BINNENLAND
LEiDSCK DAGBLAD, Dinsdag 6 Januari 1942 Tweede Blad No. 25084
HOEST? SUccpficnitema! helpt snel en zeker!
82sie Jaargasg
Elft'
ft
Fondsvorming in de
Bloemencultuur
Het Museum van den
Arbeid
De gewezen kapilein der
mariniers P. J. van der Ende
Verraad
Generaal Ter Poorten
over de verdediging
van Ned.-Indië
FEUILLETON
De Komedianten
komen
Singapore. Fuller ton-Building aar. de Singapore-rivier.
(Transatlantic-Recla)
fc'
Nieuwjaarswensen, die in den vorm
van een oorkonde door de P.K.-man
nen van 't Vrijwilligerslegioen Neder
land aan den Rijkscommissaris werd
gezonden. (Polygoon)
Een doorwaadbare plaats moet overwonnen worden. Een
auto is het koude bad niet goed bekomen, maar met ver-,
eende krachten wordt de wagen weer aan den gang.
gebracht. Weltbild- Polygoon-P.K Cusian).
Eindeloos afspeuren van den Atlan-
tischen Oceaan. Prachtige natuur
taferelen zijn de eenige afwisseling.
Zonsop- en ondergang zijn steeds weer
even mooi.
(Weltbild-Pol.-P.K. Prokop)
'-"S
GOED TUINGEREEDSCHAP GEEFT.
In een Japansch Stafkwartier. De komende operaties worden
besproken. (Atlantic -Holland)
De slag in Afrika. Gevangen genomen Engelschen wor
den naar de gevangenenkampen overgebracht.
(Orbis-Holland-PK. Dörner)
DUS LET OP/ DOT WET
NIET KAN
Een Italiaansche snelboot in den aanval.
(P.K Kratochwil-Hoffmann).
WANNEER PRODUCTEN ONVERKOCHT
BLIJVEN.
Het is nu weer een heel tydje geleden dat de
groote hoeveelheden bloemen aan de veilingen
onverkocht bleven en op de mestvaalt terecht
kwamen; het behoort thans tot de uitzonderin
gen dat zulks plaats vindt.
Toch wordt het noodzakelijk geacht dat in
de bloemencultuur rekening wordt gehouden
met de mogelijkheid dat op een bepaald mo
ment van bloemen een te veel kan bestaan en
producten onverkocht blijven.
Voor deze onverkochte bloemen werd steeds
een minimumprijs uitgekeerd en de gelden
hiervoor werden verkregen uit het Landbouw
crisisfonds, dat zijn Inkomsten verkreeg uit de
heffing voor geïmporteerde producten Uiter
aard zijn die inkomsten thans gestaakt.
De regeeringsinstanties hebben het echter
toch gewenscht geacht dat een fonds zou wor
den gevormd om eventueele uitkeeringen te blij
ven doen.
Naar wij vernemen is door den Kring van
Bloemenveilingen thans besloten om bij alle
aangesloten veilingen een half procent van den
omzet te reserveeren ten einde bedoelde uit
keeringen te blijven doen.
Deze maatregel wordt in het belang geacht
van het goed functioneeren van den bloemen-
afzet, ook al zou bjj ovërgroote aanvoeren de
markt bemoeilijkt worden.
EEN INSTITUUT VAN RIJKSBELANG
Zooals bekend mag worden verondersteld, be
staat te Amsterdam het Muséum van den' Ar
beid. hetwelk een collectie voorwerpen, schilde
rijen enz., betrekking hebbend op het proces
van den arbeid, bevat. De verzameling is bij
eengebracht door den schilder Herman Heijen-
brock, die zijn kunst in dienst heeft gesteld van
het bedrijfsleven. In eenige tientallen jaren
heeft hy voor dit museum behalve de honder
den zéér verdienstelijke 'schilderijen en etsen
van zijn' hattd, duizenden voorwerpen, werktui
gen. half producten, materiaal, enz. weten bij
een te brerigen, aldus eën Collectie vormende,
die. in 1922 voor het eerst in het Stedelijk Mu
seum te Amsterdam voor het publiek openge
steld. dé aandacht trok van 20.000 bezoekers.
Vrienden van den schilder richtten in 1923 een
vereeniging op. welke zich ten doel stelde, de
verzameling in een museum onder te brengen
en in stand te houden.
