v
r
Binnenland
82sfe Jaargang
WOENSDAG 15 OCTOBER 1941
No. 25017
Bolsjewieken bij Wjasma
vernietigd
Verduisteren:
Victorie Duitschland wint voor
Europa op alle fronten
Sedert begin veldtocht in totaal ruim
drie millioen bolsjewieken
gevangen genomen
Bolsjewieken staken
Wjasma in brand
Churchill zwijgt over
het Sovjetfront
De Angelsaksische hulp
aan de Sovjets
Groot deel der beste
Engelsche vliegers
gevallen
Italiaansch
Weermachtsbericht
Verspreide berichten
18.46 uur
8.06 uur
Scheuren van grasland
noodzakelijk
„Eeuwig levende
teekens"
EERSTE BLAD
„Onze oorlogsinvaliden,
nu en straks"
Vraaggesprek met
mr. M. M. Rost van Tonningen
Het socialisme van de
N.S.B.
Generaal ter Poorten voorloopig
opperbevelhebber in Ned. Indië
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: 3.VJ Henny
Tele! Directie en Administratie
25041 (2 I linen)
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 2150?
Hoofdredacteur; B WMenkborst. Leiden
Pl.verv K Been Leider
Het opperbevel der Duitsche weermacht maakt bekend:
De strijdkrachten van den tegenstander, die in de om
geving van Wjasma zijn ingesloten, zijn thans definitief
vernietigd.
Ook in de omsingelde gebieden rondom Brjansk schrijdt
de ontbinding van den vijand onophoudelijk voort. Het
aantal in dezen geweldigen dubbelen slag gemaakte ge
vangenen is inmiddels tot boven de 500.000 gestegen.
Het totale aantal der Sovjet-gevangenen, die sedert het
begin van den veldtocht in het Oosten zijn gemaakt, is
reeds thans tot ver boven de drie millioen gestegen.
Naar het D.N.B. verneemt hebben de bolsje
wieken de stad Wjasma voor hun vertrek in
brand gestoken. De steenen gebouwen lieten
zij in de lucht vliegen.
Daarbij hebben zy niet de minste rekening
gehouden met de burgerbevolking, onder wie
talrijke slachtoffers zijn gevallen.
In talrijke straten staan nog slechts ver
koolde muren en fundamenten, terwijl de lich
te houten en leemen huizen volkomen wegge
brand zijn.
Bijna alle straten waren door de bolsjewie
ken in allerijl ondermijnd. Talrijke vrouwen en
kinderen zijn, onbekend met het gevaar der
mijnen, daarover heen geloopen en het slacht
offer geworden van de ontploffingen.
Het grootste deel der mijnen en talrijke la
dingen springstoffen en helsche machines zijn
intusschen door Duitsche pioniers opgeruimd.
In kanslooze en vergeefsche utbraakpoglngen
richten de in Leningrad ingesloten Sovjettroe
pen zich te gronde. Met gebruikmaking van
alle beschikbare strijdkrachten trachtten de
bolsjewieken steeds weer opnieuw den nauwen
ring der Duitsche troepen te verbreken.
Behalve zware materieele verliezen hebben
de bolsjewieken ook groote verliezen aan men-
schenlevens geleden. Vier gevangen, die op
verschillende plaatsen van het front in handen
van de Duitschers vielen, deelden mede, dat
bij een dezer aanvallen van de 160 man van
een Sovjetcompagnie er slechts zes levend te
rugkeerden. Op een andere plaats van het front
bleven van 800 strijdende matrozen 600 dood
of gewond op het slagveld achter.
De militaire en industrieele installaties van
Leningrad liggen onder het vuur der zware
Duitsche artillerie en in den hagel der Duitsche
bommen. Alleen reeds een der laatste nachten
zijn vele duizenden kilo's brisant- en brand
bommen bij goed zicht op de aarde uitgewor-
PCOok de schepen op de reede van Kroonstad
worden geregeld bestookt.
9
In alle sectoren van het front tusschen H-
menmeer en de Zee van Azof hebben de bols
jewieken alle eenigszins beschikbare reserves
tegen de Duitschers in den strijd gebracht.
De Duitsche soldaten stieten by hun op-
marsch op tal van plaatsen aan het front op
ijlings ontboden colonnes arbeiders, bouwbatail
lons, formaties fabrieksbescherming en gebrek
kig afgerichte en uitgeruste garnizoenstroepen.
