De spanningen in het
Verre Oosten
Roosevelt's politiek
jegens Zuid-Amerika
82 ste Jaargang
ZAïERD/G 9 AUGUSTUS 1941
No. 24960
Circa 25 divisies vernietigd
in de Oekraïne
Zuiver agressief
V Victorie Duitschland wint
voor Europa op alle fronten
J
Bijzonderheden.
De rsdio-nieuwsberkhten
voorlaan om 19.10
,Waarom zoo sterke militaire voorbereidingen
in Malakka
Tokio volgt de houding
van Moskou nauwkeurig
Generaal Dentz
geïnterneerd.
Verspreide berichten
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEBDSCH
Directeur: J W. Henny
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
B oordredacteur: B WMenJthorst, Lelden
Pl verv.: K Been Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zyn gevestigd Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewij r.mmer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden ƒ2.47
per weekƒ0.19
Franco per post 2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht maakt bekend
In vervolg op de nieuwe opera
ties, die in de laatste extra-
berichten zijn aangekondigd,
is in de Oekraïne reeds het eer
ste groote succes behaald. Het
zesde en twaalfde Sovjet-leger,
benevens deelen van het acht
tiende Sovjet-leger, in totaal
omstreeks 25 divisies infante
rie, berg- en pantsertroepen,
zijn, naar zoo juist door de le
gergroep van generaal-veld-
maarschalk von Rundstedt
wordt gemeld, vernietigd, in
samenwerking met de lucht
vloot van General-Oberst Loehr
Honderddrieduizend gevange
nen, onder wie de opperbevel
hebber van het zesde en die
van het twaalfde leger, zijn in
onze handen gevallen.
Driehonderdzeventien gepant
serde vechtauto's, achthon
derdachtenvijftig stukken ge
schut en een onafzienbare
hoeveelheid oorlogstuig van
anderen aard, waaronder meer
dan vijf-en-twintighonderd
vrachtauto's, benevens volle
spoortreinen, zijn buitgemaakt.
De tegenstander heeft zeer
zware, bloedige «verliezen gele
den, waarvan de omvang tot
dusver kon worden bepaald op
meer dan tweehonderdduizend
man.
Duitsche Stuka's hebben bloedige verlie
zen toegebracht aan terugtrekkende Sov
jet-af deelingen in den Noordelijken sector
van het front. Wegen en spoorwegen wer
den door bomtreffers onbegaanbaar ge
maakt. Deelen der terugtrekkende bolsje
wisten werden door de vernieling van brug
gen afgesneden.
Woesdag hebben Duitsche gevechtsvlieg
tuigen een bijzonder succesvollen aanval
gedaan op een knooppunt van spoorwegen
in de groote bocht van den Dnjepr in de
buurt van Dnjepropetrofsk. Het station en
het emplacement, waar tien groote goede
rentreinen stonden, werden door de Duit
sche bommen totaal overstelpt Alle treinen
brandden geheel uit.
In den middelsten sector van het Ooste
lijk front heeft een vrij groote formatie
van de Duitsche luchtmacht Woensdag 13
treinen en, 128 stukken weg vernield en 6
spoorlijnen' op verscheiden punten onder
broken. Een batterij artillerie, vier batte
rijen luchtdoelgeschut en drie mitrailleur-
nesten werden vernietigd en twee tanks
van een benzine-opslagplaats in brand ge
schoten. Do8r voortdurende aanvallen op
marcheerende colonnes werden den bolsje
wisten bovendien zware, bloedige verliezen
toegebracht.
In de gevechten in den Zuidelijken sector
heeft zioh cp 6 Augustus een Duitsche bat
terij luchtafweergeschut bijzonder onder
scheiden. Zij verijdelde zonder steun van
infanterie een krachtige doorbraakpoging
Er werden 100 gevangenen gemaakt en 70
vrachtauto's vernietigd. Op het slagveld
telde men 580 gesneuvelde bolsjewisten.
Naar voorts van welingelichte zijde
wordt medegedeeld, heeft het luchtaf
weergeschut der Duitsche luchtmacht
tot dusverre meer dan 2500 vijandelijke
vliegtuigen neergeschoten.
Van den Duitschen luchtaanval op Mos
kou in den nacht van 6 op 7 Augustus,
waarbij vooral de vliegtuigfabrieken door
bomtreffers zwaar werden beschadigd, is,
naar thans bekend wordt, slechts 1 vlieg
tuig niet teruggekeerd.
