VRIJDAG 10 OCTOBER 1941 No. 25013 Duitschland strijdt voor Europa Duitsch Weermachtsbericht Sovjet-leger is als verbrijzeld te beschouwen Duitsch-Turksch handelsverdrag geteekènd 82ste Jaargang Uiteenzetting Dr. Dietrich Ir. Müller burgemeester van Rotterdam Beiderzijds tevredenheid Italiaansch W eermachtsbericht Voortaan 4 K.G. aardappelen per persoon Boodschap van Roosevelt aan het Congres EERSTE BLAD De beëediging van het Vrijwilligersbataljon Mussert spreekt voor de radio Verspreide berichten LEIDSCH Directeur: J. W Henny Telef. Directie en Administratie 25041 f2 lUnen) DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telef. Redactie 21507. Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Lelden Pl.verv K Been helder In aansluiting op het gisteren reeds vermeldde, deelde het Duitsche opperbe vel gisteren nog mede: Nieuwe pogingen van den vijand om het omsingelingsfront ten Westen van Leningrad met ondersteuning van pant serwagens te doorbreken, mislukten on der zware verliezen voor den vijand. Tal rijke sovjet-pantserwagens werden daar bij vernietigd. Het luchtwapen ondersteunde aan het geheele Oostelijke front met sterke strijd krachten de operaties van het leger. Suc cesvolle aanvallen waren gericht op vij andelijke troepenconcentraties, stellingen artillerie, verbindingslinies en spoorweg complexen. De wapenfabriek ten Zuid- Oosten van Charkof werd opnieuw ge bombardeerd. In den afgeloopen nacht vielen gevechtsvliegtuigen belangrijke mi litaire inrichtingen van Leningrad aan. In de laatste weken werd stelselmatig voortgegaan met het leggen van mijnen in de wateren om het Britsche eiland. In Noord-Afrika bestreden Duitsche duikbommenwerpers bij Tobroek met goede uitwerking een Britsche batterij - stelling en laadinrichtingen van den vijand. Duitsche gevechtsvliegtuigen bombar deerden, in den nacht van 7 op 8 dezer, Britsche vliegvelden bij Mersa Matroe en Foe ka. De vijand vloog niet naar het gebied van het Duitsche rijk. In den strijd tegen het Britsche luchtwapen werden in den tijd van 1 tot 7 October bij slechts 3 eigen verliezen 35 vijandelijke vliegtuigen vernietigd. De rijksperschef dr. Dietrich, die zoo juist per speciaal vliegtuig uit het hoofdkwartier van den Führer te Berlijn is aangekomen, heeft verte genwoordigers van de buitenlandsche pers sen- sationeele inlichtingen gegeven over den toe stand aan het Oostelijk front, aldus het D.N.B. Dr. Dietrich deelde mede, dat de veld tocht in het Oosten werd beslist met de ver brijzeling der legergroep van Timosjenko. „De beslissing is militair definitief gevallen, de verdere militaire ontwikkeling in het Oosten zal verloopen zooals wij dat wen- schen. De Sovjet-Unie heeft met dezen laatsten geweldigen slag, dien wij haar heb ben toegebracht, militair afgedaan. De En- gelsche droom van een oorlog op twee fronten is definitief uitgedroomd." De rijksperschef deelde verder mede, dat de operaties in het Oosten het product waren van een groot, zorgvuldig plan. In dit verband las hij den oproep van den Führer in den histori- schen nacht van 1 op 2 October voor, waarin hij had medegedeeld, dat de aanstaande slag nog vóór het aanbreken van den winter den vijand moest verbrijzelen en dat de laatste groote beslissingsslag van dit jaar begon. De rijksperschef deed vervolgens mededeeling van het reeds gepubliceerde speciale bericht betreffende de omsingeling van verdere vijande lijke legers in het gebied van Brjansk. Zooals daaruit kan worden gezien, heeft daarmede de geweldige doorbraak door het centrale front geleid tot de omsingeling van het leger van maarschalk Timosjenko in twee gebieden. Men raamt den omvang van de hier inge sloten Sovjetlegers op 60 a 70 divisies. Te zamen met de reeds bij Wjasma ingesloten formaties heeft maarschalk Timosjenko