BINNENLAND Ons Kort Verhaal LEIDSCH DAGBLAD Za&er'ag 2 Augustus 194i Derde Blad No. 24954 VACANTE IV 8-7-6-0-0 82ste Jaargang De Nationaal-Politieke Opleidingsinstituten Rijksduifsche Kunstenaars in Nederland De kameraadschappelijke kus J S UW RADIO DEFECT? Gemengd Nieuws UITEENZETTING VAN OBERSTUDIËNRAT JACOBS. Op de gisteren te 's-Gravenhage gehou den persconferentie werd door Oberstudiën- rat Jakobs een zeer interessante inleiding gehouden over de nationaal-politieke oplei dingsinstituten. gelijk die thans in Duitsch- land bestaan. Deze instituten bedoelen de nieuwe idee- en over opvoeding voor degenen, die later in leidende functies komen, tot de best mogelijke verwezenlijking te brengen. De jongelui zijn er van ongeveer hun 10e tot hun 18e jaar en ontvangen er de vol ledige opleiding voor de universiteitsstudie. Het eindexamen geeft daartoe het volledige recht. Natuurlijk is het opleidingsinstituut echter allerminst een examendresseer- school. Men legt zich er op toe om alle gees telijke, psychische en lichamelijke krach ten en gaven der jongelui tot harmonische ontwikkeling te brengen en acht „opvoe ding" de ziel van het „onderwijs". Princi pieel werd daartoe voor het internaatssy steem gekozen. Groote gebouwen, voldoend ver van de groote steden verwijderd, in ge schikte landstreken gelegen, voorzien van alle rustige localiteiten en terreinen, hou den de jongelui dag en nacht bij eikaar. Zij wonen daar, studeeren er, kortom vin den daar hun gansche leven. De gemeenschapsidee staat voorop, doch men is overtuigd, dat juist de gemeenschap de individueele eigenschappen sterk prik kelt en de ontwikkeling dezer eigenschap pen bevordert. Ieder individu vindt er de kans om voor den dag te brengen wat in hem steekt. Er wordt aan de instituten zeer veel aan sport gedaan. Tot de eischen der opvoe ding rekent men ook, dat ieder voor het beëindigen der opleiding ergens, bijv. in den mijnbouw, het arbeidersleven persoon lijk heeft meegemaakt, of het werk van den landbouwer op het veld. enz. Het is op merkelijk, welk een verandering in iemands opvattingen, in iemands wezen teweegge bracht wordt door bijv. een achttal we ken als mijnarbeider te leven. Ook rekent men tot de eischen der op voeding, dat ieder wat verder gekeken heeft dan het eigen land. Duitschland heeft thans een dertigtal van deze modelinstituten. Ze liggen over de gouwen verspreid. Er zijn echter 45 gou wen. Momenteel heeft dus nog niet elke gouw er één, maar gestadige uitbreiding staat op het program. Elk instituut heeft een 150 tot 400 bewoners. De kosten worden grootendeels door den staat gedragen. De instituten heeten „nationaal-politieke op leidingsinstituten'' (nationalpolitische Er- •lehungsanstalten), niet „nationaal-socia- listische" instituten. Dat wijst aan, dat ze niet van de partij uitgaan, doch van den itaat, al werden de Ideeën der partij er natuurlijk ten volle in verwezenlijkt. Het kost den Staat zeer veel. Doch het Rijksministerie van opvoeding heeft het voor de modelinstituten gaarne over. Daar bij worden -eenerzijds strenge toelatings- examenelschen gesteld. Uit een ontzaglijk aantal dat zich aanmeldt, wordt naar strenge regelen gekozen. Drie eischen wor den daartoe gesteld, nJ. dat de jongelui ai lichamelijk gezond en sterk zijn; b) dat ze betrouwbaar van karakter zijn; c) dat ze goede geestelijke gaven hebber.1- Maar dan wordt er met nadruk tegen gewaakt, dat niemand afgewezen wordt, omdat zijn ouders geen geld hebben. De geschikten worden toegelaten, ongeacht de geldelijke