Ten gevolge van de hevige luchtaanvallen
der laatste dagen op Moskou zijn in een
enkele vliegtuigfabriek reeds tien groote
branden uitgebroken. Bovendien werden
vele brisant- en duizenden brandbommen
geworpen op het centrum der stad. de bin
nenzijde van de bocht der Moskwa en de
wiiken ten Zuiden en ten Oosten daarvan.
In de Golf van Riga heeft, naar het
D.NB. meldt, een Duitsch gevechtsvliegtuig
een bom geworpen op het achterdek van
pen Sovjettorpedobootiacpr Fr werd op
het vaartuig een buiten ge v/oon sterke
rookontwikkeling waargenomen.
Voorts werd een sov j et-pa trouille\raar-
tuig to(: zinken gebracht.
Donderdag hebban Duitsche gevechts
vliegtuigen de Soviethaven Otsjakow aan
de Zwarte Zee aangevallen Verscheidene
koopvaardijschepen, wanorder tran^Dort-
sehepen van verschillende grootte, werden
door bommen ernstig beschadigd.
DE RAVITAILLEERING VAN HET
OOSTELIJKE FRONT.
In geen enkelen tijdens dezen oorlog
gevoerden veldtocht zijn aan de organisatie
van de Duitsche nazending van materiaal
en levensmiddelen zoo groote eischen ge
steld als in den veldtocht in het Oosten,
zoo wordt van deskundige zijde aan het
DN.B. medegedeeld. Nergens echter zijn
ook zoo groote, breede prestaties volbracht.
Het Duitsche luchtwapen stond daarbij
voor een aantal buitengewone opgaven. Het
heeft met zijn transportvliegtuigen niet
alleen oorlogstuig, levensmiddelen en troe
pen naar het voorste front getransporteerd
maar bij zijn vluchten terug op dezelfde
wijze gewonden, in het bijzonder zwaarge
wonden naar de lazaretten vervoerd. Men
krijgt een beeld van de eischen, die gesteld
zijn aan. maar ook van de prestaties, die
verricht zijn door de beroemde Ju 52 trans
portvliegtuigen door een optelling van de
prestaties van een transporteskader van
Instelling van een actueel half uur.
MAX BLOKZIJL-CAUSERIE.
De persdienst van den Nederlandschen
Omroep meldt:
Van Zondag 10 Augustus a.s. af zullen de
eerste avondnieuwsberichten in plaats van
op 20.00 uur reeds om 19.10 uur uitgezon
den worden Het actueele praatje op Zon
dag vervalt. De Nieuwsberichten op dien
dag worden uitgezonden van 19.0019.20
uur. Tegelijkertijd wordt een z.g. actueel
halfuurtje ingesteld als omlijsting der
nieuwsberichten. De programma's zien er
aldus uit:
Hilversum I: 19 0019.10: actueel praatje
19.1019.20: Nieuwsberichten. 19.2019.30:
Spiegel van den dag.
Hilversum II: 19.0019.10: Vragen van
den dag. 19.1019.20: Nieuwsberichten.
19.20—19.30: muziek.
Voorts zal Max Blokzijl zijn bekende
causerie houden op Maandag en Donderdag
over Hilversum II, n.l. van 19.4520.00 uur.
Op de overige dagen ~al op dezen tijd een
reportage worden gegeven.
een groote formatie van het luchtwapen in
den centralen sector van het Oostelijke
front. Deze groep van 15 Ju 52 volbracht
in den tijd van 22 Juni tot 8 Augustus 2.336
vluchten en legde daarmede 444.000 K.M.
af. Zij vervoerde 700.000 k.g. oorlogstuig
naar- de vliegvelden aan het front, die ge
deeltelijk nog onder het artillerievuur
lagen en nog werden aangevallen door het
vijandelijke luchtwapen.
Bovendien werden 2.381 gewonden naar
het achterland getransporteerd. Van de
oorspronkelijke 15 vliegtuigen zijn thans
nog 12 bruikbaar
..De Engelsche militaire voorbereidingen
in het gebied van Malakka spreken voor
zichzelf", aldus de woordvoerder der Ja-
pansche regeering in de persconferentie
voor de buitenlandsche correspondenten in
verband met de recente uitlatingen van
Eden. die hierop neerkwamen, dat Enge
land geen aanvalsvoornemens had jegens
Thailand.