hier de laatste volledig tot den strijd be kwame legers van het geheele Sovjetfront opgeofferd. Wanneer men bedenkt, dat de legers van Worosjilov in Leningrad zijn in gesloten, dat de legers van Boedjenni fei telijk hebben afgedaan, dan bestaat er geen twijfel aan, of het geheele Sovjetfront is thans verbrijzeld. „Na de vernietiging van het leger van Timo sjenko. die op het oogenblik aan den gang is, zullen ook de laatste Sovjetlegergroepen uit den weg geruimd en opgeheven zijn." Van het brongebied van de Wolga tot aan de Zee van Azov zijn thans, afgezien van de ingesloten legers, die worden vernietigd, de resten van de verslagen Russische legers overal op den terug tocht." De Rijksperschef wees er op. dat gebeurd is, wat men van Duitsche zijde op 22 Juni. bij het begin van den veldtocht, nog niet gehopt had: de Sovjets hebben in plaats van terug tc wijken den strijd aangebonden en werden zoo vernie tigd. vormt al het andere geen beslissend pro bleem meer, aldus verklaarde de rijksperschef. In zijn uiteenzetting heeft dr. Dietrich voorts een weerlegging gegeven van de in het bijzonder van Engelsche zijde steeds weer gedane bewe ring, dat Timosjenko met zijn legergroep in den loop van den veldtocht in het Oosten in zijn frontsector offensieve acties had ondernomen. Het geheele z.g; offensief van Timosjenko al dus verklaarde dr. Dietrich, bestond uit één zwendelarij en bluf. waarmede men trachtte de wereld te misleiden. Timosjenko heeft in den loop van den geheelen veldtocht nooit iets ondernomen, dat men offensief kan noemen. Dr. Dietrich heeft ook gesproken over berich ten van den vijand betreffende z.g. hooge Duit sche verliezen en over de z.g. slijtage van de Duitsche reserves. Hij constateerde, dat de Duit sche verliezen tot op den huldigen dag in wer kelijkheid in totaal slechts 5 bedroegen van de Duitsche verliezen in den Wereldoorlog. Daarbij heeft de Duitsche Weermacht reeds thans in het Oosten in 3^ maand datgene be reikt, wat zü in den Wereldoorlog pas na drie jaar oorlog kon bereiken. De hoop der Engelschen, dat de veldtocht in het Oosten de geheele Duitsche weermacht op uiterst sterke wijze zou binden, heeft de rijksperschef voorts nietig verklaard. Duitsch land voert, zoo verklaarde hy, ook den oorlog in het Oosten slechts met een deel van de Duitsche militaire krachten. Engeland behoeft slechts de proef op de som te nemen en op eenigerlei punt van Europa een militaire actie te ontketenen, dan is een bloedige nederlaag zeker. Leningrad is van iedere verbinding over land afgèsneden en zal daarvan afgesneden blijven aldus heeft rijksperschef dr. Die trich in zijn uiteenzetting voor de vertegen woordigers van de buitenlandsche pers ondub belzinnig verklaard. In strijd met de van vijandelijke zijde steeds weer uitgestrooide be weringen is er sedert een maand niet één oogenblik geweest en zal er ook geen oogen blik meer komen, waarin Leningrad met de buitenwereld over land weer in contact kan komen. „Ik kom rechtstreeks", zoo zeide Dietrich nog „uit het hoofdkwartier van den Führer. Ik Eervol ontslag aan mr. Oud. DE HEER ENGELBRECHT COMMISSARIS DER PROVINCIE UTRECHT. Het rijkscommissariaat maakt bekend: De rijkscommissaris voor het bezette Ne- derlandsche gebied heeft op grond van art. 1, alinea 8 van zijn verordening No. 108/40 (vierde verordening over bijzondere be stuursrechtelijke maatregelen) den burge meester der gemeente Rotterdam, mr. P. J. Oud, op diens verzoek eervol onslag verleend en hem op pensioen gesteld. Jn zijn plaats heeft de rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied op grond van dezelfde verordening ir. F. E. Müller, tot dusver commissaris in de pro vincie Utrecht, als zoodanig eervol ontslag verleend en hem tegelijkertijd benoemd tot burgemeester van