V
Omsingeling van
Sovjet-troepen
De spanningen in het
Verre Oosten
82ste Jaargang
No. 24956
DINSDAG 5 AUGUSTUS 1941
Ring nauwer aangehaald
Italiaansch
Weermachtsbericht
Mussolini spreekt tot
vertrekkende legionnairs
Rede van Halifax
Japansche scheepvaart
op de Vereenigde
Staten gestaakt
Ferme jongens, stoere
knapen
VRIJWILI
NI
EGIOEN
D
Verspreide berichten
Ontslag majoor Breunese
Verduisteren:
21.26 uur
6.06 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. w. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K Been Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht oewijsuummer 5 ets - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets.'berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zl)n:
per 3 maandenƒ2.47
per week ƒ0.19
Franco per post 2.47 per 3 maanden -f portokosten
(voor binnenland 0.80 per 3 mnd.)
In aanvulling op het weermachtsbericht
van gisteren verneemt het D.N.B. van wel
ingelichte militaire zijde de volgende bij
zonderheden
Aan het Oostelijke front stijgen bij de
gevechten in de Oekraïne en ten Oos
ten van Smolensk het aantal gevan
genen en de buit voortdurend. Ten
Zuiden van Kief, ten Westen van het
Peipusmeer en .Oostelijk van Smolensk
zijn nog steeds sterke vijandelijke
strijdkrachten omsingeld. Zij worden
met den dag meer opeengedrongen.
Het ls voor het Duitsche commando na
tuurlijk zaak, zooveel mogelijk vijandelijke
strijdkrachten in te sluiten en te vernieti
gen. Het Sovjetcommando was van plan de
opgedrongen Duitsche pantsertroepen op
haar beurt te omsingelen, door sterke
strijdkrachten tusschen deze wiggen en de
daarachter opereerende Duitsche divisies
te brengen. Deze poging tot splitsing dgr
Duitsche legers en vernietiging der afzon
derlijke deelen heeft ten gevolge van de
superieure Duitsche leiding geleid tot de
omsingeling der Sovjets. De Duitsche ring
om de Sovjet-afdeelingen is steeds onver
brekelijk gebleken. Zoo eindigden ook nu de
gevechten ten Oosten van Smolensk tegen
den vijand, die ingesloten is. met zijn ver
nietiging. Sedert den grooten vernietigings
slag bij Bialystok en Minsk is er nog geen
enkele Sovjet af deeling in geslaagd, aan
de eenmaal voltooide omsingeling te ont
komen.
Ten Zuiden van Kief is het tot een for-
meelen wedloop gekomen tusschen Sovjet-
afdeelingen. die aan de dreigende omsin
geling trachtten te ontkomen en een Duit
sche vooruitgeschoven afdeeling, die de in
sluiting moest voltooien. Op het laatste
oogenblik sneden de Duitschers den bols
jewisten den weg af. Op een afstand van
enkele honderden meters voor de Duitsche
afdeeling, die op een hoogte in stelling was
gegaan, lag een net van wegen, waarop het
wemelde van bolsjewistische kolonnes. De
granaten van het Duitsche geschut sloegen
In de Sovjet-afdeelingen. Steeds weer do
ken nieuwe colonnes op, die door de Duit-
-he granaten bestookt werden. Ook een
zwaargeladen trein, die aan den einder
verscheen, werd door volle treffers vernield
Ten slotte bleef den bolsjewisten niets an
ders over dan terug te keeren. De omsin
geling was voltooid, aldus het DUB.
Door de stoutmoedige daad van een troep
pioniers zijn in de boschgebieden ten
Noord-Westen van het Peipusmeer twee
Sovjet-regimenten Ingesloten en in de ge
vechten daarna vernietigd.
Deze troep pioniers had opdracht langs
den rand van een bosch een telefoonlijn
te leggen naar de aangrenzende divisie.
Het hoofdkwartier van de Italiaansche
weermacht maakte gisteren bekend.
De vlootbasis Malta is opnieuw door for
maties van ons luchtwapen gebombardeerd.
Eenige vijandelijke vliegtuigen hebben de
vliegvelden van Catania en Reggio di Cala
bria met machinegeweervuur bestookt.
Eenige personen werden gewond en er werd
lichte schade aangericht.
In Noord-Afrika aanzienlijke activiteit
van vooruitgeschoven posten aan het front
van Tobroek! Een vijandelijke gemotori
seerde afdeeling, die probeerde onze stellin
gen te naderen, werd door artillerievuur
uiteengedreven. Er werden eenige gevange
nen gemaakt. Engelsche vliegtuigen wierpen
brand- en brisantbommen op plaatsen van
Cyrenaica en Tripolitanë, waardoor drie
personen gedood en ongeveer tien gewond
werden.