De eerste jaren werd de collectie in een paar
lokalen van het Veiligheidsmuseum opgesteld,
doch in het jaar 1929 kon het materiaal worden
overgebracht en permanent geëxposeerd in de
lokalen van een door het gemeentebestuur voor
dit doel aan de vereeniging kosteloos in gebruik
afgestaan schoolgebouw aan de Rozengracht 224.
Het museum omvat thans de volgende af dee
lingen het dier als leverancier van producten
voor de industrie, het ijzer als grondstof voor de
industrie, de klei als grondstof voor de
industrie, papier en cellulose, steenkool-, teër-
en petroleiunproducten, glas, electriciteit, het
schildervak en de grondstoffen daarvoor, kleur
en het waarnemen Voor het tentoongestelde zijn
op het oogenblik 28 lokalen in gebruik.
Ondanks de bescheiden middelen is het de.
vereeniging mogelijk geweest, zonder noemens-
waardigen steun van de overheid zij genoot
slechts een subsidie van f. 400 per jaar van
de gemeente in de Jaren van haar bestaan
gemiddeld vijfduizend bezoekers per jaar te
trekken.
Wil men echter de thans aanwezige zeer be
langwekkende verzameling in stand houden en
uitbreiden, hetgeen niet slechts van stedelijk
belang, doch ongetwijfeld van belang Is voor
het geheele rijk, dan zal van 's lands zijde een
belangrijke subsidie zeer zeker gerechtvaardigd
zfjn.
OFFERZIN.
Een echt Nederlandsche eigenschap, be
kend tot ver over onze grenzen. Voor een lief
dadig doel heeft men nog nimmer vergeefs een
beroep op ons volk gedaan.
Ambulances voor Abessinië en Finland; deze
konden, dank zij de offervaardigheid van tien
duizenden landgenooten, veel hulp bieden en
veel nood lenigen.
En de Nederlandsche ambulance voor het
Oostfront? Ook deze zal binnenkort vertrek
ken.
Uitstekend uitgerust. Het wordt de beste am
bulance, die ooit uit Nederland naar het front
vertrok.
Vooi het geval u nog geen bijdrage stortte,
vermelden wij nog eens het gironummer
87600, Nederlandsche ambulance. Koninginne
gracht 22 's-Gravenhage.
HIJ IS TER BESCHIKKING VAN DE
REGEERING GESTELD.
Het departement van volksvoorlichting en
kunsten deelt mede;
Voor zoover het mede tof de taak der volks
voorlichting behoort de beteekenls van daar
voor in aanmerking komende rechterlijke uit
spraken ook buiten den engeren kring van des
kundigen te doen begrijpen, wordt het wensche-
lijk geacht de aandacht te vestigen op de on
langs door het Vredegerechtshof gegeven uit
spraak, waarbij de gev/ezen kapitein der mari
niers P. J. van der Ende ter beschikking van de
regeering werd gesteld. £r zij aan herinnerd, dat
deze tijdens den oorlog verschillende Neder
landsche volksgenooten deels gedood, deels ern
stig gewond had. Daar de rechtbank te 's-Gra
venhage Van der Ende onmiddellijk in vrijheid
had doen stellen, omdat hij, naar het oordeel
dier rechtbank, wegens ziekelijke storing zijner
geestvermogens niet voor zijn daad strafrech
telijk verantwoordelijk kon worden gesteld, heeft
de procureur-generaal bij het Vredegerechtshof
getracht een nadere uitspraak in deze zaak te
verkrijgen, ten einde zoo mogelijk te voorkomen,
dat deze man ten gevolge van zijn kranken'
geestestoestand opnieuw een gevaar voor de ge
meenschap zou opleveren. Het vredegerechts
hof heeft deze vrees van den procureur-géne
raal gedeeld en Van der Ende, zij het ook niet
gestraft, waartoe de ook door het Hof aan
wezig geachte ziekelijke storing van zijn geest
vermogens ingevolge de wet niet kon leiden
dan toch ter beschikking der regeering ge
steld. ten einde op deze wijze de volksgemeen
schap tegen mogelijke gevaarlijke gedragingen
van Van der Ende willen beschermen, want
daartoe is de maatregel van ter beschikking der
regeering stelling (bedoeld in artikel 37. lid 3
van het wetboek van strafrecht) een geschikt
middel Deze maatregel is bestemd voor per
sonen. die zich op het grensgebied vinden tus-
schen krankzinnigheid en een normale geestes
gesteldheid en die nog niet, of niet meer in een
krankzinnigengesticht thuis behooren, doch ge
vaar opleveren voor de maatschappij. Hij brengt
méde, dat de betrokken persoon aanvankelijk
voor den tijd van twee jaren ter verpleging
geplaatst wordt in een rijksasyl (een bepaalde
lijk daartoe ingerichte rijksinstelling), terwijl
ook op andere wijze in zijn verpleging kan
worden voorzien onder toezicht van regeerings-
wege. Het voorstel daaromtrent gaat Uit van het
openbaar ministerie van het gerecht, dat de ter
beschikking stelling heeft bevólen (in het onder
havige geval dus de procureur-generaal, bij
het Vredegerechtshof) Deze handeling sluit
uiteraard in. dat niet slechts de persoon van den
ter beschikking gestelde als patiënt verzorgd
wordt, maar zeker niet minder, dat al datgene
gedaan wordt, wat ter beveiliging van de ge
meenschap vereischt is. Ja, dit laatste staat ook
naar de bedoeling der wettelijke bepaling op den
voorgrond.
