STADSNIEUWSI1 Alleen met „Castella"
Castella
LEIDSCH DAGBLAD - Eersie Blad
Maandag 24 November 1941
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
Eénpansmaaltijd van en
voor „Winterhulp"
AGENDA
Gemengd Nieuws
ONGEVEER 700 DEELNEMERS EN
DEELNEEMSTERS.
In navolging van andere steden in ons land
heeft thans ook Leiden zUn éénpans-
maaltüd gehad. In de groote Gehoorzaal,
waarvan de balcons waren gedrapeerd met
Nederlandschc en Dultsche vlaggen hebben
ongeveer 700 Nederlanders en Duitschers
zich gistermiddag vcreenigd aan een cen-
voudigen. doch daarom niet minder smake-
Ujken erwtensoepmaaltijd, waarvan de In
komende gelden gelijkelijk ten goede komen
aan het Nederlandsche en Duitsche Winter-
hulpwerk.
In overeenstemming met het karakter van
deze éénpansmaaltijden, welke dienen te worden
beschouwd als een symbool van gemeenschaps
zin en kameraadschap, waarbij menschen van
zeer verschillenden maatschappeiyken rang en
stand zich scharen rondom één dlsch om geza
menlijk te eten uit één pot, was het gezelschap
ook zeer heterogeen in zijn samenstelling. Onder
de aanwezigen bevonden zich o.m. de burge
meester en zijn echtgenoote, de heer en mevrouw
de Ruyter van Steveninck—van Bosse, de com
mandant van een Duitsche artillerle-afdeeling.
Hauptmann Aller, een vertegenwoordiger van
den Ortskommandant, de adjunct-directeur van
het Provinciaal Bureau van W.H.N., de heer J.
R. Kingma, de chef van de afd. financiën van
dat bureau, de heer C. J. C. W. Tydeman en
voorts vertegenwoordigers van de plaatselijke
instanties van het Nederlandsche en Duitsche
Winterhulpwerk, een Kreisamtsleiter der N.S.D.
AP. benevens een groot aantal militaire en
civiele Rijksdultschers en Leidsche mannen,
vrouwen, jongens en meisjes.
De plaatselijk leider der National Sozialisti-
sche Volkswohlfahrt, de heer Kröiï ing sprak een
woord van begroeting en vreugde over de onder
vonden medewerking en groote opkomst, waarna
ook de burgemeester als plaatselijk directeur van
W.H.N. een toespraak hield.
De heer Steveninck zeide. dat het Nederland
sche volk altijd de liefdadigheid heeft betracht,
niet alleen nu, maar ook vroeger. Alleen de vorm
waarin zij thans wordt beoefend, wijkt af van
dien in het verleden. Spr. zal de laatste zijn om
zich minder waardeerend uit te laten over de
wijze, waarop zulks vroeger geschiedde, doch hij
acht het doel. dat „Winterhulp" nastreeft, hoo-
ger en beter. In het verleden droeg de liefdadig
heid wel eens te veel het karakter van naasten
liefde met den klemtoon op naast, d.w.z. dat
diegenen het eerst voor hulp verleening in aan
merking kwam. die den gevers in godsdienstig,
politiek of plaatselijk verband het naaste ston
den. „Winterhulp Nederland" trekt zich de noo-
den aan van het geheele volk, niet alleen in de
eigen stad. maar ook elders; de Katholiek helpt
den Protestant en omgekeerd. De doelstelling
van het Winterhulpwerk brengt de verbonden
heid van het geheele volk tot uitdrukking en om
die reden acht spr. dezen vorm van liefdadigheid
hooger en is hij hem spmpathieker. Ook in dit
samenzijn van Nederlanders en Duitschers komt
de gedachte tot uiting, dat allen bereid zijn bij
te dragen tot leniging van andermans nood zon
der zich daarbij af te vragen wie af wat die
behoeftigen zijn of waar zij wonen.
„Winterhulp Nederland" heeft reeds verschei
dene middelen aangewend om zijn doelstelling
te verwezenlijken: er zijn straat- en ïystencol-
lecten gehouden en thans volgt deze éénpans-
maaltijd. Spr. hoopte dat het oude gezegde, dat
geven zaliger is dan te ontvangen ook hier zal
worden bewaarheid en hij besloot met het uit
spreken van zijn beste wenschen voor een aan-
genamen en goeden middag.
Daarna werd door een aantal Nederlandsche
en Duitsche vrouwen en meisjes, die zich daar
toe beschikbaar hadden gesteld, de soep
rondgediend, welke zich voortreffelijk liet sma
ken en de keuken der artillerie alle eer aandeed.