Rotterdam. Tenslotte heeft de rijkscommissaris voor het bezette Neder landsche gebied krachtens art. 1 alinea 7 van zijn verordening No 108/40 den gezant ter beschikking W. B Engelbrecht te 's-Gra- venhagc, tot commissaris in de provincie Utrecht benoemd. ben daar drie maanden lang dag in, dag uit in een omgeving geweest, die uit een oogpunt van militaire deskundigheid den toon aangeeft in de wereld. Eiken dag kon ik de militaire ge beurtenissen vergelijken met wat onze tegen standers daaromtrent melden. Hun militaire berichten zijn niets dan dwaasheid. Hier zijn militaire analphabeten aan het werk. Zy heb ben geen flauw benul hoe men een modernen oorlog voert". De Sovjet-legerleiding karakteriseerde de perschef als volgt: „Het zijn legerleiders, maar slechts in dien zin, dat zij groote legers onder hun bevel hadden, doch zij hebben nog nooit leiding gegeven. Het tactische optreden der Sovjets heeft de Duitsche successen begunstigd" Tot slot zei dr. Dietrich, na melding te heb ben gemaakt van de ontzaglijke prestaties der Duitsche troepen: „Maar bovenaan staat het militaire genie van den Führer. Hij is uniek en eenig in zijn soort. Als de geschiedenis van dezen veldtocht eenmaal wordt geschreven, zai men inzien, dat de aan het wonderbaarlijke grenzende operaties het werk van zijn geest waren en dat de legers, die ze uitvoerden, be zield waren door het vuur van zijn wil. In militaire kringen te Berlijn, aldus wordt van goed ingelichte zijde vernomen, legt men evenals dr. Dietrich In zijn verklaringen voor de pers vooral den nadruk op het feit, dat in den stryd tegen het bolsjewisme thans de be slissing is gevallen. Er zijn natuurlijk nog uitgestrekte gebieden in het Oosten, die moeten worden bezet, aldus verklaart men verder, ook zuilen nog militaire operaties plaats hebben, om de sovjet-Unie, voor zoover dit noodig is, vast in Duitsche handen te krijgen. Het staat echter vast, dat de bolsjewistische weermacht thans verdwijnt van het groote oorlogstooneel. Duitsch-Turksche handelsbesprekingen, welke de laatste weken te Ankara zijn gevoerd, zijn geëindigd. Gisteren is een handelsaccoord ge- teekend, voor Duitschland door den ambassa deur Von Papen en den gezant Clodius, voor Turkije door den minister van buitenlandsche zaken. Sara?oglu en den onderstaatssecretaris van handel, Nazani Kesmir De Duitsche gezant Clodius verklaarde, na de enderteekening tegenover de pers, dat door deze overeenkomst de oude, beproefde Duitsch-Turk sche handelsbetrekkingen, die vóór den oorlog bestonden, zijn hervat en wel voor langen ter mijn. Wat de waarde der goederen betreft, over treft dit accoord verre alle andere tusschen de twee landen gesloten overeenkomsten.Van Engel sche zijde, aldus Clodius, heeft men gedurende de onderhandelingen herhaaldelijk getracht een politieke beteekenis toe te kennen aan de kwestie van de levering van Turksch choom-erts aan Duitschland. In het kader van het geheele verdrag is de kwestie van het chroom-erts ech ter van ondergeschikte beteekenis. Door dit verdrag is het Engclsch chroom - ertsmonopolie in Turkije gebroken, want de overeenkomst voorziet in Turksche leverin gen van chroom-erts en bovendien van groote hoeveelheden koper en andere be langrijke grondstoffen. De onderhandelingen werden door beide par tijen gevoerd in den geest van de vriendschap, die de traditioneele betrekkingen tusschen de twee landen kenmerkt. Beide regeeringen heb ben er naar gestreefd, zooveel mogelijk rekening te houden met de nauwe economische banden, die sedert vele jaren tusschen haar landen be staan. Het handelsaccoord regelt den goederen- ruil tusschen de twee landen tot 31 Maart 1943. In deze periode zal Duitschland goe deren uitvoeren naar Turkije tot een bedrag van bijna 200 mQlioen mark en Turkije goederen naar