Tal van zeer gemengde formaties, die opnieuw
waren samengesteld uit overblijfselen van in
fanterie-, artillerie- en pantserafdeelingen, zijn
door de Duitschers opnieuw verslagen.
(D.NB.)
Naar de Londensche berichtendienst meldt,
heeft Churchill gisteren in het Lagerhuis ge
weigerd een verklaring over de situatie aan het
Oostelijk front af te leggen. Churchill was van
meening, dat men dit liever aan het Sovjet-
opperbevel moest overlaten, dat den grooten
slag leidt. ..Ik matig my niet aan onder de
huidige omstandigheden iets aan de rapporten
van het Sovjet-opperbevel toe te voegen."
Shinwell vroeg daarop, of de premier kennis
droeg van het feit, dat in het geheeleland
aanzienlijke ongerustheid bestaat. Churchill gaf
een ontwijkend antwoord. Hij verklaarde geen
voorstander te zijn van een discussie over deze
aangelegenheid op het huidige oogenblik. hetzij
in het openbaar, hetzij in geheime zitting.
Naar Reuter van bevoegde zijde verneemt,
zal Churchll ook in de volgende bijeenkomst
van het Lagerhuis niet spreken over den toe
stand aan het Sovjetfront.
Naar de Engelsche berichtendienst voorts
omtrent de bijeenkomst van gisteren van het
Lagerhuis meldt, is het tusschen den afgevaar
digden der Labourparty, Bevan, en minister
president Churchill in verband met de bespre
king van den tegenwoordigen toestand tot een
conflict gekomen. Bevan vroeg den minister
president hem en zijn collega's in de gelegen
heid te stellen spoedig een aanklacht te doen
hooren. Churchill wees dit van de hand en
verklaarde geen redenen te zien, waarom zoo
iets zou worden gedaan. (D.N.B.)
Het D.N.B. meldt uit Boston: De spreker van
den zender van Boston kwam bij een behan
deling van de Engelsche hulpmogelijkheden voor
de Sovjet-Unie tot de conclusie, dat een doel
treffende ondersteuning van de Sovjet-Unie
eigenlijk alleen mogelijk is door een Amerikaan-
sche garantie der Russische Oostelijke grenzen.
De mogelijkheid van een hulpverleening door
militaire leveranties aan de Sovjet-Unie acht hij
onbestaanbaar, daar zij te veel tijd kost om de
crisis te overwinnen.
Voor een invasie op het vasteland komen vol
gens hem naar het schijnt Noorwegen Frankrijk
en Italië in aanmerking. Een invasie in Noorwe
gen zou een ontzaglijke scheepstonnage en de
daarvoor noodige bescherming eischen. Beide
zaken zyn op het oogenblik niet ter beschikking.
Een aanval op de Fransche kust eischt een
reusachtig invasieleger. Zoo'n leger is evenmin
beschikbaar. Bovendien heeft Duitschland vol
doende divisies in dit gebied gestatlonneerd om
een binnendringend aanvalsleger te kunnen af
slaan.
Voor een invasie in Italië bezit Engeland aan
de Middellandsche Zee niet de daartoe noodige
heerschappij in de lucht. Bovendien staan vol
doende Italiaansche afweerstrijdkrachten ter be
schikking.
Ten slotte blijft nog over het optreden van een
Britsch leger in den Kaukasus, maar ook hier
moet het beperkte aantal der Britsche troepen,
die beschikbaar zijn, in aanmerking worden ge
nomen. Bovendien vormen de transportmoeilijk
heden voor troepen en materiaal een hinderpaal.
Onder deze omstandigheden achtte spreker
de ontlasting van het „Sovjetleger in het Verre
Oosten" bijzonder belangrijk, hetgeen naar hij
zeide den blik van militair naar diplomatiek ge
bied doet wenden. Wanneer de V. S. de Ooste
lijke grenzen van Rusland zouden kunnen ga
randeeren, zou de Britsche openbare meening
daarmede ongetwijfeld accoord gaan. De open
bare meening der V. S. zou stellig eveneens
goedkeuren, dat het Amerikaansche leger ver-
schilleende punten zou bezetten, welke voor de
zelfverdediging der V. S. noodig zijn en als een
middel om tot dit doel te geraken kan men een
garantie voor de Russische Oostelijke grenzen
beschouwen. Steunpunten kunnen op den Stillen
Oceaan en in Siberië worden gevestigd, bijv.
