No. 25015
Beëediging van het W.A.-bataljon
Tentoonstelling van den
arbeidsdienst
82ste Jaargang
LEISSCH DAGBLAD, Maandag 13 October 1941 Tweede Blad
Toespraken van Ir. Mussert en den
Rijkscommissaris
AGENDA
In het Deutsche Haus te Rotterdam
FEUILLETON
De vervloekte Viool
By de vele duizenden Nederlanders, die zich
reeds vrijwillig in de Standarte Westland naar
het Oostfront hadden begeven, om daar deel
te nemen aan den strijd onder leiding van Adolf
Hitler voor Europa tegen het bolsjewisme, en
onder wie uit de gelederen der N.S.B. een be
langrijke gedeelte reeds was aangetreden, heeft
zich Zaterdag het eerste zuivere N.S B^bataljon.
ten getale van bijna duizend man. gevoegd, om
in handen van den algemeen-leider dezer be
weging. ir. Mussert. den eed af te leggen op
den Germaanschen Führer.
Deze plechtigheid geschiedde Zaterdagmiddag
te vier uur op het historische Binnenhof in Den
Haag. waar de reeds geüniformeerde adspirant-
strijders om twaalf uur met den trein uit Den
Bcsch waren aangekomen.
Het is een indrukwekkende gebeurtenis ge
worden. die ondubbelzinnig getuigde van Ger-
maansche broedertrouw en van de nauwe ver
bondenheid tusschen de Duitsche en de Ncder-
landsche nationaal-socialisten in den strijd tegen
alle volksontbindende elementen.
De gebouwen, die het Binnenhof begrenzen,
waren met oranje-wit-blauwe en hakenkruis-
vlaggen, zoomede met die van de N.SB., getooid
en voor het podium wapperden aan hooge mas
ten deze vlaggen als symbolen van innige samen
werking tusschen de dragers van de nationaal-
socialistische gedachte in beide landen.
Te half vier werd het Nederlandsche bataljon
in carré-vorm met een eerecompagnie van de
Duitsche weermacht, en met een militair mu
ziekkorps op den rechtervleugel, op het Binnen
hof opgesteld.
Achter de troepen der Nederlandsche natio
naal-socialisten stonden de stormvlaggendragers
met hun banieren, die aldus het geheel om
zoomden.
Links en rechts van het bordes der Ridderzaal
bevonden zich vele vooraanstaande figuren uit
officieele kringen en uit N.SB. en N S.D.AP..
onder wie wij opmerkten commissaris-generaal
Schmidt, eenige provinciale gevolmachtigden van
den Rijkscommissaris, den commissaris der pro*
vincie Limburg, graaf De Marchant et d'Ansem-
bourg, den nieuwen burgemeester van Rotter
dam, ir. F. E. Müller, den procureur-generaal
bij het Haagsche gerechtshof, prof. dr. R. van
Genechten, den president der Nederlandsche
Bank en wnd. secretaris-generaal van Finan
ciën. mr. M. M. Rost van Tonningen, den ge
machtigde van den leider der N.SB. voor Zuid-
Holand, baron Van Haersolte, den commandant
van de Nederlandsche S.S. en dien van de W.A.
en vele anderen.
Precies te vier uur werd de komst van den
Rijkscommissaris en van den leider der N.SB.
aangekondigd. Terwijl de muziek een begroe-
tingsmarsch deed weerklinken, namen zy beiden,
vergezeld door generaal Seyffardt. bevelhebber
van het Vrijwilligerslegioen Nederland, en van
de heeren Rauter, van Geelkerken en Zondervan.
de voor hen gereserveerde plaatsen in, waarna
een inspectie langs de stram in de houding
staande troepen volgde.
REDE IR. MUSSERT.
De leider van de N.S.B. sprak, nadat hij op
het podium was teruggekeerd en de troepen den
ruststand weder hadden verkregen, het bataljon
als volgt toe:
„Kameraden,
Gij staat op het punt het vaderland te ver
laten en oostwaarts te trekken. Dit is een daad
van de grootste beteekenis in uw eigen leven,
in het leven van hen. die u na staan en die
met hun wenschen en goede gedachten bij u
zullen zijn en blijven, maar boven dit alles uit
is uw gaan een daad, die richtinggevend is voor
het leven van ons volk, voor de verzekering van
zijn toekomst.