kracht der ouders, tal van vrijplaatsen zijn er gesticht en de ouders dragen naar ver mogen bij. Religieonderwijs wordt op de instituten zelve niet gegeven doch ieder wordt volko men vrij gelaten om naar de kerk te gaan, waartoe hij behoort en daar het religie- onderwijs te ontvangen, dat de kerk geven kan. De instituten staan op het standpunt, dat zij hunnerzijds voor de volkomen ver draagzaamheid hebben te zorgen en voorts voor de gelegenheid, dat de kerken haar eigen taak kunnen volvoeren. Doch deze taak moeten de kerken dan ook zelve be hartigen. In de ruim gemeten vacantietijden 'samen een 90-tal dagen per jaar) zijn de jongelui thuis. De band met het ouderlijk huis is ruime vacanties waard. Het eindexamen wordt hoog gewaar deerd en opent overal den toegang tot het hooger en daarmee gelijkstaand onderwijs. Naar men weet, werd dezer dagen ons land door een aantal leerlingen van het instituut te Bensberg bezocht. RIJKSZORG VOOR DE HUNEBEDDEN. De bevolkingstoewas en dientengevolge de behoefte aan steeds verder gaande uit breiding van het bouwland heeft het Drent scne landschai in de laatste jaren een me tamorphose doen ondergaan, zooals het wel nooit meer beleven zal. Eertijds be trekkelijk kleine esschen en maden te mid den van groote heidevlakten, nu- kleine restanten hei in een uitgestrekt cultuur land. Velen zullen de veranderingen betreu ren, de noodzakelijkheid ervan zal men echter kunnen erkennen. Er zijn ook ont ginningen, die stellig niet mogen plaats vinden. Niet elke herinnering aan het oude Drentsche landschap mag verdwijnen. Zeer zeker niet daar, waar monumenten uit een vroegeren tijd de gedachte aan het verle den levend houden. Op plekken als deze, in de eerste plaats rond de hunebedden, dient het oorspron kelijke landschap zooveel mogelijk intact te worden gehouden. Immers het ligt voor de hand. dat deze oude graven in hooge mate aan schoonheid en karakter inboeten, wanneer de omgeving, waarmee -zij een eenheid vormen, op moderne wijze in cul tuur zou worden gebracht. Derhalve is het rijk, gedurende de laat ste jaren meer nog dan te voren, doende, waar dit eenigszins mogelijk is de terrei nen rond de hunebedden aan te koopen. Van de 55 in ons land bekende hune bedden behooren 33 aan het rijk en 21 aan de provincie Drenthe, terwijl een overigens zeer beschadigd hunebed particulier eigen dom is. Tot alle in Nederland wonende Rijksduit- schers, die zich als beroep of nevenberoep op kunstzinnig terrein bewegen, als kunst schilders, teekenaars, musici, architecten, tooneelspelers, artisten en schrijvers, wordt hiermede het verzoek gericht, hun naam. beroep en geboortedatum schriftelijk mede te deelen aan het volgende adres: Leiding van het „Arbeitsbereich" der N.S. D.A.P. in Nederland* Kulturamt den Haag, Andries Bickerweg 6. Het Kulturamt neemt de zorg en de be scherming over alle Rijksduitsche kunste naars in Nederland op zich. Het lidmaat schap van het Duitsche Arbeidsfront wordt door deze mededeeling niet aangetast. Nadere inlichtingen zijn bij het Kultur amt verkrijgbaar. VERBOD TOT ONTGINNING VAN ARME GRONDEN. De Regeeringscommissaris voor de bo demproductie vestigt er de aandacht op, dat de kunstmestpositie hier te lande het wenschelijk maakt, dat voor ontginningen van gronden, welke voor het eerst in cul tuur brengen een voorraadbemesting be hoeven, zooals hoogveen-, dal- en heide gronden, geen kunstmest beschikbaar wordt gesteld. Mitsdien wordt voor ontginning van zoodanige gronden geen toestemming ge geven. Dit ontginningsverbod geldt