Japansche successen op
i vele fronten
No. 25065
r
V.J
J
Dif Nummei bevat TWEE Bladen
Verduisteren
82sie Jaargang
WOEKSMS 19 DKBflR <941
Eilanden Wake en Goeam bezet, landing op de
Philippijnen
Met Duitschland voor
een nieuw Europa
Berichten uit Amerika
Twee Engelsche
slagschepen
vernietigd
Rijksmaarschalk
wenscht Seyss-Inquart
geluk
EERSTE BLAD
De strijd in het Oosten
Verspreide berichten
STADSNIEUWS
17.26 uur
9.41 uur
LEIDSCH
Directeur: J. W. Henny.
Telef. Directie en Administratie
25041 (2 lilnen)
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DAGBLAD
Telef. Redactie 21507.
Hoofdredacteur: B. W.Merkhorst. Lelden
Pl.vcrv.: K. Been. Lalden.
DE JAPANNERS ZIJN OVERAL IN
HET OFFENSIEF.
Over hun actie kan worden gemeld, naar van
'Japansche zijde wordt bericht:
LANDING PHILIPPIJNEN.
De Japansche troepen hebben een landing uit
gevoerd op de Philippijnen. Volgens Reuter is
de aanval gericht op Noord-Luzon, Een sterke
vloot ondersteunt den aanval. Manilla heeft het
eerste luchtalarm gehad.
WAKE EN GOEAM BEZET.
Voorts hebben de Japanners de Amerikaan-
sche steunpunten Wake en Goeam bezet, zooals
de woordvoerder van het Japansche leger be
vestigde. De Midway-eilanden worden door
Japansche oorlogsbodems onder vuur genomen.
HONGKONG.
Hongkong is aan de land- en zeezijde inge
sloten. Talrijke luchtaanvallen op deze Britsche
vesting zijn reeds uitgevoerd. Een Britsche tor-
pedobootjager werd beschadigd.
MALAKKA.
Het keizerlijke hoofdkwartier deelt mede, aldus
meldt het D.N.B. uit Tokio, dat in den loop van
Maandag de Japansche luchtmacht verscheidene
aanvallen heeft ondernomen op vijandelijke
Vliegvelden op het schiereiland Malakka.
Een groot aantal vijandelijke toestellen werd
vernield. De aanvallen hebben zich thans ook tot
liet gebied van Singapore uitgebreid.
Bij de landing op Malakka, Thailand en op
de Philippijnen hebben, naarde woordvoerder
verder mededeelde, de Japansche troepen geen
verliezen geleden.
Dis is vooral bevredigend voor de Japanners,
daar men ernstig vreesde, dat de landing op
Malakka zou worden gehinderd, aangezien Brit
sche vliegtuigen het convooi te vroeg hadden
ontdekt.
SCHEPEN OPGEBRACHT.
Van de Japansche vloot in de Chineesche
wateren wordt medegedeeld, dat gisteren voor de
Chineesche kust het Amerikaansche passagiers
schip „President Harrison" (15.000 ton), de
Britsche schepen „Margaret Moller" (2700 ton)
en „Tsjekiang" (2170 ton) en het Panameesche
schip „Ilse" (3360 ton) zijn opgebracht.
Bovendien zijn 6 koopvaarders van middelbare
tonnage en meer dan 200 andere vijandelijke
schepen op de Hwangpo opgebracht.
JAPANSCHE VLOOT LEED GEEN
VERLIEZEN.
De woordvoerde van de Japansche marine
heeft bekend gemaakt, dat de Japansche boven
waterstrijdkrachten en de duikbooten gedurende
de eerste dagen van de gevechtshandelingen in
het geheel geen verliezen geleden hebben. De
Japansche luchtmacht heeft tijdens alle operaties
nog niet eens tien vliegtuigen verloren. Voorts
verklaarde de woordvoerder, dat de organisatie
der aanvallen op Hawaii, Goeam, Wake, de
Philippijnen en Singapore, welke zich uitstrek
ten over een afstand van 18.000 kilometer, ge
klopt heeft als een bus. De aanvallen zijn precies
cp hetzelfde tijdstip uitgevoerd. Hoewel de
operaties op sommige plaatsen onder ongunstig
weer moesten worden ondernomen, zijn overal
bevredigende resultaten bereikt.