Eden, aldus de spreker, heeft echter ook
tegelijkertijd verklaard, dat de meest ver
schillende militaire voorbereidingen in het
gebied van Malakka voltooid zijn. Men
moet zich dus afvragen, waarom Engeland
zoo sterke militaire voorbereidingen treft
in dit gebied. Bovendien zijn berichten ont
vangen omtrent omvangrijke concentra
ties van Engelsche strijdkrachten langs de
grens tegenover Thailand.
In verband met een bezoek van den Brit-
schen ambassadeur aan het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken, zeide
de woordvoerder verder, dat ook wanneer
door Eden. resp. van Engelsche zijde de
omsingelingsvoornemens jegens Japan wor
den tegengesproken, toch in ieder geval
de militaire voorbereidingen van Engeland
op zichzelf genoeg zeggen. Van Japansche
zijde moeten derhalve zulke Engelsche
verklaringen als twijfelachtig beschouwd
worden.
Op de vraag of ook volgens de officieele
Japansche opvatting een omsingeling van
Japan aan den gang is, verklaarde de
woordvoerder: ..wij zijn gedwongen dit vast
te stellen." Het gaat hierbij, zoo verklaar
de hij verder, om het tegen Japan gerich
te front der A.B.C.D.-staten.
Men moet. zoo zeide de woordvoerder,
blijven afwachten of ook de Sovjetunie
aan deze insluiting zal deelnemen. Ishii
zeide nog. volgens een United Pressbericht,
dat de Ver. Staten de blokkeeringsmaat-
regelen strenger toepassen dan Engeland
DE WEG LOOR BIRMA.
Volgens Japansche berichten heeft de
regeering van Tsjoengking besloten 15.000
man Chineesche soldaten naar Birma te
sturen om den Birma-weg te beschermen,
indien dit van Britsche zijde wordt goed
gekeurd. Dit besluit zou genomen zijn op
de 1 Augustus in Kweiyang gehouden con
ferentie waaraan ook de minister van oor
log. Ho Jing tsjin, heeft deelgenomen.
Naar Reuter meldt, heeft het Australi
sche ministerie van voorlichting officieel
medegedeeld, dat Amerikaansche jachtes-
kaders op luchtbases in Birma klaar staan
om alle luchtaanvallen te verijdelen welke
Japan van zijn nieuwe steunpunten in
Indo-China uit op den weg door Birma
zou willen ondernemen en welke den gere-
gelden aanvoer van Amerikaansch oorlogs-
materieel volkomen zouden kunnen afsnij
den.
Op de vraag van persvertegenwoordi
gers te Tokio of het pact tusschen Enge
land en de Sovjet-unie in strijd is met den
geest van het neutraliteitsverdrag tus
schen Japan en de Sovjet-unie, heeft de
minister van buitenlandsche zaken, To-
joda, geantwoord: „Welk een verdrag En
geland of de Vereenigde Staten ook met
de Sovjet-unie mogen sluiten, het zal de
houding van de Sovjet-unie zijn, die Ja
pan als onderteekenaar van het neutrali
teitsverdrag belang inboezemt. Japan kan
natuurlijk niet onverschillig zijn voor de
politieke en militaire ontwikkeling in zijn
nabijheid. Het sla#t de ontwikkeling dan
ook met de grootste belangstelling gade."
In een persgesprek van een D.N.B.-cor-
respondent met den Japanschen minister
van buitenlandsche zaken, Tojoda, heeft
deze uiting gegeven aan zijn stellige over
tuiging, dat Duitschland, Italië en Japan
door een officieel verdrag vereenigd, nauw
zouden blijven samenwerken om de moei
lijkheden te boven te komen, die op hun
gemeenschappelijken weg liggen. Op deze
wijze zouden zij hun uiteindelijk doel be
reiken. Wat Japan betreft, zoo kan geen
omsingeling van welken aard ook. het er
van afbrengen, zijn vasten koers recht
door zee voort te zetten. In geen geval
kan Japan onverschillig blijven voor de
ontwikkeling van een omsingelingsfront
dat de veiligheid van het Japansche rijk
en Oost-Azië bedreigt.
De steun verleening aan Tsjang Kai sjek
door bepaalde mogendheden verandert ook
niets aan de vastberadenheid van Japan,
om het bewind van Tsjoengking op de
knieën te dwingen.