Wij weten allen, dat de oorlog een nevenver
schijnsel is van de geweldige revolutie, die wij
beleven doordat twee werelden botsen: de oude
democratisch-kapitalistische wereld en de nieu
we nationaal-socialistische/fascistische. Het be
sef daarvan is bij ons ontwaakt in 1931 toen de
N.S.B. werd gegrondvest op haar program, dat
tot op den huidigen dag onveranderd zijn waar
de heeft behouden. Daarin werd kloek stelling
genomen tegen de democratie en het geloof ge
uit in het ontstaan van een nieuwe wereld. Dit
geloof is nooit geschokt, maar nam, integeh-
deel. steeds vasteren vorm aan. In 1935 ver
klaarden wij ons solidair met het fascistische
Italië en het nationaal-socialistische Duitsch-
land, toen de Volkenbonds-sancties in werking
traden. Deze solidariteit heeft onzen vijanden
tot grondslag gediend om te ageeren en op te
hitsen tegen ons. Zij diende als aanleiding tot
bestrijding van ons tijdens de verkiezingen van
1937. Zij opende de poorten van de concentra
tie-kampen en de oude gevangenissen voor dui
zenden nationaal-socialisten tijdens de oorlogs
dagen hier en in Indië en overal waar de zwar
te hemden van de N.SB.-ers gedragen werden.
I Het was deze solidariteit, die tot uiting kwam
t op onze hagespraak te Lunteren in Juni 1940.
Het was op den grond van deze solidariteit, dat
de eerste honderden van onze kameraden in
den zomer van 1940 naar München vertrokken
om tot goede militairen te worden gevormd bij
de „Standarte Westland der SS."
Daarna trokken duizenden kameraden uit de
W.A. naar het N.S.K.K. om op het vervoers-
front te dienen in den strijd. Een nieuwe mo
gelijkheid tot deelneming aan den oorlog werd
geopend door dienstneming bij de „Nachrich-
tentruppen", de verbindingstroepen. Een nieu
we stap werd gedaan toen luitenant-generaal
Seyffardt het Nederlandsche legioen oprichtte.
Wederom meldden zich honderden WA.-man
nen. Wij behoeven het waarlijk niet onder stoe
len of banken te steken, integendeel, wij zijn
er trotsch op, dat na de duizenden, die zich
reeds hebben ingezet, wederom het leeuwendeel
door de A. werd geleverd voor het legioen.
Nu staat gij hier aangetreden, het eerste zui
vere W.A.-bataljon. Gij maakt de 10.000 vol, die
nu deelnemen aan den oorlog aan den goeden
kant. n.1. aan den kant van Duitschland, aan
den kant van Europa, Zooals gij gisteren hebt
vernomen, heeft uw commandant, onze kame
raad Zondervan. mij verlof gevraagd om u te
kunnen volgen. En na hem zullen weer duizen
den anderen volgen. Het spieken over de soli-
darteit. over de lotsverbondenheid, wordt in
de daad omgezet en met het bloed van Neer-
lands beste 'zonen bezegeld
Gij weet waarom gij gaat:
Gij gaat als strijdende nationaal-socialisten
in het onwrikbaar geloof, dat er zal zijn een
nationaal-socialitisch/fascistisch Europa, dat
een rechtvaardig Europa zal zijn.
Gij gaat als Europeanen ter bescherming van
onze bakermat, ons oude werelddeel, tegen de
vijanden, die het belagen, onverschillig of zij
komen uit het Oosten of het Westen, uit het
Noorden of uit het Zuiden.
Gij gaat als Germanen, als levend bewijs van
het ontluikend Germaansch saamhoorigheids-
besef, bezield met den wil de Germaansche le
vensruimte te beschermen. Gij doet dit onder
de leiding van de onovenvinnelijke Duitsche
weermacht en gij zijt er diep van doordrongen,
dat Adolf Hitler, als Germaansch Führer, zon
der weerga in de geschiedenis, u een waarborg
is. dat gij opgeleid en aangevoerd zult worden
door de beste soldaten der wereld.