Duitschland uitvoeren tot eenzelfde bedrag. Door Duitschland worden alle Industriepro- lieverd, die voor Turkije van groote be teekenis zijn; in cie eerste plaats producten van ijzer- en staalindustrie, waaronder ook oorlogs- materieel Turkije levert Duitschland grondstof fen en levensmiddelen, die steeds het belang rijkste deel van den Turkschen uitvoer naar Duitschland hebben gevonhd: in de eerste plaats katoen, tabak, olijfolie en delfstoffen. Verder is een overeenkomst betreffende het betalingsverkeer geteekend. waardoor de afwik keling van alle transacties uit de goederenover eenkomst en daarbuiten op royale wijze wordt geregeld. De pers in beide landen juicht het accoord ten zeerste toe (D.NB.). Gisteren meldde het Italiaansche opperbevel: Groote formaties Italiaansche bommenwer pers hebben gisternacht de raffinaderijen en petroleumreservoirs van Haifa aangevallen. On danks krachtigen afweer van den vijand ge lukte het onzen vliegtuigen de doelen te treffen, waar zich branden van grooten omvang ont wikkelden. Al onze vliegtuigen keerden op hun steunpunten terug, eenige met treffers van het vijandelijk afweergeschut. Denzelfden nacht heeft de vijand een aanval ondernomen op eenige plaatsen aan de Oost kust van Sicilië. Aanvallen met bommen en machinegeweervuur veroorzaakten slachtoffers noch schade. De afweer van Syracuse schoot een vliegtuig neer dat in de nabijheid van de kust in zee stortte. De geheele bemanning werd gevangen genomen. In Noord-Afrika verkenningsactie aan het front van Tobroek. Vijandelijke eenheden wer den afgeslagen en lieten gevangenen in onze handen achter. Aan het front van Solloem schoten Duitsche jagers twee vijandelijke vlieg tuigen neer. Andere Duitsche vliegtuigen deden aanvallen op vooruitgeschoven vijandelijke vliegvelden. Zij troffen voorraadsopslagplaatsen en vernielden een vliegtuig op den grond. Een luchtaanval op Tripolis had slechts lichte ma- terieele schade ten gevolge. In Oost-Afrika heeft een sterke, uit natio nale en koloniale troepen bestaande colonne uit de stelling van Walag ten Noordoosten van Gondar, onder bevel van lt.-kol. Carmelo- Liuzzo, een krachtigen aanval gedaan op den zetel van het Engelsche commando, de belang rijke stelling van Amba Ghiorghi. Nadat iedere tegenstand van den vijand was overwonnen, werd de vijand op de vlucht gedreven. Hem werden aanzienlijke verliezen toegebracht. Herhaalde tegenaanvallen van den vijand werden afgeslagen. Onze troepen staken den brand in den zetel van het vijandelijke com mando en vernielden een munitie-opslagplaats benevens het radiostation. Zij keerden met ge vangenen, buitgemaakte wapens en materiaal op hun steunpunt terug. Alle eenheden, die aan den aanval hebben deelgenomen en in het bij zonder het 25e koloniale bataillon, hebben zich onderscheiden door vastberadenheid en dap perheid. In den middag van 7 October heeft een van onze vliegtuigen, dat een verkenningsvlucht maakte langs den weg van Debra Tabor, vijan delijke vrachtauto's met machinegeweervuur beschoten en ze in brand gestoken. NIEUWE BONNEN AANGEWEZEN. Voor het tijdvak van Zondag 12 October tot Zaterdag 18 October zijn de gebruikelijke rantsoenen brood, of gebak, vleesch of vleeschwaren en melk verkrijg baar op de bonnen 39 van de daarvoor bestemde kaarten. Het aardappelenrantsoen heeft weder eenige verhooging onder gaan, aangezien naast de bon nen 39-a, welke elk recht geven op 13/4 kilo ook is aangewezen bon 39-b. waarop een half kilo aardappelen beschikbaar wordt gesteld. Verwoestingen te Rotterdam door den Engelschen bomaanval in den nacht van 3 op 4 October j.l. Links: de voorzijde van de zwaar getroffen Noorsche kerk. Rechts: het interieur van de eveneens zwaar beschadigde St. Elisabeth-kerk. (Officieele opnamen). In de hierboven bedoelde