BINNENLAND
Klanten-regeling inzake
brandstoffendistributie
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag S November 1941 Tweede BladNo. 25035
S2sfe Jaargang
Rookverbod in bioscopen
RACK)
Inschrijving bij een vasten leverancier
De bandenprijsvraag
„Generaal pardon" van
het N.V.V. verlengd
FEUILLETON
De vervloekte Viool
DRIE REDENEN.
In een circulaire aan de commissarissen der
onderscheidene provincies heeft de secretaris
generaal van het departement van binnenland-
sche zaken medegedeeld, dat het den secretaris
generaal van het departement van volksvoor
lichting en kunsten wenschelyk voorkomt, dat in
de daarvoor in aanmerking bomende gemeenten
een verbod met betrekking tot het rooken in
bioscopen in het leven wordt geroepen.
Laatstgenoemde secretaris-generaal vestigt ter
motiveering van zijn standpunt de aandacht op
het feit. dat het rooken zeer nadeelig is voor een
goede projectie, terwijl daarnaast het veroor
zaken van schade aan tapijten en bekleeding
door het rooken. wegens de textielschaarschte
niet verantwoord moet worden geacht.
Uit een oogpunt van uniformiteit heeft hü
onderstaande richtlijnen gegeven voor gemeente
lijke verordeningen:
1. Het rookverbod geldt voor alle tot het
theater behoorende ruimten, gangen, enz.,
terwijl het daar verboden is te rooken, bran
dende sigaren, sigaretten of pijpen mede te
brengen of sigaren, sigaretten of tabak te
koop aan te bieden of te verkoopen.
2. Een uitzondering mag slechts gemaakt
worden voor foyers, welke niet in open ver
binding met de zaal, de gangen of andere
ruimten van het theater staan.
3. Overal moet in het theater duidelijk
worden aangegeven, dat het verboden is te
rooken, of zich aldaar te bevinden met een
brandende sigaar, sigaret of pijp.
Het A.N.P. verneemt nog in verband met
deze kwestie, dat als grondslagen voor een
rookverbod in bioscopen beschouwd worden
ten eerste de kwaliteit voor de voorstelling,
ten tweede het feit, dat de atmosfeer in bios
copen vaak verstikkend is en ten derde, dat
op de bekleeding enz. dringend bespaard
moet worden.
Hebben onderscheidene theaters in de groote
steden een luchtververschingsinstallatie, dit is
lang niet overal het geval, vooral niet in de
provincie. De voorgeschreven verduistering
maakt bovendien in vele bioscopen de ventilatie
uiterst moeilijk, zoodat deze lokalen vaak in
rookholen herschapen worden. Het behoeft geen
betoog, dat deze atmosfeer schadelijk is voor de
gezondheid.
Wat de bekleeding betreft, deze heeft door het
rooken zeer zwaar te lijden, aangezien de meeste
rookende bezoekers nu eenmaal niet van de
aschbakjes gebruik maken. In vele theaters moet
de bekleeding dan ook om de paar jaar worden
vernieuwd, hetgeen in dezen tijd niet mogelijk is.
Hier en daar bestaat reeds een rookverbod,
zoo o.a. in Haarlem, Utrecht, Groningen en in
andere plaatsen (o.a. ook te Leiden Red. L.D.).
DE HEER D. A. DAAMEN OVERLEDEN.
Overleden is de heer D. A. Daamen, stichter
en oud-directeur van D. A. Daamens Uitgevers
maatschappij N.V. te Den Haag, welke functie hij
van 1893 tot 1939 bekleedde. Ook het blad „Ons
Tijdschrift'' en de bibliotheek „Hoofd en Hart"
hebben onder zijn leiding gestaan, terwijl de
overledene tevens directeur is geweest van het
aigblad ..De Nederlander". Als lid en secretaris
had hij zitting in de commissie van toezicht op
de Landsdrukkerij. Hij was eerst ridder, later
officier in de Orde van Oranje Nassau.
ARBEIDSVOORWAARDEN IN HET
BAKKERSBEDRIJF VASTGESTELD.
Het college van rijksbemiddelaars heeft een
regeling vastgesteld inzake de loonen en andere
arbeidsvoorwaarden in het bakkersbedrijf.