TEKST VAN OVEREENKOMST MET
THAILAND.
Japan heeft, naar radio Saigon meldt, Thai
land officieel verzocht deel te nemen aan heti
instellen van een nieuwe orde in Oost-Azië en
tevens de onafhankelijkheid van Thailand ge-
garandeerd.
Volgens te Tokio ontvangen berichten omvat
de Japansch-Thailandsche overeenkomst beide
volgende punten:
le. Met het oog op den ernstigen toestand,
waarin zich Thailand bevindt, staat de Thai-
landsche regeering den Japanschen strijdkrachten
den doortocht toe en verleent zij den troepen ze
kere faciliteiten. Tegelijkertijd neemt de Thai-
landsche regeering maatregelen om botsingen
tusschen de troepen van beide landen te voor
komen.
2e. Japan garandeert de zelfstandigheid van
Thailand en het nationale welzijn.
Engeland heeft Bangkok een ultimatum ge
steld.
De officieele woordvoerder van het Japansche
ministerie van marine heeft, volgens Domei,
verklaard, dat de successen van de oorlogvoe
ring ter zee, die de Japansche marine bij Ha
waii en in andere sectoren van den Stillen
Oceaan hebben behaald, de vlootstrategie geheel
overhoop heeft gegooid, d'.& men in de V.S. po
pulair gemaakt heeft en die er van uitging om
in het geval van een conflict in den Stillen
Oceaan den oorlog onmiddellijk in de buurt van
Japan te verplaatsen.
De woordvoerder voegde hieraan toe, dat
ieder nuchter denkend mensch tot het inzicht
moet komen, dat het omsingelingsprogram van
Roosevelt een rekenfout bevat, omdat men zich
vergist heeft in de sterkte van Japan.
Sprekende over het keizerlijke edict met be
trekking tot de oorlogsverklaring aan Engeland
en de V. S., zeide de woordvoerder letterlijk:
„Uit dit document blijkt duidelijk, dat de
voornaamste vijanden van Japan, Groot-Brit -
tannië en de V. S, zijn. De marine is voorne
mens geen vijandige handelingen te verrichten
tegen landen die onze motieven begrijpen er.
die bereid zijn zich te onthouden van vijande
lijke handelingen jegens ons. Deze verklaring
zoo voegde hij hieraan nog toe, wordt op hel
oogenblik ook toegepast op de republieken in
Cèntraal- en Zuid-Amerika.
In den oorlog met de Vereenigde Staten is hei
de bedoeling van Japan om onschuldige slacht
offers, zooals vrouwen en kinderen, te ontzien.'
SAN DOMINGO VERKLAAR1
JAPAN DEN OORLAG.
Naar Domei meldt, heeft San Domingo aan
Japan den oorlog verklaard.
FRANKRIJK ONZIJDIG.
De Fransche regeering had tot gistermiddag
nog geen berichten ontvangen van den Fran-
schen consul-generaal te Sjanghai over de be
zetting van de Fransche concessie in Sjanghai
door Japansche troepen.
In welingelichte kringen wordt verklaard, dat
men, voor zoover men weet, generlei maatrege
len heeft genomen om de Fransche staatsburgers
in de concessie van Sjanghai weg te voeren. Er
bestart geenerlei reden voor ongerustheid, daar
de veiligheid van de Fransche staatsburgers
door het Japansch-Fransche vriendschapsver
drag gegarandeerd wordt.
De oplossing van de kwestie-Thailand door de
gesloten overeenkomst tusschen Japan en Thai
land is in politieke kringen alhier met voldoe'
ning begroet.
Van welingelichte zijde wordt verklaard, dat
door deze oplossing de mogelijkheid voor een
verwikkeling van Fransch-Indochina in het
conflict in het Verre Oosten tot een minimum
beperkt is. (DNB).
HET JAPANSCHE OFFENSIEF.
De zender Boston meldt: de Japanners zijn
nog steeds in het offensief. De luchtaanvallen
op de Philippijnen worden zonder onderbreking
voortgezet. Manilla is uiterst fel opnieuw ge
bombardeerd, terwijl Japansche troepeneenhe
den een landingspoging ondernamen in de
bocht van Manillar. Op het oogenblik wordt nog
steeds (tusschen de Japansche en de Ameri
kaansche vloot een geweldige slag geleverd.