echter niet voor peroeelen kleiner dan één H.A., ter wijl ontheffing! van het verbod kan worden verleend aan hen. die aantoonen, over een voldoende hoeveelheid compost, straatvuil. terpaarde of zeeslib te beschikken, NIEUWE C.A.O. IN HET GRANITO- BEDRIJF. De persdienst van het N.V.V. sohrijft ons: Het college van Rijksbemiddelaars heeft de nieuwe landelijke collectieve arbeids overeenkomst voor het granitobedrijf (steen-, kunststeen- en houtgranietbedrijf) goedgekeurd. De nieuwe C.A.O. geldt tot 31 Maart 1942. In de loonen zijn eenige wijzi gingen aangebracht. De duurtetocslagen van 3 cent per uur uit de oude Joonregeling zijn in het nieuwe .contract opgenomen, d.w.z. wat voorheen duurte^oeslag was. is thans loon geworden. Voor de rayons Rotterdam. Alkmaar, Arn hem. Leiden Gouda, Vlaardingen en Nij megen is het loon van de arbeiders van de tweede groep (geoefende arbeiders) met een cent extra per uur verhoogd. Voor de rayons Den Haag, Haarlem en Groningen zijn de uurloonen voor belde groepen, dus voor de geoefenden en ge- school den,.met 1 ct. extra omhoog gebracht. Inmiddels heeft de bedrijfsraad voor het granito-bedrijf de algemeen verbindend verklaring van de C.A.O. bij het college van Rij ksbemiddelaars aangevraagd VERSPREIDE BERICHTEN. Bij besluit van den secretaris-generaal van het Departement van Binnenlandsche Zaken: Is M. Joustra, opnieuw tot burgemeester van de gemeente Bedum benoemd; is jhr. P. A. van Eys, opnieuw tot burgemeester van de gemeente Hoevelaken benoemd is M. J. L. baron Taets van Amerongen van Renswoude, opnieuw tot burgemeester van de gemeente Renswoude benoemd; is P. A. G. baron van Heeckeren van Brandsenburg opnieuw tot burgemeester van de gemeen te Woudenberg benoemd; is T. Lodder, op nieuw tot .burgemeester van de gemeente Kesteren benoemd. :de Botanicus,wiEitss standaardwerk over Tropische Flora. destijds "z oo 'n opzien baarde j LEERT HU IM EIC^EM LAMD HET VERSCHIL. TUSSCHEN ROC,<;E EN TARWE, NEDERLAND OP DE LEIPZIGER MESSE. De inzending van den economischen Voorlichtingsdienst. Op de Leipzigermesse, welke van 31 Augustus tot en met 4 September gehou den zal worden, zal Nederland door een aantal belangrijke inzendingen ver tegenwoordigd zijn. Van bijzondere beteekenis is naturlijk de inzending van den Economischen Voorlich tingsdienst van het Departement van Han del, Nijverheid en Scheepvaart, welke in totaal de 45ste Jaarbeursinzending van dezen dienst is en de 9e te Leipzig. Ongeveer 600 M2. oppervlakte heeft men te Leipzig ter beschikking gekregen en dat is aanmerkelijk meer ruimte, dan men tot dus verre toegewezen kreeg. De deelneming bestaat uit 5 inzendingen, welke alle in het ringmessehaus een plaats zullen vinden. De representatieve inzending komt in de bij uitstek gunstig gelegen ruimte in de parterre. De stand is ontworpen door prof. H. Rosse. De vloerbedekking bestaat uit NederlandscHe tegels en de wanden uit brandwerend gemaakte rietmatten, waarin nissen worden gevormd. Deze afdeeling heeft een typisch Nederlandsche tint gekregen door de Nederlandsche materialen als tegels en riet, welke gebruikt zijn. In dezen stand wordt de aandacht geves tigd op verschillende zijden van Nederlands economisch en sociaal leven, met name op 'het gebied van landbouw, veeteelt, tuinbouw, boomkweekerij, vischerij, industrie, water wegen en electrificatie. In het bijzonder zullen naar voren worden gebracht producten "als: bloembollen, heg gen, aardappelen, aardappelmeel, stroocar- ton, boter, kaas, melk en melkproducten, margarine, eieren