Japanners voorbij Kwala Loempoer 82ste Jaargang MAANDAG 12 JANUARI 1942 No. 25089 r Duitschland strijdt voor Europa Duitsche Weermachtsberichten De Duitsche tactiek bij den strijd aan het Oostelijk front Verduisteren: Nieuwe landingen Hiraide geeft overzicht van den militairen toestand Italiaansche Weermachtsberichten Met Duitschland voor een vrij Nederland J Zal het kabinet Churchill aftreden 17.52 uur 9.44 uur Duitsche inzameling gesloten Verspreide berichten STADSNIEUWS EERSTE BLAD Teraardebestelling van het stoffelijk overschot van notaris A. D. Vijgh LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Telef Directie en Administratie 25041 (2 lMnenl DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef Redactie 21507 Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Lelden Pl.verv.: K Been Lelden. Het D.N.B. meldde Zaterdagavond uit Tokio- De op Malakka opereerende Japansche troepen hebben vandaag Kwala Loempoer de belangrijkste stad in het sultanaat Selangor veroverd. Met den val van deze plaats is een strategisch uiterst belangrijke hindernis op den weg naar Singapore weggenomen. De Engelschen trekken zich terug in de richting van de havenplaats Malakka aan de Zuidwestkust van het schier eiland. I:-. een communiqué van het Japansche hoofd kwartier wordt, volgens een D.N.B.-bericht van 11 Januari gezegd, dat de voorhoede der Japan sche troepen, die met steun van legervliegtuigen naar Kwala Loempoer waren opgerukt in de nabijheid van Kelang ten Z. can Kwala Loem poer zijn aangekomen. Andere eenheden zijn tot bü Rawing opgerukt. Het officeele communiqué meldt voorts, dat Japansche vliegtuigen 23 Britsche rupstractors en zeven tanks en gepantserde verkenningsauto's ergens ten Noorden van Kwala Loempoer heb ben vernietigd, alsmede twee treinen met Brit sche soldaten bij Kajang. Japansche legervlieg tuigen zetten hun verwoestende nachtelijke aan vallen op militaire installaties en vliegvelden in de omgeving van Singapore voort. In de Amerikaansche berichten wordt gezegd, dat het geheele front op Malakka een groote heksenketel is, waarin tallooze afzonderlijke gevechten plaats hebben. Van een militair front kan niet meer gesproken worden. Engelsche frontberichten zoo meldt het D.NJ3. verder uit Sjanghai, maken melding van nieuwe Japansche landingen aan de Oostkust van het schiereiland ten Zuiden van Kwantan, waardoor de Britsche stellingen in den rug bedreigd worden. Britsche vliegtuigen namen de nadering van nog meer Japansche schepen waar. Het officieele Britsche legerbericht vergenoegt zich met de mededeeling dat op grond van bin nengekomen inlichtingen de gevechten uiterst fel zijn en dat de Britsche troepen gertoodzaakt zijn zich naar het Zuiden terug te trekken. OP DE PHILIPPIJNEN. Japansche keurtroepen hebben de eerste ver dedigingsstellingen van de Amerikaansche troe pen op het schiereiland Bataan bestormd en een belangrijke sleutelpositie veroverd, van waaruit de vijandelijke stellingen zwaar onder vuur worden genomen. De Japanners pogen thans den tegenstand van den vijand op het schiereiland met behulp van zware artillerie te breken, terwijl de lucht macht tegelijkertijd tracht den terugtocht van den tegenstander naar nieuwe stellingen te ver hinderen. Volgens Amerikaansche berichten werden nieuwe landingen op Mindanao verwacht. Japansche strijdkrachten zijn Vrijdag geland op het eiland Masbate (Philippijnen) op onge veer 400 KM. ten Zuid-Oosten van Manilla. Zy hebben daar 65 onderdanen der spilmogendhe- den bevrijd, die bij het uitbreken van den oorlog waren geïnterneerd. Het eiland heeft ongeveer 44.000 inwoners, die in hoofdzaak aan landbouw