Gij gaat als Nederlanders om uw vaderland
en uw volk naar eer en geweten te dienen, om
een begin te maken met de herrijzenis van ons
volk. door als pioniers te dienen in de nieuwe
weermacht, die ons volk weerbaar zal doen zijn.
Want wij zijn nooit een knechtenvolk geweest,
maar willen weer worden een fier, wapendra -
gend, Germaansch volk. gevreesd door zijn
vijanden, geliefd door zijn vrienden.
Gij gaat, ten slotte, als mannen, als vaders,
ter bescherming van uw gezinnen, in de volle
wetenschap, dat alleen de overwinning van de
nationaal-socialistische wapenen uw gezinnen
veilighed en toekomstmogelijkheid waarbor
gen zal.
Zoo geestelijk geharnast trekt gij ten strijde
en zoo staat gij vast als een eik, geworteld in
vasten bodem
De taak, die gij op u neemt, is in de eerste
plaats het vak van soldaat te leeren. Daartoe
moeten wij onze eigenwijsheid te dien opzichte
thuis laten en blindelings gehoorzamen aan de
leermeesters, die aan de wereld getoond heb
ben. dat zij het vak kennen als geen ander. Gij
verliest daardoor niet uw zelfrespect. Integen
deel, uw zelfrespect zult gij verkrijgen door te
toonen wat gij waard zijt in den strijd.
Zij. die u voorgingen, de velen van uw kame
raden, die in Rusland gestreden hebben en nog
strijden, hebben zich goed geweerd, hebben ge
toond uitstekende soldaten te zijn dapper en
voorzichtig. Ik heb over hun gedrag in den
strijd niets dan lof vernomen.
Het is een leugen, dat wij. Nederlanders, geen
soldatenvolk zouden zijn. Wy hebben vroeger
Brandend Maagzuur
Neem toch Rennie!
'n Erkend afdoend middel .goed en vei
lig prettig om in te nemen (gewoon
laten smelten in den mond) zonder water
of wat ook. Met Rennie Pastilles behoeft
ge niet meer te bedanken voor hartige
hapjes, die ge graag zoudt nemen, als Uw
maag ze maar altijd verdragen kon. Met
Rennie verdraagt Uw maag ieder stevig
•maal. Want Rennie voorkomt Uw aanval
len van brandend maagzuur. En als ge
Rennie eens niet bij voorbaat neemt, dan
kimt ge er toch baat bij hebben, omdat
Rennie ingenomen bij de eerste aan
wijzing van brandend maagzuur een
ongekende, onmiddellijk verzachtende wer
king heeft en een paar pastilles den hevig-
sten aanval binnen 2 minuten bezweren.
Probeer 't met Rennie ondervind het
zelf en wees een gelukkig zorgeloos
mensch, zonder vrees voor zuur, opbreken
of branderige pyn. - Uw apotheker of dro
gist heeft Rennie in voorraad, 1.27 en 0.41.
N.V. Rowntree, Amsterdam. „Adv." 3S73
zeer groote militaire deugden gehad, maar al
leen de tyd van degeneratie en ontmanning,
dien wy nu achter ons hebben, heeft ons volk
verslapt. De pioniersgeest, de offervaardigheid,
de moed. de trouw, de soberheid, de groote
deugden van weleer, zy herleven in dezen tijd.
De oude geest keert terug en gy zult toonen,
dat de Nederlandsche soldaat met eere zal kun
nen staan naast den Duitschen soldaat en niet
voor nem zal behoeven onder te doen.
In de vaste overtuiging, dat gij zoo uw taak
zult opvatten, dat gij zoo uw plicht zult deen,
laat ik u met gerustheid gaan, wetende dat de
toekomst en de eer van ons volk veilig zullen
zijn in uwe handen.
Wij danken u voor de offers, die gy brengt.
Gij verlaat uw vrienden en verwanten, gehoor
gevend aan myn oproep. Gij gaat moeüijkheden
en ontberingen tegemoet. Vrywillig. Gy gaat
gevaren tegemoet, die u niet afhouden van uw
voornemen uw volk te dienen. Gy zyt bereid
en gy zet u in.