Wladiwostock Aangezien bovendien Engeland
door gebrek aan strijdkrachten niet kan deel
nemen aan een dergelijk steunpuntenplan, zou
het doeltreffend zijn, indien de V. S. om Japan
in bedwang te houden een reeks steunpunten
zouden vestigen.
Het is twijfelachtig, of Japan het zou wagen
zich in Siberië vast te zetten, wanneer daar
Amerikaansche steunpunten zouden zijn aange
legd Het optreden van de Amerlkaanche lucht
vloot zou daar de Amerikaansche marine kun
nen vervangen
Ten slotte betoogde de spreker, dat het stand
punt van de openbare meening der V. S., dat
meer geporteerd is voor een oorlog tegen Japan
dan voor een oorlog tegen Duitschland. hierin
nog moet gesterkt worden, want dit zou zeer
nuttig zijn voor de Amerikaansche steunpunten-
politiek.
REEDS 33.000 PERSONEN TERUG NAAR
HEROVERD KARELIË.
Het militaire bestuur van het Finsche hoofd
kwartier maakt bekend, dat tot den 12en Oct.
ongeveer 33.000 personen zyn teruggekeerd naar
de heroverde gebieden van Karelie. Zij voerden
5000 koeien. 2000 paarden en 1200 wagenladin
gen landbouwmachines en particulier bezit met
zich mede. Het totaal dergenen, die dit Jaar
nog naar Karelië kunnen trekken, bedraagt 50
tot 60.000.
De landbouwbevolking telde vóór den oorlog
220.000 personen, waarvan er 100.000 tot werken
in staat waren. Daar de thans teruggekeerden
uitsluitend volwassen werkkrachten zijn. is tot-
dusver ongeveer 30 van de tot werken in
•staat zijnde landbouwbevolking naar de oude
woongebieden teruggekeerd. Pas in het vol
gende voorjaar zal een terugkeer op grooter
schaal naar Karelië kunnen beginnen. (D.N.B.)
Een der beste Engelsche vliegers, luitenant
R. S. E. Aldridge. is tijdens een luchtgevecht
door Duitsche jagers neergeschoten,
SLAGSCHIP EN KRUISER DOOR
LUCHTTORPEDOS GETROFFEN.
Het Italiaansche Weermachtsbericht 499 van
gisteren luidt:
Een nieuwe nachtelijke aanvalspoging op een
van onze stellingen aan het front van Tobroek
is afgeslagen. Tijdens den strijd werd een de
tachement vechtwagens van den tegenstander
snel teruggedreven door het vuur van ons anti-
vechtwagengeschut met medewerking van
Duitsche pantserstrijdkrachten. Aan het front
van Solloem bedrijvigheid der artillerie. Tij
dens een gevecht boven Boeg en Solloem heb-
Duitsche jagers 5 Britsche toestellen neer
geschoten. Vijandelijke toestellen hebben op
nieuw Derna gebombardeerd zonder slachtoffers
te maken. Zij wierpen op de haven van Tripoli
bommen, die in zee terecht kwamen; een vlieg
tuig werd neergehaald.
In Oost-Afrika. in den sector van het Tana-
meer, hebben onze detachementen gewapende
verkenningen over een groot gebied uitgevoerd.
In het Oosten van de Middellandsche Zee
ls gistermiddag vroeg een vlootformatie van
den vyand, bestaande uit twee slagschepen
en eenige kruisers en torpedobootjagers, ver
rast en aangevallen door onze torpedovlieg
tuigen. Ondanks het zeer onderhouden vuur
van den vyand slaagden onze koene vliegers
er in met torpedo's een slagschip en een
kruiser van 10.000 ton, dien men hevig slag-
zy zag maken, tc treffen! Al onze toestellen,
waarvan er één ernstig werd beschadigd,
maar welks bemanning ongedeerd bleef, zyn
teruggekeerd.
De chefs dei- bemanningen van de toestellen
die de torpedeeringen ten uitvoer legden, zijn:
de luitenant-vlieger Cesare Grazianl, Carlo Fag-
gioni en Giuseppe Cimicchi.
