1 De strijd in Noord-Afrika De spanning in het Verre Oosten Zware verliezen der Sovjets bij tegenaanvallen MAANDAG 1 DECEMBER 1941 No. 25057 Verduisteren 82sfe Jaargang Duitsche Weermachtsberichten V.. Verklaring van Finschen premier Met een v Duitschland voor vrij Europa J ïtaliaansche Weermachtsberichten EERSTE BLAD Extra rantsoen kaas voor St. Nicolaas Verspreide berichten 17.31 uur 9.28 uur Diplo over Londensche reactie STADSNIEUWS Critiek stadium bereikt? u LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Hermy. Telef. Directie en Administratie 25041 (2 liinen). DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Redactie 21507, Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lolden Pl.verv.: K. Been. Leiden. Zaterdag deelde het Duitsche opper bevel mede: Bij den aanval op Moskou zijn verdere vorderingen gemaakt. Bij Rostof en in het Donetzbekken heeft de vijand bij nieuwe, onder sterke concentratie en mee- doogenloos gebruik van zijn krachten uit gevoerde aanvallen zware, bloedige verlie zen geleden. De bezettingstroep van Rostof ontruimt op bevel het nauwere stedelijke gebied om de noodzakelijke vergeldings maatregelen tegen de bevolking thans tneedoogenloos te ondernemen, welke be volking in strijd met het volkenrecht in den rug van de Duitsche troepen aan den strijd heeft deelgenomen. Voor Leningrad zijn krachtige uitbraak- pogingen van den vijand afgewezen. In Noord-Afrika staan de verbonden troepen in concentrischen aanval tegen sterke Britsche strijdkrachten, die op nieuw uit het Zuidoosten opgerukt zijn naar Tobroek. Duitsche gevechtsvliegtui gen hebben met goed gevolg spoorweg- installaties bij Sidi Barani gebombardeerd. Patrouillebooten hebben in het Kanaal den aanval" van een Britsche flottielje motortorpedobooten met succes afgeslagen. De voor een deel reeds beschadigde vijan delijke booten werden door Duitsche tor pedobooten achtervolgd, waarbij een Brit sche motortorpedoboot tot zinken gebracht en twee andere in een strijd van nabij zoo zwaar beschadigd werden, dat aan genomen kan worden, dat zij verloren izijn. Alle Duitsche schepen zijn hun bestem mingshaven binnengeloopen. En Zondag: Bij Rostof en in de bocht van de Donetz hebben de Duitsche troepen in samenwer king met de luchtmacht den vijand bij den afweer van zijn ook gisteren her haalde massale aanvallen wederom zeer zware verliezen toegebracht. Gevechts vliegtuigen hebben in het Oostelijke deel der baai van Taganrog een petroleum- opslagplaats in brand gebombardeerd. In het gebied van Moskou is by den aanval der infanterie- en tankformaties opnieuw terrein gewonnen. Voor Leningrad is een vrij sterke door tanks gesteunde uitvalspoging van den vijand afgeslagen. In het hooge Noorden hebben formaties gevechtsvliegtuigen de vernieling van be langrijke trajecten der spoorlijn van Moermansk voortgezet. Andere doeltref fende luchtaanvallen waren gericht op vliegvelden en spoorweginstallaties in den Zuidelijken en centralen sector van het front. Leningrad en Moskou werden overdag gebombardeerd. Aan de Britsche kust hebben snelbooten in den nacht van Vrijdag op Zaterdag een aanval gedaan op een krachtig beveiligd vijandelijk konvooi en een tankboot van 7000 brt, tot zinken gebracht. Een ander groot schjp werd getorpedeerd en waar schijnlijk tot zinken gebracht. In Noord-Afrika hebben de Duitsch- Italiaansche troepen hun tegenaanval voortgezet. Daarbij werden nog meer vij andelijke tanks vernield. Duitsche duik bommenwerpers benevens formaties jagers en jachtkruisers dreven Britsche colonnes en opgestelde tanks uiteen. Ravitaillee- ringswegen van den vijand werden met succes gebombardeerd bij Mersa Matroe. In luchtgevechten schoten Duitsche jagers zonder eigen verliezen vijf Britsche vlieg tuigen neer. In de periode van 22 tot 28 November heeft de sovjet-luchtmacht 207 vliegtuigen verloren, waarvan 79 in luchtgevechten. 