Wanneer gy terug zult komen, zult gy per
soonlijk sterker en ervarener zyn. Maar bovenal,
gij zult u de rechtmatige beheerder weten van
het erfgoed van onze vaderen, omdat gy u hebt
ingezet tot het behoud ervan. Het feit. dat gij
uw plicht hebt gedaan voo~ volk en vaderland,
zal u er recht op geven, dat gy erkend wordt
als de dragers daarvan.
Nog zyn er velen, die uw gaan. uw inzet niet
begrijpen. Het is aan het thuisfront der bewe
ging om meer begrip te brengen, om de harten
van ons volk te winnen, want als gij straks weer
thuis komt, moet er een vol kzijn. dat op u
wacht en een vaderland, dat u erkentelyk zal
zijn.
Zoo scheiden wij dan nu van elkander, maar
die trouw, die ons bindt blijft en in onverbre-
kelyk hoe groot de afstand m kilometers ook
zal zyn. Wij hopen elkander terug te zdsn. eerst
in het Oosten en ten slotte op den vaderland-
schen bodem, waarmede wy allen verbonden
zijn.
Miine karfieraden. myn beste wenschen ver
gezellen
Voor volk en vaderland, hou-aee!"
Luide teekenen van Instemming en houzee-
geroep bezegelde de rede van den leider der
NBB.
Vervolgens las ir. Mussert de eedsformule
voor, terwyl voor iedere compagnie van het ba
taljon een viertal mannen uit de Nederlandsche
troepen de symbolische har.delngen voor deze
plechtigheid verrichtte. Alle duizend leden van
het bataljon herhaalden in koor de voorgelezen
woorden waarmede zij hun eed bevestigden
Plechtig speelde de muziek hierna het Wil
helmus waarvan de woorden van het zesde
vers (Mijn schild end? betrouwen) door alle
aanwezigen werden meegezongen.
W.A.-commandant mr Zondervan overhan
digde hierop den driehoekvormigen bataljons
standaard aan een daarvoor aangewezen drie
tal iüt den troep.
H?t bataljon werd nu aan den Brigadeführer
overgedragen.
TOESPRAAK VAN DEN
RIJKSCOMMISSARIS.
De Rijkscommissaris, ryksminister Seyss-In-
quart. hield daarna een korte toespraak tot het
bataljon.
Gij hebt, zoo zeide spreker, thans den eed
van trouw aan den Führer. Adolf Hitler, in
handen van uw leider Mussert afgelegd en daar
mede zyt gij in dienst gesteld als soldaten in
het groote leger, die recht hebben op geiyke
plaatsen als uw Duitsche kameraden, want gy
treedt dat leger met gelijken inzet binnen. UW
opleiding zal geschieden volgens methoden, die
de Duitsche soldaten onoverwinnelijk voor alle
vijanden hebben gemaakt. Maar éen ding moet
ge zelf meebrengen en dat is een moedig en
gesloten hart. Wanneer ik thans denk aan uw
Nederlandsche kameraden van de Standarte
Westland, die reeds in de voorste gelederen
staan en hun dapperheid in het gevecht too
nen. dan stel ik hen aan u ten voorbeeld. Tus
schen den vijand en u dient alleen de inzet van
uw geheelen persoon te staan.
In deze stonde wordt het hart groot en sterk,
want het gaat om de toekomst van het geheele
Germaansche volk. De gebeurtenis van heden
zal u en ons voor altijd aan elkander verbinden
en daarvoor zilt gij thans aangetreden. Ik dank
uw leider, ik dank de N.S.B. en de W A. en ik
dank de kameraden, die aan het front staan.
Gij allen zyt de dragers van de nationale en
politieke verantwoording in dit land. Ik wensch
u veel successen met de wapenen. Nog eenmaal
groet u het vaderland, het Nederlandsche volk,
waarvoor gij u hebt ingezet om onder opperste
leiding van den Führer een schoone toekomst
te verzekeren.
De Rijkscommissaris eindigde zijn toespraak
met een driewerf heil voor Adolf Hitler.
De plechtigheid oo het Binnenhof eindigde
met het door het muziekcorps ten gehoore
brengen van het Deutschlandlied en het Horst-
Wesse'lled.
