V
Binnenland
DINSDAG 9 SEPTEMBER 1941
No. 24986
St. Petersburg volkomen
omsingeld
De 45ste Jaarbeurs geopend
Verduisteren
82sfe Jaargang
\T Victorie Duitscliland wint voor
Europa op alle fronten
Luchtstrijd-slachtoffers
Het Greer-incïdent
Verspreide berichten
Italiaansch
Weermachtsbericht
Vooruitzichten lijken gunstig
Afscheid Van burgemeester
van Lanschof
20.10 uur
7.05 uur
De korenschuur van
i
Europa
VRIJV/ILI
N
EGIÖEN
D
Gemengd Nieuws
Bemanning van de
„Sitoebondo" in
veiligheid
LEIDSCH
Directeur: J. W. Hennv
Telef Directie en Administratie
25041 (2 lijnen)
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDÈN EN OMSTREKEN
Telef. Redactie 21507.
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst. Lelden
Pl.verv.: K Been. Lelden
Het opperbevel der Duitsche weermacht deelt mede:
„Snelle divisies van het Duitsche leger, op voortreffelijke wijze gesteund door
gevechtseskaders der luchtmacht, hebben over een breed front de Newa' ten
Oosten van St. Petersburg bereikt en de stad Schluesselburg aan het Ladogamecr
stormenderhand genomen.
Daarmede is de Duitsch-Finsche ring om St.-Petersburg gesloten. De stad is
thans van alle verbindingen over land afgesneden."
Het aantal doqdeiyke slachtoffers van vijan
delijke bomaanvallen op Duitsch gebied beliep
in de periode tusschen het uitbreken van den
oorlog en 2 Augustus ji. den laatsten dag,
waarvoor nog officieele gegevens beschikbaar
zijn 3853. Deze slachtoffers van den Engel-
schen oorlog zijn in hoofdzaak in enkele steden
en streken gevallen.
Van Engelsche zijde wordt het aantal der
doodelijke- slachtoffers der Duitsche vergeldings-
aanvallen op bewapeningsinstallaties en oor-
logs-economische bedrijven gesteld op 41.900. In
werkelijkheid is het waarschijnlijk aanzienlijk
meer. Maar ook 41.900 is meer dan tienmaal
het aantal der slachtoffers, die de Engelsche
bomaanvallen tot ondermijning van het weer
standsvermogen van het Duitsche thuisfront in
Duitschland vermochten te bereiken.
Ter vergelijking is in dit geval wellicht be
langwekkend, dat het aantal doodelijke slacht
offers van verkeersongelukken in 1938 in
Duitschland 7354 bedroeg. (D.N.B.)
In toonaangevende kringen der Wilhelm-
strasse verklaart men, aldus bericht A.N.P. uit
Berlijn, dat de officieele Duitsche mededeeling
over het voorval met den Amerikaanschen tor
pedojager Greer onbetwistbaar is $n dat nie
mand kan beweren, dat van Duitsche zijde twist
gezocht is.
De Duitsche mededeeling geeft een onweer
legbare uiteenzetting der feiten, terwijl men de
vraag kan stellen, of het oorspronkelijke rap
port vair den commandant vary, den torpedoja
ger misschien niet achteraf opgepoetst is Bo
vendien kan men in Berlijn niet ontkomen aan
den indruk, dat de voorstelling, welke in de V.
S. van het voorval wordt gegeven, slechts een
schakel is in de keten van tendentieuze mede-
deelingen. waarmede men den oorlog naderbij
wenscht te laten komen. Men herinnert in dit
verband aan de vele opmerkingen van den
Amerikaanschen minister van marine, Knox,
die een incident wenschte.
REDE VAN ROOSEVELT UITGESTELD.
De aangekondigde radio-rede van Roosevelt,
die morgenochtend vroeg om 4 uur gehouden
zou worden is uitgesteld tot Donderdag.