Hedenochtend, bij het aanbreken van den dag,
hebben afdeelingen jagers der Italiaansche
luchtmacht in scheervlucht aanvallen gedaan
op het vliegveld van Micabba op Malta. Drie
vijandelijke vliegtuigen werden op den grond
vernield, andere toestellen werden doeltreffend
met machinegeweervuur bestookt. Onze escor-
teerende jagers, die in contact kwamen met een
vijandelijke formatie, schoten twee toestellen
neer. Wij hebben geen enkele machine verloren.
Bij haar mislukte aanvallen op de kust van
het Kanaal verliest de Britsche luchtmacht een
groot deel van haar beste vliegers, zoo consta
teerde men volgens D.N.B. in Duitsche militaire
kringen. Ook de aanvulling met Canadeesche,
Australische. Nieuw Zeelandsche en Amerikaan
sche vliegers kan het feit niet wegnemen, dat
men de Britsche vliegers met rype ervaring
niet vervangen kan door de snel in dienst ge
stelde nieuwe vliegers.
Zoo verklaarde een naar Amerika terugge
keerde Amerikaansche vlieger, dat twintig Ame
rikaansche vliegtuigbestuurders gebruik ge
maakt hadden van hun recht om weer uit de
Britsche luchtmacht te treden. Zij hadden ge
dacht in de Duitsche jagers tegenstanders van
middelmatige sterkte voor zich te hebben, maar
by de eerste ontmoeting met de bemanningen
van de Messerschmitts 109 deden zy heel andere
ervaringen op. Wanneer de Amerikanen wisten,
aldus deze Amerikaansche vlieger, hoe sterk
Duitschland's positie is, zouden geen Ameri
kaansche vliegers zich meer voor de Britsche
luchtmacht aanmelden.
BRITTEN WIERPEN BOMMEN OP
ZWITSERLAND.
Van officieele Zwitsersche zy de wordt beves
tigd, dat het resultaat van het onderzoek heeft
uitgewezen, dat de by het dorp Buwil in het
kanton Thurgau neergeworpen bommen van
Engelsche herkomst zijn. Voorts wordt medege
deeld. dat behalve drie dooden ook vier gewon
den te betreuren zijn.
Naar het Zwitsersche Telegraafagentschap
meldt, heeft de Zwitsersche gezant te Londen
opdracht ontvangen bij de Britsche regeering
te protesteeren wegens de bommen, die op
Buwil zijn geworpen en tevens vergoeding te
eischen voor de aangerichte schade en schade
loosstelling voor de verwanten der slachtoffers.
(D.N.B.>
DE AMERIKAANSCHE NEUTRALITEITSWET
De Republikeinsche minderheid van de com
missie van buitenlandsche zaken van het Ame
rikaansche Huis van Afgevaardigden heeft ver
klaard. dat de Democratische meerderheid door
haar besluit om de besprekingen tot twee dagen
te beperken, de minderheid heeft willen kneve
len. Zij besloot daarom demonstratief af te
zien van het hooren der door haar uitgenoo-
digde personen. Twee republikeinen Hamilton
Fish en George Pinkham, gingen nog verder
en verlieten de zitting. (U.P.)
BRITTEN EN SOVET-RUSSEN ONTRUIMEN
TEHERAN.
Associated Press meldt uit Teheran:
Het Britsche gezantschap heeft bekend ge
maakt dat de Engelschen en de Sovjets zich
bereid hadden verklaard hun troepen uit
Teheran terug te trekken. Het bolsjewistische
hoofdkwartier zal naar Tabris 60 mijl bezuiden
de Kaukasusgrens verhuizen. Op 50 mijl van
Teheran zullen de eerste afdeelingen infanterie
worden gelegerd. De Britsche strijdkrachten
werden ongeveer 200 myi van Teheran in gar
nizoen gelegd. (DN3.)
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
1.27 uur en ging onder te 16.25 uur.
IEDER DRAGE NAAR VERMOGEN
DAARTOE BIJ.
In een bericht heeft de Regeeringscommissarls
voor de bodemproductie bekend gemaakt, dat de
voedselvoorziening het noodig maakt om ten be
hoeve van oogst 1942 ongeveer 100.000 ha gras
land te scheuren.