DÉFILÉ VOOR DEN RIJKSCOMMISSARIS
De troepen marcheerden nu af en defileerden
op den hoek van den Lange<Vij verberg en den
Kneuterdijk voor den Rykscommissaris. die hier
vergezeld was van de heeren Mussert en Seyf
fardt. zy waren inmiddels getooid met bou-
quetjes van oranje-witte en blauwe bloemen,
hun door meisjes van den Jeugdstorm by hun
vertrek van het Binnenhof op de borst gehecht.
Jongens en meisjes van dezen Jeugdstorm flan
keerden het podium, waarop genoemde hooge
personen het défilé in ontvangst namen.
Te halfzeven vertrok van het Hollandsche
Spoor-statlon de lange trein. die. het bataljon
naar zijn plaats van bestemming brengt. Bij
het afscheid op de perrons waren ir. Mussert,
generaal Seyffardt en eenige andere vooraan
staande personen uit de N.SB. aanwezig,
terwijl het muziekcorps eenige liederen deed
weerklinken.
Het AUP. meldt:
Zaterdagochtend is in het Deutsche Haus aan
den Westzeedyk te Rotterdam de gemeen-
schappeiyke tentoonstelling van den Duitschen
en Nederlandschen arbeidsdienst geopend.
Reeds geruimen tyd voor het vastgestelde
uur had zich een groot aantal leiders van de
beide arbeidsdiensten ln het gebouw verzameld
Ook zag men vele functionarissen van de NB.
D.AP,, aangezien ook hèt Deutsche Haus dien
dag geopend zou worden. Klokslag half elf kon
digde hoorngeschal en tromgeroffel aan, dat
de rijkscommissaris met zyn gevolg in aantocht
was en even later betraden de hooge gasten het
gebouw. In het gevolg van den rijkscommissaris
werden opgemerkt de commissaris-generaal
voor byzondere aangelegenheden. Schmidt en
commissaris-genraal voor justitie, Rauter, als
mede de gevolmachtigde voor Zuid-Holland dr.
Schwebel en de gevolmachtigde voor Rotter
dam, VÖlcker. Verder waren aanwezig de Gene-
ral-Arbeltsführer van den Duitschen arbeids
dienst. dr. W. Decker, de bevelhebber van den
Duitschen arbeidsdienst in Nederland, Oberst-
Arbeltsführer Bethmann, de waarnemend com
mandant van den Nederlandschen arbeidsdienst
generaal-arbeidsleider de Bock en de chef van
den staf van den Nederlandschen arbeidsdienst
Dekker en. vele anderen.
Nadat de rykscommissaris het gebouw betre
den had, werd hy naar den ontvangst-salon ge
leid, waar de plaatsvervangende leider voor
Rotterdam van de Arbeitsbereich der N.S.DA.P.
in Nederland, Schönherr, den rykscommissaris
meldde, dat het gebouw thans voor gebruik ge
reed is. In het oorlogsgeweld van het vorig
jaar heeft de Duitsche kolonie te Rotterdam
haar tehuis verloren. Geruimen tyd is gezocht
naar een nieuw onderdak. Thans is dit gevon
den en gereedgekomen en spreker dankte den
rijkscommissaris voor de hulp, welke hy heeft
gegeven om dit te bereiken.
De rijkscommissaris betuigde vérvolgens zyn
tevredenheid over hetgeen tot stand is gebracht
Dit gebouw moet het middelpunt worden van
het nationaal-socialistisch leven in Rotterdam.
Met een korte aansporing, te werken volgens
den wil van den Führer. verklaarde de ryks-
commissarls ten slotte het gebouw voor ge
opend.
Hierna begaven allen zich naar de ruime hal,
waar de gasten werden begroet door Oberst-
Arbeitsführer Bethmann. Deze schilderde de
komst van den arbeidsdienst in Nederland, nu
een Jaar geleden. Vervolgens wees hy erop. dat
het moeiiyk is den arbeidsdienst in beeld te
toonen, hy moet beleefd worden. Toch poogt
de huidige tentoonstelling een beeld te geven,
van wat de arbeidsdienst is en wil.