270 SCHEPEN ONDER PANAMEESCHE VLAG.
Volgens de New York Times heeft de Pana-
meesche regeering medegedeeld, dat thans 270
schepen met een gezamenlijken inhoud van
1.175.000 ton onder Panameesche vlag varen. Er
zijn 82 Amerikaansche schepen, waaronder 70
tankschepen, sedert het uitbreken van den oor
log onder Panameesche vlag gebracht. (DNJ3.)
GANDHI ONDER STRENGE BEWAKING.
Volgens een bericht uit Bombay hebben de
Britsch-Indische autoriteiten Gandhi onder
strenge bewaking gesteld.
De artikelen van Gandhi worden aan een
strenge censuur onderworpen of achter gehou
den. Ook het blad van Gandhi „Harljan" is
verboden.
Als motief voor hun optreden noemen de En-
gelschen het standpunt van Gandhi in zake
het deelnemen van Brltsch-Indië aan den oor
log.
De Britsche maatregelen hebben onder de
Britsch-Indische bevolking een sterk misnoe
gen gewekt. (DN.B.)
DE REIS VAN MACKENZIE KING.
Mackenzie King, heeft volgens de New-York
Times en Canadian Press in Londen verklaard,
dat hij meer dan ooit gekant is tegen de vor
ming van een oorlogskabinet voor het geheele
Empire, waardoor slechts snelle beslissingen
zouden worden verhinderd.
JOSJIZAWA SPECIAAL GEVOLMACHTIGD
AMBASSADEUR
IN FRANSCH INDOCHINA.
Medegedeeld wordt te Tokio, dat goedkeuring
is gehecht aan de benoeming van Josjizawa tot
speciaal Japansch gevolmachtigd ambassadeur
in Fransch Indo-China. (Domei).
DE STRIJD VAN FINLAND TEGEN HET
BOLSJEWISME.
Het Fipsche blad Uusi Suomi eischt in een
artikel de algeheele vernietiging van het bolsje
wisme. Finland kan niet in vrede leven alvorens
het 'bolsjewistisch gevaar volledig overwonnen
is. Iedere poging om tot een verzoening tusschen
de Sovjet-Unie en Finland te komen moet als
belachelijk worden beschouwd. Wij kunnen ons
pas met de Sovjets verzoenen, aldus het blad,
zoodra wijons volledig gewroken hebben.
(ANP.)
DE ENGELSCHE LUCHTAANVAL OP
BERLIJN.
De ANP.-correspondent meldt:
De luchtaanval der Engelschen in den nacht
van Zondag op Maandag op het gebied der
Duitsche hoofdstad, waaromtrent het commu
niqué van het opperbevel der weermacht be
reids de feiten heeft meegedeeld, heeft we
derom aangetoond, dat er slechts slachtoffers te
betreuren vallen onder degenen, die 2ich buiten
de schuilkelders bevinden. Een der getroffenen
was op zijn weg om zijn plicht als lid van de hulp
dienst te doen, toen hem de doodelijke scherf
trof ëen eervolle dood in dienst van vader
land en naastenliefde beide terwijl alle an
deren, die getrofRm werden, verzuimd hadden,
om tijdig ëen onderkomen te vinden In een
hotel b.vwaar op eenigen afstand een bom
ontplofte, werden gasten op de tweede en derde
verdieping gedood of gewond. In den schuilkel
der zouden zij volkomen ongedeerd zijn geble
ven.
Het is duidelijk, dat het gering aantal bom
men, dat de weinige vliegtuigen, die de ver
sperring weten te passeeren, practisch slechts
lukraak kunnen afwerpen, niet meer dan een
relatief geringe directe uitwerking kunnen heb-
be. De metaalsplinters en weggeslingerde stee-
nen evenwel bestrijken een grooter veld, waar
bij men ook aan vallende metaaldeelen van de
gransten moet denken. Hiertegen kan men zich
volkomen in de kelders in veiligheid stellen.
Het Italiaansche weermachtsbericht kon ^sto
ren nog slechts gedeeltelijk in ons blad o„ oeno
men worden. Hier volgt het yervolg:
Duitsche bommenwerpers hebben doeltreffen
de acties ondernomen op vooruitgeschoven vlieg
velden en belangrijke doelen in Mersa Matroe
Duitsche jagers schoten bij een ontmoeting met
een vijandelijke formatie een machine van het
type-Curtiss neer.
