LAATSTE BERICHTEN
De Bayreuther Festspiele
in tijd van oorlog
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Woensdag 6 Augustus 1941
OFFICIEELE KENNISGEVING
Brifsche scheepvaartverliezen
thans bijna 13 millioen ton
Duitsch-Mexicaansche
nota-wisseling
Verspreide berichten
SPORT
STADSNIEUWS
Binnenland
Buitenland
Soldaten en arbeiders als gasten van den Führer
In aansluiting op de in hèt jongste weer-
maohtsberioht vermelde Britsche scheeps-
verliezen in de maand Juli van ruim 407.000
brt. geeft de Berlijnsdhe pers een overzicht
van de totale verliezen, welke de Britsche
scheepvaart tot dusver in den oorlog gele
den heeft, en die thans de gTens van der
tien millioen ton naderen, ongerekend de
talrijke verhezen door mijn treffers en door
besohadigingen. Naar de bladen schrijven,
vielen denieuwe verliezen der Britten
hoewel zij in 'aantal door de vermindering
van het scheepvaartverkeer in den Atlan-
tischen Oceaan achter die van de vorige
maanden staan vooral daarom zoo bij
zonder waar, omdat zij aanzienlijk hooger
zijn dan hetgeen GToot-Brittannië en Noord
Amerika gemeenschappelijk aan nieuwen
aanbouw in staat zijn te vervangen.
Naar de Berliner Boersenzeitung schrijft,
kon Engeland bij het begin van den oorlog
althans nog ten deele de ontstane leemten
door nieuwen aanbouw, resp. aankoop van
buitenlandsche schepen aanvullen. Dit alles
is echter thans niet oneer voldoende, om de
geheele behoefte van het Engelsche eiland
aan imporbgoederen als levensmiddelen,
koloniale grondstoffen, petroleum enz. te
waarborgen. Wanneer men verder in het
oog houdt, dat wegens het uitvallen van de
Europeesche lijnen, de Engelsohe invoerwe-
gen veel langer en daarmede de behoefte
aan tonnage grooter geworden is en dat de
Engelsohe oorlogsvloot vele honderdduizen
den, vermoedelijk millioenen brt. als hulp
oorlogsschepen, ravitailleeringsschepen,
transportvaartuigen en voor andere leger-
doeleinden noodig heeft, dan wordt de ernst
der scheepvaartpositie voor Engeland nog
duidelijker.
De Deutsche Allgemeine Zeitung schrijft:
wanneer de strijd om den Atlantdschen
Oceaan doorgaat als tot dusver, kan men
met bijna automatische nauwkeurigheid be
rekenen, hoe sterk deze gelijkblijvende ver
liezen aan scheepsruimte de bewegingsvrij-
hïed van Engeland moeten verlammen en
belemmeren. De mogelijkheid, om voor de
tot zinken gebrachte schepen eenige ver
vanging te verkrijgen, wordt van maand tot
maand geringer, daar de werven opgepropt
vol, beschadigd of volkomen onbruikbaar
geworden zijn. Het blad besluit aldus: heden
wegen voor Engeland 400.000 brt. in een
maand tot zinken gebrachte koopvaardij-
söheepsruimte een veelvoud van hetgeen zij
aan het begin van den oorlog of in zijn
eerste phase gegolden hebben. Bovendien
bewijzen zij echter, hoezeer Duitschland ook
in staat is, Engeland te verzwakken, terwijl
zijn legers in het Oosten een groote beslis
sing tegemoet gaan. (D.N.B.)
hulpverleening aan de Sovjet-unie de Tun-
damenteele beginselen van een democrati
sche regeering hebben ondermijnd. De re
cente gebeurtenissen wekken twijfel, dat
deze oorlog wordt gevoerd om vrijheid en
democratie. Het bondgenootschap tusschen
Engeland en de Sovjet-unie heeft deze il
lusie vernield. De verklaring is o.m. ook on
derteekend door den vroegeren vice-presi
dent Dawes, den vroegeren voorzitter van
het comité voor industrieele organisatie,
Lewis, en den president der universiteit van
Chicago. Hutchins (D.NJB.).