Naar aanleiding hiervan wordt er van bevoeg
de zijde op gewezen, dat deze maatregel onont
koombaar is, omdat het nu eenmaal volstrekt
noodig is, dat de hoeveelheid landbouwproduc
ten, die onze bodem oplevert, wordt opgevoerd
en het niet mogelijk is de opbrengst van het be
staande landbouwareaal, die reeds zeer hoog is,
nog belangrijk te yergrooten.
Er zijn thans ln Nederland ca. 900.000 ha
bouwland en 1.300.000 ha grasland. Daar gras
land voor de voedselvoorziening een zeer laag
rendement geeft, moet het verantwoord worden
geacht, van het graslandareaal 100.000 ha af te
nemen en deze bij het bouwland te voegen.
Het op deze wijze nieuw ter beschikking ko
mende bouwland zal voor de helft voor de teelt
van aardappelen moeten dienen. De aardappel
ls bij uitstek geschikt als menschelijk voedsel en
kan ook, langs den omweg over het varken, tot
verbetering van de vetpositie bijdragen, Wellicht
zal men zich afvragen, waarom niet in de eerste
plaats aan de uitbreiding van het graanareaal
wordt gedacht. Dit biedt echter bijzondere moei
lijkheden in verband met de benoodigde land
bouwwerktuigen en kunstmeststoffen, welke zich
bij de aardappel teelt niet in die mate voordoen.
Naast aardappelen zullen ook suikerbieten en
andere gewassen kunnen worden geteeld.
De eerste zorg is thans, dat er op bevredigende
wyze wordt gescheurd.
Hierby zullen de te bewerken landerijen zoo
danig worden gekozen, dat het vervoer der te
verwachten producten naar de groote steden de
minst mogelijke moeiiykheid oplevert en dat
zooveel mogelijk werkloozen zullen kunnen wor
den ingeschakeld.
Als tijdstip, waarop het scheuren van de ver-
eischte 100.000 ha gereed zal moeten zyn, is
Maart 1942 gesteld. Teneinde te zorgen, dat dit
ook werkeiyk geschiedt, is er een stok achter de
deur gezet. De boeren, die grasland bezitten, zul
len zich namelyk tot 15 November a.s. vrywillig
kunnen aanmelden. Formulieren daartoe zullen
eerstdaags op de gemeentehuizen verkrygbaar
zyn.
Een ieder, die deze opgave verstrekte verplicht
deze oppervlakte voor 1 Maart 1942 te scheuren.
Op de zwaardere gronden vooral kan men. beter
reeds in het najaar scheuren. De op deze wijze
aangegeven perceelen komen voor een scheur-
premie ln aanmerking, welke, indien deze op
pervlakte extra met aardappelen wordt bebouwd
f. 200.— bedraagt, voor andere niet beperkte ge
wassen is deze premie f. 125.— per hectare.
Mocht op 15 November 1941 een onvoldoende
oppervlakte zyn opgegeven, dan zal 'n verplichte
te scheuring worden opgelegd; scheurpremle
voor deze aan te wyzen perceelen zal niet wor
den verstrekt. Twyfelt een graslandgebruiker of
zijn grond geschikt is, dan doet hy goed om de
oppervlakte toch op te geven en te verzoeken te
doen nagaan, of zyn grond geschikt is. Het ligt
namelyk in de bedoeling de opgegeven opper
vlakte zoo poodig te keuren om te voorkomen,
dat ongeschikte perceelen worden gescheurd. Het
is te hopen en dringend gewenscht, dat ieder,
die kan meewerken, het zijne by draagt, zoodat
een scheurplicht achterwege kan biyven. Onge-
twyfeld zal het wel eens moeiiyk zyn, maar.
waar de wil is. kan allicht een oplossing worden
gevonden en in het belang van de voedselvoor
ziening moet men die zoeken.
TENTOONSTELLING VAN VOLKSCHE
ZINNEBEELDEN GEOPEND.
Met ingang van heden is in de bovenzalen van
het Gemeentemuseum aan de Stadhouderslaan
te 's-Gravenhage een tentoonstelling van volk-
sche zinnebeelden onder den kentitel „Eeuwig
levende teekens" geopend.
De Volksche Werkgemeenschap stelde deze
tentoonstelling samen met medewerking van het
departement van volksvoorlichting en kunsten,
welks gevolmachtigde voor volkscultuur, dr. H.