Ten slotte sprak General-Arbeitsführer Decker.
Hy noemde het een symbool, dat het Deutsche
Haus te Rotterdam wordt geopend met een
Dinsdag.
JeruëlBjjbelbespreklng te 7& uur nam.
Morschweg 59: Stadsevangelisatie te IVi uur
nam.
BIOSCOPEN.
T 18 Jaar; 14 laar: alle leeftyden.
Luxor-theater: „Dulkbooten koers West" 5.
Dageiyks nam. 2 en 8 uur.
Zondag 2—7 uur. doorl voorstelling.
Lldo-theatcr: ..De eeuwige Jood" t
Dagelijks 8.15 uur nam.; 's Zondags te 21/4,
4.30 en 8 1/4 uur Woensdag en Zaterdag ma
tinee 2 30 uur
Trlanon-theatcr: „Taboe"
Dagelijks 2 en 8 uur 's Zondags van 26.30 u.
doorloopende voorstelling
Casino-theater: .,De Postmeester" t.
Dagelijks 8 uur. Woensdag en Zaterdag ook 2%
uur 's Zondags te 2. 4V£ en 8 uur nam.
Rcx-theatcr: ..Ruzie, drie boog achter"
Dagelijks 2 en 8 uur nam Zondag 26Vt uur
doorloopende voorstelling
NOva-theater (Katwijk aan Zee): Nam. uur.
„Alarm op douanepost III". 's Zondags gesloten.
De avond- nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Lelden wordt van Zaterdag 11 Oct.
20 uur tot Zaterdag 18 October 8 uur waargeno
men door de Apotheek Duyster, Nieuwe RUn 18,
Tel. 20523.
Te Oegstgeest door: de Oegstgeestsche Apotheek
voormalig Wilhelminapark 8. Tel. 26274.
LOCHTTEM PER ATUUR.
9 uur voorm.: 9 gr. C. (48 gr. F.).
De begrafenis van de 8 slachtoffers uit het Oudemannenhuis, die
Vry dagavond 3 October j.l. by den Engelschen bomaanval op Rot
terdam om het leven kwamen. Prasident dr. C. Völokers. gevol
machtigde van den Rijkscommissaris voor Rotterdam, brengt den
laatsten groet. (Stapf-Kramer)
Vlotbrug over den Dnjepr Als een worm kronkelt de
vlotten bestaande brug over de rivier. (Weltbild-
uit vele
•Polygoon)
In gezelschap van een aantal journalisten
bracht de generaal-arbeidsleider van den Ne
derlandschen Arbeidsdienst, L. A. C. Bock, een
bezoek aan enkele arbeidskampen en werk-
objecten van den N.A.D. In het werkobject te
Nistelrode bezichtigen de g ener aal-arbeiderslei-
der L. A. C. Bock (rechts) en de commandant
van het 3de hoofdcorps. Hamerslag (links) de
werkzaamheden. (Polygoon-Zeylemaker)
tentoonstelling van den arbeidsdienst. De ar
beidsdienst toch is geboren uit de nationaal-
socialistische gedachte in ^Duitschland en het
spreekt vanzelf, dat de Duitsche ouders gaarne
een diepere blik hebben in werk en wezen van
den arbeidsdienst, welken hun zonen en doch
ters allen moeten doorloopen. De arbeidsdienst
is een nuttige school voor allen, die van Ger
maanschen bloede zyn. zy leeren hier de hoo
ge waarde van den arbeid kennen. Deze ten
toonstelling geeft slechts een klein overzicht,
van wat de arbeidsdienst is, doch spreker hoopt
dat toch hierdoor veel misverstand uit den weg
zal worden gerulrpd.
Na deze korte toespraak verklaarde de Gene-
ral-Arbeitsführer Decker, namens Relchsar-
beitsdienstführer Hierl, deze eerste tentoonstel
ling van den arbeidsdienst in Nederland ge
opend.
Na deze officieele opening maakte de ryks
commlssaris met de overige eeregasten een
rondgang over de tentoonstelling.