DE „ZWARTE LIJSTEN" BENADEELEN
DEN DUITSCHEN HANDEL IN MEXICO.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
Tusschen den Mexicaanschen minister
van buitenlandsche zaken en den Duit-
schen gezant In Mexico heeft een notawis
seling plaats gevonden ten aanzien van de
kwestie der „zwarte lijsten".
Over de nota van den Mexicaanschen
minister aan den Duitschen gezant meldt
de Dienst aus Deutschland dat men in de
Wilhelmstrasse den toon van de nota niet
in overeenstemming met het Internationale
gebruik acht en verklaart dat ook de in
houd van de nota de aangelegenheid in
kwestie geen recht doet wedervaren. De
Duitsche gezant heeft zijn standpunt ten
aanzien van de „zwarte lijsten" zakelijk
uiteengezet met een beroep op het Mexi-
caansche recht en het volkenrecht en de
aandacht gevestigd op de ernstige schade,
die de Duitsche handel in Mexico door de
zwarte lijsten moet lijden. Hij heeft in zijn
nota de Mexicaansche regeering ook voor
stellen gedaan om benadeeling van den
Duitschen handel te voorkomen.
Indien men den vertegenwoordiger der
Duitsche regeering het recht betwist, zijn
standpunt in deze aangelegenheid te bepa
len, dan istlit, aldus zegt men in de Wil
helmstrasse, onjuist, want het is het na
tuurlijke recht en zelfs de plicht van ge
zanten, dat zij op de bres staan voor de
handelsbelangen van hun landen.
De nota van den Mexicaanschen minister
heeft aldus vervolgt de Dienst aus Deutsch
land, te meer verwondering gewekt, om
dat de Mexicaansche regeering vroeger
meermalen iedere inmenging van vreemde
mogendheden in de structuur van het
Mexicaansche oeconomische stelsel heeft
afgewezen. Men begrijpt niet, waarom men
zich in Mexico opwindt over den stap van
den Duitschen gezant, die in overeenstem
ming met het Internationale gebruik is.
Men acht het opvallend, dat Sumner Welles
in wien men den ontwerper der geheele
actie meent te herkennen, zich op dezelfde
wijze uitlaat als de officieele Mexicaansche
kringen.
EEN DUITSCH INSPECTEUR-GENERAAL
VOOR WATER EN ENERGIE.
De Fuehrer en rijkskanselier heeft een
inspecteur-generaal benoemd voor water
en energie. In het decreet van den Fuehrer
wordt gezegd: met het oog op de bijzon
dere eischen van den oorlog en de nood
zakelijkheid van eenheid in het ontwer
pen van plannen in het Groot Duitsche
gebied wijs ik voor leiding en reorgani
satie van de energie-uitbreiding en hei
water- en energiebedrijf een inspecteur-
generaal aan voor water en energie. In zijn
ressort heeft hij de bevoegdheden §n de
EXTRA ZEEP VOOR VUIL WERK.
Belanghebbenden, die meenen voor extra
zeep in aanmerking te komen, worden op
de noodzakelijkheid gewezen voor 9 Aug.
a.s! een formulier MD 80 in te dienen.
De formulieren kunnen uiterlijk 14 Aug.
a.s. worden ingeleverd bij het Distributie
kantoor Breestraat 117.
Het invullen van. twee of meer formulie
ren MD 80 vertraagt de uitreiking der
extra zeepbonnen.
Artsen, tandartsen en veeartsen behoe
ven een dergelijk formulier niet in te
leveren. Voor hen zal binnenkort bekend
gemaakt worden, wanneer zij op vertoon
van de distributie stamkaart, de extra
zeepbonnen kunnen afhalen.
Leiden, 6 Augustus 1941.
1053 De Burgemeester van Leiden,
STEVENINCK.
DAMMEN.
De tweekamp
Bom-Huisman
OOK DE TWEEDE PARTIJ AFGEBROKEN.