Vliegtuigformaties van de as hebben ver
sterkte stellingen, afweerstellingen op den
grond, pakhuizen en kaden van Tobroek, ge
bombardeerd en branden veroorzaakt. Zij
plaatsten voltreffers op de spoorwegwerken
van Mersa-Matroe en op vijandelijke sche
pen ten Noordwesten daarvan, waar twee
torpedobootjagers getroffen werden. Dezelf
de formaties hebben vier Engelsche jacht
vliegtuigen brandend omlaag gehaald.
Een van onze op den Atlantischen Oceaan
opereerende duikbooten is niet op haar basis
teruggekeerd. De Engelsche onderzeeër Ca
chalot van 1500 ton werd door een torpedo-
boot onder bevel van den luitenant ter zee
der reserve Gino Roslca geramd en in twee
deelen gespleten. 91 leden der bemanning
werden gered en gevangen genomen.
In Oost-Afrika zijn eenige afdeelingen van
onze troepen in den sector van Gondar dap
per de vooruitgeschoven vijandelijke stellin
gen binnengedrongen, waar zij wapens buit-
maakten en den tegenstander verliezen toe
brachten.
Daarbij verrasten Duitsche telegrafisten
vijf Sovjet-soldaten in een stelling aan den
boschrand en overweldigden hen. Uit het
terstond ingestelde verhoor der gevange
nen bleek, dat twee complete regimenten
zich in het bosch hadden verborgen. De
telegrafisten deelden het bericht via het
voltooide deel van de telefoonleiding on
middellijk aan hun divisie mee. Binnen
twee uur was het bosch omsingeld. Ge
deelten van de beide regimenten gaven
zich over aan de Duitsche troepen, de rest
werd in zware gevechten totaal vernietigd.
In het Zuiden van het Oostelijke front
heeft een afdeeling Duitsche gevechtsvlieg
tuigen met succes een aanval gedaan op
een lange marcheerende kolonne der Sov
jets. Zonder door vliegers beschermd te
worden, trokken iangs een der wegens co
lonnes gemotoriseerde afdeelingen, groe
pen infanterie en een lange tros van met
paarden bespannen boerenwagens. In blik
semsnelle duikvlucht lieten de Duitsche
vliegtuigen hun bommen vallen. Vier steek
vlammen rezen op uit de munitie- en
tankwagens. Door een panischen schrik
aangegrepen, trachtten de paarden weg te
komen, waardoor een onontwarbaar ktu-
w:n ontstond. Op deze verwarring van
menschen en voertuigen wierpen de vol
gende vliegtuigen hun bommen, waarna zij
met de schietwapens de naar alle zijden
vluchtende bolsjewisten achtervolgden en
hun zeer bloedige verliezen toebrachten.
Toen de Duitsche soldaten de rest van het
transport onderzotten, vonden zij duizen
den gloeiende en .smeltende glassplinters
en flesschen. De lading der vernietigde co
lonne had bestaan uit z.g. Molotof-cock-
tails. waarmede de Sovjets Duitsche pant
serwagens hadden willen aanvallen.
Stefani meldt uit Rome:
De Duce heeft te Mantua de naar het oos
telijke front vertrekkende zwarthemden
toegesproken. Hij zeide:
wachten u en ik ben er van overtuigd, dat
gij dit gevoelt als vrijwillige strijders. Het
zijn de eer en het voorrecht van het deelne
men aan een waren reuzenslag. De schok
tusschen twee werelden heeft zijn epiloog
bereikt: het vijfde bedrijf van het drama is
aangebroken. De scheidingslijn is thans vol
ledig. Aan de eene zijde Rome, Berlijn en
Tokio, aan de andere Londen, Washington
en Moskou. Wij koesteren niet den minsten
twijfel aangaande den afloop van dezen
grooten slag: wij zullen overwinnen, want de
geschiedenis leert dat de volken, die de
denkbeelden van het verleden vertegenwoor
digen. de nederlaag moeten lijden tegen de
volken, die de denkbeelden der toekomst be
lichamen.
Legionnairs. Aan het Sovjet front zult gij
niet alleen met de Duitsche kameraden zijde
aan zijde strijden, maar ook met de Finsche,
Hongaarsche, Slowaaksche en Roemeensche
kameraden en met de vrijwilligers der an
dere volken.