doen. Behalve sui ker brengt het eiland ook goud op. (D.N.B.) EILAND TARAKAN GEBOMBARDEERD. Japansche vliegtuigen hebben, naar officieel uit Batavia wordt gemeld, het eiland Tarakan gebombardeerd. Tarakan ligt voor de Oostkust van Borneo en is een der rijkste petroleumge- bieden van Oost-Azië. Batavia meldde verder, dat bij het bombardement „eenige schade" is aangericht. (D.N.B.) De woordvoerder van het Japansche keizer lijke hoofdkwartier, kapitein Hiraide, heeft voor de radio een overzicht gegeven van den militairen toestand. Beslissend voor het verloop der krijgsverrichtingen achtte hij het feit. dat de Vereenigde Staten niet op den aanval op Hawaii en niet op het verlies der vloot te Pearl Harbor gerekend haddena. De Japansche op- marsch naar het Zuiden, aldus kap. Hiraide. verliep volgens de plannen, nadat te Saigon (Indo-China) en Bangkok (Thailand) politieke en militaire waarborgen gevestigd waren tegen de Engelsche bedreiging uit Birma of Malakka. De val van Hongkong nam de laatste bedrei ging in den flank weg. In korten tijd werden op verschillende kustplaatsen landingen verricht, als uitgangspunt der operaties, die in nauwelijks drie weken tijds leidden tot omsingeling dei- vijandelijke strijdkrachten te land en ter zee in de baai van Manilla. Eenige schepen, die voor de omsingeling naar Nederlandsch-Indië of Ha waii probeerden te ontkomen, vielen ten offer aan Japansche duikbooten. zooals de vliegtuig moederschepen Herron en Langley en twee duikbooten. In verband met de gevechten bij Singapore en de landingen op Britsch Borneo en in verband met de voorbereiding en ten deele reeds begonnen operaties in den nieuwen aanvalssector tusschen Sumatra en Nieuw- Guinea, kan Japan in tegenstelling tot den vijand op den beschermden aanvoer van onbeperkte reserves rekenen. Over de definitieve nederlaag van Engeland en zijn hulptroepen kan geen twijfel bestaan. Wanneer er over een nieuw verdedigingsfront van Engeland en Amerika gesproken wordt, zijn daarmede de wanhopige pogingen bedoeld, om zich in Nederlandsch-Indié te nestelen en hier de nog overgebleven resten uit Malakka en de Philippijnen te verzamelen. Het Japansche opperbevel heeft zich princi pieel ten doel gesteld, zoo vervolgde Hiraide. Oost-Azië van vreemde invloeden te zuiveren. Zaterdag deelde het Italiaansche opperbevel mede: Aan het front Solloem-Halfaja hebben de vijandelijke strijdkrachten te land. ter zee en in de lucht het bombardement van onze stellingen versterkt. Bedrijvigheid van patrouilles in het gebied ten Zuidwesten van Agedabia. Formaties der Italiaansche luchtmacht hebben vijandelijke vliegvelden aangevallen en talrijke toestellen op den grond vernield en beschadigd. Begeleidende jagers slaagden er in vier Curtiss toestellen neer te schieten en verscheidenen andere zware schade toe te brengen in hevige gevechten met een numeriek sterkeren vijand. Een Italiaansch toe stel is niet teruggekeera. Gisteren zijn alle vloot- en luchtbases op Malta voortdurend gebombar deerd, waarvan het vernielende effect kon wor den waargenomen. En Zondag: Het op onze steunpunten te Solloem en Hal- faya liggende hevige vuur te land en van de lucht uit houdt aan. In West-Cyrenaica werden op verkenning zijnde pantsereenheden van den tegenstander afgeslagen. Onze vliegtuigen hebben colonnes vrachtauto's en tentenkampen in het vijandelijke achterland met mitrailleurs beschoten. Tijdens de lucht gevechten boven Agedabia werd, naar thans vastgesteld is, een vijfde „Curtiss"-toestel neer geschoten. Een vijandelijke vlucht naar Syrte had vier dooden, vijf gewonden en schade "aan gebouwen ten gevolge. Ook gisteren werden