Een muziekkorps van de artillerie, dat op het
tooneel had plaats genomen, vroolijkte den
maaltijd, welke een geanimeerd verloop had, op
met opgewekte wijsjes.
DE BESCHAVING DER ETRURIËRS.
Voordracht van Prof. Dr. A. W. Bijvanck.
Op uitnoodiging van heo Vooraziatisch Egyp
tisch Genootschap en de Vereenlging voor An
tieke Beschaving hield Zaterdagmiddag in de
bibilotheekzaal van het Nederlandsch Instituut
voor het Nabije Oosten alhier, prof. dr. A. W.
Bijvanck, hoogleeraar aan de Leidsche Universi
teit, een lezing met lichtbeelden over het onder
werp: „De beschaving der Etruriérs". Het vol
gende is er aan ontleend:
In het Italiaansche landschap Toscane vindt
men de overblijfselen van eer. eigenaardlgen
vorm van beschaving, die men aan de Etruriérs 1
toeschrijft, liet is duidelijk, dat deze beschaving
toebehoorde aan een klein deel der bevolking,
de in dat gebied heerschende klasse. In zooverre
de Etruriërs daar inderdaad de heerschende
klasse waren, heeft men het recht van een Etru-
rische beschaving te spreken. Alleen moet men
er rekening mede houden, dat deze beschaving
allerlei vreemde elementen bevat: Oosters ie.
Grieksche en Italische.
Aan de Etruscische beschaving is een einde
gekomen na de definitieve onderwerping van
het land door Rome in het begin van de eerste
eeuw v. Chr. De Etruscische taal is daarna uit
gestorven en het land geheel geromaniseerd.
Maar voor dien tijd zijn in de beschaving van
Rome zelf zeer veel Etruscische elementen opge
nomen, vooral in de periode tegen het einde
van de zesde eeuw v. Chr., toen Rome door
Etruscische vorsten van de dynastie der Tar-
qulnii werd beheerscht.
Men leert de Etruscische beschaving vooral
kennen door de vondsten in de ;raven. Daarbij
is de groote rijkdom opmerkelijk. Men vindt er
kostbare voorwerpen in. gouden sieraden, bron
zen huisraad, zelfs meubelen, maar ook veel im
portstukken, oudtijds zilveren Phoenicische
schalen en ivoren, later Grieksche vazen. De
schoonste voorbeelden van Grieksche ceramiek
zijn in de Etruscische graven gevonden. Wat in
Etrurië zelf is vervaardigd, moet voor het groot
ste deel zijn gemaakt door lnheemsche, Umbri-
sche arbeiders en kunstenaars, die voor de
Etruriërs werkten. Het verwondert ons dus niet,
dat hun voortbrengselen de eigenaardigheden
vertoonen van het bijzondere gevoel voor vor
men. dat de Italische bevolking kenmerkt
Behalve kunstwerken en de gebruiksvoorwer
pen van het dagelijksche bestaan leeren wy uit
de graven het een e ander kennen over de ver
dere vormen van het leven der Etruriërs, hun
denkbeelden over het sterven en over het hier
namaals, hun gebruiken bij begrafenissen en bij
feesten, hun godsdienstige voorstellingen en hun
geloof Wij zien daar, geschilderd op de wan
den de rijke, vroolijke, uitbundige festijnen,
maar ook de wreede en woeste gebruiken, waar
van de gladiatorenspelen ons het bekendst zijn.
daar deze barbaarsche spelen door de Romei
nen zijn overgenomen. Maar het merkwaardigst
wellicht zijn de Etruriërs zelf. Zij hebben zich
in hun graven laten portretteeren met een voor
ons gevoel verbazingwekkende natuurlijkheid
en ongegeneerdheid. Zóó uitvoerig en z<: nauw
keurig hebben de Grieken zichzelf en hun leven
nooit laten afbeelden, maar wél de Egyptenaren
en de Assyriërs.
Aan den aannemer H. J. van Eijgen alhier
is de bouw opgedragen van een kantoor en
werkplaats te Maarn voor de somma van onge
veer f. 50.000.
FILMVOORSTELLING DER N.S.D.AJ*.
„Flüchtlinge."