militaire kringen weigerde men te voorspellen, of de sovjets in staat zullen zijn in den winter of in het komende voorjaar aan gene zijde van den Oeral één of misschien ook twee legers te organiseeren. Men geloofde evenwel, dat men mag aannemen, dat zelfs de sovjet-leiding zich nog niet het hoofd heeft gebroken over dit probleem. Daarbij wees men op het feit, dat het Europeesche deel der sovjetunie het belangrijkst is. Achter de Oeral liggen voor het grootste deel slechts steppen en toendra's en wat vooral belangrijk is er is zoo goed als geen noemenswaardige oorlogs industrie. Wanneer onder deze omstandigheden en bij de bekende gestrengheid van den Russischen winter deze opvatting uitte men in de Wil li emstrasse achter de Oeral werkelijk een nieuw bolsjewistisch leger zou worden georgani seerd, dan is voor de vernietiging, daarvan in ieder geval geen groot Duitsch leger meer noodig. Het is mogelijk, aldus verklaarde men verder in dit verband, dat Stalln zich terugtrekt achter de Oeral om zich daar in een boerenhuis ook verder tegenover de wereld voor te doen als een groote bondgenoot van Churchill. Dit alles achtte men in politieke kringen te Berlijn slechs een mogelijkheid voor de sovjet-propaganda. Voor het Duitsche leger speelt dit geen rol. WIJZIGING NEUTRALITEITSWET MOET BEWAPENING KOOPVAARDERS MOGELIJK MAKEN. In een boodschap aan het Congres heeft president Roosevelt verzocht, de Neutrali- teitswet zóó te wijzigen, dat bewapening van Araerikaansche koopvaardijschepen moge lijk wordt. In zijn scherp polemische motiveering be weert Roosevelt, dat Duitschland het voorne men heeft de wereld te overheerschen en dat Hitier „een uitdaging aan Amerika" beteekent. Ook elders in de boodschap spreekt Roosevelt op opmerkelijke wijze steeds van Amerika in plaats van de Vereenigde Staten Amerika wil zich niet door Hitier laten voorschrijven, aldus zegt hij, welke wateren door Amerikaansche schepen mogen worden bevaren. Amerika kan niet toelaten, dat de „verdediging zijner rech ten" door deelen der Neutraliteitswet teniet wordt gedaan of wordt verwaterd. Het wil zijn veiligheid, integriteit en eer handhaven. Roosevelt verklaart verder, dat do door hem voorgestelde wijzigingen evenmin als de wet tot hulpverleening aan Engeland een oorlogs verklaring onderstellen. Onmiddellijk na de boodschap van Roosevelt Dit Nummei bevat TWEE Bladen HET PROGRAM DER PLECHTIGHEID. Hieronder laten wij het volledige programma volgen van aankomst, beëediging en vertrek van het le bataljon van het 2e legioensregi ment vrijwilligers naar het Oostfront, welks beëediging zal plaats vinden door den leider der N5B. Morgenochtend om 11,30 arriveert de trein, welke om 7 uur uit den Bosch zal vertrekken, met de adspirant strijders aan het S.S. station te Den Haag. Een eerevendel der W.A. met de W.A.-har- monie zal op het Stationsplein ter begroeting aanwezig zijn. Van daar wordt naar den Dierentuin gemarcheerd. Daar zal gelegenheid zijn voor de familieleden met de vertrekken- den te spreken. De Duitsche instanties zorgen voor een war men maaltijd. De N.S.V.O. luistert het vertrek op met bloemen voor eiken strijder, zij zorgt eveneens voor bloemen op tafel en in de zaal, terwijl de N.S.V.O. leden fruit, versnaperingen e.d. zullen uitdeelen. Van den Dierentuin wordt afgemarcheerd met de WA.