bommen van elk kaliber op de vliegvelden van Malta afgeworpen. Dit veronderstelt, dat tegen den Indischen Oceaan en tegen Britsch Indië zelf uit de rich ting van Birma stellingen worden opgeworpen, die een poging van den vijand, om met behulp van Tsjoengking nieuwe strijdkrachten te mo- biliseeren, onmogelijk maken. Tegenover Ame rika heeft Japan reeds getoond, dat het beslo ten is, geen enkele inmenging van de Vereenig de Staten in een nieuwe ordening van Oost- Azië te dulden. Samenvattend kan gezegd worden, dat Japan na den ondergang van de Anglo-Amerikaansche zeestrijdkrachten in het geweldige gebied tus schen Amerika en den Indischen Oceaan niet alleen de absolute heerschappij ter zee verwor ven heeft, doch ook tevens de toegangen tot den Stillen Oceaan via Hawaii en Singapore controleert. Dit beteekent, dat noch de Veree nigde Staten noch Engeland voor afzienbaren tijd in staat zijn, met nieuwe strijdkrachten in den Stillen Oceaan actief te worden, of de door Japan voorgeschreven ontwikkeling tegen te houden, welke zich heden na vier weken van oorlogvoering duidelijk afteekent. Deze ontwik keling werd door de „wereldomvattende as- strategie" mogelijk gemaakt, die den vijand een groepeering van krachten opdwong, welke es- sentieele wijzigingen niet meer toelaat. Zaterdag deelde het Duitsche opperbevel mede: Op de Krim en in de Zuidelijke zone van het Oostelijke front slechts geringe ge vechtsactie. Bij Sebastopol en Feodosia hebben gevechtsvliegtuigen en stuka's een transportschip van 4000 ton tot zinken ge bracht en tv/ee vrij groote koopvaardij schepen alsmede een lichten kruiser door bommen beschadigd. Voor de Oóstkust van de Zwarte Zee werd een koopvaardijschip in brand gebombardeerd. In de centrale en een deel van de Noor delijke zone houden de zware afweerge- vechten met onverminderde hevigheid aan. In Noord-Afrika heeft de vijand zijn artillerievuur en zijn luchtaanvallen in het gebied van Solloem versterkt. In het ge bied van Agedabia wederzijdsche verken ningsactie. De aanvallen op vliegvelden op Malta werden met succes voortgezet. Bij pogingen van Britsche bommenwerpers om de Fransche kust aan te vallen, werden vier vijandelijke bombardementsvliegtuigen neergeschoten. En Zondag: In den centralen en Noordelijken sector van het Oostelijke front hebben de Duit sche troepen den vijand bij het afweren van talrijke aanvallen, die ten deele met geconcentreerde strijdkrachten en met steun van pantserwagens werden onder nomen, gisteren bijzonder zware verliezen aan menschen en materiaal toegebracht. De luchtmacht bombardeerde haven werken te Feodosia alsmede aan de Oost kust van de Zwarte Zee en greep in de overige sectoren van het Oostelijke front met succes in den strijd te land in. In den nacht van Zaterdag op Zondag werden belangrijke militaire havenwerken op het Britsche eiland met bommen be stookt. In Noord-Afrika duurt de druk van den vijand op de stellingen bij Solloem voort. In het gebied van Agedabia levendige activiteit van verkenningsafdeelingen. Duitsche formaties duikbommenwerpers en gevechtsvliegtuigen vielen troepenconcen traties van den vijand aan in het gebied van Agedabia alsmede Britsche vliegvel den in de Marmarica. De aanvallen had den goed succes. In luchtgevechten wer den vier vijandelijke vliegtuigen neerge schoten. De luchtaanvallen op vliegvelden van het eiland Malta werden overdag en des nachts met goede uitwerking voortgezet. Britsche bommenwerpers vielen in den nacht van Zaterdag op Zondag plaatsen in het Noord-Duitsche kustgebied aan. De bevolking leed eenige verliezen aan dooden en gewonden. Zes der aanvallende bom menwerpers