In het geheel gevulde Trianontheater werd
.morgen voor de leden en genoodigden van
de Ortsgiuppe beiaen uer In.S.jj.AP. een voor
stelling gegeven van de film „Flüchtlinge",
waarvan de handeling zich afspeelt in 1928 ten
tijde van de verwikkelingen aan de Russisch-
Mantsjoerijsche grens en waarin zeer tegen hun
wensch ook de aldaar wonende Duitschers wor
den betrokken. En terwijl een internationale
commissie dagenlang niet anders weet te doen
dan te praten en te beraadslagen zonder noch
tans te kunnnen komen tot eenig besluit, waar
door deze kleine gemeenschap van Wolga-Duit-
schers zou zijn gebaat, trekt de kolonie onder
aanvoering van een man op wens hoofd door
de bolsjewieken een hoog losgeld is gezet, om
dat hij wordt verdacht van sabotagedaden in de
Russische industrie, te midden van de radeloozc
en in allerijl wegvluchtende bevolking van de
eene schuilplaats naar de andere in de hoop
eindelijk een vervoermiddel te vinden, dat hen
zal wegvoeren uit de gevaarlijke zone, terug naar
het Duitsche vaderland. Nergens vinden zij een
veilig onderkomen; de toegang tot de interna
tionale nederzetting wordt hun geweigerd en
hun positie wordt bijzonder précair, wanneer
hun aanvoerder zwaar ziek wordt Gelukkig
neemt een landgenoot in wien het Duitsche
bloed zich niet verloochende al leek dat aan
vankelijk anders de leidersrol over en onder
zijn bezielende leiding wordt een aanvang ge
maakt met het herstel van een door het kanon
vuur onbruikbaar geworden spoorlijn. Inmid
dels is de Russische politie op het spoor ge
komen van den vermisten Duitscher; een poli
tieke commissaris, wien alle menschelijke ge
voelens vreemd zijn, zet met zijn speurhonden
de achtervolging in en omsingelt ten slotte het
grootendeels vernielde spoorwegstation, waar de
vluchtelingen in eenige wagons van een goe
derentrein een schuilplaats hebben gevonden.
Maar ook daar binnen die vier houten wan
den, gaat het leven zijn gewonen gang. Een der
mannen een jongen bijna nog moet zijn
opofferenden moed met den dood bekoopen en
sterft op hetzelfde oogenblik, waarop eenige
meters van hem verwijderd, een nieuw men-
schenleven aanvangt. Al nauwer sluit zich het
net om de door honger en dorst gekwelde vluch
telingen. maar inmiddels vorderen ook de werk
zaamheden. Wanneer eindelijk de laatste dwars
liggers zijn aangebracht en de locomotief vol
doende op stoom is gekomen, passeert de korte
trein onder groote spanning de zwakke plaats
in de spoorlijn. De Russische achtervolgers we
ten nog een handgranaat in den achtersten
wagon te werpen, doch de vluchtelingen slagen
erin het voertuig af te koppelen en terwijl de
internationale commissie besluit de zitting tot
den volgenden dag te schorsen, rijdt de kleine
Duitsche kolonie uitgeput, maar overgelukkig
de vrijheid tegemoet
Hans Albers is in deze voortreffelijk geregis
seerde sterke speelfilm de van energie en durf
blakende aanvoerder, terwijl de belangrijkste
rollen verder worden vertolkt door Kathe von
Nagy als het dappere vrouwtje, dat zich kranig
door alle moeilijkheden weet heen te slaan en
door Veit Harlan als de wreede politieke com
missaris. Ida Wüst speelt een voor haar doen
ongewoon klein rolletje.
Het programma voor de pauze bestond uit
uit-gebreide beelden van het Oostfront en een
interessant kijkje in het stamland der Trak-
henerpaarden in Oost-Pruisen.
Voor den aanvang heeft Ortsgruppenleiter
Steffin een kort welkomstwoord gesproken en
aller aandacht gevraagd voor een binnenkort
te geven concert ten bate van het Duitsche
Roode Kruis. J. Brouwer.
WAT LEERT DE ZENDINGSERVARING AAN
DE „KERK" IN HET WESTEN?
Rede van prof. dr. II. Kraemer.
De afd. Leiden en omstreken van de Ver. van
Chr. Onderwijzers!essen) in Nederland en de
Overzeesche Gewesten hield Zaterdagmiddag in
het gebouw Patrimonium een vergadering, waar
in prof. dr. H. Kraemer te dezer stede gesproken
heeft over het onderwerp: „Wat leert de zen
dingservaring aan de „Kerk" in het Westen?"
Nadat de vergadering op de gebruikelijke wijze
was geopend, was het woord aan prof. Kraemer.
Men is in het vaderland gewoon, aldus begon
spreker, om de zending altijd te beschouwen als
een werkelijkheid, waaraan men geeft en waar
van men niet ontvangt. Dat is door allerlei om
standigheden wel begrijpelijk, maar het is eigen
lijk nooit geheel waar geweest. Ook vele jaren
geleden, toen het zendingswerk in de andere
werelddeelen nog in den aanvang verkeerde en
zending voor het vaderland beteekende: men
schen en geld beschikbaar stellen, ontving men,
hoewel veelal ongemerkt, toch reeds veel aan
geestelijke kracht en bezieling terug door de
verslagen der zendelingen over den invloed van
hun werk.