De heer van Steenbergen schrijft ons:
De tweede partij van deze match, die gister
avond in Den Haag werd gespeeld is wederom
afgebroken. Toen om precies halfzeven werd be
gonnen, opende Huisman met 3228. De eerste
schermutselingen hebben een zeer rustig en strikt
theoretisch verloop. Vele van deze openingen zijn
reeds op deze manier gespeeld o,a. door Springer
Raichenbach in de match om het wereldkam
pioenschap in 1937. Door eenige ruilen ga,an de
eerste zetten vrij snel en met den 4den zet van
Hulsman ontstaat de halve hekstelling. Bom
tracht nu door het spelen van een schijf op 23
eenig voordeel te behalen, maar voorloopig geeft
dit nog geen gevaar. Al spoedig zien wij Huisman
een aanval voorbereiden op den rechtervleugel
en het spel wordt interessant. Rustig speelt de
Leldsche kampioen verder en zwart moet alle
zeilen bijzetten om niet in het nadeel te gera
ken. Bom wordt nu verplicht tot een 2 om 2
afruil, waarmee tevens de halve hekstelling
wordt verbroken. Het wordt nu een strijd om
het centrum bezit. De aanval van Huisman is
nu tot staan gebracht In de zaal wordt ge
fluisterd dat Bom in dezen stand beter staat,
mede door de „Coup Royal" die in dezen stand
kan voorkomen. Het is inderdaad voor Huisman
heel moeilijk. Als de zaal denkt, dat de Leidenaar
bij den 37sten zet 44—39 zal spelen, speelt hij
evenwel 4440. Later bleek deze zet van veel
waarde te zijn. Zwart krijgt nu eenige vrijwel
aangegeven zetten en lijkt nog steeds beter te
staan. Het is een Juweel van een party en In deze
klassieke standen is Wim Hulsman thuis. De
klok gaat voor beiden een woordje meespreken
en de Nederlandsche kampioen tracht het spel te
forceeren door naar veld 34 op te dringen. Onder
hoogspanning verloopen de zetten en Bom is van
meening dat Huisman bij den 50sten zet de re
mise verzuimt. Volgens hem had zyn tegenstan
der hier schijf 37 moeten afruilen. Wit ziet ech
ter andere remise-kansen en speelt 4944. Een
oogenschyniyk minder goede zet. Het einde is nu
in zicht of zou het toch een afgebroken party
worden? Huisman is nu aangewezen tot een 2 om
3 afruil met doorbraak naar dam. Met een schyf
achter en met beiden een doorbraak naar dam,
moet wit den slulteet maken. De party wordt dus
toch afgebroken.
Alhoewel Bom met een schyf voor beter staat
is o.i. de remise niet meer te vermyden. Een
schitterende party, die den spelers veel genoegen
deed en voor de toeschouwers als kijkspel zeer
interessant was.
Hedenavond worden de 2 afgebroken partijen
uitgespeeld ln de „Muziekschool" Rapenburg 22.
Aanvang 7 uur. De toegang is vrij.
De derde party wordt morgenavond te Voor
schoten gespeeld in het gebouw „Ons Eigen Huis"
Leidscheweg 66. Aanvang 7 uur 30.
Hier volgt de party:
Het spelverloop.
Wit: Wim Huisman Zwart: J. M. Bom.
1. Wit 32—28, zwart 18—23; 2. 33—29, 23x32;
3. 37x28 19—24; 4. 39—33, 13—18; 5. 41—37,
9—13: 6. 37—32, 17—22; 7. 28x17, 11x22, 8.
32—27, 14—19, 9, 34—30. 20—25 10. 29x20, 25x14;
11. 44—39. 19—23; 12. 50—44, 6—11; 13. 30—25,
12—17; 14 3329. 23x34; 15. 40x29, 1420; 16.
25x14, 10x19; 17. 29—24, 19x30; 18. 35x24, 8—12,
19 45—40, 5—10; 20 38—33. 10—14; 21. 40—35,
13—19; 22. 24x13, 18x9; 23. 27x18, 12x23; 24. 42-38.