werden neergeschoten. In den tijd van 3 tot 9 Januari verloor de sovjet-luchtmacht 112 vliegtuigen. Daarvan werden er 82 in luchtgevechten en 12 door luchtdoelartillerie omlaagge- schoten. De rest werd op den beganen grond vernield. In denzelfden tijd gingen aan het Oostelijk frovt zestien eigen vlieg tuigen verloren. ERNSTIGE ONTEVREDENHEID IN ENGELSCHE POLITIEKE KRINGEN. Duff Cooper is op persoonlijk verlangen van Wavell ontslagen, zoo meldt Svenska Dagbladet uit Londen. De Londensche correspondent van dit blad meldt o.m., dat het duidelijk is, dat de val van Duff Cooper is veroorzaakt door de bestuurstechnische gebreken, welke door den Japanschen aanval aan den dag zijn getreden. Het was zijn opdracht zich te Singapore te be lasten met de civiele eh bestuurswerkzaamheden, ten einde op die wijze de taak van den militairen chef te verlichten. Generaal Wavell's benoeming tot hoogen commissaris in Oost-Azië is slechts gebruikt als voorwendsel om Duff Cooper te ontslaan. Duff Cooper is den laatsten tijd het voorwerp van ernstige critiek en wel zoowel in het parlement als in Australië. De Londensche correspondent van Dagens Nybeter meldt, dat de terugroeping van Duff Cooper uit Singapore er op wijst, dat Churchill waarschijnlijk het een en ander te doen zal krijgen om de ontstemming in het parlement minder te maken, wanneer hij terugkomt. De Manchester Guardian schreef Zaterdag, dat de verklaringen van Attlee en Eden over het Britsche oorlogsoptreden in Oost- Azië al te veel punten onopgehelderd hebben gelaten. Naar het A.N.P. uit Stockholm meldt, acht men volgens een Reuterbericht met het oog op de ontevredenheid in het parlement over de militaire fiasco's in de Stille Zuidzee integraal aftreden van het kabinet-Churchill na terugkeer van Duff Cooper en Churchill te Londen zeer waarschijnlijk. Waarom de Duitschers niet zonder strijd de winter kwartieren betrekken. Het DM. meldt uit Berlijn: De toestand aan het Oostelijke front wordt evenals voorheen gekenmerkt door de volgens ae plannen verloopende Duitsche afweergevech- ten ter dekking van de naar de winterstellingen teruggaande voorste aanvalsgroepen, zoo ver klaart men in welingelichte militaire kringen in de Duitsche hoofdstad. pier en daar zijn deze gevechten buitenggwoon hevig en verbitterd, hetgeen in de vijandelijke pers veelvuldig de vraag heeft opgeworpen, waarom de opperste Duitsche leiding niet, zooals Hindenburg en Ludendorff in 1917 in het Westen hebben gedaan, het verplaatsen van het front naar een strate gisch gunstigere afweerlijn bij nacht en ontij en met een zoo onopvallend mogelijk losmaken van den vijand onderneemt om gevechten met zware verliezen te vermijden. Naar aanleiding hiervan verklaart men te Berlijn, dat men door een vergelijking te maken met de Duitsche positie in 1917, blijk geeft de tegenwoordige positie totaal onjuist te beoordeelen. Waren er destijds twee Europeesche fronten, waar gestreden werd en waarop de Duitsche strijdkrachten, na de voorafgaande oorlogsjaren met zware verliezen, moesten worden verdeeld, thans in 1942 bestaat er slechts een Europeesch front, waarop de Duitsche militaire kracht zich kan concentreeren. Hierbij komt echter een afweertactiek tijdens den Russischen winter, die het contact met den vijand in stand houdt en die de vijandelijke aanvallen toejuicht. De vijand maakt hier een van zijn grootste fouten, die hij echter op grond van zijn geheele houding begaan moet. n.l het voortdurend in den strijd werpen van al zijn militaire machtsmiddelen. De latere geschiedschrijving zal de ontzaglijke verliezen van de bolsjewisten in deze gevechten om terrein, dat zij op