Wanneer het vroeger niet waar was. dan is het
nu zeker niet waar dat de kerk in het vaderland
len aanzien van de zending alleen maar de
gevende partij is en de zending alleen de ont
vangende. Men moet nu zelfs met veel nadruk
ervan spreken, dat de zending en de ervaring
op het zendingsveld steeds meer de bron van
kracht en bezieling worden van de Kerk in het
vaderland. Spr. wilde daarvoor eenige oorzaken
behandelen, om zoo tevens duidelijk te maken
wat de zendingservaring aan de Kerk in het
Westen te leeren heeft.
De eerste oorzaak is dat op het zendingsveld
alles weer nieuw bfeglnt. Het evangelie werkt daar
niet als iets dat reeds eeuwen bekend is en
dat men wel weet. maar met groote geestelijke I
inspanning weer opnieuw moet worden ontdekt.
Het is iets nieuws en men kan uit alle deelen
der wereld voorbeelden aanhalen, waaruit blijkt,
dat er door de prediking van het evangelie te
midden der niet-christelyke volken krachten
openbaar worden, die ons inderdaad aan den
N.T -tijd herinneren. Spreker gaf hiervan enkele
voorbeelden.
De tweede oorzaak is hierin gelegen, dat nu
langzamerhand in vele deelen der wereld, zoowel
in Afrika als in Azië, het zendingswerk geleid
heeft tot de stichting van nieuwe kerken. Dit
klinkt eenvoudig, maar hieraan zit niet meer of
minder vast dan dat men op het zendingsveld
gedwongen wordt na te denken over wat kerk
zon eigenlijk bcieekent en hoe de grondslagen
daarvoor de juiste wijze kunnen worden gelegd.
Men heeft daarbij natuurlijk zeer te worstenen
met de geestelijke en maatschappelijke erfenis
van het verleden van het land, waarin men
werkt, maar dat heeft aan den anderen kant
het voordeel, dat men onmiddellijk geconfron
teerd wordt met een wereld, die geheel vreemd
is aan de wereld, waaruit wij zelf voortkomen
en die ons dus dwingt ons te bezinnen op den
eigenlijken inhoud van het evangelie. Aan den
anderen kant heeft men bij het leggen dezer
grondslagen geen last van historisch geworden
toestanden, die, zooals in het vaderland het geval
is. nog extra weerbarstig zijn, omdat zij de
sanctie genieten van een lang christelijk ver
leden.
De derde oorzaak is hierin te vinden, dat deze
Jonge kerken, die leven temidden van een over
weldigende christelijke omgeving, zoowel uit
verantwoordelijkheid tegenover het evangelie als
uit strijd om het bestaan zich bewust moeten
toonen van de zendingsverantwoordelijkheid, die
aan elke christelijke gemeenschap van nature
eigen is.
Van deze drie punten gaf spr. eenige voor
beelden. zoodat hij tevens gelegenheid had toe te
lichten hoe de zendingservaring ons de kracht en
de rust kan schenken tot een nieuw en frisch
aanpakken van het godsdienstig en kerkelijk
leven in ons eigen vaderland.
Na het uitspreken van dev.-.
legenheid tot discussie. Tot slot werde
enkele huishoudelijke zaken afgedaan.
Alteen Castella tandpasta bevat het
Perldon, dat met duizenden schuim-
belletjes de kleinste hoeken van het
gebit reinigt.
schuimende TANDPASTA
35 CT. PER TUBE
PROF. Dr. K. MARTIN 90 JAAR.
Vandaag mocht prof. -dr. Karl Martin, oiid-
hoogleeraar in de geologie en mineralogie aan
de Leidsche Universiteit en oud-directeur van
het Geologisch-mineralogisch Museum te dezer
stede, zijn 90sten geboortedag herdenken.
Prof. Martin bekleedde het hoogleer aarsambt
van 1877 tot 1921 en wordt algemeen erkend als
de grondlegger der palaeontologie in Ned.-Indië.
Ondanks zijn hoogen leeftijd, geniet prof.
Martin nog een uitstekende gezondheid.
R.K. GEM. ZANGVEREENIGING
PULCHRI STUDIO".
Opvoering operette „de Visschersbruid".
Onder leiding van haar directeur den heer
Emmanuel van Niekerk heeft de R.K. Zangver-
eeniging „Pulchri Studio" met medewerking van
het Leidsche Symphonie Orkest onder leiding
van den heer S. Theelen een uitstekend ge
slaagde uitvoering gegeven in de Stadsgehoor
zaal. waar door haar een herhaling werd gege
ven van het zangspel „de Visschersbruid" van
Joh. Hendrix*.