53 door luchtdoelartillerie en de rest op den grond. In hetzelfde tijdsbestek gingen aan het Oostelijk front 24 eigen vliegtuigen verloren. De Finsche rijksdag is'Zaterdag in plenaire zitting bijeengekomen voor het aanhooren van een regeeringsverklaring van den premier Ran ged. De premier begon met een weerlegging van de bewering, die de Sovjet-Unie als oorlogs voorwendsel gebruikt had, namelijk, dat zich Duitsche troepen in Finland zouden bevinden. Hij betoogde, dat aan de Duitsche troepen door tocht over en verblijf op Finschen bodem tus- schen de Finsche en Noord-Noorsche havens was toegestaan krachtens overeenkomsten, zooals Duitschland ook met andere landen heeft ge sloten. Daartegenover verleende de Finsch- Bolsjewistische overeenkomst over het transport van Sovjet-troepen naar Hangö aan de Sovjet- Unie rechten van veel verdere strekking. Na een uiteenzetting van de Finsche militaire operaties constateerde de premier, dat de bij den vrede van Moskou afgestane gebieden in hoofdzaak heroverd zijn en dat de oorlogshan delingen uitsluitend waarborging van de veilig heid des lands ten doel hebben. De leider der regeering wees voorts op de oorlogsvoorberei ding der Sovjet-Unie aan de Finsche grenzen. Als doeltreffende afweermaatregel daartegen komt slechts bezetting door Finland van de gebieden aan de overzijde van de grens in aan merking. Hoe ver deze bezetting zich moet uit strekken, wordt bepaald door militaire overwe gingen. De premier betoogde verder, dat de bevolking van Oost-Karelië een deel van het Finsche volk is en dat de veiligheidswaarborg voor Fin land ook ten volle van toepassing is op de Oost-Kar eliërs. De klare, ondubbelzinnige verhouding tót Duitschland is gegrondvest op gemeenschappe lijke militaire belangen en wapenbroederschap benevens op de economische verbondenheid van beide landen. Wat de toetreding van Finland tot het anti-kominternpact betreft, deze vloeit voort uit het ondubbelzinnige standpunt, dat Finland principieel reeds lang inneemt. De storing in de betrekkingen tusschen Fin land en Groot-Brittannië door de afsnijding van het verkeer van Petsamo door Engeland en na het sluiten van een militair bondgenootschap met Finlands tegenstander, heeft geleid tot het afbreken van de diplomatieke betrekkingen. Ondanks den goeden wil van Finland heeft Groot-Britannië terugtrekking van de Finsche troepen tot de grenzen van 1939 geëischt cn thans spoort de Sovjet-regeering de Britsche regeering aan Finland den oorlog te verklaren. De Finsche regeermg zou het betreuren, als Groot-Brittannië op deze wijze Finland zou be trekken in den strijd tusschen de groote mo gendheden. De premier .wees daarop op het streven van Finland naar vriendschappelijke betrekkingen met de Ver. Staten. Ook destijds is uit de no tawisseling gebleken, dat Finland geen afstand wil doen van zijn beginselen. Ten slotte diende de premier vier voorstellen bij den rijksdag in, o.a. betreffende een heree- niging van de in 1940 aan Moskou afgestane gebieden met Finland en vervallenverklaring van de verplichtingen, die Filand bij dit verdrag nopens Mango en omliggend gebied op zich heeft genomen. Deze voorstellen zijn aangenomen. OPROEP VAN MANNERHEIM. Veldmaarschalk Mannerheim heeft een op roep gericht tot de Finsche mannen en vrou wen, die o.a. luidt: Toen het Finsche volk tot den huldigen oor log werd gedwongen, beseften wellicht niet allen ten volle, dat ons land zich in doodsgevaar be