De voornaamste bepalingen hebben uiteraard
betrekking op de loonen. Daarbij zijn de ge
meenten ingedeeld in 5 klassen. Voor volslagen
arbeiders in volledigen dienst bewegen de ml-
nimum-loonen zich tusschen de volgende gren
zen:
Klasse 1 van f.27 tot f.32; klasse 2 van f.25
tot f. 30; klasse 3 van f.23 tot f.28; klasse 4 van
f. 21 tot f.26 en klasse 5 van f10 tot f24.
Voor de halfwassen in volledigen dienst klimt
het loon van f. 10 op 18-jarigen leeftijd op tot
f.25 op 23-jarigen leeftijd. In loonklasse 5 zijn
deze cijfers resp. f. 6 en f. 17. Ook is een regeling
gemaakt ten aanzien van het garantieloon voor
broodbezorgers in onvolledigen dienst.
Indien in ondernemingen reeds gunstiger be
palingen gelden, blijven deze gehandhaafd.
Voorts zijn in de beschikking van het college
nog opgenomen bepalingen betreffende den ar
beidsduur, personeelsbezetting, opzegtermijn bij
ontslag, de regeling van overuren, alsook een
regeling voor ziekte- en ongevallenverzekering.
Tevens is voorzien in een vacantie, met be
houd van loon gedurende zes dagen, voor arbei
ders, wier dienstbetrekking gedurende ten minste
één jaar onafgebroken heeft voortgeduurd. De
arbeiders wier dienstbetrekking nog geen jaar
heeft geduurd, hebben recht op een halven dag
vacantie. met behoud van loon. voor elke maand,
die zij in hun dienstbetrekking hebben doorge
bracht.
Als instantie, bevoegd om vergunning tot uit
zonderingen te geven is aangewezen dr. ir. A. H.
W. Hacke te 's-Gravenhage.
VLIEGTUIG-ONGELUKKEN IN NED.-INDIé.
Het D.N.B. meldt uit Sjanghai: Uit Batavia
wordt gemeld, dat twee militaire vliegtuigen
zijn neergestort. Een Nederlandsch-Indische
bommenwerper is neergestort in de nabijheid
van Buitenzorg, een tweede toestel viel te plet
ter in de nabijheid van Kameajoran. Een offi
cier kwam om het leven, een tweede werd zwaar
gewond.
Bezuiniging komt steeds van pas
Dus ook bij electiiciteit en gas.
VOOK DONDERDAG 6 NOVEMBER.
Hilversum I. 415.5 M. 6.45: Gramofoonmuz.
6 50. Ochtendgymnastiek 7.00: Gramofoon-
muzlek 7.16: Morgengesprekken voor den boer
7.30: Gramofoonmuzlek 7.45: Ochtendgym
nastiek 8.00: B.N.O.: Nieuwsberichten 8.15:
Gramofoonmuzlek 9.15: Voor de hulsvrouw
9 25: Gramofoonmuzlek 11.00: Voor de kleu
ters 11.20: Planovoordracht 12.00: Orgelcon
cert en zang 12.40: Almanak 12.45: B.N.O.:
Nieuws- en economische berichten 13.00: De
Ramblers 13.30: Gramofoonmuzlek 14.00:
Zang met pianobegeleiding. Als Intermezzo: Pla
novoordracht (opn.) 14.40: Rotterd. Phllhar-
monlsch orkest en solist (opn.) 15.00: Gramo
foonmuzlek 15.30: Voor de zieken 16.00:
Cyclus „De eeredlenst der kerk" 16.20: Gramo
foonmuzlek 16.30: Amablle-8extet 17.15:
B N.O.Nieuws-, economische- en beursberichten
17.30: Otto Hendriks en z(jn orkest en zang
met orgelbegeleiding 18.30: Sport en lichame
lijke opvoeding 18 45: Gramofoonmuzlek
19.00: Actueel halfuurtje 19.30: Omroepsym-
phonle-orkest en soliste. (Van 20.15 af alleen voor
de Radio-Centrales die over een lijnverbinding
met de studio beschikken) 20 15: Brief van een
Betuwsche collectante van de Winterhulp 20.30:
Gramofoonmuzlek 21.45: B.N.O.: Nieuwsberich
ten 22.00: B.N.O.: Engelsche uitzending: „Na
tional features of the Netherlands" of „Voor de
ouders" 22.3024.00: Gramofoonmuzlek.