De Geestelijk Bestuurder kapelaan W. Bende
sprak zijn genoegen uit over de groote opkomst.
De uitverkochte zaal getuigde er dan ook wel
van dat van Pulchri Studio, na haar meerdere
operette uitvoeringen, veel wordt verwacht.
Langzamerhand weet men dan ook, aldus spr.,
dat deze zangvereeniging op dit punt aan de
hoogste eischen voldoet en ook nu sprak hij den
wensch uit, dat ten volle aan die verwachtin
gen zal worden voldaan. Een bijzonder woord
van welkom richtte spr. tot de aanwezige geeste
lijkheid van Leiden, de afgevaardigden van
Katholiek Leiden, het Alma Materkoor, het
Leidsch Politie Muziekgezelschap en het Leidsch
Symphonie Orkest onder leiding van den heer
S. Theelen, dat zich belangloos voor deze uit
voering (ook de repetities) heeft beschikbaar ge
steld voor de muzikale begeleiding.
Ook nu heeft Pulchri met de opvoering van
deze operette, die een succes is geworden, haar
naam op dat gebied weten hoog te houden. Zang
en vertolking waren goed en het is verheugend
voor een vereeniging als Pulchri, dat haar stre
ven en ijverig repeteeren met zoo'n fraai succes
wordt beloond.
Met een daverend applaus na elk bedrijf en
vaak ook bij open doek gaven de talrijke aan
wezigen him waardeering over het gebodene te
kennen. „Pulchri" bevindt zich dus ook met haar
uitvoeringen in steeds stijgende lijn.
De hoofdpersonen kweten zich loffelijk van
hun taak, evenals het Symphonie Orkest, dat
voor de begeleiding zorgde. Heel goed verliepen
ook de koren, die bijdroegen tot het groote suc
ces. Grimeering en costumeering waren uitste
kend door het costuumhuis Gez. Hoppezak ver
zorgd.
Pulchri Studio heeft met deze prachtige uit
voering haar werken voor het geven van goede
uitvoeringen opnieuw bekroond gezien.
MEISJESSCHOOL VOOR U.L.O.
Oudermiddag.
Zaterdagmiddag werd in de school aan de
Brcestraat een ouderbijeenkomst gehouden, welke
door alle onderwijskrachten en een 50 tal ouders
werd bijgewoond.
Mej. J. K. Sturing, hoofd der school opende
de bijeenkomst en deelde mede dat de voorzitter
door ongesteldheid verhinderd was deze bijeen
komst bij te wonen. Ook de secretaris had be
richt van verhindering gezonden, zoodat de
notulen door het bestuurslid mevr. Kloots werden
voorgelezen en door de vergadering werden goed
gekeurd.
De kascommissie, bestaande uit mevr. Wijn-
nobel en de heeren G. Jeriminasse en A. de
Vogel hadden de kas en bescheiden van den
secretaris-penningmeester nagezien en in orde
bevonden.
In plaats van de heeren J. A. Eichhorn en D.
Prins werden met meerderheid van stemmen ge
kozen de heeren J. Neyenhuys en L. Baarda.
De secretaris L. Favier werd bij acclamatie
herbenoemd.
Mej. Sturing gaf een uiteenzetting van het
nieuwe spaarsysteem hetwelk zij op de school
wilde invoeren, dat door bemiddeling van de
Leidsche Spaarbank op eenvoudige en prettige
wijze is opgelost en reeds elders met succes is
toegepast.
Tevens maakte spr. van de gelegenheid ge
bruik om aan de ouders het verschil uit te leg
gen over het einddiploma A. en B. Het diploma
A. is een gewoon einddiploma (U.L.O.) en geeft
vrijstelling voor wiskunde. Het diploma B. ver
schilt met A in wiskundige vakken, doch vooral
voor jongens wel vereischt voor hun toekomstige
betrekkingen.
Nadat mej. Sturing woorden van dank had
gesproken voor de scheldende bestuursleden en
de nieuwp functionarissen had geïnstalleerd,
kregen de ouders gelegenheid zich tot het onder
wijzend personeel der school te wenden om over
de aan hun zorgen toevertrouwde leerlingen
vrage.n te stellen, waarvan druk gebruik werd
gemaakt.