Ik ben er zeker van, dat uw gedrag gedu
rende de rustpoozen onberispelijk zal zijn en
dat gij gedurende het gevecht zult strijden
met de uiterste vastberadenheid en de groot
ste wilskracht. Dat mijn woorden voor u een
gids mogen zijn, een bewijs van vertrouwen,
een voorteeken van de overwinning".
Naar de Londensche berichtendienst
meldt, heeft lord Halifax in een rede voor
het personeel van de Packardfabriek o.a. ge
zegd: ..Hitler heeft de wereld op zijn kop ge
zet net als Napoleon. Maar tenslotte werd
Napoleon verpletterd door den hertog van
Wellington, wiens talent bestond in zijn ver
mogen tot eindelooze krachtsinspanning".
Van Duitsche zijde wordt hieromtrent
het volgende opgemerkt: De overwinning
van den hertog van Wellington is een
vervalschin'g van de geschiedenis. Op
alle scholen ter wereld, met uitzondering van
de Engelsche, wordt sinds meer dan 125 jaar
het historische feit onderwezen, dat de val
van Napoleon de verdienste van den vrij
heidsstrijd van het Duitsche volk onder de
geniale leiding van groote veldheeren als
b.v. Bluecher was. Maar de rol van Engeland
in dezen oorlog wordt door niets helderder
belicht dan door de bekende uitspraak van
Wellington tijdens den slag van Waterloo:
„ik wou maar, dat het nacht werd of dat de
Pruisen kwamen".
En de Pruisen kwamen. Bluecher redde
aan het hoofd van zijn leger Wellington van
een zekere nederlaag en bezegelde daarmee
het lot van den Corsicaan. Even zeker als
Duitschland thans in zijn veldheeren waar
dige navolgers van een Bluecher heeft, ter
wijl aan de zijde van Engeland tot dusver
nog niet eens een Wellington is verschenen,
even zeker is de overwinning van Duitsch
land In dezen strijd voor een betere orde in
Europa tegen het op winstbejag beluste
„Een groote eer en een groot voorrecht machtgierige Engeland.
United Press meldt uit Tokio:
Alle Japansche schepen hebben hun
reis naar de Vereenigde Staten voor
onbepaalden tijd gestaakt.
DE HANDELSBETREKKINGEN TUSSCHEN
DE SOVJET-UNIE EN DE VER. STATEN.
United Press meldt uit Washington:
In welingelichte diplomatieke kringen
alhier voorspelt men dat de Vereenigde
Staten en de Sovjet-Unie 't wederzijdsche
handelsverdrag van 1937 zullen vernieu
wen. Dit verdrag loopt Dinsdag af. indien
het niet verlengd wordt. De bekendmaking
van de vernieuwing zal meer geschieden
als uitdrukkelijke demonstratie der econo
mische vriendschap tusschen beide landen
in de huidige phase der wereldpolitiek dan
als voortkomend uit de noodzakelijkheid
van de werkelijke handelsbetrekkingen.
VERKLARINGEN VAN HULL.
Op de eerste persconferentie na zijn
ziekteverlof heeft de Amerikaansche mi
nister van buitenlandsche laken Huil. ver
klaard. dat de toestand meer dan ooit uit
breiding eischt van de nationale defen
sie en opvoering van de productie van oor
logstuig, zoowel voor de Ver. Staten als
voor alle naties, die weerstand bieden aan
de „aanvallers". (D.N.B.)
ROOSEVELT OP VACANTIEREIS.
President Roosevelt is Zondagmiddag met
den trein van Washington in New London
i Connecticut) aangekomen Terstond na
zijn aankomst begaf hij zich aan boord
van zijn jacht Potomac en begon zijn reis
langs de kust van Nieuw Engeland. Het
jacht van den president werd kort voor het
uitloopen bewapend met verscheidene ka
nonnen. Rondom de vacantlereis van den
president wordt een geheimzinnige sluier
gesponnen. Het doel van de reis is zelfs niet
bekend aan de bemanning van het schip.
De president zal zich onderweg bezig hou
den met vischvangst. Hij heeft niet het
voornemen ergens aan land te gaan.
(AHP).
DE ANGELSAKSISCHE OMSINGELINGS-
VOORBEREIDINGEN TEGEN JAPAN.