vond. Thans nu de Finsche mannen met eigen oogen de ontzaglijke voorbereidingen hebben ge zien, waarmede de bedriegelijke buurman was be gonnen, om, steunend op zijn reusachtige over macht. ons te overvallen, twijfelt wel niemand er meer aan, dat ons land tot den ondergang veroordeeld zou zijn geweest, als het zich niet vastberaden had opgemaakt voor den strijd, waarbij het hoogste op het spel staat. Ons volk kan op goede gronden trotsch zijn op zijn leger. Het scheelt niet veel meer, of wij hebben onze strategische doeleinden bereikt, d.w.z. den vijand de middelen om ons te ver nietigen ontrukt en een grens bereikt, die ge makkelijker te verdedigen valt, dan een der vroegere grenzen van Finland. De wereld en ieder volk, dat voor zijn be staan moet vechten, zullen ons begrijpen. Wij voeren geen imperialistischen oorlog, doch wij strijden voor de toekomst en de veiligheid van ons volk. (D.N.B.) Zaterdag deelde het ïtaliaansche opperbevel mede: Vrijdag, den elfden dag van den slag In de Marmarische woestijn, hebben opnieuw van den vroegen ochtend tot het aanbreken van den nacht hevige gevechten gewoed. Aan het front van Solloem artillerieactie en vergeefsche aanvalspogingen van den vijand. Bij Tobroek werd een nieuwe door den vijand in Oostelijke richting ondernomen aanval, die ten doel had den om hem liggenden ring te doorbreken, door de troepen der divisie Bologna volkomen afgeslagen. In den centralen sector verbitterde gevechten met pantser- en infan- teriestrijdkrachten van den tegenstander, die gesteund werden door artillerie en luchtmacht. In het verloop van deze gevechten werd een gelieele gemotoriseerde brigade van den vijand vernietigd. Bij Duitsche en ïtaliaansche troepen zijn meer dan 1000 gevangenen, waaronder ook de Engelsche generaal James Karges, die het bevel voerde over die brigade. Er werden meer dan vijftig Britsche pant serwagens vernietigd. Verder werden talrijke gemotoriseerde eenheden en vrachtauto's van den vijand in brand geschoten of onbruikbaar gemaakt. Sterke bedrijvigheid der Duitsch-Ita- liaansche luchtstrijdkrachten. Eenige escadrilles vallen nog Voortdurend de vijandelijke gemotoriseerde eenheden in het gebied van de Oase Gialo hevig aan. In den namiddag van den 27sten November hebben twee Britsche vliegtuigen Misurata met hun boordwapens be schoten. Een der vliegtuigen werd brandend ten val gebracht. Twee andere vliegtuigen werden aan het front in de woestijn van Marmarica neergeschoten. En Zondag: De slag in Marmarica werd gisteren over het geheel gekenmerkt door een periode van stilstand. Plaatselijke gevechten werden geleverd in den centralen sector en aan het front van Solloem. Van Tobroek en Bardia niets te melden. De vijand deed lucht aanvallen op Derna, Tripolis en Benghasi. In den loop van deze aanvallen schoot de Ita- liaansch-Duitsche luchtdoelartillerie vier toe stellen neer: één te Derna, één te Tripolis'waai de bemanning werd gevangengenomen, en twee te Benghasi. Deze laatste stortten brandend in zee. In den loop der luchtgevechten schoot de Duitsche luchtmacht zeven toestellen neer. De ïtaliaansche luchtmacht bombardeerde het spoorwegcentrum Mersa Matroeh en voerde aanvallen uit op gemotoriseerde afdeelingen van den vijand in de oase Gialo. Een onzer zee verkenningsvliegtuigen werd door drie vijande lijke vliegtuigen aangevallen waarvan het er één neerschoot, In het centrale deel der Middellandschc Zee is gistermiddag een vijandelijke vlootformatic aangevallen door twee vliegtuigen onder bevel van kapitein-vlieger Marino Marini en luite- nailt-vlieger Saverio Mayer. Een kruiser werd zwaar getroffen door twee tropedo's. Dit Wummei bevat TWEE Bladen