RONDGANG OVER DE TENTOONSTELLING
In de beneden-verdieping is de tentoonstel
ling van den Duitschen arbeidsdienst onderge
bracht. Achtereenvolgens ziet men hier een
slaapplaats ln een arbeidskamp, twee boven el
kaar geplaatste kribben, model opgemaakt met
blauwgeruit beddetijk en gevouwen wolletje.
Daarnaast de kast, waarin de arbeidsman zyn
uniformen en verdere uitrustingsstukken op
bergt, eveneens model gepakt. Verder ziet men
alles, wat de arbeidsman verder in het kamp
en op het werk gebruikt: zyn servies, zyn ge
reedschap en zyn sportgerei, want, in het ar
beidskamp wordt veel tyd besteed aandelicha-
meiyke opvoeding en sport.
Bovendien wordt in maquettes en talryke
foto's getoond, hoe de arbeidsman den dag
doorbrengt, van de reveille tot de taptoe. Ook
aan den vrouwelyken arbeidsdienst is een zaal
tje gewijd. Hier ziet men, hoe het arbeidsmeis-
je in haar kamp is ondergebracht en wat voor
werk zij verzet. Voor het grootste deel la dit
hulp in de huishouding en in den oogsttyd hulp
op het land.
Op de bovenverdieping is de afdeellng van
den Nederlandschen arbeidsdienst onderge
bracht. Hier ziet men de modellen van de ty
pen van boerderyen, welke door de opleidings
cursus voor hulsviyt, welke onder leiding van
den onderhopman J. D. Schouten van den Ne
derlandschen arbeidsdienst is gehouden, zyn
vervaardigd. Het zijn geheel op schaal model
len van de Frankische boerderij, welke we in
Zuid-Limburg vinden, geplaatst ln het land
schap. een Frlesche boerderij op een terp, een
watermolen, en een groot model van een boer
derij, zooals deze worden gebouwd ln den Wie-
rlngermeer. Verder ziet men de ontwikkeling
van de oude Jachthut uit het steenen tydperk
tot de Saksische boerderij, vla het „Los Hoes".
Zy zyn niet alleen bestemd voor deze tentoon
stelling, doch moeten dienst doen bij het on
derricht in de heemkunde, dat aan de mannen
van den arbeidsdienst zal worden gegeven.
In een volgende ruimte ziet men in humoris
tische. gekleurde reliefs de dagindeeling van
den arbeidsman in het kamp. Ook deze zyn
door leden van den arbeidsdienst vervaardigd.
door PETER FAZEKAS.
(25
De dagen vlogen om, er was geen wolkje aan
den zonnigen hemel te bespeuren en het geluk
en de tevredenheid schenen eeuwig te zyn. Ca
féhouder en publiek vermoedden nog niet, dat
de Zigeunerviolist met een gravin getrouwd was
en dat zyn spel eiken avond alleen haar gold;
wel wist men, dat die knappe blonde vrouw zijn
echtgenoote was; men verwonderde zich even,
dat er blonde zigeuners op deze wereld leven,
doch verder bemoeide men zich niet met haar.
Er waren te Nice en dus ook in elk café veel
mooie vrouwen, die wel eens in het middelpunt
van haar eigen kringen stonden. Langzamerhand
gingen er echter stemmen op, die deze idylle
tusschen man en vrouw zouden verstoren. Er
kwamen by de directie klachten binnen, dat de
kapelmeester te weinig aandacht aan het pu
bliek zelf en te veel aan zyn eigen vrouw
schonk, waarvan het gevolg was, dat op een
avond de gérant aan de tafel van Alma ging
zitten en haar verzocht liefst zoo weinig moge-
ïyk in het café te verschijnen.
Alma trok een verwonderd gezicht.
Waarom mag ik niet naar het spel van
myn eigen man luisteren? De consumptie wordt
immers toch van zijn gage afgetrokken?
Het gaat niet daarom, madame, maar u
moet begrijpen, dat een kapelmeester tydens
zyn werk aan iedereen behoort en sommige da
mes van het publiek kunnen niet hebben, dat
uw man van haar geen notitie neemt; hij zit te
veel aan uw tafel en wordt er ook door afge
leid.