7—12; 25. 46—41. 9—13; 26. 47—42. 12—18; 27,
41—37, 14—19; 28. 37—32, 1—6; 29. 33—28, 15-20;
30. 31—27, 17—21; 31. 39—34, 20—24; 32. 44—39.
2—8; 33 34—30 4—9; 34 30—33, 8—12; 35.
4944 21—26; 36. 42—37, 0—14; 37. 44—40,
11—17; 38. 40—34, 3—8; 30. 43—39, 17—22; 40.
28x17 12x21; 41. 33—28, 8—12; 42. 40—35. 12—17;
43 39—33. 17—22; 44. 38x17, 21x2; g6. 33—28,
23—29; 46. 34x23, 18x29; 47 48—43 29—34;
48 43—39, 34x43; 49. 38x49, 12—18; 50. 49—44.
18—23; 51. 44—40 6—11; 52. 40—34. 11—17; 53.
36—31, 13—18; 54. 35—30. 24x35; 55 34—29,
23x34; 56. 28—22, 17x28 57. 32x12, 34—39.
De afgebroken stand is als volgt:
Wit: W. Huisman 5 schyven op 12. 25 27,
31. 37
Zwart: J. M. Bom 6 schijven op: 14, 16. 19,
26.35 en 39.
Wit aan zet.
positie van rijksminister en Pruisisch mi
nister. Tot inspecteur-generaal voor wa
ter en energie benoem ik den inspecteur-
generaal voor het Duitsche wegenstelsel
rijksminister dr. Todt. (D.N.B.)
OORLOGSSCHADE AAN DUITSCHE
KERKEN WORDT VERGOED.
Naar aan de katholieke bisschoppen is
meegedeeld, hebben dt betrokken Duitsche
instanties zich bereid verklaard alle scha
de, als gevolg van Engelsche luchtaanval
len ontstaan aan kerken en kerkelijke ge
bouwen, volledig te vergoeden. Tot dusver
hebben ook de meeste gemeenten subsidies
verstrekt voor het herstel van deze schade.
De schade die alleen al artistiek waarde
volle kerkramen en voorwerpen van den
eeredienst hebben geleden, wordt volgens
een overigens nog oppervlakkige raming
gesteld op omstreeks 200.000 mark. De
taxatie van de schade aan gebouwen is
nog niet voltooid. (D.N.B.)
OOK HET GARNIZOEN VAN MADEIRA
VERSTERKT.
Het D.N.B. meldt uit Lissabon:
De Portugeesche regeering heeft besloten
thans ook het garnizoen van het eiland
Madeira aanzienlijk te versterken. Van
daag zullen aan boord van het s.s. Lima
troepentransporten naar Funchal ver
trekken.
PLAATSING VAN LANDARBEIDERS IN
DEN NOORD-OOST POLDER.
In den loop van Augustus en Septem
ber zullen in den Noord-Oostpolder de ont-
ginnings- en landbouwwerkzaamheden be
ginnen, waarvoor vele arbeidskrachten
noodig zullen zijn. De plaatsing van deze
arbeidskrachten, uitsluitend landarbeiders,
die met den akkerbouw bekend zijn, zal
slechts mogelijk zijn door de gewestelijke
arbeidsbureaux en de bijkantoren. Buiten
de arbeidsbureaux om wordt geen perso
neel aangenomen.
Gegadigden moeten zich dus tot deze
bureaux wenden, waar zij volledig kunnen
worden ingelicht omtrent de arbeidsvoor
waarden, enz.
Uitdrukkelijk wordt er de aandacht op
gevestigd, dat slechts landarbeiders voor
plaatsing in aanmerking kunnen komen.
Waar in de eerste maanden het werk
hoofdzakelijk zal bestaan uit het in cul
tuur brengen der gronden, moet er op ge
rekend worden, dat veel zwaar grondwerk
moet verricht worden.