Op grond van uit Hanoi ontvangen in
lichtingen wijst de vertegenwoordiger al
daar van de Yomioeri Sjimboen op de stel
selmatige voorbereidingen van Engeland en
vooral van de Vereenigde Staten tot een
bespoedigde offensieve omsingeling van Ja
pan. China is hierbij als eerste basis van
het offensief tegen Japan gedacht, meldt
het blad. Het Engelsch-Amerikaansche
programma behelst het betrekken van
Tsjoengking en Moskou bij het anti-Ja-
pansche front. En wel door:
1. Den aanleg van talrijke vliegvelden in
het Zuidwesten van China met inbegrip
van Tsjoengking. Kweiyang en Joennan
tot een gezamenlijk bedrag van 42 millioen
Amerikaansche dollars.
2. Het sturen van 600 vliegtuigen naar
dit gebied.
3. Het sturen van 200 Britsche resp. Ame
rikaansche en 100 sovjet-vlïegtuigbestuur-
ders.
4. Den versnelden aanleg van een spoor
lijn tusschen Siberië en Lantsjau.
Daarmede zouden, zoo vervolgt het blad,
het Chineesche conflict en de Europeesche
oorlog onscheidbaar met elkaar vereenigd
worden. De aanleg van een groot vliegveld
in Toebangarole in de provincie Bengalen
(Voor-Indië) door de Ver. Staten toont te
vens de militaire voorbereidingen voor
Britsch Indië en het Nabije Oosten aan. In
dit verband zijn steeds weer geruchten op
gedoken over een luchtlijn tusschen
Tsjoengking en Cairo. In ieder geval kan
ook naar de opvatting van politieke krin
gen. als gevolg var de defensieve over
eenkomst tusschen Jaj>an en Frankrijk
over Fransch Indo-Chma een verscherpt
Engelsch-Amerikaansch streven verwacht
worden, vooral in Zuid- en Zuidwest Azië,
om Japan te omsingelen. (D.N.B.)
De beginwoorden van een oud-Hollandsch
lied. Een lied, waarin gezongen wordt van
dó beste eigehschappen van ons volk, dat
door de eeuwen heen bewezen heeft, ferm
en stoer te zijn.
Ferme jongens, stoere knapen: die heb
ben het onzen beroemden veldheeren en ad
miraals mogelijk gemaakt ons land te ver
dedigen, onze bezittingen uit; te breiden. Zij
zijn het ook, die nu weer gehoor geven aan
de roepstem om ten strijde te trekken
tegen het bolsjewistische gevaar, dat
Europa bedreigt.
Ferme jongens, stoere knapen. Ons land
telt deze bij duizenden. Dit is de laatste
weken gebleken, want vele duizenden voeg
den zich bij de legerscharen, die den strijd
reeds hebben aangebonden tegen de bols
jewistische horden.
Ferme jongens, stoere knapen. Meldden
zich voor het legioen, vertrokken reeds
naar het Oosten en rekenen er op, dat ook
u zult volgen om met hen te bewijzen, dat
ferme en stoere Nederlanders, van zessen
klaar, weten wat hun plicht is en zich dus
melden bij het:
Vrijwilligerslegioen Nederland,
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage
MOORDZUCHTIGE ENGELSCHMAN.
Nadat vfjf dagen geleden de plaatsver-
vangende chef van de Sicherheitspolizel te
Caen zwaar gewond was door een schot
van een onbekende, is de chef van de Si
cherheitspolizel door denzelfden dader
doodgeschoten. De politie heeft thans den
Engelschman Jean Hopper, als den moor
denaar opgespoord, die als een der actief
ste agenten van De Gaulle in deze omge
ving werkzaam was. Hopper had een Fran-
schen naam aangenomen, hetgeen aan
vankelijk zijn arrestatie bemoeilijkte.
(D.N.B.)
DOODSTRAF GEËISCHT TEGEN
ENGELSCHEN AGENT.
Tegen den Engelschen en Joegoslavischen
hoofdagent in Bulgarije, dr. Dimitrof, en
zijn 35 helpers heeft het openbaar ministe
rie in de zoo juist gepubliceerde acte van
beschuldiging de doodstraf geëischt. Dimi
trof heeft in opdracht van de Engelsche
en Joegoslavische splonnage een omwen
teling voorbereid tegen de bestaande orde
in !ie en voorts sabotage en terreur
en een reeks sabotagedaden gepleegd.
(DHB.)
BOMMEN OP ARBEIDERSWIJK
IN CHERBOURG.
Naar de Petit Parislen meldt, hebben
Engelsche bommenwerpers bij een recen-
ten aanval op de Kanaalkust in een ar
beiderswijk van Cherbourg 15 woonhuizen
met bommen vernield, waarbij drie volwas
senen en een kind gedood en twaalf per
sonen gewond werden, van wie zeven
zware verwondingen bekwamen. (D.N.B.)