Engelsche vliegtuigen hebben Wederom aan
vallen gedaan op Barce en Benghasi en eenige
nederzettingen van kolonisten te Djebel gebom
bardeerd, zonder dat slachtoffers zijn te betreu
ren. Twee machines werden door onzen afweer
op den grond neergeschoten. De bemanningen
van de beide machines, waarvan een bestond
uit een officier en vijf onderofficieren, werden
gevangen genomen.
In den afgeloopen nacht hebben vijandelijke
vliegtuigen in opeenvolgende golven Palermo
aangevallen. Er vielen zestien dooden en vijf en
twintig gewonden onder de burgerbevolking en
er werd onbelangrijke schade aangericht. Een
door onzen afweer getroffen vijandelijk toestel
stortte brandend in zee.
In Oost-Afrika bombardeerde het Engelsche
luchtwapen in voortzetting van zijn aanvallen
op onze lazaretten van geringe hoogte het voor
naamste lazaret van Gondar, dat bestaat uit een
afgelegen complex gebouwen, die zichtbaar voor
zien zijn van het Roode Kruisteeken. Men be
treurt in totaal een doode en 17.gewonden onder
de artsen en patiënten.
Bij Wolsjefit is een aanvalspoging van den te
genstander door het onmiddellijk ingrijpen van
onze troepen te niet gedaan.
Een sterke afdeeling nationale en koloniale
troepen van het garnizoen van Culquabert heeft
onder bevel van lt.-kolonel Augusto Ugolini een
koenen aanval gedaan op de vijandelijke stellin
gen van de bergen van Dengel. De overrompel
de vijand werd na korten tegenstand uit zijn
versterkte stellingen verdreven en het op het
slagveld tegen de honderd dooden achter. Groote
hoeveelheden munitie en wapens van allerlei
aard, o.m. belangrijke hoeveelheden levensmid
delen vielen in onze handen. De aanvalsgeest
van onze nationale en Askaritroepen is uitste
kend.
Een tweede feit, dat bij het jongste lucht
alarm opnieuw bevestiging vond. was de spoe
dige assistentie en voorbeeldige organisatie van
de Berlijnsche hulpdiensten.
Een der bommen, welke bijna uitsluitend op
woonwijken vielen, ver van elk in militair op
zicht belangrijk punt, trof een wegkruising,
waardoor ëenige huizen in de nabijheid zwaar
beschadigd werden. Terstond waren instanties
der N. S. partij, politie, veiligheids-, hulp- en
andere diensten aanwezig, om de eerste assis
tentie teverleenen. Vai^ een nabijgelegen zie
kenhuis liit werden de noodige maatregelen ge
troffen, en direct na beëindiging van het alarm
konden de dakloozen in een school onderdak,
bedden en algeheele verzorging genieten. Uit de
stemming sprak behalve dankbaarheid, ook
kordaatheid en vertrouwen. Het ligt voor de
hand dat de slachtoffers ook zonder verwijl uit
de moeilijkheden van distributiekaarten enz.
werden geholpen.
Ten slotte bleek, hoe men ook den gevallen
vijand wist te helpen: bij een brandend neer
gekomen Engelsch vliegtuig stroomde even snel
van alle kanten deskundige hulp toe, als gold
het eigen getroffen landslieden. Een met een
valscherm in een kanaal neergekomen Tommy
kon men nog veilig op het droge brengen.
Te Utrecht is heden de 45ste Jaarbeurs
geopend met een rede van dr. J. Milius,
een der directeuren van het instituut, die er
op wees dat het instituut zelf thans een
kwarteeuw oud is. Bedroeg de in beslag ge
nomen ruimte bij de vorige najaarsbeurs
17.407 M2., ditmaal bedraagt deze 17.796 M2.
en zü is dus de grootste, welke tot dusverre
werd gehouden, hetgeen te danken is aan
de omstandigheid, dat. hoewel de meubel
groep thans slechts in beperkten omvang
deelneemt, de inzending van landbouw
werktuigen en machines o.a. op het Vre-
denburgterrein, de vermindering aan be
zette ruimte in de gebouwen ruimschoots
goed maakt.