Ropohl uit Den Haag, het ontwerp hiertoe le
verde.
Het aantal toepassingsmogeiykheden van de
op zichzelf niet zoo talryke zinnebeelden uit de
geschiedenis van ons volk is ontstellend groot
en daarvan hebben onze voorouders en latere
geslachten op treffende wyze blyk gegeven.
Niet minder dan 24 zalen en kamers treft men
op deze tentoonstelling aan. die alle aan be
langwekkende uitbeeldingen van volksche tee
kens In de deelen van ons land gewyd zlln.
Hierby zyn er die van duizend jaren vóór
Christus dateeren en nog altyd voortleven. Zy
zullen dat ook in de toekomst doen. Op uiterst
leerzame wyze zyn deze zinnebeelden en hun
toepassingen gerangschikt en schriftelyk toege
licht. Hieruit spreekt groote liefde voor ons
volk en zyn historie, die dan ook aller belang
stelling verdient.
De zon als levenbrengster ls op zes zonne-
teekens weergegeven: het radkruis. het daaruit
ontstane hakenkruis, het wervelrad. de zonne-
spiraal, de rlngenzon en de zeester Elk dezer
teekens treffen we als motief op een of ander
bouwwerk, siervoorwerp of gebruiksstuk aan en
aan elk zinnebeeld is een historie verbonden.
Andere zinnebeelden zijn de levensboom, die
de aarde mei het licht verbindt, de Irmin-zuil,
het hart. de heilsknoon en de diverse runentee-
kens en sibben.
Ook vogelparen (in Friesland vooral de zwaan)
paardekoppen en daaraan ontleende motieven
hebben in het leven van ons volk steeds een be
langrijke rol gespeeld.
Voorwerpen van hooge kunst en ook zeer een
voudige werkstukken getuigen daarvan op deze
tentoonstelling klaar en duldeiyk.
De invloedssfeer der Friezen, der Nedersak-
sers en der Neder-Franken is tot ver in Europa
in den loop der eeuwen doorgedrongen. De ten
toonstelling brengt dit aanschouweluk naar
voren.
Elk dezer tentoonstellingsafdeelingen biedt
een schat van gegevens voor nadere bestudee
ring en voor diepere kennismaking met de histo
rie van ons volk.
Een rijk geïllustreerde catalogus is hiervoor
in het licht gegeven, waarin alle tentoongestelde
..Eeuwig levende teekens" met duidelijke verkla
ring in talrijke toepassingsvormen zijn opgeno-
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Max Blokzyi spreekt hedenavond van 19.45
tot 20.00 uur voor de microfoon van den Ne-
derlandschen omroep (Hilversum 2) over:
„Onze oorlogsinvaliden nu en straks".
Hedenavond zal over Hilversum I van 19.20
uur tot 19.30 uur een vraaggesprek uitgezonden
worden met mr. M. M. Rost van Tonningen,
over het economisch front.
RADIOREDE VAN E. VOORHOEVE.
Voor den Nederlandschen omroep heeft E.
Voorhoeve, chef van de af deeling propaganda
van de N.SJB., gisteravond een rede gehouden
over het socialisme van de N.SJB., waaraan het
volgende wordt ontleend:
Evenzeer als het volk zyn politieke leiders,
zyn politieke organen en zyn politiek recht
noodig heeft, heeft het zijn sociale leiders, zyn
sociale organen en zyn sociaal recht noodig.
Geestelyk en materieel leeft de mensch, leeft
ook een volk, door zyn arbeid. Het volk den ar
beid en daardoor het leven mogeiyk te maken,
daarop moeten de sociale en de staatkundige
orde zyn gericht.
Het nationaal-socialisme wil het volk orga-
niseeren in één groot arbeidsfront, dat met den
steun van den staat is opgewassen tegen dd
zelfzucht van enkelen, tegen de volksvijanden
van binnen.