Gistermorgen omstreeks halfacht zijn bij
het rangeeren bij de Gevangenlaan alhier, twee
treindeelen in botsing gekomen, waardoor twee
wagons, geladen met koeien en kalveren omvie
len, zoodat de sporen LeidenWoerden geheel
versperden, en de treinen naar en van Alphen-
Gouda-Utrecht niet meer op het station kon
den binnenkomen of vandaar konden vertrek
ken. Het vertrek en de aankomst dier treinen
geschiedde dan ook op het emplacement aan de
Witte Poort.
Personeel, dat met den ongevallen trein uit
Den Haag spoedig aanwezig was. heeft de ver
nielde wagons opgeruimd en de sporen weer
vrijgemaakt, zoodat trein 3371 naar Alphen
Gouda vertrek 15.05 weer normaal van het sta
tion kon vertrekken. Hoewel de wagons groo-
ttnd-: .omleid werden, kregen de koeien en
k;ti ,eren geen letsel, zoodat het alleen bij ma-
terieele schade bleef.
BIJEENKOMST VAN „OUD LEIDEN".
De heer Pelinck over de Leidsche
glasschilderkunst.
Ondanks het zonnige weer verzamelden zich
vele leden der vereeniging „Oud Leiden" Zater
dagmiddag in het Oostersch Instituut, waar de
heer E. Pelinck, directeur van het stedelijk mu
seum „De Lakenhal" een lezing met lichtbeelden
hield over het onderwerp „De Leidsche glas
schilderkunst". Prof. mr. H. A. Idema leidde den
spreker in met een welkomstwoord. Spreker me
moreerde het feit, dat dezen middag voor het
eerst een Leidsch deskundige over een bij uitstek
Leidsch onderwerp een uitzetting zou geven.
De heer Pelinck ving vervolgens zijn voor
dracht aan met het aangeven van de bronnen,
waaruit wij gegevens kunnen putten over be
staande en verloren gegane glazen.
Van het zeer breekbare glas is slechts zeer
weinig bewaard gebleven, doch dè voorstelling
wordt aangevuld door ontwerpteekenlngen, be
schrijvingen en archiefonderzoek.
Het gebrandschilderde glas diende veelvuldig
als geschenk ter bevordering van een goede ver
standhouding tusschen steden, hoogheemraad
schappen en ook particulieren, terwijl ook als bij
boetedoeningen dikwijls de schenking van een
glas als zoen werd opgelegd.
De eerste glazen waarvan iets in de Leidsche
archieven te vinden was, dateeren uit de 15e
eeuw. In 1427 werden reeds 13 ramen in de Pie
terskerk vermeld, terwijl uit dien tijd ook schen
kingen naar elders bekend zijn.
Aan de hand van een groote reeks lichtbeelden
werden ontwerpen van de hand van Lucas van
Leyden, bestemd voor de St. Janskerk te Gouda
vertoond, evenals teekeningen van den Goude
naar Dirc Crabeth voor het huis Pieterskerk
gracht 9 te Leiden.
Van de 36 glazen met de voorstellingen van
de landsheeren en vrouwen, die de Haarlemmer
Wilhelm Thybout in 1587 voor de voormalige
St. Jorlsdoelen leverde, worden er thans nog 12
bewaard in de Lakenhal. De volledige reeks
cartons bevindt zich thans in de Stedelijke
Prentverzameling op het Gemeente-archief. Ook
archivalisch zijn wij geheel omtrent deze serie
ingelicht.
Kort na 1600 ontwierp de Leidsche burge
meester mr. Isaac Nicolay van Swanenburgh de
door de stadsbesturen van Leiden en Delft in
de St. Janskerk te Gouda geschonken glazen
met de voorstellingen van het ontzet van Sa
mar ia en Leiden.
Voor de kerk te Edam stelde Swaenenburgh
tusschen 1605 en 1607 ook verscheidene ramen
samen evenals in 1609 voor de kerk te Valken
burg.
Het is onzeker aan wien de glazen met de
voorstelling van het leven der Heilige Anna,
welke zich nog in het Annahofje bevinden, moe
ten worden toegeschreven.
In 1628 vervaardigde Pieter Couwenhorn voor
de Schepenkamer op het raadhuis een raam
met de wapens van schout en schepenen en
twee interessante voorstellingen van de gerech
tigheid van Salomo en Goe-graaf Willem. Van
deze glazen zijn de ontwerp-teekeningen en een
deel der cartons bewaard gebleven in de stede
lijke prentverzameling.
Na een vergeefsche poging van een Leidsch
burger om in de Hooglandsche kerk een glas te
doen plaatsen met een toespeling op het getwist
der theologische geleerden, lieten de curatoren
der Universiteit in 1629 een der ramen der Pie
terskerk versieren met een groote Pallas-figuur.
Van dit raam zijn alleen het besluit tot het
doen plaatsen en de cartons bewaard gebleven.