Hilversum II, 301.5 M. 6.45: Gramofoonmuz.
6 50: Ochtendgymnastiek 7.00: Gramofoon
muzlek 7.45: Ochtendgymnastiek 8.00: B.
N. O.: Nieuwsberichten 8.15: Gramofoonmuzlek
10.00: Morgenwijding 10 15: Orgelconcert
(opn.) 10.20: Fluit, viool en alt 10.40: Voor
de vrouw 11.00: Ensemble Jonny Kroon en
orgelspel 12.00: Gramofoonmuzlek 12.15:
Klaas van Beeck en zijn orkest 12.45: B.N.O.:
Nieuws- en economische berichten 13.00: Om
roeporkest en soliste 13.45: Voordracht
14.00; Ensemble Joan Lancé en gramofoonmuzlek
15.00- Voor de vrouw 15 30: Hobo. plano en
gramofoonmuzlek 16.00: Alfredo Spezlalettl en
zijn orkest 16.30: Gramofoonmuzlek 16.45:
Voor de jeugd 17.15: B.N.O.Nieuws-, econo
mische- en beursberichten 17.30: Zang met
pianobegeleiding en gramofoonmuzlek 18.05:
Gramofoonmuzlek 18.15: Cyclus „Sociale zorg"
18.30: 2 violen en claveclmbel 19.00: Actueel
halfuurtje 19.30: Gramofoonmuzlek 19.45:
Causerie „Brandende kwesties" 20.00: Gramo
foonmuzlek. (Van 20.15 af alleen voor de Radio-
Centrales die over een lijnverbinding met de stu-
Radlotooneel 21.00: Salonorkest en gramofoon-
dio beschikken) 20.15: Musette-orkest 20.40:
muziek 21.45: B.N.O.Nieuwsberichten 22 00
B N.O.: Toelichting op het weermachtsbericht
22.1022.15: Avondwijding.
GEMEENTELIJK RADIO DISTRIBUTIEBEDRIJF.
Voor Donderdag 6 November.
Ie programma: 8.00—22.15: Hilversum I 22.15
24.00: Dultach programma.
2e programma: 8.00—22.15: Hilversum I 22 15
—23.00: Programma uitsluitend voor aangeslote
nen by Radio-Centrales 23.0024.00: Dultsch
programma.
3e programma: 6 45—24.00: Dultsch programma
4e programma: 6.45—24.00: Dultsch programma
O
MEER DAN TWEEDUIZEND INZENDINGEN.
Zooals men weet is een banden-prijsvraag uit
geschreven. in de hoop, dat daaruit een bruik
baar project voor het verkrijgen van een rij
wielband te voorschijn zal komen, nu het steeds
moeilijker is geworden over rubberbanden te
beschikken.
Naar wij vernemen heeft het aantal inzen
dingen de verwachtingen der jury overtroffen.
Dagenlang heeft de post er twintig, veertig en
zelfs eenmaal meer dan honderd en vijftig bin
nengebracht. Pakken en kisten met monsters
en modellen kwamen aan.
Er waren inzenders, die persoonlijk hun
wiel met surrogaatband kwamen afgeven.
Enthousiaste prijsvraagoplossers hadden
reeds him fiets met de banden van hun
vinding voorzien en kwamen deze demon-
streeren. Steeds bleef de stroom van inzen
dingen aanhouden en daarbij waren er met
twee, met drie en met een nog grooter aan
tal oplossingen. Er was zelfs een vernufte-
ling bij, die meer dan vijf en twintig oplos
singen in één bundel toezond. Het eigen
lijke aantal binnengekomen oplossingen be
draagt ver over de 2000.
Mijnwerkers en boerenarbeiders, rijwielhan
delaren, apothekers, offfcieren. ingenieurs, jon
gens van veertien jaar en ouden van dagen,
zieken, die vermeldden, dat ze reeds vijf jaar
in het ziekenhuis vertoeven, tuinarbeiders en
visschers, scholieren en dames hebben er aan
meegewerkt.
Uit alle hoeken en streken van het land kwa
men inzendingen binnen.