Deze slag .wordt- in de nabijheid van Hawaii uit
gevochten en kan nog dagenlang duren (DNB).
TOESPRAAK VAN ROOSEVELT.
In een „praatje aan het haardvuur", gericht
tot het Amerikaansche volk, heeft Roosevelt
gisteravond over het uitbreken van den oorlog
op den Stillen Oceaan verklaard: „Het zal niet
slechts een lange oorlog, maar ook een moeilijke
oorlog zijn, waarop de Ver. Staten moeten re
kenen. Alle continenten en alle oceanen zijn
thans tot slagveld geworden. De Ver. Staten
staan thans eveneens midden in den oorlog.
Iedere man afzonderlijk, iederq vrouw en ieder
kind der Ver. Staten moet deelnemen aan de
geweldigste onderneming der Amerikaansche
geschiedenis. Het Amerikaansche volk moet ge
meenschappelijk goede en slechte berichten, ne
derlagen en overwinningen en de wisselende
krijgskans dragen.
Tot dusver zijn de berichten alle slecht.
Op Hawaii hebben wij een ernstigen tegen
slag geleden. Over onze troepen op de Phi
lippijnen is een strafgerecht losgebroken. De
berichten van Goeam, Wake en de Midway-
eilanden zijn nog verward, maar wij moeten
voorbereid zijn op het bericht, dat alle drie
deze buitenposten bezet worden. De verlie
zen in deze eerste dagen zullen ongetwijfeld
omvangrijk zijn. De schade is ernstig, maar
Officieel is door het Ja-
pansch keizerlijk hoofdkwar
tier medegedeeld, dat Japan
sche luchtstrijdkrachten der
marine buiten de Oostkust van
Malakka de slagschepen „Prin
ce of Wales" en de „Repulse"
tot zinken hebben gebracht.
De Britsche vloot voor het
Verre Oosten werd hedenoch
tend om half twaalf ontdekt
buiten de Oostkust van Ma
lakka. Terstond stegen Japan
sche vliegtuigen op en gingen
tot actie over. De „Repulse"
zonk onmiddellijk na bomtref-
fers om 14.29 uur. De „Prince
of Wales" maakte slagzij naar
stuurboord ten gevolge van
voltreffers. De oologsbodem
trachtte te ontsnappen maar
werd om 14.50 uur door nieuwe
treffers geraakt, waarop hij in
de golven verdween. Domei)
De slagkruiser „Repulse", groot
32.000 ton, was In 1916 gebouwd en
droeg een normale bemanning van
1200 koppen. De bewapening be
stond uit zes stukken geschut van
38 cm, twaalf stukken van 15 cm,
die in drievoud waren opgesteld, en
30 luchtafweerkanonnen van resp.
10, 4, 7 en 4 cm. Twee onderwater-
torpedolanceerbuizen en 8 buizen
boven water, benevens 4 vliegtui
gen competeerden de bewapening.
Het schip was verschillende malen
herbouwd en was o.a. van een
nieuwe krachtinstallatie voorzien.
Tot dezelfde klasse schepen behoort
de .Renown", De snelheid was 29
knoopen.
Het slagschip „Prince of Wales"
werd in 1937 op stapel gezet èn
eerst in 1940 voltooid, over dit
35.000 ton groote schip is slechts
weinig bekend. De 5 schepen van
deze klasse, de King George V-
klasse, zoude een voor slagschepen
bijzonder hooge snelheid bezitten,
terwijl zij zwaar beschermd waren
tegen torpedo- en bomaanvallen,
Het D.NJ3. geeft nog volgende bij
zonderheden:
Het schip was gewapend met 10
stukken geschut van 35,6 cm., 16
stukken van 13,2 cm., 32 stukken
luchtafweergeschut van 4 cm. en
16 machinegeweren. Het had vier
vliegtuigen aan boord. De beman
ning bestond uit 1500 koppen.