-muziek voorop naar het Binnen hof, dat van het Plein af betreden zal worden. Hier treedt de WA. harmonie uit, en worden de troepen op het Binnenhof door een Duit sche eere-compagnie met muziek van de Duit sche weermacht ontvangen. Belangstellenden en genoodigden betreden het Binnenhof vanaf het Buitenhof. Te 16 uur wordt het bataljon, nadat de ba taljonscommandant zich by de hoogst aanwe zige autoriteit gemeld heeft, geïnspecteerd. De leider der N.SJB. zal dan gedurende 15 minuten spreken en neemt daarna den troepen den eed af. die eerst in de Duitsche taal en daarna in de Nederlandsche taal op den Fuehrer aller Germanen, Adolf Hitler, voor den strijd tegen het bolsjewisme wordt afgelegd. Hierna speelt de muziek der Schutzpolizei het 6e couplet van het Wilhelmus, dat door het bataljon vrijwilligers wordt meegezongen. De leider der NJSB. geeft vervolgens het bataljon over aan overste Hermann. Na een Sieg Heil op den Fuehrer en het spe len van het Deutschlandlled en het Horst Wes- sellled verlaten de autoriteiten het Binnenhof om de hierna volgende parade der troepen, die om 17,30 op de Plaats zal worden gehouden, af te nemen. Om 18,30 vertrekt de trein van het Holland- sche spoorstation. De route, welke de stoet naar het station zal volgen is: Binnenhof, Plein, Lange Hout straat, Lange Voorhout, Kneuterdyk, Plaats, Buitenhof, Hofweg. Spui. Groote Marktstraat, Wagenstraat, Stationsweg. In aansluiting op het bovenstaande vestigen wij nog de aandacht op de belangrijke radio rede, die Mussert hedenavond over den zender Hilversum II, golflengte 301 Meter, van 19.45 tot 20 uur zal houden over het onderwerp: „hoe ik er toe gekomen ben onze Nederland sche nationaal-socialisten naar het Oostfront te zenden om te strijden tegen de bolsjewisten". Deze rede zal morgenavond over den zender Hilversum I, golflengte 415 meter, te 21 uur worden herhaald. hebben de voorzitters van de commissies van buitenlandsche zaken, van Senaat en Huis van Afgevaardigden wetsvoorstellen ingediend, waarin de president voor den duur van den oor log wordt gemachtigd, koopvaardyschepen te bewapenen of de bewapening daarvan toe te laten (DNB). Krachtens een beschikking van den leider van het bureau voor voorrangskwesties een onderafdeeling van de OP.M. (Office of Pro duction Management Productleraad voor de Bewapeningsindustrie) zyn alle yzer-, staal- en schrootvoorraden onder regeeringstoezicht ge plaatst. Door een tweede beschikking van het bureau voor voorrangskwesties is het beginnen van elk openbaar of particulier bouwwerk, waarbij ma teriaal noodig is, dat van belang is voor de wa penindustrie, verboden. Deze beschikking geldt voor electrische centrales, scheepsbouw en wa terbouwkundige projecten, kantoorgebouwen, hotels, autowegen en woonhuizen (DNB). VREEDZAME STAATSGREEP IN PANAMA. President gevlucht en opgevolgd door minister van justitie. „Associated Press" meldt uit Panama, dat de president van Panama, dr. Arnulfo Arias, is ge vlucht. Dr. R. A. de la Guerdia, tot nu toe mi nister van justitie, is inmiddels als president beëedigd. Nader verneemt het DNB, dat de staatsgreep tegen president Arias, volgens een bericht van „United Press", zonder geweld of bloedvergieten is volvoerd. Volgens hetzelfde agentschap is aan allen Amerikaanschen troepen in de Kanaal zone het betreden van Panameesch gebied ver boden. De burgemeester van de stad Panama en andere personen zyn gearresteerd. Volgens „Associated Press" zou dr. Arias in een vliegtuig naar Colombia zyn vertrokken. FRANSCHE EMIGRANTEN UIT HET LEGIOEN VAN EER VERWIJDERD. By verordening van den Franschen minister van justitie zyn 12 Fransche emigranten ver- wyderd uit het Legioen van Eer, onder wie gene raal de Gaulle, de Gaullistische officieren de Larminat en le Gentilhomme. de Jood Henry Bernstein, mevrouw Eve Denlse Curie, dochter van de ontdekster van het radium en ten slotte de voormalige gouverneur van den Franschen Soedan. Esque, die tot de Gaullisten was over gegaan. (D.N.B.). NOERI SAID MINISTER-PRESIDENT VAN IRAK. Naar de Engelsche berichtendienst uit Bagdad meldt, is Noeri Said Pasja, tot nu toe ambas sadeur van Irak in Kairo, tot minister-president benoemd. (D.NB.).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1