Sommigen zonden een idee in, zonder dat dit
technisch uitgewerkt was, Anderen zeiden nog
eenvoudiger: neem kurk. Er waren er bij, die
een beschrijving zonden zonder teekeningen en
weer anderen, die een teekening zonden zonder
beschrijving. Er zijn er bij geweest, die uitvoerig
uitgewerkte teekeningen zonden, zoo keurig, dat
het een schilderij gelijkt en anderen die ver
klaarden, dat ze nog nooit een potlood in hun
liand gehad hadden voor het maken van een
schets ende schets liet dat duidelijk zien.
Er waren brieven bij, welke bescheiden be
ginnen met de verklaring, dat de inzender de
verdere uitwerking en de noodige berekeningen
gaarne aan meer deskundigen overlaat. Doch
er zijn ook inzenders, die vroegen hun den eer
sten prijs nu maar dadelijk uit te keeren, want
een betere oplossing zou toch niet ingezonden
kunnen worden.
Er blijken over de vervangingsmogelijkheden
van den rubberband zoodanige uniforme in
zichten te bestaan, dat dezelfde oplossing, met
enkele kleine variaties, eenige honderden ma
len is Ingezonden.
Sommige inzenders vertellen, dat ze zelf al
honderden kilometers op een volgens het door
hen uitgedachte principe vervaardigden band
gereden hebben. Anderen geven toe, dat op de
tegenwoordige goede asfaltwegen hun band wel
voldoet, maar dat op keiwegen de veering mis
schien niet voldoende zou kunnen blijken.
Weer anderen stuurden teekeningen van eerf
geheel nieuw rijwiel, met veerende sturen, vee-
rende frames. Er is een groot aantal inzen
ders onder het motto „Eureka", andere met
geheel onleesbaren naam en adres, en ook zul-
ken, die geheel vergeten hebben adres of ken-
teeken op te geven. Er zijn inzendingen by
..buiten mededinging", andere, die reeds dade
lijk alles kosteloos aan het Nederlandsche volk
ter beschikking willen stellen, maar ook vele,
waarin zeer nadrukkelijk alle rechten worden
voorbehouden.
Veel inzenders blijven bij hun ambacht. Man
denmakers construeeren banden van teen, hout
bewerkers maken banden van houten hoepels
of houten klossen, metaaldraaiers herkent men
onmiddellijk, evenals pypenbuigers en lasschers.
visschers gebruiken voor hun oplossingen touw
of kurk, stoffeerders bedenken een toepassing
van bekleedingsmateriaal en opvulstoffen.
Vast staat, dat aan den oproep om een ver
vangingsrijwielband te bedenken door een on
verwacht groot aantal menschen is meegedaan
en dat er enorm veel vernuft is toegepast om
een bruikbaren band te bedenken. Het is te ho
pen. dat een en ander ook tot resultaten aan
leiding zal geven.
TOT 8 NOVEMBER.
De persdienst van het N.V.V, schrijft ons:
Zooals men zich zal herinneren, heeft de heer
H J. Woudenberg, commissaris van het Neder-
landsch Verbond van Vakvereenigingen, op 10
October j.l. een zoogenaamd „generaal pardon"
afgekondigd, dat inhield, dat die arbeiders, die
vóór 23 Juli j.l. behoorden tot een der vakorga
nisaties van het Roomsch Katholiek Werklie
denverbond en het Christelijk Nationaal Vak
verbond en na dien datum uit hun bond waren
getreden, konden toetreden tot een der bij het
N.V.V. aangesloten vakbonden met behoud van
alle rechten (in het bijzonder wat betreft de
werkloosheidsverzekering)zonder over de pe
riode. waarin zij ongeorganiseerd waren, con
tributie behoeven te betalen.
Dit generaal pardon, hetwelk oorspronkelijk
op 1 November j.l. sloot, is verlengd tot 8 No
vember
HET ZIEKENFONDSENBESLUIT.
De uitreiking van de coupons.
Sedert 1 November jJ. is het ziekenfondsen -
oesluit in werking getreden. De werkgevers zul
len, ten behoeve van de arbeiders, die hiervoor
in aanmerking komen, over de eerste volle loon
periode in deze maand d.i. voor zeer vele
arbeiders op Zaterdag 8 dezer een korting
van 2 pCt. op het loon toepassen, die, samen
met de 2 pCt.. die de ondernemers hunnerzijds
bijdragen, de ziekenfondscontributie van weleer
gaat vervangen.
Hoe staat het nu echter met de verstrekking
van de coupons, die de werknemers straks bij
den bode van het ziekenfonds zullen moeten
inleveren, ten bewijze, dat hun premie is vol-
da-an?