Voor wat betreft het gebied van het
Gewestelijk Arbeidsbureau Leiden volgen
hier de adressen van aanmelding:
Leiden, Alkemade, Leiderdorp, Oegst-
geest, Voorschoten, Warmond, en Zoeter-
woude: Gewestelijk Arbeidsbureau Leiden,
Doezastraat 2a, Leiden; Katwijk, Noord-
wijk, Rijnsburg, Valkenburg: Bijkantoor
Katwijk. Voorstraat 29, Tel. 100; Lisse, H1I-
legom, Noordwijkerhout, Sassenheim, Voor
hout: Bijkantoor Lisse, Heerenweg 280,
Tel. 3383; Alphen a.d. Rijn, Benthuizen,
Hazerswoüde, Koudekerk a.d. Rijn, Leimui-
den, Nieuwkoop, Nieuwveen, Rijnsater-
woude, Ter Aar, Woubrugge, Zevenhoven:
Bijkantoor Alphen a.d. Rijn, Raadhuisstr.
280, tel. 168.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging: Fa. J. van den Bosch Bontje,
Van Mandersloostraat 49, Alphen a.d. Rijn.
Manufacturen.
Overleden Vennoot: J. J. M. van den
Bosch. Alphen a.d. Rijn, d.d. 24 Juli 1941,
De zaak wordt door de andere vennoote J.
C. C. M. van den Bosch, Alphen a.d. Rijn,
onder denzelfden naam voortgezet.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Het voorstel van B. en W. tot benoeming
van onderwijzers is gisteren niet geheel
juist weergegeven. Het betreft n.l. niet
alleen U.L.O.- doch ook O.L.-scholen. Be
halve de reeds genoemden wordt ook nog
voorgedragen de heer H. A. J. Franke, al
hier.
Wat mej, J. de Zwart betreft, gaat het
om een overplaatsing.
Onze stadgenoot, de heer J. Thomas
slaagde te Delft voor het candidaats-
examen voor civlel-lngenieur.
Zuinigheid met licht
Is nationale plicht..
DE ORGANISATIE VAN DEN
RIJWIELHANDEL.
Een rechtzetting.
De persdienst van de NBB. meldt:
Het ANJP.-verslag van de vergadering
der vakgroep rijwielhandelaren van het
front van Nering en Ambacht, welke Don
derdag jj. te Utrecht werd gehouden, be
hoeft rechtzetting. De indruk wordt ge
wekt, alsof de nering- en ambachtleider den
organisators der vakgroep van het front
er een verwijt van maakt, dat er ten aan
zien van de nieuwe organisatie van den
rijwielhandel nog niet veel is bereikt. Het
betoog van den heer Scholte is hiermede
geheel onjuist weergegeven. Hij beklaagde
zich er n 1. over, dat de bestuursleden van
de oude bonden de ontwikkeling van de
nieuwe orde in den weg staan en telkens
saboteeren. Het verwijt werd dus slechts
tot hen gericht, die zich tegen het streven
van het front en zijn vakgroepen verzetten.
MEISJE OVERREDEN.
Gistermiddag is op den Stationsweg te
Woudenberg het driejarig dochtertje van
den heer H. door een auto aangereden en
op slag gedood.
KOOPVAARDERS IN HAVEN VAN
NIKOLAJEW AANGEVALLEN.
Gisteren heeft het Duitsche luchtwapen
ln de haven van Nikolajew schepen aan
gevallen. Een koopvaarder van 6 tot 8.000
ton werd met voltreffers tot zinken ge
bracht, drie koopvaarders van in totaal
8.000 ton werden in brand geworpen en
een koopvaarder van 5.000 brt. werd zoo
zwaar beschadigd, dat verwacht kan wor
den, dat hij geheel verloren is. Hiermede
heeft het Duitsche luchtwapen aan het
Oostelijk front gisteren 20.000 brt. scheeps
ruimte der vijandelijke koopvaardij tot zin
ken gebracht. (D.N.B.)
ZWEEDSCHE VRIJWILLIGERS STRIJDEN
TEGEN HET BOLSJEWISME.