Naar in politieke kringen in Berlijn ver
luidt, zal de Duitsche pers zich zeer binnen
kort bezig houden met documenten, die van
officieele zijde reeds aangekondigd zijn en
onthullingen doen over de agressieve poli
tiek van Roosevelt in Zuid-Amerika. In de
Wilhelmstrasse noemt men dit materiaal,
dat reeds ter beschikking van de Duitsche
pers gesteld is, buitengewoon leerzaam en
verhelderend. De kaart, die daarbij gepubli
ceerd wordt, onthult, aldus verklaart men
in officieuze kringen, op overduidelijke wijze
het geheim der politiek van Roosevelt: een
zuiver machtsegoïsme tegenover de Zuid-
Amerikaansche landen. Zij bewijst zonne
klaar de werkelijke plannen en bedoelingen
van den president: De greep naar Zuid-
Amerika en de onderwerping der Zuid-Ame-
rikaansche staten.
Reeds publiceert de geheele Berlijnsche
pers uitvoerige feitelijke berichten over de
st-eunpuntenpolitiek van Roosevelt in Zuid-
Amerika. In hun commentaren geven de
bladen uiting aan de meening, dat de vol
komen en ongedeelde heerschappij over het
Zuid-Amerikaansche vasteland het doel
dezer politiek is.
Zoo wordt opgemerkt:
De Vereenigde Staten hebben steeds weer
gepoogd door de grootste intimidatie, gemo
tiveerd door zoogenaamde aanvalsbedoelln-
gen van de spilmogendheden ten aanzien
van Zuid-Amerika, door middel van econo-
mischen druk en leeningsaanbiedingen de
Zuid-Amerikaansche staten voor hun steun
punten politiek ontvankelijk te maken. Na
een jaar Amerikaanschen druk op de Ibero-
Amerikaansche landen is op het vasteland
van Zuid-Amerika de volgende situatie ont
staan:
Volledig succes trad aan den dag in de
kleine centraal Amerikaansche landen. Daar
worden vliegtuigbases, zoogenaamd in op
dracht van de Amerikaansche luchtvaart
maatschappij Pan American Airways, door
Amerikaansche technici en met Ameri
kaansch materiaal gebouwd en wel op Haiti
en Nicaragua, Guatamala. Mexico heeft zich
bereid verklaard zijn defensie op eigen kos
ten uit te breiden en dit in geval van oorlog
ter beschikking van de Vereenigde Staten
te stellen. De drie republieken, Venezuela.
Columbia en Ecuador hebben den Vereenig-
den Staten verlof gegeven tot opmeting van
hun kustwateren en eilanden door Amerl-
kaansche officieren met het oog op den
bouw van bases. Ook hier wordt de bouw
verzorgd door Amerikaansche firma's.
Het groote Brazilië was het voorwerp van
bijzonderen druk, omdat de Ver. Staten den
Atlantische» Oceaan tusschen Natal en Da
kar (West-Afrika) willen beheerschen. In
Peru heeft de Senaat een wetsontwerp over
den bouw van een Amerikaansche werf en
een torpedostation aangenomen, die in ge
val van oorlog ter beschikking van de Ver
eenigde Staten zal worden gesteld. Uruguay
verborg zijn bereidwilligheid achter de for
mule, dat zijn steunpunten ter beschikking
van alle Amerikaansche landen zouden
staan ter gemeenschappelijke verdediging
van het continent. In Paraguay en Bolivia
is het belang der Vereenigde Staten op den
afstand van luchtbasis gericht.
Bij de uitvoering van de plannen der Ver
eenigde Staten spelen hun nauwe betrek
kingen met de strijdkrachten van de Ibero-
Amerikaansche landen een beslissende rol.
Militaire missies der Vereenigde Staten be
vinden zich in alle centraal Amerikaansche
republieken. Het centrum hiervoor is Pa
nama.
In Venezuela bevindt zich een marine
commissie der Vereenigde Staten om de
Venezulaansche marine krachtens de over
eenkomst van dit voorjaar advies te verlee-
nen. Te Peru bevindt zich eveneens een ma
rinecommissie. Bevelhebber van de Peru-
aansche luchtmacht is een Amerikaansche
officier. In Chili vertoeft een commissie van
de luchtmacht onder leiding van een Ame
rikaanschen kolonel. Over steunpunten in
Columbia en Ecuador is in het bovenstaan
de reeds gesproken.
