal van het Ned.
Instituut voor het Nabije Oosten dr. G. van
Hoorn, lector aan de Utrechtsche Universiteit
een met lichtbeelden verduidelijkte lezing ge
houden over „Grieksch tooneel- en satyrspel."
Het volgende ls er aan ontleend:
In het Grieksche theater bracht het satyr
spel, volgende op een trilogi van tragedies, de
onmisbare ontspanning na de aandoening van
het treurspel. Shakespeare vervlecht de komi
sche tafereelen in -iet drama zelf, de Grieken
maken er een apart riotetuk van Zooals alle
Grieksche tooneelspelen. is ook het satyrspel
ontstaan uit godsdienstigen ritus Vandaar dat
het koor steeds uit satyrs moet bestaan, ook
ingeval die minder goed by den inhoud van het
stuk passen.
Bij het weinige, dat op dit gebied bebaard ls,
waardeert men des te meer de nieuw ontdekte
fragmenten van satyrspelen in Egyptische pa
pyri, voorloopig vermeld in het nieuwe werk van
Gilbert Murray, Aeschylus the creator of tra
gedy. Veel satyrspelen. waarvan slechts de titels
en fragmenten bewaard zijn, kan men illustree-
ren met vazen.
Aeschylus brengt meermalen Dionysus en zijn
schare ten tooneele: het ls de god, in wiens cul
tus het Grieksche tooneelspel is geboren. Een
nieuw fragment van Aeschylus, de Nettenslee-
pers, vertoont de redding van Danaë en haar
zoontje Perseus Aan Sophocles' Pandora her
inneren afbeeldingen van satyrs, die met ha
mers op de aarde slaa om de lentegodin te
wekken Van Euripides' Cycloop, het eenige vol
ledig bewaarde satyrspel, bestaat een levendige
illustratie, behandeld met de vrijheid, die een
Grieksche Vazenschilder zich voorbehoudt Na: r
de onderwerpen gerangschikt toonen de satyr
spelen ons boertige godenkluchten zooals van Her
mes, dief en uitvinder al ln zijn wieg. en andere
mythologische onderwerpen. Vooral Herakles, de
smuller en drinker, ls het mikpunt van den spot
der dichters en dus ook van de plagerijen der
satyTs. die op den loop gaan, als de reus zich
verheft.
Dergelijke kluchten worden vertoond ter eere
van twee Boeotische goden. Kabeiros en ziln
zoon, in een heiligdom nabij Thebe. De vele
vazen, die dit illustreeren, zijn thans volledig
gepubliceerd. Opmerkelijk ls de tegenstelling
tusschen de echt Grieksche ideale godenfiguren
en de schijnbaar plompe caricaturen der spelers,
die blijkbaar opzettelijk met zoo grove trekken
geschilderd zijn.
Dat deze burleske vertooningen te Athene en
in Boeotië haar lof onveranderlijk aan goden
wereld en mythologie blijven ontleenen. bewijst,
dat de Grieken den gewijden oorsprong nooit uit
het oog hebben verloren: gemaskerde dansers
vertoonden dp d^emonen der vruchtbare aarde
om den oo»- te begunstigen en booze Invloeden
af te weren.