De uitreiking van deze coupons zal door de
werkgevers geschieden en wel voor het eerst bij
de loonbetalingen op Zaterdag 22 November as.
Voor werknemers, die op 22 November geen loon
ontvangen, zal de uitreiking plaats hebben bij
de eerstvolgende loonbetaling na genoemden
datum.
Aangezien de premie-inhouding voor een
groot aantal arbeiders (voornamelijk zij, die
weekloon ontvangen) reeds op een vroeger tijd
stip begint dan voor de eerste uitreiking der
coupons is vastgesteld, kan het zijn nut hebben
hieraan toe te voegen, dat, bij de eerste af
gifte van coupons, ook de eventueel reeds eerder
plaats gehad hebbende premie-inhoudingen in
aanmerking zullen worden genomen.
Er zal worden zorg gedragen, dat de werk
gevers tijdig gelegenheid krijgen zich in het bezit
der benoodigde couponboekjes te stollen.
BURGEMEESTERS.
Bij besluit van den secretaris-generaal van het
departement van binnenlandsche zaken is jhr.
R M. J. F. C. van Grotenhuis, met ingang van
15 November benoemd tot burgemeester van de
gemeente Groesbeek, onder toekenning van ge
lijktijdig eervol ontslag als burgemeester der
gemeente Angerlo. Verder is F D. G. Klinken
berg, met ingang van dien datum tot burge
meester van de gemeente Putten benoemd.
De secretaris-generaal van het departement
van Handel Nijverheid en Scheepvaart maakt
het volgende bekend inzake de distributie van
vaste brandstoffen.
Teneinde het onmogelijk te maken om op
onwettig verkregen brandstoffenbonnen
brandstof te betrekken, wordt met ingang
van 10 November voor de distributie van
vaste brandstoffen het stelsel van klanten
binding ingevoerd, krachtens hetwelk alle
verbruikers, die toewijzingen of bonkaarten
of bonnen van dc distributiedienst hebben
ontvangen, met uitzondering van verbrui
kers van generatorbrandstof voor auto's,
verplicht zyn zich bij hun vasten leveran
cier te laten inschrijven en voortaan uit
sluitend van dezen vaste brandstoffen te
betrekken.
Dit geldt ten opzicht van iederen leverancier,
onverschillig of deze een gasfabriek (voor gas-
cokes), een brandstoffengroothajadelaar, -han
delaar of -slijter, dan wel een handelaar of slij
ter in turf is. Heeft men meerdere leveranciers,
dan dient men één van deze te kiezen. Het in
geschreven zijn bij meerdere leveranciers is niet
toegestaan.
DE INSCHRIJVING.
De inschrijving bij den vasten leverancier ge
schiedt als volgt:
Voor alle verbruikers, die een bonkaart J, K
of L ontvangen hebben al of niet aangevuld
met een bonkaart vaste brandstoffen voor kook-
doeleinden dan wel met losse bonnen of pe
riodebonnen, b.v. voor toeslag groote gezinnen,
toeslag voor ruimten met bijzondere doeleinden
op formulier MD 120 of MD 112 of voor pen
sion- en kamerverhuur, moet als bewijs van
inschrijving in het vakje „aanteekeningen" van
de met „hoofd" gemerkte distributiestamkaart
van dengene, aan wien de bonkaart J, K of L
is uitgereikt, het code- of registratienummer
van den leverancier vermeld worden. Is de le
verancier hetzij een gasfabriek, hetzij een in
geschreven groothandelaar of handelaar in vaste
brandstoffen of turf, dan is het codenummer
zonder meer voldoende. Is de leverancier echter
een erkende slijter in vaste brandstoffen, dan
moet. behalve het registratienummer, ook de
brandstoffencommissie vermeld worden, waarby
de slijter is ingeschreven, b.v.: Br. C Breda 71.
Is de leverancier een erkende turfslyter, dan
moet bovendien het woord turf worden toege
voegd, b.v.: Br. C Assen turf 24.
Voor alle verbruikers, die een identiteitskaart
vaste brandstoffen ontvangen hebben, dit zijn
dus de grootverbruikers in de groepen B, C, D,
E-rood, sommige verbruikers in de groep E-
groen en alle klein-industrieën (groep E-wIt)
moet bovenbedoelde aanteekening geplaatst
worden op hun identiteitskaart.