MET DE KERSTDAGEN THEE. De secretaris-generaal van liet departe ment van Landbouw en VissclicrU maakt bekend, dat in de weck van Sint Nicolaas een extra rantsoen kaas van 100 gram be schikbaar wordt gesteld. In verband daar mede geeft gedurende het tijdvak 30 Novem ber tot cn met 6 December de met „167" ge nummerde bon van de bonkaart algemeen* recht op het koopen van 100 gram kaas. Deze bon blijft na 6 December nog geldig tot en met 27 December. Voorts deelt de secretaris-generaal mede, dat dc betrekkelijk kleine hoeveelheid nog aanwezige thee als Kerstverrassing zal wor den gedistribueerd in het einde van Decem ber. Nader zal nog bekend worden gemaakt, hoe groot het rantsoen *al zijn en op welke wijze het zal kunnen worden verkregen. OPHEFFING VAN DEN UITZONDERINGS TOESTAND IN HET PROTECTORAAT. Het D.N.B. meldt uit Praag: Wegens het toenemende herstel van de nor male toestanden wordt de civiele uitzonderings toestand, die op 28 September en 1 October werd afgekondigd voor de districten Maehrich-Ostrau, Kladno, Königgratz, Olmütz en Zlin, met ingang van 1 December opgeheven. Tevens vervallen alle verboden, die daar bestonden, zooals verbod van vergadering en uitgangsverbod. DE ZUIVERINGSACTIE IN SERVIE. Het D.N.B, meldt uit Belgrado: De zuiveringsactie tegen de communistische benden in centraal Servië wordt met succes voortgezet. Bij de inneming van de plaats Roed- nik door de Servische vrijwilligers zijn groote hoeveelheden materiaal, zooals g-eweren. bom men, een opslagplaats van levensmiddelen en medicamenten, die uit verschillende ziekenhuizen waren geroofd, buitgemaakt. Ten Westen van het dorp Josjanitza bij Sokobanja is een com munistische -bende verstrooid. Met achterlating van dertig dooden namen de communisten de vlucht. RANTSOENEERING VAN GAS EN ELECTRICTEIT IN ZWEDEN. Volgens berichten in de bladen heeft de Zweedsche regeering bij den rijksdag een wets ontwerp ingediend, volgens hetwelk de regeering volmachten verlangt om indien noodig het gas en de electriciteit te rantsoeneeren. Van l De cember af zijn in Zuid- en Midden-Zweden reeds rantsoeneeringsbepalingen van kracht. (D.N.B.) In het hoofdkwartier van het Vrijwilligerslegioen Nederland worden thans duizenden Kerstpakketten gereed gemaakt voor de soldaten aan het Oostfront. Deze pakketten zijn van huisgenooten en familie. De pakketten worden deskundig verpakt. (Polygoon-Meyer). van hedenavond tot morgenochtend De maan kwam heden op ie 16.48 uur en gaat morgenochtend te 7.36 uur onder. OP BERLIJNSCHE GEBEURTENISSEN. De gebeurtenissen van vorige week te Berlijn, zoo schrijft de Deutsche diplomatisch-politische Korrespondenz, hebben naast andere teleurstel lingen in Lybië, aanzienlijk gedrukt op de stem ming te Londen. Dit ziet men in de eerste plaats uit de houding van de Engelsche pers, die zich moeite geeft om voor haar lezers de groote gebeurtenissen in de Duitsche hoofdstad, die men wel kan bestempelen als het eerste congres van het nieuwe Europa, in haar beteekenis te verzwakken. Voorts valt uit de Engelsche oor logspropaganda op te maken, hoe sterk Enge land zioh reeds door de bolsjewistische propa ganda op sleeptouw laat nemen. Hoewel men te Londen aan verschillende fronten de ridder lijke wijze der Duitsche oorlogsvoering nauw keurig heeft leeren kennen, schrikt men er toch niet voor terug de schandelijke gruwelleugens van Molotof door Reutor te laten verspreiden en den onzin na te praten, dat men in de Oekraine- gekruisigde bolsjewieken gevonden heeft. Engeland moet er wel slecht voor staan, wanneer de leider van den Britschen inlichtin gendienst. Monckton, thans reeds is aangewezen op het overnemen van dergelijke