De nijverheid wil de jaarbeursbemiddeling
meer en meer benutten om door collectief deel
nemen van1 bedrijf sgenooten in een bepaalde
groep de aandacht van haar afnemers, ge
deeltelijk ook van den consument, te vestigen
op haar prestatievermogen.
Een 35.000 ton slagschip in Nicolajef buitgemaakt. Bij de inneming van de belangrijke
sovjet-marinewerf van Nicolajef viel den Duitschen troepen ook dit op stapel staande 35.000-
ton slagschip in handen. (P.K. Weber-Hoffmann)
De jaarbeurs krijgt daarnaast, behalve als
markt, meer en meer beteekenis als centrum
van economische voorlichting, vooral nu sinds
1936 ook de land-, tuin- en boschbouw in het
jaarbeurskader zijn opgenomen en dit derhalve
thans reeds gedurende zes jaren de drie be
langrijke takken van het nationale bedrijfsle
ven: industrie, handel en landbouw omvat.
En deze dubbele functie van het jaarbeurs-
instituut verhoogt in niet geringe mate zijn
waarde voor deelnemer en bezoeker, omdat
dank zij de wijzigingen op economisch gebied,
welke zich hebben voltrokken en nog dagelijks
plaats vinden, oriëntatie en heroriëntatie voor
den zakenman dure plicht worden, welke niet
straffeloos kan worden veronachtzaamd.
Hij, die thans verzuimt tijdig met open oog
en koel verstand zich rekenschap te geven van
de ingrijpende wijzigingen, die zich voordoen
en niet reeds thans zijn kansen benut en zijn
standpunt bepaalt, zal bij een herstel van nor
maler verhoudingen een slag achter zijn en den
voorsprong van zijn actiever bedrijfsgenoot
moeilijk meer kunnen inhalen.
Op de agrarische afdeeling zijn nijverheid,
handel en landbouw onder één dak vereenigd
en de heer Milius noemde dit een gelukkige
gedachte.
Het is hier voornamelijk, dat industrie en
handel het agrarisch bedrijfsleven ter jaarbeurs
kunnen terzijde staan, terwijl daarnaast de
jaarbeurs als stimulans voor den afzet en mid
del tot propaganda van bepaalde, daarvoor ge
schikte agrarische producten beteekenis heeft.
Spreker wees er verder op, dat ditmaal onder
leiding van den economischen voorlichtings
dienst van het departement van nijverheid, han
del en scheepvaart, op ruimer schaal en in
collectief verband, aandacht zal worden ge
schonken aan de beteekenis van het Neder-
landsche handwerk en de plaats, welke dit in
ons land inneemt, zoomede aan de instellingen,
welke zich van overheidswege of met medewwer-
king van de overheid met de ontwikkeling en
de bevordering van het ambacht bezighouden.
Wat de buitenlandsche secties betreft heeft
de Duifeche officieele inzending een aanzienlijk
grootere oppervlakte gekregen. Zij is naar den
beganen grond verhuisd cn in het 3de jaar
beursgebouw ondergebracht. Voornamelijk is zij
aan den landbouw gewijd.
De vooruitzichten, voor de 45ste Nederland-
sche jaarbeurs aldus dr. Milius lijken gun
stig. De te bereiken resultaten zullen in de
komende dagen duidelijker worden. Mogen deze
een voordeelig overschot beteekenen. hetwelk de
jaarbeurs op het conto van deelnemers en be
zoekers en van allen, die hun krachten aan
het ijersterken van het instituut hebben gegeven,
kan overschrijden.
De herdenking van den W.A.-man Peter Ton door de heerban 's-Gravenhage der N.S.B.