Alle overige verbruikers, waartoe bchoo-
ren de kleinverbruikers in de groepen B, C,
D- en E-rood, alsmede de verbruikers in de
groepen E-blauw en E-groen voor zoover
laatstgenoemden geen identiteitskaart heb
ben ontvangen, moeten als bewys van in
schrijving een „inschrijvingskaart" van hun
leverancier in hun bezit hebben, waarop
naam, adres en code- of registratienummer
van den leverancier en naam en adres van
den verbruiker vermeld zijn.
Het aanteekenen van het code- of registratie
nummer van den leverancier kan zoowel door
dien leverancier als door den verbruiker zelf
geschieden. Indien de verbruiker het nummer
aanteekent moet hij uiteraard zekerheid hebben,
dat hij het juiste nummer vermeldt. Ingeval
een inschrijvingskaart wordt verstrekt moet de
leverancier aan de brandstoffencommissie van
het rayon, waarin de verbruiker is gevestigd,
een afschrift van die kaart toezenden. Zoolang
dit niet heeft plaats gehad, heeft de inschrij
vingskaart geen waarde en is derhalve afleve
ring der brandstoffen aan den betrokken ver
bruiker niet toegestaan.
Nadrukkelijk wordt er nog eens op gewezen,
dat slechts inschrijving mogelijk is bij den te-
genwoordigen leverancier, of,*indien men meer
dere leveranciers heeft, bij een van hen. De
handel zal ook geen andere dan zijn bestaande
afnemers kunnen inschrijven, daar geen quote-
wyzigingen op grond van het aantal ingeschre
venen zullen worden aangebracht, tenzy het
een aanmerkelijk aantal nieuwe verbruikers be
treft (vestigingen, verhuizingen buiten de ge
meenten) en hier geen verlies van oude afnemers
tegenover staat.
VERBOD VAN LEVERING AAN NIET-INGE-
SCHREVEN VERBRUIKERS.
Van 10 November a.s. af is het brandstof-
fenleveranciers verboden brandstoffen af te
leveren op distributiebonnen en toewijzingen
aan verbruikers, die niet by hen zyn inge
schreven, dat wil dus zeggen, waaraan de
inschryving niet, hetzy door aanteekening
tan het code- of registratienummer op de
distributiestamkaart of de identiteitskaart
vaste brandstoffen, hetzy door een inschrU-
vingskaart Is vastgelegd.
Anderzyds zullen de verbruikers met ingang
van bedoelden datum uitsluitend vaste brand
stoffen mogen betrekken bU den leverancier, by
wien zy zijn ingeschreven.
Den verbruikers wordt daarom In hun eigen
belang aangeraden om zich. indien zy t. z. t.
brandstoffen wenschen te betrekken en hun
leverancier zich nog niet met hen in verbinding
heeft gesteld, zelf tot dezen leverancier te wen
den. Dit laatste is zeker gewenscht, indien een
verbruiker tot nu toe gascokes by de gasfabriek
afhaalde en als klant bij die gasfabriek wenscht
te worden ingeschreven.
Indien een verbruiker op 10 November
nog vaste brandstoffen in bestelling heeft
by een anderen leverancier dan dengene, by
wien hy wordt ingeschreven, mag hy dc be
stelde hoeveelheid niet meer in ontvangst
nemen, maar dient hy de eventueel daar
voor reeds afgegeven bonnen terug te vra
gen. Het spreekt vanzelf, dat de leverancier
in een dergelijk geval verplicht is een over
eenkomstig aantal geldige bonnen terug te
geven, daar hy immers aan een betrokken,
niet by hem ingeschreven verbruiker geen
brandstof meer mag leveren.
De aandacht wordt erop gevestigd, dat zoowel
leveranciers als verbruikers van vaste brand
stoffen by het niet nakomen van de in het bo
venstaande omschreven verbodsbepalingen straf
baar zyn op grond van het Economisch Sanctie-
besluit 1941.
Voor verdere verplichtingen van de brand-
stoffenleveranciers worden deze verwezen naar
de desbetreffende in de bladen opgenomen offi-
cieele publicatie.