grond van het verschuiven van het Duitsche front in bepaalde frontsectoren toch zouden hebben verkregen, met verbijsterende getallen opteekenen. Deze cijfers zullen eens ontzetting veroorzaken. Deze cijfers thans te noemen, zou bij de duizelingwekkende hoogte van dergelijke zinlooze offers slechts beteekenen. clat men deze, als propagandacljfers van een der oorlogvoerende partijen, voor ongeloofelijk zou houden. De roekeloosheid, waarmede de bolsje wisten met hun Siberische en Kaukasische divisies omgaan, gaat alle begrip te boven. HET KOMENDE VOORJAAR. Hierin ligt ook het antwoord op de vraag, waarom de Duitsche troepen zich niet zonder strijd van den vijand losmaken en niet zonder strijd hun winterstellingen betrekken. Het voor jaar zal bewijzen, dat de bolsjewistische divisies die thans verbloeden, dat het bolsjewistische materiaal, dat thans wordt opgebruikt, dringend noodig zullen zijn. De Duitsche verliezen tijdens de af weer gevechten tegen den stormloop van de bolsjewistische machinerie bewegen zich tus schen geheel andere grenzen dan de bolsjewisti sche. Het staat den vijand vrij andere cijfers te noemen. Hij zal over enkele maanden beleven, In hoeverre zij met de werkelijkheid overeenstem men. De werkelijkheid zal nog vreeselijker zijn dan de winterstormen, die thans over de slag velden van de sovjetunie razen. van hedenavond tot morgenochtend De maan kwam heden op om 4.18 uur en ging onder te 14.22 uur. RUIM 56 MILLIOEN STUKS BIJEENGEBRACHT. De door den Führer bevolen inzameling van bont. wollen en winterartikelen voor het front is gisteravond gesloten. In 16 dagen heeft het Duitsche volk voor dé soldaten een prestatie volbracht, die in de geheele wereld haar weerga zoekt. Het voorloopig resultaat tot gistermiddag omvat reeds 56.325.930 stuks in totaal, waaronder 2.958.155 stuks bontartikelen en 1.174.748 paar ski's. Reeds zijn 3056 wagons met de ingezamelde goederen vertrokken. (D.N.B.) REORGANISATIE VAN HET FRANSCHE LEGER. In het kader van de reorganisatie van het Fransche leger, die geschiedt op initiatief van den plaatsvervangenden premier en minister van verdediging, admiraal Darlan, en onder zijn toezicht, zijn met ingang van 1 Januari 1942, 42 generaals op pensioen gesteld. Het motief voor dezen maatregel is. dat de reorganisatie van het leger en de militaire administratie ook een aanzienlijke verjonging van het corps der hoogere officieren en van de administratie behelst. (D.N.B.) HET PROCES VAN RIOM. Het proces van Riom, dat kortelings opnieuw verdaagd was, zal thans, naar officieel uit Vichy wordt medegedeeld, op 19 Februari beginnen. Het Hooggerechtshof van Riom, dat Zaterdag bijeen is gekomen, heeft dit besluit genomen. Bij deze gelegenheid is ook de voorzitter, Caous, in zijn functie geïnstalleerd. (DN.B.) „DE STALEN BAND". Geslaagde feestavond. Zaterdagavond gaf de O.- en O.-club „De Stalen Band" een bonten avond voor de leden en genoodigden. welke evenals de voorgaande feestavonden, uitstekend geslaagd mag heeten. Te half zeven opende de voorzitter, de heer Ten Brummelaar den avond met een welkomst woord tot de talrijke aanwezigen, die tot groot genoegen van spr., de groote Stadsgehoor zaal tot in alle hoeken vulden. Een bijzonder woord van welkom bracht spr. aan de directies van de H.C.W. en N.EM. met haar dames, aan den heer Ammerlaan, die steeds bijzonder veel belangstelling heeft getoond voor het werk der jonge vereeniging en op wiens initiatief deze bonte avond is georganiseerd. Verder aan be stuurders en leden van de zustervereeniging „G.G.V." op wier aanwezigheid spr. bijzonder prijs stelt. Den wensch uitsprekend dat deze. door de