Het défilé langs het graf. (Polygoon-Meyer)
Gisteren heeft burgemeester F. J. van'Lan-
schot afscheid genomen van het personeel der
gemeente en de burgerij van Den Bosch. De af-
scheidsdag ving aan met een plechtigen dank
dienst in de basiliek van St. Jan, welke werd
gecelebreerd door den deken der stad, mgr. J.
Brekelmans.
Om halftwaalf had in de raadzaal ten stad-
huize het afscheid van het gemeentepersoneel
plaats.
Namens de ambtenaren voerde hier de direc
teur van het licht- en waterbedrijf, de heer L.
J. Robosch het woord. Hij bracht den burge
meester dank voor de wijze, waax-op hij steeds
allen is voorgegaan en bood hem een door
Charles Dony geschilderd portret aan.
Burgemeester van Lanschot dankte voor de
attentie, hem zajn portret aan- te bieden en
deelde zijn besluit mede, om het naast dat van
zijn vader, die eveneens burgemeester derstad
is geweest, in het stadhuis een plaats te geven.
Hierna vertolkte de heer Adr. van Esch de
gevoelens van de werklieden. Als blijk van hulde
en erkentelijkheid bood hij een Louis XVI leun
stoel aan, benevens een tweetal vazen, door
freudé Van der Does de Willebois beschilderd.
Mevrouw van Lanschot ontving een fraaie tuil
bloemen.
Nadat de burgemeester ook de werklieden had
ibedankt, namen allen met een handdruk af
scheid.
yan vier tot zes uur hield mr. Van Lanschot
receptie ten stadhuize, waarbij de belangstelling
van de zijde der burgerij overweldigend was.
Om halfzes was het comité gevormd uit de
burgerij aanwezig.
Aller gevoelens vonden uitdrukking in een
groot in lederen band gevat herinneringsalbum,
dat door Herman Moerkerk is geïllustreerd en
waarin duizenden Bosschenaren huh handtee-
kening plaatsten.
Notaris Van Hellenberg Hubar deed de toe
zegging van het plaatsen van een artistiek uit-
gevoérd monument, dat tot het nageslacht zal
spreken van dezen burgervader, die getoond
heeft wat courage vermag en van de edele ge
voelens van zijn burgers.
De gedenkwaardige dag werd met een serenade
door de harmonie besloten.
J. W. WELLEN OVERLEDEN.
Te Nijmegen is op 59-jarigen leeftijd over
leden de heer J. W. Wellen, directeur der
xoenfabriek Wellen en Co., aldaar. De over
ledene was gedurende eenige Jaren lid van den
gemeenteraad van Nijmegen, en was een der
stichters van hét boschpark „De Vossenlaan".
VERHANDELEN VAN SLACHTGEVOGELTE.
In de Staatscourant is verschenen een besluit
van den secretaris-generaal van het departe
ment van landbouw en visscherij. dat in de
plaats treedt van het gevogelte-inventarisatie-
besluit 1940. Hierbij wordt bepaald, dat het
verhandelen van slachtgevogelte slechts mag
geschieden door erkende handelaren. Een uit
zondering wordt gemaakt voor door de centrale
voor eieren en pluimvee aangewezen fok- of leg-
dleren.
MR. C. DE ROON SWAAN OVERLEDEN.
In den ouderdom van 69 Jaar is te Velp (G.)
overleden mr. C. de Roon Swaan, oud-vice-pre-
sident van het hooggerechtshof in Ned.-Indië,
plaatsvervangend raadsheer in het gerechtshof
te Arnhem en ridder in de orde van den Neder-
landschep Leeuw.
In het kerkelijk leven nam mr. De Roon
Swaan een vooraanstaande plaats in. Hij was
lid van de algemeene synode der Ned. Herv.
Kerk, lid van de algemeene synodale commissie
dezer kerk. Voorts was hij voorzitter van den
bond van evangelisatiën in en ten bate van
de Ned.-Herv. Kerk, bestuurslid van de wees-
inrichting Neerbosch, voorzitter van de Chr.
kweekschoql op den Klokkenberg te Nijmegen,
bestuurslid van de Chr. philantropische inrich
tingen te Doetinchem, enz.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan komt hedenavond op te
21.46 uur en gaat morgenmiddag te
12.01 uur onder.