Het aantal Zweedsche vrijwilligers, dat
aan de zijde van Finland deelneemt aan
den strijd tegen de bolsjewieken, wordt
steeds grooter. Thans is opnieuw een groep
Zweedsche vrijwilligers in Finland aange
komen. Honderden officieren hebben zich
vrijwillig aangemeld voor den strijd tegen
het bolsjewisme, doch de Zweedsche regee
ring kan niet allen officieren toestem
ming geven. Op het oogenblik staan reeds
twee Zweedsche compagnieën aan het
front. Vele Zweedsche vrijwilligers hebben
reeds in den oorlog van 193940 in Fin
land tegen de bolsjewieken gestreden.
(A.N.P.)
BELGIË EN DE STRIJD TEGEN
HET COMMUNISME.
De Belgische publicist Raymond de Be
cker onderzoekt in de „Solr" de vraag,
welke beteekenis de oorlog van Duitsch
land tegen de sovjet-unie voor België
heeft.
De oorlog, zoo schrijft hij, beteekent be
halve eenige zuiver plaatselijke problemen,
de toekomst van België waarmêde de toe
komst van geheel Europa verbonden is.
Deze these blijft geldig, hoe de oorlog ook
afloopt, want het is onmogelijk dat in de
toekomst zelfs in het onmogelijke ge
val van een Engelsche overwinning de
kleine landen zich nog aan het algemeene
lot van het continent kunnen onttrekken.
Reeds voor den oorlog is de souveretniteit
van de kleine landen meer theorie dan
werkelijkheid gêweest. Het streven tot het
oprichten van een Europeesche gemeen
schap ls reeds Jaren lang door de beste
koppen van het continent noodzakelijk
geacht. Aan dezen oorlog, die door Duitsch
land tegen de sovjet-unie gevoerd wordt,
kan niemand zich onttrekken. De sovjet
unie beteekent inderdaad een der groot
ste gevaren, die Europa ooit gekend heeft.
Ook de politieke en militaire macht, die
zich van van het bolsjewisme bedient, be
dreigt rechtstreeks den moreelen samen
hang, alsmede de politieke en sociale or
dening van alle landen van het avondland.
Het is inderdaad een groote vergissing te
meenen, dat Europa zich aan een gevoel
van veiligheid kan "overgeven in de hoop op
andere continenten. Een nog veel grootere
vergissing is het aan te nemen, dat En
geland zich teweer zou kunnen stellen te
gen een anarchie, die met een overwin
ning van het bolsjewisme over het conti
nent zou losbreken. Verzwakt door den
geweldigen strijd, zou Engeland zich er
dan toe moeten beperken, zijn eigen won
den te verbinden.
Deze feiten zijn begrepen door alle
volkeren, die aan de zijde van Duitschland
meemarcheeren. Van Belgisch standpunt
uit gezien, kan men trotsch en gelukkig
zijn, dat een aanzienlijk aantal Vlaam-
sche en Waalsche vrijwilligers zich heeft
aangesloten bij de kameraden van alle
landen om het bolsjewisme te verslaan.
Deze menschen hebben begrepen, dat
België zeker van de kaart zal verdwijnen,
wanneer niet eerst Europa gered wordt.
Vooral den arbeiders moet het duidelijk
zijn, dat deze vrijwilligers hun een groo-
ten dienst bewijzen, want een overwinning
van het bolsjewisme beteekent vooral voor
de arbeidersklasse diepe ellende. Het is
dus duidelijk, dat een volkomen moreele
solidariteit België met de andere volkeren
van Europa in den strijd tegen de sovjet
unie moet verbinden. De lieden, zoo besloot
de Becker zijn artikel, die dit niet begrij
pen, leggen een verblindheid aan den dag,
die niet minder verwerpelijk ls dan het
verraad. (A.NB.)