"">1
Roosevelt eischte vervolgens van het Ameri
kaansche volk voor de voering van den oorlog
..het dubbele of viervoudige aan geld en mate
rialen." Ten slotte verklaarde hij, dat de suc
cessen tegen de Ver. Staten hun effect ook
moesten hebben op de andere oorlogstoonelen
en dat omgekeerd de Duitsche successen weder
om voor de Japanners een gunstig effect moe
ten hebben (DNB).
INSTELLING NIEUW MINISTERIE
VOORGESTELD.
Uit Washington wordt gemeld, dat de demo
cratische senator Kilgore een wetsontwerp heeft
ingediend tot het instellen van een nieuw mi
nisterie voor de controle op het bewapenings
program en tot betere gebruikmaking van de
industrieele krachten en betere verdeeling van
de bewapeningsorders.
De democratische senator Mead heeft het
voorstel Ondersteund en er op gewezen, dat de
nog kan niemand zeggen, hoe ernstig zij I verdeeling der bewapeningsorders zoo gebrekkig
Ook de rijksmaarschalk Hermann Göring
heeft den rijkscommissaris, rijksminister
Seyss-Inquart ter gelegenheid van diens
zilveren huwelijksfeest het volgende geluk-
wenschtelegram gezonden:
Hartelijke gelukwenschen ter gelegenheid
van uw zilveren huwelijksfeest.
Uw rijksmaarschalk Göring.
is, dat vele kleinere firma's voor haar faillisse
ment staan. Er zijn in Washington te .eel par
ticuliere belangen, die uit het^ bewapeningspro
gram munt willen slaan.
De democratische senator Truman verklaarde,
dat tot du ver bij munitiefabrieken en militaire
opslagplaatsen een milliard dollar' is verspild.
(DNB).
VERWARRING TE SAN FRANCISCO.
De Engelsche berichtendienst meldt o.a.: San
Francisco, een stad van 630.000 inwoners heeft
drie urn- lang de hevigste emoties doorstaan,
omdat de bevolking het eene oogenblik geloofde:
dat de stad vanuit de lucht zou worden aange
vallen en het andere oogenblik dacht, dat het
bevel om te verduisteren slechts een oefening
gold. Terwijl de sirenen loeiden en de ambtena
ren van de luchtbescherming van deur tot deur
snelden om de bevolking aan te zeggen, dat zij
moest verduisteren, gebeurden er op straat vele
ongelukken. Een vrouw werd door een politie
agent neergeschoten.
Het eene oogenblik gaf de politie de order om
te verduisteren en het andere oogenblik trok zij
deze order weer in, zoodat de bewoners in het
geheel geen tijd hadden om aan de snel op
elkaar volgende orders en tegenorders te vol
doen.
Naar verder in dit bericht wordt gezegd, zijn
de autoriteiten te Washington en Californië
het er nog niet over eens, waarom luchtalarm
is gegeven, want terwijl het ministerie van oor
log te Washington spreekt van een oefening,
heeft generaal William Ryan uit het hoofd
kwartier van het vierde eskader torpedovlieg
tuigen te Los Angelos verklaard, dat „een groot
aantal onbekende vliegtuigen" de kust naderde.
(DNB)
DE HOUDING VAN PERU.
De Peruaansche ministerraad heeft een soli
dariteitsverklaring gezonden aan de Ver. Sta
ten, waarin geconstateerd wordt, dat het begin
van den oorlog op den Stillen Oceaan de clau
sules der accoorden van Havanna, die de ge
meenschappelijke verdediging van het Ameri
kaansche vasteland ten doel hadden, van kracht
heeft doen worden.
De president der republiek heeft verklaard,
dat de oorlog op den Stillen Oceaan voor de
Amerikaansche landen een probleem heeft--Goen
ontstaan, welks oplossing alleen kan bestaan m
volstrekte solidariteit met de Ver, Staten. Alle
Amerikaansche landen moeten de Ver. Staten
bijstaan om aldus gemeenschappelijk het conti
nent te verdedigen.
De regeering heeft bij decreet last gegeven
tot onmiddellijke blokkeering van alle Japan
sche saldi en hun registratie. Als motiveering
wordt aangegeven, dat daarmede een versto
ring van het nationale economische leven moet
worden voorkomen. Voorts zijn alle bij de dou
ane liggende Japansche goederen geblokkeerd.