propaganda- instructles van Losofsky. Onwaardig is aan den anderen kant ook de wijze waarop Eden, die niet in de laatste plaats door zijn voor Engeland zoo noodlottige poli tiek der laatste jaren tegen zijn wil het saam- hoorigheidsgevoel der continentale volkeren van Europa juist bevorderd heeft, thans het sinds lang te voren beraamde samengaan van Enge land met de sovjet-unie eenvoudig probeert te loochenen. Iedereen weet, dat er tot aan het sluiten van het Duitsch-bolsjewistische pact van 2939 een Engelsche militaire missie in Moskou zat met de opdracht, de eerste afspraken met de sovjetunie te maken. Het contact met Mos kou is sinds dien nooit verbroken. Integendeel, Engeland heeft door het zenden van ambassa deur Cripps alles gedaan om den band te ver stevigen, Voortdurend vonden bovendien be sprekingen plaats tusschen Eden en Maisky. Het is dus eenvoudiig een brutale bewering, wanneer Eden thans de zaken zoo probeert voor te stellen alsof er tusschen Moskou en Londen niet meer over politieke waagstukken zou ge sproken zijn, en alsof de van Amerikaansche, Britsche en bolsjewistische zijde ondernomen actie tot verstijving der houding van de Jóego- slavische putschregeering Simowittsj slechts bij toeval gelijktijdig en gelijksoortig plaats vond. Met den dag stapelen de bewijzen zich op, dat Stalin het pact met Duitschland van het eerste oogenblik af niet als bindend beschouwd, doch slechts op het moment geloerd had, om Duitschland te overvallen en zijde aan zijde met Engeland te kunnen neerslaan, Eden zou de wereld echter willen wijsmaken, dat hij met Maisky. en Molotof met Cripps, alleen over het weer gesproken had. Eden. de man. die voor Engelands uitschakeling uit de Europeesche volkenfamilie mede de verantwoordelijk draagt, meent thans de nieuwe ordening van het con tinent door venijnige opmerkingen te kunnen verstoren. Engeland, dat honderden millioenen (Schipper), De nieuwe uniform van Winterhulp Nederland. volksvreemde menschen tot slaven verlaagt in den dienst der Engelsche plutocratie, meent Duitschland te kunnen verlagen tot denzelfden trap van slavenhouder, aangezien het, in samenwerking met zijn bondgenooten, niets nalaat om met de organisatie van dc gebalde Europeesche arbeidskracht de Britsche plannen te doorkruisen, die beoogen Europa door het afsnijden van .zijn overzeeschen toevoer en als gevolg van gebrek aan de noodzakelijkste grond stoffen en producten te gronde te zien gaan. Engeland en zijn woordvoerder Eden, die thans nog denkt Duitschland als aanvaller te kunnen voorstellen, merken thans, dat zij hun spel verloren hebben. Thans zien zij in, dat de oorlog, dien Churchill met Roosevelt zoo ge- affineerd heeft laten uitbreken, het verlies van Angelsaksischen invloed op de continentaleioe- standen ten gevolge heeft. Voor het, Engelsche imperialisme, voor het Britsche beginsel „divide et impera" is in een Europa, welks volkeren hun aangelegenheden thans zelf regelen en zich wij den aan den opbouw van het continent, thans geen plaats meer (D.NJB.). ONTSPANNINGSMIDDAG „ENDEGEEST". IN Officieel verneemt men weinig over de Ja- panschAmerikaansche verhoudingen. President Roosevelt, die Vrijdag naar Warmsprings in Georgia, was vertrokken, heeft op grond van een telefoongesprek met Cordell Huil besloten naar Washington terug te keeren. Officieele kringen weigeren een verklaring af te leggen. In een officieuze rede aan een feestmaaltijd ter gelegenheid van Thanksgiving Day heeft Roose velt, volgens Associated Press, verklaard, dat het alleszins mogelijk is, dat den volgenden Thanks giving Day Amerikaansche soldaten en zeelieden strijden ter verdediging van de Amerikaansche levensvormen en dat de volgende viering van dezen dag voor Amerika slechts een herinnering zal zijn aan een vredig verleden. (D.N.B.). De Engelsche berichtendienst meldt, dat alle troepen te Singapore bevel gekregen hebben zich gereed te houden. In de bioscopen verschenen op het witte doek oproepen aan de soldaten om zich in de kazerne te verzamelen. Een D.N.B.