en cacao, terwijl ook veel aandacht wordt besteed aan: waterwegen, visscherij, scheepsbouw, electrificatie. fiet sen en radio. Een groote kaart van Nederland, samen gesteld uit 22 foto's en een bak met dia positieven, geven een aantal beelden uit den landbouw en de nijverheid van ons land. Er is verder een inzending van de Neder landsche textielindustrie, die geen propa ganda maakt voor de diverse fabrikanten, doch voor de geheele Nederlandsche in dustrie. Tenslotte zijn er een representatieva in zending van de Nederlandsche schoenen- en lederindustrie, een collectieve inzending van individueele firma's en een inzending van „kunst in handwerk en industrie". De projecten voor het representatieve deel der Nederlandsche deelneming worden van daag naar Leipzig verzonden. door Georg W. Pijet. naar het Duitsch door Elisabeth Gutteling. Het was nu al de derde dag dat Helmut Kersten gebogen zat over die afschuwelijke balans, waarop geen enkele der gebruike lijke sleutels paste, die ervaren boekhouders plegen aan te wenden. Onoverbrugbaar gaapte het gat voor den boekhouder, die nerveus in de getallen en in zijn haar rondwröette. De jonge man werd bleek en gejaagd en van een ongenaakbaarheid, die vooral zijn naaste collega's opmerkten. Geen verstandig woord kon men meer met hem praten. Hij ontzegde zich iedere pauze, en vergat boven zijn getallen zelfs zijn twaalfuurtje. Toen ook aan het eind van den derden dag het verschil nog niet was overbrugd, zakte de boekhouder wanhopig boven zijn kasboek in elkaar. De gezichten van zijn collega's leken op monsterlijke getallen. Was er leedvermaak op hun gezichten? Wantrouwig wendde hij zich van hen af. Het is sluitingstijd. Luidruchtig nemen ze afscheid van de boeken en van elkaar. De tafels worden leeg. Blij treden de men- schen hun privé! even binnen, ieder gaat daarheen, waar het gehik op hem wacht. Op Kersten wacht niets. „Wilt u vandaag weer overwerken, mijn heer Kersten?" vraagt een meisjesstem be zorgd over zijn tafel. De boekhouder trekt een onwillig gezicht en kijkt niet op. „Ik moet!" zegt hij somber. „U vindt het vandaag toch niet. U bent veel te moe. Ik zou naar huis gaan en eens goed uitslapen. U werkt zich nog dood!" kapittelt het meisje hem. Nu kijkt hij op. „Maakt u dan de balans op?" zou hij haar naar het hoofd willen gooien. De verwijten de blik van het meisje brengt hem in ver warring Schouderophalend kijkt hy een anderen kant op. „Wat moet ik dan doen?" klaagt hij. „Scheidt u er voor vandaag mee uit en ga naar huis! Dan bent u morgen weer he lemaal frisch", raadt ze hem aan, met een zekerheid, waaraan hij volgzaam gehoor geeft. Hij sluit vermoeid de oogen en strijkt over zijn voorhoofd. Ze heeft gelijk, denkt hij. „Dicht het boek!" beslist ze. Helmut hoort een doffe knal: het dikke konto-boek is dichtgeslagen. Begraven liggen de getallen. Kerstens durft weer op te kijken. Nu is zijn blik vrij voor de andere dingen van het leven. Daar is bijvoorbeeld de kleine collega Use Stein, die hem zooeven energiek bevo len heeft om vrij te nemen. „Juffrouw Stein" noemt hij haar alleen maar. Ze spre ken uitsluitend over zakelijke dingen en zeggen „goeden morgen" en „goeden avond" tegen elkaar. Zij draagt een blauwe of een groene jumper en ziet er dikwijls ernstig en bleek, een anderen keer weer vroolijk en opgeruimd uit. In de pauzen verdiept ze zien meestal in mooie boeken, welker inhoud haar gezicht 'n zachten glans geeft, zoodat het bijna mooi wordt, hoewel Ilse Stein heele- maal geen schoonheid is. „Slaapt