Beschikking daarover is slechts mogelijk met
goedkeuring van het ministerie van economi
sche zaken Verder wordt her-uitvoer van alle
invoerproducten benevens van alle verwerkte
producten met inbegrip van alle transito-goede
ren verboden. Het decreet verklaart, dat het
ministerie van economische zaken een desbe
treffende lijst zal opstellen en dat het ministe
rie bevoegd is in uitzonderingsgevallen uitvoer
vergunningen te geven. Dit decreet wordt ge
motiveerd met een verwijzing naar het door
den oorlog ontstane verminderen van het ver
keer ter zee. (D.NH.)
DE HOUDING VAN ARGENTINIË.
De regeering van Argentinië heeft den tekst
gepubliceerd van het telegram, dat Castillo ge
zonden heeft aan Roosevelt om de portée uiteen
te zetten van het Argentijnsche standpunt ten
aanzien van het conflict op den Stillen Oceaan.
Castillo deelt den inhoud mede van het regee-
ringsdecreet, waarbij hij verklaart, dat de oor
log dei- Ver. Staten geheel Amerika solidair
raakt. Voorts verklaart het telegram, dat de
Argentijnsche houding ligt binnen de gemeen
schappelijke belangen en gevoelens. Het tele
gram besluit met vriendschappelijke wenschen.
Na een ministerraadszitting, die anderhalf
uur geduurd heeft, is een decreet der regeering
verschenen betreffende het standpunt van Ar
gentinië ten aanzien van het conflict op den
Stillen Oceaan. Het decreet constateert, dat de
houding tegenover de Ver. Staten wordt be
paald door de Pan-Amerikaansche verplichtin
gen ten aanzien van de solidariteit, wederzijd-
sche hulp en defensieve samenwerking. Dien
tengevolge worden de Ver. Staten niet be
schouwd als oorlogvoerend. In den oorlog tus
schen Japan en Groot-Brittannië kondigt Ar
gentinië zijn neutraliteit af. Het decreet be
paalt verder, dat de noodige aanvullende over
eenkomsten zullen worden aangegaan in on
derhandelingen volgens de accoorden van de
conferentie van Havanna.
Castillo heeft tegelijkertijd medegedeeld, dat
speciale voorzichtigheidsmaatregelen met het
oog op den oorlog op den Stillen Oceaan niet in
het voornemen liggen. (D.NB.).
Wanneer het Duitsche weermachtsbericht van
gisteren meldt, dat afgezien van plaatselijke
operaties, geen bijzondere gebeurtenissen aan
het Oostelijke front zijn voorgevallen, dan tee
kent zich hiermede de nieuwe, door het inval
len van den winter bepaalde wijze van oorlog
voering in het Oosten af, aldus wordt van wel
ingelichte Duitsche zijde verklaard.
De Duitsche legerleiding, zoo wordt verder
gezegd, neemt ook ten aanzien van den Rus-
Sischen winter duidelijke maatregelen. Daar
de weersomstandigheden geen grootscheepsche
operaties toelaten, ziet de leiding van zulke
operaties af. Dit zijn strategische maatregelen.
Het front zelf zal steeds aanleiding geven tot
tactische operaties, het afslaan van Sovjet-
aanvallen op afzonderlijke gedeelten van het
front, hetzij het doen van aanvallen met be
grensd doel. De Duitsche troepen aan het
Oostelijk front blijven waakzaam en gaan geen
winterslaap beginnen, zooals dit bij veldtochten
in vroeger eeuwen het geval was of zooals dat
voorkwam in het schema van een stellingoorlog
in 19141918. De toestand aan het Oostelijk
front van nu heeft niets te maken met de vor
men en met de versterkingen van den stelling-
oorlog, doch wordt bepaald door de gevechts-
wijze, welke is ontstaan door de practijk van
dezen oorlog en door de ontwikkeling der wa
pens. Alleen de Duitsche. luchtmacht blijft door
haar activiteit een levendlgen strijd aan het
front voeren.
Het Finsche legerbericht luidt als volgt:
Op de Karelische landengte verkenningspo
gingen van den vijand, die werden afgeslagen.