In 1648 werden in de ramen op de capiteins-
kamer der St. Jorlsdoelen nog een serie portret
ten aangebracht, welke mogelijk aan Abraham
Torenvliet kunnen worden toegeschreven, van
wieri bekend is. dat hij op bestelling der Leid
sche regeering een raam in de kerk te Zoeter-
woude maakte met een voorstelling van het
ontzet van Leiden.
Tot slot liet spreker een naamontwerp zien
waarbij de veronderstelling werd geopperd, dat
dit de bedoelde voorstelling zou zijn.
Na dien is slechts weinig meer te Leiden op
het gebied der glasschilderkunst gepresteerd.
De glasschilderkunst stierf na dien tijd, zoo
besloot spreker zijn interessante voordracht, een
roemloos einde.
Prof. Idema dankte tot slot namens de toe
hoorders voor de heldere uiteenzetting, die met
groote aandacht werd gevolgd.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging:
„Horthgo", de Ruiterstraat 20, Noordwijk aan
Zee, melkhandel en consumptle-ijsbedrijf. Bijv.
uitgeoefend bedrijf: waterstokerij; boter, kaas
en eieren.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
een ruit vernield van een ijzerwinkel in de
Donkersteeg. waarachter een étui met twee zil
verbonnen van f. 1.lag uitgestald. Door het
gat slaagde de dader erin het étui weg te nemen.
De politie stelt een onderzoek in.
Tijdens afwezigheid der bewoners is Zater
dagmiddag ingebroken in de woning van prof. I.
aan de van Slingelandtlaan, waar een ruit van
de bijkeuken werd ingeslagen De inbrekers
doorzochten het geheele huis. doch voor zoover
kon worden nagegaan wordt niets anders ver
mist dan een partijtje rooktabak.
Met ingang van morgen wordt mej R. H.
van der Molen, informatrice bij de Ned. Spoor
wegen te Utrecht, als zoodanig overgeplaatst
naar het station alhier.
Vrijdag a.s. herdenkt de heer W. Kralinge,
conducteur-bestuurder by de Haagsche Tram
wegmaatschappij Den Haag-Wassenaar-Leiden,
den dag, dat hij vóór 25 jaar by genoemde
maatschappy in dienst trad.
CHR. GEREF. KERK.
Bedankt. Voor Maassluis, ds. Joh. van Doorn
te Ouderkerk aan den Amstel.
Barnsteen het goud van de zee. Wisselprys
van den Führer voor de Marine-wedstryden
1938. Deze barnsteenen schaal is gemaakt by
den „Staatlichen Bernstein-Manufaktur", te
Koningsbergen. (Stapf)
Dinsdag. j
Jeruël: Bybelbespreking te 7Vz uur nam.
Woensdng.
Evang. Chr. Gem.: Samenkomsten te 4*/2 e®
7 uur nam.
Prediker: Evangelieprediking te 7% uur nam,
DIVERSEN.
's Dinsdags: Mare 13: Medisch Opvoedkundig
Bureau 9 V411 uur voorm.
Gew. Arbeidsbureau (Douzaatraat)Iedere derde
Dinsdag der maand consultatiebureau voor on-
volwaardlgen. 35 uur nam.
"s DonderdagsGem. Geneesk. Dienst (N. Mare
13)Consultatiebureau voor minder begaafden
5—6 uur nam.
's Donderdags: wykgebouw „Bethe9dft" (Hoef-
straat 4446)Consultatiebureau voor Alcoho
listen. 8 uur nam.
's Zaterdags: Oude Ryn 44 c: Prot. Bureau voor
Sociale Adviezen. 23 uur nam.
BIOSCOPEN,
f 18 jaar; 14 laar; S alle leeftyden.
Luxor-theater„De verstokte vrygezel" t
Dagelijks te 2 en 8 uur n.m., 's Zondags 27
uur doorL voorstelling.
Lldo-tbeater: „Valsch geld" t
Dagelijks IVt uur nam.: 's Zondags te 1%,
4V6 en 7V4 uur. Woensdag en Zaterdag ma-
tlnée 2.30 uur.
Trlanon-thcater: „Tot ziens Franzlska" t
Dagelijks 2 en 8 uur. 's Zondags van 26.30 U.
doorloopende voorstelling.
Casino: „Operabal" f
Dageiyks 8 uur. woensdag en Zaterdag ook 9
uur. 's Zondags te 2. 4% en 8 uur nam.
Rex-theater: „Theo op het huweiykspad"
Dageiyks 2 en 8 uur nam Zondag 28% uur
doorloopende voorstelling.
Nova-theater (Katwyk aan Zee); Nam. 7% uur.