-telegram uit New York maakt mel ding van een Associated Press-bericht uit Sin gapore, volgens hetwelk voor alle leden van de Britsche luchtmacht in het gebied van Malakka de verloven zijn ingetrokken. BOODSCHAP VAN TOJO. De Japansche premier, generaal Tojo, heeft ter gelegenheid van den verjaardag van het ge meenschappelijk pact een boodschap gericht tot de volken van Japan. China en Mandsjoekwo. waarin wordt gezegd, dat deze drie landen, wat. het ras betreft, geograpisch en historisch onaf scheidelijk verbonden zijn en tevens besloten een gemeenschappelijke leefruimte te vormen, het geen de grootste taak van deze eeuw is. Vele lan den keeren zich thans nog in vijandschap tegen een nieuw Oost-Azië en hopen zich op kosten van millioenen Aziaten te kunnen verrijken en hun machtshonger te stillen. Met behulp van Tsjang Kai Sjek pogen Engeland en de Ver. Staten tot handhaving van hun heerschappij de Oost- aziatische volken tegen elkaar op te hitsen. Aan deze methoden moet in Oost-Azië een eind wor den gemaakt, evenals aan de wreedhedenjpn ver woestingen van het communisme. Tevens zullen wij een streep zetten onder de uitbuiting door Amerika en andere Westersche naties met het doel de ketenen van onze voeten te rukken, zoodat wy in een tijd van ontwaken kunnen leven in vrede en geluk. Vertegenwoordigers van Mandsjoekwo en Nan king-China hebben zich daar volledig bij aan gesloten. (D.N.B.). In de Centrale ontspanningszaal van Ende geest" is Zaterdag den patiënten van dc ge combineerde inrichtingen een bijzonder pretti ge middag geboden. Met eigen krachten is door een 25-tal kinderen van „Voorgeest" opge voerd: „Jantje in Modderstad", een kinderope rette in 4 bedrijven. Niet alleen het spel, maar ook de leiding was in handen van eigen per soneel der school gesteld. Het spel ls met stij gende bewondering door een volle zaal met pa tiënten, personeel, eenige ouders en genoodig- den gevolgd en elk bedrijf met hartelijk applaus beloond. Na het derde bedrijf mochten de leid sters een mooie bloeiende plant in ontvangst nemen, waarop dr. H. W. Borgerhoff Mulder als w.n. directeur geneesheer ztfn groote waardee ring uitsprak voor het mooie spel van de kin deren. Spr. dankte daarop mej. Marianne de Wekker voor haar eminente spelleiding en me vrouw A. Doorn voor de goede begeleiding aan den vleugel. In het bijzonder richtte spr. zich tot den heer H. Dullemond, bracht deze hulde voor zijn regie en nam tevens afscheid van hem in verband met zijn benoeming als hoofd van de Bijz. School voor L. O. te Gouda. Wij allen zijn uw grooten dank verschuldigd, aldus spr. voor uw liefde en toewijding besteed aan de vele leer lingen in onze inrichting. LEIDSCIIE SPAARBANK. Bij de Leidsche Spaarbank is gedurende de maand November j.l. ingelegd f. 189 751.02 en terugbstaald f. 253.129,48; ingeschreven zijn 72 nieuwe inleggers, terwijl 84 boekjes geheel wer den uitbetaald. Het tegoed der 16.399 inleggers, hieronder be grepen 1001 deelnemers aan den Afhaaldi-uist bedroeg einde November 1941 f. 5.677.660 03 Door den Afhaaldienst is in dez° maand f. 13 363.25 ontvangen in 4374 nosten. 45 spaar- busjes werden ter lediging aangeboden met een gezamenlijken inhoud van f. 693,75, Op do scholen werd gespaard f. 86,80.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1