Onze Berlljnsohe correspondent schrijft
ons uit Bayreuth 29 Juli:
In den vroegen ochtend zijn we vanaf
den Wilhelmplatz per auto-omnibus van
Berlijn naar Bayreuth vertrokken en
reeds-in den namiddag stappen we voor
„Huls Wahnfried" uit om in den tuin achter
het huis, waar Richard Wagner de laatste
jaren van zijn veelbewogen leven gewoond
en gewerkt heeft, door mevrouw Winifred
Wagner begroet te worden. Wij kennen deze
villa en den tuin van vorige bezoeken, maar
het verschil tusschen toen en thans is frap
pant. Reeds toen we het gezellige stadje
binnenreden, zagen we op de eerepoort in
de gouwhoofdstad der Baiersche Oostmark
met dikke letters den groet: „Gasten van
den Führer, soldaten en arbeiders, wij
heeten u welkom!" Ten tweeden male be
leeft Bayreuth het feit, dat de Wagner-
Festspiele op bevel van Adolf Hitler geheel
en al op den oorlog zijn ingesteld. Soldaten
en arbeiders, die zich op de een of andere
■wijze bijzonder verdienstelijk hebben ge
maakt voor volk en vaderland, komen uit
alle deelen van het Derde Rijk hierheen om
de kunst te genieten, welke onder normale
omstandigheden een attractie was voor
rijke Amerikanen, Engelschen en muziek
liefhebbers uit alle overige landen der we
reld. Tijdens onze vroegere bezoeken had
■heel het stadje het aanzien van zulk een in
ternationaal verkeer, heerschte er een Ba
bylonische spraakverwarring, kreeg men in
het Festspielhaus op den heuvel vrijwel uit
sluitend dames in grande toilette, heeren
in frac, smoking of uniform te zien en
droeg Bayreuth een uitgesproken interna
tionaal karakter.
Thans geven officieren en soldaten, die
van het front of uit het lazaret komen, ar
beiders uit de oorlogsindustrie, die verlof
hebben, den toon aan. Zij wonen bij par
ticulieren. worden geheel en al als gast
behandeld, behoeven de paar dagen van
hun oponthoud geen distributiekaarten
voor brood of boter, voor vleesch of worst
mee te brengen, want als gasten van den
Führer worden zij niet slechts in theorie,
maar ook in de nuchtere practijk van het
dagelijksch leven behandeld. Ook hier komt
de natuurlijke genegenheid weer tot uiting,
welke Adolf Hitler voor den eenvoudigen
soldaat en arbeider koestert krijgt men
als neutrale toeschouwer van dichtbij te
zien, hoe eng de verbondenheid tusschen
Führer en volk is. In het discours in den
tuin vfctn Huize Wahnfried komt dit thema
ter sprake en mevrouw Wagner is er trotsch
op, dat Bayreuth onder den invloed van
Adolf Hitler ook en juist in zulk een zwaren
tijd het werk mag voortzetten, hetwelk pas
eenige jaren na den vorigen oorlog door
haar man Siegfried Wagner, in eere werd
hersteld. Zij zoowel als intendant Heinz
Tietjen en alle kunstenaars, die hun talent
in den dienst van de traditioneele Wagner-
voorstellingen stellen, zijn er trotsch op,
voor volksgenooten te mogen spelen, die
hun leven geheel en ai in dienst stellen van
hun volk, hun Führer en hun vaderland.
„Met voldoening hebben wij telkens weer
mogen vaststellen, dat dit kleine Bayreuth
met zijn liefelijke omgeving en zijn artis
tieke traditie ook voor den eenvoudigen
soldaat en fabrieksarbeider een openbaring
is. Voor ons aldus hoorden we mevrouw
Wagner verzekeren is het een bijzondere
vreugde geworden voor menschen te mogen
spelen, wier spontane hartelijkheid er van
getuigt, welk een diepen weerklank de
muziek van Richard Wagner in hun hart
heeft gevonden. Wij zijn er op uit om de
relatie met ons eigen volk zooveel mogelijk
te bevordéren, met mannen, die uit den
Elzas, uit het Wartheland uit Dantzig of
uit West-Pruisen komen. Bijzondere ver
dienste heeft hierbij ongetwijfeld staats
raad Tietjen, die pas dezer dagen de hooge
onderscheiding van de Goethe-medaille
mocht ontvangen. De lijfwacht van Adolf
Hitler stelde ons ook dit Jaar 15 muzikanten
ter beschikking, die voor het begin van
iedere voorstelling fanfares blazen. De pers
en de radio brengen geregeld uitvoerige
verslagen over alles, wat er dit jaar in de
Wagnerstad gaande is en over de korte golf
gaan zoo nu en dan causerieën over het
zelfde thema naar alle landen ter wereld!"