Dat ls de Oekraïne, de landstreek in het Zui
den van Rusland, waar de bewoners weer moed
gevat hebben, een gelukkige toekomst tegemoet
gaan, nu zij door de Duitsche weermacht bevrijd
zijn van hun onmenscheiyke onderdrukkers.
Overal in de Oekraïne worden de Duitsche
soldaten en hun bondgenooten geestdriftig ver
welkomd. Overal gaan zii weer aan den arbeid
en halen, daar in de kolenschuur van Europa,
den oogst binnen. x
Ziehier een der resultaten van den strijd tegen
het bolsjewisme. Overal waar de trawanten van
Stalin vernietigd zijn, gaat een gelukkige bevol
king aan het werk en helpt spontaan mede aan
den opbouw van het nieuwe Europa.
De. strijd tegen het bolsjewisme is een strijd,
die gestreden wordt ter wille van ons aller toe
komst. Het ls een strijd, die Duitschland begon
nen is en die het met behulp van zijn bondge
nooten en de vrijwilligerslegioenen, zal voeren
totdat de overwinning behaald zal zijn.
De strijd tegen het bolsjewisme ls een strijd,
waarin beslist wordt ook over de toekomst van
Nederland. Daarom zijn reeds duizenden Neder-
landsche mannen, strijders in de^ gelederen van
ons legioen en daarom wordt ook van u ver
wacht. dat u zult helpen onderdrukte volkeren
te bevrijden van het bolsjewistische juk.
Doet wat van u verwacht wordt, doet uw
plicht, meldt u aan bij het
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
DIRECTEUR VAN HET P. EN T.-KANTOOR
TE UTRECHT GAAT HEEN.
sHet ingang van 1 October a.s. ls aan den
heer H. A. J. Boudier, directeur van het post
en telegraafkantoor te Utrecht op 'zijn ver
zoek eervol ontslag als zoodanig verleend. De
heer Boudier werd 12 Maart 1878 te Zierlkzeo
geboren. Na de H.B.S. te hebben doorloopen.
werd hij in 1897 benoemd tot surnumerair der
posterijen en telegraphie.
O.m. werd hy van 1927 tot 1931 Jpspecteur
der post en telegraphie te Groningen en
Utrecht en sinds 1931 was hy directeur van het
hoofdpost en telegraafkantoor te Utrecht.
CHINEESCHE WOLHANDKRAB GEVANGEN.
Een visscher uit Den Bosch, die Zondag
avond in de Maas by Empel op de palingvangst
was, ving een groote Chineesche wolhandkrab
met den hengel. De man, C. Werts, heeft van
zyn vangst by de politie aangifte gedaan en
haar het dier afgestaan.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Te zynen huize aan den Drlebergscheweg
te Zeist is na een kortstondige ziekte op 80-
jarigen leeftyd overleden de bekende Zeister
dokter N. A. Kortlandt Sr.
De directie van den Rotterdamschen Lloyd te
Rotterdam deelt ons mede, geruststellend be
richt te hebben ontvangen van haar agentschap
te Lissabon inzake de bemanning van haar ver
loren gegaan stoomschip „Sitoebondo". Uit dit
bericht valt af te leiden, dat de geheele be
manning zich in veiligheid bevindt.
In verband met de tydsomstandigheden moet
de directie deze mededeeling doen onder alle
voorbehoud.
T
DOODELIJK ONGELUK BIJ HET
DORSCHEN,
By het dorschen op de boerdery van den
heer N. Chr. Renken, te Nieuwe-Scheerada, re-
raakte de 29-jarlge gehuwde arbeider JR. ,T'-' -
sing uit Westerlee tusschen de glemenwv?n i
machine. Hy werd eenige malen mee rondg?-
^lcurd voor men de machine kon stoppen.
Ernstig gewond werd hy per gro'efie kruisauto
naar het academisch ziekenhuis te Groningen
vervoerd, waar hy in den naruiddag aan de be
komen verwondingen is cverledön.