u maar goed uit! Dat zal u goed doen!" wenscht ze hem toe. En ondeugend voegt ze ar aan toe: „Misschien vinden de kabouters de fout". Het doet den'boekhou der goed om in haar oogen te kijken. Ver heugd reikt hij zijn collega de hand het is de eerste keer. Helmut kan het zichzelf niet ontveinzen: een aangename rust en stille blijheid bege leiden hem den geheelen avond. Zelfs naar de radiomuziek van de buren kan hij aan dachtig luisteren. Prettig is dat allemaal. overlegt Helmut en denkt daarbij aan Ilse Stein. En hij verwondert zich over zijn merkwaardige verandering. Pas 's morgens is het drukkende gevoel er weer, als zijn blik over de cijferkolom- men glijdt en hij in een gapend gat staart. Hulpzoekend springen zijn oogen naar de overkant, naar Ilsc's plaats, maar ze is er nog niet. Mismoedig grijpt hij papier en potlood en buigt zich over de getallen. Even bekijkt hij ze met een eigenaardige starheid, in zijn blik. Dan wendt hij plot seling het hoofd om. Zijn blikken springen over boeken en getallen, planken gezichten van collega's. Snel richten ze zich op de deur. waardoor juist Ilse rustig en eenvou dig binnenkomt. Helmut springt op. De stoel wankelt, valt om. Daar staat de boekhouder al bij het meisje en stoot een vreugdekreet uit. Een voudig staat ze voor hem eenvoudig en kameraadschappelijk. In wilde haast grijpt hij haar handen en drukt ze, zonder te merken dat hij haar pijn doet. Maar dat voelt vandaag zelfs het meisje niet. De overmaat van vreugde, die de heele omge ving als een vonk doet ontbranden, slaat op haar over. Zijn handen pakken Use's gezicht beet. Ze omvatten het dol van vreugde. Plotseling kust Helmut zijn colle ga heftig op het voorhoofd. Bijna was hij nog met haar door het kantoorvertrek ge walst, wanneer niet pp hetzelfde oogenblik de chef binnengekomen was. „Wat is er hier aan de hand?" vraagt hij. „De balans klopt!" kinkt het met onge wone geluidssterkte van de lippen van den jongen man. En hij straalt er bij als een pas ontstoken lampion. Dit werkt nu ook op het gevoel voor humor van den chef cn alle collega's barsten in lachen uit, waar door de sombere inventarisatiestemming wordt verdreven. Dit brengt den zegevieren den boekhouder in een plotselinge verle genheid. Hij komt schaamtevol tot bezin ning en maakt eén verontschuldigende bui ging voor juffrouw Stein: „Daar heb ik u in mijn vreugde wat moois geleverd!" Ilse Stein lacht hartelijk. „Ik ben niet boos op u. Het was toch in zekeren zin een kameraadschappelijke kus", lacht ze ver genoegd. Helmut buigt zich een beetje naar juffrouw Stein over en fluistert: „Nu spijt het mij bijna, dat het niet uw mond ge weest is, juffrouw SteinDreigend steekt Ilse haar vinger tegen hem op: „Foei!" Heel voorzichtig fluistert hij haar over de tafel toe: „Juffrouw Ilse, ik heb nog een balans, die ik alleen niet uit kan krij gen. Wilt u mij helpen, juffrouw Ilse?" Ze glimlacht. „Ik zal er eens over den ken, maarantwoordt ze zacht. „We praten er vanavond wel over!" werpt Helmut haar snel over tafel toe, want juist waren de krakende schoenen van den chef weer te hooren. (Nadruk verboden). (Auteursrecht voorbehouden). ONTHOUDT DIT NUMMER! Acht-zeven-zes-dubbel nul. Stort op dit nummer uw bij drage voor de Nederlandsche Ambulance. Acht-zeven zes-dubbel nul. Uw bijdrage op dit gironum mer gestort, ten name van dc Nederlandsche Ambulance, zal het Roode Kruis in staat stel len den nood van vriend en rijand op de slagvelden in het Oosten te lenigen. Acht-zeven zes-dubbel nul. Ook uw bijdrage wordt ver wacht! Stort nog vandaag op giro nummer 87600, ten name van de Nederlandsche Ambulance. Koninginnegracht 22, 's-Gra- renhage. HET N. A. F. IN ZUID-HOLLAND. 