directies aangeboden avond, waaraan de medewerkenden hun beste krachten zullen geven, de waardeering der aanwezigen zal weg dragen. besloot spreker, waarna direct met de afwerking van het uitgebreide programma werd begonnen. ..De Stalen Band" het amusements-orkest. on der leiding van Jack Smit. oogstte met zijn muzikale inleiding evenals in het verdere ge deelte van zijn optreden, groot succes. Het „Vroolijke Tooneel" voerde onder regie van G. v. d. Wijngaard enkele kostelijk ge speelde éénacters op. welke eveneens grooten bij val verwierven. „The Three Black Boys" vertoonden groote vaardigheid in het brengen van negermuziek hetgeen, evenals het optreden van een dubbel- mannenkwartet, met een gul applaus werd be loond. „The Manova Hawaiians" brachten een prach tig nummer en verwierven met hun muziek en zane eveneens groote waardeering. Bijzonder ma? no? vermeld dp goede zang van mei. N. Wessel. „D.S.B." kan wederom op een uitstekend ge slaagden feestavond terugzien. Dit Nummei bevat TWEE Bladen Zaterdagmiddag vond op de begraafplaats „Zorgvlied" te Amsterdam onder groote belang stelling de teraardebestelling plaats van wijlen den heer A. D. Vijgh, notaris alhier. Op de begraafplaats merkten wij o.a. op de heeren H. J. P. Wassenaar en E. H. Moens, namens de Sociëteit „Amicitia" en het bestuur van den Leidschen Schouwburg, prof. dr. A. W. Byvanck, namens de Ver. „Dante Alleghieri", de heeren J. C. v. Eek en ir. J. J. G. v. Hoek, na mens de „Mij, voor Toonkunst", mr, W. F. A. Bijvoet uit Haarlem, advocaat en procureur en wethouder van Openbare Werken dier gemeente, mr. A. H. Kamerlingh Onnes uit Den Haag en vele vrienden en kennissen van den overledene. Behalve de familie kwamen o.a. in den stoet mede, de heeren H. P. H. Würtz, prof. Selieger uit Ubbergen, prof. dr. P. Fijn van Draat uit Zeist, oud-hoogleeraar aan de RijKsunlversiteit te Utrecht, W. K. v. Hasselt, gep. kapitein der infanterie, notaris mr. H. M. A. Coebergh, secretaris-penningmeester van de Vereeniging van Leidsche Notarissen en G. W. Groen uit Oegstgeest. Toen de kist, welke gedekt was met een groot aantal kransen de aula werd binnengedragen, speelde de organist „Wenn Ich einmal soil scheiden" en bij hes uitdragen van het stoffelijk overschot het slotkoor uit de Mattheus Passion van J, S. Bach. De eerste spreker, prof. Selieger uit Ubbergen, herdacht den overledene als familielid, evenals de heer J. Daniëls uit Voorburg, oud-kapitein van den generalen staf en een neef van den overledene. De heer Gerard W. Groen voerde het woord als jongere vriend, die het voorrecht had 14 jaren achtereen met den thans ontslapene te mogen samenwerken als secretaris van de Mij. voor Toonkunst, waarvan de heer Vijgh tot 1936 het presidium bekleedde en de ziel was. 35 jaar achtereen, aldus spr. hebt gij uw beste krachten aan deze instelling gewijd. Daarnaast heeft spr. den heer Vijgh leeren hoogachten als persoon en mensch en weet hij hem blijvend dank ver schuldigd voor de ondervonden oprechte vriend schap. Uw leven heeft zich gekenmerkt door goed te doen, niets was U te veel, gij waart een en al beminnelijkheid Mede namens zijn vrouw riep spr. hem een laatst vaarwel toe. Namens de Leidsche notarissen werd het woord gevoerd door (len heer mr. H. M. A. Coebergh, secretaris-penningmeester van de Ver. van Leidsche Notarissen. De overledene was, aldus spr, een goed vriend. Van mijn jeugd af heb ik hem gekend als een beminnelijk mensch met vele goede eigenschappen. In Leiden was hij zeer gezien. Ook in de verschillende vereeni- gingen, waarin hij zitting had en bovenal voor de Leidsche Notarissen was hij de rechte man op de