Duitsche tankdivisies rukken op (P-K. Mossdorf-Hoffmann).
door PETER FAZEKAS
(45) Slot.
de pleinen: het was Alma als toefde zy nog niet
Zij reden door de straten, langs de gebouwen en
zoo lang geleden in deze stad, zij herkende alle
plaatsen, waar zy zich toentertijd met hem en
daarna alleen ophield. Na den dood van Pettie
was zij nog een tijdlang hier gebleven, omdat
zy Cremona met zoo'n zwaar gemoed kon ver
laten, zij wilde heel lang met hem blyven.
Dagelijks ging zy toen naar het kerkhof, zij
legde bloemen op het graf en wachtte tot de
steen geplaatst werd. De gemeenteraad, die
overgelukkig was door den aankoop van de
Stradivarius, vaardigde een besluit uit, waarin
de stad Cremona zich verplichtte honderd jaar
lang het graf van Pettie te onderhouden en er
steeds nieuwe frissche bloemen op te leggen. Zou
men deze bepaling ok na zooveel jaren nog uit"
voeren? vroeg Alma zich af, terwijl zij hier
over zichzelf en ook Juliska gerust probeerde te
steJlen- 7 j
Ontroerd vertelde Alma en ontroerd luisterde
Juliska naar haarhier deze groote kerk, de
kathedraal waarin Pettie alleen voor haar
speelde Voor het eerst sinds ze getrouwd waren,
het orgel staat er nog. zyn tonen begeleidden
zijn spel. „Ave Maria" klonk toen op en weer
galmde nu nog in haar ooren, de organist, een
klein, raar mannetje met één oog waarschuwde
hen nog voor de vervloekte viool, doch zy lach
ten hem uit, zij geloofden er niet aandat
hier is het Teatro Municipale, wat ziet het er
toch onverzorgd uit, in dit gebouw wilde zy hem
tot den grootsten violist maken, het publiek was
zoo ondankbaar, het floot hem uit, héér schuld
was he1, zy had moeten weten, dat Pettie alleen
maar een primas was en niet geschikt om aca
demisch te spelendaar staat het kleine.
pittoreske museum-gebouw, waar men zijn viool
bewaart
Laten we naar binnen gaan, stelde Ju
liska voor, ik wou zoo graag de viool zien,
waarop hij speelde.
Zij stapten uit en struikelden naar binnen,
Alma herinnerde zich nog goed de zaal, waar
Pettie's viool tentoongesteld werd, zij liep er
recht op af, een breede vitrine stond in een der
zalen aan den muur, daarin lag, achter het dik
ke glas, de viool. „Op deze Stradivarius speelde
de Zingaro ungherese Pietro Lakatos". zy ston
den thans er voor, in haar oogen was meer af
wachting dan ontroering te zien, zy hadden het
gevoel als waren zy ergens op een bekende
plaats op bezoek en wachtten, dat de gastheer
ziin stem zou laten hooren.
Dag. Pettie, sprak Juliska zacht tegen
de viool Ik ben hier, herken Je me niet meer?
En dat is je tweede vrouw. Alma. En dan
wendde zij zich naar haar vriendin. Ik zou
de viool zoo graag willen streelen.
Dat kan niet, Juliska, zy is op slot.
De zaalbewaker naderde haar, sloeg haar zy-
delings gade en liep achter de twee vrouwen
voorbij, onopvallend, doch met het bekende wa
kende oog der museumbedienden. Alma draaide
zich om en vroeg:
Zouden we deze viool in handen mogen
nemen?
Verwonderd en achterdochtig keek de wachter
haar aan; wat een merkwaardig verzoek, dacht
hy, zóó een werd hem nog nooit gesteld.
Waarom wilt u dat. signora.
Zoo maar. Wij hebben daar eenigszins recht
op, glimlachte zy geheimzinnig.
De goede man riep zijn collega en vroeg hem
den directeur te halen. Een gezellige, oude heer,
met een puntig baardje snelde toe.
Waarmee kan ik u van dienst zyn, myne
dames?
Alma stelde zich voor. Mevrouw Lakatos, de
weduwe van Pietro. De directeur werd nog
vriendelyker en al buigende praatte hy met
haar verder.
Wét een eer, wat een hoog bezoek, signora,
u ziet, de viool van wylen uw man wordt goed
onderhouden, ook de naam van uw man blijft
daar staan. Mag ik u straks rondleiden?