1 Gouw Zuid-Holland geconcentreerd. De persdienst van het N.A.F. schrijft: In het gebouw Excelsior te den Haag was dezer dagen een groot aantal leden van het Ned. Agr. Front, gouw Zuid-Hol land bijeengekomen om moeilijkheden te bespreken en richtlijnen voor de toekomst aan te hooren, onder leiding van den gouwboerenleider Rijlaarsdam uit Bodegra ven. Na verschillende mededeelingen betref fende de organisatie voerde de Nederland sche boerenleider, E. J. Roskam Hzn. het woord over den opbouw van den volksvoe dingsstand. Ook de landarbeiders behooren in het N. A. F. aldus spr., omdat ook zij boer zijn, al hebben zij dan nog geen grond. Het N.A.F. beoordeelt de menschen naar bloed en ras, vandaar dat zijn gelederen open staan voor alle landarbeiders. De Beauftragte van den Rijkscommissa ris in Zuid-Holland, dr. Schwebel, sprak hierna de Hollandsche boeren toe en doel de daarbij in het bijzonder op de Duitsch- Nederlandsche samenwerking, waarbij het Duitschlands bedoeling is ons als gelijk staand te beschouwen. Daarom moeten wij om deze samenwerking geen angst hebben, doch haar toejuichen. Ook werd o a. nog het woord gevoerd door den Landesbauernführer graaf Grote, die de boeren opwekte aan den opbouw van den volksvoedingsstand mede te wer ken. In oorlogstijd, aldus graaf Grote, is het vanzelfsprekend niet mogelijk alles zoo te regelen, als men dat wel zou willen. Wel is het zaak alles zoo goed mogelijk te re gelen. En dat wordt gedaan. Er moeten dus eenerzijds offers gebracht worden, doch aan den anderen kant zul len de resultaten, hierdoor bereikt, des te grooter zijn. Dat heeft het nationaal-socia- listische Duitschland bewezen, waar de boeren zich rechtvaardige levensruimte schiepen voor zichzelf en voor hun kinde ren. Graaf Grote beloofde er voor te zullen zorgen dat Nederland agrarisch niet kapot gaat en riep de boeren dringend op zich persoonlijk in te zetten, om het eigen volk uit eigen bodem te voeden. Bel 24244 De Radiotechnischc Dienst I E M C O n.v. NIEUWE RIJN 32. 5798 (Ingez Med.» DOODELIJKE VAL VAN LADDER. Woensdag j.l. is een 43-jarige schilder, ge woond hebbende in de Catharine Beers- mansstraat te Rotterdam, toen hij op een ladder in de Harddraverstraat stond, van een hoogte van 10 meter gevallen. Hij liep ernstige verwondingen op en Is gisteravond in een der ziekenhuizen aan de bekomen kwetsuren overleden. ZIJN GEHEELE VEESTAPEL IN BESLAG GENOMEN! 111 stuks rundvee. Bij een veehouder te Ede werd in den nacht van Donderdag op Vrijdag door ambtenaren van den Crisiscontroledienst, geassisteerd door politie, de geheele vee stapel. bestaande uit 111 stuks rundvee, in eer. weide bij Ede. in beslag genomen we gens overtreding van het Vóedselvoorzie- n in gsbe sluit. De veehouder had n.l. zijn vee niet gere gistreerd in het veeboekje. KOPERJAGERS GEPAKT. Een 45-jarige los-arbeider, die blijkbaar omtrent den inleveringsplicht i.z. metalen verkeerde opvattingen huldigde, en tal van koperen voorwerpen bij zijn patroon had verduisterd-, is gisteren door de Amsterdam- sche politie aan de overzijde van het IJ aangehouden. Nog brutaler was een 22-jarige man, die in zijn woning in de Van Spilbergen straat werd gearresteerd. Hij wordt n.l. verdacht van diefstal van koperen scharnieren en deursloten uit het niéuwe hoofdbureau van politie te Amsterdam!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 9