Een Finsche afdeeling, die een baai van het
Onega-meer aanviel, heeft het dorp Igautk aan
den Noord-Westelijken over va nhet Onega-
meer ingenomen.
In de richting van de stad Povenetz heeft de
vijand ten Zuiden van Voljaervi de sluizen van
het Witte Zeekanaal geopend, zoodat de ten
Oosten van het kanaal gelegen stadswijk van
Povenetz onder water staat.
VELDHEER VAN VROEGERE
OOSTENRIJKSCHE LEGER GESTORVEN.
De uit den wereldoorlog van 1914—1918 be
kende veldheer van het Oostenrijksche leger,
veldmaarschalk freiherr Eduard von Boehm-
Ehnolli is op 85-jarigen leeftijd gestorven.
HET IJZEREN KRUIS VOOR ITALIAANSCHE
GENERAALS.
De Führer heeft aan den opperbevelhebber
van de strijdkrachten in Noord-Afrika, generaal
Bastico, en den chef van den generalen staf,
Gamba-ra, het IJzeren Kruis verleend, naar een
bijzondere correspondent van Stefani meldt.
Generaal Rommel heeft hun de onderscheiding
ergens in het operatiegebied qverhandigd.
ITALIAANSCHE VERLIESLIJST.
Het hoofdkwartier van de Italiaansche weer
macht maakt bekend:
De Italiaansche weermacht heeft in de maand
November de volgende verliezen geleden, waarbij
de nagekomen verliezen der voorafgaande maan
den zijn opgenomen: weermacht, leger en militie:
Noord-Afrika: 345 gesneuvelden, 254 gewonden.
273 vermisten. Oostelijk front: 160 dooden, 379
gewonden, 27 vermisten. Grieksch-Albaansch en
Albaansch-Zuidslavisch front: 215 dooden, of aan
hun verwondingen overledenen, 178 gewonden.
Weermacht, marine: 39 dooden, 251 gewonden,
539 vermisten.
Weermacht luchtwapen: 57 gesneuveld, 62 ge
wond, 58 vermist.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: N.V. Suikerwerkenfabriek voor
heen Nic. de Tombe, Gerrit Doustraat 4, Leiden.
De zaak is met ingang van 1 Jan. 1941 in
liquidatie getreden.
Liquidateur: N. de Tombe, Leiden.
Zanclhandel W. Segaar en Zn., Lange Diefsteeg 8.
Overleden Vennoot: W. Segaar, Leiden, d.d,
2 December 1941.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden even na
middernacht op en. ging vanmid
dag om 13.30 uur onder.
DIEFSTALLEN.
Eergisteravond is wederom uit de gang van
een café aan de Breestraat een portefeuille met
inhoud ontvreemd. Gistermorgen om halftien
werd ter hoogte van de Steenstraat ten nadeele
van mej. G. v. P. een tasch ontvreemd, die zjj
in de gele tram had laten liggen.
Voorts wordt uit den Stadspolder een koe
vermist.
EEN MISSELIJKE GRAP!
Mevr M.. wonende aan de Hooigracht, Is de
dupe geworden van bestellingen, die op haar
naam zijn uitgevoerd, terwijl zij daartoe geen
opdracht had gegeven. Zoo kreeg zq tweemaal
gebqk thuisbezorgd, n.l. van de bakkers W. cn
P., welke bestellingen van anderen moeten
zijn uitgegaan.
KANARIETENTOONSTELLING.
De afdeeling Leiden van den Ned. Bond voor
Kanarieteelt en Vogelbescherming „De Zanger"
houdt a.s. Zaterdag en Zondag in café Royal"
aan de Douzastraat een tentoonstelling, waaraan
verbonden een wedstrijd.
De heer L. J, C. Hagemeyer alhier is ge
slaagd voor het examen Hoogduitsch akte M O. E
Onze stadgenoot, de heer J. van Steenis
riaagde te 's-Gravenhage voor het examen wis
kunde M.O. akte K II (beginselen der mecha
nica, enz.).
Met ingang van Zondag a.s. wordt de heer
J. D. J. van der Zwam. conducteur bij de Ned
Spoorwegen aan het station alhier, als zoodanig
overgeplaatst naar 's-Hertogenbosch.