Neen. dank u, wij kwamen alleen om de
viool. Ik heb een groot verzoek. Mijn vriendin
zou zoo graag de viool willen streelen, slechts
éénmaalen ik ook.
Het gezicht van den conservator vertoonde
alle schakeeringen van verwondering. Wantrou
wend vroeg hij:
Zy is eveneens de vrouw van Pietro Laka
tos geweest?
Zijn mond bleef open staan en hij sloot hem niet
eer hij daardoor de verbaasde en terecht ge-
«meende veronderstelling liet hooren:
Huldigt men in uw land nog de polygamie?
Neen. neen. lachte Alm?, goedmoedig.
dat niet. Maar mijn vriendin is zyn gescheiden
vrouw en ik zyn weduwe.
zyn hersens werkte maar langzaam, hy moest
zich bly.kbaar zeer ingespannen om het geval te
snappen, doch durfde niets meer te vragen, om
zijn logica niet al te zeer op de proef te stellen.
Hij haalde een sleutelring te voorschijn en met
een kleine, zilveren sleutel opende hij de glazen
kast. Gretig strekte Juliska haar hand uit, eerst
streelde zy den kleinen kop, dan den hals en
dan de kast van de viool en sprak ontroerende
woorden tegen haar, alsof zy leefde en alsof zy
de ziel van Pettie was geweest Ook Alma streel
de haar zwygend in zich zelf geluidloos om ver
giffenis smeekend. Dan dankte zij hartelyk den
directeur voor zyn goedheid en namen ook van
de viool afscheid voor altyd.
Het kerkhof van Cremona was nog een half
uur, rijdens, het lag ver buiten de stad, daar,
waar het Oglio-kanaal met den Po-stroom een
delta vormt. Onderweg kochten zy bloemen. An
jelieren. Want dat waren zyn lievelingsbloemen,
ook Juliska wist het nu. Een bord hing by den
ingang met de waarschuwing: „stilte", als een
overbodig en honend memento voor de dooden,
die voor eeuwig stil zyn en voor de levenden
eveneens, die in stille gevoelens hier een bezoek
brengen.
Er waren ook andere bezoekers, verspreid over
het heele Rijk der Dooden. Even moest Alma
blyven staan, om na te denken, waar Pettie
rustte Het duurde maar een oogenblik en reeds
pakte zij Juliska bij haar arm en nam haar mee.
Zij bleven voor het graf staan.
„Pettie las Juliska de gulden letters af met
tranen in haar oogen. „Pettie" zei Alma na.
Zij beiden wisten, wat deze zes letters inhielden
wat zij voor haar beteekenden Zij legden de
anjelieren op het goed onderhouden graf neer
en tranenloos snikten zij. Zy spraken geen
woord met elkaar en behalve het noemen van
zyn naam spraken zij ook tegen hem niet Doch
in deze minuten voelden zij den nauwen band,
die hun drieën voor altijd vasthield.
Langzaam wendden zy zich van het graf af,
maar nauwehjks hadden zij den terugtocht aan
vaard. toen zy een grooten, krachtigen kerel haar
tegemoet zagen komen. Zyn voetstappen waren
in schrille tegenstelling met het waarschuwende
bordje aan den ingang van het kerkhof. Het
scheen de terreinwachter te zyn, die voor zoo
ver noodig, inlichtingen aan de bezoekers ver
strekte. Alma en Juliska waren reeds eenigszins
gekalmeerd en met een verlicht hart keken zy
den reus aan.
Wij zullen hem vragen, wie „Pettie" was.
Ik ben nieuwsgierig, of men het hier weet.
Ja, stemde Juliska toe, dat moeten we
doen.
Vyandig en dreigend keek hij op haar neer.
Zy stonden voor hem als kleine struiken on-
dér de schaduw van een eik.
Signor, sprak Alma hem aan, wie ligt
daar begraven?
zy liepen met hem terug naar het graf en
wezen naar den steen.
Daar? vroeg hy met een brommende,
zware stem. Daar ligt Pettie.
Wanneer stierf Pettie? vroeg zy hem
onderzoekend.
En., wie was Pettie, informeerde zy
ondeugend met de onschuldigste stem.
Maaaar, myne daames. knorde hy op
belecdigenden en verwijtenden toon. weet ge
niet wie hy was? WelnuPettie was de
grootste vioolkunstenaar ter wereld
EINDE.
(Nadruk verboden)