Hoe bedoelt u dat? vroeg Alma, moet
hij soms het hof aan de aanwezige dames ma
ken? Voor zoover my bekend, staat zooiets in
het contract niet vermeld
In het contract staat dit inderdaad niet,
maar wel staat er in vermeld, dat de kapel
meester en zijn band geen der aanwezige gasten
opvallend meer vonrspelen mag, teneinde den af
gunst van de anderen niet op te wekken, zei
de chef.
Ik ben toch geen gast? Ik ben zyn vrouw
en het.is toch myn goed recht
De chef onderbrak haar:
Madame, doet u my een genoegen en ver-
schynt u zoo weinig mogeiyk in het café, ik wil
geen moeiiykheden hebben met mijn gasten.
Alma werd vuurrood, ze zei geen woord meer,
voor het eerst voelde zy de beschaming en de
vernedering, welke men een Zigeunersvrouw
blykbaar ongestraft mag aandoen, voor het
eerst in haar leven overkwam het haar, dat men
haar formeel uit een café wees, zonder dat zy
daartoe aanleiding had gegeven. Door haar af
komst en de bescherming van haar ouderiyk
huis waren beleedigingen haar steeds gespaars
gebleven. Nu zy zich in het groote leger der oh-
beschermden bevond en plotseling de hardheid
dezer wereld moest ervaren, trof haar dit als een
slag in het gezicht, zy kon moeiiyk beseffen,
dat onbekende vrouwen, met wie haar man nog
nooit een woord gewisseld had, thans jaloerscn
op haar waren, dat zij Pettie voor zichzelf op-
eischten en dat zy. Alma, geluidloos het veld
moest ruimen voor een veeleischende cliëntéle,
die men om ter wille van het dageiyksch brood
moest ontzien.
Zij stond van haar tafel op en wilde naar bui
ten loopen. Het was Pettie niet ontgaan, dat de
chef met Alma een woordenwisseling had gehad,
eerst achtte hy het niet van groot belang, want
ook zyn vrouw was hier intern wellicht besprak
de chef met Alma een en ander, betreffende
Pettie zelf, of omtrent het eten, de kamer of het
salaris. Maar toen hy zag, dat Alma een kleur
kreeg, opgewonden opsprong en in gezelschap
van den chef naar buiten liep, legde hy zyn
viool op de zimbal neer en liep hen achterna
.Voor de garderobe haalde hy hen in.
Wat is er aan de hand? vroeg hy zyn
vrouw.
Hy heeft my de deur gewezen, ant
woordde Alma en met tranen in haar oogen,
nog steeds rood van beschaming, wierp zy zich
aan zyn borst, van hem bescherming wachtend.
Hei, chef, wat was dat? vroeg hy in ge
brekkig Fransch
Deze hield een lange voordracht, waarvan
Pettie maar sommige woorden begreep.
Het locaal is geen rendez-vous voor het
personeel. eindigde de chef brutaal.
Myn vrouw jong, Ik jong, pas getrouwd,
verliefd, waarom mag dat niet?
Het kan niet en het mag niet en ik verbied
het, gaf de gérant rüjdig te kennen en wend
de zich om, met de bedoeling naar het cafe te
rug te loopen.
Pettie pakte hem aan de revers van zyn rok
en schudde hem heen en weer, waarby de chef
moeite deed zich van Pettie los te rukken. Hy
wenkte den portier, die aan de draaideur stond
en met wiens hulp hy Pettie in bedwang kon
houden. Huilend rende Alma naar boven naar
haar kamer, de worstelende mannen achter zich
latend.
Geen recht, geen recht, schreeuwde Pet
tie maar door, myn vrouw beleedigd, myn
vrouw kontes
Thans ontglipte hem het geheime woord ,dat
hy noch iemand van zyn strijkje mocht uitspre
ken. opdat er geen hindcriyke sensatie zou ont
staan.
In dezen opzet slaagden zij tot nu toe. Alma
had dan ook geen last van haar hooge afkomst,
zij was en bleef de vrouw van den kapelmeester,
met w!e niemand zich bemoeide en die met rust
gelaten werd. Thans pchter werd het bekend
Wat zegt u, monsieur Lakatos, vroeg de
chef stom verbaasd, met een beleefde en ver
wonderde stem.
(Nadruk verboden) (Wordt vervolgd)