De taak van dit arbeidsfront en van den staat
moet het in de eerste plaats zyn den jongen
mensch in de gelegenheid te stellen zijn beroep
of het bedrijf te leeren. Hun tweede taak is het
den leerling op zyn kennis en zyn kunde te be
proeven, alvorens hy als producent (voortbren
ger) op de gemeenschap losgelaten wordt. Hun
derde taak ls het ervoor te zorgen, dat het be-
roepsrecht wordt gehandhaafd en dat de be-
rooepsplichten biyvend worden vervuld. Hun
vierde taak ls het ervoor te zorgen, dat de arbeid
onder menschwaardlge omstandigheden wordt
vervuld. Ik noem hier b.v, de inrichting van de
werkplaatsen, de indeeling van den dag ln ar-
beidstyd en rusttyd, ,de lichamelijke oefening,
de vaststelling der vacantietyden, het scheppen
van de mogeiykheid tot nuttig en aangenaam
gebruik van den vryen tyd. Hun vyfde taak is
het ervoor te zorgen, dat voortgebracht wordt
datgene, waaraan en voorzoover daaraan be
hoefte bestaat ln binnen- en buitenland. Hun
zesde taak ls het ervoor te zorgen, dat de prijzen
zóó worden vastgesteld, dat de voortbrengers en
de handelaren daarvan die vruchten plukken,
dat zy menschwaardig kunnen leven. Hun ze
vende taak is het ervoor te zorgen, dat het geld
wezen de voortbrenging en het verbruik, het
bezit en het gebruik dient en vergemakkelijkt.
Hun achtste taak is het ervoor te zorgen, dat
de arbeider, de werker, ook by riekte of ongeluk
menschwaardig kan leven, dat by zyn dood zijn
familie menschwaardig kan leven. Daarbij zul
len de arbeidsorganen en voor hebben te zor
gen. dat er tusschen de beroeps- en bedryfsge-
nooten echte arbeidsgemeenschap, echte kame
raadschap bestaat, tusschen degenen, die de
zelfde of een onderscheiden taak in het beroep
of het bedryf uitoefenen, of zy nu leiden of ge
leid worden. Hun negende taak is het ervoor
te zorgen, dat de werker na het volbrengen van
zyn levenstaak, wanneer hy 'oud geworden is,
een zonnigen levensavond kan siyten.
De staat leidt, bundelt en richt.
Wanneer de staat aan de onrustigen, aan de
echte revolutlonnairen het woord en de vryheid
van handelen laat. dan zullen ze ervoor zorgen,
dat niet de zelfzuchtigen als een log monster,
den volkschen arbeid en de sociale gerechtig
heid vernielen en verstikken.
Volksgenooten, laat ons dit tot rlchtiyn van
ons gedrag maken, tot rlchtiyn tevens bij den
bouw der nieuwe orde: volk en gemeenschap en
individu moeten elkander dienen. Dan zal het
Nederlandsche volk en dan zal de Nederlandsche
mensch leven ln een gelukkigen staat.
DE TOEDRACHT VAN HET ONGELUK.
Omtrent het vliegtuigongeval te Batavia,
waarby de commandant van het Ned.-Indlsche
leger, luitenant-generaal Berenschot, om het
leven is gekomen, worden nog de volgende by-
zonderheden medegedeeld. Kort na den start
weigerde de linker-motor, waardoor het toestel
om den linkervleugel draaide en neerstortte op
een vlak by het vliegveld gelegen huls. De be
woners kwamen hierby om hei leven, waardoor
het aantal dooden, met de vyf inzittenden van
het vliegtuig, tot 24 is gestegen. Toen het toe
stel den grond raakte, vloog de benzinetank in
brand, zoodat het voor ooggetuigen onmogeiyk
was hulp te bieden. De hjken van generaal
Berenschot, kapitein Knapp. de beide onderof
ficieren en van den Britschen vliegerofficier
Watkins. die met moeite geïdentificeerd kon
den v/orden, zyn naar het militaire hospitaal
te Batavia vervoerd.
Naar wij verder nog vernemen, ls de chef
van den generalen staf in Nederlandsch-
Indië, generaal-majoor ter Poorten, die voor
een bespreking naar Manilla was vertrok
ken, telegrafisch teruggeroepen.
Generaal ter Poorten is gisteren te Ba
tavia aangekomen en heeft voorloopig het
opperbevel over het Ned.-Indische leger
aanvaard.
In den Volksraad is de overleden legercom
mandant in een rede van den voorzitter her
dacht.
CAREL VAN HEES t
Op 68-jarigen leeftijd is overleden de acteur
Carel van Hees, oud-directeur van den Stads
schouwburg te Haarlem.