Is de aanvankelijke termijn, waarvoor de
ter beschikking stelling is bevolen, verstreken,
dan kan de procureur-generaal verlenging van
den termijn vorderen, waaromtrent het Hof
andermaal uitspraak doet en zoo vervolgens.
Uit het voorgaande blijkt, dat door den door
het Vredegerechtshof toegepasten maatregel de
bescherming der gemeenschap in voldoende mate
verzekerd is. Het Nederlandsche volk heeft er
recht op te weten, dat de volksgenooten ge
vrijwaard zijn tegen aantasting hunner veilig
heid door iemand als cjen gewezen kapitein dei-
mariniers Van der Ende. die blijk gegeven heeft
daarvoor een groot gevaar op te leveren.
Eden is naar Moskou geweest. In opdracht
van de Engelsche regeering heeft hy daar de
Europeesche beschaving en cultuur verraden.
„The Times" schrijft hierover dat de sociale en
en economische activiteit der sovjets, na den
oorlog, in Europa groot zal zyn. Dat is goed
nieuws voor onze landgenooten. die zich nu zoo
verheugen over de natuuriyk slechts in hun
verbeelding bestaande „overwinningen" der
sovjets aan het Oostfront. Geduld, waarde
landgenooten, de bondgenooten van de door u
zoo bewonderde „helden" in Londen, zullen
dat beweert teminste „The Times" hier „so
ciale en economische activiteit"' ontwikkelen.
Dat zou beteekènen dat uw kerken verwoest
zullen worden, uw kunstschatten vernietigd, uw
vrouwen en kinderen pidjsgegeven aan hongers
nood en ellende. Dat zou beteekenen dat onze
boeren en arbeiders zullen verkommeren, want
de sociale en economische activiteit van het
bolssjewisme heeft in de sovjet-unie zelf reeds
millioenen slachtoffers geëlscht.
Het. perfide Albion vindt dit geen bezwaar.
Maar wie er wel bezwaar tegen hebben, dat
zyn de Nederlandsche nationaal-socialisten zy
staan pal voor ons volk en vaderland, zy dul
den geen verraad, zy weten wat bolsjewisme
zeggen wil. zy huichelen geen vaderlandslief
de en christendom, maar zy doen huh plicht
als ware vaderlanders en echte christenen zy
staan op de bres en zy zullen het winnen van
het verraad, gepleegd door de misdadigers in
Londen, met de wapenen in de vuist. In de
gelederen van de stryders aan het Oostfront,
daar is de plaats van allen die zich Nederlan
der weten en hun plicht kennen.
Ja. landgenoot, daar ls ook uw plaats, wacht
hiet langer Meld u aan by het Vrywilligers-
legioen Nederland. Koninginnegracht 22 te
's-Gravenhage.