De bekroning van de totale steunpun-
tenpolitlek vinden wij evenwel in een di
plomatieke acte. Zoo heeft de Uruguayaan-
sche regeering in Juni door haar gezan
ten in alle landen van het Amerikaan
sche werelddeel een ontwerp besluit over
handigd, waarin wordt voorgesteld, dat de
Amerikaansche landen een Amerikaan
schen staat, die zich in oorlog bevindt met
een niet-Amerikaansche mogendheid, niet
als oorlogvoerend zullen beschouwen, al
ging dit voorstel ook uit van Uruguay, toch
is er geen twijfel aan, dat het door de
Vereenigde Staten is geïnspireerd.
(D.N.B.)
Het persbureau Ofi publiceert het vol
gende bericht: Generaal Dentz en 35 offi
cieren van het Levantleger zijn door de
Engelsche autoriteiten in Syrië geïnter
neerd. De Engelsche autoriteiten verklaren
dat zij eerst weer in vrijheid gesteld zullen
worden, als alle gevangenen, die de Fran-
schen hebben gemaakt,' in overeenstem
ming met de bepalingen van den wapen
stilstand van Saint Jean d'Arce, eveneens
vrijgelaten zijn."
Het Engelsche agentschap Reuter noemt
dit een tegenmaatregel naar aanleiding
van het niet-vrijlaten van officieren, die
aan Britsche zijde hebben gevochten.
Te Vichy heeft dit groote verontwaardi
ging gewekt. (D.N.B.)
EEN GEVLUCHTE NOOR IN HET
NAUW VAN CALAIS.
De bemanning van een Duitsch patrouil
levaartuig heeft eenige dagen geleden een
opzienbarende ontdekking gedaan. Toen
het vaartuig in het Nauw van Calais kruis
te, zag de commandant door zijn kijker
plotseling een bootje. Niet weinig verbaasd
waren de Duitsche mariniers, toen zij bij
het naderbij komen in het nietige vaar
tuigje een Engelschen sergeant in uni
form herkenden, die de Duitsche soldaten
vriendelijk toewuifde en hen met Heil Hit-
Ier begroette.
In vloeiend Duitsch verklaarde de gered
de. dat hij geen Engelschman maar een
Noorsch burger was en door het uitbreken
van den oorlog in Engeland, waar hij
sportleeraar geweest was, was verrast. Hij
was toen voor den legerdienst opgeroepen
en in korten tijd tot sergeant bevorderd.
Wat ik inmiddels in Engeland beleefd
heb. heeft mij het verblijfaldaar volko
men vergald, zoo meldde de gevluchte
Noor. Terwijl de bezittende klassen niet
genoeg krijgen van de braspartijen, lijdt
de arme bevolking bitteren nood. De wei
nige levensmiddelen die er nog zijn. zijn
voor den kleinen man onbereikbaar. De
laatste weken is de sombere stemming in
de groote steden, vooral in Londen, voort
durend toegenomen. Reeds sinds lang had
ik het voornemen te vluchten. Na een licht
rubber bootje gekocht te hebben, voerde ik
mijn besluit uit. Ik reed eerst met den
trein naar Folkestone. Daar hier echter
geen gelegenheid bestond, mijn boot on
gemerkt in het water neer te laten, wan
delde ik naar Hythe, een badplaatsje aan
de Engelsche Zuid-Oostkust, vanwaar ik
door de mijnversperring wist te komen en
bij het ochtendkrieken in het open vaar
water geraakte. 18 uren ben ik in het Ka
naal onderweg geweest. Mijn boot is vol
water geloopen, maar nu is mijn vlucht
gelukt en ben ik blij eindelijk het onzalige
Engeland den rug te hebben kunnen toe-
keeren (D.N.B.)
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
De aardappelendistributie; voorloopige bon
voor I1/- K.G. (Binnenland, 3e Blad).
Credietgeving voor hotel- en pensionbe-
drijven. (2e Blad).
Buitenland
Nieuwe Duitsche overwinning in de Oe
kraïne. (Ie Blad).
Roosevelt's agressie tegen Zuid-Amerika.
(Ie Blad).
Men zie voor vervolg pag. 2 van het
Eerste Blad.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 1 VAN HET DERDE BLAD.