.Een stem uit den aether". Zondags gesloten.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zaterdag 22
November 20 uur tot Zaterdag 29 November 8
uur waargenomen door: de Apotheek Duyster,
Nieuwe Rijn 18, Tel. 20523. Te Oegstgeest door:
de Oegstgeestsche Apotheek. Voorm. Wilhel-
mlnapark 8, TeL 26274.
LUCHTTEMPERATUUR.
9 uur voorm.: 5 gr. C. (41 gr. F.).
Menig Maal sprak harde taal
de taal van „brandend maagzuur"
Menschen, die af en toe gekweld werden
door ondragelijke pijnen van brandend
maagzuur bij het minste of geringste dat ze
aten, kunnen nu met gerustheid alles eten.
Een Rennie Pastille, gewoon in den mond
opgelost, bij de minste aanwijzing van
brandend maagzuur en de daaraan gepaard
gaande ondragelijke branderige pijnen,
geeft onmiddellijk verlichting. Dat komt
omdat Rennie het maagzuur neutraliseert
en de spijsvertering bevordert. „Aidv." 5319
Rennie helpt Uw maag bij het uitoefenen
van hare normale functies. Daardoor kan
ze zelfs zwaar voedsel, dat ze anders kwa
lijk verdraagt, gemakkelijk verteren.
De Heer G. F. te Naarden schrijft: „Vroeger
leed ik nu en dan aan brandend maagzuur...
Door een toevalligheid maakte ik kennis
met de Rennie Pastilleswensch ik U bij
deze spontaan te betuigen, dat ze bij mij
een waar wonder te weeg hebben gebracht...
Ik ben enthousiast over de Rennie Pastilles
en in deze stemming, na jarenlang lijden,
moeten mij deze regels van het hart."
Digestief Rennie is een prettig middel, aan
genaam van smaak en zoo gemakkelijk in
te nemen, zonder water of wat ook! Gewoon
laten smelten in den mond. Vraag Uw apo
theker of drogist Rennie. Proefpakje 41 ct.
Groot pak f. 1.27. N.V. Rowntree, Amsterdam
BONTMANTEL UIT ETALAGE GESTOLEN.
In den nacht van Vrydag op Zaterdag is een
brutale inbraak gepleegd in de pelterijenzaak
van de firma H. Hendriksen aan de Hengelo-
schestraat te Enschede. Begunstigd door de
duisternis hebben ongenoode gasten in de por
tiek een zy-ruit ingedrukt en uit een der etala
ges een bontmantel ter waarde van f. 1800 ge
stolen. Van de daders ontbreekt tot dusverre
elk spoor.
DRIE PASSAGIERS VAN DE TRAM
GEVALLEN.
Omstreeks 7 uur zyn op den hoek van den
Coolsingel en de Karrensteeg. te Rotterdam,
toen een motorwagen van hjn 9 gisteravond
door de bocht ter plaatse ging, van het volge
pakte middenbalcon drie passagiers op straat
vallen. Ofschoon de conducteur de voorzorgs
maatregelen had genomen het balcon af te
sluiten, was deze afsluiting door een onbekende
weer omhoog gebracht, met bovenvermeld ge
volg.
De slachtoffers waren de heer J. Vinkelen-
berg en mevrouw L. Verhey met haar 8-jarig
dochtertje Overgebracht naar het ziekenhuis
aan den Coolsingel bleek eerstgenoemde ver
wondingen boven het linkerooog, mevr. Verhey
verwondingen aan haar linkerknie en het
meisje onbeduidende verwondingen te hebben
opgeloopen, zoodat niemand behoefde te worden
opgenomen, aldus het „Maandagochtendblad".
ONDER DE TRAM GERAAKT.
Zaterdagavond omstreeks 9 uur is in de Witte
de Withstraat te Rotterdam de 72-jarige vrouw
A. S. Stok uit de Zwarte Paardenstraat door
een tramwagen overreden en vrywel op slag
gedood.
Den bestuurder treft geen schuld.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
SCHEEPSONGELUK IN ZWEDEN.
De chef van de Zweedsche marine, admiraal
Tamm, deelt mede. dat by de controle op het
mynenleggen in de Zweedsche wateren buiten
Oeland een patrouillevaartuig van de Zweed
sche vloot op een myn is geloopen. By deze ont
ploffing kwamen tien personen om het leven.
Het schip was eertyds een vlsschersboot. die in
dienst was van de Zweedsche vloot.
Luchtalarm - neersuizen.de bom
men - voltreffer.
Steunt de Nederlandsche Ambu
lance v. h. Oostfront.
Koninginnegracht
's-Gravenhage.
22, giro 87600,