Het D.N.S. meldt uit Genève:
Naar de „Times" meldt, heeft generaal H. ter
Poorten, de opperbevelhebber van Nederlandsch
Indië, te Bandoeng verklaard, dat de verdedi
ging van Nederlandsch Indië er van afhankehjk
is, of de Vereenigde Staten Nederlandsch Indië
vliegtuigen zullen sturen. Honderd vliegtuigen
in de komende weken zyn voor de strydkrachten
in het Zuideiyk deel van den Stillen Oceaan
van meer waarde dan duizenden vliegtuigen in
latere weken. De Japansche luchtaanvallen
plaatsen Nederlandsch Indië voor een zeer ern
stig vraagstuk, niet alleen, omdat de Japansche
vliegtuigen van goede kwaliteit en hun beman
ningen goed geschoold zyn, maar ook, omdat de
Japanners er in geslaagd zijn, de superioriteit
in de lucht in het Zuidelijk deel van den Stil
len Oceaan te veroveren De Japansche bomaan
vallen op Nederlandsch Indisch gebied zyn zeer
nauwkeurig uitgevoerd. Het zou een groote fout
zyn, zoo verklaarde generaal Ter Poorten, in
dien de Japanners onderschat werden. Een an
der tekort in de verdediging van Nederlandsch
Indië noemde de generaal 'het ontbreken van
tanks. De Vereenigde Staten hebben weliswaar
beloofd tanks te zullen leveren, doch tot dusver
Is er nog ^geen enkele aangekomen.
E J. MOOY OVERLEDEN.
In den ouderdom van 65 jaar is te Amersfoort
overleden de heer E. J Mooy, een bekende fi
guur in typografische kringen. In zyn hoe
danigheid van directeur van de N.V. Drukkery
O. C. Callenbach te Nykerk, was hy bestuurslid
van het district Amersfoort van den Ned. Bond
van Boekdrukkeryen, van de Leerlingen-Com
missie in de Typografie en voorzitter van de
Districtscommissie.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Met ingang van gisteren is tot perschef
van den Nederlandschen Omroep benoemd de
heer H. M. C. Schroder, voordien perschef van
de N.V. „Koolhoven-vliegtuigen" te Rotterdam
en laatsteiyk werkzaam als afdeelingschef by
den pers- en propagandadienst van den Neder
landschen Omroep.
De heer Schröder is tevens benoemd tot
hoofd van den persdienst vah den Nationalen
Jeugdstorm.
M. J. Burema is met ingang van 15 Januari
tot burgemeester van Hoogkerk benoemd.
Tot commissaris van rijks— -Title ls be
noemd J Kemper, commissaris van politie te
Zaandam
Een biy'moedige roman
door
WILHELM LICHTENBERG.
(Vertaling van Max van Straten).
Copyright I P O. (G L. Weisz) A'dam
(49
Dit gesprek had ln den breeden ingang van
het hotel plaats En plotseling, als uit den
grond geschoten, stond de „ouwe" voor hen,
directeur Campagna in hoogst eigen persoon'
Zijn trekken waren .streng, zyn houding veei-
beteekenend. als steeds, wanneer hy zijn direc
torate waardigheid wilde doen uitkomen „Dal-
dini-' riep hij zijn tweeden tenor toe.
Riccardo schrok, wendde zich naar Campagna
om en begreep direct, dat de notarisvrouw zich
beklaagd had.
„Daldini!" herhaalde Campagna byna plech
tig. „Myn vrouw heeft my van uw optreden
tegen de notarisvrouw verteld."
„Ja", knikte Riccardo, op het ergste voor
bereid. s
„U heeft haar letteriyk verboden, ons theater
te betreden."
„Ach, niet verboden", verweerde Riccardo
zich „Ik heb haar gewoon gezegd, dat..."
„Waarom rechtvaardigt u zich?' donderde
Campagna dat het in de steenen poort van den
ingang schalde „U heeft haar voortaan het
bezoek aan ons theater verboden. En u heeft
daarmede in myn geest gehandeld."
„Wat?" staarde de tweede tenor zyn direc
teur aan
„Volkomen in myn geest. Wie beweert, dat
ik flimspeelsters in myn gezelschap heb, heeft
by myn voorstellingen niets meer te zoeken
Zelfs al is het stampubliek Geld is niet alles,
myn waarde Daldini Veel hooger staat onze
kunsienaarseer." Hij knikte Riccardo nog een
keer welwillend toe en wendde zich toen tot
Raffaela. .,U echter moet zich wanneer u
weer eens op het tooneel staat anders
schminken Opdat ook de minste gelijkenis met
die Cellini uitgewlscht is Begrepen?"
Campagna ging heen en besteeg in volle
waardigheid de trap.
En Raffaela hing ln Riccardo's arm en
fluisterde verheugd. „Dat ls nog een keer goed
gegaan..."
Niet zoo goed scheen het zich tusschen het
heerenkoor Carlo en het dameskoor Monica
ontwikkeld te hebben. Monica's steeds rooder
wordende oogen en bleeker wordende wangen
wezen er op, dat een catastrophe op komst was.