COMMUNISTISCHE ZENDER IN ZWEDEN
ONTDEKT,
De Zweedsche bladen melden, dat bij een
razzia op communisten door de Zweedsche
politie te Obbola in Vaesterbotten een ge
heime communistische zender ontdekt is,
die vermoedelijk een niet onaanzienlijke
rol gespeeld heeft in den vorigen oorlog
tusschen Finland en de sovjet-unie. Bo
vendien werden twee personen gearresteerd
Men neemt aan, dat ook dit geval verband
houdt met de daden van sabotage tegen
buitenlandsche schepen. (D.N.B.)
OPSTANDIGE ACTIES IN KROATIË
VERIJDELD.
Van bevoegde Kroatische zijde wordt
medegedeeld: Na het volledig mislukken
van de plannen, die van communistische
zijde opgesteld waren om op den 14den
Juli pogingen te doen, vernielingen aan te
richten, werden voor den 2den Augustus,
den „Hias-day", died oor de Serven sedert
eeuwen als dag van den opstand wordt
gevierd, nieuwe acties van grooten omvang
voorbereid, aldus hebben de Kroatische
autoriteiten intusschen kunnen constatee-
ren.
Het is op dezen dag echter, dank zij den
voorzorgsmaatregelen van de Kroatische
politie-organen, niet tot een poging tot op
stand gekomen.
De acties van de Servische communist!-
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
De Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied heeft op gTond
van art. 1 van zijn verordening no.
108/40 (vierde verordening over bijzon
dere bestnnrsrechtelijke maatregelent
den majoor J. N. Breunese eervol ont.
slag verleend uit zijn functie van com
mandant van den Nederlandschen op-
bouwdienst en hem op pensioen gesteld.
sche beweging, die in de week die aan den
tweeden Augustus voorafging waren be
proefd. zijn zonder noemenswaardige uit
werking gebleven.
Een groot deel van de terroristen is
reeds in hechtenis genomen, de rest in de
bosschen van de Bosnische Mark (het Ur-
bas-gebied) verspreid, waar een systema
tische zuivering reeds aan den gang is.
(D.NB.)
WERK VAN HET ZWEEDSCHE
ROODE KRUIS.
Binnen enkele dagen zal het Zweedsche
Roode Kruis de tien ambulance-auto's naar
Finland sturen, welke door bemiddeling
van het Finsche Roode Kruis ter beschik
king van het Finsche leger gesteld zullen
worden. Ditmaal zal het niet noodlg zijn
een groote volledige ambulance uit te rus
ten naar het voorbeeld van die, welke aan
Finland is geschonken tijdens den wlnter-
oorlog van 1939 tot 1940, want na afloop
van dien oorlog heeft het Zweedsche Roode
Kruis zijn geheele ambulance no. 1 over
gedragen aan maarschalk Mannerhelm, die
haar op zijn beurt aan het Finsèhe leger
heeft afgestaan.
Wat betreft de hulpverleening aan de
krijgsgevangenen, zooals ontworpen door
het Zweedsche Roode Kruis, o.a. de uitwis
seling van oorlogsinvaliden tusschen Groot-
Brittan uië en Duitschland, wacht het
Zweedsche Roode Kruis op het juiste
oogenblik. altijd gereed tot medewerking
om het plan uit te voeren. Eenlgen tijd ge
leden heeft het Zweedsche Roode Kruis
reeds aan de betrokken regeeringen een
plan voorgelegd, eeneerzljds omvattende
een verbinding pen vliegtuig. ten einde post
en geschenken tusschen de kampen van
Britsche en Duitsche krijgsgevangenen uit
te wisselen, anderzijds de uitwisseling van
oorlogsinvaliden met een Zweedsch schip
op de route Stettineen Schotsche haven.
Om verschillende redenen heeft men echter
moeten afzien van het plan om het trans
port over zee te doen, en schenkt men
thans weer meer aandacht aan het plan
voor transport per vliegtuig. Het Zweed
sche Roede Kruis wacht dus slechts op de
offlcleele Instemming van de betrokken
mogendheden, ten einde dit plan te ver-
wezenlijken. (AHP.)
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan komt hedenavond op
te 20 uur en gaat morgenochtend
te 5.15 uur onder.
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
De moordzaak te Oirschot opgehelderd.
(Gemengd Nieuws, 2e Blad).
Buitenland
Omsingeling in het Oosten nauwer toege
haald. (Ie Blad).
De spanningen in het Verre Oosten. (Ie
Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