rechte plaats.. Hij ruste in vrede. Hierna werd het woord gevoerd door den heer H. Ph. Würtz, die het goede werk herdacht, dat de heer Vijgh heeft verricht als regent van het Jan de Latere-hofje, waarvan de inwonenden hem met weemoed en dankbaarheid zullen blij ven gedenken. Ook namens de Kegelclub, welke de heer Vijgh 54 jaar geleden hielp oprichten en waarvan hij de laatst overgebleven oprichter was, sprak spr. woorden van dank. Spr. ein digde met een woord van bijzondere erkente lijkheid voor de steeds persoonlijk ondervonden groote vriendschap. Prof. Fijn van Draat uit Zeist sprak eveneens eenige gevoelvolle woorden als oude vriend. Hierna wetd het stoffelijk overschot in het familiegraf neergelaten waarna dr. Jos van dei- Velden uit Bloemendaal, schoonzoon van den overledene namens de familie alle aanwezigen dank zegde voor de betoonde belangstelling, en het „Onze Vader" bad. FILMVOORSTELLING N.S D.A.P. De Schiller-film. Voor de Ortsgruppe Leiden van het Arbeits- bereich der NB.D.AP. vond gistel-morgen in het Trianon-theater de vertooning plaats van een Tobls-film, gewijd aan het leven van den groo ten Duitschen dichter Friedrich Schiller, wiens nobele figuur wordt uitgebeeld door Horst Kaspar. In den aanvang van de film zien wij den jeugdigen Schiller als medisch student aan een Würtembergsche hoogeschool, welke zich mag verheugen in de persoonlijke belangstelling van den Hertog van Würtemberg (Heinrich George). Het leven aan deze academie heeft evenwel weinig gemeen met het echte studenten leven, dat zich altijd en overal heeft gekenmerkt door een groote mate van ongedwongenheid en onafhankelijkheid. Niet aldus hier: alles is op militairen leest geschoeid en zelfs voor het gebed worden de handen op commando voor de borst gebracht en gevouwen. Deze straffe, tot de uiterste consequentie doorgevoerde discipline iz een uitvloeisel van den wil van den Hertog, die geen hoogere deugd kent dan die der gehoor zaamheid en onderworpenheid, mits vanzelf sprekend aan hem bewezen. Deze eisch, welken hij in de eerste plaats stelt aan de studenten der hoogeschool, welke zijn hooge bescherming geniet, strookt al heel weinig met het karakter van den jeugdigen Schiller, in wien van jongsaf aan de drang leeft naar een vrije ontwikkeling der persoonlijkheid, naar een geestelijke vrijheid zonder welke waarheid en gerechtigheid onbe staanbaar zijn. Natuurlijk brengt een dergelijke levenshouding hem in conflict met zijn opvoe ders en zelfs met den hertog, tegen wien hi> de stelling verdedigt, dat niet de mensch belangrijk is, doch wel de geest, die in hem leeft en voorts, dat genieën niet worden gemaakt, doch als zoo danig worden geboren. Zijn stoutmoedige houding bezorgt hem heel wat moeilijkheden, doch op zijn beurt gesterkt door den steun van een kleinen vriendenkring, die zijn idealen deelt, aanvaardt hij de marte laarskroon van zijn dichterschap en ziet ziln strijd uiteindelijk beloond met de waardeering van het Duitsche volk, dat zijn eerste groote werk „Die Rauber" warm toegejuicht Heinrich George geeft een meesterlijke vertolking van den tyrannieken hertog: Lil Dagover is zijn lief tallige echtgenoote. die den jongen dichter een warm hart toedraagt en Herbert Meisch ten slotte is de knappe regisseur, dip de waarliik nationale figuur van Schiller deed herleven 'n een vorm. welke blijkens het applaus na afloop en volkomen terecht aller waardeering wegdroeg. De bijeenkomst welke minder druk bezocht was dan gewoonlijk, werd besloten met het staande zingen van het Deutschland- en Horst Wessel-lied. j. Brouwer.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1942 | | pagina 1