Hier, voelde Raffaela zich biechtmoeder, en zy
nam Monica apart „Wat is er rnet jullie? Ver
tel het my eens."
Da'deiyk barstte Monica in tranen uit. „Alles
is uit", snikte ze hartverscheurend.
„Nou, nou. nou", kalmeerde Raffaela haar,
.dat gaat allemaal niet zoo vlug als men vreest."
„Het is toch zoo. Carlo wil bij de dochter van
den waard biyven. Ik heb te veel pech ln de
loterij En hij verlangt zoo naar een café. zyn
vader was al in het bedrijf. Zijn grootvader ook
Carlo heeft me al eens trotsch verteld, dat zijn
stamvader al Julius Caesar wbn geschonken
heeft."
„Waarom is hij dan aan het theater ge
gaan?"
„Ter wille van my. Maar het berouwt hem. Ik
heb een kunstenaarsziel,- weet u, signorlna
Vecchi Van den oom vanmoederszijde, die
gipsbeelden maakte En my kan het niets schel
len of de kost wat slechter is Maar Carlo brult
zyn koren, zonder er wat bij te ondergaan En
dat geeft op den duur geen bevrediging
„Zelfs Je oorvijgen hebben dus niets gehol
pen vroeg Raffaela deelnemend
„Integendeel", snikte Monica opnieuw „Sedert
dien zyn ze nog veel meer samen. Met oorvygen
1 kan men geen zieke liefde genezen." Monica
staarde lang voor zich ;iit. Toen zuchtte zy:
.,VanL_i...i^ om zes uur wordt alles beslist."
„Waarom juist vandaag om zes uur?"
„Ik Leb vet# op drie nummers gezet."
„Ah! WJke?"
j „44. 13 89"
.Waarom juist die?"
„44 is verkoelde liefde", verklaarde Monica
heel zakeiyk ,.16 ls een geraffineerd kreng
dus die dochter van den waard en 89 is de
laatste hoop."
„Uitstekende nummers", moest Raffaela toe
geven „En ze komen vast."
„Misschien twijfelde Monica.
„Neen, vast Of. je gelooft aan de lotery, of je
gelooft er niet aan
i „Ach ja." vond ook Monica, „er moet toch Iets
I in zitten anders zouden niet zooveel cnenschen
spelen
I En e/ zat wat in In teder" geval kon Monica
in haar geloof aan wonderen van de lotery ver
sterkt worden Maar ieder v,'ónder heeft een ge
schikte voorspraak noodig En als zoodanig trad
Raffaeia op
Dien middag namelijk ging zij naar signora
Rlcasola de kterycollectrice van Fiesole „Wan
neer men vtlf Miv op een terno zet - hoeveel
krijgt men dan uiVjetaald?" vroeg ze wat ver-
I legen.
1 Signora Rlcasola, een vriendelijke, oude offi-
I ciersweduwe antwoordde met een fijn lachje:
„Als men vyf lire zet. krygt men nog lang niets
uitbetaald."
„Ik bedoeJ wanneer de nummers getrokken
worden
„Dat wil dus zeggen - vyfduizend lire."
„Ja."
Raffaela zag direct, dat signora Rlcasola
boven het alledaagscht van haar metier verhe
ven was en dat er cnet haar een verstandig
woord te praten viel Het trof ook erg gelukkig,
dat er juist niemand in den wlnkei was. Ze boog
zich over de met inkt bevlekte tafel en vroeg:
„Zoudt u mij willen neipen een Jong paartje ge
lukkig te maken?" - „O, by zoo iets help ik
graag' ar.tWoorddP signora Ricasola glim
lachend
„Luistert u dan eens Het gaat om een klein
bedrog Ik deponeer hier bij u vyt duizend lire.
En als er een jonge dame met een briefje komt,
waarop de nummers 44. 16 39 staan betaalt u
haar hel geld gewoon uit."
„Kan dat zoo maaraarzelde signora
Ricasola - ,Dat is toch geen zwendel U be
taalt gewoon geld uit. dat ik om bepaalde
redenen niet rechtstreeks wil geven."
De óude dame keek Raffaela' door haar Drllle-
glazen onderzoekend aan teen knikte zij en
zei .Ik geloof-, dat ik dat wel kan doen.'
„Ik dank u. signora. Zooals gezegd maakt u
er twee Jonge menschen voor hun leven ge
lukkig mee."
(Nadruk verboden) (Wordt vervolgd)