Later vernamen wij, dat mevrouw Wag
ner zelf en Magery Booth geregeld in het
Engelseh, Ria Focke in het Nederlandsch
en Jaro Prohaska, die tijdens den we
reldoorlog twee jaar in Rusland gevangen
werd gehouden in de Russische taal het
woord voeren. Zoodoende blijft ook in tijd
van oorlog het contact tusschen Bayreuth
en de overige wereld voortbestaan. Na
tuurlijk hoort men onder de gegeven om
standigheden wel eens vragen: zouden1
deze eenvoudige mannen en vrouwen uit
het volk nu werkelijk een genot vinden
in de zware muziek van Wagner? Wij la
ten in het midden, of het vroegere publiek
te dien opzichte over meer intelligentie
en muziekkennis beschikte, maar stellen
slechts vast, dat de kunst ln het algemeen
niet zoozeer een kwestie van verstand dan
wel van natuurlijk aangeboren gevoel is.
De organisatie „Kraft durch Freude"
brengt bovendien slechts soldaten en ar
beiders naar Bayreuth, die van hun be
langstelling voor deze voorstellingen een
duidelijk bewijs "hebben gegeven. Dr. Laf-
ferentz, de organisator in deze aangele
genheid, vertelde ons, dat de overgroote
meerderheid der bezoekers thuis reeds door
korte voordrachten over het werk van
Wagner en de geschiedenis van Bayreuth
op de sfeer is voorbereid, waarin zij eeni
ge dagen zal leven. Persoonlijk kregen wij
op straat, in de lokalen en 's namiddags
in de opera den indruk, dat allen zich ln
Bayreuth volkomen op hun gemak voelen.
Men behoeft dus te dien opzichte geenszins
bezorgd te zijn!
Om vijf uur bevinden we ons dan in de
stampvolle zaal van het sobere Festspiel
haus, waar onder de muzikale leiding van
Karl Elmendorff de Vliegende Hollander
wordt gegeven. Deze opera bestaat -thans
precies een eeuw en reeds in 1901 werd zij
te Berlijn zonder pauze opgevoerd. Dat ls
nu ook ln Bayreuth gewoonte geworden en
onder den Invloed van mevrouw Wagner
onthoudt het publiek zich aan het einde
der voorstelling van applaus en ovaties.
Onder de regie van Tietjen bewegen de
golven der stormachtige zee zich voort
durend in het rhythme der muziek en Emil
Pretorius, de regisseur, laat den naar vo
ren dringenden Vliegenden Hollander on
heilspellend rood gloeien, maar even later,
als de zeilen van het schip spookachtig
verdwenen zijn, blijft er nog slechts een
geraamte over. Uit de diepte weerklinkt
de muziek en onder Friedrich Jung kwijt
vooral het meisjeskoor zich voorbeeldig
van zijn moeilijke taak.
Het zestal solisten zorgt voor een dra
matische stijging en een eenheid van zang,
welke den bezoeker van begin tot einde
der nogal lange voorstelling boeit, Rudolf
Bockelmann vervult de hoofdrol, Josef van
Manowarda zingt den Daland en Senta,
zijn dochter, wordt door Maria Muller op
meesleepende wijze vertolkt. Franz Völker
zingt den impulsieven en explosieven Erik,
terwijl Senta's min Mary door Ria Focke
met de vereisehte waardigheid wordt ge
geven. Erich Zimmermann hoorden we het
lied van den stuurman met den glans van
een' echten tenor zingen. Aan het einde
barstte er zoodoende een spontaan ap
plaus los, maar het zware scherm werd
niet naar boven geheschen en reeds eeni
ge minuten" later konden we onze gedach
ten laten gaan over het historische feit,
dat een eeuw geleden Richard Wagner zijn
Vliegenden Hollander te Parijs en Meudon
heeft voltooid!
(Nadruk verboden).
2—1
